30 Juni 2015
ImpulsProgramma Veiligheid Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat.
2 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Achtergrond & Doelstellingen Het ImpulsProgramma Veiligheid heeft net voor het aflopen van het programma (1 juli 2015) op actieve wijze het veiligheidsstokje overdragen aan de staande organisatie.
Het programma heeft een impuls gegeven en die moet nu binnen RWS verder gebracht worden. In een bijeenkomst met de belangrijkste stakeholders en smaakmakers voor de toekomst heeft het programma die overdracht zo georganiseeerd dat deze betrokkenen hun rollen en taken om RWS naar een proactieve veiligheidscultuur te brengen ook positief kunnen oppakken. Daarbij heeft men ook aandacht besteed aan de inspanningen van de afgelopen periode, maar vooral aan de vooruitgang die daarin geboekt is en hoe die verder gebracht kan worden binnen RWS.
Resultaten Inspiratie voor de smaakmakers en stakeholders voor Veiligheid binnen RWS, zodat zij het vuurtje van het verhogen van de veiligheidscultuur binnen RWS blijven opstoken. Resultaat: de opvolgers weten wat ze kunnen gaan doen en de omgeving weet hoe ze daarbij gaat helpen. Het is een taak voor veel mensen binnen RWS om de gewenste cultuurverandering (houding en gedrag) verder vorm te geven en te laten beklijven binnen RWS.
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 3
Visie op de toekomst Peter Struik
“Het ImpulsProgramma Veiligheid (IPV) heeft een impuls gegeven aan de veiligheidscultuur binnen Rijkswaterstaat. Wij zijn met elkaar in gesprek gebracht over onze houding en gedrag op het gebied van veiligheid, weten daardoor hoe ver we al zijn op de weg naar een proactieve veiligheidscultuur en waar we aan moeten werken. Zijn we er klaar voor om dat zonder verdere hulp van het IPV vorm te geven? Ik ben overtuigd van wel, maar het vraagt zeker een grote inzet van ons allen.” “Het bestuur heeft een stevige ambitie geformuleerd; het wil in 2018 een proactieve veiligheidscultuur gerealiseerd hebben. Vandaag markeren we het moment dat we gezamenlijk de uitdaging aangaan om die doelstelling te halen met inzet van onze bestaande organisatie, zonder daar een extra programma voor nodig te hebben.”
4 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
“Al zijn we in LEF en hebben we het over IPV heeft namelijk zijn steentje bijgedragen aan veiligheid, vandaag is geen Safety Top. Een de ontwikkeling van een meer proactieve Safety Top is inmiddels hét jaarlijkse moment veiligheidscultuur de afgelopen twee jaar, maar waarop we met ten minste ons hele de ontwikkeling is vooral ook te danken aan de topmanagement – aangevuld met andere inzet van een groeiende groep collega’s die zich collega’s afhankelijk van de invulling die dat jaar in het dagelijkse werk meer bewust is geworden gekozen is – ons bezinnen op wat veiligheid van veiligheidsrisico’s van ons werk en van het betekent in ons werk en hoe we dat stapsgewijs belang van goed veiligheidsmanagement. Nu er kunnen verbeteren. Vandaag is het moment een eerste impuls is gegeven aan de groei naar waarop we een sprongsgewijze verbetering een proactieve veiligheidscultuur, is de opdracht markeren en borgen: in twee jaar heeft het IPV van IPV afgerond en is het aan ons om dit ervoor gezorgd dat er specifieke veiligheidstaken proces voort te zetten en veiligheid te en -verantwoordelijkheden helder belegd zijn verankeren in de organisatie.” bij Jaap, de directeuren BV, de AIV’s en bij mij. Maar ook dat iedere HID, directeur en “Vandaag blikken we daarom niet alleen terug, afdelingshoofd weet wat hem/haar te doen staat maar staan we met name ook stil bij het ”hier en op veiligheidsgebied via sturing middels het nu” en (het belangrijkste:) kijken we vooruit Management Contract.” naar de opdracht die nog voor ons ligt. Waar we in 2018 op een proactief niveau zitten, waar “Nu is het moment om te laten zien dat we dit veiligheid gezien wordt als een absolute kunnen laten werken, zonder de ‘luis in de meerwaarde en waar alle bedrijfsonderdelen >> pels’-functie van het IPV. En dat kunnen we! Het
