Azoty_raport_srodowiskowy-2011 by TOMAMI

wydrukowano w 100% na bezchlorowym papierze pochodzÄ&#x2026;cym z recyklingu

Raport Środowiskowy za 2011 rok spółek należących do Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów

Szanowni Państwo,

Z satysfakcją przekazuję Państwu Raport Środowiskowy Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów za 2011 rok. Publikacja ta ma szczególny charakter. Po raz pierwszy Azoty Tarnów, Z.Ch. „Police” SA i ZAK SA – największe spółki należące do Grupy – wspólnie raportują o realizowanych działaniach na rzecz środowiska. Od chwili powstania Azoty Tarnów odgrywały istotną rolę w polskiej chemii, a w ostatnim czasie stały się integratorem polskiego przemysłu chemicznego. Konsekwentnie realizując swoją wieloletnią strategię w 2010 i 2011 roku poprzez działania konsolidacyjne i restrukturyzacyjne, Azoty Tarnów zbudowały największą grupę chemiczną w Polsce. Grupa ta znajduje się wśród liderów w branży chemicznej i jest znaczącym partnerem biznesowym w domenie prowadzonej działalności – trzecim producentem nawozów mineralnych na europejskim rynku oraz pierwszym producentem poliamidów, bieli tytanowej, plastyfikatorów i alkoholi OXO w Polsce. Działalność biznesowa Grupy prowadzona jest z poszanowaniem otoczenia oraz przy współpracy z naszymi interesariuszami. Realizując cele biznesowe, postępujemy odpowiedzialnie i dążymy do zrównoważonego rozwoju, aby utwierdzić Państwa o słuszności zaufania, jakim Państwo nas obdarzyli. W codziennej działalności kierujemy się i postępujemy zgodnie z poszanowaniem zasad społecznej odpowiedzialności. Kolejny raz znaleźliśmy się w elitarnym gronie spółek notowanych w RESPECT Index, w którym jesteśmy obecni od początku jego utworzenia. Zewnętrzne audyty potwierdzają, że Azoty Tarnów są zarządzane w sposób odpowiedzialny i w zintegrowany sposób traktują aspekty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. Strategiczne podejście do kwestii zrównoważonego rozwoju obejmuje już nie tylko Azoty Tarnów – jednostkę dominującą – ale i pozostałe spółki należące do Grupy. Jestem przekonany, że lektura tego raportu pozwoli Państwu na lepsze poznanie profilu naszej działalności oraz sposobu jej prowadzenia w oparciu o najwyższe światowe standardy, w tym standardy prośrodowiskowe. Zachęcam Państwa do lektury oraz dalszej współpracy.

Jerzy Marciniak Prezes Zarządu

Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów stała się największym koncernem chemicznym w Polsce i osiągnęła imponujące wyniki finansowe. Możliwe to było dzięki przeprowadzonym działaniom konsolidacyjnym, zmianom zasad zarządzania i nadzoru nad Grupą jako całością oraz jej poszczególnymi spółkami.

Polityka odpowiedzialnoĹ&#x203A;ci

Cele strategiczne Grupy Kapitałowej

Dzięki przeprowadzonym działaniom konsolidacyjnym, zmianom zasad zarządzania i nadzoru nad Grupą jako całością oraz poszczególnymi jej spółkami, w roku 2011 Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów stała się największą grupą chemiczną w Polsce i osiągnęła imponujące wyniki finansowe. Strategia rozwoju Grupy Kapitałowej przewiduje dalszy aktywny udział w konsolidacji branży chemicznej w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Spółki wchodzące w skład Grupy stają się coraz aktywniejsze także na rynkach pozaeuropejskich. Sektor nawozów mineralnych będzie największym obszarem aktywności, mającym kluczowe znaczenie dla funkcjonowania Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów. Celem Grupy jest zbudowanie także pozycji liczącego się w Europie producenta tworzyw konstrukcyjnych oraz chemikaliów. Strategia Grupy zakłada zwiększenie posiadanych zdolności produkcyjnych tworzyw konstrukcyjnych oraz dalszą dywersyfikację produktową w tym sektorze. Zakłada się także zwiększenie stopnia dywersyfikacji produktowej w obszarze chemikaliów, w szczególności chemikaliów specjalistycznych. W obszarze plastyfikatorów zakłada się rozszerzenie oferowanego asortymentu o plastyfikatory nowej generacji.

Dążąc do wzrostu wartości, Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów w swojej działalności będzie koncentrować się na wykorzystywaniu szans występujących w otoczeniu oraz na rozwijaniu kompetencji, mających kluczowy wpływ na pozycję konkurencyjną Grupy. W latach 2012-2020 domeną Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów będzie prowadzenie działalności produkcyjnej i handlowej w następujących sektorach: sektor produktów dla rolnictwa, w szczególności nawozów mi▪▪neralnych, zaawansowanych technologicznie materiałów, w szcze▪▪sektor gólności tworzyw konstrukcyjnych, chemikaliów organicznych, w szczególności kaprolak▪▪sektor tamu, alkoholi OXO, plastyfikatorów oraz chemikaliów specjalistycznych, sektor chemikaliów nieorganicznych, w szczególności amonia▪▪ku i bieli tytanowej. Grupa nadal przestrzegać będzie zasad zrównoważonego rozwoju, ograniczając w racjonalnym ekonomicznym zakresie oddziaływanie na środowisko naturalne przy jednoczesnym uwzględnieniu potrzeb lokalnej społeczności.

Zrównoważony rozwój Przyszłość Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów budowana jest w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju oraz zgodnie z najwyższymi standardami zarządzania. Rozwój organizacyjny i technologiczny Grupy Kapitałowej uwzględnia potrzeby rozwoju społecznego, ochrony zasobów naturalnych i środowiska oraz budowania wiarygodnych, stabilnych relacji z otoczeniem. Oparty jest na zintegrowanym podejściu do aspektów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych oraz ma na celu wypracowanie kultury prowadzenia biznesu w sposób odpowiedzialny. Umożliwia to tworzenie tożsamości i konkurencyjności Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów na poziomie globalnym. Spółki wchodzące w skład Grupy Kapitałowej w sposób odpowiedzialny i kompleksowy odnoszą się do rozwoju technologicznego i gospodarczego uwzględniającego potrzeby najbliższego otoczenia. Zgodnie z najwyższymi standardami firm branży chemicznej na całym świecie, przedmiotem szczególnego zainteresowania Grupy Kapitałowej są bezpieczeństwo i odpowiedzialność za produkt oraz oddziaływanie środowiskowe. Stąd w Azotach Tarnów i spółkach zależnych stale prowadzone są działania na rzecz:

▪ ograniczania negatywnego wpływu na środowisko, ▪ inwestowania w badania i rozwój, ▪ poszukiwania innowacyjnych rozwiązań technologicznych, udziału surowców odnawialnych w procesach ▪ zwiększania produkcyjnych, ▪ ograniczania zużycia energii, ▪ inwestowania w kapitał ludzki, ▪ budowania otwartego dialogu z otoczeniem, bezpieczeństwa pracowników i procesów ▪ poprawy technologicznych, ▪ doskonalenia systemów zarządzania. Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów będzie realizować strategię zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności na podstawie modelowego rozwiązania przyjętego w Jednostce Dominującej, jakim jest „Strategia zrównoważonego rozwoju Azotów Tarnów”.

Strategia ta jest odzwierciedleniem zintegrowanego podejścia do działań podejmowanych w zakresie efektywności ekonomicznej, odpowiedzialności względem pracowników i środowiska oraz relacji z otoczeniem. Będzie ona oparta na 3 filarach: produkcja (minimalizacja oddziaływania śro▪ zrównoważona dowiskowego spółek wchodzących w skład Grupy, rozwijanie współpracy z jednostkami naukowymi, budowa świadomości ekologicznej, tworzenie produktów zrównoważonych, rozwijanie współpracy z jednostkami naukowymi, kontynuacja zaangażowania w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska”, będącego dobrowolnym zobowiązaniem firm branży chemicznej do aktywności zapewniającej przestrzeganie zasad ekoetyki, poprawę warunków pracy, wzrost bezpieczeństwa funkcjonowania instalacji oraz stały kontakt z otoczeniem), pracy (poprawa satysfakcji pracowników, poprawa po▪ miejsce ziomu bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, inicjowanie działań w zakresie rozwoju swoich pracowników),

FILARY STRATEGII ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU AZOTÓW TARNÓW

ZRÓWNOWAŻONA PRODUKCJA

DIALOG I BUDOWANIE RELACJI

Minimalizacja oddziaływania na środowisko i tworzenie produktów zrównoważonych

Prowadzenie aktywnego dialogu ze wszystkimi grupami interesariuszy

i budowanie relacji (wspieranie rozwoju lokalnej społecz▪ dialog ności przyjęcie formuły dialogu z każdą z kluczowych grup interesariuszy, budowa skutecznej komunikacji dotyczącej obszaru zrównoważonego rozwoju, budowa etycznej kultury Grupy). Strategia przyjęta w Azotach Tarnów została wypracowana w oparciu o dotychczasowe dobre praktyki Spółki oraz badania i analizy zarówno wewnątrz Spółki, jak i wśród interesariuszy, a jej fundamentem jest strategia biznesowa. Dzięki takiemu podejściu, Azoty Tarnów podnoszą wartość ekonomiczną Spółki, budując jednocześnie wartość dla interesariuszy. Od roku 2009 Azoty Tarnów nieustannie znajdują się w elitarnym gronie spółek notowanych w RESPECT Index – pierwszym w Europie Środkowo-Wschodniej indeksie spółek odpowiedzialnych, który na globalnym rynku kapitałowym mocno akcentuje ich atrakcyjność inwestycyjną. Potwierdzeniem wiarygodności indeksu i odpowiedzialnego zachowania firm w nich uczestniczących jest cykliczny zewnętrzny audyt działalności Emitentów w obszarze CSR. Dodatkowym aspektem wzmacniającym zarządzanie kwestiami związanymi ze zrównoważonym rozwojem jest aktywność w Programie „Odpowiedzialność i Troska”.

Budowanie świadomości ekologicznej

Wdrożenie kodeksu etyki

MIEJSCE PRACY

Poprawa satysfakcji pracowników Poprawa poziomu bezpieczeństwa i satysfakcji pracowników

Standardy zarządzania Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów jest zarządzana w sposób uwzględniający zasady zrównoważonego rozwoju. Zintegrowane podejście do aspektów społecznych, środowiskowych i ekonomicznych ma na celu ukształtowanie kultury prowadzenia biznesu w sposób odpowiedzialny. Spółki wchodzące w skład Grupy Kapitałowej funkcjonują w oparciu o najwyższe standardy i zintegrowane systemy zarządzania zgodne z międzynarodowymi normami. W poszczególnych spółkach zgodność z systemami jest weryfikowana przez zewnętrznych audytorów. W zależności od zakresu prowadzonej działalności spółki zależne wdrażają normy, które odpowiadają ich obszarom odpowiedzialności.

Kultura organizacyjna powinna dawać wszystkim interesariuszom firmy poczucie bezpieczeństwa we wzajemnych relacjach, co w następstwie buduje jej prestiż i wiarygodność, a pracownikom poczucie dumy i satysfakcji. Dlatego tak ważną rolę odgrywają elementy natury etycznej, które w szczególny sposób wpływają na budowanie wzajemnego zaufania. ZAK SA od 2009 r. stosuje Kodeks Etyczny, który jest zbiorem zasad postępowania w procesie realizacji strategii oraz deklaracją zachowań etycznych. Kodeks etyczny wprowadzony przez ZAK SA jest rozwiązaniem wzorcowym w Grupie Kapitałowej.

10 10

Systemy zarządzania Spółki wchodzące w skład Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów realizują cele strategiczne w oparciu o systemy zarządzania. Priorytety działalności, takie jak wysoka jakość, dbałość o bezpieczeństwo techniczne i środowisko, minimalizowanie strat środowiskowych, priorytetowe traktowanie klienta są skutecznie nadzorowane i zapewniają efektywne zarządzanie. Systemy zarządzania bazują na koncepcji ciągłego doskonalenia poprzez:

▪ ustalenie polityki, ▪ zaplanowanie działań w celu realizacji polityki, ▪ stworzenie warunków wykonania zaplanowanych działań, ▪ sprawdzanie efektów działań, ▪ okresowe oceny osiąganych wyników.

W Z.Ch. „Police” SA obowiązują:

▪ System Zarządzania Jakością zgodny z normą ISO 9001:2008, Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą ISO ▪ System 14001:2004, Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy zgodny ▪ System z normami PN-N-18001:2004 i BS OHSAS 18001:2007, Zarządzania PN-EN ISO/IEC 17025:2005 (kompetencje ▪ System laboratoriów badawczych i wzorcujących), Zarządzania Bezpieczeństwem ▪ System z normą ISO 22000:2005

Żywności zgodny

Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Nawo▪ Program zów (EFMA) – „Opieka nad produktem”.

W ZAK SA obowiązują: Systemy zarządzania w spółkach definiują zasady związane z całością prowadzonej działalności, stanowiąc ramy dla ustanawiania i przeglądu wskazanych strategicznych celów dotyczących jakości, środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa żywności.

▪ System Zarządzania Jakością zgodny z normą ISO 9001:2008, Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą ISO ▪ System 14001:2004,

W Azotach Tarnów obowiązują:

Zarządzania PN-EN ISO/IEC 17025: 2005 (kompeten▪ System cje laboratoriów badawczych i wzorcujących),

▪ Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą ISO ▪ System 14001:2004, System Zarządzania Jakością zgodny z normą ISO 9001:2008,

Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy zgodny ▪ System z normami PN-N-18001:2004 i BS OHSAS 18001:2007,

System Zarządzania Responsible Care zgodny z wy▪ Ramowy tycznymi Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego.

Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy zgodny ▪ System z normami PN-N-18001:2004 i BS OHSAS 18001:2007, Zarządzania PN-EN ISO/IEC 17025: 2005 (kompeten▪ System cje laboratoriów badawczych i wzorcujących), Zarządzania Bezpieczeństwem ▪ System z normą ISO 22000:2005,

Żywności zgodny

Zarządzania Jakością dla branży motoryzacyjnej wdra▪ System żany wg wymagań ISO/TS 16949:2009, System Zarządzania Responsible Care zgodny z wy▪ Ramowy tycznymi Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego.

ISO 14001

ISO 9001

Bezpieczeństwo

REACH

Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów prowadzi działalność, która wymaga zachowania najwyższych standardów w zakresie bezpieczeństwa, minimalizujących ryzyko wystąpienia awarii przemysłowych. Spółki, będąc świadomymi możliwych konsekwencji prowadzonej działalności, dążą do ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko. Fundamentalną zasadą obowiązującą w Grupie jest prowadzenie procesów produkcyjnych w sposób odpowiedzialny oraz bezpieczny. Istniejące w spółkach regulacje wewnętrzne umożliwiają kompleksowe zarządzanie bezpieczeństwem i jakością oferowanych produktów oraz usług.

