THE SCHOOL OF INFINITE REHEARSALS
FO RE WO RD MOVEMENTS I-IV
THE SCHOOL OF INFINITE REHEARSALS
MOVEMENTS I-IV
ΝΕΦΕΛΗ ΜΥΡΩΔΙΑ
αέναος -η -ο επίθετο που είναι ή γίνεται από πάντα, διαρκώς και για πάντα. δοκιμή ουσιαστικό η προετοιμασία μιας θεατρικής ή μουσικής παράστασης ή κάποιας άλλης επίσημης εμφάνισης και ο χρόνος που καταναλώνεται για αυτή· πρόβα.1 Όταν η Υπατία Βουρλούμη ανέφερε το βιβλίο του Wilson Harris The Infinite Rehearsal (1987) σε μία από τις πρώτες, εκτενείς και συναρπαστικές συζητήσεις μας, ο τίτλος του μας κέντρισε το ενδιαφέρον. Μέσα σε λίγα μόλις λεπτά ξέραμε ότι αυτός θα ήταν και ο τίτλος του εγχειρήματος που ετοιμάζαμε:
THE SCHOOL OF INFINITE REHEARSALS Επηρεασμένοι από το έργο άλλων εναλλακτικών σχολών, τη διεύθυνση των οποίων είχαν αναλάβει οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, όπως το Mountain School of Arts στην Καλιφόρνια και το Black School στη Νέα Ορλεάνη, ή από καλλιτεχνικά πρότζεκτ σαν το Alternative School of Economics 2, αναζητούσαμε νέους τρόπους μάθησης που θα διαφοροποιούνταν από τα παραδοσιακά, αυστηρά ακαδημαϊκά προγράμματα με συγκεκριμένες θεματικές που είχαν οριστεί από «αυθεντίες» και «ειδικούς». Ειδικά στην Ελλάδα, όπου το σύστημα στις σχολές Καλών Τεχνών είναι κατά γενική ομολογία αναχρονιστικό, πατριαρχικό και αυστηρά ιεραρχικό, βαθαίνοντας έτσι το χάσμα μεταξύ διδασκόντων και φοιτητών, η ανάγκη για εναλλακτικούς, μη ιεραρχικούς χώρους παραγωγής γνώσης και διαλόγου έμοιαζε πιο επιτακτική από ποτέ. Το ενδιαφέρον μας για τις εναλλακτικές παιδαγωγικές πρακτικές 1. Οι ορισμοί αντλήθηκαν από το Λεξικό της κοινής νεοελληνικής: https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/ triantafyllides/index.html. 2. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στις ιστοσελίδες των σχολών: https://www.themountainschoolofarts.org/, https://theblack.school/ και www.alternativeschoolofeconomics.org/.
17
έγινε ακόμα πιο έντονο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας στη Γιογκιακάρτα.3 Εκεί ήρθαμε σε επαφή με τις συλλογικότητες KUNCI Study Forum and Collective, Bakudapan και Ruang Mes564, μεταξύ άλλων, οι οποίες λειτουργούσαν στη βάση της αυτο-οργάνωσης και πειραματίζονταν με μεθόδους διάδοσης της γνώσης «στις διασταυρώσεις μεταξύ συν-αισθηματικής, χειρωνακτικής και διανοητικής εργασίας» (KUNCI Study Forum and Collective, χ.χ.). Ο τρόπος με τον οποίο συνυπήρχαν τα μέλη αυτών των συλλογικοτήτων, χωρίς αυστηρούς διαχωρισμούς μεταξύ ζωής, πρακτικής και γνώσης, απηχούσε το ήθος και τις αρχές του Onassis AiR. Η επιθυμία μας να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα συλλογικής έρευνας προέκυψε κυρίως από τους δεσμούς που είδαμε να αναπτύσσονται μεταξύ των πρώτων συμμετεχόντων και συμμετεχουσών στο Onassis AiR.5 Δημιουργήθηκαν νέες συνεργασίες, νέες φιλίες και ένα ισχυρό δίκτυο υποστήριξης –που παραμένει μέχρι και σήμερα– ανάμεσα σε επαγγελματίες που προέρχονταν από πολύ διαφορετικά πεδία και που σπάνια θα είχαν την ευκαιρία να συνυπάρξουν, να δουλέψουν και να μελετήσουν μαζί. Συνειδητοποιήσαμε ότι θέλαμε να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα που θα επέτρεπε να καλλιεργηθεί η απαραίτητη οικειότητα μεταξύ των συμμετεχόντων, ώστε οι μεταξύ τους σχέσεις να διατηρούνται και μετά τη λήξη του προγράμματος. 3. Το πρώτο ερευνητικό ταξίδι του Onassis AiR πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2019, στο πλαίσιο του Intensive Month που σχεδίασε ο μέντορας Raed Yassin. Ταξιδέψαμε στη Γιογκιακάρτα της Ινδονησίας με τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες του προγράμματος Critical Practices Φθινόπωρο 2019, Μυρτώ Κατσιμίχα, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Μαρίνα Μήλιου-Θεοχαράκη, Inés Muñozcano και Πρόδρομο Τσινικόρη. 4. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στις ιστοσελίδες των συλλογικοτήτων: http://kunci.or.id/, https://bakudapan.com/en/ και http:// mes56.com/ 5. Πρόκειται για τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες στο πρόγραμμα Critical Practices Φθινόπωρο 2019 και για τον ευρύτερο κύκλο του Onassis AiR που περιλάμβανε τον πρώτο Artist-in-Residence, Alaa Ghosheh, και τον πρώτο Emergency Fellow, Δημοσθένη Kallay.
