Nota metodologiczna

Nota metodologiczna

Druga faza realizowanego przedsięwzięcia polegała na analizie obiecujących, stosowanych w Polsce rozwiązań w zakresie przekształcania lub uzupełniania o funkcje kultury kluczowych terenów miejskich. Celem tego etapu jest zidentyfikowanie i opis nie tylko tych rozwiązań, które okazały się skuteczne, ale i obszarów kłopotliwych.

Badania realizowane były od końca lipca do początku października 2021 roku, za pomocą techniki indywidualnego wywiadu pogłębionego (FGI). Łącznie zrealizowano 19 takich rozmów, trwających średnio ok. 45 min. łącznie (w sumie ok. 850 min.). W wywiadach udział wzięło 12 kobiet oraz 8 mężczyzn (w jednym wywiadzie wypowiadały się dwie osoby) w wieku 30–70 lat.

Prowadzone rozmowy różniły się charakterem. W ich skład wchodziło: po pierwsze 9 rozmów bezpośrednio dotyczących przykładów działań realizowanych w Krakowie, Poznaniu oraz Wrocławiu, analizowanych w ramach metody studium przypadku (akcentującej specyfikę poszczególnych przedsięwzięć). Analizowane przypadki, choć wszystkie dotyczyły działek z funkcją kultury, różniły się między sobą pod względem kilku kryteriów: ulokowania w obrębie miasta (ścisłe centrum, śródmieście, obrzeża obszaru zwartego); formy organizacyjnej (inwestor prywatny, publiczny, organizacja pozarządowa); okresu funkcjonowania (jedna inicjatywa jest w fazie rozwiniętej, kolejna się rozwija, a pozostała jest we wczesnej fazie); skali i formy (budynek z przestrzenią publiczną na przedpolu, zespół budynków, zagospodarowany teren zielony z pawilonami i drobnymi usługami). W odniesieniu do każdego z trzech analizowanych przypadków rozmowa prowadzona była z inicjatorami przedsięwzięcia, a także z dwiema osobami z otoczenia instytucjonalnego i społecznego (przedstawicielami i przedstawicielkami urzędów oraz organizacji pozarządowych). Po drugie, by zwiększyć szanse na możliwość odniesienia doświadczeń ze wspomnianych miast do realiów Warszawy, dobrano także trzy zbliżone przypadki inicjatyw realizowanych w stolicy. Po trzecie, z intencją uzyskania m ożliwości uogólnienia wniosków, ale także uzupełnienia listy analizowanych rozwiązań, przeprowadzono także 7 wywiadów eksperckich z polskimi (4 osoby) i zagranicznymi (3 osoby) reprezentantami i reprezentantkami świata projektowania architektonicznego i urbanistycznego, sektora deweloperskiego, a także badań oraz kultury.

Na użytek prowadzonych badań stworzono 3 wersje scenariusza wywiadu (jedna była dwujęzyczna): dla inicjatorów przedsięwzięć, osób z ich otoczenia, ekspertów. Scenariusze te ułożono w taki sposób, by miały pewien wspólny trzon, jeśli chodzi o problematykę. Wywiady ustrukturyzowane były zatem wedle następujących, podstawowych zagadnień: charakterystyka badanych przedsięwzięć oraz ich modele działania, rola kultury w tworzeniu miejsc, wyobrażenia o kryteriach przyjazności (dla użytkowników) analizowanych terenów, czynniki warunkujące prowadzone działania, ryzyka oraz wyobrażenia o przyszłości.

Zebrany materiał (nagrania) został w pierwszej kolejności transkrybowany (ok. 570 tys. znaków, co przełożyło się na mniej więcej 318 stron znormalizowanego maszynopisu). Następnie materiał był anonimizowany, a na kolejnym etapie zakodowany zakodowany przy użyciu programu MAXQDA (najpierw „obszarowo”, wedle problematyki badawczej, a potem w odniesieniu do zagadnień, które udało się uchwycić w odpowiedzi na te pytania). Tak zwane drzewo kodowe, w odniesieniu do materiału ze studiów przypadku obejmowało siedem podstawowych kategorii: o przedsięwzięciach, model działania, potencjał kultury do kreowania miejsc, pożądane walory przestrzenne, warunki sukcesu, ryzyka, a także przyszłość. Na kolejnych stronach przybliżamy najważniejsze wnioski wyciągnięte w odniesieniu do każdego z tych obszarów.