Hindu Dharmamu

i

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å

Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O POQÆ¡=¸ÅO:

™êfiq∞ ǨÏ~å¬#O^Œ `≥Å∞QÆ∞¿ã`«:

N ^ŒÜ«∂`å‡#O^Œ™êfiq∞

~å=∞Hõ$+¨‚ =∞~î°O

^À=∞ÅQÆ∂_», ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞–500 029.

ii Published by The President Ramakrishna Math Domalguda, Hyderabad - 29

Š Ramakrishna Math, Hyderabad All rights reserved

VII-3M-04-2008 ISBN 81-7120-355-8

Printed in India at Vistar Graphics, Hyderabad.

iii

=ÚO^Œ∞=∂@ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O KåÖÏHÍÅOQÍ J<Õ‰õΩÅ q=∞~°≈ʼnõΩ QÆ∞i J~ÚOk. „Ѩ`ÕºH˜Oz XˆH „QÆO^äŒO, XˆH ¢Ñ¨=HõÎ, XˆH ã≤^•úO`åxfl J#∞ã¨iOKÕ =∞`«ã¨∞÷Å f„= ‰õΩq=∞~°≈ʼnõΩ QÆ∞i J~ÚOk. â◊`åÉÏÌŠѨ~°ºO`«O KÕÜ∞« |_»∞`«∞#fl D ^•_çx Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ `«@∞ìHÀQÆeQÍ~°∞.

J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# "≥·q^茺O`À qaè#fl PKå~åÅ∞, ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å∞, PK«~°} Ѩ^Œú`«∞Å`À xO_ç=Ù#fl ÃÇ·ÏO^Œ= ã¨O㨯 $u, Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O ZѨC_»∂ XHõ ã¨r=â◊ˆHÎ. W`«~° =∞`åÅ=∞ÖË¡ HÍHõ D ã¨<å`«# r=# q^è•<åxH˜ â◊H˜Îx, „áê}Ïxfl Wã¨∞Î#flk XHõ „QÆO^äŒO, XHõ Ü«ÚQÆѨÙ~°∞+¨μ_»∞ HÍ^Œ∞. J<ÕHÍ<ÕHõ „QÆO^ä•Å∞, ZO^Œ~À =∞ǨѨÙ~°∞+¨μÅ rq`« K«i„`«Å∞, É’^èŒ#Å∞ D ÉèÏ~°fÜ«∞ ^è•i‡Hõ r=<åxH˜ P^è•~°OQÍ L<åfl~Ú. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O `«# ^è•i‡Hõ PK«~°}Å#∞ QÍx, HõàÏ™êÇ≤Ï`«º ~°∂áêÅ#∞ QÍx, `«# =ÚYº ã≤^•úO`åÅ ™ê~åOâßxfl QÍx =∂~°∞ÛHÀ‰õΩO_®<Õ ã¨i„H˘`«Î ÉèÏ"åÅ#∞ `«#Ö’

iv

W=Ú_»∞ÛH˘#QÆÖËæ â◊H˜Îx „Ѩ^Œi≈OzOk. <å<å`åfixfl J#∞=∞uOz, „áÈ`«ûÇ≤ÏOKÕ rq`« ^Œ$+≤ìx ÃÑOá⁄OkOK«@"Õ∞ QÍHõ, aè#fl ™êO㨯 $uHõ Jaè=ºHõÎ#ÅÖ’ UHõ`åfixfl Hõ#∞Q˘#\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOzOk Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O. =∂#"åoH˜ ÉèÏ~°`« ^Õâ◊Ѩ٠HÍ#∞Hõ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O. Z<Àfl #^Œ∞Å∞, Ѩ~°fi`åÅ∞, ™ê~°=O`«"≥∞ÿ# ѨO@Éèí∂=ÚÅ∞, J~°}ϺÅ∞ W`åºk „ѨHõ$u ã¨OѨ^ŒKÕ ã¨=∞$kúQÍ L#fl D LѨYO_»OÖ’ L^ŒƒùqOzOk Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O. Z<Àfl *Ï`«∞b ÉèÏ~°`å=xÖ’ PkèѨ`åºxÔH· áÈ~å_ç ã¨"≥∞ÿHõº`å r=#ã¨=Ú„^ŒO J#^ŒQÆæ =∞# QÆ_»¤Ö’ qb#"≥∞ÿáÈÜ«∂~Ú. qaè#fl ÉèÏ"åÅ∞ ã¨=∞#fiÜ«∞O á⁄O^•~ÚHõ¯_»† ZO^Œ~À ~åAÅ∞ Ѷ¨∞#OQÍ D <ÕÅ#∞ UÖÏ~°∞† Z<Àfl ~å*ϺÅ∞ D <ÕÅÃÑ· qÅã≤e¡, =∞Ǩâ◊H˜Î=∞O`«"≥∞ÿ# ˆHO„^•Å∞QÍ "≥ey, Ѩq¢`«"≥∞ÿ#, ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# 㨇 $u zǨflÅ#∞ `«=∞ "≥#∞Hõ q_çz ã¨=∞ã≤áÈÜ«∂~Ú. ZO^Œ~À D QÆ_»¤g∞^Œ "≥·*Ï˝xHõ Ü«∞O„`« ѨiHõ~åÅ∞ ÖˉõΩO_®<Õ, =∞#¿ãû ™ê^èŒ<ÀѨHõ~°}OQÍ [#‡, =∞$`«∞º ~°Ç¨Ï™êºÅ#∞ Hõ#∞Q˘#_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞. =∞#∞QÆ_» ~°Ç¨Ï™êºxfl KèÕkOKåÅx,

v

=∂#= rq`«O Ü≥ÚHõ¯ J~å÷xfl, QÆ=∂ºxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ"åÅ<Õ L^ÕÌâ◊O`À 'J*Ï˝`«O— Ö’xH˜ ^Œ∂Hõ_®xH˜ ™êǨÏã≤Oz# "åi QÍ^äŒ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«Ñ¨Ù QÍ^ä.Œ Wk "≥·*Ï˝xHõ Ü«ÚQÆO† ¿ãfiK«Ûù ã¨=∂#`«fiѨ٠ÉèÏ"åÅ∞ "≥e¡q~°∞ã¨∞Î#fl Ü«ÚQÆO. =∞`åÅhfl ‰õÄ_» U^À XHõ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ H˜¡+¨ìѨiã≤÷`«∞Å <≥^Œ∞~˘¯#=Åã≤ LO\Ï~Ú. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`åxH˜ ‰õÄ_» P Ѩiã≤÷u `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. `«=∞ ™êO„Ѩ^•~ÚHõ ÉèÏ"åÅ∞, PKå~åÅ∞, PK«~°}Å∞ <Õ_»∞ H˜¡+¨ìѨiã≤÷`«∞Å <≥^Œ∞~˘¯O@∞<åflÜ«∞x Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞. Hõ#∞Hõ<Õ `«=∞‰õΩ 'Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞— QÍ QÆ∞iÎOѨ٠xã¨∂Î K≥¿ÑÊ ÉèÏ"åʼnõΩ, PKå~° Ѩ^Œú`«∞ʼnõΩ "å~°∞ "≥·*Ï˝xHõ, `åuÎfiHõ, Kåi„`«Hõ q=~°}Å#∞ J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞. H˘O`«=∞Ok D „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•#O W=fiÖËHõáÈ`«∞<åfl~°∞. =∞iH˘O^Œ~°∞ WKÕÛ ã¨=∂^è•<åÅ∞ ã¨O`«$Ñ≤ÎHõ~°OQÍ ÖË=Ù. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O S^Œ∞ "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ K«i„`«QÆÅ =∞`«O. D n~°…HÍÅOÖ’ K«i„`« ѨÙ@ÅÖ’H˜ ~åx q=~åÅ∞ Z<Àfl L<åfl~Ú. Hõ#∞Hõ „Ѩu XHõ¯ „Ѩâ◊fl‰õΩ YzÛ`«"≥∞ÿ# ã¨=∂^è•#O W=fi@O Jã¨OÉèí=O.

vi

S<å q^•º~°∞÷ÅKÕ`«, q=∞~°≈‰õΩÅKÕ`« J_»∞QÆ|_Õ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# H˘xfl „Ѩâ◊flʼnõΩ, ã¨OH˜ΔѨÎOQÍ<≥·<å ã¨=∂^è•#O W=fi\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOK«@"Õ∞ D z#fl ѨÙã¨ÎHõO L^ÕÌâ◊O. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O ¿Ñ~°∞`À 'K«ÖÏ=∞}˜— J=Ù`«∞#fl Jxfl PKå~åÅ#∞ QÍx, PK«~°}Å#∞ QÍx, ÉèÏ"åÅ#∞ QÍx ã¨=∞i÷OK«\ÏxH˜ KÕã≤# „Ѩܫ∞`«flO HÍkk† =∞i =∞#‰õΩ `≥eã≤# ÉèÏ"åÅ∞, PKå~° =º=Ǩ~åÅ∞ ZÖÏ L^ŒƒùqOKåÜ≥∂ XH˜O`« q=iOK«\ÏxH˜ KÕã≤# „Ѩܫ∞`«flO. QÆ`«OÖ’ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O ZO`À =∂iOk. <Õ_»∞ âß„ã¨Îq*Ï˝#O ѨÙ}º=∂ Jx ^Œ∂~°OQÍ L#fl ^ÕâßÅ∞, qq^èŒ ã¨O㨯 $`«∞Å∞ ZO`À ^ŒQÆæ~°Ü«∂º~Ú. D ™êg∞Ѩº „ѨÉèÏ=O =Å# Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ ‰õÄ_» Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’ =∂~°∞Ê =ã¨∞ÎO^Œx, HÍÖÏ#∞QÆ∞}OQÍ =∂~°∞Ê ~å=@"Õ∞ Lz`«=∞x ‰õÄ_® =∞#O „QÆÇ≤ÏOKåe. =∂i# D Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O =∂#"åox „ѨÉèÏq`«O KÕã¨∂Î=ÙO_®ÅO>Ë H˘xfl =∂~°∞ÊʼnõΩ `åqzÛ #∂`«# Ѩ@∞`åfixfl ã¨O`«iOK«∞HÀ"åe† JO^Œ∞‰õΩ QÍ#∞ =∞#‰õΩ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O QÆ∞iOz Hõh㨠J=QÍǨÏ# LO_®e. =∞#O =∞# =∞`«=ÚYº ã≤^•úO`åÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.

vii

D z#fl ѨÙã¨ÎHõO Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÃÑ· L#fl ^Œ∞~°aè„áêÜ«∂Å#∞ `˘ÅyOz, qâı+¨OQÍ, Ç≤ÏO^Œ∞=ÙʼnõΩ `«=∞ =∞`«O Ѩ@¡ =∞iO`« qâßfi™êxfl Hõeyã¨∞ÎO^Œx Ptã¨∞Î<åfl#∞. D ѨÙã¨ÎHÍxfl =∞iO`« "≥∞~°∞QÆ∞Ѩ~°K«\ÏxH˜ áê~î°‰õΩÅ∞ WKÕÛ Jaè„áêÜ«∂Å∞ Hõ$`«[˝`«`À ã‘fiHõiOK«¨|_»`å~Ú. nxx „"åã¨∞Î#flѨC_»∞ `«=∞ J=¸Åº"≥∞ÿ# ã¨ÅǨÅxzÛ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã≤# ™êfiq∞ JK«ÖÏ#O^Œ, N Nx"å™êKå~ü, N q. =Ú^ŒÌ eOQÆ#fl, N ã≤. qâıfiâ◊fi~üʼnõΩ <å Hõ$`«[˝`«Å∞. ™êfiq∞ ǨÏ~å¬#O^Œ.

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

1

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å

Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O 1. Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O JO>Ë Uq∞\˜? „áêp# áê~°j‰õΩÅ∞ (áês≈Å∞) 'ã≤O^èŒ∞— #k L#fl D ^Õâßxfl Ç≤ÏO^Œ∂^Õâ◊=∞h, WHõ¯_ç [#∞Å#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅh, g~°∞ J#∞ã¨iOKÕ ^èŒ~å‡xfl Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡=∞h Ñ≤Å∞ã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ '㨗 J<Õ JHõΔ~åxfl ѨÅ∞HõÖËHõ, 'Ǩϗ QÍ LK«ÛiOK«@O =Å¡ 'ã≤O^èŒ∞— =∂iáÈ~Ú, Ç≤ÏO^Œ∞QÍ ~°∂ѨÙk^Œ∞̉õΩOk. D q^èŒOQÍ K«∂¿ãÎ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ ѨÙ\˜ì ÃÑiy# ^èŒ~å‡Åhfl Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~å‡ÖË J=Ù`å~Ú. *ˇ·#, É∫^Œú, ã≤‰õΩ¯ ^èŒ~å‡Å∞ ‰õÄ_® Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡Ñ¨Ù qq^èŒ âßYÖË J=Ù`å~Ú.

HÍx x[OQÍ K«∂¿ãÎ "Õ^•Å#∞ PÅO|#QÍ KÕã¨∞‰õΩx P~°∞ºÅ∞ J#∞+≤ªOz# ^èŒ~å‡xfl Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡=∞x Ñ≤Å=@O ã¨||∞. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O

2

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

Jã¨Å∞ ¿Ñ~°∞ 'ã¨<å`«# ^èŒ~°‡O—. JO>Ë Ju „áêp#"≥∞ÿ#, âßâ◊fi`« qÅ∞=Å∞ Hõey# ^èŒ~°‡=∞x J~°÷O. ^èŒ~°‡O JO>Ë D „ѨѨOKåxfl ^èŒiOKÕ â◊H˜Î, xe¿Ñ â◊H˜Î† nx<Õ Ñ¨~°=∂`«‡ Jx ‰õÄ_® K≥ѨCHÀ=K«∞Û. D Ѩ~°=∂`«‡#∞ J#∞Éèí∂u K≥O^Œ_»O ™ê^茺"Õ∞. J@∞=O\˜ Ѩ~°=∂`å‡#∞Éèí"åxfl ÅaèOѨ*Ë¿ã ™ê^èŒ<å=∂~åæÅ#∞ ‰õÄ_» ^èŒ~°‡=∞x Ñ≤Å∞==K«∞Û. J`«ºO`« „áêp#HÍÅO #∞O_ô, `«~°`«~åÅ∞QÍ, „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À J#∞+≤ªOz# "å~°O^ŒiH© Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡Ñ¨Ù qq^èŒ Láêã¨<å=∂~åæÅ∞ ÉèíQÆ=^Œ#∞Éèí∂ux Hõeyã¨∞Î<åfl~Ú. D =∂~åæÅ#∞ J#∞ã¨iOz XHõi^ŒÌ~°∞ HÍHõ Jã¨OMϺ‰õΩÖˇ·# ™ê^茉õΩÅ∞ ÉèíQÆ=`åûHΔÍ`å¯~åxfl á⁄O^•~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜ qkèq^è•<åÅ#∞ ã¨∂zOKÕ D ^èŒ~å‡Å∞ J<åkHÍÅOQÍ =ã¨∞Î#flO^Œ∞KÕ`«, ÃÑ·QÍ Jq âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ^èŒ~å‡Å∞ HÍ=@OKÕ`« Ç≤ÏO^Œ∂=∞`åxH˜ =∞~˘Hõ ¿Ñ~°∞ 'ã¨<å`«# ^èŒ~°‡O—.

2. nxx Z=~°∞, ZѨC_»∞ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞? „ѨѨOK«OÖ’x W`«~° =∞`åÅÖÏQÍ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O XHõ =ºH˜Î KÕ`«, XHÍ<˘Hõ xiÌ+¨ìHÍÅOÖ’ ™ê÷Ñ≤OK«|_ç#k

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

3

HÍ^Œ∞. Jk ˆH=ÅO XHõ =ºH˜Î P^蕺u‡HÍ#∞Éèí∂u g∞^Œ H͉õΩO_®, ZO`À=∞Ok ã¨`«º„^Œ+¨ìÖˇ·# |∞∞+¨μÅ JfO„kÜ«∞ ^Œ~°≈<åÅ g∞^Œ, P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí"åÅ g∞^Œ ã≤÷~°OQÍ „Ѩu+≤ªOK«|_ç L#flk. =∞m§=∞m§ ѨijÅ# KÕã≤<å `«@∞ì‰õΩx xeKÕ D P^蕺u‡Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å∞, ã¨`åºÅ∞, Ѩ~°OѨ~°QÍ, "ÕÖÏk ã¨O=`«û~åÅ #∞O_ç, QÆOQÍ#k „Ѩ"åǨÏOÖÏQÍ, JqzÛù#flOQÍ =ã¨∞Î<åfl~Ú.

Hõ#∞Hõ<Õ Wk 'ã¨<å`«# ^èŒ~°‡— =∞x Ñ≤Å∞=|_»∞`ÀOk.

3. D ^èŒ~°‡O Ü≥ÚHõ¯ =¸Å„QÆO^ä•ÖËq, "å\˜Ö’x q+¨Ü«∂xfl QÆ∞iOz ã¨OH˜ΔѨÎOQÍ q=iOK«∞`å~å? "Õ^•ÖË Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O Ü≥ÚHõ¯ =¸Å„QÆO^ä•Å∞. g\˜x „â◊√u (^Œi≈OK«|_ç#k), PQÆ=∞=Ú (Ѩ~°OѨ~åQÆ`«"≥∞ÿ#k), xQÆ=∞=Ú (rq`«OÃÑ· ѨiѨÓ~°‚ J=QÍǨÏ# HõeÊOKÕk) Jx ‰õÄ_» Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. "Õ^ŒO JO>Ë *Ï˝#O Jx J~°÷O. ^蕺#=∞QÆ∞flÖˇ·# |∞∞+¨μʼnõΩ ÉèíQÆ=O`«∞x J#∞„QÆǨÏOKÕ`« D "Õ^•Å∞ QÀK«iOKå~Ú.

WO^Œ∞Hõ<Õ Wq 'Jáœ~°∞¿+Ü«∂Å∞—. JO>Ë Wq U XHõ „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# =ºH˜Î KÕ`«#∂ ~°zOK«|_ç#q HÍ=Ù.

4

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

|∞∞ˆQfi^Œ=Ú, Ü«∞Aˆ~fi^Œ=Ú, ™ê=∞"Õ^Œ=Ú, J^äŒ~°fi"Õ^Œ=Ú Jx "Õ^•Å∞ <åÅ∞QÆ∞. D „ѨѨOK«OÖ’<Õ J`«ºO`« „áêp#"≥∞ÿ# „QÆO^äŒO |∞∞ˆQfi^ŒO. Wk Hõx+¨ìѨHõΔOQÍ ã¨∞=∂~°∞ Zxq∞k "ÕÅ UO_»¡ ¢H˜`«O #∞O_ç L#fl^Œx Ö’Hõ=∂#º ÉÏÅQÆOQÍ^èŒ~° uÅH± "≥Ú^ŒÖˇ·# ѨO_ç`«∞Å∞ YQÀà◊âߢã¨Î ã¨Ç¨Ü«∞O`À W`«q∞`«÷OQÍ x~°~‚ ÚOKå~°∞. |∞∞ˆQfi^ŒO =ÚYºOQÍ „áê~°÷<å =∞O¢`åÅxflO\˜h ‰õÄiÛ# ã¨OHõÅ#O. Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞ʼnõΩ ã¨O|OkèOz# =∞O„`åÅ#∞ Hõey=Ù#flk Ü«∞Aˆ~fi^Œ=Ú. |∞∞ˆQfi^ŒOÖ’x H˘xfl =∞O„`åÅ#∞ ¿ãHõiOz, "å\˜x ã¨Ow`«|^ŒúOQÍ, ÅÜ«∞|^ŒúOQÍ KÕã≤, Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞ÅÖ’ UÜÕ∞ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ ZÖÏ QÍ#O KÕÜ«∂Ö’ q=iOz#^Õ ™ê=∞"Õ^ŒOÖ’x „Ѩ^è•<åOâ◊O. =∞x+≤ ™ê^è•~°}OQÍ J#∞ã¨iOK« =Åã≤# <≥·uHõ xÜ«∞=∂Å∞, =∞O„`«`«O„`åÅ∞, P~ÀQƺѨ~°"≥∞ÿ# H˘xfl ã¨∂„`åÅ∞, „áêѨOzHõ q*Ï˝<åÅ`À ‰õÄ_ç L#flk J^äŒ~°fi"Õ^Œ=Ú. „Ѩu XHõ¯ "Õ^•hfl (1) =∞O¢`«=Ú ÖË^• ã¨OÇ≤Ï`«, (2) „ÉÏǨχ}=Ú, (3) P~°}ºHõ=Ú, (4) LѨx+¨`«∞ÎÅ∞

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

5

J<Õ <åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÍÅ∞QÍ qÉèílOK«=K«∞Û. ã¨OÇ≤Ï`« J<Õk „áê~°÷<å=∞O„`åÅ ã¨OHõÅ#O. Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞ KÕ¿ã q^è•<åÅ#∞ QÆ∞iOz q=iOKÕk „ÉÏǨχ}=Ú. (nxH˜, „ÉÏǨχ} ‰õΩÖÏxH˜ U ã¨O|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞.) Ü«∂QÆ„H˜Ü«∞Å#∞ P^è•~°OQÍ KÕã¨∞H˘x qHõã≤`«"≥∞ÿ# Láêã¨<å q^è•<åÅ#∞ QÆ∞iOz q=iOKÕk P~°}ºHõ=Ú. ã¨$+≤ì ~°Ç¨Ï™êºxfl, =¸Å (Ѩ~°=∞) ã¨`åºxfl, =∞x+≤ x[ã¨fi~°∂áêxfl, rq`« ÅHΔͺxfl KÕ~°∞‰õΩ<Õ =∂~åæxfl q=iOKÕq LѨx+¨`«∞ÎÅ∞.

4. Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞ QÆ∞iOz ZO`À=∞OkH˜ ã¨Ô~·# J=QÍǨÏ# ÖË^Œ∞. g\˜x QÆ∞iOz Ü«ÚH˜ÎÜ«ÚHõÎOQÍ, ã¨iÜ≥ÿ∞# ^Œ$HÀ¯}O #∞Oz q=i™êÎ~å?

D Ö’HõOÖ’ =∞#O ã¨∞YOQÍ rqOKåÅO>Ë =∞#Ö’ Ѩ~°ã¨Ê~° ™œÇ¨¢~°ÌO, ã¨Ç¨ÏHÍ~°=Ú LO_®e† LѨHÍ~åxH˜ uiy LѨHÍ~°O KÕÜ«∞@O =∂¢`«"Õ∞ HÍHõ =∞# ã¨OѶ¨∞O "≥Ú`åÎxfl L#fl`«"≥∞ÿ#^•xQÍ ~°∂á⁄OkOK«_»O HÀã¨O =∞#O ã¨OѶ¨∞¿ã= KÕÜ«∂e J<Õ XHõ qt+¨ì"≥∞ÿ# =∞<ÀÉèÏ=O =∞#Ö’ HõÅQÍe.

6

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O „ѨHÍ~°O Ö’Hõ=∞O>Ë ˆH=ÅO =∞#∞+¨μºÅ∞ =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. =∞#∞+¨μºÅ ÖÏQÍ<ÕÕ Ñ¨â◊√ѨHΔͺk W`«~° r=HÀ@∞¡ Jhfl JO^Œ∞Ö’ L<åfl~Ú. „ѨHõ$uÜ≥ÚHõ¯ qq^èŒ â◊‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. D â◊‰õΩÎÅ#∞ xÜ«∞q∞Oz, xÜ«∞O„uOKÕ JkèѨ`«∞Å∞QÍ, =∞#∞+¨μºÅHõO>Ë L`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ# K≥·`«#ºO Hõey# r=ÙÅ∞ "Õˆ~ L<åfl~°∞. gˆ~ ^Õ=`«Å∞. D ^Õ=`«Å∞ Ü«∞[˝Ü«∂QÍk ^è•i‡HõHõ~°‡Å`À `«$Ñ≤Î K≥Ok, =∞#‰õΩ áê_çѨO@Å#∞, PÜ«Ú~å~ÀQͺÅ#∞, ã¨HÍÅ =~å¬Å#∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOz =∞##∞ HÍáê_»∞`å~°∞. WÖÏ =∂#=ÙÅ∞ ^Õ=`«Å#∞, ^Õ=`«Å∞ =∂#=ÙÅ#∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O ã¨O`«$Ñ≤ΠѨ~°K«@O =Å# Ö’Hõ=∞O`å ã¨O`«∞+≤ìx á⁄O^Œ∞`«∞Ok. Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å "≥#∞Hõ L#fl x["≥∞ÿ# `«`«ÎfiO W^Õ. âߢ™ÈÎHõÎOQÍ Jyflx "≥eyOz, ^Õ=`«Å#∞ PǨfixOz, P JyflÖ’ ã¨iÜ≥ÿ∞# =∞O„`åÅ ^•fi~å Wëêì~°÷ã≤kú HÀã¨O PǨï`«∞Åx=fi@"Õ∞ Ü«∞[˝O Ü≥ÚHõ¯ q^è•#„Hõ=∞O. D Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞ QÆ∞iOz# `«Ñ¨C Jaè„áêÜ«∂Å#∞, PˆHΔѨ}Å#∞ ã¨∂÷ÅOQÍ WÖÏ K≥ѨÊ=K«∞Û. 1. WO\’¡ ã¨ÎOÉèÏxfl H˘_ç`Õ `À@Ö’ L#fl

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

7

H˘|ƒi K≥@¡ #∞O_ç H˘|ƒiHÍÜ«∞Å∞ ~åeѨ_»`åÜ«∂?

JÖψQ JyflÖ’ =^Œe# PǨï`«∞Å=Å¡ „ѨHõ$uÖ’ Z@∞=O\˜ =∂~°∞Ê ~å^Œ∞. 2. Ü«∞*Ï˝^Œ∞ÅÖ’ Ѩâ◊√=^èŒ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. Wk „áê}˜Ç≤ÏO㨠HÍ^•? ÖË^• =∂Oã¨O u<åÅ<Õ lǨfiKåѨÖϺxfl f~°∞ÛH˘#\ÏxˆH Ü«∞*Ï˝^Œ∞Å∞ P~°OaèOK«|_®¤Ü«∞x K≥ѨÊ=K«∞Û<Õ"≥∂? 3. JnHÍHõ áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞, "≥#fl, <≥~Úº "≥Ú^ŒÖˇ·# LѨܫÚHõΠѨ^•~å÷Å#∞ Ü«∞*Ï˝ÅÖ’ PǨïuQÍ W=fi@O =¸~°ö`«fiO HÍ^•? nxHõO>Ë J=ã¨~°OÖ’ L#fl c^Œ"åiH˜ g\˜x ѨOzÃÑ@ì@O =∞iO`« „ѨÜ≥∂[#Hõ~°O Hõ^•?

D PˆHΔѨ}ʼnõΩ ["å|∞Å#∞ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ WÖÏ ã¨∂zOK«=K«∞Û.

(1) PǨï`«∞Å „ѨÜ≥∂[#O: PǨï`«∞Å#∞, JyflÖ’ "Õã≤<å g\˜x ã‘fiHõiOKÕk =∂„`«O qâ◊fixÜ«∂=∞‰õΩ_≥·# Ѩ~°=∂`«‡ÜÕ∞. Ü«∞[˝O KÕ¿ã"åi „áê~°÷#Å#∞ PÅH˜Oz "åi HÀiHõÅ#∞ f~°Û@O ã¨~°fiA˝_»∞, ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_≥·# Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ U=∂„`«O Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ# Ѩx HÍ^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë D „ѨHõ$u JO`å PÜ«∞# Pnè#OÖ’ L#flk Hõ^•!

(2) Ѩâ◊√=^èŒ: Ü«∞*Ï˝ÅÖ’ J<ÕHõ ~°HÍÅ∞ L<åfl~Ú.

