//////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Strategietafel bijeenkomst
09/06/2015
Inhoud Inleiding door John // 4 Aan het woord // 6
Wat zou u het ROC mee willen geven? // 8 Ontwikkelingen in de branche // 10 Keuzedelen in het mbo // 12 Cijfers ROC // 13
Leven lang leren // 14
Werkgelegenheid // 16 Samenwerken // 18
Aan het woord // 22 Conclusie // 28
4 4
Inleiding door John //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“We streven naar gedegen en goed onderwijs. Daarvoor horen we graag uw ervaring vanuit de arbeidsmarkt, zodat we deze kunnen meenemen in de nieuwe strategienota.” – John van der Vegt
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Inleiding door John 5
Presteren met plezier & passie.
– John van der Vegt “We moeten blijven investeren in duidelijkheid en maatwerk per student.” – John van der Vegt
“Tips zijn welkom: geven we voldoende maatwerk per student? Kunnen we niet sneller werken met intakes en plaatsing?” “Studenttevredenheid en medewerkerstevredenheid zijn enorm verbeterd en de diplomarendementen zijn omhoog gegaan. Nu willen we uw tevredenheid nog meten en verbeteren.” “In het opleiden werken we nog niet genoeg samen met bedrijven en instellingen. De aansluiting moet beter. De toekomst kun je nooit helemaal vrij vormgeven, maar we moeten doen wat we kunnen.” “Uitblinken is presteren” “De Twentse aanpak: samenwerking, verbinding en met bedrijven in Twente kijken hoe we het beter kunnen doen. In de essentie: we zijn landelijk gezien ook goed in verbinding leggen, maar misschien kan het nog wel beter en effectiever?” “De studenten tevredenheid stijgt en de medewerkers tevredenheid is de afgelopen 2 jaar zelfs gestegen naar een 7,8.”
6
Aan het woord
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Welke Wat zou u het overpeinzingen ROC mee willen neemt u mee? geven?
Christien van Wijk / SKE Kinderopvang
Mohamed El Hamdaoui / Alifa Welzijn
Ik vind het een heel goed initiatief van het College van Bestuur om het werkveld bij de organisatie te betrekken. Als onderwijsinstituut denk je klaar te zijn bij leerlingen, ouders en klanten. Maar er zijn ook andere belanghebbenden. Daarom is het goed dat het ROC dit doet. Dat op zich motiveert al om aanwezig te zijn. De wereld verandert razendsnel. Je diploma is geen garantie voor een baan. Als opleiding moet je ervoor zorgen dat je snel inspeelt op de behoeftes van de markt en dat je studenten fit zijn voor de job waar ze op dat moment voor gaan. Kwalificatie-eisen veranderen voortdurend, niet alleen vanuit werkgever, maar ook door de wet- en regelgeving.
De grote gemeenschappelijke deler bij alle partijen aan tafel: de veranderende samenleving. De lat ligt steeds hoger. Er is behoefte aan meer competenties en meer kennis. Het ROC heeft een rol in het overbrengen van kennis en expertise richting studenten, maar ook in een stevigere inzet. Het ROC moet daarom op de hoogte zijn van veranderingen en ontwikkelingen. Praktijkstages voor docenten zijn daar een goede methode voor. Ook wij leggen de lat steeds hoger ten aanzien van de inzet van medewerkers en dus ook van studenten. Wat eerst gedaan werd door professionals, wordt steeds meer gedaan door vrijwilligers. Dat vraagt wel andere competenties, en dus ook andere studenten.
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Aan het woord
7
8
Wat zou u het ROC mee willen geven? /////////////////////////////////////////////////////////
//////////////////////////////////////////////////////// Wat zou u het ROC mee willen geven?