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 5
veiligheid beschouwen als standaardonderdeel “Leidinggevenden komen regelmatig op de van hun werk. Over ruim drie jaar moeten we zó werkvloer en gaan daar open het gesprek aan. ver zijn, dat we met z’n allen een omgeving Ze geven hun medewerkers ruimte en creëren die gedrag bevordert dat voor blijvende vertrouwen, maar tegelijkertijd ook heldere verbetering van prestaties zorgt, niet alleen op kaders en grenzen. Ze weten daardoor echt wat veiligheidsgebied maar ook daarbuiten. Dat is er speelt en worden niet verrast door al langer het doel waar we als RWS voor staan!” sluimerende problemen. Medewerkers melden zaken namelijk als het nog afwijkingen met een “De blik vooruit. Als wij kijken naar de ambitie kleine impact zijn en die worden op dat van RWS, dan staan wij in 2018 heel anders in moment al aangepakt. RWS-ers zijn er trots op ons werk en de veiligheid in ons werk dan dat ze werken bij een organisatie die veiligheid vandaag. Stel je voor het is juni 2018. Veiligheid hoog in het vaandel heeft staan en die is belangrijk en is nu een onlosmakelijk medewerkers uitdaagt en stimuleert om onderdeel van ons werk geworden. We zien het veiligheid continu te verbeteren.” als een belangrijke waarde binnen Rijkswaterstaat, niet als slechts een aspect: “Wat ik zelf ga doen? Vanuit mijn rol in het – We weten wat onze risico’s zijn. Het bestuur ben ik verantwoordelijk voor de kennisVeiligheidsrisicoprofiel is een en netwerkkwaliteit. Veiligheid is een integraal standaardonderdeel geworden van het onderdeel van de netwerkkwaliteit; in het hele risicobeheersingsproces en levert de input voor proces moet ik voortdurend zorgen dat dat zo de programmering; blijft. We gaan veiligheid verankeren in de – Veiligheid is onderdeel van de netwerkbeheervisie. Als ik dat gedaan heb kan ik managementcyclus; dat er door de HID’s over de kaders om het werk richting te geven wordt gerapporteerd is vanzelfsprekend, daar vaststellen. Vervolgens kan ik het vertalen naar hoeft de DG niet meer om te vragen en de monitoring, waardoor we kunnen zien of het lijnmanagers leveren uit zichzelf de benodigde genoeg oplevert en of we nog moeten bijsturen. informatie aan; Dat is een cyclus, waarvan ik alle deelelementen – Veiligheid staat duidelijk op het netvlies van paraat heb om die in elkaar te vlechten.” alle partijen in de keten, dus bij de Regio, de Landelijke Eenheden en de marktpartijen. “Waarom niveau 4, en niet meteen voor 5 gaan? Veiligheid is een gespreksonderwerp in alle Het is cruciaal dat je van 3 naar 4 gaat. Level 3 contacten, niet alleen tijdens de T-gesprekken of haal je door goed te organiseren, bij 4 zit het in op de formele toetsmomenten.” je genen. Dat is cruciaal; als we niveau 4 halen stomen we ook wel door naar 5. Het moet “Wanneer er toch een onveilige situatie ontstaat haalbaar en realistisch blijven; doelen stellen of een incident plaatsvindt, weten wij hoe wij voor 2025 werkt niet heel inspirerend. Het moet kunnen bepalen of daar direct actie op gezet haalbaar en realistisch zijn. Dat is de droom moet worden of dat wij dit met tijdelijke voor 2018 wel maatregelen kunnen afdekken totdat het meegenomen kan worden in de programmering en dus de uitvoering. We kunnen dit alles effectief en efficiënt, doordat we op een andere manier dan in het verleden met elkaar samenwerken. We vragen door op elkaars bevindingen en spreken elkaar aan op beslissingen en gedrag met mogelijk onveilige consequenties.”
