przestrzeni, a tym samym determinują ograniczone szanse UD na realizację i rozwój. Zauważmy, że ideologicznie UD dotyczy kreowania, głównie powinno dotyczyć zatem nowej architektury. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie często (jeśli w ogóle?) przyznaje odznaczenia lub nagrody za tworzenie nowej architektury. Częściej przyznawane są one za osiągnięcia w dziedzinie muzyki, literatury, sztuki (!), czy teatru i oczywiście zabytków, ale nie o zabytki tutaj chodzi, lecz o przestrzeń kształtowaną na nowo, gdzie UD ma szanse zaistnieć w pełni. Dział sztuki kształtowania przestrzeni (lub np. architektury) nie znajduje się w większości polskich instytucji kulturalnych lub placówek edukacji kulturalnej. Sporadycznie temat architektury pojawia się w programach audycji radiowych i telewizyjnych. Wielka szkoda, bo przecież regulaminy odznaczeń i nagród choćby ministerialnych mówią, że przyznaje się je m.in. tym osobom, które tworzą kulturę, z kolei ustawa o ochronie dóbr kultury mówi, że jest nimi m.in. przedmiot nieruchomy (czyli również architektura, choć ta bywa i ruchoma), również współczesny, mający znaczenie dla dziedzictwa narodowego i rozwoju kulturalnego - artykuł 5. wymienia tu wprost kategorię dzieł budownictwa, urbanistyki i architektury. Jednak kilka wyrazów dalej ustawa precyzuje: chodzi o obiekty zabytkowe, nie nowe. Skutkiem tego zawężenia są problemy z architekturą powojenną, np. z okresu PRL, która w swym wymiarze kompozycyjnym i funkcjonalnym bliższa jest idei UD o wiele bardziej, niż liczne zabytkowe lub współczesne realizacje. Innym słowem ustawodawca twierdzi, że współczesna architektura nie jest dobrem kultury. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego koordynuje udział polskich miast w konkursie na Europejską Stolice Kultury 2016, którego założeniem głównym jest integracja ze współczesną Europą - nie tylko promowanie dziedzictwa narodowego i zabytków, lecz w domyśle również architektury nowej, bowiem ta właśnie jest jednym z najsilniejszych czynników kulturotwórczych i miastotwórczych. Jest tu pewna nieścisłość wynikająca z definicyjnego konfliktu wspomnianego powyżej - ESK odnosi się do kultury w wąskim rozumieniu kilkunastu ww. dyscyplin, podczas gdy ustawa - do kultury w szerokim znaczeniu dorobku narodowego. Konsekwentnie jednak ESK i programy ministerialne pomijają architekturę nową lub współczesną (w tym powojenną), jako element kultury, mimo że konkurs ESK powstał z myślą o integracji na sposób całkowicie współczesny, tj. zintegrowany również z architekturą i obecny w przestrzeni. Europejskość, którą musi wykazać ESK, to m.in. współczesna architektura i współcześnie kształtowana przestrzeń, w tym przestrzeń publiczna, która jest jednym z punktów zainteresowań UD. Obszarem zaistnienia UD w ww. kontekście konkursu ESK 2016 wydaje się być kategoria „Miasto i obywatele”. Konkurs ESK mógłby stać się doskonałą płaszczyzną promocji architektonicznego UD w Polsce, a jednak tak się nie dzieje z ww. powodów. Innym słowem, gdyby dowolna organizacja pozarządowa zechciała w stosownym konkursie dotacyjnym zrealizować np. projekt służący promocji UD w projektowaniu architektonicznym, Ministerstwo miałoby pełne podstawy, bo odmówić finansowania. Działy urzędów wojewódzkich, marszałkowskich i gminnych lokują architekturę w problematyce infrastruktury, nie zaś kultury. Urząd Województwa Dolnośląskiego nie ma działu kultury, tymi sprawami zajmuje się urząd marszałkowski, ale tu również działu kultury z architekturą jako jego częścią nie znajdziemy. Projekty badawcze, promocyjne, edukacyjne lub projektowe skupione wokół architektury i tym samym UD, nie mają szans na finansowanie na poziomie wojewódzkim - doświadczyliśmy tego w gronie zespołu projektowego pewnej fundacji aplikując o dofinansowanie projektu, który zbadałby i zdiagnozował przestrzeń publiczną jako miejsce tworzenia i realizacji kultury, również w sensie jej kondycji w myśl idei UD. Znamienne jest, że czytając listy instytucji kultury uświadamiamy sobie, że wszystkie one mają swe siedziby w architekturze. Przez tę oczywistość być może dyscyplina architektury jest pozbawiona praktycznego statusu składnika kultury w wąskim rozumieniu. Jednak zauważmy: architektura pojawia się oczywiście w literaturze z zakresu historii sztuki, gdzie włącza się ją w nasz dorobek narodowy. Wśród instytucji kultury rekomendowanych przez MKiDN na stronie internetowej niejedna z nich ma ścisły związek z przestrzenią i architekturą, a wybrane wykazują aktywność w działaniach na rzecz współcześnie tworzonej lub funkcjonującej dobrej przestrzeni lub nowoczesnej architektury (np. MCK i czasopismo „Autoportret”). Jednak smutne jest, że na owej liście nie ma ani jednej instytucji kultury, która zajmowałaby się stricte architekturą i przestrzenią, a tym bardziej filozofią UD, jako ważnego elementu naszego intelektualnego dorobku kulturowego. Najwidoczniej takowa nie istnieje. Nie powinna więc dziwić słaba kondycja przestrzeni i architektury w Polsce, tym bardziej idei UD. Konkretnym dowodem niechaj będzie choćby fakt, że Park Łazienkowski, jak często podkreślano - muzeum czyli instytucja kultury, uzyskuje najczęściej najniższą ocenę w
7