8

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

"å\˜Ö’ 'Ѩâ◊√=^茗`À ‰õÄ_ç# Ü«∞*Ï˝Å∞ KåÖÏ `«‰õΩ¯=. =∞~˘Hõ„ѨHõ¯ =∂O™êǨ~åxfl u#@OÖ’ `«¿ÑÊq∂ ÖË^Œx =∞# âߢ™êÎÅ∞ JOwHõiOKå~Ú. HÍ|\˜ì D PˆHΔѨ}Ë ã¨Ô~·#k HÍ^Œ∞. WHõ „áê}˜Ç≤ÏOã¨#∞ QÆ∞iOz K≥ѨC‰õΩO^•O. =∞#O rqã¨∞Î#flѨC_»∞ H˘O`« „áê}˜Ç≤ÏO㨠Jx"å~°ºOQÍ [~°∞QÆ∞`«∂<Õ LO@∞Ok. (L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ =∞#O #_»∞ã¨∞Î#flѨC_»∞ =∞# áê^•Å „H˜O^ŒÑ¨_ç p=∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# r=ÙÅ∞ #tã¨∞Î<åfl~Ú QÆ^•!) „áê}˜Ç≤ÏO㨠KÕÜ«∞‰õΩO_® rqOK«@"Õ∞ Jã¨OÉèí=O. JÖÏO@ѨC_»∞ Ö’HõÇ≤Ï`«O HÀã¨O H˘kÌQÍ „áê}˜Ç≤ÏOã¨=Ù#fl Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞ ã¨=∂[O JOwHõiOK«^•? J~Ú<å =∞Ǩg~°∞_»∞ (*ˇ·#=∞`« ™ê÷Ѩ‰õΩ_»∞), |∞^Œ∞ú_»∞ÖÏO\˜ =∞ǨѨÙ~°∞+¨μÅ LѨ^ÕâߊѶ¨e`«OQÍ Ü«∞*Ï˝ÅÖ’ KÕÜ«∞|_Õ „áê}˜Ç≤ÏO㨠ã¨OѨÓ~°‚OQÍ xezáÈ~ÚOk. D ~ÀAÖ’¡ H˘O^Œ~°∞ Ñ≤O_ç`À KÕã≤# Ѩâ◊√=ÙÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ ã¨OˆH`«=∂„`«OQÍ LѨÜ≥∂yã¨∞Î<åfl~°∞.

(3) PǨ~°Ñ¨^•~å÷Å =$^ä•: Wk `«=∞`«=∞ qâßfi™êʼnõΩ, #=∞‡HÍʼnõΩ ã¨O|OkèOz# „Ѩâ◊fl.

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

9

W@∞=O\˜ #=∞‡HÍÅ∞ Jxfl =∞`åÅÖ’#∂ L<åfl~Ú. g\˜H˜ P^è•~°O "åi"åi ^èŒ~°‡ „QÆO^ä•Å∞. `«=∞ ÉèíH˜Îqâßfi™êÅ Hõ#∞QÆ∞}OQÍ „â◊^•ú㨉õΩÎÅ`À KÕÜ«∞|_Õ HÍ~åºÅ‰õΩ „áêѨOzHõ =ã¨∞Î=ÙÅ=Öˇ qÅ∞=Å∞ x~°‚~ÚOK«@O Jq"ÕHõO. N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ =O\˜ =∞Ǩ"Õ∞^è•q Ãã·`«O g\˜x `«Ñ¨C Jx K≥ѨÊÖË^Œ∞.

JO`ÕHÍHõ Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å#∞ KÕ~ÚOKÕ Éèí‰õΩÎÅ∞ `«=∞ ™⁄O`« _»|∞ƒ`À<Õ g\˜x KÕ~Ú™êÎ~°∞ QÍx Ѩ~°∞Å ™⁄=Ú‡`À#∂, „ѨÉèí∞`«fi^èŒ#O`À#∂ HÍ^Œ∞. WOHÍ W@∞=O\˜ ^è•i‡Hõ ã¨=∂~å^èŒ#ÅÖ’ c^ŒÅ‰õΩ J#fl =¢™êÎ^Œ∞Å#∞, ^èŒ<åxfl ^•#OKÕ¿ã PKå~°O ™êO„Ѩ^•~ÚHõOQÍ =ã¨∂Î<Õ LOk ‰õÄ_®.

NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_»∞ w`«Ö’ Ü«∞*Ï˝xfl QÆ∞iOz qѨÙÅOQÍ q=iOKå_»∞. Ü«∞[˝O J<Õ Ñ¨^•xH˜ w`åKå~°∞º_»∞ KåÖÏ qã¨Î$`«"≥∞ÿ# J~å÷xfl WKåÛ_»∞. x™êfi~°÷"≥∞ÿ# |∞kú`À KÕ¿ã U P~å^èŒ# #~Ú<å, ¿ã= #~Ú<å, ^•<åxfl J~Ú<å Ü«∞[˝OQÍ ÉèÏqOK«=K«∞Û. q^•º=O`«∞Å∞ q^Œº#∞, `«áÈ^èŒ#∞Å∞ `«áêxfl ^•#q∞=fi@O ‰õÄ_® Ü«∞[˝"Õ∞. =∞# rq`«OÖ’ WÖÏO\˜

10

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

Ü«∞*Ï˝xfl J=ÅOaOK«\ÏxH˜ JO^ŒiH© JѨiq∞`«"≥∞ÿ# J=HÍâ◊O LOk. Hõ#∞Hõ W@∞=O\˜ Ü«∞*Ï˝Å#∞ JO^Œ~°∂ `«=∞ `«=∞ J~°›`« "Õ∞~°‰õΩ KÕÜ«∞=K«∞Û#∞.

KÕÜ«∂e ‰õÄ_®.

5. "Õ^•Å∞ LѨx+¨`«∞ÎÅ∞ HÍHõ =∞#‰õΩ#fl W`«~° Ѩq„`« „QÆO^ä•Å∞ Uq? "å\˜ ™ê~åxfl q=i™êÎ~å? Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡OÖ’ Ѩq„`åÅ∞ Jx ÉèÏqOK«|_Õ „QÆO^ä•Å∞ HÀH˘Å¡Å∞. J~Ú<å ™êO„Ѩ^•~ÚHõOQÍ JOwHõiOK«|_ç#q, =∞iÜ«Ú Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[OÖ’x Jxfl ã¨O„Ѩ^•Ü«∂ʼnõΩ K≥Ok# =º‰õΩÎÅKÕ P^ŒiOK«|_Õ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# H˘xfl „QÆO^ä•Å∞ =∂„`«O WHõ¯_» „Ѩ`ÕºHõOQÍ ¿Ñ~˘¯#|_»∞`«∞<åfl~Ú. ~å=∂Ü«∞}O, =∞ǨÉèÏ~°`«O, ÉèíQÆ=næ`«`Àáê@∞, =∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ ÉèÏQÍÅ~Ú# =∞#∞㨇 $u, Ѩ~åâ◊~°ã¨‡ $u, Ü«∂[˝=ůºã¨‡ $u "≥Ú^ŒÖˇ·#q, W`«~° PQÆ=∂Å∞, ѨÙ~å}ÏÅ∞ =∞iÜ«Ú ^Œ~°≈<åÅ∞. "åb‡H˜ =∞ǨÏi¬ ~°zOz# ~å=∂Ü«∞}OÖ’ =∂#"åoH˜ jÅx~å‡}Ïxfl É’kèOKÕ N~å=∞K«O„^Œ∞_ç Hõ^äŒ q=iOK«|_çOk. "åºã¨ =∞ǨÏi¬ „"åã≤#

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

11

=∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ H“~°= áêO_»=ÙÅ Hõ^äŒ =∞iÜ«Ú NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞x QÆ∞iOz qâ◊^ŒOQÍ K≥ѨÊ|_çOk. rq`«OÖ’ Jx"å~°ºOQÍ =KÕÛ Hõ+¨ì#ëêìÅ#∞ =∞ǨѨÙ~°∞+¨μÅ∞ ZÖÏ Z^Œ∞~À¯QÆeQÍ~À `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë =∞#H˜ ‰õÄ_» J@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞efl Z^Œ∞~˘¯#QÆeˆQ ^è≥·~°º=Ú, =∞#â◊≈H˜Î Åaè™êÎ~Ú. ÉèíQÆ=næ`« =∞ǨÉèÏ~°`«OÖ’ XHõ ÉèÏQÆO. Wk ã¨~°fi[#„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡¢QÆO^äŒ=Ú. LѨx+¨`«∞ÎÅ∞ QÀ=ÙÖˇ·`Õ w`« "å\˜ áêÅ=O\˜k. ÉèíQÆ=O`«∞_≥·# NHõ$+¨μ‚_çH©, =∞Ǩg~°∞_≥·# J~°∞˚#∞_çH© =∞^茺 ‰õΩ~°∞ˆHΔ„`« Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ [iy# ã¨OÉèÏ+¨}ÜÕ∞ w`«. KÕÜ«∞=Åã≤# Hõ~°Î"åºxfl, J^≥O`« Hõ+¨ì"≥∞ÿ#k J~Ú<å, Ѩ@∞ì^ŒÅ`À, x™êûfi~°÷|∞kú`À KÕÜ«∂e. ^≥·=„Ñ‘u HÀã¨O, Ö’HõHõÖϺ}O HÀã¨O, ã¨=∂[OÖ’x ã¨Éèí∞ºÅ∞QÍ ã¨=∂*ÏxH˜ =∞#=O`«∞ |∞∞}Ïxfl f~°Û_»O HÀã¨O ã¨fi^èŒ~å‡xfl =∞#O PK«iOz f~åe. ã¨fiâ◊H˜Î`À ™êkèOK«QÆÅ XHõ L#fl`«ÅHΔͺxfl Hõey=ÙO_ç, ^•xx ™êkèOK«_®xH˜ HÍ=Åã≤# Ѩ@∞ì^ŒÅ#∂, ã¨OHõÅÊâ◊H˜Îh ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩO@∂, P ÅHΔͺxfl KÕ~°∞HÀ=\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflã¨∂Î rqOK«_»"Õ∞ ã¨fi^èŒ~°‡O. ã¨fi^èŒ~°‡OÖ’<Õ

12

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

„âıÜ«∞ã¨∞û LOk. Ѩ~°^èŒ~å‡xfl QÆ∞_ç¤QÍ J#∞HõiOK«_»O KåÖÏ „Ѩ=∂^ŒÉèíi`«O HÍ|\˜ì Jk ÉèíÜ«∂=ǨÏ"≥∞ÿ#^Œx K≥ѨÊ|_çOk. W^Õ ‰õΩ¡Ñ¨ÎOQÍ w`åã¨O^Õâ◊=Ú. „â◊√`«∞Å∞ „ѨuáêkOKÕ ã¨~Àfi`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ#, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ# ã¨`åºÅ#∞ *Ï˝Ñ¨HõO ÃÑ@∞ìH˘x (㨇 $u´*Ï˝Ñ¨HõO), J#QÍ ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx, =∂iáÈÜÕ∞ HÍÅ=∂# Ѩiã≤÷`«∞ʼnõΩ J#∞QÆ∞}OQÍ, Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂*Ïxfl xÜ«∞q∞Oz, =∂~°æ^Œ~°≈Hõ`«fiO =Ç≤ÏOKÕ"Õ ã¨‡ $`«∞Å∞. =∞#∞=Ù, Ü«∂[˝=Å∞¯ º_»∞, Ѩ~åâ◊~°∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞ǨÏ~°∞¬ÅKÕ ~°zOK«|_ç# D 㨇 $`«∞ÅÖ’ „Ѩu Ç≤ÏO^Œ∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ =ºH˜ÎQÆ`«, ™ê=∂lHõ rq`«O ZÖÏ LO_®Ö’ ã¨Ê+¨ìOQÍ q=iOK«|_çOk. WOHÍ qq^èŒ ^Õ=`å ѨÓ*Ïq^è•<åÅ∞, ^Õ"åÅÜ«∂Å#∞ QÆ∞iOz# q=~åÅ#∞ Hõey=ÙO_ç, P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å#∞ QÆ∞iOz q=iOKÕ „QÆO^ä•Å∞ PQÆ=∂Å∞. Kåi„`å`«‡Hõ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å∞ JHõ¯_»Hõ¯_» L<åfl, Z‰õΩ¯=ÉèÏQÆO Hõ^äŒÅ ^•fi~å, ~°∂ѨHÍÅ ^•fi~å, ^Œ$ëêìO`åÅ ^•fi~å ^è•i‡Hõ ã¨`åºÅ#∞ ™ê=∂#∞ºÅ∞ ‰õÄ_® ã¨Ê+¨ìOQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ@∞¡ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞@"Õ∞

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

13

ѨÙ~å}ÏÅ =ÚYº L^ÕÌâ◊O. Hõ$+¨‚bÅÅ#∞ q=iOKÕ ÉèÏQÆ=`«=Ú, q+¨μ‚ѨÙ~å}O, ѨÙ~å}ÏÅÖ’ Z‰õΩ¯= „Ѩã≤kÌ á⁄Ok# „QÆO^ä•Å∞. ^Œ~°≈<åÅ∞ J<Õ „QÆO^ä•Å∞ P~°∞. D [QÆ`«∞Î ã¨$+≤ì, =¸Å`«`«ÎfiO, P`«‡, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#"å\˜ QÆ∞iOz g\˜Ö’ K«iÛOK«|_®¤~Ú. g\˜Ö’ Ѩ`«O[e q~°z`« Ü≥∂QÆâߢã¨ÎO, "åºã¨=∞ǨÏi¬ ~°zOz# "Õ^•O`« ^Œ~°≈<åÅ∞ WѨÊ\˜H© [#„Ñ≤Ü«∂Å∞QÍ<Õ q~ålÅ∞¡`∞« <åfl~Ú.

6. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞<åfl_»<Õ #=∞‡HõO ™ê^è•~°}OQÍ D „ѨѨOK«OÖ’x Jxfl =∞`åÅÖ’#∂ LOk. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`å#∞™ê~°O ÉèíQÆ=O`«∞x ã¨fi~°∂ѨO Z@∞=O\˜k? Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’ qq^èŒ ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞x QÆ∞iOz K≥¿ÑÊ Jaè„áêÜ«∂efl, "å\˜"å\˜ TǨáÈǨÏefl ã¨O„QÆǨÏOQÍ WÖÏ ¿Ñ~˘¯#=K«∞Û#∞. Ѩ~°„|ǨχXHõ¯_Õ. PÜ«∞# ã¨`ü–z`ü–P#O^Œã¨fi~°∂ѨÙ_»∞.

PÜ«∞# D [QÆ`«∞Î#∞ `«# â◊H˜Î`À `«##∞O_Õ ã¨$+≤ì™êÎ_»∞† `å<Õ HÍáê_»∞`å_»∞† uiy H˘O`«HÍÅO `«~åfi`« `«#Ö’ˆH LѨã¨OǨÏiOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∞Å∞

14

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

KÕ¿ãk ÉèíQÆ=O`«∞_Õ. ã¨$+≤ì `«~åfi`« ã≤÷uHÍÅOÖ’ XHõ K«„Hõ=iÎÖÏQÍ D [QÆ`∞« #Î ∞ áÈ+≤OKÕ"å_»∞ PÜ«∞<Õ. r=ÙÅ áêѨѨÙ}ϺÅH˜ `«y# Ѷ¨ÖÏÅ#∞ WKÕÛk ^Õ=Ù_Õ. PÜ«∞# ã¨~°fiA˝_»∞, ã¨~°fiâ◊H˜Î=∞O`«∞_»∞, *Ï˝#=∞Ü«Ú_»∞, ™œO^Œ~°ºxkè, ã¨HõÅã¨^Œ∞æ}ÏʼnõΩ xÅÜ«∞O. ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ r=ÙÅ g∞^Œ Jáê~°"≥∞ÿ# Hõ~°∞} LO@∞Ok. PÜ«∞# ^ŒÜ«∂ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. D „ѨѨOK«O J<Õ áê~î°âßÅÖ’ r=ÙÅ∞ q"ÕHõqK«HõΔ}Å`À, ~°Hõ~°HÍÅ J#∞Éèí"åÅ`À „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ `«=∞ *Ï˝<åxfl ÃÑOá⁄OkOK«∞‰õΩO\Ï~°h, L#fl`«"≥∞ÿ# Ѩi}Ï=∂xfl á⁄O^Œ∞`å~°h, á⁄O^•Åh ^Õ=Ù_»∞ nxx ã¨$+≤ìOKå_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ÉèíH˜Î„Ñ≤Ü«Ú_»∞, â◊~°}ÏQÆ`«ÉèÏ=O`À JÜ«∞##∞ „¿Ñq∞OK«@O ã¨∞ÅÉèíO. ^≥·=™êHΔÍ`å¯~°O`À<Õ =∂#= [#‡ ™ê~°÷Hõ=∞=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# ™êHÍ~°∞_Õ HÍHõ, x~åHÍ~°∞_»∞ ‰õÄ_®. ^Õ=Ù_»∞ ^èŒ~å‡xfl uiy ™ê÷Ñ≤OK«\ÏxH˜, Éèí‰õΩÎÅ#∞ L^ŒúiOK«\ÏxH˜ „ѨuÜ«ÚQÆOÖ’#∂ D Ö’HõOÖ’ J=`«i™êÎ_»∞.

7. ^Õ=Ù_˘Hõ¯_Õ Jx Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ #=∞‡Hõ=∞~Ú`Õ "å~°∞ t=Ù_»∞, q+¨μ‚=Ù, ^Õq, QÆ}Ѩu "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ=∞Ok ^Õ=Ùà◊§#∞

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

15

ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨Ól™êÎ~°∞? nx=Å¡ ^Õ=Ùà◊√§ J<Õ‰õΩÅx JOwHõiOz#@∞¡ HÍ^•? JO`ÕHÍHõ H˘xfl =ÚYº ѨÙ~å}ÏÅÖ’ giH˜ Ѩ~°ã¨Ê~° q~À^èŒ=Ú#fl@∞¡ QÍ#∂, XHõiHõO>Ë =∞~˘Hõ~°∞ Q˘Ñ¨Ê J<Õ ÉèÏ"åxfl „ѨHõ\˜ã¨∞Î#fl@∞¡QÍ#∂ =∞#H˜ HõxÊã¨∞ÎO^Õ? Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O J<ÕHõ ^Õ=`«Å#∞ JOwHõiOz#@∞¡ HõxÊã¨∞Î<åfl, ^Õ=Ù_»∞ ÖËHõ Ѩ~°=∂`«‡ XHõ¯_Õ. WO„^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ^Õ=`«Å∞ =Ú#∞Ѩ\˜ ã¨$+≤ìHÍÅOÖ’ =∞#=O\˜ r=ÙÖË. g~°∞ `«=∞ JѨÓ~°fi ѨÙ}ºÑ¶¨ÅOQÍ D ã¨$+≤ìÖ’ WO„^Œ∞_»∞, =~°∞}∞_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ ã¨OáêkOKå~°∞. ã¨$+≤ìÖ’x H˘xfl „ѨHõ$uâ◊‰õΩÎÅ#∞ g~°∞ xÜ«∞O„u™êÎ~°∞. g~°∞ =∞# „ѨÉèí∞`«fiOÖ’x JkèHÍ~°∞Å =O\˜"å~°∞. `«=∞ ѨÙ}ºÑ¶¨ÅO H©Δ}˜Oz# `«~°∞"å`« g~°∞ `«=∞ Ѩ^Œ=ÙÅ#∞ HÀÖ’Ê`å~°∞. uiy g~°∞ =ÚH˜ÎHÀã¨O „ѨÜ∞« uflOKåe.

WHõ „|Ǩχ, q+¨μ‚, t=ÙÅ q+¨Ü«∞O. g~°∞ =ÚQÆ∞æ~°∂ =¸_»∞ "Õˆ~fi~°∞ ^Õ=`«Å∞ HÍ~°∞. ã¨$+≤ìã≤÷uÅÜ«∂Å∞ KÕÜ«∞_®xH˜ ѨÓ#∞‰õΩ#fl XˆH Ѩ~°=∂`«‡ Ü≥ÚHõ¯ =¸_»∞

16

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

"Õˆ~fi~°∞ ~°∂áêÅ∞. U q^èŒOQÍ XˆH =ºH˜Î WO\’¡ `«O„_çQÍ#∞, PѶ‘ã¨∞Ö’ JkèHÍiQÍ#∞, JOQÆ_çÖ’ qxÜ≥∂QÆ^•~°∞_çQÍ LO\Ï_À JÖψQ ^Õ=Ù_»∞ HÍ~åº#∞™ê~°OQÍ qq^èŒ<å=∞ ~°∂áêÅ`À HõxÑ≤™êÎ_»∞.

D ^Õ=`«Å‰õΩO_Õ ã¨$+≤ì "≥Ú^ŒÖˇ·# â◊‰õΩÎÅ#∞ ‰õÄ_» ¢ã‘Î~°∂áêÅ∞QÍ TÇ≤ÏOz ÅH©Δ ‡, ã¨~°ã¨fiu, áê~°fiu "≥Ú^ŒÖˇ·# ¿Ñ~°¡`À Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. Jyfl – ^•x ^ŒÇ≤ÏOKÕ â◊H˜Î, U q^èŒOQÍ q_»nÜ«∞~åx ã¨O|O^è•xfl Hõey LO\ÏÜ≥∂, D ^Õg^Õ=`«Å∞ ‰õÄ_® JÖÏ Jq<åÉèÏ=ã¨O|O^èŒO Hõey LO\Ï~°∞. D ^Õ=`«ÅO^Œ~°∂ HõeÊOK«|_ç# "åà◊§x J#∞HÀ‰õÄ_»^Œ∞. ѨOK«^•~°`À KÕÜ«∞|_Õ ÉÁ=∞‡Åhfl ѨOK«^•~° J~Ú#>Ë¡ D ^Õ=`å~°∂áêÅhfl XˆH Ѩ~°=∂`«∞‡x qq^èŒ ~°∂áêÅ∞.

TǨf`«∞_≥·# Ѩ~°=∂`«‡#∞ QÆ∞iOz <Õ~°∞QÍ ^蕺xOK«@O ™ê=∂#∞ºÅ‰õΩ J™ê^茺O. ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏO=Å¡, P Ѩ~°=∂`«‡#∞ ™ê=∂#∞ºÅ |∞kúâ◊H˜ÎH˜ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ `Õ=@O HÀã¨O, |∞∞+¨μÅ∞ PÜ«∞# qq^èŒ ~°∂áêÅ#∂, <å=∂Å#∂ `«=∞ `«Ñ¨â◊≈H˜Î`À ^Œi≈Oz, =∞#HõOkOKå~°∞. Hõ#∞Hõ D

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

17

^Õ=`«Å ^蕺#O =Å¡ =∞#‰õΩ ÅaèOKÕk P Ѩ~°=∂`«∞‡x ™êHΔÍ`å¯~°"∞Õ .

WHõ H˘xfl ѨÙ~å}ÏÅÖ’ =∞#‰õΩ HõxÊOKÕ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~À^èŒÉèÏ"åÅ#∞ QÆ∞iOz XHõ\˜ Ô~O_»∞ =∂@Å∞ K≥ѨC‰õΩO^•O. =O^ŒÅ H˘Åk ã¨O=`«û~åÅ #∞O_ç ¢Ñ¨Kå~°OÖ’ L#fl D ѨÙ~å}ÏÅ =¸Å~°∂ѨO U^À, HÍÅ„Hõ=∞OQÍ "å\˜Ö’ KÕ~°Û|_ç# ÉèÏQÍÅ∞ U"À q_»nã≤ K≥ѨÊ_»O Hõ+¨ìO. â‹·=ÙÅ, "≥·+¨‚=ÙÅ, â߈HÎÜ«ÚÅ =∞^茺 Jaè„áêÜ«∞ ÉèË^•Å∞ K≥ň~y# HÍÅOÖ’ `«=∞ =∞`åÅ „âı+¨ª`åfixfl x~°∂Ñ≤OK«@O HÀã¨O PÜ«∂ =∞`åÅ J#∞Ü«∂Ü«ÚÅ∞ `«=∞‰õΩ W+¨ìO =zÛ#@∞¡ „"åã≤ D ѨÙ~å}ÏʼnõΩ *’_çOz LO_»=K«∞Û#x K≥ѨCHÀ=_»O ã¨||∞. Hõ#∞Hõ áê~î°‰õΩÅ∞ D ѨÙ~å}ÏÅ =ÚM’º^ÕÌâßxfl =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃÑ@∞ìH˘x, "å\˜ ã¨∂ÊùiÎH˜ =ºuˆ~HõOQÍ, Ü«ÚH˜ÎÇ‘Ï#OQÍ Hõ#|_Õ „"å`«Å#∞ ÅH˜ΔOK«‰õÄ_»^Œ∞.

8. ~å~Ú, =∞#∞fl, ֒Ǩ^Œ∞Å`À =∂#==∂„`«∞Å∞ xi‡Oz# q„QÆǨ^Œ∞Å#∞ ѨÓlOK«@O J*Ï˝<åxH˜ Ѩ~°=∂=kè HÍ^•?

Wk =¸_è»qâßfiã¨O HÍ^•?

18

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

q„QÆǨ~å^èŒ#‰õΩ "≥#∞Hõ L#fl L#fl`« `«`åÎfixfl `≥Å∞ã¨∞HÀ‰õΩO_® KÕ¿ã PˆHΔѨ} Wk. U Ç≤ÏO^Œ∞=Ù ‰õÄ_® q„QÆǨÏ"Õ∞ ^Õ=Ù_»<Õ ÉèÏ=O`À ѨÓlOK«_»∞. D q„QÆǨÅ∞ [_»Ñ¨^•~å÷Öˇ·<å ‰õÄ_® Jq *Ï˝Ñ¨HÍxH˜ fã¨∞H˘KÕÛk K≥·`«#º=∞Ü«Ú_≥·# P Ѩ~°=∂`«‡<Õ. XHõ =ºH˜Î KèåÜ«∂z„`«O J`«x ã¨r= z„`åxfl =∞#ã¨∞û‰õΩ fã¨∞‰õΩ~å^•? nxfl ‰õÄ_® PˆHΔÑ≤Oz#@¡~Ú`Õ tÅ∞=#∞, ɡ·aÅ∞#∞ ѨÓlOKÕ ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞, 'HÍÉÏ— ~åux P~åkèOKÕ =Úã¨Öχ#∞Å∞, *ÏfÜ«∞Ѩ`åHÍxH˜ =O^Œ#=∂K«iOKÕ ^Õâ◊Éèí‰õΩÎÅ∞... g~°O^Œ~°∂ ‰õÄ_» q„QÆǨ~å^茉õΩÖË.

WHõ =¸_è» qâßfi™êefl QÆ∞iOz ZO`« `«‰õΩ¯=QÍ K≥Ñ≤`Õ JO`« =∞Ozk. =∞^茺 Ü«ÚQÆOÖ’ ÖˇHõ¯ÖË#O`«=∞Ok ¢ã‘ÎÅ#∞ =∞O„`««QÆ`≥ÎÅ#fl <≥ѨO`À x~°ÌÜ«∞QÍ HÍeÛ K«Oáê~°∞ ¢ÔH·ã¨Î=ÙÅ∞. <Õ\˜H˜ ‰õÄ_® áêâßÛ`«∞ºÅ‰õΩ Ñ¨^Œ=¸_»∞ JO>Ë ^Œ∞~°^Œ$+¨ì ã¨∂zHõ. á⁄~°áê@∞# K˘Hͯ#∞ u~°QÆ"Õã¨∞‰õΩO>Ë P ~ÀA Ѩ#O`å 'Ѷ¨\ò— Jx #=Ú‡`å~°∞. ZO`À=∞Ok =Úã¨Öχ#∞Å∞ HõO\˜H˜ HõxÑ≤Oz# `˘O_»Å#hfl H˘\˜ì K«OѨ@O JO^ŒiH© `≥eã≤# q+¨Ü«∞"Õ∞.

W@∞=O\˜

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

19

=¸_è»#=∞‡HÍÅ∞ „ѨѨOK«OÖ’x Jxfl ^ÕâßÅ [#∞ÅÖ’#∞ HõxÊ™êÎ~Ú.

W`«~°∞Å∞ =¸_è»#=∞‡HÍÅ∞ Jx #"Õ∞‡ Ç≤ÏO^Œ∂ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅÖ’ x[OQÍ HõO\˜H˜ HõxÊOK«x xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# P^蕺u‡Hõ, =∂#ã≤Hõ `«`åÎfiÅ∞ Z<Àfl Wq∞_ç L<åfl~Ú.

XHõ"Õà◊ J~°÷OѨ~°÷O ÖËx =¸_è»#=∞‡HÍÅ#∞‰õΩ<åfl g\˜=Å¡ W`«~°∞ʼnõΩ HõeˆQ Ǩx Ug∞ ÖË^Œ∞. z=~°‰õΩ P^èŒ∞xHõ =∂#=ÙxH˜ q*Ï˝#OÃÑ·<å, Ü«∞O„`åÅÃÑ·<å L#fl „ѨQÍ_è» qâßfiã¨O Jxfl\˜Hõ#fl ÃÑ^ŒÌ =¸_è»qâßfiã¨O HÍ^•? ZO^Œ∞HõO>Ë =∞x+≤H˜ J`åº=â◊ºHõ"≥∞ÿ# =∞#âß≈Oux W=fiÖˉõΩO_® L<åfl g\˜ g∞^Œ J`«_»∞ `«# #=∞‡HÍxfl HÀÖ’ÊÖË^Õ!