Wchodzące w skład Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów spółki postępują zgodnie z przepisami, których celem jest dokonanie gruntownego przebadania pod kątem właściwości niebezpiecznych wszystkich substancji chemicznych, znajdujących się w obrocie oraz wprowadzenie zasad ich stosowania, a w uzasadnionych przypadkach także ograniczeń i zakazów. Rozporządzenie REACH nakłada na wszystkich europejskich producentów i importerów substancji chemicznych obowiązek ich zarejestrowania, a w przypadku niektórych substancji (tzw. substancji „wysokiego ryzyka”), w kolejnym etapie, uzyskania zezwolenia na ich stosowanie. Zgodnie z wymogami rozporządzeń UE 1907/2006 (REACH) oraz rozporządzenia WE 1272/2008 (CLP) zmieniły się zasady sporządzania kart charakterystyki oraz znakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych.

AEO (Authorised Economic Operator) Azoty Tarnów oraz ZAK SA posiadają Świadectwo Upoważnionego Przedsiębiorcy. Świadectwo to uznawane jest w całej Unii Europejskiej i uprawnia do korzystania z ułatwień kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony oraz uproszczeń celnych. Azoty Tarnów i ZAK SA są firmami aktywnymi na rynkach zagranicznych, dlatego wdrożenie standardu i dostosowanie do wymogów unijnych ma wpływ na wzrost ich wartości w dłuższym okresie. Azoty Tarnów oraz ZAK SA spełniły wszystkie wymagania, do których zobowiązuje unijna, jak i polska administracja celna z zakresu nie tylko finansów, produkcji i logistyki, ale także systemów informatycznych i polityki personalnej oraz transportu towarów, włączając w to ich zabezpieczanie i przechowywanie. Posiadanie świadectwa jest potwierdzeniem, że spółki są godnymi zaufania i wiarygodnymi partnerami biznesowymi.

W pierwszym terminie spółki Grupy dokonały łącznie rejestracji 38 substancji, w tym: 25 w pełnym zakresie jako produkt, 7 – jako półprodukt transportowany, 6 – jako półprodukt izolowany stosowany w miejscu wytwarzania. Zakres dokonanej rejestracji odpowiada aktualnemu zakresowi działalności spółek Grupy. W IV kwartale 2011 r. rozpoczęto proces konsolidacji i ściślejszej współpracy w zakresie REACH w trzech głównych zakładach Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów (Azoty Tarnów, ZAK SA, Z.Ch. „Police” SA).

SPOT

Zielone Biuro

W 2000 r. ZAK SA wraz z innymi producentami chemikaliów oraz Polską Izbą Przemysłu Chemicznego utworzył stowarzyszenie System Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych (SPOT). Rok później do stowarzyszenia przystąpiły Azoty Tarnów, przyjmując tym samym do realizacji jego ideę. System ten służy poprawie bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych na terytorium naszego kraju, a w przypadku zaistnienia zagrożenia – pozwala na skuteczne usunięcie jego skutków połączonymi siłami i środkami krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i podmiotów, wchodzących w skład systemu SPOT. Aktywne zapobieganie ewentualnym zagrożeniom i stratom materialnym oraz udzielanie pomocy służbom ratowniczym, sprawia, że transport materiałów niebezpiecznych może być realizowany w sposób pewny i bezpieczny.

Azoty Tarnów realizują Program „Zielone Biuro”, który ma na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania działalności biurowej na środowisko zarówno poprzez oszczędne gospodarowanie papierem, wodą, energią, minimalizację odpadów, jak również promowanie prośrodowiskowych, nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Przystępując do Programu, Azoty Tarnów zobowiązały się do spełnienia kryteriów certyfikatu. We wstępnym etapie zadeklarowano wdrożenie wymagań w budynku administracyjnym Dyrekcji Generalnej. W związku z pozytywnym wynikiem audytu z dnia 28.06.2010 r. na zgodność wdrożonych wymagań z wytycznymi Programu „Zielone Biuro”, Azoty Tarnów uzyskały „Certyfikat Zielone Biuro”, który obowiązuje przez 2 lata.

W trosce o bezpieczeństwo ludzi i ich mienie oraz środowisko Azoty Tarnów oraz ZAK SA służą swoją pomocą przy awariach związanych z transportem materiałów niebezpiecznych. Wiedza, doświadczenie i sprzęt ratowniczy będące w posiadaniu spółek mogą przyczynić się do ograniczenia skutków awarii.

Spółka korzysta z narzędzia Menadżer Środowiskowy, który pozwala m.in. na monitorowanie zużycia energii, wody, surowców, analizowanie zużycia w ciągu kwartału oraz roku i szybkie zidentyfikowanie niekorzystnych zmian oraz porównywanie się z innymi firmami z branży. Korzystanie z Menadżera Środowiska to profesjonalne zarządzanie aspektami środowiskowymi w działalności biurowej poprzez efektywne gospodarowanie energią, wodą, odpadami. Do Menadżera Środowiska wprowadzono dane dotyczące m.in. ilości zakupionego papieru ksero, zużycia energii elektrycznej, ilości wytworzonych odpadów w okresie od stycznia 2008 r. do grudnia 2011 r.

Celem prowadzonych prac badawczych i rozwojowych jest zbudowanie przewagi konkurencyjnej opartej na wiedzy, co w konsekwencji umożliwi podniesienie poziomu innowacyjności oferowanego portfela produktów, procesów oraz technologii.

Badania i rozw贸j

Badania i rozwój

Realizacja prac badawczo-rozwojowych w roku 2011 w Azotach Tarnów

Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów jest największym koncernem chemicznym w Polsce i jednym z istotnych partnerów biznesowych na rynku europejskim. Dostrzegając potrzebę wdrażania innowacyjnych rozwiązań oraz dostosowywania produktów i usług do oczekiwań klientów, Grupa prowadzi nieustanne poszukiwania najnowszych rozwiązań technologicznych. Spółki wchodzące w skład Grupy są cenionymi inicjatorami licznych programów badawczych.

Prowadzona działalność badawczo-rozwojowa wpływa na poprawę konkurencyjności Spółki w obszarach kosztów wytwarzania, doskonalenia jakości produktów, rozszerzenia oferowanego asortymentu produktowego oraz stworzenia podstaw do dalszej dywersyfikacji produktowej. Ponadto umożliwia opracowanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, daje podstawę do opracowania licznych wynalazków opatentowanych w kraju i za granicą, umacnia pozycję konkurencyjną Azotów Tarnów i sprawia, że Spółka jest doceniana i nagradzana za technologie i wyroby w licznych konkursach i plebiscytach.

Zgodnie ze Strategią Grupy kluczowym celem prowadzonych prac badawczych i rozwojowych będzie zbudowanie przewag konkurencyjnych opartych na wiedzy, co w konsekwencji umożliwi podniesienie poziomu innowacyjności oferowanego portfela produktów, procesów oraz technologii.

Podstawowa część środków przewidziana była na realizację tematów związanych ze znajdującymi się w rdzeniu Spółki obszarami tj.: – prace skoncentrowane na poprawie wskaź▪▪kaprolaktamem ników ekonomicznych procesu, umożliwieniu dalszej intensyfi-

Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów będzie realizować dotychczasową ścisłą współpracę z krajowymi i zagranicznymi jednostkami naukowo-badawczymi, nawiązując jednocześnie współpracę z nowymi ośrodkami naukowymi w celu poszukiwania i wdrażania najnowszych, najbardziej efektywnych rozwiązań.

kacji produkcji oraz zmniejszeniu oddziaływania Wytwórni na środowisko, konstrukcyjnych – prace nad rozwojem technologii ▪▪tworzyw wytwarzania politrioksanu oraz nad nowymi modyfikowanymi

Efektem tej współpracy będzie utworzenie Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Grupy Kapitałowej.

odmianami, – prace związane z rozwojem oferty nawozowej ▪▪nawozami Azotów Tarnów, rozwojem technologii wytwarzania nawozów

Wielkość zaangażowania finansowego Grupy w działalność badawczo-rozwojową przyjęto na poziomie do 1% przychodów.

oraz umożliwieniem dalszej intensyfikacji produkcji. Duży nacisk położono również na prace nad dywersyfikacją produktową Spółki i nowymi produktami pod kątem uruchomienia ich produkcji w Azotach Tarnów.

Podstawowymi obszarami działalności badawczej Grupy będą:

▪▪zaawansowane technologicznie materiały, ▪▪chemikalia specjalistyczne o wysokiej wartości dodanej, ▪▪innowacyjne produkty, ▪▪specjalistyczne nawozy mineralne, umożliwiające obniżenie energochłonności posiada▪▪procesy nych technologii, wykorzystujące synergiczne powiązania z produk▪▪technologie tami ubocznymi istniejącymi w Grupie.

Do realizowanych tematów badawczych należały: nad określeniem możliwości zastosowania nowoczes▪▪badania nych, mniej energochłonnych metod oczyszczania rafinatów umożliwiających odzysk czystego roztworu siarczanu amonu oraz wody, nad obniżeniem emisji tlenków azotu w gazach opusz▪▪badania czających instalację azotynu amonu co spowoduje obniżenie opłat za emisję NOx i obniżenie strat amoniaku, energetyczny instalacji Tarnoformu, którego celem było ▪▪audyt wskazanie możliwych do wykonania modernizacji instalacji, które w efekcie spowodują obniżenie wskaźników energetycznych, inżynieryjne wybranych instalacji produkcyjnych pod ką▪▪analizy tem optymalizacji prowadzonych procesów technologicznych, nad optymalizacją parametrów jakościowych nowych ▪▪badania produktów nawozowych wytwarzanych na instalacji granulacji mechanicznej,

▪▪

badania nad nowymi odmianami modyfikowanych tworzyw konstrukcyjnych, pod kątem rozszerzenia oferty produktowej Azotów Tarnów.

Azoty Tarnów realizują również szereg inwestycji proekologicznych. Do ważniejszych aktualnie prowadzonych zadań inwestycyjnych, których wdrożenie zmniejszy oddziaływanie Azotów Tarnów na środowisko należą: Instalacji do kompleksowego odbioru popiołu z kotłów ▪▪budowa EC II, co umożliwi sprzedaż popiołu w stanie suchym i w efekcie ograniczy przesyłanie popiołu na składowiska „Czajki II”. Zakończenie realizacji projektu przewidywane jest w roku 2012. Nowa instalacja umożliwi wykorzystanie całego popiołu produkowanego w Azotach Tarnów w budownictwie i drogownictwie, Wytwórni Kwasu Siarkowego, której celem jest ▪▪modernizacja utrzymanie ciągłości ruchu ciągu kaprolaktamowi-poliamidowego i możliwość bezpiecznej i bezawaryjnej pracy instalacji. Projekt oprócz tego, że zapewni ciągłość pracy ważnej instalacji w ciągu produkcji kaprolaktamu, poprawi wskaźniki ekologiczne i pozwoli na zwiększenie wskaźnika produkcji pary wodnej. Realizacja projektu rozpoczęła się w roku 2011, a zakończenie realizacji przewidywane jest w roku 2013,

związane z dostosowywaniem stanowisk rozładow▪▪projekty czych i załadowczych w Spółce do wymogów TDT. Do tej grupy projektów należą m.in. takie zadania jak: dostosowanie węzła rozładunku siarki ciekłej z cystern kolejowych na rampie rozładowczej do wymogów TDT, dostosowanie węzła rozładunku fenolu z cystern na rampie rozładowczej do wymogów TDT, dostosowanie urządzeń przeładunkowych dla cykloheksanolu, cykloheksanonu, cykloheksanu i frakolu do wymogów TDT oraz dostosowanie urządzeń przeładunkowych kaprolaktamu do wymogów TDT. Realizacja projektów przyczyni się do poprawy warunków i bezpieczeństwa pracy na instalacji oraz zmniejszy uciążliwość instalacji dla środowiska naturalnego, przygotowawcze nad projektem budowy instalacji od▪▪prace siarczania i odazotowania. Realizacja projektu związana jest z wymogami dyrektywy IED o emisjach przemysłowych, która obowiązywać zacznie od 2016 r.

W 2011 r. udzielono Azotom Tarnów następujące patenty: 1. Patent na rozwiązanie pt. „Reaktor utleniania cykloheksanu i sposób utleniania cykloheksanu” patent, PL209834. 2. Patent na rozwiązanie pt. „Sposób wytwarzania polioksymetylenu” zgłoszenie nr P-370470.

Realizacja prac badawczo-rozwojowych w roku 2011 w Z.Ch. „Police” SA:

związane z realizacją strategii rozwoju energetyki: oce▪ prace na techniczna elektrociepłowni EC1 i EC2 oraz przygotowanie koncepcji wraz z analizą ekonomiczną wybranych wariantów modernizacji elektrociepłowni, koncepcja II etapu rozwoju produkcji oraz magazynowania koksu, obszarze bieli tytanowej opracowano studium wykonalności ▪ wmodernizacji/rozbudowy instalacji oczyszczania gazów porozkładowych, segmencie nawozowym wykonano analizę możliwości pro▪ wdukcji nawozów nitrofosfatowych, obejmującą budowę nowej instalacji i wykorzystanie wolnej ilości amoniaku wytwarzanego w Policach, koncepcję II etapu rozwoju logistyki załadunków ▪ wykonano nawozów, która przewiduje budowę bazy logistycznej z magazynami na produkt w big-bagach i placami odkładczymi na produkt na paletach oraz nowoczesnymi urządzeniami pakującym, prace badawczo-rozwojowe, mające na celu przy▪ rozpoczęto stosowanie poszczególnych instalacji produkcyjnych do spełnienia wymogów Dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych IED (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola), która swoje wytyczne opiera na tzw. najlepszych dostępnych technikach BAT (Best Available Techniques).

Realizacja prac badawczo-rozwojowych w roku 2011 w ZAK SA:

sposobów zmniejszenia uwodnienia osadu nad▪ określenie miernego w biologicznej oczyszczalni ścieków w ZAK – zmniejszenie uwodnienia osadów pozwoli na ich wykorzystanie np. jako wtórnego surowca energetycznego, w ZAK SA – przeanalizowano w układzie porów▪ energetyka nawczym zastosowanie paliw stałych (węgiel) i gazowych (gaz ziemny i gaz koksowniczy), jak również koncepcje techniczne realizacji w ZAK SA nowej energetyki przemysłowej, pozwalającej zabezpieczyć potrzeby na energię cieplną instalacji technologicznych ZAK SA, jednocześnie minimalizując oddziaływanie nowej energetyki na środowisko naturalne, technologii zamiennej produkcji ftalanu i terefta▪ opracowanie lanu dioktylu wraz z przeprowadzeniem próby przemysłowej – w wyniku przeprowadzonej próby przemysłowej uzyskano potwierdzenie wymaganych właściwości aplikacyjnych nowego nieftalanowego plastyfikatora, bazy surowcowej do produkcji BKM – przeanalizowano ▪ zmiana możliwość zastosowania na istniejącej instalacji produkcji bezwodnika maleinowego innego niż benzen surowca i produkcji BKM na bazie n-butanu. W wyniku procesu B+R opracowano koncepcję technologiczną i projekt bazowy przystosowania instalacji.