18
OI ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Αυτό το νέο εγχείρημα θα εκτυλισσόταν σε τέσσερα Movements, διάρκειας έξι εβδομάδων το καθένα, μεταξύ Σεπτεμβρίου 2020 και Μαΐου 2021. Κάθε ομάδα θα είχε έως έξι μέλη, τα οποία θα επιλέγονταν από τους προηγούμενους συμμετέχοντες στο Onassis AiR, χωρίς αυτοί να έχουν πρόσβαση σε προσωπικές ή βιογραφικές πληροφορίες των αιτούντων. Ένα διεθνές ανοιχτό κάλεσμα συμμετοχής απευθυνόταν σε καλλιτέχνες, επιμελήτριες, ακτιβίστριες, παιδαγωγούς και άλλους επαγγελματίες, προσκαλώντας τους να ερευνήσουν συλλογικά δύο θεματικές περιοχές τις οποίες πρότεινε η ομάδα του Onassis AiR, καθώς έκρινε επείγουσα τη συλλογική διερεύνησή τους. Οι πολιτικές της ταυτότητας και οι οικολογίες αποτελούσαν έννοιες που επανέρχονταν ξανά και ξανά, τόσο στα ενδιαφέροντα και στο πρόγραμμα του Ιδρύματος Ωνάση όσο και στο πλαίσιο του δικού μας προγράμματος. Θέσαμε αυτές τις δύο θεματικές περιοχές ως αφετηρία για τη συλλογική έρευνα και προσκαλέσαμε δύο συναδέλφους να συντονίσουν τα Movement Groups: την Υπατία Βουρλούμη για τα Movements I & II, θεωρητικό της περφόρμανς που ασχολείται ερευνητικά με την αντιαποικιακή, τη φεμινιστική, την κριτική φυλετική και την κουήρ θεωρία, και τ@ James Bridle για τα Movements III & IV, καλλιτέχνη και συγγραφέα που ενδιαφέρεται για τις νέες τεχνολογίες και για τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπινων και μη ανθρώπινων όντων. Στα Movements I & II, υπό τον τίτλο “Identities Annihilated” («Ο αφανισμός των ταυτοτήτων»), οι δύο ομάδες επρόκειτο [να] αναζητήσουν τρόπους με τους οποίους οι ταυτότητες δεν περιορίζονται ή δεν γίνονται διαφανείς [και να] εξασκηθούν σε μια μεθοδολογική δομή συλλογικής μελέτης και πειραματισμού, η οποία εμπνέεται αισθητικά και ποιητικά από μη-γραμμικές συνειρμικές αρχές. (Βουρλούμη, χ.χ.)
