Anahtar Kelimeler: “Kent ve Kıyı”, Kentsel Kıyı [Urban Coastal], Geçmiş, Bugün ve Gelecekte İstanbul Boğazı, Doğal ve Yapay Kıyı, Geleceğin İstanbul’unda Kent- Kıyı İlişkisi
Keywords: ”City and Coastal”, Urban Coastal, the Bosphorus in Past, Present and Future; Natural and Artificial coastal; Urban - Coastal Relationship in Future Istanbul
Bu çalışma, tarihsel süreç içerisinde kent-kıyı ilişkisini İstanbul Boğaz’ını merkeze alarak inceleyen bir araştırma çalışmasıdır. Araştırma sürecinde, İstanbul’da kent ve kentlinin deniz ile kurduğu ilişki bilimsel araştırmalar, konuya ilişkin istatistiksel veriler ve farklı disiplinlerde konu üzerine yazılmış tezler ve metinler gibi nesnel veriler üzerinden incelenmiştir. Bunun yanı sıra deneyimlere ve güncel pratiklere de yer vermesi açısından resimler, fotoğraflar, efsaneler, anılar, romanlar gibi sanat ve edebiyat eserlerinden, eski ve yeni gazete haberlerinden faydalanılarak öznel ve kurgusal veriler ile kent-kıyı ilişkisinin bir okuması yapılmış ve değişimine sebep olan etkiler çeşitli alt başlıklar halinde sunulmuştur. Süreç, yazınsal alt yapıyı destekleyen biçimde hazırlanmış özgün kolajlar ile tamamlanmıştır.
This study is research which examines the urban-coastal relationships through history by taking the Bosphorus as the center. During the research process, in Istanbul, the relationship between the city and the sea has been investigated through scientific researches, statistical data on the subject and theses and texts on the subject in different disciplines. On the other hand, in order to include experiences and current practices, a reading of subjective and fictional data and the city-coastal relationship was made by using the old and new newspaper news, such as paintings, photographs, legends, memoirs, novels. The factors that caused the changes in this relationship are presented in several sub-headings. The process was completed with original collages prepared to support the literary background.
Kıyılar, kentsel yaşam ile doğal yaşam arasında şekillenen bir eşiktir ve mekansal anlamda kıyılar, kent ve su arasında yaşam alanı tanımlamaktadır. Deniz ya da kıyı, kentin ekolojik dengesi, ekonomisi, tarihsel simge ve değerleri, mimarisi, kentlinin yaşam biçimi ve oluşturduğu kültür düşünüldüğünde kentin yaşamsal ve mekansal kimliğini belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Kıyılar, kent kimliği ve morfolojisini belirledikleri gibi kentlilerin yaşam biçimlerinin şekillenmesinde de oldukça önemli rol oynamışlardır. Tarihsel süreçte kentli İstanbul kıyılarını farklı zaman dilimlerinde, farklı amaçlar ve işlevlerle kentsel yaşama dahil etmeye çalışmıştır. Özellikle günlük yaşama ilişkin veriler incelendiğinde, uzun yıllar boyunca kıyıya yüklenen sosyal anlamların son derece güçlü olduğunu göstermektedir. Ancak küreselleşmenin de etkisiyle, yapılan bilinçsiz ve plansız uygulamalar veya yanlış kullanımlar neredeyse terk edilmiş olan kıyıların, kentten kopuk tanımsız kentsel boşluklar haline gelmesine neden olmaktadır. Kentin gelişim ve değişimi tarihsel ve morfolojik bağlamda değerlendirildiğinde kıyı kültürünün
The coasts are a threshold shaped between urban life and natural life. And in the spatial sense, the coasts define a habitat between the city and the water. The sea or coast is one of the most remarkable elements that determine the vital and spatial identity of the city when the city’s ecological balance, economy, ancient symbols and values, architecture, urban lifestyle and culture of the city are considered. The coasts played an important role in shaping the lifestyle of societies as well as determining the urban identity and morphology. In the historical process, the citizens tried to include the coast of Istanbul into urban life in different periods with different purposes and functions. Especially when the data on daily life is examined, it shows that social meanings that have been uploaded to the coast for many years are extremely strong. However, because of the effect of globalization, unconscious and unplanned practices or misuse almost abandoned coastal areas have become urban spaces that are separated from the city. When the development and change of the city are evaluated in histori-
Zaman Bağlamında Kent-Kıyı İlişkisi: İstanbul Boğazı
18
Urban-Coastal Relationship in the Context of Time: the Bosphorus