W 2012 r. w ramach prac badawczych i rozwojowych w ZAK SA realizowane będą dwa działania: koncepcja podczyszczania ścieków z węzła rozkładu trimerów, wykonanie studiów technicznych modernizacji instalacji mocznika.

Troska o środowisko naturalne, dążenie do minimalizacji oddziaływania na otoczenie oraz otwarta polityka informacyjna to priorytetowe zagadnienia. Program „Odpowiedzialność i Troska” jest wyrazem dobrowolnego zaangażowania światowej branży chemicznej w efektywne działania zapewniające realizację zasad ekoetyki, poprawę warunków pracy, wzrost bezpieczeństwa oraz stały kontakt z otoczeniem.

Program „Odpowiedzialność i Troska”

Program „Odpowiedzialność i Troska” Program „Odpowiedzialność i Troska” (Responsible Care) powstał w 1984 r. w Kanadzie, gdzie Kanadyjskie Stowarzyszenie Przemysłu Chemicznego postanowiło stworzyć system wspomagający działania firm chemicznych, mające na celu zmniejszenie wielkości oddziaływania na środowisko naturalne, wzrost bezpieczeństwa stosowanych procesów wytwórczych oraz prewencyjne zarządzanie systemem ochrony zdrowia. Azoty Tarnów, Z.Ch. „Police” SA oraz ZAK SA aktywnie angażują się w działalność Programu, co jest wyrazem głębokiego, dobrowolnego zaangażowania w działania zapewniające:

▪ realizację zasad ekoetyki, ▪ poprawę warunków pracy, ▪ wzrost bezpieczeństwa funkcjonowania instalacji wytwórczych, ▪ stały kontakt z otoczeniem. Idea Programu to prowadzenie biznesu opierającego się na solidnych i wiarygodnych podstawach „zrównoważonego rozwoju”, takich jak:

▪ efektywność ekonomiczna, o środowisko (ochrona zasobów naturalnych, systema▪ troska tyczne minimalizowanie oddziaływań na otoczenie, efektywne wykorzystanie surowców), społeczna (podnoszenie jakości życia społeczności ▪ równowaga lokalnej, angażowanie się w szerzenie edukacji ekologicznej).

Zasady Wiodące Programu „Odpowiedzialność i Troska”: poszerzanie wiedzy odnośnie środowiska naturalnego, ▪ ciągłe zdrowia i bezpieczeństwa procesowego, poprawa w zakresie technologii, procesów oraz produktów w całym ich cyklu życia tak, aby unikać ich negatywnego wpływu na ludzi i środowisko, wykorzystanie surowców i minimalizacja wytwarza▪ efektywne nych odpadów, otwarcie o własnej działalności, osiągnięciach, ▪ raportowanie jak również mankamentach, zaangażowanie i współpraca z ludźmi, w celu zrozu▪ słuchanie, mienia ich obaw oraz oczekiwań, współpraca z urzędami oraz innymi organizacjami w za▪ dalsza kresie tworzenia i wdrażania skutecznych regulacji prawnych i standardów, a następnie wypełnianie tych obowiązków lub prowadzenie działań przekraczających ich zakres, właściwej pomocy i rady w celu właściwego za▪ dostarczenie rządzania chemikaliami przez wszystkich, którzy stosują i używają je w całym łańcuchu produkcyjnym.

W Polsce bezpośredni nadzór nad realizacją Programu „Odpowiedzialność i Troska” pełni Polska Izba Przemysłu Chemicznego, która powierzyła Kapitule Programu promocję, wytyczanie kierunków działania oraz nadzór merytoryczny nad realizacją Programu. Największe spółki wchodzące w skład Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów, realizujące Program „Odpowiedzialność i Troska”, zgodnie z wytycznymi Ramowego Systemu Zarządzania Responsible Care, definiują corocznie cele i zadania przewidziane do realizacji w zakresie osiągnięcia poprawy zarządzania oraz kontroli ryzyka w następujących obszarach: ochrona środowiska, bezpieczeństwo procesowe i bezpieczeństwo pracy, profilaktyka zdrowotna,

Rozliczenie działań zadeklarowanych przez Azoty Tarnów na rok 2011 w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska” I.

II. Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy 1. Wdrażanie systemu zarządzania BHP wg norm PN-N 18001 / BS OHSAS 18001.

Działania w zakresie ochrony środowiska

Kontynuacja zadania z 2010 r. Audyt certyfikacyjny systemu zarządzania BHP został przeprowadzony przez audytorów DNV w dniach 12-14.01.2011 r. Azoty Tarnów uzyskały Certyfikaty Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy wg wymagań norm: PN-N 18001:2004 oraz BS OHSAS 18001:2007. Certyfikaty są ważne do dnia 31.01.2014 r.

1. Instalacja do kompleksowego odbioru popiołu z EC II. Kontynuacja zadania z 2010 r. Roboty budowlano-montażowe związane z wykonaniem instalacji pneumatycznego transportu popiołu spod elektrofiltrów do zbiorników oraz instalacji załadunku i dystrybucji popiołów zostały zakończone. Instalacja została odebrana przez Komisję Bezpieczeństwa Technicznego i przekazana do Prób Kompleksowych i Rozruchu Technologicznego. Aktualnie instalacja w trakcie rozruchu technologicznego. Termin zakończenia zadania – I półrocze 2012 r.

2. Remont odcinka estakady na ciągach II i III. Wyremontowano słupy i przęsła konstrukcji żelbetowej na ciągu II. W trakcie remontu pozostają elementy stalowe (wg projektu). Na ciągu III wykonano ekspertyzę stanu technicznego przęseł i słupów estakady. Częściowo wyremontowano przęsło nr 12. Zadanie jest kontynuowane w 2012 r.

2. Budowa Wytwórni Wodoru 8000 Nm3/h. Zadanie realizowane jest od 2010 r. W czasie prac stójkowych w 2011 r. zostały wykonane połączenia zewnętrzne, wpalenia. Został przygotowany teren pod budowę. We wrześniu 2011 r. rozpoczęto budowę Wytwórni Wodoru. Do końca 2011 r. zrealizowano 95 proc. zadań inwestycyjnych we wszystkich branżach. Zadanie jest kontynuowane w 2012 r.

3. Remont rurociągu zasilającego wody grzewczej. Przeprowadzono remont rurociągu wody grzewczej DN 400 na ciągu V estakady na długości 399 mb. wraz z zaizolowaniem tego rurociągu. Dodatkowo przeprowadzono remont fundamentów i słupów estakady na c. V.

3. Wymiana izolacji na głównych kolektorach pary 0,9 MPa. 4. Zakup stanowiska załadowczego do big-bagów na Wydziale Magazynów i Ekspedycji Nawozów.

Wymieniono izolację i przeprowadzono remont podpór na następujących ciągach:

Zadanie realizowane było w latach 2010-2011. W 2011 r. zakupiono i zamontowano linię do big-bagowania worków firmy „WEITEK” z Włoch w magazynie nr 2 Wydziału Magazynów i Ekspedycji Nawozów. Trwają próby kompleksowe linii. Zadanie jest kontynuowane w 2012 r.

– c. I (DN500) – 500 mb., – c. III (DN500) – 720 mb. Zadanie jest kontynuowane w 2012 r. 4. Wymiana izolacji na głównych rurociągach pary 1,7 MPa. Kontynuacja zadania z lat 2008-2010. W 2011 r. wymieniono izolację na następujących ciągach: – c. IV (DN200) – 249 mb., – c. V (DN200) – 167 mb., – pozostała część c. III (DN250) 273 mb., – od c. III do V KGZ – 186 mb.

III. Działania w zakresie zdrowia i profilaktyki zdrowotnej

2. Organizacja tarnowskiej edycji akcji „Drzewko za butelkę” (IX edycja).

1. Realizacja programu profilaktyki zdrowotnej pracowników Azotów Tarnów. Wykonano dodatkowe profilaktyczne szczepienia pracowników Azotów Tarnów przeciw grypie. Tą akcją w miesiącach wrzesień – grudzień 2011 r. objęto grupę 164 pracowników. IV. Działania w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dot. obszaru tematycznego Programu „Odpowiedzialność i Troska” 1. Publikacja i rozpowszechnienie wydawnictwa firmowego: Raport Środowiskowy. Opublikowano Raport Środowiskowy w nakładzie 1.500 egz. zawierający m.in. Deklarację Działań na 2011 r. i Rozliczenie Zadań za 2010 r. Przeprowadzono kampanię informacyjną – Raport zamieszczono na stronie internetowej Azotów Tarnów, rozesłano do jednostek wewnętrznych oraz na zewnątrz Firmy. Wypracowanie Strategii Społecznej Odpowiedzialności Azotów Tarnów na lata 2011-2015. Zadanie realizowano etapami: Etap I – opracowanie raportu benchmarkingowego (identyfikacja głównych trendów, analiza porównawcza praktyk w branży oraz w Azotach Tarnów, analiza dotychczasowych praktyk w zakresie CSR realizowanych przez Spółkę). Etap II – analiza aktywności z obszaru CSR; przeprowadzenie wywiadów wewnątrz Spółki; badanie interesariuszy – w tym społeczności lokalnych, partnerów społecznych, dostawców, odbiorców; analiza dokumentacji; identyfikacja słabości i rekomendowanie nowych rozwiązań. Etap III – wypracowanie długoterminowej „Strategii zrównoważonego rozwoju Azotów Tarnów na lata 2011-2016”. Strategia została przyjęta przez Zarząd Spółki na posiedzeniu w dniu 29.11.2011 r.

Przeprowadzono IX edycję akcji „Drzewko za butelkę” w tarnowskich szkołach podstawowych, gimnazjach i przedszkolach. Przygotowano audycje w radiowęźle zakładowym (np. relacja z finału akcji) oraz opublikowano 3 artykuły w biuletynie „Tarnowskie Azoty”. W akcji wzięło udział 38 placówek oświatowych, w tym 9.236 uczestników. Zebrano 525.914 sztuk butelek typu PET. Akcja miała na celu poszerzenie świadomości prośrodowiskowej wśród dzieci i młodzieży szkolnej. Sfinalizowaniem akcji było nasadzenie 450 sztuk drzewek we wszystkich placówkach uczestniczących w akcji. Ufundowano wyjścia dla kina dla 130 dzieci. 3. Konkurs fotograficzny „Złap zająca”. Przeprowadzono kampanię medialną nt. konkursu fotograficznego „Złap zająca” w biuletynie „Tarnowskie Azoty” i zakładowym radiowęźle. Zebrano łącznie 32 fotografie od uczestników konkursu (8 pracowników). Zakwalifikowano 12 zdjęć do udziału na szczeblu krajowym w trzech kategoriach: „Z życia roślin”, „Z życia zwierząt” i „Krajobraz i jego elementy”. Wyłoniono zwycięzców i przyznano nagrody przez Sekretariat Programu. Wystawa prac nagrodzonych i wyróżnionych towarzyszyła Międzynarodowym Targom Ochrony Środowiska POLEKO, która odbyła się w dniach 22-25 listopada w Poznaniu. 4. Współorganizacja konkursu ekologicznego dla uczniów szkół licealnych ziemi tarnowskiej w ramach obchodów Dnia Ziemi. Współpraca przy organizacji konkursu (udział w komisji, przygotowanie pytań). 5. Wydanie dodatku ekologicznego do biuletynu „Tarnowskie Azoty”. Przygotowanie artykułów do biuletynu „Tarnowskie Azoty”. Dodatek ukazał się wraz z czerwcowym wydaniem 21.06.2011 r. w nakładzie 3 tys. egz.

Działania zadeklarowane do realizacji przez Azoty Tarnów na rok 2012 w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska” I.

Działania w zakresie ochrony środowiska 1. Instalacja do kompleksowego odbioru popiołu z EC II. Kontynuacja zadania z 2011 r. Rozruch instalacji pneumatycznego transportu popiołu spod elektrofiltrów do zbiorników oraz instalacji załadunku i dystrybucji popiołów. Przekazanie instalacji do eksploatacji. 2. Budowa Wytwórni Wodoru 8000 Nm3/h. Kontynuacja zadania z 2011 r. Realizowanie budowy Wytwórni Wodoru 8000 Nm3/h etapami w latach 2010-2012. W roku 2012, po zakończeniu prac montażowych, przeprowadzenie prób kompleksowych oraz rozruch technologiczny. Przekazanie instalacji do eksploatacji wstępnej, a następnie przekazanie do eksploatacji właściwej. 3. Wymiana izolacji na głównych kolektorach pary 0,9 MPa.

II. Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy 1. Remont odcinka estakady na ciągach II i III. Kontynuacja zadania z 2011 r. Przeprowadzenie remontu fundamentów oraz słupów i dźwigarów estakady. Planowana realizacja w latach 2011-2013. 2. Zakup stanowiska załadowczego do big-bagów na Wydziale Magazynów i Ekspedycji Nawozów. Kontynuacja zadania z 2011 r. Realizowanie zadania w latach 2010-2012. Przeprowadzenie prób kompleksowych i oddanie do eksploatacji stałej linii do big-bagowania nawozów w magazynie nr 2 Wydziału Magazynów i Ekspedycji Nawozów. 3. Budowa magazynu nawozów luzem o pojemności 15 tys. Mg z możliwością rozbudowy.

5. Wybór sposobu likwidacji hal elektrolizy rtęciowej i zagospodarowania terenu po ich wyburzeniu.

Zadanie inwestycyjne realizowane jest etapami w latach 20122015. W roku 2012 będą prowadzone prace koncepcyjne nad budową magazynu nawozów luzem o pojemności 15 tys. Mg, w miejsce magazynu nr 3 znajdującego się w obiekcie C-48a z możliwością doprowadzenia produktu z istniejących instalacji oraz w przyszłości z drugiej instalacji granulacji mechanicznej. Produkt z magazynu po sezonowaniu będzie ekspediowany luzem na wagony, samochody i pakowany do big-bagów oraz w razie potrzeby kierowany do pakowania na instalacji ARODO. Po wybudowaniu nowego magazynu nawozów luzem wszystkie operacje związane z dostarczaniem produktu i jego dystrybucją będą prowadzone mechanicznie.

Realizacja zadania za pośrednictwem specjalistycznej firmy zewnętrznej. Zawarcie umowy na realizację poszczególnych etapów zadania.

4. Utworzenie bazy danych o zaistniałych defektach i awariach w Spółkach Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów.