6 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Preventieve Veiligheidsmaatregelen
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 7
Johan Bosch Algemene Corporate Taken RWS
Marit Besteman West-Nederland Noord “Wij hebben elf veiligheidsgebieden. In al
“Als je kijkt waar ik me mee bezig houd,
Wies Vonck Grote Projecten en Onderhoud “Mijn succesverhaal op het gebied van
die gebieden wil ik awareness creëren.
veiligheid is dat we een project hebben
dan is dat met voornamelijk activiteiten
Nederland wordt geroemd om haar
stilgelegd omdat er onveilig gewerkt werd.
die zich hier op kantoor afspelen. Het
veilige tunnels, naar zeggen de veiligste
Tijdens een project moesten damwanden
succes dat we de afgelopen jaren geboekt
tunnels ter wereld. Daar is dus ook
getrild worden, maar het bleek dat het
hebben, ligt erin dat we nu ook op
continu aandacht voor veiligheid. Zowel
trilblok niet aan de veiligheidsrichtlijnen
kantoor inzien dat sommige dingen
een veilige werkomgeving als veilig
voldeed. We hebben eerst een waarschu-
anders moeten. Een klein voorbeeld is het
werken spelen daarbij een rol. We leiden
wing gegeven, maar toen hier niet op
onderwerp van de trappen in dit gebouw,
mensen op in veilig werken en mijn hoop
gereageerd werd, hebben we het project
in de vleugels vooral. De architect keek
is dat weginspecteurs binnenkort een
stilgelegd. Het komt niet zo vaak voor dat
vooral naar de esthetische waarde, en
mandaat hebben om werk stil te leggen
we een project stilleggen. Je kunt je
niet of nauwelijks naar veiligheid. Het
wanneer er sprake is van een onveilige
natuurlijk de vraag stellen of we onveilige
waren gekke treden, met ongelukkig
situatie langs de weg. We krijgen wel
situaties door de vingers zien, of dat er
hoogteverschil en allemaal zo grijs dat je
crisistraining en persvoorlichting; allerlei
echt veilig gewerkt wordt. Het kost heel
van boven naar beneden gekeken niet
trainingen, maar veiligheidstrainingen
veel geld om een project stil te leggen,
eens kon zien waar de treden ophielden.
hebben we nog veel te weinig. Dit soort
maar ik heb gemerkt dat de relatie tussen
Nu zitten er gelukkig allemaal zwarte
training, voor al het personeel, ook
samenwerkende partijen verbetert, want
stippen op. Dat zijn natuurlijk heel kleine
ondersteunende staf, zou denk ik enorm
iedereen is gebaat bij veiligheid.”
dingen, maar ze doen er wel toe.”
helpen bij de bewustwording.”
8 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
“Het kost heel veel geld om een project stil te leggen, maar ik heb gemerkt dat de relatie tussen samenwerkende partijen verbetert, want iedereen is gebaat bij veiligheid.�
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 9
10 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 11
De volgende stap Jaap Slootmaker
“In de processturing die RWS heeft ingevoerd, heeft Bedrijfsvoering een andere, bredere, rol dan vroeger. We werken meer mee aan de voorkant dan we gewend waren: we zijn ‘partner in business’. Dat betekent niet dat we de achterkant loslaten, ook monitoring blijft bij bedrijfsvoering horen. De nieuwe rol van de bedrijfsvoering kolom in veiligheid is daarom een logische. Van de coördinatie van veiligheid in de managementcontracten, het meedenken over de uitvoering hiervan tot het monitoren en bewaken van die uitvoering: het gaat om het doorlopen van de gehele plan-do-check-actcyclus, en daar zijn wij van.” “Voor mij is het evident dat de vrijblijvendheid als het gaat om veiligheid nu echt voorbij is. Iedere
12 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Waterstater weet in de toekomst, zoals Peter al aangaf, wat de veiligheidsrisico’s zijn en handelt hier ook naar. Je zorgt ervoor dat jij, je collega’s en de medewerkers van onze contractanten hun werk op een veilige manier uitvoeren. Soms is dat gewoon het volgen van een CROW-richtlijn en soms is dat samen met elkaar bepalen wat de beste en veiligste oplossing is. In feite komt het neer op gewoon goed je werk doen, vanuit de gedachte van één RWS, elke dag beter, samen met anderen.”
