Eastern Cape INTSEBENZISWANO EYINGCEBO KUZANYWA UKUVUNA IXABISO ELILILO KUMAPHANDLE EMPUMA KOLONI
Eastern I-AsgiSA EC, yasekwa ngurhulumente waseMpuma Koloni yaze yaqala ukusebenza ngonyaka ka-2008. Yinkampani ekhuselwe ngumthetho emiselwe ukujongana nemiceli mingeni emininzi ethi ibe nempembelelo kuphuhliso ingakumbi kumaphandle eMpuma Koloni.
nokungalingani kweendawo, ukhulo olucothayo ingakumbi kummandla wempuma yeMpuma Koloni, ukungalingani kwemiqathango yoshishino, ukunqaba kwemisebenzi okukhulu, uxinzelelo kwimimiselo yendawo eziphangaleleyo, impembelelo ephakathi yophuhliso lwezolimo namaphandle, ukucotha kolakhiwo lwezakhiwo, ukungabikho kwezixhobo zokusebenza ephondweni nasekuhlaleni kutyalo mali, amandla okusebenza esizwe kunye nokungabikho kokhulo kwintsebenziswano eyiyo.
Ukutshintshwa kwimo yezemihlaba kwezolimo kukhokela phambili kwiAsgiSA eMpuma Koloni. Ijonge ukusebenzisana noluntu oluphambili kunye nabo babandakanyekayo babucala. Ikwajongene nemiba yophuhliso ebanzi efana nophuhliso olungalinganiyo kunye
I-AsgiSA EC iye yasabela kwiingxaki ezikhoyo ngokusebenzisa iimpembelelo eziphezulu zeeprojekthi, ukusebenzana nale miceli mingeni ngokuthi kusetyenziswane neendawo zabucala kunye nezinabasebenzi nokwakha uququzelelo olukhulu kubandakanywe urhulumente.
Lo mzobo ulandelayo unika umongo wokuba i-AsgiSA EC ineenjongo zokuphumelela ekutshintshiseni intswela misebenzi kunye nesiqingatha sendlala ngonyaka ka-2014: IZIXHOBO ZOKUSEBENZA
UMHLABA
OKUFUNEKAYO
ukukwazi, ukusebenza izixhobo zokusebenza
AMATHUBA
ezokhenketho
izakhiwo uphuhliso lwamanzi
ABANTU
UKHOKELO
UTSHINTSHO KWEZOLIMO
ukulungiswa kwezolimo ukulungiswa kwemithi iindawo zokuhlala zabantu amandla ombane
UKUHLANGANISWA KOLUNTU, UKULUNGELELWANISO KWAMAZIKO, ULAWULO LWABABANDAKANYEKAYO
I-AsgiSA EC inombono woqoqosho lwasemaphandleni oluthi luphucule ubomi nokulungisa umhlaba ongasetyenziswayo otyebileyo nokubonelela abantu baseMpuma Koloni.
Kujongwe kuqala kuMzimvubu Basin, ngeenkqubo zempembelelo enkulu ezintandathu, zisekwe kwezolimo kunye notshintsho kumhlaba zizo eziqhuba ummandla wenguqu:
Amandla ombane aveliswa ngamanzi (hydro-power) kunye nezinye iindlela zokuzisa umbane: injongo kukwenziwa kombane okhuselekileyo oliwaka namakhulu amahlanu MW (1 500 MW), kumbane ophinda usetyenziswe.
Ezolimo kunye nokulungiswa kwemveliso kwezolimo nakwimfuyo: Apha kulawulwa iiyunithi ezisisigidi semfuyo kwaye kunkcenkceshelwa umhlaba wolimo ongange-hektare ezingamashumi amane amawaka (40 000ha) kunye neehektare ezingamakhulu amahlanu amawaka (500 000ha) zomhlaba olinywayo ongankcenkceshelwayo. Imveliso ijolise kukhuseleko lokutya kulungiselelwa abantu kulandele imizi mveliso kulungiswa imveliso kwezolimo nemfuyo (agro-processing) kunye namafutha enziwe ngezityalo nezilwanyana (bio-fuel). Izityalo ekungqalwe kuzo kwixesha eliphakathi ukuya kwelide ngumbona, isoya, ikhanola, isanflawa, amazele eswekile, iiflawa, i-sugar beet, imveliso yeziqhamo. Enye imveliso ejongiweyo iquka ezobisi, ezenyama kunye nezikhumba. Imveliso ejonge kwizivumelwano ezifana neengcambu kunye ezincasanisi (izipayisi) zibekwa kuqala.