6. Wymiana rurociągu oleum z instalacji WKS do Wydziału Laktamu.

Bieżąca wymiana informacji o zaistniałych zdarzeniach awaryjnych mających wpływ na produkcję, bezpieczeństwo procesowe, ochronę środowiska i bezpieczeństwo pracy.

Kontynuacja zadania z 2011 r. Demontaż istniejącej i montaż nowej izolacji ciepłochronnej na wybranych ciągach kolektorów pary 0,9 MPa (1A i 2B). 4. Zasilanie Głównych Punktów Zasilania (GPZ-ów) w Azotach Tarnów. Budowa systemu elektroenergetycznego 110 kV, rozruch instalacji oraz jej przekazanie do eksploatacji.

Wykonanie nowego rurociągu oleum od Wytwórni Kwasu Siarkowego do Wydziału Laktamu. 7. Modernizacja chłodni wentylatorowej obiegu K-11A – etap pierwszy z sześciu (Celka nr 6). Zadanie polega na modernizacji obiegu chłodniczego wraz z podniesieniem wydajności chłodzenia, zastosowaniu automatycznego sterowania w zależności od warunków atmosferycznych.

II.

Działania w zakresie zdrowia i profilaktyki zdrowotnej

6. Wydanie dodatku ekologicznego do biuletynu „Tarnowskie Azoty”.

1. Realizacja programu profilaktyki zdrowotnej pracowników Azotów Tarnów. Profilaktyczne szczepienia pracowników Azotów Tarnów przeciw grypie. III. Działania w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dot. obszaru tematycznego Programu „Odpowiedzialność i Troska” 1. Publikacja i rozpowszechnienie wydawnictwa firmowego: Raport Środowiskowy. Publikacja Raportu Środowiskowego zawierającego m.in. Deklarację na 2012 r. i Rozliczenie zadań za 2011 r. 2. Wdrożenie „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Azotów Tarnów na lata 2011-2016”. Komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna nt. przyjętej „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Azotów Tarnów na lata 2011-2016”. Opracowanie materiałów operacyjnych w tym m.in. kart projektów i harmonogramów oraz powołanie zespołów projektowych. Rozpoczęcie realizacji pierwszych projektów wynikających ze strategii. 3. Organizacja tarnowskiej edycji akcji „Drzewko za butelkę” (X edycja). Przeprowadzenie akcji w tarnowskich przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach. 4. Konkurs fotograficzny „Złap zająca”. Przeprowadzenie ekologicznego fotograficznego konkursu „Złap zająca” wśród pracowników Azotów Tarnów. Organizacja na terenie Firmy wystawy najciekawszych prac konkursowych. 5. Współorganizacja konkursu ekologicznego dla uczniów szkół licealnych ziemi tarnowskiej w ramach obchodów Dnia Ziemi. Współpraca przy organizacji konkursu (udział w komisji, przygotowanie pytań).

Przygotowanie artykułów do biuletynu „Tarnowskie Azoty”. 7. Współorganizacja XVI Konferencji „Trendy Ekorozwoju w Przemyśle Chemicznym”. Objęcie patronatu i współorganizacja Konferencji „Trendy Ekorozwoju w Przemyśle Chemicznym”.

Rozliczenie działań zadeklarowanych przez Z.Ch. „Police” SA na rok 2011 w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska” I.

Działania w zakresie ochrony środowiska 1. Modernizacja kompresorów gazu syntezowego i wymiana turbiny kompresora CO2.

2. Konkurs fotograficzny „Złap zająca”. Przeprowadzono kampanie medialną nt. konkursu fotograficznego „Złap zająca” w „Magazynie POLICE” oraz zakładowym intranecie. Do udziału w konkursie zgłosiło się w 2011 r. 9 pracowników Zakładów Chemicznych „Police” S.A. i spółek zależnych. W sumie nadesłano 70 prac. Cztery zdjęcia z czternastu przesłanych do kolejnego etapu konkursu zyskały uznanie jurorów i internautów.

W 2011 r. nie przeprowadzono żadnych prac w ramach inwestycji. Kontynuacja realizacji zadania została wstrzymana z powodu sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i przeniesiona na rok 2012 podczas planowanego postoju rocznego. Zadanie w trakcie realizacji. II. Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy 1. Modernizacja układów zasilania i kontroli instalacji pieca rozruchowego i pieca przemysłowego podczas nagrzewania i studzenia instalacji kwasu siarkowego. W ramach inwestycji przebudowano instalację sterowani i zamontowano nowoczesne palniki olejowe w piecach rozruchowych: – dla ciągów 3 i 4 oraz 5 i 6, – po jednym indywidualnym palniku do pieca siarkowego dla każdego ciągu 3, 4, 5 i 6. Efektem realizacji jest podniesienie bezpieczeństwa technicznego oraz zoptymalizowanie procesu spalania eliminującego dymienie w fazie rozgrzewania wymurówki pieców. Zadanie zrealizowane finansowo i rzeczowo. III. Działania w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dot. obszaru tematycznego 1. Publikacja i rozpowszechnienie wydawnictwa firmowego: Raport Środowiskowy. Opublikowano Raport Środowiskowy w nakładzie 100 egz. Raport zamieszczono na stronie internetowej Z.Ch. „Police” S.A, oraz rozesłano do jednostek wewnętrznych oraz na zewnątrz Firmy.

Działania zadeklarowane do realizacji przez Z.Ch. „Police” SA w roku 2012 w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska” I.

Działania w zakresie ochrony środowiska 1. Budowa instalacji neutralizacji siarczanu żelaza II. Wybudowanie instalacji pozwoli na neutralizację do 18.000 ton zakwaszonego monohydratu siarczanu żelaza rocznie, co umożliwi jego gospodarcze wykorzystanie jako środka redukującego jony Cr6+ w przemyśle cementowym.

II. Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy 1. Modernizacja systemu odpylania na ciągu A i B na instalacji NPK II. Wymiana skorodowanych i zniszczonych elementów układu odpylania oraz wykonanie nowych rurociągów odpylających zmniejszy zapylenie, co wpłynie na poprawę warunków środowiska dla pracownika. 2. Modernizacja systemu zabezpieczeń na rurociągach. Montaż dodatkowych zabezpieczeń w formie osłon (typu rura na rurze) na odcinkach rurociągów transportujących kwasy na instalacjach nawozowych poprawi bezpieczeństwo pracowników. Realizację zadania zaplanowano na lata 2012-2014. III. Działania w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dot. obszaru tematycznego Programu „Odpowiedzialność i Troska” 1. Publikacja i rozpowszechnienie wydawnictwa firmowego: Raport Środowiskowy. Publikacja Raportu Środowiskowego zawierającego m.in. deklarację działań na 2012 r. i rozliczenie zadań za 2011 r. 2. Konkurs fotograficzny „Złap zająca”. Przeprowadzenie ekologicznego fotograficznego konkursu „Złap zająca” wśród pracowników Z.Ch „Police” S.A. Organizacja na terenie Firmy wystawy najciekawszych prac konkursowych.

Rozliczenie działań zadeklarowanych przez ZAK SA na rok 2011 w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska” I.

Działania w zakresie ochrony środowiska 1. Przeprowadzono remont części kanalizacji przemysłowej – w ramach realizacji zadania wykonano remont zaplanowanych 5 studzienek oraz dodatkowych 2. 2. Usunięto kolejne elementy azbestowe z terenu ZAK SA – zdemontowano płyty azbestowe stanowiące zadaszenie stanowisk sprzętu p.poż. w 14 miejscach (35 budek). 3. W ramach zabezpieczania środowiska gruntowo-wodnego przed wyciekami z rurociągu, rozpoczęto realizację zadania polegającego na wymianie rurociągu przesyłowego fazy wodnej z aldolizacji na CMBOŚ. 4. Rozpoczęto realizację zadania związanego z modernizacją stanowiska załadunku wody amoniakalnej.

II. Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy 1. Rozpoczęto realizację zadań poprawiających bezpieczeństwo pracy dla pracowników poprzez poprawę oświetlenia w rozdzielniach oraz pomieszczeniach nastawni Wydziału Rozdzielni – zapewni to poprawę bezpieczeństwa pracy dla 15 pracowników. 2. Kontynuowano prace poprawiające bezpieczeństwo pracy pracowników poprzez prowadzenie prac antykorozyjnych barierek, drabin, kładek, konstrukcji pomostów ogólnozakładowych, co zapewni poprawę bezpieczeństwa pracy dla 10 pracowników Spółki oraz pracownikom firm obcych.

IV. Działania w zakresie obrotu chemikaliami (w tym dystrybucji i transportu) 1. Uzupełniono zabezpieczenie środowiska gruntowo-wodnego przed zanieczyszczeniem olejem w 2 miejscach, co skutecznie zlikwidowało zagrożenie przelania się oleju poza tace przy ewentualnych dużych wyciekach. V. Działania w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dotyczącej obszaru tematycznego Programu „Odpowiedzialność i Troska” 1. We współpracy z innymi realizatorami Programu „OiT” z terenu Kędzierzyna-Koźla przeprowadzono akcję „Drzewko za butelkę” – zebrano 346 250 szt. butelek PET (o 92 tys. więcej niż w 2010 r.), w akcji wzięło udział 25 placówek. 2. Przeprowadzono konkurs fotografii ekologicznej „Złap zająca” skierowany do pracowników firmy, zorganizowano jubileuszowe podsumowanie 5-lecia trwania konkursu w Kędzierzynie-Koźlu, co stanowiło uhonorowanie ZAK jako pomysłodawcy akcji. Najciekawsze prace konkursowe zaprezentowano na wystawie pokonkursowej, w konkursie wzięło udział 22 pracowników. 3. W ramach edukacji ekologicznej najmłodszych przeprowadzono konkurs „Ekologia na wesoło”, w którym uczestniczyło 9 placówek, warsztaty ekologiczne, w których udział wzięło 50 osób oraz festyn ekologiczny dla dzieci pracowników ZAK SA – udział ponad 300 dzieci. VI. Inne 1. Rozpoczęto zadanie polegające na zmniejszeniu energochłonności produkcji gazu syntezowego – zadanie zakończone zostanie w 2012 r.

III. Działania w zakresie ochrony zdrowia i profilaktyki zdrowotnej 1. Przeprowadzono wśród pracowników bezpłatne i dobrowolne programy promocji zdrowia i specjalistycznej profilaktyki: – zaszczepiono przeciw grypie 95 pracowników, – przebadano 665 pracowników w ramach programu profilaktyki schorzeń tarczycy, – przebadano 657 pracowników w ramach profilaktyki miażdżycy. 2. Kontynuowano rozbudowę w przyzakładowej przychodni zdrowia specjalistycznych świadczeń medycznych – rozszerzono świadczenia medyczne o gabinet rehabilitacji i fizykoterapii oraz utworzono gabinet stomatologii.

III. Działania w zakresie ochrony zdrowia i profilaktyki zdrowotnej

Działania zadeklarowane do realizacji przez ZAK SA na rok 2012 w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska”

1. W zakresie zdrowia i profilaktyki zdrowotnej zaplanowano kontynuację programów promocji zdrowia i specjalistycznej profilaktyki dla załogi ZAK SA oraz kontynuację rozbudowy przyzakładowej przychodni zdrowia specjalistycznych świadczeń medycznych.

W roku 2012 Spółka kontynuuje aktywne działania w kierunku osiągnięcia poprawy zarządzania oraz kontroli ryzyka w kilku obszarach: ochrony środowiska, bezpieczeństwa procesowego i bezpieczeństwa pracy, profilaktyki zdrowotnej, obrotu chemikaliami oraz komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. I.

IV. Działania w zakresie obrotu chemikaliami 1. Budowa nowego stanowiska załadowczego ciekłego BKF do autocystern, co zapewni zabezpieczenie środowiska gruntowo-wodnego oraz ograniczenie emisji BKF do atmosfery o 3,8 t/rok.

Działania w zakresie ochrony środowiska 1. W ramach zabezpieczenia środowiska gruntowo-wodnego przed wyciekami i zanieczyszczeniami pochodzącymi ze ścieków oraz ograniczenia oddziaływania na środowisko zaplanowano:

2. Kontynuacja montażu nowych nalewaków na stanowisku załadunku wody amoniakalnej do cystern kolejowych i autocystern – obniżenie emisji amoniaku.

– kontynuację zadania polegającego na wymianie rurociągu przesyłowego fazy wodnej z aldolizacji na Centralną Mechaniczno-Biologiczną Oczyszczalnię Ścieków,

V. Działania w zakresie komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dotyczącej obszaru tematycznego Programu Odpowiedzialność i Troska

– remont/modernizacja tacy zbiornika skroplin z gazów zrzutowych z instalacji wraz ze studzienką bezodpływową,

1. Przeprowadzenie wśród pracowników ZAK kolejnej edycji konkursu przyrodniczego „Złap zająca” – akcja pomyślana jako „polowanie” na nietypowe, niepotykane miejsca na Ziemi; to akcja, której celem jest pokazanie na fotografii tego co piękne, nieuchwytne i krótkotrwałe w świecie flory i fauny.

– remont kanalizacji deszczowej poprzez wymianę odcinków rur kanalizacyjnych odprowadzających ścieki – na odcinku 69 m, przeprowadzenie rekultywacji składowiska osadów ściekowych przy oczyszczalni ścieków Piskorzowiec.

2. Kontynuacja konkursu „Ekologia na wesoło” oraz warsztatów ekologicznych, jako akcji skierowanych bezpośrednio do uczniów kędzierzyńskich szkół (zaplanowano uczestnictwo w konkursie co najmniej 6 placówek i warsztaty dla 50 osób).

II. Działania w zakresie poprawy bezpieczeństwa 1. Kontynuacja 2 zadań polegających na poprawie oświetlenia na stanowiskach pracy dla Wydziału Rozdzielni – w sumie dla 25 pracowników.

3. Wydanie książeczki informacyjnej o rocznych działaniach ZAK SA w zakresie edukacji ekologicznej (ok. 100 szt.).

2. Kontynuacja zadania polegającego na poprawie warunków higieniczno-sanitarnych dla 12 pracowników.

VI. Inne 1. Kontynuacja zadania polegającego na zmniejszeniu energochłonności produkcji gazu syntezowego – zadanie zakończone zostanie w 2012 r.

3. Dalsze zabezpieczanie antykorozyjne pomostów ogólnozakładowych Wydziału Cieplnego, co poprawi bezpieczeństwo pracy obsługi wydziału dla 10 pracowników oraz pracownikom firm obcych. 4. Wykonie modernizacji monitoringu na stacji rozładunku propylenu, co poprawi bezpieczeństwo dla 8 pracowników wydziału. 5. Wykonanie monitoringu instalacji produkcyjnych oktanolu i butanoli na Wydziale Alkoholi, co poprawi bezpieczeństwo na instalacjach produkcyjnych dla 39 pracowników wydziału.