Wat zou u het ROC mee willen geven? “Wij gaan sneller dan de opleidingsinhoud.” – Irma Harmelink “Het is ontzettend belangrijk om op mbo-niveau de juiste praktijkgerichte onderdelen mee te geven.” – Gitta Griffioen “De veranderingen en ontwikkelingen gaan snel. In onze ogen is er een vorm van verwijdering ontstaan.” – Lidy Schoolkate “Onder de mbo’ers zitten toppers. Hoe houd je ze geboeid op mbo-niveau? Veel toppers kiezen ervoor om direct na hun mbo-opleiding door te stromen. Wij kunnen ze goed gebruiken en willen ze tegelijkertijd perspectief geven.” – Gitta Griffioen “Mijn ervaringen met het ROC zijn gevarieerd. De zorgen liggen vooral bij niveau 1 en 2. “ – Willem Marcelis
“Docentenstages zijn enorm belangrijk om het juiste gevoel te krijgen.” – Irma Harmelink
“De complexiteit van onze zorg is hoog.” – Gitta Griffioen
“Ik ben niet zo zeer op zoek naar diploma’s. Er gelden gerichte eisen, dus liever specifieke modules. Ik heb maatwerk nodig. En ik kan geen hbo’ers betalen.” – Christien van Wijk
9
10
Ontwikkelingen in de branche //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Ontwikkelingen in de branche
Welke ontwikkelingen in de branche hebben gevolgen voor ons onderwijs? “Je hebt de juiste mix van niveaus nodig.” – Irma Harmelink
“Wij moeten onze medewerkers opleiden om hiermee om te kunnen gaan.” – Fred Schrander
“Laat medewerkers meer zelfstandigheid bij burgers stimuleren. Hiervoor hebben zij meer kennis en communicatieskills nodig.“ – Meindert Schmidt
“Er worden steeds hogere eisen gesteld aan stagiairs binnen het huisartsenvak. De vraag is duidelijk groter geworden. Mensen komen in grote getale en zijn sneller ongerust. De kern van het meningsverschil tussen ons en het ROC met betrekking tot de assistentenopleiding is dat het misging op verouderde verwachtingspatronen. Er werd niet ingespeeld op de hoge vraag. De assistent moet het de huisarts makkelijker maken, niet moeilijker. Hij of zij moet meer kunnen dan alleen de telefoon aannemen.” – Andy Kwee “Het is belangrijk dat medewerkers kunnen inschatten wanneer de dokter moet worden ingeschakeld of wanneer een patiënt iets zelf kan doen.” – Meindert Schmidt “De zorgvraag neemt toe. Zorgvragen zijn steeds complexer. Een acuut probleem: er is meer personeel nodig, ook assistenten. Als je kijkt naar de vraag gaat het meer om hbo niveau dan mbo. Je moet gemotiveerde studenten aansporen om zich door te ontwikkelen, door te stromen naar het hbo en dan pas de arbeidsmarkt op.” – Andy Kwee
11
12
Keuzedelen in het mbo /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Meer verbreden of meer specialiseren? “Soms hebben er in 24 uur wel 20 mensen aan één bed gestaan. We zouden moeten kijken of we meerdere taken bij één persoon kunnen neerleggen.” – Meindert Schmidt “Leerlingen hebben meer kennis nodig. Het is belangrijk dat zij zelf inschatten wanneer zij een professional inschakelen.” – Fred Schrander “Ik zie geen toekomst in de zorg voor medewerkers van niveau 1 en 2. In het huidige systeem worden patiënten veel te veel gepamperd en te weinig gestimuleerd om zelf de regie te houden. “ – Willem Marcelis
“Een belangrijke competentie voor de toekomst is de techniek binnen de zorg.” – Fred Schrander “Eigen ondernemerschap wordt steeds belangrijker. Leerlingen moeten zelf nadenken over waar de vraag binnen de zorg ligt.” – Mohamed El Hamdaoui
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ROC in cijfers 13
Landelijk 500.000 mbo
studenten 4% niveau 1 46% niveaus 2/3
14.000 studenten in bol-trajecten 4000 BBL studenten
6600
economie studenten 6000+ zorg en welzijn studenten
8% is ouder dan 27 1/2 komen uit 3 grote steden
52% gaat naar HBO
Gemiddeld 93% van MBO studenten vindt binnen 3 maanden een baan
2000
medewerkers 5000+ techniek studenten (hoger dan landelijk gemiddelde)
Internationale worldskills: 8 kandidaten van ROC
70 teams 1 van die teams is het team Facilitair leidinggevende Zij zijn verantwoordelijk voor de 3-gangen maaltijd van vanavond
14
Leven lang leren ///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Hoe staat u tegenover de ontwikkeling dat meer werkenden naast hun loopbaan een opleiding volgen? “De wereld verandert in zo’n rap tempo dat je het liefst iemand levenslang als student inschrijft, zodat hij altijd competent blijft. Proberen te zien wat er binnen nu en tien jaar gebeurt, vraagt wel wat ‘omdenken’.” – Christien van Wijk “We verhuizen naar een nieuw ziekenhuis. Afdelingsassistenten en voedingsassistenten die tot nu toe zonder papieren werkten, gaan nu in opleiding. Vanuit de markt is er een enorme vraag naar een leven lang opleiden. Voor bepaalde trajecten leiden wij nu mensen van niveau 2 en 3 op. Je moet helder hebben waar je mensen voor inzet. Mensen van niveau 4 en 5 die gelijk betaald
“Ik zou absoluut zeggen dat jullie moeten inzetten op mensen een leven lang opleiden.” – Christien van Wijk worden en hetzelfde werk doen, dat kan eigenlijk niet. Wij moeten daar onderscheid in maken, en jullie ook.” – Lidy Schoolkate “Het biedt kansen voor het ROC om volwassenenonderwijs aan te bieden. Als organisatie ga ik liever een scholingstraject aan met het ROC dan met een andere partij. Je moet dan wel sneller zijn. Ik was ervan overtuigd dat het ROC beter aansloot, maar nu we dat deden kostte het me heel veel moeite om de juiste mensen aan tafel te krijgen. Het lukte alleen dankzij mijn vasthoudendheid. Waarom? Het was denk ik niet jullie wens om met een organisatie in zee te gaan die een ander traject voor ogen heeft dan wat je al aanbiedt.” – Lidy Schoolkate
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Leven lang leren
“Het is ontzettend snel schakelen voor een opleidingsinstituut. De vraag is of je daar op kunt acteren. Ik heb ook een keer een traject willen starten met iemand van het ROC. Die zei: ‘Ja, maak maar een afspraak.’ Toen zei ik: ‘Nou, het leek me wel wat dat jullie dan eens bij mij langskomen.’ Die zag ik nooit meer terug. Ik zou graag hebben gehad dat jullie onze medewerkers hadden opgeleid.