de boventoon voeren en mensen niet meer gestimuleerd worden eigen verantwoordelijkheid te nemen – doen we dat wel meteen vanuit de houding die bij niveau 4 hoort. Dat betekent dat we met elkaar samenwerken, elkaar aanspreken op gedrag dat mogelijk onveilige consequenties heeft, open en eerlijk zijn over onze eigen fouten en met elkaar leren, zowel van wat goed en minder goed gaat. Hiermee creëren we een veilige werkomgeving, in de zin van ‘veilig om jezelf uit te spreken’. Zo’n omgeving leidt niet alleen tot meer veiligheid, maar ook tot hogere kwaliteit, efficiency en effectiviteit van onze organisatie. Daar ben ik van overtuigd.“
“In mijn rol van proceseigenaar bedrijfsvoering voel ik deze verantwoordelijkheid als geen ander. Samen met Peter heb ik de taak om de veiligheidscultuur, via continu verbeteren, naar niveau 4 te brengen. Naast de verandering die “Om dit dichter bij huis te brengen: wanneer je hiervoor nodig is in houding en gedrag, gaat het langs de waterkant zit en je ziet een klein kind daarbij ook om het simpelweg inregelen van dat je niet kent, het water inlopen, dan grijp je afspraken, procedures en processen. Om te toch ook in? Zo is het ook in een niveau voorkomen dat we daarin vastlopen op niveau 3 4-cultuur: je néémt verantwoordelijkheid en – wat wil zeggen dat procedures en protocollen gaat niet af zitten wachten of er iemand >>
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 13
anders ingrijpt. Pas als de situatie is veilig gesteld, ga je samen kijken naar wat de beste oplossing is om er voor de lange termijn voor te zorgen dat er geen kind meer zomaar het water in kan lopen.” “Terug naar de rol van het proces bedrijfsvoering: eind 2016, wanneer we niveau 3 bereikt hebben, is veiligheid onlosmakelijk onderdeel van de bedrijfsvoering. Het zit in de managementcyclus, wat zichtbaar is in bijvoorbeeld de netwerkbeheervisie en de omgevingskoersen, de managementcontracten en de DG-HID gesprekken. Op zoneborden hebben we PINs staan m.b.t. veiligheid – zoals nu al bij meerdere organisatieonderdelen het geval is en dat wil ik ook op ons RWS-dashboard. En dat maken van veiligheids-PINs hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn: ik denk dan bijvoorbeeld aan het monitoren op het aantal meldingen van onveilige situaties t.o.v. een streefgetal. Dat werkt enorm goed om het melden te stimuleren. Ook diverse afspraken die we maken m.b.t. veiligheid, zoals het houden van safety walks, kun je monitoren. We houden elkaar zo scherp op de afspraken die we met elkaar hebben en kunnen afwijkingen sneller constateren.”
uit te laten voeren. Er bleek daadwerkelijk iets mis, dat later tot ernstige veiligheids- en beschikbaarheidsproblemen geleid zou hebben. Nu is dat voorkomen.” “Ik voel een verantwoordelijkheid in het borgen wat het ImpulsProgramma heeft gedaan. Impuls is een kleine groep mensen met veel energie en zij bereiken veel binnen een organisatie. Het moment is nu dat het ophoudt en de vraag is wie het estafettestokje overneemt. Dat is enorm risicovol, want voor je het weet zie je het veiligheidsbesef teruglopen. Door het vast te leggen in een deel bij bedrijfsvoering, ben ik er automatisch verantwoordelijk voor. Dat betekent dat ik er ook op moet acteren.”