9. D q„QÆǨÅ#∞ ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ „Ѩu+≤ªOz, ѨÓlOKÕ "å_»∞Hõ L#flk. ÅHõΔÖÏk Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ ѨÓ[Å∞ JiÊOK«\ÏxH˜ D ^Õ"åÅÜ«∂Å#∞ ã¨O^Œi≈ã¨∞Î<åfl~°∞. D ^Õ"åÅÜ«∂ʼnõΩ "≥#∞Hõ L#fl `«`åÎfixfl QÆ∞iOz q=i™êÎ~å? ''ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ L<åfl_»∞. PÜ«∞<ÕÕ D „ѨѨOKåxH˜

20

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

ã¨$+≤ìHõ~°Î† xÜ«∞O`«. PÜ«∞# J#∞„QÆǨÏO=Å¡ ã¨∞YâßO`«∞Å∞, HÀѨO =Å¡ Hõ+¨ì#ëêìÅ∞ HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.—— „ѨѨOK«OÖ’x =∞#∞+¨μºÅO^ŒiÖ’#∂ W@∞=O\˜ #=∞‡HõO U^À XHõ suÖ’ =∞#‰õΩ HõxÊã¨∞ÎOk. J@∞=O\˜ ^Õ=Ù_»∞ XHõ_»∞ L<åfl_»x XѨC‰õΩ#flѨC_»∞ PÜ«∞##∞ ã¨∞ÅÉèíOQÍ ã¨g∞Ñ≤OK«\ÏxH˜, PÜ«∞##∞ „áêi÷OK«\ÏxH˜ XHõ =∂~°æO LO_ç LO_®e. J^Õ ^Õ"åÅÜ«∞O. ~åA =∞# TiH˜ =¿ãÎ J`«x HÀã¨O „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# QÆ∞_®~°O "Õã≤, „Ѩ`ÕºHõ"≥∞ÿ# U~åÊ@∞¡ KÕ™êÎ~°∞ Hõ^•. JÖψQ D ã¨=∞ã¨Î [QÆ`«∞Î#‰õΩ K«„Hõ=iÎ J~Ú# Ѩ~°„|Ǩχ =∞# HÀã¨O D Ö’HõOÖ’ J=`«iOz#ѨC_»∞ PÜ«∞# HÀã¨O =∞#O ÉèíH˜Î„¿Ñ=∞Å`À U~°ÊiKÕ x~å‡}"Õ∞ ^Õ"åÅÜ«∞O. ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ J=â◊ºO LO_»=Åã≤# ÉèÏQÍÅ∞ Wq: ^Õ=`å q„QÆǨÏO LO_Õ QÆ~°ƒù QÆ$ǨÏO† ^•xH˜ =ÚO^Œ∞"≥·Ñ¨Ù LO_Õ â◊√Hõ<åt, JO`«~åàÏÅ∞, `«~°∞"å`« P^蕺u‡Hõ ™êOã¨$¯uHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ LѨÜ≥∂yOKÕ qâßÅ"≥∞ÿ# #$`«º=∞O@ѨO ÖË^• #=~°OQÆO. W"ÕHÍHõ ^èŒfi[ã¨ÎOÉèíO, |eÑ‘~î°O LO_®e. ÃÑ^ŒÌÃÑ^ŒÌ ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ Ѩi"å~°

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

21

^Õ=`«Å‰õΩ QÆ∞à◊√§, „áêHÍ~åÅ∞† Ü«∂QÆâßņáêHõâßņ L`«û==¸iÎ HÀã¨O XHõ âßņ ~°^ä•Å HÀã¨O z#fl âßņ ÉÏ=ÙÅ∞, K≥é∞=ÙÅ∞† ѨÓÅ`À@ W`åº^Œ∞Å∞ LO\Ï~Ú. ^Õ"åÅÜ«∞O =ÚYºOQÍ q~å@∞Ê~°∞+¨μ_≥·# Ѩ~°=∂`«‡#∞ ã¨∂zOKÕ XHõ ã¨OˆH`«OQÍ Ñ¨x KÕã¨∞ÎOk. QÆ~°ƒùQÆ$ǨÏO PÜ«∞# `«Å† QÀѨÙ~°O PÜ«∞# HÍà◊√§† â◊√Hõ<åt PÜ«∞# =Ú‰õΩ¯† JO`«~åàÏÅ∞ PÜ«∞# "≥∞_»† „áêHÍ~åÅ∞ PÜ«∞# KÕ`«∞Å∞, D q^èŒOQÍ ÉèÏqOKåe. =∂#= â◊s~åxH˜ „ѨfHõQÍ ‰õÄ_® ^Õ"åÅÜ«∂xfl ÉèÏqOK«∞HÀ=K«∞Û#∞† ^Õ"åÅÜ«∞O ^ÕǨÏ"≥∞ÿ`Õ, QÆ~°ƒùQÆ∞_ç ǨÏ$^ŒÜ«∞O, PÅÜ«∞OÖ’ "≥Åã≤# =¸iÎ JO`«~åºq∞. ^Õ"åÅÜ«∂xfl ã¨=∞ã¨Î „|Ǩ‡O_®xH˜ zǨÏflOQÍ ‰õÄ_® TÇ≤ÏOK«∞HÀ=K«∞Û#∞. âߢ™ÈÎHõÎOQÍ q„QÆǨτѨu+¨ª KÕÜ«∞|_ç# ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ q„QÆǨÏO K≥·`«#º=O`«"≥∞ÿ LO@∞Ok. Hõ#∞Hõ JHõ¯_» x`«º=¸ ѨÓ[ KÕã≤ f~åe. D ѨÓ[ ^Õ=™ê÷#O =#~°∞efl, ™ÈÎ=∞`«#∞ |\˜ì „Ѩu ~ÀE XHõ\˜ #∞O_ç `˘q∞‡k™ê~°¡ =~°‰õΩ KÕÜ«∞=K«∞Û. qâı+¨ Ѩ~°fik<åÅÖ’ L`«û"åÅ#∞ KÕÜ«∞@O P#"å~Úf.

22

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

L`«û"åÅxflO\˜Ö’ ÃÑ^ŒÌ L`«û"åxfl „|Ǩϟ‡`«û=O („|Ǩχ ´ |$ǨÏ`ü J#QÍ ÃÑ^ŒÌk) JO\Ï~°∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ~°^äÀ`«û"åÅ#∞ ‰õÄ_» KÕ™êÎ~°∞. ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ ã¨K«Å „ѨfHõ ~°^äŒO. ^Õ"åÅÜ«∂Å#∞ ã¨O^Œi≈OKÕ"å~°∞ ™êfl#O KÕã≤, â◊√zQÍ "≥àϧe. =∞ø#OQÍ =ÚO^Œ∞ QÆ~°ƒùQÆ$ǨÏOÖ’H˜ „Ѩ"ÕtOz, ^Õ=Ùx ^Œi≈Oz |Ü«∞@‰õΩ =zÛ, „Ѩ^ŒH˜Δ}O KÕã≤, ^èŒfi[ã¨ÎOÉèíO ^ŒQÆæ~° #=∞™ê¯~°O KÕÜ«∂e. `«~åfi`« W`«~° Ѩi"å~° ^Õ=`«Å QÆ∞_»∞Å#∞ ^Œi≈Oz, Dâß#º"≥·Ñ¨Ù# LO_Õ =∞ǨÏ^•Ìfi~°O ^ŒQÆæ~° ‰õÄ~˘Ûx ^≥·=^蕺#O KÕÜ«∂e. ^Õ"åÅÜ«∞OÖ’ L#flѨC_»∞ K«Ñ¨Å`åfixfl q_çz, Ü«∞^äÀz`«OQÍ „Ѩ=iÎOK«@O, ^Õ"åÅÜ«∂ŠѨq„`« "å`å=~°}O K≥_çáȉõΩO_® LO_ÕÖÏ „Ѩ=iÎOK«@O „Ѩu Éèí‰õΩÎx Hõ~°Î=ºO.

10. Wà◊§Ö’#∂, ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’#∂ KÕÜ«∞|_»∞`«∞#fl ѨÓ[‰õΩ J~°÷O U"≥∞ÿ<å LO^•? nxˆH"≥∞ÿ<å xiÌ+¨ì"≥∞ÿ# Ѩ^Œúu LO^•? =∞#O „¿Ñq∞OKÕ |O^èŒ∞=ÙÅ∞, q∞„`«∞Å∞ =∞# WO\˜H˜ =¿ãÎ "åix =∞#O ZO`À PáêºÜ«∞OQÍ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

23

P^Œi™êÎ=Ú. JÖψQ ^Õ=Ù_»∞ =∞# WO\˜H˜ =zÛ#@∞¡ ÉèÏqOz =∞#O KÕ¿ã LѨKå~°"Õ∞ ѨÓ[. PǨfi#O ÖËHõ P"åǨÏ#O, ‰õÄ~ÀÛ=\ÏxH˜ Pã¨#O, HÍà◊√¡ KÕ`«∞Å∞ ‰õ_»∞HÀ¯=\ÏxH˜ hà◊√¡, ™êfl#O ÖËHõ Jaè¿+HõO, QÆO^èŒK«O^Œ<åÅ∞, ѨÙ+¨ÊO, ^èŒ∂ѨO, Hõ~°∂Ê~° Ǩ~°u, nѨ Ǩ~°u ã¨=∞iÊOK«_»O, <≥·"Õ^ŒºO, g_À¯Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q ѨÓ[Ö’ =ÚMϺOQÍÅ∞. ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’ Jaè¿+HõO, JÅOHõ~°} W`åº^Œ∞Å∞ "≥·Éèí"À¿Ñ`«OQÍ qâı+¨suÖ’ KÕÜ∞« |_»`å~Ú. „â◊^Œú`À KÕÜ«∞|_Õ Ñ¨Ó[ =Å¡ =∞#ã¨∞û‰õΩ ã¨∞YâßO`«∞Å∞ Åaè™êÎ~Ú. q^èŒ∞ºHõÎOQÍ, âߢ™ÈÎHõÎOQÍ „Ѩu+≤ªOK«|_ç# q„QÆǨÅÖ’, ѨÓ[ÅÖ’ LѨÜ≥∂yOK«|_Õ „ѨfHõÅÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞x „Ѩu~°∂ѨO qâı+¨OQÍ Pq~°ƒùqOz <≥ÅH˘O@∞O^Œx PQÆ=∞âߢ™êÎÅ∞ =zã¨∞Î<åfl~Ú.

11. ѨÓ*Ï=∞O„`åÅ#∞ ã¨O㨯 $`«OÖ’ "å_»\ÏxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ JO^ŒiH© J~°÷=∞ÜÕ∞º =∂`«$ÉèÏ+¨Ö’<Õ ZO^Œ∞‰õΩ K≥ѨʉõÄ_»^Œ∞? ѨÓ[, Ǩϟ=∞O "≥Ú^ŒÖˇ·#q Ѩq„`«"≥∞ÿ# ^è•i‡Hõ

24

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

„H˜Ü«∞Å∞. g\˜Ü≥ÚHõ¯ „Hõ=∂xfl "å\˜H˜ ã¨O|OkèOz# =∞O„`åÅ#∞ =∞#H˜ `≥eÊ#"å~°∞ =∞# ã¨O„Ѩ^•Ü«∞Hõ~°ÎÖˇ·# |∞∞+¨μÅ∞. "åiH˜ D =∞O„`åÅ∞ ^蕺#OÖ’ ^≥·=OKÕ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«|_®¤~Ú. Wq "å~°∞ ~°zOz#q HÍ=Ù. =∞#ã¨∞ûÖ’ TÇ≤ÏOz, HõeÊOz#q HÍ=Ù. JO^Œ∞ˆH "å\˜x =∞#O =∞O„`åÅ∞ JO\ÏO. Hõ#∞Hõ "å~°∞ =∞#‰õΩ U ~°∂ѨOÖ’, U ÉèÏ+¨Ö’ "å\˜x WKåÛ~À J^Õ ~°∂ѨOÖ’, J^Õ ÉèÏ+¨Ö’ „ѨÜ≥∂yOK«@O ã¨||∞QÍ LO@∞Ok. ^•x=Å# XHõ Ѩq„`«"≥∞ÿ# "å`å=~°}O U~°Ê_»∞`«∞Ok. JO`ÕHÍHõ =∞O„`«âߢã¨Î „ѨHÍ~°O D =∞O„`åÅ#∞ ã¨iQÍ LK«ÛiOz#ѨC_»∞ Jq q<Õ"åi =∞#ã¨∞ûÅÖ’ L`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ# LÖÏ¡ã¨Éèíi`« ã¨ÊO^Œ#Å#∞ HõÅ∞QÆ*Ë™êÎ~Ú. H˘xfl â◊`åÉÏÌÅ∞QÍ "ÕÅ=∞Ok Ѩq„`« =∞#ã¨∞û`À, qâßfiã¨O`À J"Õ JHõΔ~åÅ ‰õÄ~°∞Ê`À ÉèíQÆ=O`«∞}˜‚ Láêã≤ã¨∂Î =ã¨∞Î<åfl~°∞ Hõ#∞Hõ ^≥·=â◊H˜Î "å\˜Ö’ QÆiƒù`«OQÍ ^•y LO@∞Ok. =∞O„`åÅ∞ â◊|Ì~°∂Ѩ Ѩ~°„|ǨχQÍ =∂~°`å~Ú. WO`«‰õΩ=ÚO^Œ∞ `≥eÑ≤#@∞¡ Jq Ѩ~°^≥·="Õ∞ „Ѩ™êkOz#q HÍ|\˜ì =∞O„`«=∞O>Ë â◊|Ì~°∂Ѩ Ѩ~°„|Ǩχ"Õ∞. Hõ#∞Hõ g\˜x

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

25

W`«~° ÉèÏ+¨ÅÖ’ K≥¿ÑÎ Jq ˆH=ÅO J#∞"å^•Ö∫`å~Ú HÍx '=∞O„`åÅ∞— HÍ=Ù. S`Õ XHõ Ѩx KÕÜ«∞=K«∞Û. ѨÓ[Ö’ KÕ¿ã Hõ~°‡Å#∞ QÆ∞iOz# q+¨Ü«∂Å q=~åÅ∞† =∞O„`åÅ∞, "å\˜Ü≥ÚHõ¯ J~°÷O, "å\˜x „ѨÜ≥∂yOKÕ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ QÆ∞iOz „áêOfÜ«∞ ÉèÏ+¨ÅÖ’ q=iOz K≥Ñ≤Ê `«~åfi`« ã¨O㨯 $`«OÖ’<Õ "å\˜x LK«ÛiOz, q^èŒ∞ºHõÎsuÖ’ ѨÓ*Ï^Œ∞Å#∞ KÕ¿ãÎ Jk JO^ŒiH© W`ÀkèHõOQÍ `À_»Ê_»∞`«∞Ok. W`«~° =∞`åÅÖ’ ‰õÄ_® ^èŒ~°‡HÍ~åºÅhfl "å\˜ =¸Åâߢ™êÎÅ∞ U ÉèÏ+¨ÅÖ’ L<åflÜ≥∂ P ÉèÏ+¨ÅÖ’<Õ <≥~°"Õ~°Û|_»`åÜ«∞#fl ã¨OQÆu =∞#O =∞~°záȉõÄ_»^Œ∞.

12. Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’xH˜ W`«~° =∞`«ã¨∞÷ʼnõΩ „Ѩ"ÕâßkèHÍ~°O LO^•?

WѨC_çѨC_Õ J#º=∞`«ã¨∞÷Å#∞ ‰õÄ_® =∞# ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’xH˜ ~åxã¨∞Î<åfl~°∞. H˘xfl KÀ@¡ ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’x H˘xfl „Ѩ^ÕâßʼnõΩ =∂„`«O W`«~° =∞`«ã¨∞÷Å#∞ ~åx=fi~°∞. XHõ"Õà◊ "åix =∞# ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’xH˜ Jã¨Å∞ J_»∞QÆ∞ ÃÑ@ìhÜ«∞HõáÈ~Ú<å `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. HÍ~°}"Õ∞=∞O>Ë, "å~°∞ `«=∞`«=∞

26

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

^Õ"åÅÜ«∂Å#∞ ã¨O^Œi≈OKÕ@ѨC_»∞ Jq Ѩq„`«ã¨÷ÖÏÅ∞QÍ ÉèÏqOz Z@∞=O\˜ „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À "≥à◊`å~À JÖψQ =∞# ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’H˜ =¿ãÎ =∞#ˆHg∞ JÉèíºO`«~°O LO_»^Œ∞. HÍh „â◊^Œú ÖˉõΩO_® ˆH=ÅO Ü«∂„u‰õΩÅ∞QÍ, q=∞~°≈<å`«‡Hõ |∞kú`À, ^ÀëêÅ∞ ZOK«\ÏxH˜ =¿ãÎ =∂„`«O ^•x=Å¡ "åiH˜ HõeˆQ ÖÏÉèíO LO_»^Œ∞. ÃÑ·QÍ Jk =∞# Pã≤ÎHõ Éèí‰õΩÎÅ =∞<ÀÉèÏ"åÅ#∞ H˜OK«Ñ¨iz#@ì=Ù`«∞Ok. =ÚO^Œ∞ =∞#O Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’x Jxfl =~åæÅ"åiH˜ ZÖÏO\˜ q=HõΔ`« ÖˉõΩO_® ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’xH˜ „Ѩ"Õâ◊O HõeÊOKåe. XHõ Ѩ^Œúu „ѨHÍ~°O JO^ŒiH© ^≥·"åxfl ^Œi≈OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ gÅ∞ HõeÊOKåe. W`«~°∞ʼnõΩ „Ѩ"Õâ◊O HõeÊOKÕ q+¨Ü«∞O `«~°∞"å`« PÖ’zOK«=K«∞Û. „Ѩã¨∞Î`åxHõk ÃÑ^ŒÌã¨=∞㨺 HÍ^Œ∞.

13. WOHÀ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞† ѨO_»∞QÆÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ [~°∞ѨÙHÀ"åe? ZÖÏ [~°∞ѨÙHÀ"åe? Ѩq„`«"≥∞ÿ# k<åÅÖ’ ѨO_»∞QÆÅ∞ [~°∞ѨÙHÀ=_»O Jxfl =∞`åÅÖ’#∂ LOk. `«`«Îfi É’^èŒÅ#∞ q#_»O ^•fi~å, ѨÙ~å}Ïk Hõ^äŒÅ ^•fi~å ™ê=∂#º [#∞Å∞ ‰õÄ_®

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

27

ZO`ÀH˘O`« P^蕺u‡Hõ *Ï˝<åxfl ã¨OáêkOz<å, ѨÓ*ÏѨÙ#™ê¯~åÅ∞, H˘O`« Hõ~°‡HÍO_» ÖˉõΩO_® "åiH˜ `«$Ñ≤Î, =∞#âß≈Ou HõÅ∞QÆ=Ù. <À=ÚÅ∞, nHõΔÅ∞, „=`åÅ#∞ áê\˜OK«@O =Å¡, ѨÓ*Å∞, ѨO_»∞QÆ k<åÅ =Å¡ W@∞=O\˜ `«$Ñ≤Î "åiH˜ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. g\˜x PK«iOz# Ѷ¨e`«OQÍ WO„kÜ«∞ x„QÆǨÏO, =∞#âß≈Ou, P#O^ŒO ÅaèOK«@"Õ∞ HÍHõ ã¨=∂[OÖ’ SHõ=∞`«ºO, Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨Ü«∞ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅ∞ ÃÑOá⁄Ok, =∞`«ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å∞, ã¨O㨯 $u Ѩi~°HõΔ} ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. =∞#ã¨∞û#∞ x~°O`«~°O `«`«ÎfiqKå~°}Ö’ x=∞QÆflO KÕÜ«∞_»O JO^ŒiH© ™ê^茺=∞ÜÕ∞º q+¨Ü«∞O HÍ^Œ∞. JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∂Ö’¡ =∞#ã¨∞û q+¨Ü«∞ã¨∞MÏÅÃÑ·H˜ áȉõΩO_® x~ÀkèOK«\ÏxH˜ ‰õÄ_® ѨÓ[Å∞, ѨO_»∞QÆ k<åÅ∞ LѨܫÚHÍÎÅ=Ù`å~Ú.

J@∞=O\˜ qâı+¨"≥∞ÿ# k<åÖ’¡ W`«~° k<åÅ HõO>Ë qâı+¨OQÍ ^≥·=ѨÓ[, ^蕺#O, ã¨OH©~°Î#Å∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKåe. D ~ÀAÖ’¡ ~°Hõ~°HÍÅ Ñ≤O_ç=O@Å`À =∞#O P~°yOKÕ qO^Œ∞, Z‰õΩ¯= [Ѩ^蕺<å^Œ∞Å∞ J#∞+≤ªOz =∞#O ã‘fiHõiOK«=Åã≤# P^蕺u‡Hõ qO^Œ∞‰õΩ „ѨfHõ. HÍx ˆH=ÅO Ñ≤O_ç=O@Å∞ P~°yOK«_»O`À<Õ

28

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

=Úy¿ãΠѨO_»∞QÆʼnõΩ J~°÷O LO_»^Œ∞. Ѩ~°fik#O ÃãÅ=Ù k#O J=Ù`«∞O^ŒO`Õ!

D ѨO_»∞QÆ, Ѩ~°fik<åÅ∞ =∞ǨѨÙ~°∞+¨μŠѨÙ\˜ì#~ÀAÖˇ· LO_»=K«∞Û† L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ~å=∞#=q∞ ÖÏO\˜q. ÖË^• =∞#^Õâ◊Ѩ٠^è•i‡Hõ, ™êO㨯 $uHõ K«i„`«Ö’ "≥∞ÿÅ∞~åà◊√§ HÍ=K«∞Û† L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ w`å[Ü«∞Ou. ÖË^• „ѨHõ$u=∂`«‰õΩ =∞#O Hõ$`«[˝`«Å#∞ ã¨=∞iÊOKÕ ã¨O„HÍOu "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѩ~°fik<åÅ∞ HÍ=K«∞Û#∞. náê=o, ^Œã¨~åÖÏO\˜ ѨO_»∞QÆÅ∞ ѨÙ~å} „áêâ◊ã¨ÎºO Hõey#q. W@∞=O\˜ ~ÀAÖ’¡ qâı+¨OQÍ LѨ"åã¨O, WO„kÜ«∞x„QÆǨÏO, ^≥·=ѨÓ[, ÃÑ^ŒÌʼnõΩ #=∞㨯iOz "åi Pjã¨∞ûÅ#∞ á⁄O^Œ@O, `«~åfi`« |O^èŒ∞q∞„`å^Œ∞Å`À qO^Œ∞ Éè’[#O K≥Ü«∞º@O, Ѩ~°ã¨Ê~°O QÆ$ǨʼnõΩ "≥o§ HÍ#∞HõÅ∞ WzÛѨÙK«∞ÛHÀ=@O "≥Ú^ŒÖˇ·#q "å_»∞HõQÍ =ã¨∂Î L<åfl~Ú. J~Ú`Õ W"Õg ‰õÄ_® Ѩ~°fik<åÅÖ’ PK«iOK«=Åã≤# [Ѩ`«áêʼnõΩ P@OHõOQÍ Ñ¨i}q∞OK«‰õÄ_»^Œ∞.

L`«Î~° ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’ ^Œã¨~å HÍÅOÖ’ N~å=∞bÅ, ^Œ∞~åæѨÓ[ "≥Ú^ŒÖˇ·# L`«û"åÅ#∞ ZO`À P_»O|~°OQÍ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

29

[~°∞ѨÙ`å~°∞. ^ŒH˜Δ}Ï# q<åÜ«∞Hõ K«`«∞i÷x Ѷ¨∞#OQÍ [~°∞ѨىõΩO\Ï~°∞. Ǩϟb, Hõ$ëê‚+¨ìq∞ W`åºk ѨO_»∞QÆÅ#∞ Jxfl „áêO`åÅ"å~°∞ "≥·Éèí=OQÍ [~°∞ѨىõΩO\Ï~°∞. ^Œ∞~°^Œ$+¨ì=âß`«∂Î W\©=Å g\˜Ö’x ^è•i‡Hõ„ѨÉèÏ=O `«‰õΩ¯"≥· AQÆ∞Ѩû HõeyOKÕ qHõ$`« KÕ+¨ìÅ∞, Ç≤ÏO™ê`«‡Hõ ^èÀ~°}∞Å∞ „Ѩ|Å∞`«∞<åfl~Ú. Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂[O "Õ∞ÖÁ¯x W@∞=O\˜ J#∞z`« „H˜Ü«∂HõÖÏáêʼnõΩ KÀ@∞ÖˉõΩO_® KÕã≤ D ѨO_»∞QÆŠѨq„`«`«#∞, "≥·tëêìºxfl, =∞ǨÏ`åÎfixfl HÍáê_ÕO^Œ∞‰õΩ „Ѩܫ∞uflOKåe.

14. Ô~O_»=k: f~°÷Ü«∂„`«Å J=ã¨~°O Uq∞\˜? Ü«∂„`«Å∞ KÕÜ«∞\ÏxˆH"≥∞ÿ<å xÜ«∞=∂Å∞<åflÜ«∂?

ZÖÏO\˜ =∂~°∞Ê, "≥·q^茺OÖËx Ü«∂O„uHõ r=#O =∞#ã¨∞û#∞ "≥Ú^Œ∞ÌÉÏ~°∞ã¨∞ÎOk. J@∞=O@ѨC_»∞ f~°÷Ü«∂„`«Å∞ KÕ¿ãÎ, ÉϺ@s Kèås˚ J~Ú#@∞¡, =∞#ã¨∞ûH˘Hõ H˘`«Î L`åûǨÏO, Ѩ@∞ì^ŒÅ, P#O^ŒO Åaè™êÎ~Ú. U q^èŒOQÍ áêÅ∞ ã¨∂HõΔ‡OQÍ P=Ù â◊s~°=∞O`«\Ï L<åfl ‰õÄ_® á⁄^Œ∞QÆ∞ #∞O_Õ =∞#‰õΩ Åaè™êÎÜ≥∂ JÖψQ ^Õ=Ù_»∞ ã¨~°fi"åºÑ≤Ü≥ÿ∞<å ‰õÄ_®

30

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

f~°÷ˆHΔ¢`åÅÖ’ PÜ«∞# LxH˜x ã¨Ê+¨ìOQÍ HÍOK«=K«∞Û.