Nu zitten we met een of andere malle club waar ik helemaal niks mee kan. Jullie hadden daar bij moeten zitten.” – Christien van Wijk
15
16
Werkgelegenheid
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Wat doen de ontwikkelingen in uw branche met de werkgelegenheid? “Je moet, zeker in wijken waar de ratio niet overheerst, in staat zijn om te gaan met mensen die de emoties direct aan het plafond hebben zitten.” – Willem Marcelis “Er is een markt voor breder opgeleide zorg, maar de rekening komt bij de patiënt.” – Fred Schrander “Het is goedkoper om een schoonmaakrobot in te huren.” – Willem Marcelis “Met het oog op de vereenzaming is dat wel een stuk ongezelliger.” – Margo Koopman “Stel dat iemand zelf het initiatief heeft genomen om in de tussentijd een hbo-diploma te halen, dan neem ik ze nu aan, maar tijdelijk en op subsidie. Ik kan ze eigenlijk niet betalen.” – Christien van Wijk
“Eigen ondernemerschap wordt steeds belangrijker. Leerlingen moeten zelf nadenken over waar de vraag binnen de zorg ligt.” – Mohamed El Hamdaoui
“Een belangrijke competentie voor de toekomst is de techniek binnen de zorg.” – Fred Schrander
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Werkgelegenheid 17
18
Samenwerken ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Hoe kunnen we nog beter elkaars krachten benutten?
“Maatwerkvoorziening is onvoldoende aan de orde. Het verloopt nog heel stelselmatig volgens vaste pakketten en lijnen, terwijl maatwerk juist heel gewenst is.” – Mohamed El Hamdaoui “We moeten meer nadenken over het thema van de overgang tussen mbo en hbo. Vooral als het gaat om werken in de praktijk. Praktijkondersteuning gericht op mbo’ers die een doorstart maken naar het hbo. Daar heb je in een driehoek iets met elkaar te doen. Bedrijfsleven, mbo en hbo. Dat zien we echt: onder de mbo’ers zitten toppers. We moeten zorgen dat die mbo-toppers aan het werk kunnen, maar wel uitdaging houden in hun werk. Wat je nu ziet, is dat ze meteen naar het hbo doorstromen. Terwijl er ook ruimte voor hen is als mbo’ers.” – Gitta Griffoen
“Breng trots bij elkaar. Regel de ontmoeting.” – Irma Harmelink
“Hoe tevreden je bent, hangt ook af van wat je verwacht.” – Mohamed El Hamdaoui
“Er komen steeds meer samenwerkingsovereenkomsten tussen zorg en onderwijs. Daar ligt de toekomst.” – Meindert Schmidt “Er zijn specifieke eisen of papieren nodig voor mensen die werken met kinderen met bepaalde indicaties als een taalachterstand. Je hebt mensen nodig die verder vragen. Hbo’ers kan ik niet betalen, bovendien bestaat Nederland voor 70% uit mbo’ers.” – Christien van Wijk
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Samenwerken 19
20
‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘
“Onder de mbo’ers zitten toppers. We moeten zorgen dat die mbo-toppers aan het werk kunnen.”
‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘ “De wereld verandert in zo’n rap tempo dat je het liefst iemand als levenslang student zou inschrijven, zodat hij altijd competent blijft.”