“Je ziet differentiatie in de organisatie, en dat is helemaal niet erg; sommige delen van de organisatie zijn nog niet bij niveau 3, anderen zitten erop en sommige delen zijn er al voorbij. Je moet zorgen dat je géén generiek pakket aan maatregelen uitstrooit, maar juist die differentiatie honoreert. Een paar dingen moeten wel overal: het borgen van de veiligheid in de processen. Alle processen hebben we beschreven, maar we hebben ze nog niet allemaal tegen het licht gehouden om te kijken “Als we dit voor elkaar hebben, hebben we ook of de veiligheid er goed in zit. Dat is wel een een prachtige basis om op door te bouwen generieke. Verder ben ik voorstander van richting niveau 4 in 2018. Ook zwakke signalen – differentiaties in doelen en processen die dat zijn signalen dat de veiligheid in het gedrang passen op het niveau waar ze zijn. Concrete komt zonder dat er al daadwerkelijk sprake is afspraken maken en zorgen dat je de resultaten van grote risico’s – worden dan vastgelegd, kunt monitoren.” gemonitord en besproken. Dat maakt het mogelijk problemen te voorkómen in plaats van “We hebben lang nagedacht over of je naar achteraf op te lossen. Voorkomen is beter dan niveau 5 moet streven. Wat is er tegen om voor genezen en kost ook minder leed en geld. Ik het hoogste doel te gaan? Tegelijkertijd hoef je moet hierbij denken aan het voorbeeld van natuurlijk niet per definitie naar het hoogste, Margo de Wolf, districtshoofd in Oost maar naar wat bij je past. Dat is niveau 4 in 2018. Nederland: haar werd op een dag gemeld door Vanuit daar kunnen we goed nadenken over hoe een sluismeester dat de sluisdeur kraakte. we naar het volgende niveau gaan. Maar Hoewel uit geen enkel systeem op te maken was realiteitszin en inspiratie ligt aan de basis van de dat er iets aan de hand zou zijn met de keuze voor niveau 4 in 2019. Op dat moment betreffende deur, heeft zij besloten - in overleg bekijken we de volgende stap.” met de assetmanager werktuigbouw - om opdracht te geven om een duiker een inspectie
14 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Veiligheid is geen project opzich. Veiligheid moet in onze genen komen te zitten.
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 15
Mohamed El-Mahroum Adviseur Veiligheid & Coördinator Bedrijfshulpverlening “Binnen Rijkswaterstaat Zuid Nederland zijn we bezig om veiligheid naar een hoger niveau te tillen. Een onderdeel van dit proces is een safety and security walk van managers op de werkvloer. Het is de bedoeling dat ze zo een goed beeld krijgen van wat er op de werkvloer speelt en zien wat de valkuilen en zwaktes zijn op het gebied van veiligheid.”
Elles Boers Oost- Nederland “Ik ben heel blij dat we recentelijk een veiligheidscoördinator hebben aangesteld, terwijl die oorspronkelijk niet in de formatie zat en we daar ook geen geld voor hadden. We hebben de urgentie van veiligheid op de agenda gekregen. We wilden stappen zetten om de veiligheid te verbeteren en daar moeten we in investeren.”
Ferdi van Es Programma Projecten en Onderhoud “Als je wilt reageren op veiligheid, dan moet je een goede veiligheidsnorm hebben. Zonder norm kun je wel blaffen, maar niet bijten. We zijn op de afdeling bezig met zo’n norm vast te stellen. Het is heel belangrijk om hierover te praten met elkaar. Communicatie wat betreft veiligheid is essentieel.”