19
Στα Movements III & IV: “Everything Equally Evolved” («Όλα εξελίσσονται εξίσου»), οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες καλούνταν [να] ερευνήσου[ν] συλλογικά τα παρακάτω ερωτήματα, μεταξύ άλλων: Πώς μπορούμε να φανταστούμε διαφορετικά τα εργαλεία που έχουμε στα χέρια μας για να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα; Πώς επιβεβαιώνουμε τη σημασία της κοινότητας, χτίζοντας παράλληλα δεσμούς αλληλεγγύης με τον κόσμο πέραν του ανθρώπινου; Πώς θα ήταν να πάρουμε τη νοημοσύνη των ζώων, των φυτών και των οικοσυστημάτων τόσο στα σοβαρά όσο παίρνουμε τη νοημοσύνη των έξυπνων μηχανών; Και γιατί είναι τόσο κρίσιμο να το κάνουμε αυτό εδώ και τώρα, στις παρυφές της Μεσογείου, μα και σε άλλα, πιθανά μέλλοντα; (Bridle, χ.χ.) Στόχος μας ήταν να προσφέρουμε χώρο, χρόνο και πόρους για μια εστιασμένη διερεύνηση αυτών των αρκετά γενικών όρων, αφήνοντας τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες να διαμορφώσουν την κατεύθυνση που θα έπαιρνε η έρευνά τους. Πρόθεσή μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα μοντέλο που υποστηρίζει τη διά βίου και από κοινού μάθηση, όπου το συλλογικό σώμα είναι πιο σημαντικό από το θέμα, έναν νέο χώρο δημιουργικής πρακτικής που βασίζεται στην πρωτοβουλία των ίδιων των συμμετεχόντων και ένα πρόγραμμα που θέτει στο επίκεντρο την κοινότητα, χωρίς καθηγητές ή masterclasses.
20
ΟΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ Δεν ήταν λίγες οι φορές που νιώσαμε ότι πέφτουμε σε αντιφάσεις. Την πρώτη χρονιά του εγχειρήματος είχαμε προσκαλέσει συντονιστές, επειδή πιστεύαμε ότι η παρουσία δύο θεωρητικών με βαθιά γνώση των υπό διερεύνηση θεματικών θα πυροδοτούσε συζητήσεις και θα προωθούσε τη συλλογική έρευνα. Η Υπατία Βουρλούμη και @ James Bridle κλήθηκαν να προτείνουν ένα ερευνητικό πλαίσιο για καθένα από τα Movement Groups, το οποίο θα περιλάμβανε πιθανά αναγνώσματα, συναντήσεις με άλλους/άλλες επαγγελματίες στην Ελλάδα, αναφορές, εργαλεία, μεθόδους και προσεγγίσεις. Ακόμα κι αν αυτή η πρακτική είχε αποτέλεσμα –περισσότερο για κάποιες ομάδες και λιγότερο για άλλες–, η θέση του συντονιστή πρόσθετε ένα επίπεδο ιεραρχίας. Ανέκυψαν ερωτήματα γι’ αυτήν τη σχέση εξουσίας, τόσο από τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες, όσο και από τους ίδιους τους συντονιστές, που δεν ένιωθαν άνετα με την αμφισημία του ρόλου τους. Πώς μπορούμε να κάνουμε λόγο για ένα περιβάλλον οριζόντιας μάθησης μεταξύ ομοτίμων, όταν εισάγουμε μια αυθεντία στην ομάδα; Αναλογιζόμενες αυτή την αντίφαση, αποφασίσαμε να απαλείψουμε τον ρόλο του συντονιστή τον δεύτερο χρόνο του The School of Infinite Rehearsals 2021/22. Κάθε Movement Group θα «συντονιζόταν» από τα ίδια τα μέλη του. ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ To The School of Infinite Rehearsals προέκυψε εν μέσω μιας πανδημίας, και όσο υποχρεωνόμασταν σε κοινωνική αποστασιοποίηση, τόσο πιο σίγουροι νιώθαμε για την ανάγκη μας να συναντηθούμε. Σε μια περίοδο ακινησίας και απομόνωσης, προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε τη δική μας «αναδυόμενη ουτοπία» (Stroh, 2021), έναν χώρο όπου θα μπορούσαμε να συνυπάρξουμε και να συνεργαστούμε, κάτι που ήταν ένα σπάνιο προνόμιο για τον περισσότερο κόσμο εκείνους τους μήνες. Η επιβολή αυστηρού lockdown συνέπεσε χρονικά με τα τέσσερα Movements, επομένως η έρευνα είτε οριοθετούνταν από τους
21