W@∞=O\˜ ѨÙ}ºˆHΔ„`åÅ∞ =∞# ^Õâ◊OÖ’ "ÕÅH˘Åk L<åfl~Ú. „ѨHõ$u ™œO^Œ~åºxfl q~°l"Õ∞‡ ~°=∞}©Ü«∞"≥∞ÿ# ã¨÷ÖÏÅÖ’, L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ã¨=Ú„^Œf~°OÖ’, #nf~åÅÖ’, H˘O_»ÅÃÑ·#<À, H˘O_»Å „H˜O^Œ QÆ∞ǨÏÅÖ’<À, Ö’Ü«∞ÅÖ’<À, J~°}ϺÅÖ’<À D f~°÷ˆHΔ„`åÅ∞ "≥eã≤ LO\Ï~Ú. ѨÙ~å} „áêâ◊ã¨ÎºO Hõey, =∞Ǩ`«∞‡Å rq`åʼnõΩ ã¨O|OkèOz#"≥· LO\Ï~Ú. "ÕÅH˘Åk ã¨O=`«û~åÅ#∞O_ç HÀ\Ï#∞HÀ@¡ Éèí‰õΩÎÅ ã¨O^Œ~°≈#O`À Wq ѨÙh`«"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. Hõ#∞Hõ g\˜x ÉèíH˜Î¢â◊^ŒúÅ`À ã¨O^Œi≈Oz#ѨÙ_»∞ g\˜ P^蕺u‡Hõ „ѨÉèÏ=O U H˘OK«"≥∞ÿ<å =∞# g∞^Œ Ѩ_»∞`«∞Ok. =∞# áêáêÅ∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ HÍHõáÈ~Ú<å H˘O`«=~°ÔH·<å `˘ÅyáÈ`å~Ú. Hõ#∞Hõ<Õ Jxfl =∞`åÅÖ’#∂ ѨÙ}ºf~å÷ʼnõΩ, f~°÷Ü«∂„`«Å‰õΩ =∞ǨÏ`«ÎfiO PáêkOK«|_çOk. f~°÷Ü«∂„`«Å‰õΩ ã¨O|OkèOz# xÜ«∞=∂Å#∞ ã¨O„QÆǨÏOQÍ WÖÏ K≥ѨÊ=K«∞Û: ѨOKåOQÆO K«∂ã≤ =∞Oz~ÀA x~°‚~ÚOKåe. ^•xH˜ =ÚO^Œ∞ ~ÀA LѨ"åã¨O =ÙO_ç, =∞#ã¨∞û#∞ x„QÆÇ≤ÏOKåe. |Ü«∞Å∞^Õˆ~

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

31

~ÀA# t~À=ÚO_»#O, ™êfl#O, QÆ}Ëâ◊ ѨÓ[, #=„QÆÇ¨Ï Ñ¨Ó[, W+¨ì^Õ=`å ѨÓ[ – W=hfl K≥Ü«∂ºe. `«~åfi`« ã¨OHõÅÊO KÕã¨∞H˘x |Ü«∞Å∞^Õ~åe. Ü«∂„`åHÍÅOÖ’ PÜ«∂ ã¨÷ÖÏÅÖ’ L#fl Ѩ^Œúux |\˜ì ѨÓ[Å∞, ^•<åÅ∞ KÕÜ«∂e† uiy =zÛ# `«~åfi`« =∞m§ QÆ}Ëâßk ^Õ=`«Å ѨÓ[Å∞ KÕã≤ `≥zÛ# f~°÷¢Ñ¨™ê^•Å∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ Ñ¨Oz W"åfie. (Ü«∂„`åã¨÷ÖÏÅÖ’ "å\˜x ã¨O^Œi≈Oz#O^Œ∞‰õΩ zǨÏflOQÍ `«=∞‰õΩ ¢Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ѨO_»¡<À, ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å<À `åºQÆO KÕ™êÎ=∞x „Ѩu[˝Å∞ KÕ™êÎ~°∞ H˘O^Œ~°∞: `«~åfi`« rq`åO`«O "å\˜x =Ú@ì‰õÄ_»^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ P f~°÷Ü«∂„`åã¨÷ÅO =∂\˜=∂\˜H© QÆ∞~°∞ΉõΩ =zÛ P^蕺u‡Hõ zO`«# ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.) HÍ~°}ÏO`«~åÅ =Å¡ Z=Ô~·<å Ü«∂„`«Å∞ KÕÜ«∞\ÏxH˜ Jâ◊‰õΩÎÖˇ·`Õ "å~°∞ Ü«∂„`«‰õΩ áÈÜÕ∞"åiÖ’ Z=Ô~·<å XHõi =¸ÅHõOQÍ Ü«∂„`åã¨O^Œ~°≈# Ѷ¨e`åxfl '„Ѩuxkè „H˜Ü«∞— ^•fi~å á⁄O^Œ=K«∞Û. ^Œ~°ƒùÅ`À KÕÜ«∞|_ç# ÉÁ=∞‡#∞ P „Ѩuxkè `«#`À fã¨∞‰õΩ"≥o§, P „ѨfHõ‰õΩ ^Õ=`å^Œ~°≈#O, f~°÷™êfl<å^Œ∞Å#∞ KÕ~Ú™êÎ_»∞. nxx '„Ѩuxkè „H˜Ü«∞— JO\Ï~°∞. (N âß~°^•^Õq

32

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

N~å=∞Hõ$+¨μ‚Å KèåÜ«∂ z„`åxfl fã¨∞‰õΩ"≥o§ [QÆ<åfl^äŒ∞Å ^Œ~°≈#O KÕ~ÚOKå~°x "åi rq`« K«i„`«Ö’ LOk.) f~°÷Ü«∂„`«Å#∞ KÕ¿ã@ѨC_»∞ JHõ¯_» "≥Åã≤# ^≥·=OÃÑ·<Õ =∞# =∞#ã¨∞û ÅQÆfl=∞"åfie QÍx JHõ¯_» [~°∞QÆ∞`«∞O_Õ J<åKå~åÅÃÑ· HÍ^Œ∞. (JÖÏO\˜ "å\˜x =∞#O JxflKÀ\Ï¡ K«∂ã¨∂Î<Õ LO\ÏO.) XHõ"Õà◊ J@∞=O\˜"Õ"≥∞ÿ<å HõxÊ¿ãÎ P ˆHΔ¢`« x~åfiǨωõΩÅ ^Œ$+≤ìH˜ P q+¨Ü«∂xfl fã¨∞‰õΩ"≥à◊§=K«∞Û. JO`ÕHÍh ^•<Õfl =∞#ã¨∞ûÖ’ LOK«∞H˘x f~°÷Ü«∂„`«Å =ÚM’º^ÕÌâßxfl =∞~°∞=‰õÄ_»^Œ∞. ™êO™êiHõ q+¨Ü«∂Å#∞O_ç =∞#ã¨∞û#∞ =∞~°eÛ ÉèíQÆ=O`«∞x"≥·Ñ¨Ù „uѨÊ@"Õ∞ f~°÷Ü«∂„`« =ÚM’º^ÕâÌ O◊ .

15. ^Õ"åÅÜ«∂Ö’¡#∞, f~°÷ˆHΔ„`åÅÖ’#∂ qÅ∞=Å∞ ÖËx H˘kÌ=∞Ok ѨO_®Å∞, ѨÓ*Ï~°∞Å∞ ^Œ~°≈<å~°÷O =KÕÛ Éèí‰õΩÎÅ#∞ "Õkè™êÎ~°<Õk =∞#O^Œi KÕ^Œ∞ J#∞Éèí=O. nxfl x~°∂‡eOKÕ^≥ÖÏ?

W^˘Hõ „áê^äŒq∞Hõ ã¨=∞㨺† =º=ã¨÷Ö’ áê`«∞‰õΩáÈ~Ú# =∞~˘Hõ n~°…HÍeHõ ã¨=∞㨺 Ü≥ÚHõ¯

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

33

ÉÏǨϺѨi}Ï=∞O. nxfl x~°∂‡eOKåÅO>Ë nxH˜ "≥#∞Hõ L#fl HÍ~°}ÏÅ#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ѨO_®Å∞, ѨÓ*Ï~°∞Å∞ Ü«∂„u‰õΩÅ#∞ "ÕkèOKÕk '_»|∞ƒÅ— HÀã¨O. nxH˜ =ÚYº HÍ~°}O "åi ¿Ñ^ŒiHõO. P ^•i„^ŒºO`Àáê@∞ P^èŒ∞xHõ q^Œº, =∞# P^蕺u‡Hõ ã¨O㨯 $u QÆ∞iOz# J=QÍǨÏ# ÖËHõáÈ=_»O ‰õÄ_® "åi D q^èŒ"≥∞ÿ# „Ѩ=~°Î#‰õΩ HÍ~°}O. ÃÑ·QÍ D =$`«∞ÎÅ∞ U „Ѩܫ∞`«flO, áÈ\© ÖˉõΩO_® =Oâ◊áê~°OѨ~°ºOQÍ "åiH˜ ^˘~°Hõ_»O ‰õÄ_® =∞~˘Hõ HÍ~°}O. Ѷ¨e`«OQÍ giH˜ ã¨=∂[OÖ’ ѨÓ~°fiO L#fl Q“~°= =∞~åº^ŒÅ∞ H©} Δ O˜ Kå~Ú.

D Ѩiã≤÷ux JkèQÆq∞OK«\ÏxH˜ ã¨=∞㨺ÃÑ· ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# J=QÍǨÏ# L#fl ÃÑ^ŒÌÅ∞ H˘O`«=∞Ok KÕi, q+¨Ü«∂xfl K«Hõ¯QÍ Ñ¨ijeOz `«y# K«~°ºÅ∞ fã¨∞HÀ"åe. S<å ‰õÄ_® H˘xfl x"å~°}ÀáêÜ«∂Å#∞ WÖÏ ã¨∂zOK«=K«∞Û. (1) D =$`«∞ÎÅ∞ =Oâ◊áê~°OѨ~°ºOQÍ ~å‰õÄ_»^Œ∞. (2) D =$`«∞ÎÅ#∞ KÕÜ«∂Åx HÀˆ~"åiH˜ Hõhã¨O Ѩ<≥flO_»∞ ã¨O=`«û~åÅáê@∞ L`«Î=∞ tHõΔ} W"åfie. tHõΔ}

34

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

HÍÅOÖ’ giH˜ Lz`« =ã¨u, Éè’[# ™œHõ~åºÅ∞ W"åfie. "åiH˜ `«y#O`« q^•ºi÷ "Õ`«#O ‰õÄ_® W"åfie. (3) D tHõΔ}Ö’ LfÎ~°∞‚Öˇ·# L`«Î=ÚňH D Ѩ^Œ=Ùefl W"åfie.

JO`ÕHÍHõ "åiH˜ =∞Oz r`åÅ∞, Hõhã¨O XHõ HõàÏâßÅ J^蕺Ѩ‰õΩxH˜ WKÕÛ^•xH˜ `«QÆæ‰õΩO_®, W"åfie. (4) D ѨO_®Å∞, ѨÓ*Ï~°∞Å∞ K«„HõQÆu „áêuѨkHõ# (Rotation Basis) ѨxKÕ¿ã@@∞¡QÍ KÕÜ«∂e. (5) ^Õ"åÅÜ«∂Å, f~°÷ˆHΔ„`åÅ áêÅ<å x~°fiǨÏ}Ö’ gix ‰õÄ_® ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ#∞ KÕÜ«∂e. (6) ã¨=∂[O ‰õÄ_® giH˜ ã¨=Úz`« Q“~°=O W"åfie.

16. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J=`«i™êÎ_»∞ Jx K≥áêÎ~°∞. Wk x[=∂? J=`«~°} ZÖÏ J=Ù`«∞Ok? J=`å~åʼnõΩ Ñ¨iq∞`«∞Å∞ LO\ÏÜ«∂?

W@∞=O\˜ q+¨Ü«∂ÅÖ’ âߢ™êÎÖË =∞#‰õΩ „Ѩ=∂}O. ^èŒ~°‡O #tOz, J^èŒ~°‡O „Ѩ|Å∞`«∞#flѨC_»∞ `å#∞ =∞#∞+¨º~°∂ѨOÖ’ J=`«iOz ^Œ∞+¨ìtHõΔ}, t+¨ì~°HõΔ} KÕã¨∞ÎO\Ï#x NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞Å w`«Ö’

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

35

`≥eáê_»∞. J=`å~° `«`åÎfixH˜ =∞#‰õΩ Ñ¨~°=∞„Ѩ=∂}O W^Õ. x*ÏxH˜ =∂@ʼnõÄ, PÖ’K«#ʼnõÄ Ñ¨~°=∂`«‡ Ü≥ÚHõ¯ ã¨fiÉèÏ=O JO^Œxk. J@∞=O\˜ J=º‰õΩÎ_»∂, JzO`«∞º_»∂ J~Ú# Ѩ~°=∂`«∞‡_»∞ `«# =∂Ü«∂â◊H˜Î ã¨Ç¨Ü«∞O`À =∞#=Öˇ<Õ ^ÕǨÏ^è•iÜ≥ÿ∞ Éèí∂q∞ÃÑ· J=`«i™êÎ_»∞. J`«xH˜ J™ê^茺=∞<Õk ÖË^Œ∞. J`«xH© =∞#‰õÄ L#fl =º`åºã¨O WO`Õ! =∞#O =ÚO^Œ∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl „áê~°|úHõ~°‡ „ѨÉèÏ=O KÕ`« ѨÙ_»`å=Ú. â◊s~åxfl ^èŒiOz, =∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ =â◊OÖ’ rq™êÎ=Ú.

JO^Œ∞KÕ`«<Õ Wxfl HõëêìÅ∞ =∞#‰õΩ "å\˜Å∞¡`«∂ LO\Ï~Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ã¨~°fiã¨fi`«O„`«∞_»∞. =∂Ü«∞#∞ `«# K≥ѨCKÕ`«Ö’ LOK«∞HÀQÆÅ_»∞. `«# ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î KÕ`« â◊s~åxfl „QÆÇ≤Ï™êÎ_»∞. ^Õâß^茺‰õΔΩx K«∞\˜ì áÈbã¨∞Å∞O\Ï~°∞. J`«x Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ "≥∞ÅQÆ∞`«∂, J`«}˜‚ ¿ãqã¨∂Î LO\Ï~°∞. JÖψQ ^˘OQÆ#∞ K«∞\˜ì ‰õÄ_® áÈbã¨∞Å∞O\Ï~°∞. JÖÏ "åi^ŒÌiH© =∞^茺 áÈbã¨∞Å∞O_»_®xH˜ ZO`« =º`åºã¨=ÚO^À =∞#‰õÄ, ÉèíQÆ=^Œ=`å~åʼnõÄ JO`« `Õ_® LOk! U ^Õâ◊OÖ’<≥·<å HÍx=fiO_ç, U HÍÅOÖ’<≥·<å

36

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

HÍx=fiO_ç, ^èŒ~°‡O Ѩ`«#O K≥Ok#ѨC_»∞, J^èŒ~°‡O =$kú J~Ú#ѨC_»ÖÏ¡ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ J=`«iã¨∂Î LO\Ï_»∞.

Hõ#∞Hõ J=`å~åÅ∞ D ^Õâ◊OÖ’, D HÍÅOÖ’ =™êÎ~°x HÍh, WO`«=∞O^Õ =™êÎ~°x HÍh xÜ«∞=∞O ÖË^Œ∞.

17. =∞i =∂#=Ù_ç „Ñ¨=$uÎ, rq`« ÅHõΔºOÃÑ· Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O UO `≥Å∞ѨÙ`«∞Ok? KåÖÏ z#flkQÍ#∂, ã¨~°à◊OQÍ#∂ HõxÑ≤Oz<å, D „Ѩâ◊fl Ç≤ÏO^Œ∂ `«`«Îfiâߢã¨ÎOÖ’ J`«ºO`« xQÆ∂_è»"≥∞ÿ#, QÆOcè~°"≥∞ÿ# ™ê÷<åxfl Hõey LOk. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’x Jxfl ã¨O„Ѩ^•Ü«∂Å "å~°∞ Ѩ~°=∞„Ѩ=∂}OQÍ „QÆÇ≤ÏOKÕ LѨx+¨`«∞ÎÅ#∞ J#∞ã¨iOz =∞x+≤ 'P`«‡ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞—. D P`«‡‰õΩ [##=∞~°}ÏÅ∞ ÖË=Ù. Wk âßâ◊fi`«=¸, ã¨<å`«#=¸. nxH˜ ѨÙ@∞ìHõ, ÃÑ~°QÆ_»O, =∂~°∞Ê, H©Δ}`«, =$^•úѨºO, =∞~°}O W`åºk â◊s~åxH˜ ã¨O|OkèOz# ^èŒ~å‡Å∞ JO@=Ù. P`«‡ ã¨^• K≥·`«#º ã¨fi~°∂ѨO, P#O^Œ ã¨fi~°∂ѨO.

8. =∞# x[ã¨fi~°∂ѨO 'P`«‡— J~Ú`Õ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

37

=∞#O ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ ZO^Œ∞‰õΩ J#∞Éèíq™êÎO? ^Œ∞óM’Ѩâ◊=∞<åxH˜ =∂~°æO ÖË^•?

D ^Œ∞óY¿ÇÏ`«∞=Ù<Õ =∞#O =∂Ü«∞, J*Ï˝#O, Jq^Œº Jx Ñ≤Å∞ã¨∞Î<åflO! D =∂Ü«∞‰õΩ =â◊√Å"≥∞ÿáÈ=_»O =Å#<Õ =∞# x[ã¨fi~°∂áêÅ#∞ =∞iÛáÈ~Ú D â◊s~°=¸, WO„kÜ«∂Å∂, =∞#ã¨∞û – W"Õ =∞#=∞x „Éèí=∞Ѩ_»∞`«∂ ã¨∞Y ^Œ∞óMÏÅ#∞ J#∞Éèíqã¨∂Î LO\Ï=Ú. ZѨC_»∞, ZÖÏ =∞#O D =∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ =â◊OÖ’H˜ =KåÛ=∞<Õk ["å|∞ÖËx „Ѩâ◊fl.

D =∂Ü«∞ #∞OKÕ Ñ¨Ù\˜ì, ^•x ѨikèÖ’<Õ Ñ¨xKÕ¿ã D =∞#ã¨∞û#∞, |∞kúx P^è•~°O KÕã¨∞‰õΩx D „Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•#O `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O Jã¨OÉèí=O. J~Ú`Õ âߢ™êÎÅ, QÆ∞~°∞=ÙÅ LѨ^ÕâßÅ##∞ã¨iOz #_»∞K«∞‰õΩO>Ë =∂Ü«∞ #tOz P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄O^Œ∞`å=Ú.

19. "≥∂HõΔO =∂#=rq`«Ñ¨Ù UÔH·Hõ ÅHõΔº=∂? Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’ Ö∫H˜Hõ rq`åxH©, W`«~° QÆ=∂ºÅ‰õÄ ZÖÏO\˜ „áê^è•#º`« ÖË^•?

38

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O Ö∫H˜Hõ rq`åxH˜ ZÖÏO\˜ „áê^è•#º`« W=fi^Œ<Õk =∞# =∞`åxH˜ ã¨O|OkèOz K≥ÖÏ=∞}© J=Ù`«∞#fl `«Ñ¨C Jaè„áêÜ«∂ÅÖ’ XHõ\˜. =∞# âߢ™êÎÅ „ѨHÍ~°O „Ѩu =∞x+≤ ^èŒ~°‡=Ú, J~°÷=Ú, HÍ=∞=Ú, "≥∂HõΔ=∞<Õ <åÅ∞QÆ∞ ÅHΔͺÅ#∞ ™êkèOK«\ÏxH˜ „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∂e. g\˜<Õ K«`«∞ifi^èŒÑ¨Ù~°∞ëê~å÷ÅO\Ï~°∞. rq`«OÖ’x z#fl =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ JO>Ë q^•ºÉèϺã¨O KÕ¿ã HÍÅOÖ’ '^èŒ~凗xfl JO>Ë '^èŒ~å‡xfl QÆ∞iOz# *Ï˝#O, ^•xx ZÖÏ PK«iOKåe?— J<Õ q+¨Ü«∂Å#∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ #∞O_ç, âߢ™êÎÅ #∞O_ç <Õ~°∞ÛHÀ"åe. ^•x`À áê@∞ „áêѨOzHõ q^ŒºÅ#∞ ‰õÄ_® <Õ~°∞ÛHÀ"åe. ^èŒ~°‡O J<Õ Ñ¨Ù<åk =∞x+≤ =∞#ã¨∞ûÖ’ QÆ\˜ìQÍ ™ê÷Ñ≤OK«|_ç# `«~åfi`« rq`«Ñ¨Ù Ô~O_»= ^Œâ◊Ö’ qkèѨÓ~°fiHõOQÍ ÃÑo¡ KÕã¨∞H˘x 'J~°÷ HÍ=∂Å#∞— JO>Ë ^èŒ~å‡xH˜ q~°∞^ŒúO HÍx ã¨∞YÉè’QÍÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û. rq`«OÖ’ WÖÏ fÑ≤–KÕ^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç# ~°Hõ~°HÍÅ J#∞Éèí"åÅ#∞ QÆ_çOz# `«~åfi`«, =Ü«∞ã¨∞û g∞^ŒÑ¨_Õ H˘nÌ, 'JÜ≥∂º! rq`«O JO>Ë WO`Õ<å?— J<Õ "≥·~åQƺO =Úkˆ~H˘nÌ, "≥∂HõΔO HÀã¨O „Ѩܫ∞uflOKåe.

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

39

ÉèÏ~°fÜ«∞ `«`«Îfiâß„ã¨ÎO Ö∫H˜Hõ r=<åxfl x~°ã≤OK«^Œh, Ö∫H˜Hõ rq`«O ‰õÄ_® Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡OÖ’ `«y# „áê^è•#º`«#∞ Hõey=ÙO^Œh ÃÑ· q+¨Ü«∂Å ^•fi~å =∞#‰õΩ ã¨¬+¨ì=∞ø`«∞Ok. WO`ÕHÍHõ Jxfl ѨÙ~°∞ëê~å÷ʼnõÄ â◊s~°"Õ∞ ™ê^èŒ#"≥∞ÿ LO_»@O =Å¡ â◊s~åxfl P~ÀQƺHõ~°OQÍ, ^Œ$_è»OQÍ LOK«∞HÀ=\ÏxH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# âߢ™êÎxfl 'PÜ«Úˆ~fi^ŒO— Jx Ñ≤ez, ^•xx LѨ"Õ^•ÅÖ’ XHõ\˜QÍ QÆ∞iÎOzOk =∞# ^èŒ~°‡O.

20. "≥∂HõΔ=∞O>Ë Uq∞\˜? P J#∞Éèí=O ZÖÏ LO@∞Ok? P J#∞Éèí∂ux á⁄O^Õ^≥ÖÏ? =∞#O ^èŒiOKÕ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∂, =∞#=¸ XHõ\˜ HÍ^Œ∞.

JÖψQ =∞#O LO_Õ WÅ∞¡, =∞#O "Õ~°∞"Õ~°∞. D ã¨OQÆu =∞#O „Ѩ`«ºHΔÍ#∞Éèí=OQÍ „QÆÇ≤ÏOKÕ q+¨Ü«∞O. JÖψQ â◊s~°O, WO„kÜ«∂Å∞, =∞#ã¨∞û, JǨÏOHÍ~°O – g\˜ Jxfl\˜#∞O_ç =∞#O "Õ~°∞ J<Õ^•xfl J#∞Éèí=ѨÓ~°fiHõOQÍ =∞#O `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ =∞# x[ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ# P#O^ŒO `«#O`«@ `å<Õ Jaè=ºHõÎ=∞ø`«∞Ok. D J#∞Éèí"å<Õfl "≥∂HõΔO JO\Ï~°∞.

D ã≤÷uÖ’ ^Œ∞óYO ã¨OѨÓ~°‚OQÍ LѨâ◊q∞ã¨∞ÎOk† ˆH=ÅO

40

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

P#O^•™êfi^Œ#O =∂„`«O q∞ye LO@∞Ok. D J#∞Éèí=O Hõeæ#"åiH˜ =∞~°}Ï#O`«~°O ѨÙ#~°˚#‡ LO_»^Œ∞.

P`«‡*Ï˝#"Õ∞ "≥∂HΔÍxflã¨∞ÎOk. (P`«‡*Ï˝#O JO>Ë P`«‡#∞ ã¨∂\˜QÍ J#∞Éèí∂u K≥O^Œ_»"Õ∞.) "Õ^•O`«O „ѨHÍ~°O "≥∂HΔÍxfl HÀˆ~"å~°∞ (=Ú=Ú‰õΔΩ=ÙÅ∞) q"ÕHõ, "≥·~åQͺÅ#∞ JÅ=~°K«∞HÀ"åe. =Ú=Ú‰õΔΩ=Ù Ü≥∂QÆ∞º_≥·ÿ# QÆ∞~°∞=Ù#∞ ¿ãqOz J`«x #∞O_ç âߢ™êÎÅ ™ê~åxfl, P`«‡*Ï˝<åxfl QÆ∞iOz J_çy `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. `«~åfi`« ^•xx =∞##O, ^蕺#O KÕã≤ J#∞Éèí∂uѨÓ~°fiHõOQÍ „QÆÇ≤ÏOKåe. J^Õ "≥∂HõΔO.

21. "Õ^•O`«O JO>Ë Uq∞\˜? Jk XHõ>Ë<å ÖËHõ ^•xÖ’ ÉèË^•aè „áêÜ«∂Å∞<åflÜ«∂? ^•x ™ê~åxfl q=i™êÎ~å?

JO`«O JO>Ë z=ik ÖË^• ™ê~°O Jx J~°÷O. "Õ^•Å‰õΩ z=~° LO_»@O =Å¡#∂, "Õ^•Å ™ê~åxfl Hõey LO_»@O =Å¡#∂ LѨx+¨`«∞ÎÅ#∞ "Õ^•O`«O Jx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. g\˜`Àáê@∞ ÉèíQÆ=næ`«, LѨx+¨`«∞ÎÅ `«`åÎfixfl „Hõ=∞|^ŒúOQÍ q=iOKÕ@@∞=O\˜

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

41

„|Ǩχã¨∂„`åÅ∂, =∞iÜ«Ú g\˜ J^è•~°OQÍ ~°zOK«|_»¤ Z<Àfl W`«~° „QÆO^ä•Å∞† g\˜ #xfl\˜h HõeÑ≤ "Õ^•O`«O Jx Ñ≤Å=_»O Ѩiáê\˜. D „QÆO^ä•ÅÖ’ K«iÛOK«|_ç# =ÚYº q+¨Ü«∂Å∞ <åÅ∞QÆ∞. Jq, (1) Ѩ~°=∂`«‡ ÖËHõ „|Ǩχ=Ú, (2) r=Ù_»∞ ÖËHõ P`«‡, (3) „ѨѨOK«ã¨$+≤ì, ã¨fi~°∂ѨO, (4) =∂#=rq`« ÅHõΔºO, "≥∂HõΔO. =¸Å„QÆO^ä•Å#∞ qq^èŒ ^Œ$HÀ¯}ÏÅ #∞Oz "åºMϺxOK«_»O =Å¡ "Õ^•O`«OÖ’ =¸_»∞ „Ѩ^è•#"≥∞ÿ# âßYefl K«∂_»=K«∞Û. J^≥·fi`« ã¨O„Ѩ^•Ü«∂xfl N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞, qtëêì^≥·fi`åxfl N ~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ∞, ^≥·fi`åxfl N =∞^è•fiKå~°∞ºÅ∞ „ѨuáêkOKå~°∞.

J^≥·fi`« =∞`åxfl J#∞ã¨iOz Ѩ~°=∂`«‡ ÖËHõ „|ǨχO XHõ¯>Ë ã¨`«ºO. Jk XHõ>Ë HÍh Ô~O_»∞ HÍ^Œ∞.

D „ѨѨOK«O PÜ«∞# #∞O_ç ѨÙ\˜ìOk† PÜ«∞#Ö’<Õ „Ѩu+≤ª`«"≥∞ÿ LOk† uiy „Ѩà◊Ü«∞OÖ’ PÜ«∞#Ö’<Õ b#=∞ø`«∞Ok. r"å`«‡ ‰õÄ_® (JO>Ë =∞#O JO^Œ~°O) x*ÏxH˜ „|Ǩχ"Õ∞. =∞# J*Ï˝#O =Å¡<Õ =∞#O „|ǨχO #∞O_ç "Õ~°∞QÍ Hõ#Ѩ_»∞`«∞<åfl=Ú. r=Ù_»∞, [QÆ`«∞Î

42

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

x[OQÍ „|Ǩχ"Õ∞. P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok`Õ „|Ǩχ*Ï˝<åxfl á⁄Ok#>Ë¡. J^Õ "≥∂HõΔO. r"å`«‡Å∞ J<ÕHõO. Jq "Õ~°∞"Õ~°∞ J~Ú#ѨÊ\˜H©, `«`«ÎfiѨ~°OQÍ J=hfl ã¨=∂#"Õ∞. Ѩ~°„|Ǩχ ÖË^• Dâ◊fi~°∞_»∞, r"å`«‡ "Õ~°∞"Õ~°∞. PÃÑ·# D Éè∫uHõ „ѨѨOK«O ‰õÄ_® Ѩ~°=∂`«‡‰õΩ, r"å`«‡‰õΩ "ÕÔ~·#k. S<å r"å`«‡Å∂, JKÕ`«#"≥∞ÿ# D „ѨѨOK«=¸, Dâ◊fi~°∞xÖ’<Õ, J`«x JOâßÅ∞QÍ LO\Ï~Ú. Wq Ѩ~°=∂`«‡ #∞O_ç aè#fl"≥∞ÿ<å PÜ«∞# Jnè#OÖ’ LO\Ï~Ú. Dâ◊fi~°∞_»∞, r=Ù_»∞, [QÆ`«∞Î – D =¸_»∂ XˆH ã¨`«ºO. "≥∂HΔÍxH˜ L`«Î"≥∂`«Î=∞"≥∞ÿ# =∂~°æO ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î† ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏO =Å¡<Õ "≥∂HõΔO ã¨OÉèí=O. Wk qtëêì^≥·fi`«O. ^≥·fi`«ã≤^•úO`åʼnõΩ, qtëêì^≥·fi`« ã≤^•úO`åʼnõΩ ÃÑ^ŒÌ ÉèË^Œ"Õ∞g∞ ÖË^Œ∞. D ã≤^•úO`«O „ѨHÍ~°O r"å`«‡Å∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O "Õ~°∞"Õ~°∞. „ѨѨOK«OÖ’x W`«~° =ã¨∞Î=ÙÅ∞ ‰õÄ_® XHõ^•xH˘Hõ\˜ qaè<åflÅ∞.