16 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 17
Johan de Graaf Corporate Dienst “Wanneer is iets veilig genoeg? Dat is een interessante vraag. Wat ik merk is dat jongeren veiligheid anders beleven dan bijvoorbeeld mijn generatie. Vooral op het gebied van internet. Ik vind het interessant om na te denken over wat je wel en wat je niet deelt op internet en intranet. We sturen de hele dag berichten heen en weer die opgeslagen worden in de cloud. Ik moet er niet aan denken dat deze informatie openbaar wordt. Veiligheid is een breed begrip, daar hoort informatiebeveiliging zeker ook bij.”
Henk Cox Centrale Informatievoorziening “Ik probeer de bewustwording van collega’s op het gebied van veiligheid te verbeteren. Op een afdeling was er iemand van de trap gevallen. We hebben toen gelijk een onderzoek ingesteld om de veiligheid van het trappenhuis te onderzoeken en extra maatregelen genomen om de veiligheid te bevorderen. Een uitdaging op het gebeid van de bewustwording van veiligheid is gedragsverandering. Dat zie je bijvoorbeeld in het verkeer. Bellen tijdens het rijden wordt afgeraden, ook hands free bellen, maar toch gebeurt het nog steeds. Het gedrag moet veranderd worden.”
18 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
“Het is de bedoeling dat managers zo een goed beeld krijgen van wat er op de werkvloer speelt en zien wat de valkuilen en zwaktes zijn op het gebied van veiligheid.”
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 19
20 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Ton van der Veen Centrale Informatievoorziening Rijkswaterstaat ICT en dataclub “Met het ImpulsProgramma is de functie van Adviseur Integraal Veiligheidsmanagement geïntroduceerd. Ieder onderdeel moet zo’n AIV’er hebben. Ik heb ervoor gezorgd dat wij zo iemand hebben en het eerste wat diegene heeft gedaan, is het opstellen van een planning voor Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Die inventarisatie moet plaatsvinden voor het gebouw, maar ook voor de mensen. Het gaat dan om de veiligheid die zij op het werk ervaren. Worden ze bijvoorbeeld niet lastig gevallen door collega’s of meerderen. RWS heeft daar een kader voor dat door de AIV’er geïmplementeerd wordt. Ik wil dat alle medewerkers in de organisatie zich bewust zijn van alle veiligheidsrisico’s en dat zij ook melding maken van incidenten en het bespreken wanneer ze het gevoel hebben dat er onvoldoende beheersing zit op een risico. Ik merkte dat dat toch te weinig gebeurde. Mensen denken misschien dat er toch niets mee wordt gedaan of dat het niet belangrijk is wat ze te zeggen hebben. Twee weken geleden ontdekte ik bijvoorbeeld dat er in het bedrijfsrestaurant een stoel kapot was gegaan en aan de kant was gezet, in de hoop dat die wel weggehaald zou worden. Maar de volgende dag stond ‘ie er natuurlijk gewoon weer tussen. Op zo’n moment zou het goed zijn als er iedereen zich even verantwoordelijk voelt. Dat er een melding wordt gemaakt door degene die de kapotte stoel opmerkt en dat diegene er ook op toeziet dat er wat mee gedaan wordt. Want het lijkt niks voor te stellen, zo’n kapotte stoel, maar voor hetzelfde geldt gaat iemand erop zitten, valt om en breekt zijn nek.”
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 21
22 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Vertaling naar het individu Fred Delpeut “Ik sluit mij aan bij Peter en Jaap; veiligheid is géén apart cluster, maar zit overal in verweven. We willen het formuleren van veiligheid vaak heel intellectueel maken, maar ‘doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’ Het zit in kleine dingen, bijvoorbeeld snoerloos stofzuigen. In het werkproces gaat het me vooral om houding en gedrag; het één kan niet zonder het ander. Maak processen concreet en praktisch, het liefst klein en beheersbaar.”
heid ligt niet alleen bij de veiligheidsadviseur van de afdeling, maar bij iedereen.”