Akcje w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska

Inne inicjatywy

Drzewko za butelkę

Dzień Ziemi

W 2003 r. firmy chemiczne realizujące Program „Odpowiedzialność i Troska” zainicjowały ogólnopolską akcję „Drzewko za butelkę”. Jej ideą jest aktywne dbanie o środowisko poprzez zbieranie niepotrzebnych i zaśmiecających otoczenie plastikowych butelek typu PET. Zarówno Azoty Tarnów, jak i ZAK SA aktywnie włączają się w organizację kolejnych edycji tej inicjatywy. Podczas IX edycji „Drzewka za butelkę” uczniowie z Tarnowa zebrali 490.269 szt. butelek i posadzili 450 drzewek, a młodzież z Kędzierzyna-Koźla zamieniła 346.250 szt. butelek na 700 drzewek.

Obchodom „Dnia Ziemi” przypadającego 22 kwietnia towarzyszył konkurs ekologiczny, corocznie organizowany na terenie Tarnowa pt. „Ochrona Środowiska i Zagrożenia Ekologiczne Ziemi Tarnowskiej”. Celem konkursu jest propagowanie problematyki ekologicznej i walorów przyrody ziemi tarnowskiej wśród młodzieży szkolnej. Azoty Tarnów współuczestniczą w obchodach „Dnia Ziemi”.

Złap zająca W 2007 r. powstała nowa propozycja akcji edukacyjnej – ogólnopolski konkurs fotograficzny „Złap zająca” – oparty na pomyśle ZAK SA, skierowany do pracowników firm chemicznych, dystrybucyjnych i recyklingowych skupionych w Programie „Odpowiedzialność i Troska”. Konkurs „Złap Zająca” zakłada: środowiska branżowego i załóg pracowniczych we ▪ integrację wspólnym celu, jakim jest ochrona środowiska, poprzez poznanie świata zwierząt i roślin w ich eko▪ edukację systemie, na potrzebę ochrony przyrody w jej codziennym ▪ uwrażliwienie życiu. Jest to akcja „polowania” na nietypowe, niespotykane i czułe miejsca Ziemi. Fotografie fauny i flory zwracają uwagę na to, co pozornie nieuchwytne, piękne i zarazem krótkotrwałe, interesujące a niewidoczne gołym okiem. Konkurs uczy patrzeć na świat tak, aby dostrzec codzienne życie otaczającego środowiska. W 2011 r. pracownicy Azotów Tarnów, Z.Ch. „Police” SA oraz ZAK SA wzięli udział w V edycji tego ekologicznego konkursu fotograficznego. Wystawa prac nagrodzonych i wyróżnionych towarzyszyła Międzynarodowym Targom Ochrony Środowiska POLEKO, które odbyły się w dniach 22-25 listopada 2011 r. w Poznaniu.

Ekopiar Ekopiar to prowadzony przez ZAK SA program edukacyjny dla dzieci i młodzieży obejmujący warsztaty ekologiczne, olimpiady, konkursy i seminaria. Celem tej inicjatywy jest pokazanie uczniom wartości, jakie płyną ze stosowania proekologicznych rozwiązań i zachowań w życiu codziennym.

Fundamentalną zasadą jest prowadzenie procesów produkcyjnych w sposób odpowiedzialny oraz bezpieczny. Troska o środowisko naturalne oraz otwarta polityka informacyjna to od lat priorytetowe zagadnienia.

Rozwiązania na rzecz środowiska

Spółki wchodzące w skład Grupy Kapitałowej ze względu na charakter prowadzonej działalności podlegają przepisom Prawa Ochrony Środowiska, Prawa Wodnego, Ustawy o Odpadach oraz innym przepisom w zakresie ochrony środowiska. W Grupie wdrożono systemy obejmujące zarządzanie i normy środowiskowe, które zapewniają bezpieczeństwo oraz najwyższą jakość w zakresie prowadzonej działalności produkcyjnej, inwestycyjnej, rekultywacji zanieczyszczonych gruntów oraz zapewniają odpowiednie warunki wytwarzania, składowania, transportu oraz dystrybucji substancji w celu zachowania wymogów ochrony środowiska naturalnego. Aspekty środowiskowe zostały zidentyfikowane przez Grupę we wszystkich możliwych elementach, takich jak:

▪ emisja zanieczyszczeń do powietrza, ▪ zrzuty do wody, ▪ gospodarka odpadami, ▪ zanieczyszczenie podłoża gruntowego, ▪ wykorzystanie surowców i zasobów naturalnych, ▪ inne lokalne kwestie środowiskowe, ▪ oddziaływanie na społeczeństwo. W toku prowadzonej działalności spółki Grupy generują odpady, także niebezpieczne, dlatego gospodarkę odpadami regulują pozwolenia zintegrowane oraz pozwolenia sektorowe. Poszczególne spółki Grupy składują odpady na własnych składowiskach lub przekazują je specjalistycznym firmom, posiadającym pozwolenia na gospodarowanie odpadami. Ponadto, spółki Grupy w ramach prowadzonej działalności pobierają wody powierzchniowe i podziemne oraz zrzucają ścieki. W trosce o środowisko naturalne spółki eksploatują urządzenia i instalacje zabezpieczające wody przed zanieczyszczeniem. Podobnie w przypadku emisji do powietrza atmosferycznego pyłów i gazów z instalacji produkcyjnych spółki postępują zgodnie z posiadanymi pozwoleniami zintegrowanymi i sektorowymi. Spółki Grupy posiadają wszystkie wymagane przepisami prawa decyzje określające zakres i sposób korzystania ze środowiska, których obowiązek uzyskania związany jest ze specyfiką prowadzonej przez nie działalności.

Działania prośrodowiskowe – dobre praktyki Dzięki umiejętnym wdrożeniom najnowszych rozwiązań technologicznych, Azoty Tarnów prowadzą aktywne działania zmierzające do ochrony środowiska naturalnego, jednocześnie odnosząc korzyści bilansowe z tego tytułu. Spółka, jako jedno z pierwszych polskich przedsiębiorstw, realizuje zalecenia Ramowej Konwencji ONZ, dotyczącej Zmian Klimatycznych (tzw. Protokół z Kioto) poprzez polsko-japoński Projekt Wspólnych Wdrożeń redukcji emisji gazów cieplarnianych (Emmision Reduction Units, ERU). Uruchomienie w 2009 r. katalizatora wtórnego sprawiło, że Azoty Tarnów zmniejszyły emisję podtlenku azotu na instalacji kwasu azotowego o 93 proc., co jest najwyższym poziomem redukcji tego gazu na świecie. Spółka osiąga wymierne korzyści ekonomiczne, przychody w okresie 4-letnim szacowane są na około 135 mln złotych. Do najważniejszych zadań realizowanych w 2011 r. przez ZAK SA w obszarze ochrony środowiska zaliczyć należy:

▪▪redukcję gazów cieplarnianych, ▪▪oddanie do eksploatacji inwestycji „Nowy kwas azotowy TK V”, realizacji budowy nowego stanowiska załadow▪▪rozpoczęcie czego ciekłego BKF do autocystern, rekultywacji kolejnego zakładowego składowiska ▪▪rozpoczęcie odpadów, tj. składowiska osadów przy oczyszczalni Piskorzowiec.

W 2011 r. Z.Ch. „Police” SA w ramach Programu „Responsible Care” zrealizowały zadanie modernizacji układów zasilania i kontroli instalacji pieca rozruchowego i pieca przemysłowego podczas nagrzewania i studzenia instalacji kwasu siarkowego. Wiązało się to z przebudową instalacji sterowania, montażem nowoczesnych palników olejowych na piecach: rozruchowym i siarkowym. Efektem jest podniesienie bezpieczeństwa technicznego instalacji i optymalizacja procesu spalania. Koszt realizacji inwestycji wyniósł ponad 2 mln zł.

Wszelkie prace remontowe i inwestycyjne prowadzone w Grupie Kapitałowej nakierowane są na ograniczenie zużycia energii, wody i ograniczanie emisji zanieczyszczeń. Ochrona środowiska jest integralną częścią zarówno aktualnie prowadzonej działalności, jak i planów modernizacyjnych i rozwojowych Spółek wchodzących w skład Grupy. Zarządzanie kwestiami środowiskowymi w oparciu o normę ISO 14001:2004 jest skutecznym narzędziem świadomego zarządzania poprzez identyfikację znaczących elementów oddziaływania na otoczenie, ich monitorowanie, ocenę i podejmowanie działań doskonalących, przy współudziale interesariuszy. System ten wspomaga działania związane z ochroną środowiska i zapobieganiem zanieczyszczeniom w sposób zrównoważony z potrzebami społeczno-ekonomicznymi.

Gospodarka wodno-ściekowa Azotów Tarnów Azoty Tarnów czerpią wodę z dwóch źródeł z ujęcia powierzchniowego na prawym brzegu rzeki Dunajec i z ujęcia podziemnego z utworów czwartorzędowych, z pierwszego poziomu wodonośnego. Woda w Spółce wykorzystywana jest do celów technologicznych, chłodniczych, celów pitnych, jako surowiec do produkcji wód specjalnych oraz do celów ochrony przeciwpożarowej. Wielkość poboru wody z ujęć warunkowana jest pozwoleniami wodnoprawnymi na pobór wód powierzchniowych i podziemnych. W 2011 r. 49,7 proc. zużytej wody zostało przeznaczone na cele chłodnicze. W wyniku procesów produkcyjnych na terenie Azotów Tarnów generowane są ścieki: technologiczne, bytowo-gospodarcze, wody pochłodnicze i wody opadowe. Ścieki te powstają w wyniku działalności Centrum Nawozów, Centrum Tworzyw i Centrum Elektrociepłowni Azotów Tarnów.

Źródło wody

Sposób wykorzystania

Rodzaj ścieków

Oczyszczanie ścieków

Woda powierzchniowa

cele chłodnicze

wody pochłodnicze

brak

ujecie podziemne z utworów czwartorzędowych

cele technologiczne produkcji wód specjalnych, cele przeciwpożarowe

ścieki przemysłowe

mechanicznochemiczne (COŚ) biologiczne (BOŚ)

produkcja wody pitnej

ścieki bytowo gospodarcze

mechanicznochemiczne (COŚ)

Ścieki wytworzone na poszczególnych instalacjach w zależności od specyfiki zanieczyszczeń kierowane są kanalizacją przemysłową w celu oczyszczenia na oczyszczalniach: Centralnej Oczyszczalni Ścieków (COŚ) i Biologicznej Oczyszczalni Ścieków (BOŚ).

i poddane oczyszczeniu przy użyciu metod biologicznych w Biologicznej Oczyszczalni Ścieków. Ścieki z BOŚ przesyłane są dodatkowo do oczyszczenia w miejskiej oczyszczalni ścieków Zakładu Oczyszczalni Ścieków Tarnowskich Wodociągów. Wody opadowe i pochłodnicze z terenu Spółki odprowadzane są oddzielnymi kolektorami poprzez zbiornik retencyjny i przelew „Sutro” do wód powierzchniowych rzeki Dunajec. W przypadku ewentualnej awarii na instalacjach i przedostania się zanieczyszczeń do kolektora EF istnieje możliwość całkowitego zamknięcia przez zasuwę odpływu z tego kolektora i przepompowanie całej objętości ścieków do COŚ w celu osiągnięcia określonych w Decyzji na odprowadzanie ścieków wartości parametrów zanieczyszczeń w ściekach przed zrzutem do odbiornika. Istnieje również możliwość przekazania całej objętości generowanych w Azotach Tarnów ścieków do oczyszczania w Zakładzie Oczyszczalni Ścieków TW sp. z o.o. Azoty Tarnów prowadzą recykling wody, dzięki czemu może ona zostać odzyskana i powtórnie użyta. W 2011 r. możliwe było powtórne użycie wody z instalacji „Luwa”, instalacji odwróconej osmozy oraz Stacji Uzdatniania Kondensatów. Woda poddana powtórnemu wykorzystaniu w 2011 r. stanowi 33,4 proc. całkowitego zużycia wody na cele zakładu. W trosce o środowisko parametry ścieków monitorowane są na bieżąco w poszczególnych punktach sieci kanalizacyjnej za pomocą automatycznych analizatorów oraz z określoną częstotliwością prowadzone są analizy laboratoryjne zanieczyszczeń w ściekach. Z dniem 1.01.2011 r. nastąpiło przejęcie Centralnej i Biologicznej Oczyszczalni Ścieków przez Azoty Tarnów, które wcześniej należały do Jednostki Ratownictwa Chemicznego sp. z o.o.

Ścieki przemysłowe wraz ze ściekami socjalnymi oczyszczane są przy użyciu procesów mechaniczno-chemicznych na Centralnej Oczyszczalni Ścieków, następnie oczyszczone ścieki odprowadzane są do rzeki Biała Tarnowska. Ścieki przemysłowe zawierające substancje biologicznie rozkładalne kierowane są kolektorami oraz rurociągami usytuowanymi na estakadach

Procentowe ujęcie wielkości poboru wody podziemnej i powierzchniowej oraz ilości ścieków odprowadzonych do wszystkich oczyszczalni w latach 2002-2011 w Azotach Tarnów (rok 2010 stanowi rok bazowy – 100 proc.)

Pobór wody powierzchniowej

Ścieki odprowadzone do wszystkich oczyszczalni

Rok

Pobór wody podziemnej

2011

79*

88*

82**

2010

100

2009

2008

101

106

2007

107

102

114

2006

122

103

107

2005

108

102

2004

101

104

101

2003

104

100

2002

102

* W 2011 r. w porównaniu do 2010 r.nastąpił spadek poboru wody powierzchniowej i podziemnej. Sytuacja ta była wynikiem dalszego zwiększania dyscypliny rozbioru wody. **Zmniejszenie ogólnej ilości odprowadzanych ścieków było skutkiem spadku zużycia wody w zakładzie oraz zmniejszonej ilości opadów deszczu w roku 2011 z obszaru zakładów objętego kanalizacją ogólnospławną.

Gospodarka wodno-ściekowa Z.Ch. „Police” SA Zakłady Chemiczne „Police” SA prowadzą gospodarkę wodno-ściekową w sposób zrównoważony. Spółka dba o spełnianie standardów emisyjnych zgodnych z posiadanym Pozwoleniem Zintegrowanym poprzez nadzór nad procesem oczyszczania ścieków. Zakłady Chemiczne „Police” SA pobierają wodę z trzech źródeł: z ujęć powierzchniowych na rzekach Odrze i Gunicy oraz wodę podziemną ze studni znajdującej się na terenie Ośrodka Wczasowego „Brzózki”. Pobierana woda wykorzystywana jest do celów technologicznych, chłodniczych, pitnych. W trakcie procesów produkcyjnych wytwarzane są ścieki przemysłowe (technologiczne), bytowo-gospodarcze, wody pochłodnicze i opadowe. Ścieki przemysłowe i bytowo-gospodarcze kierowane są do zakładowej oczyszczalni ścieków, ścieki bytowo-gospodarcze z ośrodka wczasowego „Brzózki” oczyszczane są w lokalnej oczyszczalni biologicznej. Wody opadowe i pochłodnicze z terenu zakładu odprowadzane są bezpośrednio do wód powierzchniowych (rzeka Odra). Z tego powodu wody pochłodnicze podlegają stałemu automatycznemu monitoringowi pH, na wypadek ich zakwaszenia.