22. Ü≥∂QÆO J<Õ =∂@#∞ Z<Àfl™ê~°∞¡ qO@∂ LO\ÏO. Ü≥∂QÆO JO>Ë Uq∞\˜?

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

Ü≥∂QÍÅ∞ Zxfl JÉèíºã≤OKÕ^≥ÖÏ?

L<åfl~Ú?

43

Ü≥∂QÍxfl

r"å`«‡ Ѩ~°=∂`«‡Å <˘Hõ¯\˜QÍ Hõe¿Ñk Ü≥∂QÆO. (Ü«Ú*ò JO>Ë HõÅѨ@O)† JO>Ë r"å`«‡‰õΩ Ñ¨~°=∂`«‡`À J#∞ã¨O^è•<åxfl HõeyOKÕk Ü≥∂QÆO. *Ï˝#Ü≥∂QÆO, ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO, Hõ~°‡Ü≥∂QÆO, ~å[Ü≥∂QÆO Jx <åÅ∞QÆ∞ Ü≥∂QÍÅ∞ L<åfl~Ú. Wk=~°ˆH "Õ^•O`«O J<Õ (21) „Ѩâ◊flÖ’ J^≥·fi`«=∞`«OQÍ q=iOK«|_ç# =∂~åæxH˜ *Ï˝#Ü≥∂QÆ=∞x ¿Ñ~°∞. Ѩ~°=∂`«‡#∞ J##ºÉèíH˜Î`À „¿Ñq∞ã¨∂Î PÜ«∞# k=º~°∂áêxfl, QÆ∞}ÏÅ#∞ ^蕺xã¨∂Î PÜ«∞# Ѩq„`«<å=∂xfl [Ñ≤OK«@O ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÆO. Ü«∞=∞, xÜ«∞=∞, Pã¨#, „áê}ÏÜ«∂=∞, „Ѩ`åºÇ¨~°, ^è•~°}, ^蕺#, ã¨=∂kè J<Õ Zxq∞k JOQÍÅ`À ‰õÄ_ç L#fl^•xH˜ ~å[Ü≥∂QÆO Jx ¿Ñ~°∞. g\˜x JÉèíºã≤Oz P`«‡*Ï˝<åxfl á⁄Ok, =Ú‰õΩÎÅO HÍ=K«∞Û. =∞#O KÕÜ«∞=Åã≤# Hõ~°‡Å#∞ x™êfi~°÷|∞kú`À, Dâ◊fi~°„Ñ‘u HÀã¨O, Ö’HÀѨHÍ~å~°÷O KÕ¿ãÎ ^•x=Å# =∞#ã¨∞û Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ, JO`«s¡#OQÍ=Ù#fl P`«‡

44

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

*ÏQÆ$`«=∞ø`«∞Ok. `«^•Ìfi~å "≥∂HõΔO Åaèã¨∞ÎOk. W^Õ ã¨OH˜ΔѨÎOQÍ Hõ~°‡Ü≥∂QÆO. â◊s~°Ñ¨Ù P~ÀQƺO, Ѩq¢`«`«, â◊√^Œú <≥·uHõ r=#O† Wq Jxfl Ü≥∂QÍʼnõÄ P=â◊ºHõ"≥∞ÿ# ™ê^è•~°} xÜ«∞=∂Å∞.

23. QÆ∞~°∞=Ù, t+¨μº_»∞, W+¨ì^Õ=`«, ¢Ñ¨}==Ú, =∞O„`«=Ú, nHõΔ, ^蕺#=Ú, [Ѩ=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# Ѩ^•Å J~å÷÷xfl ã¨Ê+¨ìOQÍ q=i™êÎ~å?

J*Ï˝#O J<Õ JO^èŒHÍ~åxfl áê~°„^Àe *Ï˝#=∞<Õ HÍOux „Ѩ™êkOKÕ"å_Õ QÆ∞~°∞=Ù. QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨Ü«∞O ÖˉõΩO_® P^蕺u‡Hõr=#O Jã¨OÉèí=O. QÆ∞~°∞=Ù âߢ™êÎÅ ™ê~åxfl Ziy#"å_≥· LO_®e. Ѩ~°=∂`«‡#∞ J#∞Éèí=ѨÓ~°fiHõOQÍ `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å_≥· LO_®e. t+¨μºxÃÑ· Jáê~°Hõ~°∞} Hõey#"å_≥· LO_®e. t+¨μº_»O>Ë tHõΔ}#∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ Ü≥∂QÆ∞º_»∞, „Hõ=∞tHõΔ} HõÅ"å_»∞. ZO`« Hõ+¨ì"≥∞ÿ<å ‰õÄ_® q^Œº#∞ <Õ~°∞ÛHÀ"åÅ<Õ ^Œ$_è» ã¨OHõÅÊO`Àáê@∞, Páê~°"≥∞ÿ#

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

45

QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î, „â◊^Œú, q#Ü«∞O† Wq t+¨μº_çH˜ LO_»=Åã≤# =ÚYº"≥∞ÿ# ÅHõΔ}ÏÅ∞. ÉèíH˜ÎÜ≥∂QÍxfl `«# P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#QÍ Z#∞flH˘#fl"å_»∞ Éèí‰õΩÎ_»∞. ^Õ=Ùx Ü≥ÚHõ¯ U qâı+¨~°∂ѨO J`«xH˜ W+¨ì"≥∂ J^Õ J`«x W+¨ì^≥·=O. `«# W+¨ì¢Ñ¨HÍ~°OQÍh, QÆ∞~°∞=Ù P[˝=Å#QÍh XHõ¯™êi Z#∞flH˘#fl `«~åfi`«, W+¨ì^≥·"åxfl Z@∞=O\˜ Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’#∞ =∂~°Û‰õÄ_»^Œ∞.

W+¨ì^Õ=`« Ü≥ÚHõ¯ <å=∞"Õ∞ =∞O„`«=Ú. =∞O„`«OÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ ¢Ñ¨}=O J#QÍ FOHÍ~°O LO@∞Ok. J L =∞– D =¸_»∞ JHõΔ~åÅ`À ‰õÄ_ç# D „Ѩ}=O ÖË^• FOHÍ~°O Jxfl â◊ÉÏÌʼnõΩ, Jxfl =ã¨∞Î=ÙʼnõÄ =¸Å=∞x, Hõ#∞Hõ Jk Ѩ~°=∂`«∞‡x `≥e¿Ñ J`«∞º`«Î=∞ ã¨OˆH`«=∞x K≥ѨÊ|_çOk. nx`Àáê@∞ =∞O„`«OÖ’ W`«~° c*ÏHõΔ~åÅ∞ ‰õÄ_® LO_»=K«∞Û. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’<Õ HÍHõ *ˇ·#, É∫^Œú =∞`åÅÖ’#∂ D FOHÍ~åxH˜ XHõ qt+¨ì™ê÷#O LOk. W+¨ì^Õ=`å =∞O„`åxfl t+¨μº_»∞ QÆ∞~°∞=Ù#∞O_ç âߢ™ÈÎHõÎOQÍ „QÆÇ≤ÏOKåe. D =∞O¢`«¢QÆǨÏ} Ѩ^Œúu<Õ '=∞O„`«nHõΔ— JO\Ï~°∞.

46

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

XHõ áê„`« #∞O_ç =∞~˘Hõ áê„`«Ö’H˜ #∂<≥#∞ áÈ¿ã@ѨC_»∞ Jk ZÖÏQÆ XHõ JqzÛù#fl"≥∞ÿ# ^è•~°ÖÏQÍ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞ÎO^À, J^Õ q^èŒOQÍ W+¨ì^≥·"åxfl zOuOK«_»"Õ∞ ^蕺#O. QÆ∞~°∞=Ù #∞O_ç ã‘fiHõiOz# =∞O„`åxfl Ѩ^Õ Ñ¨^Õ LK«ÛiOK«_»"Õ∞ [ѨO. =∞O„`«O Ü≥ÚHõ¯ J~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞H˘x „â◊^Œú`À [ѨO KÕã≤#ѨC_Õ =∞Oz Ѷ¨e`«O Åaèã¨∞ÎOk.

24. ѨÙ#~°˚#‡ JO@∂ L#fl^•? ^•xH˜ HÍ~°}"Õ∞q∞\˜? ѨÙ#~°˚#‡ L#flk. ^•xH˜ 'Hõ~°‡— ÜÕ∞ HÍ~°}O. =∞O@Ö’ KÕ~ÚÃÑ\˜ì HÍÅ∞ÛHÀ=\ÏxH˜ HõΔ}ÏÖË KåÅ∞.

HÍx P QÍÜ«∂xfl K«Hõ¯*Ëã¨∞HÀ"åÅO>Ë Z<Àfl ~ÀAÅ∞ HÍ"åe. J^Õ q^èŒOQÍ XHõ rq`«OÖ’ KÕã≤# =∞OzK≥_»∞ Hõ~°‡Å Ѷ¨ÖÏÅ#xfl\˜h xâı≈+¨OQÍ J#∞ÉèíqOK«_®xH˜ XˆH [#‡ KåÅHõáÈ=K«∞Û. ѨÙ#~°˚#‡#∞ XѨC‰õΩO>Ë<Õ WO^Œ∞‰õΩ gÅ=Ù`«∞Ok. Hõ#∞Hõ ѨÙ#~°˚#‡ L#flk Jx #=∞‡@O J¿ÇÏ`«∞HõO HÍ^Œ∞. W\©=Å áêâßÛ`«º ^ÕâßÅÖ’ ‰õÄ_® ѨÙ#~°˚#‡#∞ QÆ∞iOz Z<Àfl Ѩiâ’^èŒ#Å∞ [~°∞QÆ∞`«∂

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

47

L<åfl~Ú. nxfl QÆ∞iOz =O^ŒÅH˘nÌ Ñ¨Ùã¨ÎHÍÅ∞ „ѨK«∞i`«=∞ø`«∞<åfl~Ú. JHõ¯_ç [#∞Å∞ ZO`À=∞Ok nxfl #=Ú‡`«∞<åfl~°∞ ‰õÄ_®. =∞#∞+¨μºÅ =∞^茺 Ѩ~°ã¨Ê~°O HõxÊOKÕ =º`庙êÅ∞, "≥·q^蕺Å∞ "åi =~°Î=∂# rq`åxH˜ „Ѩ`«ºHõΔOQÍ ã¨O|OkèOz#qQÍ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx g\˜ =¸ÖÏÅ∞ ѨÓ~°fi[#‡ÅÖ’ L<åflÜ«∞x, "å\˜ Ѷ¨e`åÅÖ’ H˘xfl „Ѩã¨∞Î`« [#‡Ö’ Jaè=ºHõÎ=∞=Ù`«∞<åflÜ«∞x TÇ≤ÏOK«=K«∞Û. Ñ≤Å¡ÅÖ’ ѨÙ@∞ìHõ`À HõxÑ≤OKÕ JOQÆ"≥·HõÖϺÅ∞, Hõ=ÅÅÖ’ ‰õÄ_® ZO`À H˘O`« HõxÑ≤OKÕ `Õ_®Å∞ nxH˜ x^Œ~°≈#O Jx K≥ѨCHÀ=K«∞Û. 'P`«‡ J=∞~°O— Jx Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O #=∞‡@O =Å¡ D Hõ~°‡, ѨÙ#~°˚#‡ ã≤^•úO`åÅ∞ =∞# ^•~°≈xHõ =º=ã¨÷Ö’ K«Hõ¯QÍ J=∞iáÈÜ«∂~Ú. *ˇ·#, É∫^Œú =∞`åÅ∞ ‰õÄ_® ѨÙ#~°˚#‡#∞ #=Ú‡`å~Ú.

25. Hõ~°‡ã≤^•úO`åxfl `«~°¯|^ŒúO KÕÜ«∞@O ™ê^茺"Õ∞<å? D ã≤^•úO`«O =Å# Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[Ѩ٠„ѨQÆu =∞O^ŒyOzO^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û Hõ^•!

'U yO[ <å\˜`Õ P "≥ÚHõ¯ "≥ÚÅ∞ã¨∞ÎOk!— J<Õ

48

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

™ê"≥∞`«‰õΩ qã¨Î$`«~°∂Ѩ"Õ∞ D Hõ~°‡ã≤^•úO`«O. ÉÏǨϺ„ѨѨOK«OÖ’ ѨxKÕã¨∂Î HõxÑ≤OKÕ HÍ~°º–HÍ~°} xÜ«∞=∞O <≥·uHõ, P^蕺u‡Hõ „ѨѨOKåxH˜ ‰õÄ_® J#fi~Úã¨∞ÎOk. HÍ~°ºO Hõ#|_Õ@ѨC_»∞ HÍ~°}O LO_Õ f~åe. HÍ~°}O HõxÊOK«‰õΩO_®<Õ D [#‡Ö’ =∞#H˘KÕÛ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ#∞ K«∂¿ãÎ g\˜ HÍ~°}O "≥#∞Hõ\˜ [#‡ÅÖ’ LO_ç f~åe Jx JxÑ≤OK«Hõ=∂#^Œ∞. W^Õ Hõ~°‡ã≤^•úO`åxH˜ ã¨O|OkèOz# `åi¯Hõ q=~°}. <Õ_Àˆ~áÈ =∞# Hõ~°‡‰õΩ `«y# Ѷ¨e`«O =∞#O J#∞ÉèíqOKÕ f~åe. Wk Jx"å~°ºO. =∞# D =~°Î=∂# rq`«O ѨÓ~°fi[#‡ Hõ~°‡Å Ѷ¨ÅO† Éèíq+¨ºrq`«O =~°Î=∂#OÖ’ KÕ¿ã Hõ~°‡Å Ѷ¨ÅO. Wk Hõ~°‡ã≤^•úO`«O Ü≥ÚHõ¯ ™ê~°O. Hõ~°‡ ã≤^•úO`åxfl, ѨÙ#~°˚#‡ ã≤^•úO`åxfl XѨCHÀHõáÈ`Õ JHÍ~°}OQÍ =∞#‰õΩ =ã¨∞Î#fl ã¨∞Y^Œ∞ó MÏÅ#∞ `«~°¯|^ŒúOQÍ q=iOK«ÖË=Ú. D ã≤^•úO`åxfl JOwHõiOK«HõáÈ`Õ „ѨѨOK« =º=Ǩ~°=∞O`å XHõ Ѩ^Œúf, „Hõ=∞=¸ ÖˉõΩO_® [~°∞QÆ∞`«∞O^Œh, ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ѨHõΔáêu Jh, x~°O‰õΩâ◊√_»h ÉèÏqOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk† D hkѨѨOK«OÖ’x Ѩ#∞Åhfl Z@∞=O\˜ xÜ«∞=∞O

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

49

ÖˉõΩO_®<Õ Ü«∂^Œ$zÛùHõOQÍ [iyáÈ`«∞<åflÜ«∞<Õ XѨCHÀ=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. Hõ#∞Hõ D "å^•Å∞ ã¨O`«$Ñ≤ÎHõ~°"≥∞ÿ#q HÍ=Ù. „ѨѨOK«OÖ’x =∞#‰õΩ HõxÊOKÕ "≥·q^茺, =º`庙êÅ#∞ q=iOKÕ „Ѩܫ∞`åflÅÖ’ Hõ~°‡ ã≤^•úO`«"Õ∞ J`«ºO`« ã¨=∞O[ã¨"≥∞ÿ#kQÍ HõxÊã¨∂Î LOk. Hõ~°‡ ã≤^•úO`åxfl ã¨iQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩO>Ë Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[O `«fii`«QÆu# ѨÙ~ÀQÆq∞ã¨∞ÎOk. D<å\˜ =∞# ã¨=∂[ ^Œ∞óã≤÷u QÆ`«OÖ’ =∞#O KÕã≤# `«Ñ¨CʼnõÄ, x~°¡HΔͺxH© Ѷ¨Å"≥∞ÿ`Õ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ L[˚fiÅOQÍ fiÛk^ŒÌ\ÏxH˜ WѨC_»∞ ѨxKÕÜ«∞_»O ^•fi~å J=HÍâ◊O LO^Œ<Õ Pâß=ǨÏÉèÏ"åʼnõΩ KÀ@∞ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. Hõ#∞Hõ D J=HÍâßxfl ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã¨∞HÀ=\ÏxH˜ Jxfl q^è•ÖÏ „Ѩܫ∞uflOKåe. W^Õ =∞# r=#q^è•#O J"åfie. Hõ~°‡–ѨÙ#~°˚#‡ ã≤^•úO`«O J`«ºO`« Pâß^•Ü«∞HõO† ѨÙ~°∞+¨ „Ѩܫ∞`åflxH˜ =∞ǨÏ`åÎ fixflKÕÛ ã≤^•úO`«O. D Hõ~°‡ ã≤^•úO`åxfl `«Ñ¨CQÍ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩx, '[iˆQk [~°QÆHõ =∂#^Œ∞!— JO@∂ K«uH˜Å|_»_»"Õ∞ Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[ ѨÙ~Àaè=$kúx ‰õΩO@∞Ѩiz# =ÚYº q+¨Ü«∞O.

50

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

26. =∞#O x=ã≤ã¨∞Î#fl, =∞#‰õΩ HõxÑ≤ã¨∞Î#fl D „ѨѨOK«O ZÖÏ ã¨$+≤ìOK«|_çOk? Ç≤ÏO^Œ∂âߢ™êÎÅ∞ nxx q=iOK«\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKåÜ«∂? P q=~°} "≥*· Ï˝xHõ=∂? '[QÆ`«û$+≤ì ~°Ç¨Ï㨺O, [## =∞~°}ÏÅ =∞~°‡O, =∞Oz K≥_»∞Å qKå~°O, =∂#= rq`«QÆ=∞ºO— "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ѩâ◊flÅ∞ J<åkHÍÅO #∞O_ô =∂#=Ù}˜‚ "Õkèã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú. =∞# |∞∞+¨μÅ∞ „â◊√`«∞Å „Ѩ=∂}OQÍ, "åi JÖ∫H˜Hõ J#∞Éèí∂`«∞Å P^è•~°OQÍ D „Ѩâ◊flʼnõΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ W=fi\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKå~°∞. D „Ѩܫ∞`åflʼnõΩ Ñ¶¨Å"Õ∞ +¨_»Ì~°≈<åÅ∞ J<Õ „QÆO^ä•Å∞. D „QÆO^ä•ÅÖ’ ã¨$+≤ì, W`åº^Œ∞Å#∞ QÆ∞iOz# Z<Àfl q=~åÅ#∞ K«∂™êÎ=Ú.

Q“`«=Úx <åºÜ«∞^Œ~°≈#O, HÍ}Ï^Œ∞x "≥·âı+≤Hõ ^Œ~°≈<åÅ ##∞ã¨iOz J}∞=ÙÅ∞ âßâ◊fi`åÅ∞† Ѩ~°=∂`«∞‡_»∞ r=ÙÅ Hõ~°‡Ñ¶¨ÖÏÅ (ѨÓ~°fi[#‡) P^è•~°OQÍ D J}∞=ÙÅ #∞O_ç „Ñ¨Ñ¨OKåxfl ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. D

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

51

J}∞=ÙÅ ã¨OÜ≥∂QÆO=Å# ã¨$+≤ì, qÜ≥∂QÆO =Å# „Ѩà◊Ü«∞O ã¨OÉèíqã¨∞ÎO\Ï~Ú.

HõÑ≤Å∞x ™êOYºO, Ѩ`«O[e Ü≥∂QÆ^Œ~°≈<åÅ „ѨHÍ~°O ¢Ñ¨Hõ$u Ѩi}Ï=∞O K≥O^Œ_»O=Å¡ D K«~åK«~° qâ◊fiO U~°Ê_»∞`«∞#flk. r"å`«‡Å∞ (ѨÙ~°∞+¨) D Ѩi}Ï=∂xH˜ L¢`ÕÊ~°HÍÅ∞QÍ Ñ¨xKÕ™êÎ~°∞. D ã¨$+≤ì JO`å r"å`«‡Å P^蕺u‡Hõ ѨÙ~Àaè=$kú, P`å‡#∞Éèí∂u HÀã¨"Õ∞. Éèí∂q∞, h~°∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ѨOK«Éèí∂`åÅ∞, Hõà◊√§, =Ú‰õΩ¯ "≥Ú^ŒÖˇ·# *Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞, =∞#ã¨∞û „ѨHõ$u Ü≥ÚHõ¯ Ѩi}Ï=∞O #∞Oz L^ŒƒùqOz#"Õ. Wq ~°Hõ~°HÍÅ "≥∂`å^Œ∞ÅÖ’ HõÅ=_»O ^•fi~å D qâ◊fiO U~°Ê_çOk. x*ÏxH˜ r"å`«‡‰õΩ „ѨHõ$u`À U ã¨O|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. ¢Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ¯ „H˜Ü«∞Å`À#∂, L`«Ê`«∞ÎÅ`À#∂ |O^è•ÅÖ’ Ѩ_ç#ѨC_»∞ =∞m§=∞m§ [x‡ã¨∂Î ã¨O™ê~° K«„HõOÖ’ u~°∞QÆ∞`«∂ LO\Ï_»∞. „ѨHõ$u`À ã¨OQÆ"Õ∞ |O^èŒ#O† ã¨OQÆ~åÇ≤Ï`«º"Õ∞ "≥∂HõΔO. q"ÕHõ "≥·~åQͺŠ^•fi~å xã¨ûOQÆ`åfixfl JÅ=~°K«∞‰õΩO>Ë =ÚH˜Îx á⁄O^Œ∞`å_»∞. *ˇ·q∞x „ѨuáêkOz# 'ѨÓ~°fig∞=∂O㨗#∞

52

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

J#∞ã¨iOz r=ÙÅ „áê~°|úHõ~°‡‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ ã¨Î|ú"≥∞ÿ# D „ѨHõ$u `«#O`«@ `å<Õ qHÍã¨O á⁄Ok D „ѨѨOK«OQÍ Ñ¨i}q∞ã¨∞ÎOk. ÉÏ^Œ~åÜ«∞} "Õ^Œ"åºã¨∞x '"Õ^•O`« ^Œ~°≈<åxfl— J#∞ã¨iOz D ã¨$+≤ì JO`å Ѩ~°„|ǨχO #∞Oz ÖËHõ Ѩ~°=∂`«‡ #∞Oz =zÛOk. PÜ«∞# nxx `«# #∞O_Õ ã¨$+≤ì™êÎ_»∞. `å<Õ nxH˜ P^è•~°Éèí∂`«∞_≥· LO\Ï_»∞, uiy „Ѩà◊Ü«∞HÍÅOÖ’ `«#Ö’<Õ b#O KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. JO>Ë "åã¨Î=OQÍ XHõ¯>Ë J~Ú# Ѩ~°„|Ǩχ"Õ∞ ã¨$+≤ì, ã≤÷u, ÅÜ«∂Å∞ á⁄O^Œ∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ Éèí∂q∞#∞O_ç "≥ÚHõ¯Å∞ ѨÙ\˜ì, ÃÑiy, uiy Éèí∂q∞Ö’<Õ SHõºO á⁄Ok#@∞¡: JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# P Ѩ~°„|Ǩχ ÃщõΩ¯ qÉèí∂`«∞Å∞QÍ qã¨ÎiOz Ѩi}Ï=∂xfl á⁄Ok uiy "å@xflO\˜h `«#Ö’<Õ HõÅ∞ѨىõΩO@∞Ok. UHõ`åfixfl á⁄O^Œ∞`«∞Ok. XHõ ™êÖˇÑ¨Ù~°∞QÆ∞ `«# QÆ∂_»∞#∞ qã¨ÎiOѨ*Ëã≤ =∞m§ `«#Ö’xˆH fã¨∞HÀ=_»O ÖÏO\˜^Õ Wk ‰õÄ_®.

P^èŒ∞xHõ q*Ï˝#O D [QÆ`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ =¸Å=ã¨∞Î=Ù 'â◊H˜Î— Jx, D „ѨѨOK«OÖ’x qq^èŒ =ã¨∞Î=ÙÅhfl P â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ qq^èŒ Jaè=ºH©ÎHõ~°}ÖË Jx WѨC_çѨC_Õ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

53

Hõ#∞Q˘O@∂ LOk† nxx|\˜ì P^èŒ∞xHõ q*Ï˝#O "Õ^•O`«O WKÕÛ q=~°}ÏxH˜ KåÖÏ ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛO^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û. J~Ú<å, '=∞#ã¨ûO>Ë Uq∞\˜? K≥·`«#ºO JO>Ë Uq∞\˜? r=O ÖË^• „áê}O JO>Ë Uq∞\˜?— "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞øeHõ"≥∞ÿ# „Ѩâ◊flʼnõΩ WO`«=~°‰õÄ q*Ï˝#âß„ã¨ÎO W^Œq∞`«÷OQÍ ã¨=∂^è•<åÅ∞ Hõ#∞Q˘#ÖË^Œ∞ ã¨iHõ^• Hõhã¨O q=~°}Å∞ ‰õÄ_® W=fiÖË^Œ∞. HÍh "Õ^•O`«O x~°ÌfiO^ŒfiOQÍ g\˜Hõxfl\˜H© =¸ÅO XHõ¯>Ë#h, J^Õ „|ǨχO ÖË^• P`«‡ Jh† ã¨$+≤ì JO`å „|ǨχO #∞O_Õ =zÛO^Œh K≥ѨÙ`«∞Ok. HÍ|\˜ì D q+¨Ü«∞OÖ’ "Õ^•O`«O q*Ï˝#âß„ã¨ÎO HõO>Ë ZO`À =ÚO^Œ∞#fl^Œx K≥ѨÊ=K«∞Û#∞.

27. Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[OÖ’ ‰õΩÅ =º=ã¨÷ KåÖÏ QÆ\˜ìQÍ "Õà◊¥§#∞‰õΩáÈ~ÚOk. „Ѩã¨∞Î`« ã¨=∂[OÖ’ qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ =∞^茺 LO_Õ q^ÕfiëêÅ∞ ã¨Ê+¨ìOQÍ HõxÊã¨∞Î<åfl~Ú. D Ѩiã≤÷uH˜ =~°‚=º=¿ã÷ HÍ~°}O J<Õ Jaè„áêÜ«∞O ‰õÄ_» ZO^Œ~À "≥e|∞KåÛ~°∞. Wk x[=∂?