τέσσερις τοίχους του κτιρίου μας, προσαρμοσμένη στις ώρες απαγόρευσης κυκλοφορίας που είχε ορίσει η κυβέρνηση, είτε, όταν είχαμε τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε εντός Ελλάδος, η αλληλεπίδρασή μας με τον έξω κόσμο περιοριζόταν στα απολύτως απαραίτητα. Είχαμε καταφέρει να φέρουμε ανθρώπους από όλο τον κόσμο, κι όμως η απομόνωση έμοιαζε να είναι η μόνη λύση για την ασφάλεια της ομάδας και του κοινωνικού συνόλου. Η έκδοση που κρατάτε στα χέρια σας ήταν ο δικός μας τρόπος να ξεφύγουμε από αυτό το κλειστό σύστημα και να μοιραστούμε τη συλλογική μας έρευνα με τον έξω κόσμο, τη στιγμή που εκδηλώσεις, προσκλήσεις, παρουσιάσεις και άλλες μορφές εξωστρέφειας και συνδιαλλαγής με το κοινό απαγορεύονταν αυστηρά. Καθώς αυτή η ανάγκη προέκυψε μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής όσων είχαν ανταποκριθεί στο ανοιχτό κάλεσμα συμμετοχής, προσκαλέσαμε τρεις ερευνητές, τα ενδιαφέροντα των οποίων ήταν συναφή με τις υπό διερεύνηση θεματικές, για να αναλάβουν τον ρόλο των επιμελητών. Οι Writers-in-Residence ήταν η Άλκηστη Ευθυμίου (για τα Movements I & II), η Ιωάννα Ζούλη (για το Movement III) και ο Alexander Strecker (για το Movement IV), οι οποίοι συμμετείχαν κανονικά στο πρόγραμμα, έχοντας επιπλέον την ευθύνη να οργανώσουν τη συλλογική έρευνα, να ορίσουν το πλαίσιό της και να τη μετατρέψουν σε μια τετράτομη έκδοση.
ΟΙ ΡΟΛΟΙ Οι πειραματισμοί με τις οριζόντιες δομές επεκτάθηκαν και στην ομάδα του Onassis AiR η οποία, λίγους μήνες πριν ξεκινήσει το The School of Infinite Rehearsals, διπλασιάστηκε – από δύο μέλη πλέον είχε τέσσερα.6 Η ασταθής παρουσία μας στην ομάδα δημιούργησε τριβές και μας έκανε να καταλάβουμε ότι ο ρόλος μας ερμηνευόταν διαφορετικά από διάφορα άτομα. Μερικές φορές ήμασταν οι εκπρόσωποι ενός μεγάλου ιδρύματος με συγκεκριμένη στόχευση, επομένως υπήρχαν επιφυλάξεις για τις δηλώσεις και τις προθέσεις μας. Άλλες φορές ήμασταν κάτι σαν σύμμαχοι: οι επιδέξιοι διαμεσολαβητές μεταξύ του ιδρύματος και της ομάδας,
22
που προσπαθούσαμε να βρούμε τα «παραθυράκια» στο σύστημα για να διευκολύνουμε τις αποφάσεις της ομάδας, εξαντλώντας τα θεσμικά όρια για τον σκοπό αυτό. Μέσα σε αυτήν τη διαδικασία, παρατήρησα ότι συχνά προσπαθούσα να διαχωρίσω τη δική μου άποψη από τη θεσμική μου θέση, λέγοντας, για παράδειγμα, «Τώρα εκφράζω την προσωπική μου γνώμη, δεν μιλάω εκ μέρους του Ιδρύματος Ωνάση». Τελικά, όμως, ποιος είναι το ίδρυμα; Το ίδρυμα είναι οι άνθρωποι που το διοικούν και συναπαρτίζουν την κοινότητά του (Cahill, 2018). Αν αρθρώνονται πολλές διαφορετικές και συμπεριληπτικές τοποθετήσεις, τότε το ίδρυμα έχει περισσότερες ευκαιρίες να μάθει και να αλλάξει. Δεν ήταν λίγες οι φορές που είχαμε αντίθετες γνώμες εντός της ομάδας του AiR, και η αποδοχή της μεταξύ μας διαφωνίας πάντα μας βοηθούσε να προχωρήσουμε. Ένα πράγμα για οποίο σίγουρα συμφωνούμε είναι ότι η θεσμική αλλαγή είναι δυνατή και απολύτως απαραίτητη, και ότι αυτή η αλλαγή μπορεί να έρθει από μικρότερες πρωτοβουλίες που είναι εύπλαστες και σχετικά ευέλικτες. Μια σημείωση για μελλοντικούς εργαζόμενους στον χώρο της τέχνης που θα προσπαθήσουν να βρουν τη φωνή τους (και τον εαυτό τους) μέσα σε ένα θεσμικό πλαίσιο: Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε κάθε στιγμή τη θέση εξουσίας που συνεπάγεται ο θεσμικός μας ρόλος, αλλά και να καθιστούμε σαφές ότι αυτή η εξουσία καθορίζεται από το μέρος στο οποίο βρισκόμαστε, το είδος του οργανισμού, τις εσωτερικές θεσμικές ιεραρχίες και το φύλο. Κάθε ομάδα συμμετεχόντων είναι διαφορετική και δεν υπάρχει πεπατημένη για να ακολουθήσουμε. Οι μέθοδοι που λειτούργησαν για μια ομάδα δεν λειτουργούν για μια άλλη. Να είστε ανοιχτές
6. Ο διευθυντής του Onassis AiR Ash Bulayev και η δημιουργική παραγωγός και δραματουργός του προγράμματος Νεφέλη Μυρωδιά υποδέχτηκαν στην ομάδα τη Μυρτώ Κατσιμίχα (υπεύθυνη επικοινωνίας και τεκμηρίωσης του προγράμματος) και τη Γεωργία Γιαννακέα (διαχειρίστρια του προγράμματος).