21
22
Aan het woord
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Wat wilt u het ROC meegeven?
maken heeft waarbij geen hbo’er nodig is, wordt door de roomservicemedewerker gedaan. Specialisten hebben graag een assistent in de spreekkamer die mee kan typen, maar die ook ondersteuning biedt. Met het ROC maakten we afspraken voor honderden nieuwe assistenten. De ontwikkelingen gaan zo snel dat het ROC het niet bij kan houden. De zorg verandert te snel.
“De ontwikkelingen gaan zo snel dat het ROC het niet bij kan houden. De zorg verandert te snel.” – Lidy Schoolkate
Lidy Schoolkate / Medical School Twente Vanwege de bouw van een nieuw ziekenhuis met allemaal 1-persoonskamers, moesten wij ons proces opnieuw inrichten. Het hospitality concept, het elektronisch patiëntendossier, koken op de afdeling en niet meer in de grote keuken, alles moest anders. Op elke vloer kun je als patient op elk moment van de dag aangeven dat je wilt eten. Hierdoor hebben we meer medewerkers nodig. De functie van voedingsassistent wordt roomservicemedewerker. Alles wat met eten, een krantje, of ondersteuning te
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Aan het woord 23
Hoe kunnen we elkaars krachten beter benutten?
Fred Schrander / TriviumMeulenbeltZorg Het ROC kan ervoor zorgen dat afgestudeerde studenten over competenties beschikken die wij in het werkveld nodig hebben. Op onze plaats kunnen we vaker en beter met de school communiceren over waar in de beroepspraktijk behoefte aan is. De school heeft andere verwachtingen dan wij. In co-creatie versterk je elkaar. Intensief contact is daarom belangrijk. De zorgzwaarte neemt enorm toe. Leerlingen moeten dus meer kunnen om daarop in te spelen. De lat ligt hoger. Het helpt als studenten ervaring
hebben met samenwerken met mensen van verschillende niveaus, geoefend hebben met een dokter en als ze voorbereid zijn op een moeilijk familiegesprek. Ze hoeven niet volleerd te zijn zodra ze arbeidsmarkt bestormen, maar het is fijn als ze wat geoefend hebben en al wat beginselen hebben meegekregen. De school kan profiteren van het feit dat wij zelf een grote verantwoordelijkheid hebben in het trainen en bijscholen van onze medewerkers. Kan het ROC bijvoorbeeld een rol spelen in deze bijscholing? Zo kunnen docenten bij ons stage lopen. Ik draai zelf ook vaak mee op de werkvloer, dit is ontzettend leerzaam.”
“De school kan profiteren van het feit dat wij zelf een grote verantwoordelijkheid hebben in het trainen en bijscholen van onze medewerkers. Kan het ROC bijvoorbeeld een rol spelen in deze bijscholing?” – Fred Schrander
24
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“We moeten af van het fenomeen: De student als consument.” – Keuzedelen
‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘‘ Mensen gaan zelf hun mobiliteitsbudgetten beheren. En kijk bijvoorbeeld naar de sollicitatieplicht. Je bent al snel verplicht om ‘minder passend’ aan de slag te gaan. Daar liggen enorme kansen. – Werkgelegenheid
De rol die social media kan hebben in de zorgverlening is nog niet voldoende uitgediept – Keuzedelen
Met een leven lang leren haal je een klant binnen die weet wat hij wil, waar je wat van leert en die praktijkervaring heeft. Er zijn steeds meer medewerkers die willen leren, die hun cv willen oppoetsen. Voor die groep word je interessant.
– Leven lang leren
Organisaties ontwikkelen zich momenteel zo snel dat bijvoorbeeld nieuwe beroepen ontstaan. Het is van belang om mensen weer perspectief te bieden om ‘goed’ te zijn op hun eigen niveau. – Ontwikkeling
Het aantal bedden vermindert, dus het aantal stageplaatsen vermindert. – Werkgelegenheid Zijn wij in Twente niet een soort gids voor Nederland? – Samenwerken Ik durf niet eens te vragen om een keuzedeel, voordat je het weet is de subsidie weer op. – Keuzedelen
Krijgen de mensen die door de huidige markt hun baan zijn verloren nog een kans? Worden er nog mensen aangenomen? – Werkgelegenheid
De nieuwe zorgstructuur kan een cadeautje zijn. Als alles goed werkt, dan hebben we straks alles dicht bij huis. – Ontwikkeling
Eigen verantwoordelijkheid met als boodschap: je krijgt een opleiding, dat is een gratis cadeautje. En NU aan de slag. Je moet het zelf doen! – Keuzedelen
25
26
Aan het woord
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Wat wilt u het ROC meegeven?