54

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

‰õΩÅ=º=ã¨÷‰õΩ =¸ÅO Uk? ^•x ã¨fiÉèÏ=O Uq∞\˜? „áêp# "≥·kHõ ã¨=∂[OÖ’ ã¨fi`«O„`«OQÍ PÖ’zOK«QÆey, „Ѩ=iÎOK«QÆÖËæ kfiAÅ∞, =∞iÜ«Ú ã¨fi`«O„`«OQÍ PÖ’zOz, „Ѩ=iÎOKÕ â◊H˜ÎÖËx W`«~°∞Å∞ (gˆ~ â◊¥„^Œ∞Å∞) J<Õ Ô~O_»∞ qÉèÏQÍÅ∞#fl@∞¡QÍ HõxÊã¨∞ÎOk. HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ ã¨=∂[O Jaè=$kú K≥Ok# H˘nÌ WOHÍ Z‰õΩ¯= qÉèí[#Å∞ Jx"å~°º=∞Ü«∂º~Ú. D qÉèí[#Å∞ =º‰õΩÎÅ QÆ∞}, Hõ~°‡, ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ J#∞ã¨iOz KÕÜ«∞|_®¤~Ú. =∞#∞+¨μºÅ∞ `«=∞ `«=∞ rq`åÅÖ’ U =$`«∞ÎÅ#∞ Z#∞fl‰õΩO\Ï~°#flk D QÆ∞}ã¨fiÉèÏ"åÅ#∞ |\˜ì LO@∞Ok. Ju „áêp#HÍÅOÖ’ qq^èŒ =~å‚Å "åiH˜ `«=∞‰õΩ W+¨ì"≥∞ÿ# Ѩxx, =$uÎx Z#∞flH˘#\ÏxH˜, L#fl =$uÎx =∂~°∞ÛHÀ=_®xH˜ HÍ=Åã≤#O`« ™êfi`«O„`«ºO LO_Õk† `«=∞ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ J#∞QÆ∞}=∞~Ú# =$uÎx Z#∞fl‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O LO_Õk. HÍx `«~åfi`« KåÖÏ ÃÑ^ŒÌkQÍ ÃÑiy# ã¨=∂[OÖ’ „ѨuÜ≥ÚHõ¯ =ºH˜Î ã¨fiÉèÏ"åxH˜, QÆ∞}ÏxH˜ `«y# Hõ~°‡#∂, ^•x`À J`«x =~å‚hfl xâ◊Û~ÚOK«@O J<Õk =º=Ǩ~°OÖ’

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

55

Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿOk. Hõ#∞Hõ ã¨∞ÅÉèí™ê^茺O J~Ú# [#‡#∞ J#∞ã¨iOz =~å‚xfl xâ◊Û~ÚOKÕ Ñ¨^Œúu P~°OÉèí"≥∞ÿOk. D ã¨=∞Ü«∞OÖ’<Õ =~°‚O, ‰õΩÅO Hõeã≤ XHõ¯\˜QÍ JÜ«∂º~Ú. =∞m§ qq^èŒ =~å‚Å ã¨OHõ~°O =Å# ÖˇHõ¯ÖË#xfl ‰õΩÖÏÅ∞ U~°Ê_®¤~Ú. ^•x`Àáê@∞ "åiKÕ KÕÜ«∞|_Õ =$`«∞ÎÅ∞ ‰õÄ_» ÃÑiQÍ~Ú. Ѷ¨e`«OQÍ XHõ „ѨHõ¯ ѨÙ@∞ìHõ#∞O_ç, =∞~˘Hõ „ѨHõ¯ =$uÎ#∞O_ç '‰õΩÅO— J<Õk x~°‚~ÚOK«|_»@O P~°OÉèí"≥∞ÿOk. D ‰õΩÅ=º=ã¨÷ "ÕÅH˘Åk ã¨O=`«û~åÅ #∞O_ç xÅ„^˘‰õΩ¯‰õΩx H˘#™êQÆ∞`«∂ =ã¨∂Î LOk. JO^Œ∞=Å¡ nxÖ’ ã¨=∂*ÏxH˜ LѨܫÚHõÎ"≥∞ÿ# JOâ◊O U^À LO^Œ<Õ J#∞HÀ"åe. XHõ ‰õΩÅOÖ’ ѨÙ\˜ì# =ºH˜ÎH˜ `å<˘Hõ qt+¨ì"≥∞ÿ# ‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#"å_ç#<Õ Pâßfiã¨#O LO@∞Ok. =∂#ã≤HõOQÍ H˘O`« Éèí„^Œ`« HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ ‰õΩÅOÖ’ ѨÙ\˜ì, P ‰õΩÅO Ü≥ÚHõ¯ =Oâ◊áê~°OѨ~°º =$uÎx <Õ~°∞ÛHÀ=@O =Å#, =$uÎѨ~°"≥∞ÿ# áÈ\© ÖˉõΩO_® ã¨∞YOQÍ, `«$Ñ≤ÎQÍ rqOK«\ÏxH˜ P ‰õΩÅO ^ÀǨÏ^ŒHÍi J=Ù`«∞Ok. q"åǨÏO ‰õÄ_» *ÏuÖ’<Õ ã‘=∂|^Œú"≥∞ÿ LO_»@O =Å¡, ~°HõÎã¨O|O^è•Å =Å¡

56

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

SHõ=∞`«ºÉèÏ=O Z‰õΩ¯"≥·, Hõ+¨ìHÍÅOÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~° ã¨Ç¨Ü«∞O ã¨∞ÅÉèíOQÍ ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. XHõ „Ѩ`ÕºHõ =$uÎx `«# K«∞@∂ì x`«ºO K«∂ã¨∂Î ÃÑiˆQ tâ◊√=Ù‰õΩ P =$uÎÖ’ „áêg}ºO, H“â◊ÅO `ÕeHõQÍ Jaƒ, ^•xÖ’ =∞iO`« L#flux ™êkèOKÕ J=HÍâ◊O Z‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. J~Ú<å =$`«∞ÎÅ P^è•~°OQÍ U~°Ê_»¤» ‰õΩÅ =º=ã¨÷ HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï QÆ\˜ìQÍ "Õà◊¥§#∞‰õΩáÈ~Ú, tkäÖÏ=ã¨÷‰õΩ KÕi =∂~°∞ʉõΩ, Jaè=$kúH˜ `å=ÙÖËxkQÍ `«Ü«∂~°~ÚOk. Ѷ¨e`«OQÍ P ‰õΩÖÏÅÖ’ ѨÙ\˜ì# `≥eqQÆÅ"åiH˜ W`«~° =$`«∞ÎÅ#∞ KÕѨ\˜ì "å\˜Ö’ „áêg}ºO ã¨OáêkOKÕ J=HÍâ◊O ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿOk. Hõ#∞Hõ =∞øeHõOQÍ ‰õΩÅѨ^ŒúuÖ’ `«¿ÑÊg∞ ÖË^Œ∞. Z=~°∂ `«=∞ ‰õΩÖÏxfl QÆ∞iOz ã≤QÆ∞æѨ_»#=ã¨~°O ÖË^∞Œ . '㨈~! JÖÏ J~Ú`Õ ‰õΩÅ q^ÕfiëêʼnõΩ HÍ~°}O Uq∞\˜?— Jx g∞~°∞ „ѨtflOK«=K«∞Û. nxH˜ HÍ~°}Ïxfl WÖÏ K≥ѨCHÀ=K«∞Û. q^Œº, Sâ◊fi~°ºO, JkèHÍ~°O Hõey#, QÆ~åfixfl ÃÑOK«∞‰õΩ#fl ™êfi~°÷Ѩ~°∞Å∞ H˘O^Œ~°∞ HÍÅ„Hõ"Õ∞}Ï `«=∞ â◊H˜Îx W`«~°∞Å#∞ J}QÆ„^˘Hõ¯\ÏxH˜ LѨÜ≥∂yOK«@O "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïì~°∞. ã¨Ç¨Ï[OQÍ `«=∞

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

57

„Ѩ=~°Î# =Å¡ `«=∞#∞ JO^Œ~°∂ Q“~°qOKÕÖÏ „Ѩ=iÎOz `«^•Ìfi~å ã¨OѶ¨∞OÖ’ Q“~°"åxfl á⁄O^Œ\ÏxH˜ |^Œ∞Å∞ `«=∞ ‰õΩÅO Q˘Ñ¨Êk HÍ|\˜ì `«=∞#∞ JO^Œ~°∂ Q“~°qOKåÅx W`«~° ‰õΩÖÏÅ#∞ J}z"ÕÜ«∞™êQÍ~°∞. Ѷ¨e`«OQÍ =∞Oz, K≥_»∞, Z‰õΩ¯=, `«‰õΩ¯= J<Õ ÉèÏ"åÅ∂, "å\˜ =¸ÅOQÍ ‰õΩÅq^ÕfiëêÅ∂ ÃÑK«ÛiÖÏ¡~Ú. Wk J@∞=O\˜ =º‰õΩÎÅ∞ KÕã≤# `«¿ÑÊQÍh, ‰õΩÅ=º=ã¨÷ =Å# U~°Ê_ç# J#~°÷O HÍ^Œ∞. J@∞=O\˜ ™êfi~°÷Ѩ~°∞Å∞ Jxfl ^ÕâßÅÖ’#∂, Jxfl HÍÖÏÅÖ’#∂ HõxÊ™êÎ~°∞† WѨC_»∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. Z=~À H˘O^Œ~°∞ „ѨÉèí∞`åfikèHÍ~°∞Å∞, áÈbã¨∞Å∞ `«Ñ¨C KÕã≤#ѨC_»∞ „ѨÉèí∞`«fiO "≥Ú`åÎxfl ^Œ∂+≤OK«@O J#∞z`«O Hõ^•? Wk ‰õÄ_® JÖψQ. qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ#∞ XˆH PѶ‘ã¨∞Ö’x qq^èŒ qÉèÏQÍÅ`À áÈÅÛ=K«∞Û. Jxfl qÉèÏQÍÅ∂ Hõeã≤ XHõ ÅHΔͺxfl ™êkèOK«_»O HÀã¨O J=ã¨~°"≥∞ÿ# Ѩ#∞ÅxflO\˜h ѨOK«∞‰õΩx ѨxKÕ™êÎ~°∞. D „Ѩ`ÕºHõ WÖÏHÍÅ∞, ÉèÏQÍÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O ^Õfi+≤OK«∞‰õΩO>Ë PѶ‘ã¨∞Ö’ Ѩx ã¨=ºOQÍ ™êQÆ^Œ∞ QÆ^•? JÖψQ ‰õΩÅq^ÕfiëêÅ =Å¡ "≥Ú`«ÎO ã¨=∂*ÏxH© ^ÕâßxH© Jáê~°"≥∞ÿ# Ǩx [~°∞QÆ∞`«∞Ok.

58

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

ѨÓ~°fiHÍÅOÖ’ PÜ«∂ ‰õΩÖÏʼnõΩ K≥Ok#"å~°∞ `«~°`«~åÅ#∞Oz =ã¨∞Î#fl `«=∞ ‰õΩÅ=$uÎ<Õ <Õ~°∞Û‰õΩx, KÕѨ@ì=Åã≤ LO_Õk. HÍh HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ D Ѩ#∞Å#∞ QÆ∞iOz, 'Wk L#fl`«"≥∞ÿ#k, Q“~°=hÜ«∞"≥∞ÿ#k!— 'Wk hK«"≥∞ÿ#k!— J<Õ ÉèÏ=#Å∞ HõeQÍ~Ú. nx=Å# P =$`«∞ÎÅ#∞ KÕ¿ã P ‰õΩÖÏÅ#∞ QÆ∞iOz ‰õÄ_» J^Õ ÉèÏ=#Å∞ HõeQÍ~Ú. nx=Å¡ ‰õΩÖÏÅ =∞^茺 qÉèË^•Å∞ `«Öˇ`åÎ~Ú. S`Õ WѨC_»∞ Ѩiã≤÷`«∞Å∞ =∂~å~Ú. U ‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#"åÔ~·<å `«y# tHõΔ}#∞ á⁄Ok J~°∞›Öˇ·, U Ѩx<≥·<å KÕѨ>Ëì ™êfi`«O¢`«ºO WѨC_»∞ LOk. Hõ#∞Hõ D ~ÀAÖ’¡ ‰õΩÅq^ÕfiëêÅ∞ J~°÷~°Ç≤Ï`åÅ∞† [#∞Å Jq"ÕHÍxH˜ Ѩ~åHÍ+¨ª =∂„`«"Õ∞ HÍHõ XHõ ã¨=∂[OQÍ =∞##∞ <åâ◊#O KÕ™êÎ~Ú ‰õÄ_®.

28. =∞~À Ô~O_»∞ „Ѩâ◊flÅ∞:– 1. ‰õΩÅÉèË^•xfl áê\˜OK«‰õΩO_® Ç≤ÏO^Œ∞=Ù ÅO^Œ~°∂ Hõeã≤ ã¨Ç¨ÏѨOH˜ÎÉè’[#O KÕÜ«∞\ÏxH˜ âߢã¨Îx¿+^èŒ"Õ∞^≥·<å LO^•? 2. ‰õΩÖÏO`«~° q"åǨÏO âߢã¨Î ã¨=∞‡`«=∂?

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

59

1. =∞Oz #_»`« QÆÅ"å~°∞ U ‰õΩÖÏxH˜ K≥Ok#"åÔ~·<å "åi #∞Oz 㨄^•ƒÇ¨Ï‡}∞Å∞ ‰õÄ_® PǨ~åxfl „QÆÇ≤ÏOK«\ÏxH˜ =∞# âߢ™êÎÅ∂ ã¨=∞‡uOKå~Ú. Hõ#∞Hõ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅO^Œ~°∂ *Ïu ÉèË^•xfl „`Àã≤~å[x ã¨Ç¨ÏѨOH˜ÎÉè’[#O KÕÜ«∞\ÏxH˜ Z@∞=O\˜ J_»∂¤ ÖË^Œ∞. JO`ÕHÍHõ |Ǩïâ◊ Wk <Õ_»∞ =∞#^Õâ◊OÖ’ SHõ=∞`åºxfl ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜ ZO`«QÍ<À ã¨ÇϨ HõiOK«QÅÆ ^Œ∞.

2. ^èŒ~°‡âߢ™êÎÅ∞ <åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å =∞^茺 J#∞Ö’=∞ q"åǨxfl (JO>Ë J¢QÆ*Ï`«∞ŠѨÙ~°∞+¨μÅ∞ x=∞fl*Ï`«∞Å ¢ã‘ÎÅ#∞ ÃÑO_ç¡ KÕã¨∞HÀ=_®xfl) P"≥∂kOKå~Ú. „ѨuÖ’=∞ q"åǨÏO ‰õÄ_® (JO>Ë x=∞fl*Ïu ѨÙ~°∞+¨μÅ∞ J„QÆ*Ïu ¢ã‘ÎÅ#∞ ÃÑO_ç¡ KÕã¨∞HÀ=@O) J_»áê^Œ_»áê J<åk #∞Op LO_»@=¸ x["Õ∞. W@∞=O\˜ q"åǨÅ =Å#<Õ qq^èŒ ‰õΩÖÏÅ∞ L^ŒƒùqOKå~Ú Hõ#∞Hõ ‰õΩÖÏO`«~° q"åǨÏO âߢã¨Îx+≤^ŒúO Jx K≥ѨÊ~å^Œ∞.

S<å "åº=ǨiHõ ^Œ$ëêìº <Õ_»∞ ‰õÄ_» ‰õΩÖÏO`«~° q"åǨÅ∞ Z<Àfl ã¨=∞㨺Å#∞ ã¨$+≤ìã¨∞Î<åfl~Ú. nxH˜ ѨiǨ~åxfl WÖÏ ã¨∂zOK«=K«∞Û. Ô~O_»∞ ‰õΩÖÏʼnõΩ K≥Ok# =^èŒ∂=~°∞Å∞ ÃÑO_ç¡ KÕã¨∞H˘#\ÏxH˜

60

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ#flѨC_»∞ D ÃÑO_ç¡ "åi^ŒÌi `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ ‰õÄ_® ã¨=∞‡`«"≥∞ÿ`Õ JѨC_»∞ P Ô~O_»∞ ‰õΩÖÏʼnõΩ K≥Ok# |O^èŒ∞q∞„`å^Œ∞Å∞ ^•xH˜ ã¨OѨÓ~°‚ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O W"åfie. XHõ"Õà◊ Jk Ô~O_»∞ ѨHΔÍÅ "åiH© ã¨=∞‡`«O HÍ#ѨC_»∞, =KÕÛ ã¨=∞㨺Å#∞ QÆ∞iOz P =^èŒ∂=~°∞ʼnõΩ #K«ÛK≥áêÊe. #K«ÛK≥Ñ≤Ê# `«~åfi`« ‰õÄ_® ÃÑO_ç¡ KÕã¨∞H˘#^Œe¿ãΠѶ¨ÖÏѶ¨ÖÏÅ#∞ "åiˆH =^Œe"ÕÜ«∂e. P ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ ã¨∞YOQÍ LO@∂, ^èŒ~°‡|^Œ∞úÖˇ· r=#O QÆ_çÑ≤`Õ JO`ÕKåÅ∞. nxHõO>Ë =∞~À =ÚYº q+¨Ü«∞O, „ѨuÜ≥ÚHõ¯ =~°‚OÖ’#∂ L#fl ‰õΩÅ, LѨ‰õΩÖÏÅ"å~°O^Œ~°∂ Hõeã≤ XHõ¯>Ë =~°‚O "åiQÍ JÜÕ∞º^•xH˜ |∞kúѨÓ~°fiHõOQÍ, âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï „ѨÜ∞« uflOKåe.

D ã¨=∞㨺‰õΩ J`«∞º`«Î=∞"≥∞ÿ# ã¨=∂^è•<åxfl q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ ã¨∂zOKå~°∞. ã¨iÜ≥ÿ∞# q^•ºÉèϺã¨O ^•fi~å, Pi÷Hõ, ™êO㨯 $uHõ „ѨQÆu ^•fi~å "≥Ú`«ÎO ã¨=∂[OÖ’ SHõº`« ™êkèOKåÅx, ã¨=∂#`åfixfl `Õ"åÅh PÜ«∞# ã¨∂zOKå~°∞. JO^Œ∞HÀã¨O L#fl`« =~åæÅ"å~°∞, x=∞fl‰õΩÖÏÅ"åix J}QÆ„^˘Hõ¯\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOK«‰õΩO_®, "å~°∞ ‰õÄ_® ZkˆQO^Œ∞‰õΩ KÕ~Ú

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

61

JOkOK«=Åã≤# J=ã¨~°O LOk. J#flÅ∞, JHõ¯Å∞ `«=∞ K≥Öˇ¡à◊§#∞, `«=Ú‡à◊§#∞ ZÖÏ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕã≤ ÃÑOK«∞`å~À JÖψQ ¿ãflǨÏO, ™œÇ¨¢~°ÌO, SHõ=∞`«ºO`À "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»_®xH˜, JO^Œ~°∂ HõÅã≤ rqOK«\ÏxH˜ „ѨÜ∞« uflOKåe.

29. Jã¨Ê$â◊º`« Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[OÖ’x ÃÑ^ŒÌ Hõà◊OHõ=∞<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ PÖ’K«<åѨ~°∞ÅO^Œ~°∂ XHõ¯\∫`å~°∞. nxH˜ âߢ™êÎ^è•~°O U^≥·<å L#fl^•? U P^è•~°=¸ ÖË#@¡~Ú`Õ Jk ZÖÏ `«Ü«∂~°~ÚOk? nxfl q=iOK«\ÏxH˜ Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨OѶ¨∞ ã¨O㨯~°ÎÅ∞ UO KÕã¨∞Î<åfl~°∞?

Jã¨Ê$â◊º`« Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂*ÏxˆH ÃÑ^ŒÌ Hõà◊OHõO. ^•xfl j„Ѷ¨∞OQÍ x~°∂‡eOKåÅ#fl q+¨Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ ã¨O^ÕǨÏO ÖË^Œ∞. "Õ^•ÅÖ’ QÍx, „áêp# ^èŒ~°‡âߢ™êÎÅÖ’ QÍx nxH˜ Z@∞=O\˜ P^è•~°=¸ ÖË^Œ∞. âßs~°Hõ â◊√z`«fiO QÆ∞iOz, ^è•i‡Hõ „H˜Ü«∂K«~°} ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ J#∞ã¨iOK«=Åã≤# H˘xfl q^è•Öˇ·# Jã¨Ê $â◊º`« âß„™êÎÅÖ’ K≥ѨÊ|_çOk. HÍx

62

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

D Jã¨Ê $â◊º`«‰õÄ, Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[O =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅ #∞O_ç `≥eq`«‰õΩ¯=QÍ ã¨=∂[O g∞^Œ ~°∞^Œ∞Ì`«∞#fl Jã¨Ê $â◊º`«‰õÄ Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ ã¨∂`«Hõ (JO>Ë Ñ¨Ù@∞ìHõ, Kå=Ù ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’) Jâ∫K«OÖ’ LO_Õ"å~°∞, ~°[ã¨fiÅ ¢ã‘Î, J#flO ux KÕ`«∞Å∞ Hõ_»∞HÀ¯x"å~°∞, â◊s~åxfl |@ìÅ#∞ =∞e#ѨiKÕ Jâ◊√zHõ~°"≥∞ÿ# (áêH©, Hõ™ê~Ú) =$`«∞ÎÅ#∞ KÕ¿ã"å~°∞ (P Ѩxx x~°fiÇ≤ÏOKÕO`«¿ãѨ٠=∂„`«"Õ∞), =~å‚„â◊=∞ ^èŒ~å‡Å#∞ q_çz ÃÑ\˜ì#"å~°∞, ^Œ∞~å‡~°∞æÖˇ· áêáêÅ#∞ KÕ¿ã"å~°∞† gix `åHõ‰õÄ_»^Œx âߢã¨ÎO K≥ѨÙÎOk. XHõ"Õà◊ PHõã≤‡HõOQÍ gix =Ú@∞ì‰õΩO>Ë "≥O@<Õ ™êfl#O KÕÜ«∂Å<Õk qkè. J~Ú<å ‰õÄ_» ^Õ"åÅÜ«∞ L`«û"åÅÖ’#∂, ~°^äÀ`«û=OÖ’#∂, "≥Ú`«ÎO ã¨=∂*ÏxˆH =ÚѨC =KÕÛ Ü«Ú^•úÅ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’#∂ nxx áê\˜OK«#=ã¨~°O ÖË^Œx âߢ™êÎÅ∞ K≥áêÊ~Ú. H˘xfl ^èŒ~°‡âߢ™êÎÅÖ’ JO^ŒiH© ^Õ"åÅÜ«∞ „Ѩ"ÕâßkèHÍ~°O LO^Œx K≥ѨÊ|_çOk. Hõ#∞Hõ <Õ_»∞ „ѨKå~°OÖ’ L#fl Jã¨Ê$â◊º`å Ѩ^Œúu ^Œ∂~°^Œ$+≤ì, ã¨Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O ÖËx ™êfi~°÷Ѩ~°∞Å ‰õΩ„@ Jx

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

63

K≥ѨÊ=K«∞Û. Jâ◊√zHõ~°"≥∞ÿ# =$`«∞ÎÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOKÕ"å~°∞ D HÍ~°}OKÕ`« Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[O #∞Oz "Õ~°=Ù`«∞<åfl~°∞. "åiH˜ `«y# q^Œº, ã¨O㨯 $u WzÛ, Pi÷HÀ#fluH˜ J=HÍâ◊O HõeæOz "åix ÃÑ·H˜ ÖË=nÜ«∞\ÏxH˜ QÆ\˜ì „Ѩܫ∞`«flO KÕÜ«∞‰õΩO_® LO_»@O =∞# KÕã¨∞Î#fl ÃÑ^ŒÌ `«Ñ¨C. ™êOˆHuHõ Ѩi*Ï˝<åxfl qxÜ≥∂yOz "åiH˜ D =$`«∞ÎÅ#∞O_ç q=ÚH˜Î HõeyOz "Õˆ~ =$`«∞ÎÅÖ’ xÜ≥∂yOKåe. gix x~°¡HõΔºO KÕÜ«∞@O ™êfi~°÷Ѩ~°`åfixˆH QÆ∞~°∞Î HÍh ^•x`À =∞`åxH˜ Z@∞=O\˜ ã¨O|O^èŒ=¸ ÖË^Œ∞. =∞ǨÏhÜ«∞`« Z=iÖ’ L<åfl Jk =∞# =∞`«OÖ’, ã¨=∂[OÖ’ J`«∞º#fl`« Q“~°"åxfl á⁄Ok f~°∞`«∞Ok. Jã¨Ê$â◊√ºÅ#|_Õ "åi =∞^茺 ZO^Œ~À =∞Ǩ`«∞‡Å∞ ѨÙ@ì@O, ã¨=∂[=∞O`«\˜KÕ`« "å~°∞ Q“~°qOK«|_»@"Õ∞ nxH˜ „Ѩ=∂}O. Jã¨Ê$â◊º`« #∞O_ç ã¨=∂*ÏxH˜ Hõeæ# Jáê~°"≥∞ÿ# Ǩxx QÆ∞iÎOz WѨC_çѨC_Õ =∞# =∞~îåkèѨ`«∞Å∞, W`«~° ^è•i‡Hõ <Õ`«Å∞ "Õ∞ÖÁ¯O@∞<åfl~°∞. ǨÏi[#∞ʼnõΩ ^Õ"åÅÜ«∞ „Ѩ"Õâ◊O, ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’#∂, ™ê=∂lHõ L`«û"å^Œ∞ÅÖ’#∂ ã¨Ç¨ÏѨOH˜ÎÉè’[<åÅÖ’ JO^Œ~°∂ áêÖÁæ#@O, ǨÏi[#"å_»ÅÖ’ ^è•i‡Hõ, ™êO㨯 $uHõ

64

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

„ѨKå~° HÍ~°º¢Hõ=∂Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q „áê~°OaèOK«|_®¤~Ú.

S<å g\˜ „ѨQÆu WOHÍ `«fi~°QÍ [iy`Õ =∞Ozk. Jã¨Ê $â◊º`å Ѩ^Œúu, =∞iÜ«Ú W`«~° ǨÏi[#∞Å ã¨=∞㨺Å#∞ Ѩi+¨¯iOK«\ÏxH˜ ~å=∞ÉÏ}O XHõ@∞Ok. J^Õ L`«Î=∞ q^Œº#∞, tHõΔ}#∞ JOkOz "åix Pi÷HõOQÍ ÃÑ·H˜ fã¨∞‰õΩ~å=@O. =∞Oz q^Œº Ѷ¨ÅOQÍ |∞kú ã¨∂HõΔ ‡`«~°O J=Ù`«∞Ok. ã¨=∞㨺Å#∞ ã¨iÜ≥ÿ∞# ^Œ$+≤ìHÀ}O #∞O_ç ѨijeOK«QÆeˆQ â◊H˜Î Åaèã¨∞ÎOk. `«^•Ìfi~å "å\˜H˜ ã¨iÜ≥ÿ∞# ѨiǨ~° q^è•#O ‰õÄ_® Åaèã¨∞ÎOk. Pi÷HÀ#flu Ѷ¨e`«OQÍ ã¨=∂[OÖ’ Q“~°=hÜ«∞ ™ê÷<åÅ∞ ÅaèOKÕ J=HÍâßÅ∞ Z‰õΩ¯==Ù`å~Ú. D q^èŒOQÍ „Hõ=∞OQÍ Ç¨Ïi[#∞Å#|_Õ "å~°∞ L#flux á⁄O^Œ∞`å~°∞. x[OQÍ K«∂¿ãÎ ‰õΩÅ `å~°`«=∂ºÅ#∞O_ç =KÕÛ ã¨=∞㨺‰õΩ ‰õÄ_® W^Õ L`«Î=∞ ѨiǨ~°OQÍ Hõ#|_»∞`«∞Ok.