Ukuphuhliswa kwezokhenketho kunxulumaniswe nezoqoqosho kunye nokhenketho kunxweme lwaseWild Coast kwaneendawo ezibalulekileyo eMazantsi eeNtaba zoKhahlamba kwindlela yokhenketho oluphawulweyo ethi iquke indawo kaMandela yokuzalwa kunye nomzi wokubonisa iimbali eseMthatha.
Ukuphuhliswa kwamahlathi: Ngoququzelelo lokwenziwa kwamahlathi amatsha, ukuphindwa kuhlale izilwanyana, ukulawulwa kwamahlathi asele ekho, kunye nophuhliso lwamathuba emveliso kwicandelo lemithi. Le nkqubo inamandla okuphuhlisa iihektare ezilikhulu lamawaka (100 000ha) zamahlathi amatsha, alindeleke ukuba avelise isigidi namakhulu asibhoso samawaka m3 (1,8m3) semithi ngonyaka, kuveliswa amashumi asibhozo ekhulweni (80%) emithi ngaphezulu.
• • • • • •
Ukuphuhliswa kwezibonelelo zamanzi: Imigomo ejonge ekwandiseni amanzi eMzimvubu Catchment njengenqwelo yotshintsho kwezolimo. Imimandla emayiqwalaselwe ibandakanya ukusetyenziswa kwezigidi ezingamakhulu asithandathu namashumi amane m3 (640m3) zamahlathi, ezolimo, ukusela kwemfuyo, amanzi asebenza emakhaya nakwimizi mveliso kwimimandla engqongileyo.
Ukujonga ipatheni yokugcineka kweendawo zokuhlala ngokuvuselela amaphandle, iidolophu kunye nezoqoqosho kwimimandla echongiweyo. Isixhobo esingundoqo ekuphunyezweni kwezigidi ngezigidi zeerandi kwinkqubo yezolimo kunye nokulungiswa kwemveliso yezolimo yimodeli yoshishino lwezolimo ethi yenze ngokusesikweni ubudlelwane nabo babandakanyekayo kunye nekhonco lexabiso. Ngokwenene le modeli inceda: Ekunciphiseni umngcipheko weprojekthi ozakuthwalwa ngabasekuhlaleni Ukwenza izakhiwo zoshishino lwasekuhlaleni olugcinekayo kunye nobango lweemodeli Ukuseka amaqumrhu anenjongo yoshishino olulodwa (SPE) olwahlukileyo kubango lolingano kunye ne-AsgiSA EC, abatyali mali okanye intsebenziswano eyingcebo kunye nabahlali Uququzelelo lwemveliso edibeneyo yi-SPE enokuthi ifikelele kubuncinci ekunikezeleni okanye kwizivumelwano esindululayo Ukuseka intatho nxaxheba ekuchongeni ii-SPE ngokuthi zinikezele kwezinye iinkampani zenze imisebenzi yabahlali esakhulayo Ukunikezela i-SPE ngenkxaso enobuchwephesha kwiinkampani zabahlali ezisakhulayo
“I-AsgiSA EC izakujika ubomi bethu bubengcono. Asinakukwazi ukulwa indlala xa singalimanga kuba ukulima emaphandleni bubomi. Siqinisekile ukuba eli linyathelo eliya phambili kumafama amnyama.� nguMxoli Poto, uMongameli woMbutho wamaFama amnyama eSizwe samaAfrika eMpuma Koloni kunye nosiHlalo kaKopolotyeni wamaFama aseTsomo Valley
Nangona kusenokubakho iintlobo zomxholo neenkcukacha, imigaqo yemodeli yona inokusetyenziswa nakweminye imimandla ingabopheleleki kummandla wezolimo wodwa.