Źródło wody ujęcie powierzchniowe na rzece Odrze ujęcie powierzchniowe na rzece Gunicy

Sposób wykorzystania

Rodzaj ścieków

cele technologiczne

ścieki technologiczne

cele chłodnicze

wody pochłodnicze

cele pitne i gospodarcze

wody opadowe

Oczyszczanie ścieków Zakładowa Oczyszczalnia MechanicznoChemiczna Oczyszczalnia Biologiczna O.W. „Brzózki”

ujęcie podziemne O.W. „Brzózki”

Procentowe ujęcie wielkości poboru wody podziemnej i powierzchniowej oraz ilości ścieków odprowadzonych do wszystkich oczyszczalni w latach 2010-2011 w Z.Ch. „Police” SA (rok 2010 stanowi rok bazowy – 100 proc.)

Rok

Pobór wody z Odry %

Pobór wody z Gunicy %

Pobór wody podziemnej „Brzózki” %

Ścieki odprowadzane do wszystkich oczyszczalni %

2010

100

2011

114

1 794

107

*Duże różnice w poborze wody z Gunicy wynikają ze specyfiki tego ujęcia. Jest ono wykorzystywane w zależności od zasolenia wody w Odrze i jej poziomu. Dlatego w poszczególnych latach używane jest sporadycznie a w innych bardzo często.

Gospodarka wodno-ściekowa ZAK SA ZAK SA dla zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania we wszystkich sferach prowadzonej działalności korzystają zarówno z zasobów wód powierzchniowych, jak i podziemnych. Spółka eksploatuje ujęcia wód powierzchniowych z rzeki Odry i potoku. Łącza oraz studnie głębinowe, ujmujące wody podziemne z utworów III i IV rzędowych; dokonują także zakupu wód z odwadniania Kopalni Piasku „Kotlarnia”. Prowadzony jest systematyczny monitoring ilości pobieranych i zużywanych wód, a także ich jakości. Wody zużywane są do celów: energetycznych, produkcyjnych, gospodarczych, socjalno-bytowych oraz technologicznych.

obiektach nowoczesnej Stacji Uzdatniania Wód do Celów ▪ wEnergetycznych produkowana jest woda filtrowana oraz woda zdemineralizowana.

W celu ograniczenia poboru wody, od 1994 r., w ZAK SA funkcjonuje układ zawrotu wód z kanalizacji deszczowej do produkcji wody przemysłowej. Wody te, na ogół wspólnie z częścią ścieków oczyszczonych, kierowane są na stację uzdatniania wody przemysłowej. Przeważającą w okresie roku jest sytuacja zawracania mieszaniny wód z kanalizacji deszczowej oraz oczyszczonych ścieków. Jedynie w przypadkach wyższego zapotrzebowania na wodę lub stanów powodziowych dobierana jest woda z rzeki Odry. Nieodłącznym efektem ubocznym procesów produkcyjnych, w których stosuje się wodę lub w których wydziela się woda jest powstanie ścieków. Różnorodność procesów produkcyjnych realizowanych w ZAK SA wiąże się z powstawaniem ścieków technologicznych zawierających zanieczyszczenia zarówno w postaci związków azotu, jak i związków organicznych. Z tego względu system oczyszczania ścieków w ZAK SA oparto na wieloetapowym układzie, z wyselekcjonowaniem poszczególnych strumieni ścieków i możliwie szerokim zastosowaniem oczyszczania ścieków „u źródła”.

Sposób wykorzystania

Rodzaj ścieków

woda powierzchniowa z rzeki Odry

produkcja wody przemysłowej oraz pitnej

przemysłowe bytowogospodarcze

woda powierzchniowa z potoku Łącza

produkcja wody filtrowanej oraz zdemineralizowanej na nowej SUW

wody pochłodnicze

oczyszczane w wieloetapowym układzie oczyszczania ścieków opisanym powyżej

woda podziemna z ujęć czwartorzędowych

ścieki z hydrotransportu mieszanek popiołowożużlowych

w dużym stopniu ścieki zawracane są do produkcji wody przemysłowej

woda podziemna z ujęć trzeciorzędowych

ścieki deszczowe

Oczyszczanie ścieków

woda kupowana z Kopalni Piasku Kotlarnia

Z uwagi na różnorodne przeznaczenie, produkowane są następujące rodzaje wód: Wydziale Wodno-Ściekowym produkowana jest woda prze▪ na mysłowa oraz woda pitna,

Źródło wody

W skład systemu ściekowego ZAK SA należy zaliczyć: rozdzielczą sieć kanalizacyjną (deszczową i prze▪ wewnętrzną mysłową),

▪ lokalne podczyszczalnie ścieków, ▪ Centralną Mechaniczną Oczyszczalnię Ścieków, ▪ Centralną Mechaniczno-Biologiczną Oczyszczalnię Ścieków. W pierwszym etapie ścieki przemysłowe i sanitarne poddawane są oczyszczaniu w lokalnych, umiejscowionych na terenie instalacji produkcyjnych podczyszczalniach. Obiekty te stanowią urządzenia takie jak: odolejacze, osadniki prostokątne oraz wysokosprawne urządzenia w postaci kolumn destylacyjnych, czy stacji jonitowego oczyszczania. Z podczyszczalni ścieki odprowadzane są do kanalizacji ścieków przemysłowych. W drugim etapie sumaryczny strumień ścieków kierowany jest do obiektów Centralnej Mechanicznej Oczyszczalni Ścieków (CMOŚ), skąd po usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych i olejowych, ścieki przetłaczane są do oczyszczania docelowego w Centralnej Mechaniczno-Biologicznnej Oczyszczalni Ścieków (CMBOŚ). Ścieki oczyszczane są metodą biologiczną w dwóch równoległych ciągach oczyszczania składających się z komory denitryfikacji (KD) oraz komory nitryfikacji (KN).

Ścieki kierowane są najpierw do komory denitryfikacji, a następnie, przez otwory w ścianach komór, do komory nitryfikacyjnej. W każdej komorze zamontowane są mieszadła wolnoobrotowe, których zadaniem jest zapewnienie ciągłego ruchu ścieków w komorze bez ich napowietrzania. W reaktorach biologicznych prowadzone są procesy: KD – biochemiczna redukcja azotanów do azotu gazowego, ▪ wz jednoczesnym utlenianiem związków organicznych tj. denitryfikacja, KN – połączone utlenianie związków ▪ wamoniaku do azotanów, tj. nitryfikacja.

organicznych oraz

Osad czynny, będący mieszaniną bakterii heterotroficznych i autotroficznych, przebywa kolejno w warunkach tlenowych i niedotlenionych (anoksycznych), prowadząc odpowiednio rozkład związków organicznych i denitryfikację w KD oraz rozkład związków organicznych i nitryfikację w KN. Oczyszczone ścieki przemysłowe kierowane są częściowo do układu zawrotu wód z kanalizacji burzowej do produkcji wody przemysłowej. Pozostała ilość ścieków oczyszczonych kierowana jest na oczyszczalnię Piskorzowiec i ostatecznie do rzeki Odry. Należy zaznaczyć, iż wylot ścieków do Odry zlokalizowano powyżej ujęcia wody dla ZAK SA. Spółka prowadzi stały monitoring odprowadzanych ścieków, zarówno w zakresie ich ilości jak i jakości. Procentowe ujęcie wielkości poboru wody podziemnej i powierzchniowej oraz ilości ścieków odprowadzonych do wszystkich oczyszczalni w latach 2002-2011 w ZAK SA (rok 2010 stanowi rok bazowy – 100 proc.)

Rok

Pobór wody – ujęcia powierzchniowe

Pobór wody – ujęcia wód podziemnych

Zakup od innego podmiotu (KPP Kotlarnia)*

2011

166

2010

100

2009

113

2008

107

Ścieki odprowadzone do rzeki Odry**

2007

163

105

2006

118

102

2005

118

2004

117

2003

113

2002

122

ZAK SA na przestrzeni ostatnich lat zrealizowały szereg zadań, zmierzających do zmniejszenia oddziaływania zakładu na środowisko. Wymienić tu należy przede wszystkim: nowej Stacji Uzdatniania Wody (SUW). Zastosowana ▪ budowę nowoczesna technologia ultrafiltracji umożliwiła zmianę struktury poboru wód: wyższy pobór wód powierzchniowych oraz ograniczenie poboru wód podziemnych, które winny być wykorzystywane przede wszystkim do zaopatrzenia ludności. Ponadto nowa SUW oznacza niższe zużycie chemikaliów, wody na cele własne stacji, skuteczne zabezpieczenie środowisko gruntowo-wodnego w miejscach przeładunku i magazynowania chemikaliów; nowoczesnych obiegów chłodniczych. Efektem wy▪ budowę miany wyeksploatowanych układów chłodniczych jest zmniejszenie zużycia wody oraz energii elektrycznej. Atutem w zakresie gospodarki ściekami jest wieloetapowy, systematycznie modernizowany układ oczyszczania i odprowadzania ścieków, dzięki któremu ZAK SA są samowystarczalne w zakresie oczyszczania ścieków. Modernizacja Centralnej MechanicznoBiologicznej Oczyszczalni Ścieków w kierunku usuwania związków azotu umożliwiła skierowanie części oczyszczonych ścieków do wdrożonego wcześniej układu zawrotu wód z kanalizacji deszczowej do produkcji wody przemysłowej.

ZAK SA przyjmują również do oczyszczania ścieki innych podmiotów. W trosce o zapewnienie poprawności procesu oczyszczania ścieków w umowach określane są warunki i parametry przyjmowanych ścieków. Planowana jest modernizacja oczyszczalni biologicznej. Celem modernizacji jest poprawienie jakości oczyszczania i zmniejszenie uciążliwości środowiskowych w zakresie odprowadzanych ścieków do rzeki Odry. Obecnie realizowana jest modernizacja mechanicznej oczyszczalni ścieków. Modernizacja powinna zakończyć się na początku 2013 r.

* ZAK SA dokonuje zakupu wody z Kopalni Piasku Kotlarnia ** w przypadku ZAK SA ścieki oczyszczone odprowadzane są do rzeki Odry

Dzięki nabytym doświadczeniom i rozwijanym kompetencjom sprawiamy, że chemia jest bezpieczna i użyteczna dla ludzi. Ciągle dążymy do wzrostu wartości Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów, efektywnie wykorzystując wszelkie synergie i innowacje.

Gospodarka odpadami w Azotach Tarnów W 2011 r. Azoty Tarnów wytworzyły 86 889 ton odpadów innych niż niebezpieczne, co jest poziomem najniższym w ostatnich pięciu latach. Ponadto Spółka wytworzyła w 2011 r. 244 tony odpadów niebezpiecznych. Około 199 ton odpadów niebezpiecznych stanowiły zużyte oleje i smary, które w całości przekazywane są do MIS-Polska, a następnie do rafinerii gdzie wykorzystywane są do produkcji nowego oleju. Głównym odpadem powstającym w Azotach Tarnów są popioły. Obecnie na składowisko trafia około 56 tys. ton mokrego popiołu rocznie, a jedynie około 18,5 tys. ton popiołu jest odbierane w formie suchej z kotłów elektrociepłowni. Azoty Tarnów od 2011 r. realizują budowę „Instalacji kompleksowego odbioru popiołu z kotłów zakładowej elektrociepłowni EC II”. Ujęty w suchej postaci popiół będzie sprzedawany zewnętrznym podmiotom zainteresowanym jego gospodarczym wykorzystaniem. Realizowana inwestycja ma na celu redukcję oddziaływania Spółki na środowisko oraz bezpośrednie oszczędności, związane ze zmniejszeniem kosztów ponoszonych z tytułu składowania odpadów. Dotychczas sprzedawanych było jedynie 20 proc. powstających w elektrociepłowni odpadów. Realizacja projektu umożliwi sprzedaż każdej ilości popiołu powstającego w procesie produkcji energii. Już od drugiej połowy 2012 r. w Azotach Tarnów składowana będzie wyłącznie część żużlowa pozostałości poprodukcyjnych elektrociepłowni. Koszt przedsięwzięcia, realizowanego przez elektrociepłownię Azotów Tarnów, to ok. 19 mln zł, z czego 4.588.357,71 zł uzyskano z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Inwestycja ma nie tylko duże znaczenie w dążeniu do spełnienia wymogów środowiskowych, ale również ma potencjał i może przynieść spore zyski w przypadku zawarcia umów na odbiór popiołów przez firmy, wykorzystujące odpad do produkcji materiałów budowlanych lub jako materiał do stabilizacji powierzchni w budownictwie drogowym.

Odpady tworzyw sztucznych w Azotach Tarnów poddawane są procesowi odzysku w instalacjach produkcyjnych Compoundingu PA6 oraz Compoundingu POM. Rocznie poddawanych odzyskowi w ww. instalacjach jest około 300 ton tworzyw sztucznych. Spółka prowadzi także selektywną zbiórkę surowców wtórnych (m.in. makulatury, tworzyw sztucznych, drewna, szkła, zużytych baterii, sprzętu elektrycznego i elektronicznego). Azoty Tarnów wykorzystują także na własne potrzeby odpady takie jak beton, gruz, drewno, papa odpadowa, żelazo i stal, metale kolorowe. Azoty Tarnów, mając na uwadze aspekty środowiskowe, we wszystkich umowach zawieranych z firmami zewnętrznymi w zakresie odbioru odpadów oraz wykonywania usług związanych z wytworzeniem odpadów zawierają klauzulę, zgodnie z którą odpady przejęte od spółki mają być zagospodarowane lub unieszkodliwione zgodnie z wymogami prawa ochrony środowiska i ustawy o odpadach. Azoty Tarnów współpracują z Branżową Organizacją Odzysku w celu realizacji obowiązku uzyskania odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu opakowań. Główne odpady wytwarzane w Azotach Tarnów w 2011 r.:

▪ popioły paleniskowe, żużle i pyły z kotłów, ▪ popioły lotne z węgla, ▪ osady ściekowe, ▪ odpady tworzyw sztucznych, ▪ inne oleje silnikowe, ▪ żelazo i stal, ▪ odpady betonu oraz gruz betonowy, ▪ opakowania z drewna, ▪ materiały izolacyjne, ▪ opakowania z tworzyw sztucznych, katalizatory zawierające niebezpieczne metale ▪ zużyte przejściowe.