30. =~å‚„â◊=∞ =º=ã¨÷#∞ QÆ∞iOz q=i™êÎ~å? D =º=ã¨÷ <Õ_»∞ ZO`«=~°‰õÄ J#∞ã¨iOK«|_»∞`«∂ LOk? =∞# ^èŒ~°‡âß„™êÎÅ∞ "≥∂HõΔ"Õ∞ =∂#= rq`« K«~°=∞

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

65

QÆ=∞º=∞x `≥eÜ«∞*Ëâß~Ú. D "≥∂HõΔ=∂~°æOÖ’ P@OHÍÖˇ·# HÍ=∞ „HÀ^èŒ ~åQÆ ^Õfiëê^Œ∞Å∞ „Ѩu XHõ¯iÖ’#∂ x~°O`«~°O K«∞~°∞‰õΩQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î, =∂\˜=∂\˜H© `«=∞ qHõ$`«~°∂áêxfl |Ü«∞@ÃÑ_»∞`«∂, P^蕺u‡Hõ ѨÙ~Àaè=$kú HÀã¨O =∞#O Kտ㠄Ѩܫ∞`åflÅ#∞ ã¨^• h~°∞QÍ~°∞ã¨∂Î LO\Ï~Ú. =∞# |∞∞+¨μÅ∞ g\˜ xÜ«∞O„`«}‰õΩ `«y# LáêÜ«∂xfl K«∂Ñ≤OKå~°∞. "å~°∞ „ѨuáêkOz# ^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞"≥∂HΔÍÅ<Õ K«`«∞ifi^èŒ Ñ¨Ù~°∞ëê~å÷Å∞ ÃÇ·ÏO^Œ= ã¨=∂*ÏxH˜ "å~°∞ JOkOz# XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# HÍ#∞Hõ. '<åºÜ«∞OQÍ ^èŒ#O ã¨OáêkOz HÀiHõÅ#∞ <≥~°"Õ~°∞ÛHÀO_ç! „áêѨOzHõ ã¨∞MÏÅ#∞ ~°∞z K«∂_»O_ç† HÍh "å\˜x ^èŒ~°‡|^ŒúOQÍ á⁄O^ŒO_ç!— Wk =∞# |∞∞+¨μÅ J=¸Åº"≥∞ÿ# ã¨O^Õâ◊O. D LѨ^Õâßxfl ã¨iQÍæ áê\˜Oz`Õ, HÍ=∞„HÀ^è•k P@OHÍÅ∞ „Hõ=∞OQÍ `«QÆ∞æ`å~Ú† HÍÅ„Hõ"Õ∞} =∂#=Ù_»∞ =ÚH˜ÎH˜ JkèHÍi J=Ù`å_»∞. „ѨuÜ≥ÚHõ¯ =∞x+≤ `«# rq`«OÖ’ „Hõ=∞OQÍ ¢|ǨχK«~°ºO, QÍ~°›ã¨÷ºO, "å#„Ѩã¨÷O, ã¨<åflºã¨O J<Õ <åÅ∞æ P„â◊=∂Å#∞ ^•\˜ "≥∂HΔÍxfl á⁄O^•e. „|ǨχK«~庄â◊=∞OÖ’ q^•ºÉèϺã¨O, â◊s~åxfl,

66

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

=∞#ã¨∞û#∂ ™êfinè#OÖ’H˜ `≥K«∞ÛHÀ=_»O =ÚYº Hõ~°Î"åºÅ∞. <åºÜ«∞"≥∞ÿ# ^èŒ# ã¨Oáê^Œ#, ^èŒ~°‡qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ# HÍ=∞`«$Ñ≤Î, ^•#^èŒ~å‡Å#∞ KÕÜ«∞_»O, ^蕺#O – Wq QÆ$Ǩϙê÷¢â◊=∞OÖ’ KÕÜ«∞=Åã≤# q^èŒ∞Å∞. â◊s~°O WOHÍ |ÅOQÍ<Õ L<åfl, =$^ú•Ñ¨ºÅHõΔ}ÏÅ∞ Hõ#|_ç# "≥O@<Õ WO\˜x q_çz =<åxH˜ "≥o§ Láêã¨<åÅ`À HÍÅO QÆ_»Ñ¨_»O "å#„Ѩ™ê÷„â◊=∞O. z=i^≥·# ã¨<åflº™ê„â◊=∞O rq`« ™œ^è•xH˜ HõÅâ◊O =O\˜k. HÍ=∞„HÀ^è•Å#∞ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ x„QÆÇ≤ÏOz =ÚH˜Î HÀã¨O `«^≥·Hõx+¨ª`À „Ѩܫ∞uflOK«@O D P„â◊=∞O Ü≥ÚHõ¯ =ÚYº ÅHõΔ}O. D P„â◊=∂Å#∞ XHõ^•x `«~åfi`« =∞~˘Hõ\˜ „Hõ=∞OQÍ áê\˜OKåÅ<Õk ™ê^è•~°} xÜ«∞=∞O. S<å ѨÓ~°fi[#‡Å L`«Î=∞ ã¨O™ê¯~åÅ∞ ѨiѨHõfi"≥∞ÿ q"ÕHõ"≥·~åQͺÅ#∞ á⁄Ok#"å~°∞ <Õ~°∞QÍ ã¨<åflºã¨O ã‘fiHõiOK«=K«∞Û. ѨiѨÓ~°‚`«#∞ á⁄O^Õ kâ◊Ö’ Kտ㠄Ѩܫ∂}"Õ∞ =∂#= rq`«O. rq`« „ѨQÆu x~åѶ¨∂@OQÍ [~°QÆ@"Õ∞ D <åÅ∞QÆ∞ P„â◊=∂Å L^ÕÌâ◊O. nxH˜ J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# "å`å=~°}Ïxfl ã¨=∂[OÖ’#∂ ã¨$+≤ìOKåe QÆ^•? D „Ѩܫ∞`«flO Ü≥ÚHõ¯ Ѷ¨e`«"Õ∞ Kå`«∞~°fi~°‚ =º=ã¨÷.

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

67

ã¨=∂[O =º‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}, Hõ~å‡#∞™ê~°OQÍ „ÉÏǨχ}∞Å∞, HõΔ„uÜ«ÚÅ∞, "≥·â◊√ºÅ∞, â◊¥„^Œ∞Å∞ J<Õ <åÅ∞QÆ∞ =~å‚Å∞QÍ qÉèílOK«|_çOk. ã¨~°à◊, Ѩq„`« r=#OÖ’ P^蕺u‡Hõ *Ï˝<åxfl ã¨OáêkOz, ^•xx W`«~°∞ʼnõΩ É’kèã¨∂Î ã¨=∂*ÏxH˜ P^Œ~°≈„áêÜ«ÚÖˇ· rqOKÕ `«áÈ^èŒ#∞Å∞ „ÉÏǨχ}∞Å#|_»∞`å~°∞† `«=∞ â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ`À „Ѩ[Å „áê}, =∂#, ^èŒ<åÅ#∞ ~°H˜ΔOK«∞`«∂, ^èŒ~å‡xfl HÍáê_»∞`«∂, „Ѩ[ʼnõΩ <åºÜ«∂xfl K«∂ÃÑ_»∞`«∂ LO_Õ"å~°∞ HõΔ„uÜ«ÚÅ∞† "åºáê~°O, =ã¨∞Î=ÙÅ L`«ÊuÎ, q`«~°}O, =º=™êÜ«∞O W`åºk Ѩ#∞Å#∞ KÕ¿ã"å~°∞ "≥·â◊√ºÅ∞† „â◊=∞r=ÙÅ∞, W`«~°∞Å#∞ ¿ãqã¨∂Î rqOKÕ"å~°∞ â◊¥„^Œ∞Å#|_»∞`å~°∞. <Õ\˜ ã¨=∂[OÖ’ x[OQÍ QÆ$ǨÏã¨÷, ã¨<åflº™ê¢â◊=∂Å∞ =∂„`«"Õ∞ PK«~°}Ö’ L<åfl~Ú. =~°‚=º=ã¨÷ ‰õÄ_® <Õ_»∞ Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ# ‰õΩÖÏÅ<Õ ã¨=Ú¢^ŒOÖ’ =ÚxyáÈ~ÚOk.

31. ã¨O™ê¯~°O JO>Ë Uq∞\˜? ã¨O™ê¯~åÅ∞ Zxfl ~°HÍÅ∞? "å\˜x ZO^Œ∞‰õΩ

68

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

PK«iOKåe? ÃÇ·ÏO^Œ= ã¨=∂[OÖ’ Jxfl =~å‚ʼnõΩ J#fi~ÚOKÕ ã¨O™ê¯~åÖËq? rq`å<˘flHõ Ü«∞[˝O`À áÈÅÛ=K«∞Û. Ü«∞[˝O KÕ¿ã =ÚO^Œ∞ ^•x LѨHõ~°}ÏÅ#∞ â◊√kú KÕÜ«∂e. JÖψQ „Ѩu Ç≤ÏO^Œ∞=Ù `«# â◊s~åxfl, =∞#ã¨∞û#∞ H˘xfl q^è•Öˇ·# Hõ~°‡Å ^•fi~å Ѩiâ◊√^ŒúO KÕÜ«∂e† W@∞=O\˜ Hõ~°‡ÅˆH ã¨O™ê¯~åÅx ¿Ñ~°∞. Wq ^è•i‡Hõ „H˜Ü«∞Öˇ·<å g\˜H˜ ™ê=∂lHõ ~°∂Ѩ=¸ LOk. ã¨O™ê¯~åÅ∞ "≥Ú`«ÎO Ѩ^ŒÇ¨~°∞. g\˜Ö’ *Ï`«Hõ~°‡, <å=∞Hõ~°}O, J#fl¢áêâ◊#O, LѨ#Ü«∞#O, q"åǨÏO =∞iÜ«Ú JO`Õº+≤ì – g\˜x =∂„`«O KåÖÏ =ÚYº"≥∞ÿ#qQÍ Ñ¨iQÆ}˜™êÎ~°∞. tâ◊√=٠ѨÙ\˜ì# "≥O@<Õ KÕÜ«∞|_Õ ã¨O™ê¯~°O *Ï`«Hõ~°‡. "Õ∞^è•[##O (|∞kúx ÃÑOá⁄OkOK«\ÏxH˜ a_»¤ K≥qÖ’ `«O„_ç =∞O„`åxfl K≥ѨÊ@O), a_»¤‰õΩ n~å…Ü«Ú+¨μ¬, P~ÀQƺO HõÅQÍÅx „áêi÷OK«@O – Wq ~¸ ã¨O™ê¯~°OÖ’x =ÚMϺOQÍÅ∞. D ã¨O™ê¯~°O <Õ_»∞ JO`« „ѨKå~°OÖ’ ÖË^Œ∞. ѨÙ\˜ì# Ѩ^Œ=<å_À ÖËHõ Ѩ<≥flO_»=<å_À a_»¤‰õΩ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

69

¿Ñ~°∞ ÃÑ@ì_»O <å=∞Hõ~°}O. ™ê^è•~°}OQÍ ^Õ=`«Å |∞∞+≤ =Ú#∞Å, =∞Ǩ`«∞‡Å ¿Ñ~°∞¡ ÃÑ@ì_»O "å_»∞Hõ. ѨÙ\˜ì# Ñ≤^ŒÑ¨ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\˜™êi a_»¤‰õΩ J#flO uxÑ≤OK«@O J#fl¢áêâ◊#O. J<åflxfl "≥Ú^Œ@ ^Õ=Ù_çH˜ <≥·"Õ^ŒºO K≥Ü«∂ºe.

LѨ#Ü«∞# ã¨O™ê¯~°O #∞O_ç "Õ^•^茺ܫ∞#O =∞iÜ«Ú P^蕺u‡Hõ rq`«O ¢áê~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. LѨ#Ü«∞#=∞O>Ë q^•ºÉèϺã¨O HÀã¨O q^•ºi÷x QÆ∞~°∞=Ù ^ŒQÆæ~°‰õΩ H˘xáÈ=@O (LѨ´^ŒQÆæ~°‰õΩ, #Ü«∞#O´ H˘xáÈ=@O). `«e¡ QÆ~°ƒùO #∞O_ç ѨÙ@ì@O "≥Ú^Œ\˜ [#‡ J~Ú`Õ P^蕺u‡Hõ"≥∞ÿ# =∂~°æOÖ’ LѨ#Ü«∞#O Ô~O_»= [#‡ Hõ#∞Hõ<Õ LѨ#Ü«∞#"≥∞ÿ#"åix 'kfiA— Åx Ñ≤Å∞™êÎ~°∞. Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O, H“Ñ‘#^è•~°}O, QÍÜ«∞„f =∞O„`ÀѨ^Õâ◊O, =∞iÜ«Ú aèHΔÍ@#O–Wq LѨ#Ü«∞# ã¨O™ê¯~°OÖ’x =ÚYº"≥∞ÿ# JOQÍÅ∞. H“Ñ‘#^è•~°}O ã¨OÜ«∞=∞ r=<åxH˜ zǨÏflO. rq`«O XHõ Ü«∞[˝O J<Õ q+¨Ü«∂xfl QÆ∞~°∞ΉõΩ fã¨∞‰õΩ=KÕÛk Ü«∞*’˝Ñ¨g`«O. "Õ∞^è•â◊H˜Îx ÃÑOá⁄Okã¨∂Î P^蕺u‡Hõ rq`«OÖ’ =ÚO^ŒO[ "ÕÜ«∞\ÏxH˜ QÍÜ«∞„f =∞O„`«[ѨO `À_»Ê_»∞`«∞Ok. „Ѩu=ºH˜Î ã¨=∂*ÏxH˜ |∞∞}Ѩ_ç

70

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

L<åfl_»<Õ q+¨Ü«∂xfl `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î#flk aèHΔÍ@#. D |∞∞}Ïxfl fˆ~ÛO^Œ∞‰õΩ „|uH˜#O`« HÍÅO ã¨=∂*Ïxfl Ü«∞^ä•â◊H˜Î ¿ãqOKåe. Ѩ^ŒÇ¨~°∞ ã¨O™ê¯~åÅÖ’ q"åǨÏO Ju=ÚYº"≥∞ÿ# ã¨O™ê¯~°O. QÆ$Ǩϙê÷„â◊=∞O W`«~° P„â◊=∂ʼnõΩ P^è•~°"≥∞ÿ LO_»@O =Å# âߢ™êÎÅ∞ nxx ZO`«QÍ<À âߡѶ≤∞ã¨∞Î<åfl~Ú. áêâ◊qHõ"≥∞ÿ# HÍ=∞`«$Ñ≤Î q"åǨÏO Ü≥ÚHõ¯ L^ÕÌâ◊O HÍ^Œ∞. ã¨OÜ«∞=∞O`À rqã¨∂Î, ¿ã= ^•fi~å, ™êfi~°÷`åºQÍÅ ^•fi~å „Hõ=∞„Hõ=∞OQÍ `«##∞ `å<Õ ã¨OѨÓ~°‚OQÍ [~ÚOz, ÉèíQÆ=`åûHΔÍ`å¯~åxfl á⁄O^Œ@"Õ∞ q"åǨÏO ÅHõΔ ºO. <åÅ∞QÆ∞ ѨÙ~°∞ëê~å÷Å#∂ á⁄O^Œ\ÏxH˜ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ Hõeã≤ KÕ¿ã ã¨Ç¨Ï„Ѩܫ∞`«fl"Õ∞ Wk. "åi^ŒÌih XHõ\˜QÍ KÕ¿ãk ^èŒ~°‡O. D HÍ~°}ÏÅ =Å# Ç≤ÏO^Œ∂ =∞`«OÖ’ q"åǨÏO JqKÕÛù^Œº"≥∞ÿ#, Ѩ~°=∞ Ѩq„`« ÉÏO^èŒ=ºOQÍ ÉèÏqOK«|_»∞`«∞#flk. Hõ<åº^•#O, q"åǨÏǨϟ=∞O, áê}˜„QÆÇϨ }O, ã¨ÑÑΨ k¨ , J™ê‡~ÀǨÏ}O, ã¨∂~åºÖ’Hõ#O, „^èŒ∞= ^Œ~°≈#O–Wq q"åǨÏOÖ’x =ÚYº ^Œâ◊Å∞. Wk `«O„_ç `«# Hõ#º#∞ =~°∞xH˜ ^•#q∞=fi@O`À P~°OÉèí=∞ø`«∞Ok. JyflÖ’ `«y# =∞O„`åÅ`À PǨï`«∞e=fi@O q"åǨÏǨϟ=∞O. =~°∞_»∞,

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

71

=^èŒ∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨OѨÓ~°‚ ÉÏ^茺`«#∞ „QÆÇ≤ÏOKå_»<Õ ^•xH˜ zǨÏflO áê}˜„QÆǨÏ}O. =^èŒ∂=~°∞e^ŒÌ~°∂ Hõeã≤ U_»_»∞QÆ∞Å∞ #_»=_»O ã¨Ñ¨ÎѨk. nx`À =^èŒ∂=~°∞Å ã¨O|O^èŒO âßâ◊fi`«=∞=@"Õ∞ QÍHõ, WѨÊ\˜ #∞O_ç =^èŒ∞=Ù ã¨fiQÀ„`åxfl `«ºlOz =~°∞x QÀ„`åxfl á⁄O^Œ∞`«∞Ok. ã¨∂~åºÖ’Hõ#O (ã¨∂~°∞ºx K«∂_»@O) D Ѩq„`« |O^èŒ<åxH˜ ã¨∂~°∞º_Õ ™êH˜Δ J<Õ^•xfl ã¨∂zã¨∞ÎOk. J™ê‡~ÀǨÏ}O (~åu g∞^Œ J_»∞QÆ∞ ÃÑ@ì_»O), „^èŒ∞=, J~°∞O^èŒf #HõΔ„`åÅ ^Œ~°≈#O – Wq =^èŒ∂=~°∞Å ã¨O|O^èŒO „^èŒ∞="≥∞ÿ, âßâ◊fi`«"≥∞ÿ LO_®Å<Õ ÉèÏ"åxfl ã¨∂z™êÎ~Ú. „Ѩu Ç≤ÏO^Œ∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ rq`«Ñ¨Ù JO`«º ã¨O™ê¯~°"Õ∞ JO`«ºÜ«∞+≤ì ÖË^• JO`«º+≤ì – JO>Ë ^ÕǨ<Õfl JyflÖ’ PǨïuQÍ JiÊOKÕ z=i Ü«∞[˝O. rq`«HÍÅ=∞O`å Lz`« ã¨O™ê¯~åÅ =¸ÅHõOQÍ P`«‡â◊√kúHÀã¨O „Ѩܫ∞uflOz# =∞x+≤H˜ ã¨^Œæ`«∞Å∞ HõÅQÍÅ<Õ L^ÕÌâ◊O`À J`«x |O^èŒ∞q∞„`«∞Å∞ KÕ¿ã Hõ~°‡ÜÕ∞ JO`«º+≤ì. =∞~°}˜Oz# `«~åfi`« KÕÜ«∞|_Õ^≥·<å ‰õÄ_® D ã¨O™ê¯~°O `«# „áê=ÚYº`«#∞ HÀÖ’Ê^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ

72

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

^Œ$+≤ìÖ’ WǨÏÖ’HÍxHõ<åfl =ÚYº"≥∞ÿ#k Ѩ~°Ö’HõO. =∞x+≤ z=i âßfiã¨#∞ QÆ∞iÎOz `«∞Åã‘^ŒàÏÅ`À ‰õÄ_ç# QÆOQÍ[ÖÏxfl <À\˜Ö’ áÈÜ«∞@O "å_»∞Hõ. `«~åfi`« Ü«∞^äÀz`« Hõ~°‡Å#∞ KÕã≤ ^ŒQÆæi |O^èŒ∞q∞„`«∞Å∞ â◊"åxfl â◊‡âß<åxH˜ fã¨∞‰õΩáÈ`å~°∞. `«~åfi`« `«=∞ ‰õΩÅѨ^Œúu "Õ∞~°‰õΩ ^ŒÇ¨Ï#O KÕ™êÎ~°∞ ÖË^• Éèí∂q∞Ö’ ѨÓ_çÛ ÃÑ_»`å~°∞. ^ŒÇ¨Ï#O KÕ¿ãÎ Z=ÚHõÅ#∞, |∂_ç^Œ#∞ ã¨O„QÆÇ≤ÏOz ^ŒQÆæ~° L#fl XHõ Ѩq„`« #n[ÖÏÅÖ’ HõÅ∞Ê`å~°∞. ѨÓ_çÛ`Õ P ã¨÷ÅOÖ’ ™ê‡~°HÍ<˘flHõ^•xfl xi‡OK«∞`å~°∞. „âß^ŒúHõ~°‡ JO`«º+≤ìÖ’x XHõ =ÚYº Hõ~°‡. ÃÑ·# =i‚OK«|_ç# D ã¨O™ê¯~åÅÖ’ <å=∞Hõ~°}O, J#fl¢áêâ◊#O, q"åǨÏO =∞iÜ«Ú JO`Õº+≤ì–Wq Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅO^ŒiKÕ áê\˜OK«^Œy# =∞iÜ«Ú „áêK«∞~°ºOÖ’ L#fl ã¨O™ê¯~åÅ∞. g\˜ q=~åÅÖ’ JHõ¯_»Hõ¯_® H˘O`« =º`åºã¨O LO_»=K«∞Û.

32. D ã¨O™ê¯~åÅ =Å# Ѩq„`«∞Å=∞=Ù`åO J#∞‰õΩO^•O. J~Ú`Õ =∞#O Jâ◊√^Œ∞úÅ=∞=\ÏxˆHq∞ HÍ~°}O? âߢ™êÎ#∞™ê~°O `«e¡ QÆ~°ƒùOÖ’ LO_Õ@ѨC_»∞ ^≥·Ç≤ÏHõ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

73

HõŇâ◊O =Å##∞, ѨÙ\˜ì# `«~åfi`« J*Ï˝#O =Å##∂ =∞#O Jâ◊√^Œ∞úÅ=∞=Ù`åO. *Ï`« Hõ~å‡^Œ∞Å =Å# "≥Ú^Œ\˜ Jâ◊√kú, LѨ#Ü«∞#O, "Õ^•^茺ܫ∞#O =Å# Ô~O_»= Jâ◊√kú `˘ÅyáÈ`«∞Ok.

33. D ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’<Õ áêѨѨÙ}ϺÅ<Õ "å\˜x QÆ∞iOz ã¨OH˜ΔѨÎOQÍ q=i™êÎ~å?

JÖψQ JO^ŒiH© J#fi~ÚOKÕ <≥·uHõ xÜ«∞=∂Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜x QÆ∞iOz K≥ѨÊQÆÅ~å? áêѨѨÙ}ϺŠHõÅÊ#Å∞ Jxfl =∞`åÅÖ’#∂ L<åfl~Ú. Ѩ~°∞ʼnõΩ LѨHÍ~°O K≥Ü«∞º@"Õ∞ ѨÙ}ºO, Ѩ~°∞Å#∞ Ñ‘_çOK«@"Õ∞ áêѨO J<Õk JO^ŒiH© `≥eã≤# |∞∞+≤"åHõºO. âߢ™êÎÅ∞, =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œx K≥Ñ≤Ê# Ѩ#∞Å#∞ KÕÜ«∞@O, KÕÜ«∞=∞#fl Ѩ#∞Å#∞ J„â◊^Œú KÕÜ«∞@O – W^Õ áêѨO. nx=Å# =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ <≥·uHõ, P^蕺u‡Hõ r=<åxH˜ =∂„`«"Õ∞ Ǩx HõÅQÆ@"Õ∞ H͉õ ã¨OѶ¨∂xH˜ ‰õÄ_® Ǩx HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ J|^ŒúO K≥ѨʉõÄ_»^Œ∞, ã¨`åº<Õfl K≥áêÊe J<Õ^Õ qkè. ã¨`åºxfl q_çz J|^ŒúO K≥ѨÊ@O áêѨO, JÖψQ "å~°∞

74

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

KÕÜ«∞=∞x K≥Ñ≤Ê#k KÕÜ«∞@"Õ∞ ѨÙ}ºO. Z‰õΩ¯= =∞OkH˜ Ç≤Ï`«O, ã¨∞YO HõeyOKÕ^Õ Ñ¨Ù}ºO. JO^ŒiH© J#fi~ÚOKÕ <≥·uHõ xÜ«∞=∂Å#∞ âߢ™êÎÅ∞ ™ê^è•~°}^èŒ~°‡O Jx Ñ≤Å∞™êÎ~Ú. Jq JÇ≤ÏOã¨, ã¨`«ºO, J¿ãÎÜ«∞O (^˘OyeOK«‰õΩO_® LO_»@O), ^ŒÜ«∞, ^•#O, ã¨Ç¨Ï#O, q#Ü«∞O, WO„kÜ«∞x„QÆǨÏO, =∞#âß≈Ou, â◊√z`«fiO, `«Ñ¨ã¨∞û, ÉèíH˜Î W`åº^Œ∞Å∞. D xÜ«∞=∂Å#∞ =ºH˜ÎQÆ`« rq`«OÖ’ „Ѩu XHõ¯~°∂ J#∞ã¨i¿ãÎ ã¨=∂[=∞O`å ã¨∞YâßO`«∞Å#∞ á⁄O^Œ∞`«∞O^Œ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ Z@∞=O\˜ ã¨O^ÕǨÏ=¸ ÖË^∞Œ .

34. Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’ ¢ã‘ÎʼnõΩ Z@∞=O\˜ ™ê÷#O W=fi|_çOk? ѨÙ~°∞+¨μÅ`À "åiH˜ ã¨=∂#`« LO^•? "åiH˜ ZO`«=~°‰õÄ ™êfi`«O¢`«ºO LOk? Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«OÖ’ ¢ã‘ÎÅ ™ê÷#O, ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ Ô~O_»∞ ^Œ$+≤ì HÀ}ÏÅ#∞O_ç ѨijeOK«|_®¤~Ú. ѨÙ~°∞+¨μxÖψQ P"≥∞ ‰õÄ_® r"å`«‡, Hõ#∞Hõ P"≥∞ r=<À^ÕÌâ◊O ‰õÄ_® "≥∂HõΔ"Õ∞. nxfl á⁄O^Œ\ÏxH˜ qkèOK«|_ç# =∞#â◊√≈kú,

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

75

WO„kÜ«∞ x„QÆǨÏO, ÉèíH˜Î, `«Ñ¨ã¨∞û W`åºk ™ê^èŒ#Å∞ P"≥∞‰õΩ ã¨=∂#OQÍ =iΙêÎ~Ú. D q+¨Ü«∞OÖ’ ѨÙ~°∞+¨μxÖψQ P"≥∞‰õΩ ‰õÄ_® ™êfi`«O¢`«ºO LOk. HÍh â◊s~°O, =∞#ã¨∞ûÅ ^Œ$+≤ì#∞O_ç ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ =∞^茺 `Õ_® LO_»@O =Å# P"≥∞ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ H˘xfl qâı+¨^èŒ~å‡Å∞ qkèOK«|_®¤~Ú.

J|Å Jx Ñ≤Å∞=|_ç<å ‰õÄ_® ã¨O™ê~°ÉèÏ~åxfl x[OQÍ "≥∂¿ãk QÆ$Ç≤Ï}˜ÜÕ∞† QÆ$Ç≤Ï}˜ ÖËx QÆ$ǨÏO QÆ$ǨÏ"Õ∞ HÍ^Œ∞. Ç≤ÏO^Œ∂ ¢ã‘ÎÅO^ŒiH© J#∞Hõ~°}©Ü«∞"≥∞ÿ# P^Œ~°≈QÆ$Ç≤Ï}˜, P^Œ~°≈ ^èŒ~°‡Ñ¨ufl, P^Œ~°≈ ã¨d, P^Œ~°≈ =∂`«, D"≥∞ÜÕ∞. D ^Œ$+≤ì#∞O_ç K«∂¿ãÎ P"≥∞ ѨÙ~°∞+¨μxH˜ J#∞ѨÓ~°‰õΩ~åÅ∞ (JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞, ¢ã‘Î '=∂#=Ù_»∞— J<Õ rqÖ’ K≥iã¨QÆO). HÍh WO\˜Ö’ P"≥∞^Õ ÃÑ·KÕ~Ú† =ÚYºáê„`«. "Õ^Œ, WuǨ㨠ܫÚQÍÅÖ’ ¢ã‘ÎʼnõΩ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ`À ã¨=∂# ™êfi`«O¢`«ºO LO_Õk. ^è•i‡Hõ, P^蕺u‡Hõ ˆHΔ„`åÅÖ’ "åiH˜ ã¨=∂<å=HÍâßÅ∞O_Õq† LѨ#Ü«∞#, "Õ^•^茺ܫ∞#, ã¨<åfl ºã¨ „QÆǨÏ}ÏxH˜ J=HÍâßÅ∞O_Õq.

HÍx HÍÅ„Hõ=∞OQÍ ^Õâ◊O Ѩ~å~Ú áêÅ#Ö’ Ѩ_ç,

76

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

ã¨OѶ¨∞=º=ã¨÷ JÅ¡HõÖ’¡Å"≥∞ÿOk. P Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ ¢ã‘Î ™êfi`«O„`«ºO xÜ«∞O„uOK«|_çOk. HÍh WѨC_»∞ =∞#^Õâ◊O uiy ™êfi`«O„`«ºO á⁄Ok# `«~åfi`« ¢ã‘ÎÅ∞ `«=∞ L#flux `å"Õ∞ ™êkèOK«∞HÀ\ÏxH˜ `«y# J=HÍâßÅ∞ L<åfl~Ú. J~Ú`Õ rq`«~°OQÆOÖ’ ¢ã‘ΠѨÙ~°∞+¨μÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O áÈ\©Ñ¨_®Å#∞HÀ‰õΩO_® XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨ÏHõiOK«∞HÀ"åe J<Õ q+¨Ü«∂xfl W^ŒÌ~°∂ =∞iÛáȉõÄ_»^Œ∞.

35. â◊`åÉÏÌÅ∞QÍ Z<Àfl X_»∞^˘_»∞‰õΩÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯O@∂ Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êy# "≥·<åhfl, WѨC_»∞ ‰õÄ_» Jk ã¨`«ºÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ L#fl^Œ#fl q+¨Ü«∂hfl QÆ=∞xOz#ѨC_»∞, U^À |Å=`«Î~°"≥∞ÿ# â◊H˜Î D =∞`«OÖ’ LO^Œx JxÑ≤ã¨∞ÎOk. qq^èŒ Ç≤ÏO^Œ∂ ^è•i‡Hõ ѨÙ#ifl~å‡} L^Œº=∂ʼnõÄ, nxH© ã¨O|O^èŒO U"≥∞ÿ<å LO^•? `«Ñ¨Ê‰õΩO_® LOk. ѨHõ¯‰õΩ <≥\˜ì Ѩ_»"Õã≤<å uiy x\Ï~°∞QÍ xÅ|_Õ QÆ∞~°∞`«fi–ˆHO„^ŒÑ¨Ù–ÉÁ=∞‡ ÖÏO\˜^Õ

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

77

Ç≤ÏO^Œ∂=∞`«O. J#º=∞`«ã¨∞÷Å∞ =∞#^Õâ◊Ѩ٠^èŒ~°‡O g∞^Œ, ã¨O㨯 $u g∞^Œ =O^ŒÅ ã¨O=`«û~åÅáê@∞ Ѩ^ÕѨ^Õ ^•_»∞Å∞ KÕã≤<å ‰õÄ_® "å\˜x <åâ◊#O KÕÜ«∞ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. =∞~˘Hõ „ѨHõ¯ XHõ™êi P HõÖ’¡ÅO ã¨^Œ∞Ì=∞}˜QÍHõ, =∞# ã¨=∂[O g∞^Œ =zÛѨ_ç# Ѩ~å~Ú"å~°∞ K«_ôK«Ñ¨C_»∂ ÖˉõΩO_® =∞# r=#„ã¨=OuÖ’ HõÅã≤áÈÜ«∂~°∞. nxH˜ =¸ÅHÍ~°}O =∞# K«i„`«Ü≥ÚHõ¯ ã¨Okè HÍÖÏÅÖ’, JO>Ë ^Õâ◊O H˜¡+¨ìѨiã≤÷`«∞ÅÖ’ z‰õΩ¯‰õΩ#flѨC_»∞, ZO^Œ~À =∞ǨѨÙ~°∞+¨μÅ∞ [x‡Oz =∞# ^èŒ~å‡xH©, ã¨=∂*ÏxH˜ `«y#O`« â◊H˜Îh, HÍOuh, ã¨∂ÊùiÎh W=fi@"Õ∞.