23
και ανοιχτοί, να ακούτε, και να προσαρμόζεστε στις ανάγκες των ανθρώπων με τους οποίους συνεργάζεστε κάθε φορά.
για σένα; Τι είναι τελικά το The School of Infinite Rehearsals;» Μερικές από τις απαντήσεις που λάβαμε ήταν οι εξής:
Δεν έχουμε πάντα απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις και δεν πειράζει να παραδεχόμαστε την ευαλωτότητά μας. Κάποιες φορές είμαστε το ίδιο χαμένοι με εσάς.
– Πώς οι καλλιτέχνες θέτουν τους όρους για τη συνθήκη στην οποία βρίσκονται; Αυτός είναι ο πυρήνας του προγράμματος και θεωρώ ότι είναι ένα ερώτημα που μας απασχολεί σε όλη μας τη ζωή.
Το να περνάς πολύ χρόνο με άλλους είναι περίπλοκο και απαιτεί πολλή (διανοητική και συναισθηματική) ενέργεια. Η φροντίδα του εαυτού μας είναι εξίσου σημαντική με τη φροντίδα των γύρω μας. Μην έχετε συγκεκριμένες προσδοκίες. Σε υβριδικές μορφές όπως αυτή, αν εμμένετε σε όσα θεωρείτε δεδομένα, το πιο πιθανό είναι να απογοητευτείτε. Για παράδειγμα, πολλές φορές υποθέταμε ότι η επιλογή συμμετεχόντων με σημαντικό έργο και μεθοδολογίες, γνώση των θεματικών υπό διερεύνηση και εμπειρία σε συλλογικά περιβάλλοντα θα αρκούσε προκειμένου η ομάδα να γίνει ένα συλλογικό σώμα που θα κάνει μια συλλογική έρευνα. Ωστόσο, υπήρξαν περιπτώσεις που τα άτομα αποφάσιζαν να μην αναλάβουν τον ρόλο που περιμέναμε να αναλάβουν, και το μόνο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να το αποδεχτείς. Η αποτυχία είναι μια πιθανότητα. Δεν υπάρχει περίπτωση ένα εγχείρημα που έχει τόσες μεταβλητές και που βασίζεται σε ανθρώπους και στις μεταξύ τους σχέσεις να είναι τέλειο. Η απογοήτευση, ο εκνευρισμός και οι αποτυχημένες προσπάθειες είναι στο πρόγραμμα. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε, αν επιθυμούμε την αλλαγή, είναι να εξασκηθούμε στην απομάθηση και να συνεχίσουμε να προσπαθούμε.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ; Την τελευταία εβδομάδα του κάθε Movement, συζητούσαμε με τον κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά, ζητώντας ανατροφοδότηση που θα μας βοηθούσε να καταλάβουμε τι πήγε καλά και τι όχι. Τα σχόλιά τους θα διαμόρφωναν τις αλλαγές που θα εφαρμόζαμε στα επόμενα Movements. Η τελευταία ερώτηση σε αυτές τις πολύωρες συναντήσεις ήταν: «Τι ήταν αυτό το πρόγραμμα
24
– Έχει να κάνει με τον (ωραίο) αγώνα να συμμετέχεις σε μια συλλογικότητα και μια συλλογική έρευνα, αλλά είναι πολύ σημαντικό που προσφέρεται χώρος και για ατομικά ενδιαφέροντα και ερευνητικές διαδρομές εντός του εγχειρήματος. – Μια ομάδα αν θρ ώπων που δημιουργούν κανόνες προσπαθώντας να μην στενοχωρηθεί κανείς – και που μαθαίνουν τους εαυτούς τους μέσα από αυτήν τη διαδικασία (και αυτό συχνά τους ταράζει). – Είναι μια κλειστή, προστατευμένη κοινότητα – μια οικογένεια που ίσως είναι υπερβολικά αποκομμένη από τον έξω κόσμο. – Έχει να κάνει με τη σχεσιακότητα, με το να μπορείς να μαθαίνεις