Winda beton dom dom, winda beton dom dom, winda beton dom dom – radioaktywny blok!**** Szaroperłowo. Brudnoszaro zimą. Najpiękniej jest rankiem w kwietniu i maju, przy wiosennym deszczu – i przed zmierzchem wczesną jesienią. Zasnute wilgocią miasto, lśni asfalt, kałuże mienią się tęczą samochodowego smaru. Zapach świeżej zieleni lub butwiejących liści. Warszawa jest zielona, bo w miejscu wyburzonych domów powstało sporo parków, a i dzikich chaszczy. Zwłaszcza tam, gdzie nie dotarli jeszcze deweloperzy, Warszawa jest dzika. Aparat MG śledzi resztki tej dzikości. Piękno pogiętego miasta. Najpełniej wyziera ono w ciepłe weekendy lub latem, w te dni, gdy niemal cała Warszawa wyjeżdża do domu.
Maurycy Gomulicki: z cyklu W-WA, 2007
Betonowy muchomor. Umalowany kamień. Rura biało-czerwona. Stalowy właz. Krzyże i błyskawice na stalowych pokrywach zatopionych w asfalcie. Dziura. Szczelina. Coś. Kiedy na nie patrzę, uruchamiam perspektywę z dzieciństwa, gdy widać dokładniej, bliżej o metr czy półtora, a wszystko pachnie spalinami, deszczem, parującym asfaltem, końską kupą w rynsztoku. Co się kryje pod tym włazem, co skrywa ta klapa, co jest w ciemności za rdzewiejącą blendą piwnicy? Nic dobrego, Panowie i Panie, nic ładnego. Szmaty butwiejące, nadpalone gazety, pewnie ludzkie kości. Na przykład takie domy śródmiejskiego Muranowa – znajdują się wyżej nad ziemią od domów w innych dzielnicach, bowiem stanęły na hałdach gruzów getta. Dziś po słonecznym, centralnym placu spacerują tam młode matki z wózkami, drą się dzieci, chłopaki jeżdżą na desce, a inni na zadrzewionym skwerku obok popalają blanta. Pod nimi całe spalone miasto, gruz wymieszany z kośćmi. Strach chodzić po tym ludnym cmentarzu. Przed kapitalistycznym boomem z 1989 tożsamość miasta była wyznaczona w istocie przez dwa powstania – powstanie żydowskie w getcie w kwietniu 1943 i warszawskie w sierpniu 1944. Więc całe dzieciństwo bawiłem się w wojnę. Penetrowaliśmy ruiny domu na rogu, odcyfrowywaliśmy ślady kul na fasadach niemal każdego starego budynku w okolicy – tutaj walnął granatnik, tam ciężki karabin maszynowy, tu było stanowisko ogniowe, bo okno otoczone ospą dziur po pociskach. Pierwsze wino pite na trzecim piętrze domu bez podłóg na rogu Kaliskiej i Grójeckiej, w środek którego pięknie trafiła bomba, pozostawiając samą spiralę schodów przy zewnętrznych ścianach. I te budzące dreszcz graffiti, dziś chronione jak pomniki przyrody – kotwice Polski Walczącej, „Min nie ma” i swastyka na szubienicy... W słoneczne popołudnie spogląda z mojego żoliborskiego okna na nasze piękne, funkcjonalistyczne podwórko pani Jadwiga, dystyngowana sąsiadka z dołu, która i wówczas tutaj mieszkała, patrzymy na trawnik z kępą bzów, paproci, topolą, a pani Jadwiga pokazuje na trawnik i mówi – „leżą tu, chłopcy i dziewczęta”. Trochę strach pod kamień, pod właz betonowy zaglądać, bo tam chwała i cześć, i pleśń, i robaki. Kolory i Pustka Mam tak samo jak ty, miasto moje, a w nim najpiękniejszy mój świat, najpiękniejsze dni. Zostawiłem tam kolorowe sny.***