U^Õx XHõ ã¨=∂[O Jxfls`«∞ÖÏ |e+¨ªO HÍ"åÅO>Ë P ã¨=∂[O `«#Ö’x JO`«~°æ`« ^ÀëêÅ#∞ ZOzK«∂ã¨∞‰õΩx, `«##∞`å#∞ ã¨ik^Œ∞ÌHÀ"åe† J^Õ su `«#Ö’ L#fl =∞Oz ÅHõΔ}ÏÅ#∞ QÆ∞iÎOz ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ"åe. nxHÀã¨O =º=ã¨÷#∞ q=∞i≈OKÕO^Œ∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ™êfi`«O„`åºxfl =º‰õΩÎʼnõΩ ~Ú"åfie. W@∞=O\˜ ™êfi`«O„`«ºO z~°HÍÅOQÍ Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[OÖ’ Hõ#Ѩ_»∞`«∂<Õ LOk. =∞`åxfl q=∞i≈Oz# "åiѨ@¡ =∞#^Õâ◊OÖ’ K«∂Ñ≤#O`« ã¨Ç¨Ï#O =∞ˆ~

78

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

^Õâ◊OÖ’#∂ Hõ#Ѩ_»^Œ∞. =∞# =∞`«O WѨÊ\˜=~°‰õÄ ã¨∞^Œ$_è»OQÍ LO_»\ÏxH˜ W^Õ =ÚYº"≥∞ÿ# HÍ~°}O. J~Ú<å D ™êfi`«O„`«ºO ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ q∂i =∞#Ö’ =∞#ˆH â◊„`«∞`åfixfl U~°Ê~°K«\ÏxH˜ =∂„`«O ^•i fÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞.

36.

D ã¨O™ê¯~À^Œº=∂ÅÖ’x =ÚYº"≥∞ÿ# "å\˜x QÆ∞iOz q=iOK«∞`å~å? =∞# ^èŒ~°‡OÖ’x ^è•i‡Hõ ã¨O™ê¯~À^Œº=∂ÅÖ’ "≥Ú^Œ\˜k, J`«ºO`« „áêp#"≥∞ÿ#k =∞# LѨx+¨`ü |∞∞+¨μÅ #∞O_Õ „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ZO`À ã¨~°à◊=¸, ã¨∞O^Œ~°=¸ J~Ú# |∞∞ˆQfi^Œ^èŒ~°‡O '„ÉÏǨχ}=ÚÅ— HÍÅO <å\˜H˜ Ü«∞[˝Ü«∂QÍ^Œ∞Å`À xO_çáÈ~Ú, XHõ Ѩ^Œ‡=ӺǨÏOQÍ =∂iOk. ™ê=∂#º „Ѩ[ʼnõΩ ZO`«=∂„`«=¸ J=QÍǨÏ#‰õΩ ~åx q^èŒOQÍ `«Ü«∂~°~ÚOk. JѨC_»∞ =∞# |∞∞+¨μÅ∞ g\˜Ö’x J<å=â◊ºHõ"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ fã≤"Õã≤, P`«‡#∞ ^蕺#O KÕã≤, P`«‡ *Ï˝<åxfl á⁄O^Œ@"Õ∞ =∞# =∞`«OÜ≥ÚHõ¯ ™ê~°=∞x É’kèOz =∞# ^èŒ~å‡xfl HÍáê_®~°∞. Ô~O_»= L^Œº=∞O w`åKå~°∞º_≥·# NHõ$+¨‚ÉèíQÆ"å#∞_çk. Hõ~°‡, *Ï˝#O, ÉèíH˜Î – g\˜

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

79

„áêâ◊™êκxfl QÆ∞iOz# "å^Œq"å^•Å#∞ fiÛ, "å\˜H˜ K«Hõ¯x ã¨=∞#fiÜ«∂xfl HõÅ∞QÆ*Ëã≤, =∞^èŒ∞~°"≥∞ÿ# =∞^茺=∞=∂~åæxfl K«∂ÃÑ\˜ì# H©iÎ NHõ$+¨μ‚x^Õ. „Ѩu =ºH©Î `«# Hõ~°Î"åºxfl „â◊^ŒúQÍ PK«iOz ã¨=∂*Ïxfl ¿ãqOKåÅ<Õk NHõ$+¨μ‚x =ÚYºÉ’^èŒ#. `å<Õ ã¨`«`«O Hõ~°‡ x~°`«∞_≥· rqOz `«# rq`å<Õfl `«# LѨ^ÕâßʼnõΩ `å~å¯}OQÍ K«∂Ñ≤OKå_»∞. =¸_»= L^Œº=∂xH˜ =∞Ǩg~° *ˇ·#∞_»∞, |∞^Œ∞ú_»∞ =ÚY∞ºÅ∞† ^è•i‡Hõ ã≤^•úO`åÅ∞QÍ "åã≤ÔHH˜¯# â◊√+¨¯"å^•Å#∞ `˘ÅyOz, ZѨC_À ZHõ¯_À HÍHõ, WHõ¯_Õ WѨC_Õ ã¨∞YâßO`«∞Å#∞ á⁄O^Œ@O P=â◊ºHõ=∞x <˘H˜¯ K≥Ñ≤Ê, ™ê=∂#∞ºÅ∞ ‰õÄ_® J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆeˆQ ã¨~°à◊ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# <≥·uHõ `«`åÎfiÅ#∞, P^蕺u‡Hõ ™ê^èŒ#Å#∞ É’kèOKå~°∞ g~°∞.

HÍÅ„Hõ=∞OÖ’ „Ѩ[Å∞ gi^ŒÌi LѨ^ÕâßÅ#∞ ã¨iQÍ J~°÷O KÕã¨∞H˘x, PK«~°}Ö’ ÃÑ@ìÖËHõáÈ=@O =Å¡, =∞`« ^Œ∞~åKå~åÅ∞ „Ѩ|eáÈÜ«∂~Ú. ã¨<å`«# "≥·kHõ ^èŒ~å‡xfl „Ѩ[Å∞ =keÃÑ\˜ì áÈ™êQÍ~°∞. J@∞=O\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P "≥·kHõ^èŒ~å‡xfl ѨÙ#~°∞r˚qOѨ*ËÜ«∞_®xH˜ J=`«iOz#

80

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

=∞ǨѨÙ~°∞+¨μÖË N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞. gik <åÅæ= L^Œº=∞O J#=K«∞Û.

PÃÑ·# XHõ\˜ `«~åfi`« XHõ\˜QÍ =zÛ Éèí~°`«Éèí∂q∞x ‰õΩkÑ≤"Õã≤# q^Õj ^Œ∞~å„Hõ=∞}^•~°∞Å ^•_»∞Å ^è•\˜H˜ ã¨<å`«#^èŒ~°‡™œ^èŒO ‰õÄeáÈ`«∞O^Õ"≥∂##fl ÉèíÜ«∞O ÉèÏ~°`«^Õâßxfl P=Ç≤ÏOz#ѨC_»∞, ~å=∂#∞*ÏKå~°∞ºÅ∞, =∞^è•fiKå~°∞ºÅ∞, |ã¨=#fl, K≥·`«#º =∞Ǩ„ѨÉèí∞=Ù, â◊OHõ~°^Õ=ÙÅ∞, ~å=∂#O^Œ∞Å∞, Hõc~°∞, `«∞Åã‘^•ã¨∞, g∞~åÉÏ~Ú, `«∞HÍ~åO, ѨÙ~°O^Œ~°^•ã¨∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# Jã¨OMϺ‰õΩÖˇ·# =∞ǨÉèí‰õΩÎÅ∞ ÉèÏ~°`å=xÃÑ· J=`«iOz, ÉèíH˜Î L^Œº=∂xfl ÖË=nã≤, =∞# ^èŒ~å‡hfl, ã¨O㨯 $uh, ã¨=∂*Ïhfl ~°H˜ΔOz =∞`åO`«~° „Ѩ=∂^ŒO #∞O_ç =∞#Å#∞ KåÖÏ=~°‰õÄ HÍáê_®~°∞. Wk S^Œ= L^Œº=∞O. 19= â◊`å|ÌOÖ’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O POˆQ¡Ü«ÚʼnõΩ Ö’|_ç#ѨC_»∞ H˘`«Î ã¨=∞㨺Å∞ `«Ü«∂~°Ü«∂º~Ú. XHõ Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O áêâßÛ`«º ã¨O㨯 $uh, =∞`åhfl „Ѩ[Åg∞^Œ |Å=O`«OQÍ ~°∞^ŒÌ@O=Å# ã¨<å`«# ^èŒ~°‡O `«# „áêÉèí"åxfl HÀÖ’ÊÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO U~°Ê_ç#ѨC_»∞ P~°= L^Œº=∞O „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. ~å*Ï ~å"≥∂‡Ç¨Ï<£

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

81

~åÜü∞, ^ŒÜ«∂#O^Œ ã¨~°ã¨fiu, =∞ǨÏ^Õ= QÀqO^Œ ~å#_Õ, JhaÃãO\ò, N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏOã¨, q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞Ǩ ѨÙ~°∞+¨μÅ =Å# ã¨<å`«# ^èŒ~°‡O `å#∞ HÀÖ’Ê~Ú# â◊H˜Îx uiy á⁄OkOk. JO`ÕQÍHõ `«# P„Hõ=∞} ^•~°∞Å g∞^Œ<Õ P„Hõ=∞} KÕÜ«∞QÆÅ â◊H˜Îx ã¨OáêkOzOk. D â◊`å|ÌOÖ’ D L^Œº=∞O ~°=∞} =∞ǨÏi¬, N J~°qO^Œ∞Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "åi rq`åÅ ^•fi~å, J<ÕHõ W`«~° ã¨OѶ¨∂Å∞, ã¨Oã¨÷Å =¸ÅHõOQÍ =∞iO`« =ÚO^Œ∞‰õΩ áÈ`«∂ L#flk.

37. qq^èŒ =∞~îåÅ∞ =∞iÜ«Ú ^è•i‡Hõ ã¨Oã¨÷Å∞ D ã¨O™ê¯~À^Œº=∂ÅÖ’ áêÖÁæ<åflÜ«∂? g\˜ Ü≥ÚHõ¯ „Ѩã¨∞Î`« Ѩiã≤÷u JO`« Pâß[#HõOQÍ HõxÊOK«@O ÖË^Õ. g\˜x 㨄Hõ=∞O KÕ¿ã^≥ÖÏ? g\˜Ö’ H˘xfl =∂~°∞Ê#∞ ™êkèOK«\ÏxH˜ ѨxH˜=KÕÛ LѨHõ~°}ÏÅ∞QÍ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞. D ã¨Oã¨÷Å#∞ ѨÙ#~°∞r˚qOѨ KÕ¿ã^≥ÖÏ? ÃÑ·# =i‚OK«|_ç# ã¨O™ê¯~À^Œº=∂ŠѶ¨e`«OQÍ H˘xfl H˘`«Î =∞~îåÅ∞, ^è•i‡Hõ ã¨Oã¨÷Å∞ U~°Ê_®¤~Ú.

82

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ† N~å=∞Hõ$+¨‚ ã¨OѶ¨∞O, P~°º ã¨=∂[O, „|Ǩχã¨=∂[O "≥Ú^ŒÖˇ·#q. ™êO„Ѩ^•~ÚHõ =∞~îåÅ#∞ QÆ∞iOz K≥ѨÊ=Åã≤ =¿ãÎ Jq =Ç≤ÏOz# áê„`« `«‰õΩ¯= HÍHõáÈ~Ú<å Jq =∞iO`« „H˜Ü«∂jÅHõOQÍ Ñ¨xKÕã≤, WOHÍ Z‰õΩ¯= ™êkèOz LO_®eûOk. H˘xfl\˜x q∞#Ǩ~Ú¿ãÎ J<ÕHõ =∞~îåÅ∞ WѨC_»∞ ‰õÄ_®, =∞`åxfl ã¨O㨯iOK«_®xH˜ `«y#O`« L`åûǨÏO K«∂Ñ≤OK«@O ÖË^Œ∞. "≥#∞Hõ\˜ HÍÅOÖ’ `«=∞ `«Ñ¨ã¨∞û =Å<å, *Ï˝#O =Å<å ^èŒ~°‡náêxfl *Ï[˚fiź=∂#OQÍ "≥eyOz ^•iK«∂Ñ≤# J<ÕHõ =∞~îåÅ∞ <Õ_»∞ ˆH=ÅO ã¨OѨuÎh, ¿Ñ~°∞ „Ѩu+¨ªÅ#∂ xÅ∞ѨÙHÀ=\ÏxH©, `«=∞ ‰õΩÖÏÅ"åix =∂„`«O L^ŒúiOK«\ÏxH© `«=∞ â◊H˜Î™ê=∞~å÷ºÅ#xflO\˜h =ºÜ«∞O KÕã¨∞Î<åfl~Ú. Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂[O Jqhu`À xO_ç, kQÆ*ÏiáÈ=_®xH˜ Wk ‰õÄ_® Ѩ~ÀHõΔOQÍ<≥·<å HÍ~°}"≥∞ÿ LO_»=K«∞Û. D ã¨O‰õΩz`« ^Œ$+≤ìHÀ}Ïxfl =∂~°∞ÛH˘x Jq ‰õÄ_® Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂[O "≥Ú`«ÎO ã¨~Àfi#flu ™êkèOK«_®xH˜ âßÜ«∞â◊‰Ωõ ÖÎ Ï áê@∞Ѩ_®e. =∞`«„ѨKå~°O, JO^Œ~°∂ PK«iOK«_®xH˜ gÅ∞QÍ ^è•i‡Hõ „H˜Ü«∞Å#∞

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

83

ã¨∞ÅÉèíO KÕÜ«∞@O, Ç≤ÏO^Œ∞=Ù ÅO^ŒiH© J#fi~ÚOK«QÆÅ ã¨O™ê¯~åÅ#∞ K«∂Ñ≤OK«@O, ‰õΩÅ "≥·+¨=∂ºÅ#∞ ~°∂ѨÙ=∂Ѩ@O =O\˜ q+¨Ü«∂ÅÖ’ =∞iO`« Hõ$+≤KÕÜ«∂e. Jã¨Ê $â◊º`«ÖÏO\˜ ™ê=∂lHõ ~°∞QƇ`«Å#∞ `˘ÅyOK«@OÖ’ =∞# =∞~îåÅ∞ =∞ǨÏ`«ÎfiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# áê„`«#∞ áÈ+≤OK«QÆÅ=Ù. áÈ+≤OKåe ‰õÄ_®.

D kâ◊Ö’ ѨÙ#~°∞r˚=#O W\©=Å H˘O`« Hõ#Ѩ_»@O „áê~°OÉèí"≥∞ÿOk. Wk ÃÑiy ÃÑ^ŒÌ^≥· Ѷ¨Å=O`«=∞ÜÕ∞º HÍÅO `«fi~°Ö’<Õ =ã¨∞ÎO^Œx Pt^•ÌO.

38. P^Œ~°≈=O`«OQÍ rqOKåÅ#∞‰õΩ<Õ XHõ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ k#K«~°º ZÖÏ LO_®Ö’ K≥áêÎ~å? ã¨∂~Àº^ŒÜ«∂xH˜ =ÚO^Õ x„^Œ#∞O_ç ÖË=@O, ÖËz# "≥O@<Õ ‰õΩÅ^Õ=`«‰õΩ, W+¨ì^Õ=`«‰õΩ #=∞㨯iOK«@O, â∫K«™êfl<å^Œ∞Å#∞ =ÚyOz# `«~åfi`« „áê~°÷#, ^蕺#, áê~åÜ«∞}ÏÅ#∞ KÕÜ«∞@O, WO\˜Ö’ =O_ç# PǨ~åxfl <≥·"Õ^ŒºO KÕã≤ ^≥·= „Ѩ™ê^ŒOQÍ ÉèÏqOz „QÆÇ≤ÏOK«@O, `«~åfi`« r=<ÀáêkèH˜ HÍ=Åã≤# ^èŒ# ã¨Oáê^Œ#ÔH· KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩ#∞Å#∞ ^èŒ~°‡Ö’ѨO

84

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

ÖˉõΩO_® KÕÜ«∞@O, uiy ™êÜ«∞OHÍÅO Ѩ#O`å S# `«~åfi`« ‰õΩ@∞O|OÖ’x "å~°O^Œ~°∂ XHõKÀ@ KÕi H˘O`«¿ãѨ٠^蕺#O, „áê~°÷#, 㨄^ŒæO^äŒ Ñ¨~î°#O W`åº^Œ∞Å#∞ KÕÜ«∞@O, uiy Ѩ_»∞HÀ=_®xH˜ =ÚO^Œ∞ =∞~˘Hõ¯™êi ^Õ=`å ã¨=∞™ê¯~°O KÕÜ«∞@O – Wk P^Œ~°≈ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ x`«º k#K«~°º. WO`ÕHÍHõ JѨC_»Ñ¨C_»∂ ^Õ"åÅÜ«∂ʼnõΩ "≥o§ ^≥·=^Œ~°≈#O KÕã¨∞HÀ=_»O† „=`åÅ∞, L`«û"åÅ∞, ѨO_»∞QÆÅ#∞ J~°÷O `≥Å∞ã¨∞‰õΩx PK«iOK«@O, rq`«OÖ’ Hõhã¨O XHõ¯™êÔ~·<å f~°÷ˆHΔ„`åʼnõΩ qkèѨÓ~°fiHõOQÍ Ü«∂„`«KÕÜ«∞@O† c^ŒÅ‰õΩ, ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ, =∞~îåʼnõΩ ^•# ^èŒ~å‡Å#∞ KÕÜ«∞@O, Jxfl\˜Hõ#fl =ÚYºOQÍ, =ºH˜ÎQÆ`« rq`«OÖ’, ™ê=∂lHõ rq`«OÖ’#∂ huQÍ, Ѩiâ◊√^Œú"≥∞ÿ# r=<åxfl QÆ_»Ñ¨_®xH˜ „Ѩܫ∞uflOK«@O† Wq ‰õÄ_® =∞#O P^Œ~°≈ Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞QÍ `«Ü«∂~°=\ÏxH˜ ã¨Ç¨ÏHõi™êÎÜ«∞x =∞iÛáȉõÄ_»^Œ∞.

39. Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[O WѨC_»∞ K«i„`« Ü≥ÚHõ¯ ã¨Okè HÍÅOÖ’ xez LOk. ^•xÖ’x ã¨<å`«# `«`åÎfiÅ#∞, qÅ∞=Å#∞ =^ŒÅ‰õΩO_®,

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

85

"å\˜ P^è•~°OQÍ #∂`«# Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[O xi‡OKåÅO>Ë =∞#=∞O^Œ~°O Uq∞ KÕÜ«∂e? "≥Ú^Œ\˜k: ÃÑ·# q=iOz# „ѨHÍ~°O rqOK«\ÏxH˜ „Ѩܫ∞uflOKåe. JѨC_»∞ #= ã¨=∂[ x~å‡}ÏxH˜ HÍ=Åã≤#O`« â◊H˜Î Åaèã¨∞ÎOk. Ô~O_»=k: Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅO^Œ~°∂ ÉÏǨï|ÅO, |∞kú|ÅO, P`«‡|ÅO–D =¸_çO\˜h ã¨iã¨=∂#OQÍ ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘#\ÏxH˜ f„="≥∞ÿ# Ѩi„â◊=∞ KÕÜ«∂e.

PO`«~°OyHõ ÉèË^•Å#∞ x~åÌH˜Δ}ºOQÍ <åâ◊#O KÕ¿ã ã¨"≥∞ÿHõº`«#∞ ™êkèOKåe. "åºÜ«∂=∞âßÅÅ#∞ ™ê÷Ñ≤OK«@O, J^茺ܫ∞# QÀ+¨μªÅ#∞ #_çÑ≤OK«@O, "å~åxH˘Hõ¯™êÔ~·<å ™ê=¸Ç≤ÏHõ „áê~°÷#Å#∞ [iÑ≤OK«@O–Wq KåÖÏ=~°‰õÄ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»`å~Ú. =¸_»=k: q^•ºÑ¨~°OQÍ, Pi÷HõOQÍ, ã¨O㨯 $u Ѩ~°OQÍ Jaè=$kú K≥Ok#"å~°∞ D ~°OQÍÅÖ’ "≥#∞Hõ Ѩ_ç#"åiH˜ KÕÜ«¸`«xzÛ "åix ÃÑ·H˜fã¨∞‰õΩ~å=\ÏxH˜ qâı+¨OQÍ „Ѩܫ∞uflOKåe. ÃÑ^ŒÌÅ∞ Ñ≤#flÅ#∞ „¿Ñq∞ã¨∂Î "åi L#fluÔH· áê@∞Ѩ_ç#>Ë¡ WHõ¯_» ‰õÄ_» „Ѩܫ∞uflOKåe. ÖËHõáÈ`Õ g~°O^Œ~°∂ ǨÏ`åâ◊√Öˇ·, Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂*Ï<Õfl q_çz |Ü«∞@‰õΩ áÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^ŒO

86

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

=ÙOk. WÖÏ [iy`Õ P ÉÏ^茺`«O`å =∞#^Õ HÍh ã¨<å`«# ^èŒ~å‡xk HÍ^Œ∞ J#fl q+¨Ü«∂xfl =∞#O QÆ∞iÎOKåe. <åÅ∞QÆ=k: =∞# Jq"ÕHõO =Å¡, J*Ï˝#O =Å¡ WO`«‰õΩ =Ú#∞¿Ñ =∞# =∞`åxfl q_çzÃÑ\˜ì áÈ~Ú# "åix uiy =∞# =∞`«OÖ’xH˜ „Ñ‘u`À fã¨∞H˘x =zÛ, =∞# ã¨=∂[OÖ’ "åiH˜ `«y# =∂#=∞~åº^ŒÅ#∞, ™ê÷<åxfl WzÛ "åix '=∞#"åiQÍ— KÕã¨∞HÀ"åe. Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[Ѩ٠#= x~å‡}OÖ’ =∞# Jxfl ‰õΩÖÏÅ, =~åæÅ ^è•i‡Hõ „Ѩ=ÚY∞Å∞ KÕÜ«∞=Åã≤# =∞ǨÏ`ü ¿ã= XHõ\˜ LOk. Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨=∂[OÖ’x „ѨuÜ≥ÚHõ¯ =ºH˜ÎH© '`å#∞ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù#∞— J<Õ ã¨QÆ~°fiOQÍ Ñ¨Å∞HõQÆeˆQ ÉèÏ=##∞ fã¨∞‰õΩ~å"åe. nxHÀã¨O ã¨∞ÅÉèíOQÍ JO^Œ~°∂ PK«iOK«QÆeˆQ =∞`«ã¨O™ê¯~åÅ#∞ H˘`«ÎQÍ ~°∂á⁄OkOz, „Ѩ[ʼnõΩ JOkOKåe. nx=Å¡ Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂[O JO`å XHõ¯>Ë##fl SHõ=∞`«ºÉèÏ=# ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. D ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞O =∞#‰õΩ KåÖÏ Pã¨H˜Î[#HõOQÍ LO@∞Ok.

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

87

Ç≤ÏO^Œ∂ã¨=∂[OÖ’ x[OQÍ â◊¥„^Œ∞Å<Õ "å~°∞ Z=~°∂ ÖË~°∞. â◊¥„^Œ∞Å#|_Õ "å~°O^Œ~°∂ H˘xfl Ç≤ÏO^Œ∂ ã¨O™ê¯~åʼnõΩ <ÀK«∞HÀHõáÈ=_»O=Å¡ `«=∞ kfi[`åfixfl HÀÖ’ÊÜ«∂~°∞. Hõ#∞Hõ "å~°O^ŒiH© kfirHõ~°}O K≥Ü«∂ºÅx PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. WÖÏ K≥Ü«∞º_»O HÀã¨O JO^Œ~°O f„=OQÍ „Ѩܫ∞uflOKåe.

40. z=i „Ѩâ◊fl: W`«~° =∞`åʼnõΩ ã¨O|OkèOz Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ ZÖÏO\˜ =∂#ã≤Hõ "≥·Yix Hõey LO_®e? =∞`åÅhfl =$`«ÎO Ü≥ÚHõ¯ ѨikèÃÑ·=Ù#fl aO^Œ∞=ÙÅÖÏO\˜q. =$`«ÎO Ü≥ÚHõ¯ ˆHO„^Œ"Õ∞ Ѩ~°=∂`«‡ ™êHΔÍ`å¯~°O. =$`«ÎOÖ’x "庙ê~°úˆ~YÅhfl ˆHO„^•xfl KÕi#>Ë¡, XHõ¯>Ë J~Ú# Ѩ~°=∂`«‡ ^Œ~°≈<åxfl KÕ‰õĈ~Û"Õ Jxfl =∞`«^èŒ~å‡Å∂, qq^èŒ Láêã¨<å =∂~åæÅ∂!

WOH˘Hõ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ "Õã≤, 'ZO`«=∞Ok =∞#∞+¨μºÖ’ Jxfl =∂~åæÅ∞!— Jx N~å=∞Hõ$+¨‚ Ѩ~°=∞ǨÏO㨠ɒkèOKå~°∞. JO>Ë „Ѩu =∞x+≤ `«#^≥·# =∞`åxfl J=ÅOa™êÎ_»x PÜ«∞# K≥áêÊ~°∞. =∞`«=∞O>Ë ÉèíQÆ=^Œ#∞Éèí∂uH˜ =∂~°æ"Õ∞ Hõ^•!

88

„Ѩâ’fl`«Î~åÅ ^•fi~å Ç≤ÏO^Œ∂^èŒ~°‡O

W`«~°∞ÖˇÖÏ `«=∞ =∞`«O `«=∞‰õΩ =∞Oz^Œx ÉèÏq™êÎ~À Ç≤ÏO^Œ∞=Ù ‰õÄ_® `«# =∞`«"Õ∞ `«#‰õΩ =∞Oz^Œx ÉèÏq™êÎ_»∞. Z=i =∞`«O "åiH˜ =∞Ozk. Hõ#∞Hõ g\˜Ö’ Wq =∞Ozq, Wq K≥_»¤q J<Õ ÉèÏ=# ZO`«=∂„`«=¸ ~å‰õÄ_»^Œ∞. JO^Œ~°∂ "åi"åi =∞`åÅ#∞ K«Hõ¯QÍ, ã¨iQÍ J~°÷O KÕã¨∞H˘x PK«iOz`Õ „Ñ‘uѨÓ~°fiHõ"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ïr=#O ã≤kúã¨∞ÎOk. Wk „Ѩu P^Œ~°≈ Ç≤ÏO^Œ∞=Ù ÉèÏ=#Ü≥ÿ∞ LO_®e. q"ÕHÍ#O^Œ ™êfiq∞ D q+¨Ü«∂xfl q=iã¨∂Î, ''<ÕÅÖ’ <å\˜# yO[ <ÕÅ #∞Oz, h\˜#∞Oz, QÍe #∞Oz áÈ+¨} á⁄Ok, "å\˜Ö’x =∞Ozx „QÆÇ≤ÏOz `«# *ÏuH˜ K≥Ok# K≥@∞ìQÍ Z^Œ∞QÆ∞`«∞Ok. J^Õ q^èŒOQÍ „Ѩu XHõ¯~°∂ =∞`åÅÖ’x =∞~å‡xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, =∞Ozx „QÆÇ≤ÏOz, `«# =∞`«OÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÍe!—— Jx É’kèOKå~°∞.