rumunia
Po upadku komunizmu Po upadku komunizmu pod koniec 1989 roku w Rumunii zaczęto publikować około dwóch tysięcy nowych magazynów oraz gazet, w tym ponad trzydzieści magazynów komiksowych. Niestety, z powodu problemów gospodarczych (zwłaszcza inflacji: 300% w 1993 roku, 150% w 1997, 20% w 2003) żaden z nich nie przetrwał dłużej niż przez dziesięć numerów (zazwyczaj tylko dwa lub trzy). Dzisiaj komiksy i paski komiksowe najczęściej można znaleźć w gazetach codziennych lub dwóch bądź trzech czasopismach dla dzieci. Ponadto co roku w Rumunii publikowane są trzy do pięciu albumy komiksowe. Najważniejszym wydawnictwem komiksowym w Rumunii jest Egmont, za sprawą którego na rynek trafiały już od 1991
64
siątych. Dziewięć z nich (historyczne, SF, fantasy) stworzył artysta najbardziej płodny: Sandu Florea, który po upadku komunizmu wyemigrował do USA, gdzie mieszka do dziś i pracuje dla Marvel Comics.
Trzecia fala W 1981 roku Ceausescu zdecydował się spłacić dług zagraniczny, w konsekwencji czego trzeba było zaprzestać importowania magazynu Pif Gadget. Popularność zdobyła za to fantastyka naukowa: niektóre fanziny oraz almanach Anticipatia bardzo chętnie publikowały komiksy SF. Była to trzecia fala
(w latach osiemdziesiątych) artystów pasjonatów, pracujących dla przyjemności. W 1983 roku trzech z nich: Valentin Iordache, Marian Mirescu, Viorel Pirligras oraz autor niniejszego artykułu spotkało się w klubie SF w mieście Craiova i założyło nieoficjalne stowarzyszenie, The Comics Craiova, w celu promowania ducha komiksu w Rumunii. To oni publikowali pierwsze fanziny SF, pisali artykuły na temat komiksów, tłumaczyli komiksy amerykańskie i francuskie oraz tworzyli historie komiksowe dla dorosłej publiki. Na rok 1988 przypadł krok milowy: Orion stał się pierwszym prawdzi-
roku takie czasopisma komiksowe, jak Mickey Mouse, Bamse, Bugs Bunny, Tom & Jerry, The Flintstones itp. Do dzisiaj co miesiąc ukazują się Donald Duck oraz bardzo popularny Witch. W latach 1997-2000 komiksy, takie jak Superman, Batman czy Spider-Man, wydawała (po dziesięć, dwanaście numerów) oficyna Erc Press. W 2006 roku trzech różnych wydawców publikowało komiksy o Spider-Manie, a także Supermanie i Wolverinie. Inni sięgnęli po komiksy francusko-belgijskie, takie jak Asterix, Lucky Luke, Rahan, Tintin (dziesięć albumów od 2006 roku), lub włoskie fumetti w rodzaju Diabolik, Nathan Never, Martin Mystere, Zagor czy Tex. Istnieje tylko jedno małe wydawnictwo, Hard Comics, które opublikowało w ciągu ostatnich trzech lat cztery albumy komiksowe oraz cztery międzynarodowe antologie (w nakładach po trzysta do pięciuset egzemplarzy), w których umieszczono dzieła młodych artystów rumuńskich. Najważniejsi z nich to: Alexandru Ciubotariu, Roman Tolici, Matei Branea oraz Irina Dobrescu.
Ilustracje Alexandru Ciubotariu
wym magazynem SF (sygnowanym przez The Comics Craiova). Liczył sobie trzydzieści dwie strony w formacie A3, wydawano go w 150 000 egzemplarzy. Wyszło pięć udanych numerów zawierających sporo komiksów SF.