Andy Kwee / Huisartsenkring Twente De belangrijkste kwestie voor mij was met name dat de kwaliteit en competentie van de gemiddelde student omhoog moeten. We zien in de praktijk dat de zorgvraag ingewikkelder, zwaarder en complexer wordt. Patiënten komen vaak met zes vragen tegelijk, waarvan er vijf ook nog eens de diepte in gaan. Hoe dat kan? Mensen worden eerder ontslagen uit het ziekenhuis en de huisarts en verpleeghuizen moeten dan de verdere zorg op zich nemen. Ook de vergrijzing verhoogt de zorgvraag. De assistenten moeten die extra zorg kunnen opvangen. We zoeken dus een duizendpoot.
Wij hebben het idee dat de opleiding niet goed aansluit bij deze praktijk. John heeft het over een doorlooptijd van zeven jaar, voordat veranderingen in de maatschappij van invloed zijn op de opleidingen. Dat past niet in deze tijd. Men moet veel sneller inspelen op de zorgvraag vanuit de markt en het niveau mag in het algemeen wel iets hoger. De overgang van mbo naar hbo moet soepeler verlopen. Idealiter zouden ook al hogere eisen moeten worden gesteld aan de instroom, maar we beseffen dat dat niet realistisch is. Wat wel kan, is binnen de opleiding veel meer stimuleren op competenties die nog niet zichtbaar zijn, die zich nog onder de oppervlakte bevinden. Talent en motivatie die er wel zijn, moeten gezien worden.
“Men moet veel sneller inspelen op de zorgvraag vanuit de markt en het niveau mag in het algemeen wel iets hoger.” – Andy Kwee
////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Aan het woord 27
Hoe kunnen we elkaars krachten beter benutten?
Gitta Griffioen / Jarabee In de jeugdzorg zitten we met een professionaliseringsslag, waardoor we vooral plek kunnen bieden aan hbostudenten. Maar we willen ook heel graag mbo-studenten. We moeten dus zoeken naar aansluiting, we moeten goede mbo-studenten aan de slag krijgen om hen qua loopbaanperspectief ook de mogelijkheid te bieden om naast het werk een hbo-studie te gaan doen, zodat we ze blijven uitdagen. Dan kom je uit op ‘een leven lang leren’, waar het vanavond ook over ging. Toppers op mbo 4-niveau vinden het heerlijk om
in de praktijk te werken, maar ze zoeken ook de uitdaging en ze willen groeien. Om bijvoorbeeld in de ambulante zorg terecht te komen. Daarvoor is een groeipad nodig, dat wij voor ze zouden kunnen uitstippelen. Het is heel mooi als je dat samen kunt doen met opleidingsinstituten. Zelf heb ik de verbinding van werkveld en onderwijs altijd interessant gevonden. Maar in dit geval ligt de verantwoordelijkheid denk ik bij het ROC. Het ROC moet zelf nadenken over hoe ze dat zouden willen vormgeven, zodat ze daarover met ons in gesprek kunnen gaan.
“We moeten zoeken naar aan sluiting. Goede mbo-studenten moeten we aan de slag krijgen om hen qua loopbaanperspectief ook de mogelijkheid te bieden om naast het werk een hbo-studie te gaan doen, zodat we ze blijven uitdagen. – Gitta Griffioen
28
Conclusie
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
“Door uw inbreng kregen wij ook vanavond weer nieuwe inzichten waar we als ROC mee aan de slag kunnen. Deze gebruiken we bijvoorbeeld op de interne strategie bijeenkomsten om onze mensen een spiegel voor te houden. Bijvoorbeeld in het licht van de docentenstages en de betrokkenheid bij het werkveld. Hartelijk dank. Uw betrokkenheid is enorm waardevol voor ons.” – John van der Vegt
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Conclusie 29
30
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Met dank aan De heer Fred Schrander TriviumMeulenbeltZorg
De heer Willem Marcelis de Posten
De heer Meindert Schmidt Ziekenhuisgroep Twente
De heer Mohamed El Hamdaoui Alifa Welzijn Enschede
De heer Andy Kwee Huisartsenkring Twente
Mevrouw Christien van Wijk SKE Kinderopvang
Mevrouw Irma Harmelink ZorgAccent
Mevrouw Gitta Griffioen Jarabee
Mevrouw Lidy Schoolkate Medical School Twente
Namens het ROC van Twente De heer John van der Vegt De heer Remco Meijerink De heer Lex Hilbers Mevrouw Margo Koopman De heer Bert Imminga Mevrouw Erika Krone Mevrouw Ester Naafs
32