από και μαζί με άλλους – και να κρατάς μόνο τα καλά. Να καταλαβαίνεις τα κίνητρά τους, το υπόβαθρό τους. Το πιο σημαντικό ερώτημα είναι πώς μπορούμε να διατηρήσουμε αυτές τις σχέσεις μετά το τέλος του προγράμματος. Αυτό που ξέρουμε σήμερα είναι ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι ένας ζωντανός οργανισμός που μετασχηματίζεται από και μαζί με τους ανθρώπους που το απαρτίζουν. Είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη όπου όλοι –η ομάδα και οι συμμετέχοντες– μαθαίνουν στην πορεία. Ελπίζουμε αυτή η έκδοση να ρίξει λίγο φως στον μικρόκοσμο ενός σχολείου που λειτούργησε σε μια εποχή περιορισμών. Έναν κόσμο προσδοκιών, προκλήσεων, συγκρούσεων και αρνήσεων. Μια έκδοση που θέτει ερωτήματα παρά δίνει απαντήσεις, αλλά που ελπίζουμε να παράξει ένα εναλλακτικό είδος γνώσης, το οποίο μπορεί να
25
φανεί χρήσιμο και σε ανθρώπους έξω από τους τέσσερις τοίχους ενός νεοκλασικού κτιρίου στην Αθήνα και πέρα από όσους «κατοίκησαν» εκεί από τον Σεπτέμβριο του 2020 έως τον Μάιο του 2021.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βουρλούμη, Υ. (χ.χ.). Φθινόπωρο 2020: Identities Annihilated. Ίδρυμα Ωνάση. https://www.onassis.org/el/initiatives/onassis-future/ residencies/onassis-air/school-infinite-rehearsals/fall-2020-identitiesannihilated-convened-hypatia-vourloumis Bridle, J. (χ.χ.). Άνοιξη 2021: Everything Equally Evolved. Ίδρυμα Ωνάση. https://www.onassis.org/el/initiatives/onassis-future/ residencies/onassis-air/school-infinite-rehearsals/spring-2021everything-equally-evolved Cahill, Z. (2018). As Radical, As Mother, As Salad, As Shelter: What Should Art Institutions Do Now? Paper Monument. Harris, W. (1987). The Infinite Rehearsal. Faber & Faber. KUNCI Study Forum and Collective (n.d.). About Us. http://kunci.or.id/ about-us/ Stroh, L. (2021, April). Emergent Utopias: Three Experiments in Alternative Art Education: The Black School, 2727 California Street, and School of the Alternative. Art & Education. https://www. artandeducation.net/schoolwatch/390502/emergent-utopias-threeexperiments-in-alternative-art-education-the-black-school-2727california-street-and-school-of-the-alternative
COLOPHON Κείμενα Ash Bulayev, Νεφέλη Μυρωδιά
Εκδότης Ίδρυμα Ωνάση
Σχεδιασμός Στάθης Μητρόπουλος
Συντονισμός Έκδοσης Ash Bulayev, Nεφέλη Μυρωδιά
Επιμέλεια Κειμένων Αλίκη Θεοδοσίου
Επίβλεψη Έκδοσης Χριστίνα Κοσμόγλου Υπεύθυνος Παραγωγής Γιάννης Αλεξανδρόπουλος Σύμβουλος Διανομής Ilan Manouach Εκτύπωση Alta Grafico SA
ISBN 978-618-85361-3-5
Το βιβλίο αυτό είναι μέρος της κασετίνας με τίτλο The School of Infinite Rehearsals, Movements Ι-IV και δεν μπορεί να πωλείται ξεχωριστά.
Τυπώθηκε στην Αθήνα, τον Σεπτέμβριο του 2021, σε 1300 αντίτυπα για λογαριασμό του Ιδρύματος Ωνάση. © 2021 Ίδρυμα Ωνάση © και οι συγγραφείς Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.