nowa fala komiksu węgierskiego (od 2003 roku do dzisiaj) Po boomie albumów komiksowych z lat dziewięćdziesiątych fani komiksu stali się świadkami szybkiego upadku tej sztuki Magdalena Rucińska na przełomie nowego millenium. Zoltán Ádám Szabó tekst
tłumaczenie
a zamieszczone na nim forum zapewniło fanom oraz profesjonalistom (rysownikom, stu miesięcy wydanych zostało nie redaktorom wcześniejszych serii, sprzedawwięcej niż sto siedemnaście publicom itd.) platformę spotkań i dyskusji nad kacji komiksowych. Większość z nich wieloma kwestiami. Wiele projektów stamtąd stanowiły komiksy dziecięce sprzedawane właśnie wystartowało. Do dziś jest to miejsce na stoiskach prasowych. Do roku 2003 całe rozmów fanów i debat profesjonalistów, pokolenie osiągnęło wiek dojrzewania bez a przede wszystkim główne źródło informacji komiksów, natomiast to, które wyrosło niegdyś dla wszystkich zwolenników komiksu. na historiach o superbohaterach, teraz zostało Rok 2004 może być postrzegany ich niemal całkowicie pozbawione. jako moment przełomowy dla wydawnictw Z dzisiejszej perspektywy komplet- komiksowych. W lutym Ulpius-ház, duże wyny zanik sceny komiksowej na początku XXI dawnictwo literackie, wydało The Complete wieku okazał się oczyszczający, stanowił też Maus (pierwszy album Mausa wydany został dla wielu osób motywację do odbudowania jej już we wczesnych latach dziewięćdziesiątych). fundamentów. PierwUlpius nie tylko szymi, którzy zaczęli opublikował tę O autorze działać, byli zatwarpowieść graficzną, Ur. w 1979 r., z zawodu architekt, z powołania - fan dziali fani; zaczęli oni ale także zorganikomiksu. Mieszka w mieście Szeged, gdzie od 2009 r. organizować się w spozował wystawę, jest współorganizatorem festiwalu komiksowego. Od 2005 jest współredaktorem największego węgierskiełeczności sieciowe na podczas której go portalu, poświęconego komiksowi - kepregeny.net. forach internetowych, plansze z Mausa Redaktor naczelny, wydawca i publicysta Panelu, na podstawie których eksponowane pierwszego węgierskiego czasopisma komiksowego. powstała nowa scena. były w wagonach Ponieważ na rynku budapesztańskiego sprzedawało się bardzo niewiele komiksów, metra przed oczami milionów pasażerów fani zaczęli skanować, tłumaczyć, przepisywać każdego dnia. Projekt ten okazał się sukcesem i udostępniać komiksy w formacie cyfrowym. i przyciągnął ogromną uwagę mediów. ZaplaMimo że istniało wiele różnych stron internowany na pięćdziesiątą rocznicę okupacji netowych, z których każda specjalizowała się niemieckiej 1944 roku, która zaskutkowała w innych gatunkach komiksu (europejskim, deportacją 800 000 węgierskich Żydów oraz superbohaterskim, niezależnym, mandze, przedstawicieli innych mniejszości, wydarzeundergroundowym), <Kepregeny.net> zdołał nie to stało się symbolicznym przełomem dla zjednoczyć wszystkich zwolenników tego węgierskich wydawnictw komiksowych. Ten medium. Serwis <Kepregeny.net> również rok przyniósł jednak jeszcze wiele innych, zaczynał jako strona gromadząca skany, ważnych zmian dla węgierskiego komiksu 2003 rok może być traktowany jako
najgorszy moment: w ciągu dwuna-
Inwazja „small press” Niewielka firma zaczęła publikować serię belgijskich powieści graficznych: XIII; Szigetvár ostroma Endrego Sarlósa (historyczny album o tureckim oblężeniu miasta Szigetvár z 1556 roku) został wydany i sprzedany na stoiskach prasowych; po jedenastoletniej przerwie odżył Botond Attili Fazekasa, a ponadto pojawiła się pierwsza podziemna antologia, PTSD antológia. Od tego czasu wiele małych wydawnictw, prowadzonych zazwyczaj przez grupy fanów, podjęło próby publikowania komiksów. Owe firmy oferują szeroki wachlarz komiksów, specjalizując się w węższej tematyce (np. mandze, amerykańskim mainstreamie, komiksie artystycznym itp.) lub działając na większą skalę. Katalizatorem zmian były konkursy dla artystów komiksowych. Niesamowitym sukcesem okazał się wówczas Vadkelet, który zdobył ogromny rozgłos, mimo że prace zwycięzców nigdy nie były w zasadzie publikowane. Niemniej pomogło to młodym artystom odnaleźć nawzajem swoje prace i skupić wspólne wysiłki pod egidą organizacji Magyar Képregény Akadémia (Węgierska Akademia Komiksu). Dzisiaj konkursy komiksowe nadal odgrywają ważną rolę, a niektórzy entuzjastyczni organizatorzy zdołali znaleźć dla nich sponsorów (niestety nie na stałe). W 2005 roku nowi wydawcy – zjednoczeni przez Semic i Egmont – założyli Magyar Képregénykiadók Szövetsége (Związek Węgierskich Wydawców Komiksowych), oparty w większej mierze na wspólnych interesach i przyjaźni niż twardych regułach. Głównym jego celem była zmiana reputacji komiksu na
Węgrzech, zwiększenie liczby wydawanych albumów oraz organizowanie corocznego festiwalu komiksu. Na początku 2010 roku związek postanowił zreformować się od podstaw: wyłączył ze swojej nazwy słowo „wydawca” i otworzył możliwość członkostwa osobom spośród publiczności. W przyszłości związek chciałby być postrzegany jako stowarzyszenie jednoczące profesjonalistów, artystów i nawet fanów, a swoje wysiłki skupić zarówno na organizacji wydarzeń, kursów tworzenia komiksów, jak i na promowaniu komiksu w ogóle oraz relacjach międzynarodowych. Niewielkie firmy, które pojawiły się po 2004 roku, zaczęły wydawać komiksy w zupełnie innych okolicznościach i warunkach niż ich poprzednicy. Zamiast wypuszczać komiksy w dużych nakładach na rynek stoisk prasowych, celowały raczej w księgarnie z niskonakładowymi albumami w miękkich okładkach i powieściami graficznymi. Do 2009 roku – poza paroma wyjątkami – na stoiskach prasowych znaleźć można było już jedynie zagraniczne komiksy przeznaczone dla dzieci (np. Mozaik, Walt Disney i tytuły Cartoon Network itp.); wszystkie inne publikacje wędrowały do księgarni lub na świeżo powstały rynek alternatywny, bezpośredni. Zjawisko to nadal pozostaje dla wielu Węgrów nowością, gdyż przywykli oni do szukania komiksów w kioskach, na stoiskach prasowych, w sklepach tytoniowych itd.
Przekleństwo niszy Na Węgrzech nie ma periodyków, które dotyczyłyby komiksu jako takiego i które znaleźć
59