“Vanuit mijn rol als HID zie ik dat de praktijk erg weerbarstig is. Ik ken voorbeelden van projecten waar de veiligheidsopdracht duidelijk was, maar je merkt dat het nog niet in de cultuur zit. Dan kan een kleine wijziging in een project opeens anderhalf jaar duren, en dan is het nog niet goed. Als je het in de cultuur zo regelt dat het er gewoon in zit, dan weet je hoe je dit soort “Veiligheid zit in alle werkprocessen. Dat is een problemen oplost. Bij een ander voorbeeld voordeel, want je kunt elkaar versterken. Als je gingen motorrijders met enige regelmaat met elkaar afspreekt dat je iets doet, dan moet onderuit op een rotonde. Dan is de druk opeens je het ook doen. Eerst zeiden we wel eens: ‘we heel groot. Als we veiligheid dusdanig in onze starten nooit een meeting zonder te beginnen cultuur hebben ingebakken, dan kunnen we met te zeggen waar de nooduitgangen zijn.’ met zekerheid zeggen dat de rotonde aan de Toch is dat er snel weer uit gegaan. Het is richtlijnen voldoet en daarmee per definitie symboolpolitiek, zit niet in je gedrag of cultuur.” veilig is. Dan scheelt een hoop discussie en symboolpolitiek.” “De uitdaging die wij oppakken is een lastige: veiligheid en productie gaan hand-in-hand, “We doen heel veel aan veiligheid, maar praten maar dat geldt ook voor veiligheid en zelden in deze termen. Onze taal is niet programmering. Daarmee ben je ook meteen veiligheids gestuurd. Je zou daar heel normaal weg van de discussie of productie of veiligheid mee bezig moet zijn. We moeten het belangrijker is. Het loopt naadloos in elkaar voortdurend blijven doen, dan wordt het een over, daar ga ik me sterk voor maken. Het gaat regulier onderdeel. Volhouden, volhouden, niet om de actie, maar om te zorgen dat je in dat volhouden. En het systematisch aanpakken en proces collega’s opzoekt om te zeggen: ‘jij kunt veiligheid in alle werkprocessen integreren. Dat dit voor mij betekenen.’ De verantwoordelijkis de crux.”
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 23
24 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Mieke Attema PPO “Gisteren moesten wij de zesde verdieping zien te ontruimen, zonder alarm. Dat was nog best een uitdaging. Zie zonder alarmsignaal maar eens iedereen zover te krijgen dat ze hun werk laten liggen en vertrekken. En dan was er ook nog iemand bij met een been in het gips. Op zo’n moment realiseer je je wel hoe goed het is om te oefenen.”
Marja Nieuwenhuizen CJV Afdelingshoofd Regie derden data Aanleg en onderhoud “Wij monitoren de aanleg en het onderhoud van wegen. Als er scheuren in het wegdek zitten, zien wij erop toe dat dat verholpen wordt. Dat heeft nog best wat voeten in de aarde. Bezoeken afleggen aan het verkeersloket, afzettingen realiseren. Laatst hadden we plotseling een ontzettend gevaarlijke situatie. Het was de bedoeling dat de invoegstrook werd afgezet, maar dat was op de verkeerde plek gedaan, waardoor de oprit pas na de afkruising kwam. Waar het op neerkwam, was dat die mannen daar aan het werk waren en er plotseling auto’s verschenen op datzelfde stuk weg. We zijn daar weggegaan en alles is goed gekomen, maar het is toch een nare ervaring.” ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 25
Andrea Moors WVL Coördinator ongevalsonderzoeken, HID
Cor Venema Algemene Corporate Taken “Ik heb een paar landelijke programma’s
“Mocht er een incident plaatsvinden,
Floris de Vos Stagiair adviseur integraal veiligheidsmanagement
getrokken op het gebied van veiligheid en “Het afgelopen halve jaar heb ik een
bijvoorbeeld als er iemand wordt
ik ben er trots op dat veiligheid niet meer
bijdrage geleverd aan de implementatie
aangereden, dan kijken wij naar de
een apart onderwerp is, maar dat het
van de installatie verantwoordelijkheid.