Fragmenty utworów: * Grandmaster Flash remix ** Tomek Lipiński, Tilt *** Czesław Niemen **** Tomek Lipiński, Brygada Kryzys O KSIĄŻCE Długo oczekiwany album ze zdjęciami Warszawy Maurycego Gomulickiego miał premierę zimą 2007 roku, podczas wystawy prezentującej 72 fotografie wchodzące w skład liczącego kilkaset zdjęć cyklu W-WA. Stach Szabłowski, kurator CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, w recenzji albumu pisał: Takiego miasta nie znajdziemy w kolorowych, wystawnych woluminach operujących pocztówkową estetyką i zbierających reprezentacyjne widoki stolicy. Artysta nie boi się tego, czego większość fotografów robiących zdjęcia w Warszawie unika jak ognia jako niefotogenicznego: delektuje się warszawskim modernizmem, tropi geometryczne porządki, odkrywa kulturę betonu, odsłaniając dzikie, nieoczywiste, ale i niewątpliwe piękno warszawskiej przestrzeni. Nie ma tu zabytków ani słynnych budowli: są za to nagłe estetyczne olśnienia i fenomeny, zobaczone w miejscach, które lekceważymy zbyt często jako zwykłe i nieistotne. Tymczasem Warszawa składa się niemal wyłącznie z takich „zwykłych” miejsc – a Gomulicki dzieli się z nami ich pięknem. Nakład albumu wydanego przez Fundację Bęc Zmiana jest od dawna wyczerpany.
No78 / czytelnia
Maurycy Gomulicki (ur. 1969) – artysta, projektant, fotograf, kolekcjoner, antropolog kultury popularnej, autor krótkich form filmowych i instalacji przestrzennych, takich jak ogromny neon Światłotrysk zrealizowany w 2009 r. w parku Kępa Potocka na warszawskim Żoliborzu. Hedonista konsekwentnie propagujący Kulturę Rozkoszy. Swoje prace prezentował na licznych wystawach w kraju i za granicą. Konsultant i współautor projektu ABCDF – słownik wizualny Meksyku Miasta (2000–2002). W 2005 zaprojektował w Meksyku sieć Sex Shopów Erotika. Szerokiej publiczności dał się poznać dzięki swemu przewrotnemu projektowi Pink Not Dead! (2006). Autor dwóch albumów fotograficzych Fúnebre (wspólnie z Jeronimo Hagermanem, Editorial Diamantina, 2006) i W-wa (Fundacja Bęc Zmiana, 2007). Jego ostatnie realizacje na dużą skalę to Pink Bridge (San Diego Children’s Museum, 2008), Fertilty Pop (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2008) i Perła (DTP Wigry, 2009), projekt Sztuka na Open’erze w Gdyni 2012. Mieszka i pracuje na przemian w Polsce i Meksyku. pinknotdead.blox.
Piotr Rypson (ur. 1956) – krytyk sztuki, historyk sztuki i literatury, publicysta, specjalista w dziedzinie edukacji elektronicznej. Studiował archeologię śródziemnomorską na Uniwersytecie Warszawskim. Redaktor naczelny pisma artystycznego „Obieg” w latach 1990–1994. Główny Kurator Zbiorów i Galerii w Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim (1993–1996). Wykładowca gościnny Rhode Island School of Design w Providence, USA (1993–1999). Autor sześciu książek – m. in. Piramidy, słońca, labirynty (2002), Książki i Strony. Polska książka awangardowa i artystyczna w XX wieku (2000) oraz licznych artykułów, esejów i recenzji drukowanych w Polsce i za granicą. W 2011 r. nakładem wydawnictwa Karakter ukazał się tom Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949 zawierający krytyczne opracowanie zbiorów autora. Obecnie Piotr Rypson jest zastępcą dyrektora ds. Naukowych Muzeum Narodowego w Warszawie.
174—175