Gospodarka odpadami w Z.Ch. „Police” SA Z.Ch. „Police” SA prowadzą m.in. odzysk oraz unieszkodliwienie we własnym zakresie, wytwarzanych przez siebie oraz przez obce podmioty, odpadów. Odpady żużla wykorzystywane są do niwelacji terenu, odpadowy siarczan żelaza II po wysuszeniu w instalacji suszenia siarczanu żelaza II sprzedawany jest odbiorcom, natomiast odciek ze składowiska siarczanu żelaza II stosowany jest jako koagulant w procesie oczyszczania ścieków w zakładowej oczyszczalni ścieków. W instalacji nawozów sztucznych następuje odzysk kwasu pohydrolitycznego, który również wraz z zużytymi katalizatorami poddawany jest odzyskowi w wytwórni kwasu fosforowego. W sumie w 2011 r. w zakładowych instalacjach zagospodarowano z wytworzonych przez Z.Ch. „Police” SA i uwzględniając odpady przyjęte od firm obcych następujące ilości odpadów:

▪ procesie unieszkodliwienia w inny sposób niż składowanie ▪ w– 1.008.535 ton, w procesie odzysku – 440.111 ton,

▪ w procesie unieszkodliwienia poprzez składowanie – 2.251.550 ton. Głównym odpadem wytwarzanym w Z.Ch. „Police” SA jest fosfogips, który wraz z odpadami energetycznymi, składowany jest selektywnie na zakładowym składowisku fosfogipsu. W 2011 r. przekazano do składowania 2.213.611 Mg fosfogipsu. Z.Ch. „Police” SA prowadzą segregację m.in. takich odpadów jak: makulatura, tworzywa sztuczne, drewno, szkło, zużyte opakowania, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Odpady te, wraz z innymi odpadami, których nie udało się zagospodarować w instalacjach Z.Ch. „Police” SA przekazywane są do zagospodarowania podmiotom zewnętrznym posiadającym stosowne zezwolenia na gospodarowanie odpadami. W 2011 r. roku Z.Ch.„Police” SA wytworzyły 3.718.347 ton odpadów innych niż niebezpiecznei jest to poziom nieco niższy w stosunku do 2010 r. Ponadto Spółka wytworzyła w 2011 r. 80.749 ton odpadów niebezpiecznych, z których 62.858 ton stanowił kwas pohydrolityczny w całości zagospodarowany w instalacjach Z.Ch. „Police” SA.

Rodzaje głównych odpadów technologicznych w 2011 r.:

▪ żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów, wymieszane z żużlami, popiołami paleniskowymi ▪ fosfogipsy i pyłami z kotłów, ▪ odpadowy siarczan żelazowy, ▪ osady z zakładowych oczyszczalni ścieków, ▪ kwas siarkowy i siarkawy, ▪ inne kwasy, ▪ zużyte katalizatory.

W trakcie opracowywania są koncepcje dotyczące problemu zmniejszenia uwodnienia osadu pościekowego i rekrystalizacji siarczanu żelaza II na składowisku siarczanu. Ich celem jest optymalizacja kosztów środowiskowych i dostosowanie do wymogów prawnych. W 2011 r. przeprowadzona została kompleksowa kontrola WIOŚ w zakresie ochrony środowiska dotycząca składowiska fosfogipsu, przeciwdziałania awariom przemysłowym, spójności danych PRTR oraz odbioru układu filtracji i przystosowania istniejącej instalacji bieli tytanowej dla potrzeb suchej separacji. Wydane zarządzenie pokontrolne nakazujące zmianę sposobu postępowania z odpadem zostało zrealizowane. W wyniku realizacji planu awaryjnego opracowanego dla składowisk odpadów (zgodnie z ustawą Dz.U.2010 nr 28 poz. 145) uzyskano decyzję Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego zmieniającą harmonogram działań związanych z rekultywacją stawostadionu nr 1 na składowisku siarczanu żelaza (II). Przesunięto rozpoczęcie realizacji prac rekultywacyjnych na 2013 r. oraz określono termin zakończenia prac na IV kwartał 2014 r. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Szczecinie wydał decyzję określającą zakres i harmonogram działań niezbędnych do usunięcia przyczyn i skutków stwierdzonych zagrożeń dla środowiska w związku z użytkowaniem składowiska siarczanu żelaza (II). Realizacja wyznaczonych w decyzji zadań przebiega zgodnie z harmonogramem. Realizacja umowy na podniesienie rzędnych składowania na hałdzie fosfogipsu z powodu skomplikowanego charakteru uzgodnień środowiskowych, z organami samorządowymi i administracją, została przesunięta do kwietnia 2012 r. i obecnie jest prowadzone postępowanie administracyjne w tej sprawie. Opracowany raport dla przedsięwzięcia uzyskał pozytywną decyzję Urzędu Miejskiego w Policach.

Gospodarka odpadami w ZAK SA ZAK SA jest wytwórcą odpadów powstających zarówno w toku produkcji, jak i z działalności socjalno-bytowej. Do głównych rodzajów odpadów należą: popiołowo-żużlowe (stanowiące w poszczególnych ▪ mieszanki latach od 85 proc. do 90 proc. ogółu wytwarzanych odpadów),

▪ osady z ciągu oczyszczania ścieków, ▪ gruz z rozbiórki zakładowych obiektów budowlanych, ▪ pozostałości podestylacyjne, ▪ zużyte oleje, ▪ zużyte katalizatory, ▪ zużyte opakowania, ▪ złom stalowy i metali kolorowych.

Od kilku lat Spółka nie prowadzi składowania odpadów (z pięciu zakładowych składowisk odpadów cztery zostały zamknięte, z czego dwa zrekultywowano, a na kolejnym prowadzone są prace rekultywacyjne). W ZAK SA przyjęto zasadę zawierania w umowach na świadczenie usług remontowych oraz prac związanych z realizacją inwestycji, zapisów ustalających świadczącego usługę – wytwórcą odpadów oraz zobowiązujących te podmioty do postępowania z odpadami zgodnie z wymogami prawa ochrony środowiska i ustawy o odpadach, jak również do zagospodarowania odpadów poza terenem ZAK SA. Prowadzona od kilku lat współpraca z organizacją odzysku zapewnia ZAK SA wymagany przepisami poziom recyklingu i odzysku opakowań.

W roku 2011 wytworzono 116.413,54 Mg odpadów, w tym 2.519,06 Mg odpadów klasyfikowanych jako niebezpieczne oraz 113.894,48 Mg odpadów innych niż niebezpieczne. Odpady przekazywane są odbiorcom zewnętrznym do odzysku. W 2011 r. przekazano 99,99 proc. odpadów niebezpiecznych oraz 36 proc. wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne. Pozostałe odpady podlegają magazynowaniu na terenie ZAK SA. Jedynym rodzajem odpadu przekazanym do składowania poza ZAK SA były niesegregowane odpady komunalne. Wszystkie odpady wytwarzane w ZAK SA poddawane są selektywnej zbiórce i magazynowaniu w miejscach uzgodnionych stosownymi decyzjami, tj.: wydziałowych miejscach magazynowania na poszczegól▪ wnych instalacjach,

▪ w centralnych miejscach magazynowania.

Emisje w Azotach Tarnów Azoty Tarnów zgodnie z obowiązującymi pozwoleniami wprowadzają zanieczyszczenia gazowe i pyłowe do powietrza. Istotnym elementem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest ich redukcja oraz bieżący monitoring. Spółka wdrożyła wiele rozwiązań, które mają pozytywny wpływ na ochronę środowiska w tym obszarze. Dzięki zastosowanym urządzeniom ochrony powietrza możliwe jest zmniejszenie odprowadzanych gazów i pyłów do powietrza: emisji pyłu możliwa jest dzięki zastosowaniu płuczek ▪ redukcja wodnych, cyklonów, multicyklonów i elektrofiltrów, emisji zanieczyszczeń w gazach możliwa jest dzięki ▪ redukcja absorberom oraz reduktorom termicznym.

Azoty Tarnów systematycznie monitorują powietrze w pięciu punktach pomiarowych na terenie Tarnowa. Lokalizacja poszczególnych punktów pomiarowych ma na celu objęcie kontrolą szerokiego obszaru, jaki może być poddany oddziaływaniu pyłów i gazów emitowanych z terenu spółki. Lokalizacja poniższych punktów została uzgodniona ze stosownymi jednostkami zajmującymi się ochroną środowiska oraz Inspekcją Sanitarną i miała na celu objęcie kontrolą szerokiego obszaru, jaki może być poddany oddziaływaniu Azotów Tarnów a także rejestrację napływu zanieczyszczeń z innych źródeł:

▪ Stadnina Koni w Klikowej, ▪ Spółdzielnia Mieszkaniowa „Jaskółka” na ul. Hodowlanej, ▪ Pompownia G, ▪ Tarnowskie Wodociągi Sp. z o.o. Zakład Oczyszczania Ścieków, ▪ Szkoła Podstawowa nr 18, na Osiedlu Klikowskim. W ramach tych prac badane są stężenia zanieczyszczeń energetycznych (pyłu zawieszonego, dwutlenku azotu i dwutlenku siarki), związków organicznych (benzenu, toluenu i formaldehydu), związków nieorganicznych (amoniaku i chlorowodoru).

Pomiary wykonuje laboratorium Jednostki Ratownictwa Chemicznego zgodnie z obowiązującymi metodykami a ich częstotliwości i lokalizacje wynikają z: Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego ▪ decyzji w Tarnowie,

▪ decyzji Wojewody Małopolskiego, oraz specyfiki emitowanych zanieczyszczeń przez ▪ wielkości Azoty Tarnów. Powyższe instytucje otrzymują coroczne oceny z wykonywanych badań, natomiast w Azotach Tarnów są wykorzystywane przez Biuro Bezpieczeństwa i Ochrony Środowiska w działaniach zmierzających do skutecznej ochrony zdrowia ludzi i środowiska przyrodniczego, jak również przy podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania istniejących lub projektowanych instalacji. Wszystkie wielkości stężeń porównywane są do wielkości normowanych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu lub wartości odniesienia. Z przeprowadzonych analiz za 2011 r. oraz danych otrzymanych na drodze wieloletnich badań powietrza wokół Azotów Tarnów wynika, że w żadnym z punktów pomiarowych nie występowały przekroczenia stężeń średniorocznych dla zanieczyszczeń energetycznych takich jak: dwutlenek azotu (70-83 proc. normy rocznej), dwutlenek siarki (17-24 proc. normy rocznej) i pył zawieszony (12-17 proc. normy rocznej). Na podstawie średniomiesięcznych wartości stężeń pyłu zawieszonego i dwutlenku siarki stwierdzono gwałtowny wzrost stężeń w okresach zimowych, kiedy swój udział zaznacza niska emisja z pieców CO gospodarstw prywatnych. Na siedmiu stanowiskach pomiarowych prowadzone są pomiary opadu pyłu. We wszystkich punktach pomiarowych wielkość dopuszczalna nie jest przekraczana. W opadzie pyłu wykonywane są badania zawartości ołowiu i kadmu. Zmierzone wartości mieszczą się w zakresie 2-81 proc. normy w przypadku ołowiu oraz średnio 5,5 proc. w przypadku kadmu.

Azoty Tarnów prowadzą pomiary emisji oraz pomiary stężeń odprowadzanych zanieczyszczeń do powietrza na emitorach odprowadzających znaczące ładunki zanieczyszczeń. Pomiary emisji prowadzi się w sposób ciągły (elektrociepłownia, instalacja kwasu azotowego dwuciśnieniowego) oraz w okresowy na wytypowanych emitorach instalacji technologicznych.

Wielkość emisji do powietrza Azotów Tarnów w 2011 r. w stosunku do 2010 r. Substancja

Wzrost/spadek w stosunku do 2010 r.

Amoniak

-10

Benzen

-8

Chlorowodór

-10

Dwutlenek siarki

-12

Dwutlenek węgla (Mg)

-10

Kwas siarkowy

Metanol

Pył ogółem

-29

Podtlenek azotu

-4

Pyły nawozów

-39

Tlenek węgla

-8

Tlenki azotu wp dwutlenek azotu

-6

Węglowodory alifatyczne

Pomiary emisji i stężeń substancji dla poszczególnych emitorów są wykonywane zgodnie z wymaganiami prawnymi i administracyjnymi. W 2011 r. Azoty Tarnów terminowo opracowały i przekazały zweryfikowane wymagane dane historyczne do Krajowych Środków Wykonawczych, co umożliwi uzyskanie darmowych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych (dwutlenku węgla i podtlenku azotu) w III okresie rozliczeniowym (2013-2020). Z uwagi na uczestnictwo w systemie handlu emisjami zakładowej elektrociepłowni od 2005 r. Spółka dokonuje corocznej weryfikacji raportów rocznych i uzyskuje nadwyżki uprawnień.

Zmiany w wielkościach emisji wynikają z następujących przyczyn: emisji kwasu siarkowego wynikał ze zwiększonej pro▪ wzrost dukcji siarczanu hydroksylaminy i kwasu siarkowego, emisji pyłu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu ze ▪ zmniejszenie spalania paliw, tlenku węgla, dwutlenku węgla ze spalania paliw wynika ze zmniejszonej produkcji pary w zakładowej Elektrociepłowni, emisji pyłu z nawozów sztucznych i cementowo ▪ zmniejszenie wapienniczego wynika ze zmniejszonej produkcji nawozów w Centrum Nawozów, emisji amoniaku wynika ze zmniejszonej produk▪ zmniejszenie cji amoniaku w Centrum Nawozów, emisji węglowodorów alifatycznych wynika ze ▪ zwiększenie zwiększonej produkcji cykloheksanolu z benzenu w Centrum Tworzyw.

Emisje w Z.Ch. „Police” SA Istotnym elementem zintegrowanego systemu zarządzania Zakładów Chemicznych „Police” SA jest redukcja oraz bieżący monitoring emisji do powietrza. Spółka wdrożyła wiele rozwiązań, które mają pozytywny wpływ na ochronę środowiska w tym obszarze. Jest to możliwe dzięki m.in. urządzeniom ochrony powietrza. Redukcja emisji pyłów jest możliwa poprzez zastosowanie płuczek, cyklonów, multicyklonów i elektrofiltrów. Redukcja emisji zanieczyszczeń w gazach możliwa jest dzięki absorberom, skruberom i demisterom (odemglaczom świecowym).

Wielkość emisji do powietrza Z.Ch. „Police” SA w 2011 r. w stosunku do 2010 r.

Substancja

Wzrost/spadek w stosunku do 2010 r. %

Amoniak

Benzen

Ponadto Zakłady Chemiczne „Police” SA posiadają monitoring stężeń jakości powietrza. Odbywa się on w trzech punktach pomiarowych usytuowanych wokół Zakładu.