achterliggende oorzaken. Dan controle-
opgenomen is in projecten. Het is
Dit is onderdeel van het derde niveau op
ren we bijvoorbeeld de verkeersmaatre-
onderdeel van het werk. Ik ben blij dat je
de veiligheidscultuurladder. Om op het
gelen. Het lastige is dat de werkdruk
niet meer hoeft te verdedigen dat je aan
vierde niveau van de ladder te komen,
enorm hoog ligt. Er zou ook op stan-
veiligheid doet. Het is geen afzonderlijk
moet je eerst voldoen aan de wet en
daardmaatregelen regelmatig controle
issue, maar raakt steeds meer
regelgeving. Wat mij betreft zetten we
moeten worden uitgevoerd, maar je ziet
geïntegreerd.”
stappen in de goede richting.”
vaak dat dit in de praktijk niet altijd haalbaar is.”
26 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Nog een goede vluchtroute op Google maps?
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 27
Veiligheidscultuurladd De Veiligheidscultuurladder
ee
rd
g
eĂŻn
fo
rm
3. Calcu
To e
ne
m
en
dg
We hebben system om risico’s te
2. Reactief Veiligheid wedoen doenveel veel Veiligheidisis belangrijk, belangrijk, we iedere weeen rrn ongeval hebben. hebben. iedere keer als we
1. Pathologisch Wat kan het schelen, als we maar niet gepakt worden.
RWS BEDRIJSINFORMATIE
28 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
der 5. Vooruitstrevend Veilig en betrouwbaar is hoe we hier werken.
4. Proactief
ra
nt
wo
or
di
ng
Leiderschap en waarden op het gebied van veiligheid zijn de motor achter continue verbeteringen.
en
ve
ulatief
To en em
en dv
er
tro
uw
en
men, procedures managen.
Rijkswaterstaat
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 29
Safety Top De doelstelling van de bijeenkomst was om de organisatie mee te geven hoe zij verder kunnen werken aan de verhoging van de veiligheidscultuur binnen RWS. Aan alle organisatie onderdelen is gevraagd op te schrijven hoe zij dat gaan borgen. Elk onderdeel heeft opgeschreven wat ze vandaag hebben afgesproken om te gaan doen. De afspraken die ze hier hebben gemaakt komen terug tijdens de Safety Top aan het einde van het jaar. Graag zien we dan dat de beloften zijn uitgevoerd en welke punten we samen gaan aanpakken om de veiligheid binnen Rijkswaterstaat nog meer te verbeteren.
30 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 31
32 | Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Tot slot In zijn slotwoord geeft Peter Struik aan dat hij constateert dat de verhalen van hemzelf, Jaap en Fred goed op elkaar aansluiten. Er ontstaat eenduidigheid in de manier waarop wij binnen RWS naar veiligheid kijken en dat is zeker te danken aan de inzet het ImpulsProgramma. Zij worden gedechargeerd en bedankt voor hun bijdrage. De onderbreking aan het begin van de bijeenkomst als gevolg van de ontruimingsoefening was zeker niet gepland, maar is natuurlijk ook een
onderdeel van de veiligheidsbeleving binnen RWS. De deelnemers waren allemaal snel en gedisciplineerd buiten en na de oefening ook snel weer binnen om verder te gaan met het programma. Gelukkig heeft de inhoud van de bijeenkomst daar verder niet onder geleden en hebben veel mensen aangegeven het een plezierige en vooral nuttige middag te vinden. Wordt vervolgd op de Safety Top.
Colofon Visuele Notulen Web: www.visuelenotulen.nl Tel: +31 6 30 07 76 75 Mail: info@visuelenotulen.nl
ImpulsProgramma Veiligheid 2015 | 33
Dit is een uitgave van
Rijkswaterstaat www.rijkswaterstaat.nl 0800 - 8002 Juni 2015