Nowe Żerniki, WUWA 2, projekt grupa 2, www.wuwa2.pl
Podejrzewam, że na korzyść działał tu fakt, że Wrocław przyjął policentryczną koncepcję rozwoju. Drugie centrum ma się znajdować przy Hali Stulecia, co zapewne ułatwi rewitalizację historycznej WUWY, trzecie natomiast przy nowym stadionie piłkarskim. Przypuszczam, że decyzja o lokalizacji WUWY 2 była z tym jakoś związana.
Decyzja o lokalizacji wynikała ze świadomości, że miasto gra na teren przy stadionie, ale to, że zainicjowaliśmy projekt, miało inne przyczyny. Od pewnego czasu pojawiały się w lokalnej prasie głosy, także moje, które zwracały uwagę, że coś jest nie tak, że gnuśniejemy, ślęcząc nad szaradami zadawanymi przez deweloperów. Tymczasem świat idzie naprzód we wszystkich dziedzinach, rozwiązując różne problemy natury strategicznej. Ponieważ nie chcieliśmy być odkrywcami, staliśmy się urzędnikami w zarękawkach, którzy co najwyżej stemplują domy, ładniejsze czy brzydsze. To właśnie takie teksty budowały atmosferę, że coś wreszcie trzeba zmienić. Można więc powiedzieć, że to nabrzmiewało od dłuższego czasu. W końcu pojawiły się sprzyjające okoliczności i wybuchło. Niewątpliwie dużym problemem polskiej architektury jest to, że architekci prawie nigdy nie mają okazji projektować na poziomie swoich kompetencji i w zgodzie z własnym etosem. Kapitał, deweloperzy, a wreszcie niska świadomość społeczna, wszystko to powoduje, że nie jest łatwo spełniać się w Polsce w roli architekta. Na tym tle projekt WUWA 2 może dawać nadzieje. Szczególnie że mamy do czynienia z projektem bezprecedensowym w historii polskiej architektury.
W Polsce rzeczywiście nie ma do czego się odwołać. Tyle że nie żyjemy już tylko w Polsce. Nowe środki komunikacji sprawiły, że uczestniczymy w globalnym obiegu informacji. Bardzo szybko dociera do nas to, co dzieje się na świecie i to tworzy pewnego rodzaju presję. Większość projektów ze świata, podobnych na pierwszy rzut oka do WUWA 2, ma jednak odmienny charakter, głównie rewitalizacyjny, np. zabudowa portu w Hamburgu czy Borneo Sporenburg. My nie mieliśmy i nie mamy takich motywacji. Tam, gdzie powstanie WUWA 2, są teraz
pola, a więc nasze przesłanki są czysto modernizacyjne. Chcemy wypróbować nowe rozwiązania, których na co dzień nie możemy stosować, poeksperymentować z układami mieszkań, funkcjami, sposobami życia. Z drugiej strony, niewykluczone, że to, co zrobimy, będzie wyglądać infantylnie na tle tego, co, dajmy na to, dzieje się w Holandii, bo nasze eksperymentowanie może okazać się tamtejszą codziennością. Ale to nie byłoby żadnym problemem, jako że naszym celem jest przede wszystkim zmiana świadomości odbiorców lokalnych, w skali kraju, a co za tym idzie, deweloperów, którzy spełniają ich zachcianki. Trzeba rozszerzyć pole widzenia ludzi i uświadomić im, że to nie jest tak, że trzeba mieszkać w czterdziestu metrach i trzech pokojach, z których każdy ma po osiem metrów kwadratowych, a do tego balkon metr na metr, i tyle. Tak wygląda jakieś 80% mieszkań oddawanych obecnie do użytku.
A struktura społeczeństwa nie jest taka, że 80% to pary z małym dzieckiem. Problem nie polega jednak na tym, że ktoś coś przegapił, ale na tym, że do gry wszedł niewidzialny, trzeci partner. Mam na myśli banki. Zazwyczaj wydaje się, że budownictwo mieszkaniowe to gra pomiędzy klientem a deweloperem, tzn. klient czegoś potrzebuje, a deweloper to buduje. Ale to nie jest prawda, bo pieniądze dają banki. Typowa sytuacja wygląda tak, że klient przychodzi do banku i mówi na przykład: mam trójkę dzieci, psa i pracuję w domu; a bank na to: nie nasza sprawa, damy panu 300 tys. kredytu, bo taka jest pPana zdolność kredytowa, bo rekomendacja T, bo Komisja Nadzoru Bankowego; no i on myśli sobie: trudno, jakoś sobie damy radę, lepsze 42 metry niż mieszkanie u teściów. Banki mówią tak 80% ludzi, i stąd takie, a nie inne mieszkania. Tyle, że to 80% z tych, którzy mają zdolność kredytową. A to zdecydowanie nie wszyscy.
No78 / czytelnia
104—105