Chlorowodór

Dwutlenek siarki

Dwutlenek węgla (Mg)

Pomiary wykonywane są dla trzech substancji (SO2, zw.F, NH3) w układzie ciągłym jako stężenia 24-godzinne.

Kwas siarkowy

Metanol

Prowadzony monitoring pozwala na uzyskanie informacji o aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza, co stanowi podstawę do działań zmierzających do ograniczenia emisji pyłów i gazów do powietrza.

Pył ogółem

Podtlenek azotu

Pyły nawozów

Pyły mocznika

Pomiary emisji i stężeń substancji dla poszczególnych emitorów są wykonywane zgodnie z wymaganiami prawnymi i administracyjnymi.

Pyły wapna

Tlenek węgla

Tlenki azotu

-20

Węglowodory alifatyczne

-11

Związki fluoru

Emisje w ZAK SA Wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza realizowane jest w ZAK SA zgodnie z prawem na podstawie posiadanych decyzji-pozwoleń zintegrowanych dla instalacji produkcyjnych i elektrociepłowni oraz zgłoszeń dla instalacji, dla których były wymagane (Stacja Uzdatniania Wody, laboratoria na podstawie wcześniejszych przepisów). Z instalacji ZAK SA emitowanych jest ok. 30 substancji do powietrza:

Praca instalacji przebiega zgodnie z zasadami, określonymi w pozwoleniach, a także dokumentach zintegrowanego systemu zarządzania (m.in. dążenie do ograniczenia ilości emitowanych zanieczyszczeń poprzez ograniczanie lub eliminowanie wydmuchów w czasie rozruchów i zatrzymań instalacji, załadunku i rozładunku surowców i produktów, zapobieganie sytuacjom awaryjnym i prawidłowe reagowanie w przypadku awarii).

gazowe: SO , NO , CO, CO , podtlenek azo▪ zanieczyszczenia tu, benzen, amoniak, aldehydy, alkohole, węglowodory aroma2

tyczne i alifatyczne, metan, kwasy organiczne i ich pochodne, kwasy nieorganiczne z pochodnymi, etery, ketony, związki heterocykliczne, inne, pyłowe: pył azotanu amonu, mocznik, do▪ zanieczyszczenia lomit, pyły ze spalania paliw, inne (azotan sodu, węgla sodu – z wyłączonej w 2011 r. instalacji kwasu azotowego TK I).

Wielkość emisji ZAK SA do powietrza w 2011 r. w stosunku do 2010 r.

Substancja

Źródłami emisji w ZAK SA są: instalacje produkcyjne, elektrociepłownia, dygestoria w laboratoriach, składowisko odpadów poremontowych i komunalnych. Monitorowanie ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do powietrza odbywa się poprzez:

▪ ▪ pomiary okresowe (istotne emitory instalacji produkcyjnych), ▪ bilanse ładunków. pomiary ciągłe (elektrociepłownia, benzen),

nych, które zapewniają maksymalną sprawność usuwania emitowanych zanieczyszczeń. W ZAK SA funkcjonuje ok. 40 urządzeń ochronnych:

▪ elektrofiltry, ▪ filtry tkaninowe, ▪ cyklony, ▪ skrubery, absorpcyjne (wyłączona w roku 2011 ▪ wieże instalacja kwasu azotowego TK-I), ▪ adsorbery, ▪ urządzenia katalitycznego dopalania, ▪ urządzenia do spalania (pochodnie).

-0,7

Benzen

487

Chlorowodór

-100

Dwutlenek siarki

-8,5

Dwutlenek węgla (Mg)

0,2

Kwas siarkowy

100 -

Pył ogółem

-28

Podtlenek azotu

-52

Pyły nawozów (w tym saletrzaku i mocznika)

Pyły mocznika

-0,5

Pyły wapna Tlenek węgla

-9

Tlenki azotu

-36

Węglowodory alifatyczne i ich pochodne

-33

Związki fluoru

Amoniak

Metanol

Eksploatacja instalacji obywa się łącznie z pracą urządzeń ochron-

Wzrost/spadek w stosunku do 2010 r.

Należy podkreślić, iż tak znaczne zmiany wielkości emisji zanieczyszczeń związane są przede wszystkim z zakończonymi działaniami inwestycyjnymi, m.in. oddanie do eksploatacji nowej instalacji kwasu azotowego TK V wpłynęło na znaczne ograniczenie emisji tlenków azotu, podtlenku azotu i pyłów (przy równoczesnym pojawieniu się niewielkiej emisji kwasu siarkowego), a uruchomienie nowoczesnej Stacji Uzdatniania Wody spowodowało spadek emisji chlorowodoru. Natomiast wzrost emisji benzenu wynika z przeprowadzonych zmian w systemie pomiarów ciągłych, które miały na celu poprawę jakości uzyskiwanych danych. Różnego rodzaju działania organizacyjne pozwoliły na ograniczenie emisji takich zanieczyszczeń jak pyły ze spalania paliw, tlenek węgla, pochodne węglowodorów alifatycznych. W 2011 r. Spółka terminowo opracowała i przekazała wymagane dane do Krajowych Środków Wykonawczych, co umożliwi uzyskanie darmowych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w III okresie rozliczeniowym (2013-2020). Z uwagi na uczestnictwo w systemie handlu emisjami zakładowej elektrociepłowni od 2005 r. Spółka dokonuje corocznej weryfikacji raportów rocznych i uzyskuje nadwyżki uprawnień.

Hałas w Grupie Kapitałowej Procesy produkcyjne często wiążą się z emitowaniem hałasu, dlatego w spółkach już na etapie projektowania instalacji dobierane są urządzenia o takich parametrach, aby nie przekraczać dopuszczalnych norm hałasu lub stosowane są odpowiednie osłony. Dotyczy to zarówno hałasu na stanowisku pracy, jak i tego, który jest emitowany do środowiska. Zgodnie z pozwoleniami zintegrowanymi poziom hałasu nie może przekraczać dopuszczalnych wartości. Do podstawowych źródeł hałasu mających wpływ na klimat akustyczny należą m.in. źródła związane z funkcjonowaniem instalacji (kompresory, sprężarki i turbosprężarki, mieszadła reaktorów i destylatorów, napędy granulatorów), źródła związane z pracą węzłów pomocniczych (takich jak rurociągi przesyłowe, układy pompowe, wentylatory, chłodnie, transportery ślimakowe i taśmowe), źródła związane z pracą maszyn i urządzeń podczas procesów rozruchu i zatrzymania instalacji. Stosuje się typowe sposoby ograniczania uciążliwości akustycznej takie jak:

▪ zabudowa kabin dźwiękochłonnych, ▪ umiejscowienie urządzeń w budynkach lub osłonach, ▪ tłumiki hałasu na wydmuchach do atmosfery. Transport w Grupie Kapitałowej Grupa Kapitałowa Azoty Tarnów podejmuje działania ograniczające negatywny wpływ, jaki usługi transportowe mogą wywierać na środowisko. Transport jest nieodłącznym elementem w działalności spółek, dlatego w trosce o bezpieczeństwo utrzymują one najwyższe standardy w tym zakresie. Firmy świadczące usługi transportowe wybierane są spośród przewoźników o ustalonej renomie oraz posiadających doświadczenie w specyfice danego wyrobu. Spółki, zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska, za ruch tych pojazdów naliczają i ponoszą opłaty środowiskowe.

Prestiżowe nagrody i wyróżnienia potwierdzają wysoką pozycję spółek wchodzących w skład Grupy. Otrzymane tytuły są nie tylko źródłem satysfakcji, ale także mobilizują do dalszego ciągłego doskonalenia oraz dalszego rozwoju.

Uznanie

Azoty Tarnów

Perła” za Saletrzak ▪▪„Duża 27 makro w VIII edycji Konkursu Polskie Nawozy, 26 makro ▪▪Saletrosan otrzymał „Złoty Medal” ®

na Targach techniki Rolnej „AGROTECH” w Kielcach, został uznany za „Produkt o standardzie europejskim” na Targach Rolno-Przemysłowych „Agro-Tech” w Minikowie oraz otrzymał „Diamentową Statuetkę” w IX edycji konkursu Polskie Nawozy, naturalny PA6 ▪▪Tarnamid został ogłoszony „Hitem Eksportowym 2011 roku”, otrzymał także Nagrodę Grand Prix w kategorii „produkty chemiczne” IV Międzynarodowych Targów EXPOCHEM 2011 w Katowicach, Prix – za ▪▪Grand Tarnamid uniepalniony bezhalogenowy w kategorii „produkty chemiczne” IV Międzynarodowych Targów EXPOCHEM 2011 w Katowicach,

▪▪

Złoty medal na targach rolniczych AGROTECH 2011 – za nawozy azotowosiarkowe.

Statuetka ▪▪Diamentowa za Saletrosan 26 ®

makro, sztandarowy nawóz produkowany w Azotach Tarnów, w IX edycji konkursu Polskie Nawozy, w którym na poszczególne marki nawozów głosują rolnicy, wypełniając ankiety drukowane w „Zielonym Sztandarze”,

Restrukturyzacji” ▪▪„Lider w kategorii Firma Chemiczna, nagroda przyznana przez Kapitułę II Konkursu o Statuetkę SITPChem LIDER RESTRUKTURYZACJI, Eksportowy” za ▪▪„Hit poliamid (Tarnamid naturalny PA6) w VII edycji konkursu „Wybitny Eksporter Roku 2011”. Nagroda przyznana został podczas Kongresu Eksporterów Polskich,

Roku” za ▪▪„Przedsiębiorca prorozwojową politykę personalną prowadzoną w Azotach Tarnów, nagroda ufundowana przez Waldemara Pawlaka, wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki, nagroda ▪▪Główna w kategorii Nawozy za „Bazę SiarkowoAmonową” dla Grupy Kapitałowej Azoty Tarnów – w konkursie „Innowacyjny Produkt” na Targach Rolniczych Polskie Zboża w Modrzu koło Poznania, „Lider Polskiego ▪▪Eksportu 2011” – medal

Polskiej Gospodarki” ▪▪„Perła zaszczytny tytuł dla Azotów Tarnów w IX edycji rankingu zorganizowanego przez redakcję magazynu ekonomicznego Polish Market. Karta Lidera ▪▪Srebrna Bezpiecznej Pracy – Forum Liderów Bezpiecznej Pracy przedłużyło Azotom Tarnów posiadaną kartę na lata 2011–2012, Polskiej Ekologii” ▪▪„Lider za realizację redukcji podtlenku azoty na instalacji KDC w ramach wspólnych wdrożeń,

oraz tytuł przyznany dla Azotów Tarnów przez Stowarzyszenie Eksporterów Polskich,

ZAK SA

Laur Umiejętności ▪ „Złoty i Kompetencji” w kategorii „Udana inwestycja” za nowoczesną instalację do produkcji kwasu azotowego, Marka w kategorii ▪ Opolska „Produkt specjalistyczny” za AdBlue® produkowany w ZAK SA,

▪ Odpowiedzialny Pracodawca – Lider HR 2011 dla ZAK SA przyznany w ogólnopolskim programie z obszaru human resources,

Z. Ch. „Police” SA

Rynku, dla ZAK SA ▪ Lider jako producenta

w kategorii ▪ Nagroda „Eksport” przyznana

nawozów – nagroda posła do Parlamentu, Europejskiego Jarosława Kalinowskiego,

podczas XVII Międzynarodowych Targów Techniki Rolniczej AGROTECH w Kielcach,

Wielka w rankingu ▪ Perła Perły Polskiej Gospodarki, organizowanym przez Puls Biznesu,

21 ▪ POLIFOSKA najlepszym nawozem ®

podczas IX finału konkursu „Polskie Nawozy”,

Prix dla ZAK SA ▪ Grand za AdBlue w kategorii

Eksporter ▪ Wybitny Roku dla Zakładów

„ochrona środowiska”.

Chemicznych „Police” S.A. wyróżnienie przyznawane jest corocznie przez Stowarzyszenie Eksporterów Polskich,

Karta Lidera ▪ Złota Bezpiecznej Pracy

Perłą Biznesu” ▪ „Wielką w IX edycji rankingu

– Forum Liderów Bezpiecznej Pracy przedłużyło ZAK SA posiadaną kartę na lata 2011–2012,

zorganizowanego przez redakcję magazynu ekonomicznego Polish Market,

Filary Polskiej ▪ Dyplom Gospodarki, dla ZAK SA

w kategorii ▪ Wyróżnienie „Wydarzenie Gospodarcze

jako najlepszej firmy z województwa opolskiego w ogólnopolskim badaniu organizowanym przez Puls Biznesu,

2011” w konkursie gospodarczym Pomorza Zachodniego – Perły Biznesu 2011.

▪ Diamentowa Statuetka w konkursie Polskie Nawozy dla Kędzierzyńskiej Saletry Amonowej®,

Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach SA ul. Eugeniusza Kwiatkowskiego 8, 33-101 Tarnów www.azoty.tarnow.pl NIP: 873-000-68-29 Ticker GPW: ATT KRS: 0000075450 ISIN: PLZATRM00012 Zespół Relacji Inwestorskich tel. +4814 637 35 31 fax +4814 637 47 25 ir@azoty.tarnow.pl

Zakłady Chemiczne „Police” SA ul. Kuźnicka 1, 72-010 Police www.zchpolice.pl NIP: 851-02-05-573 Ticker GPW: PCE KRS: 0000015501 ISIN: PLZCPLC00036 tel. +4891 317 24 36 relacjeinwestorskie@zchpolice.com

ZAK Spółka Akcyjna ul. Mostowa 30 A, skr. poczt. 163 47-220 Kędzierzyn-Koźle www.zak.eu NIP: 749-00-05-094 KRS: 0000008993 tel. +48 77 481 26 35 zak@zak.com.pl

Spis treści

Polityka odpowiedzialności

Cele strategiczne Grupy Kapitałowej

Zrównoważony rozwój

Standardy zarządzania

Systemy zarządzania

Bezpieczeństwo

AEO

REACH

SPOT

Zielone Biuro

Badania i rozwój

Realizacja prac badawczo-rozwojowych

Program „Odpowiedzialność i Troska” Program „Odpowiedzialność i Troska”

Rozliczenia działań zadeklarowanych na 2011 rok oraz działania zadeklarowane na 2012 r.

Akcje w ramach Programu „Odpowiedzialność i Troska”

Inne inicjatywy

Rozwiązania na rzecz środowiska

Działania pro środowiskowe – dobre praktyki

Gospodarka wodno-ściekowa

Gospodarka odpadami

Emisje

Hałas

Transport

Uznanie

Raport został opracowany przez Biuro Public Relations Azotów Tarnów. Opinie i pytania prosimy kierować na adres: redakcja@azoty.tarnow.pl.

wydrukowano w 100% na bezchlorowym papierze pochodzÄ&#x2026;cym z recyklingu