Isakhiwo esibonisayoIModeli yoShishino lwezoLimo INTSEBENZISWANO EYINGCEBO USHISHINO • izivumelwano ezindululayo umzk kwaPnP, kwaWoolworths Foods, njl njl • ukuthenga ngezixa (umzk kwiinkampani zezichumisi, imizi ethengisa izityalo) • izivumelwano zonikezelo nkonzo (umzk uthuthu)
Ixabiso le-AsgiSA EC Imisebenzi eyongezelelweyo
UMFAMA OSAKHULAYO 1
INTSEBENZISWANO EYINGCEBO (EZEMALI KUNYE NOTYALO MALI)
UPHONDO LWEMPUMA KOLONI
I-ASGISA EC
• Iibhanki, iindawo zemali • amaziko ezemali yophuhliso • Intsebenziswano yeeBEE
USHISHINO LWEZOLIMO SPE • Izikimu zenkxaso yengeniso yezolimo • inkxaso yamashishini • izikimu zenkxaso kwezobuchwephesha nangaphandle
UMFAMA OSAKHULAYO 2
EZOKHENKETHO SPE Ngenjongo yomboniso kuphela
IYUNITHI YEMVELISO EDIBENEYO (CPU)
ULWAKHIWO LWE-SPE Ngenjongo yomboniso kuphela
Iphulo le-AsgiSA EC kulindeleke ukuba livule amathuba azakuvelisa imesebenzi engcono, imivuzo, kwakunye nobomi obungcono kummandla onabantu abazizigidi ezithathu namakhulu amahlanu amawaka (3,5 million). Kulindeleke ukuba izithuba ezimawaka angamashumi amabini anesibini zemisebenzi zivuleke kuleminyaka mihlanu izayo, nto leyo eyakuchaphazela amawaka alikhulu elinamashumi
amathathu anesibini abahlali basezilalini apha ePhondweni. Kuleminyaka ingamashumi amabini anesihlanu izayo, amanani emisebenzi azakunyuka kangangezahlulo ezine ukuya kumawaka angamashumi asibhozo, lamanani azakuchapahazela abantu abama waka angamakhulu amane anamashumi asixhenxe anesithandathu. Lomboniso ulandelayo ucacisa banzi ngemisebenzi ezakwenziwa kwithuba eliphakathi ukuya kwelide.
IINKQUBO EZINEMPEMBELELO ENKULU EBALULEKILEYO
OKUZAKWENZEKA
IMIGOMO
ISICWANGCISO SEMINYAKA EMIHLANU YOKUZAKWENZIWA
Ukulinywa komhlaba owomileyo
Iihektare ezingamakhulu amahlanu amawaka (500 000ha) kwiminyaka engamashumi amabini anesihlanu (25 years)
2034
Iihektare ezilikhulu lewaka (100 000ha)
Umhlaba onkcenkceshelwayo
Iihektare ezingamawaka alishumi amane (40 000ha) kwiminyaka engamashumi amabini (20 yrs)
2029
Amawaka alishumi anamakhulu asixhenxe namashumi asithoba zeehektare (10 790ha)
Uphuhliso lwemfuyo
Isigidi esinye (1 000 000) seyunithi enkulu yemfuyo (LSU) kwiminyaka elishumi
2019
Amakhulu amane amawaka (400 000) zeeLSU nekhulu (100) lamadlelo abiyelweyo
Uphuhliso lokutya kwengingqi kunye nemizi mveliso eyenza amafutha ngezityalo
Ukulungiswa kwemveliso- amatye okusila umbona, izindlu zokupakisha, ezokukhonkxa, izixhobo zokwenza iziselo, ukucolwa kweenkozo, ukulingiswa kwenyama Amafutha aphuma kwizityalo - izakhiwo ezimbini zemveliso yekhulu lewaka metric tons (mt) yedizili eyenziwe ngezityalo, kunye nezakhiwo ezimbini zemveliso yekhulu lewaka metric tons (mt) yemveliso ye-bioethanol
2034
Amatye amane okusila umbona, iindawo zokutyisela imfuyo ezilishumi, izindlu zokupakishela ezintlanu, indawo enye yokulingisa inyama
Amahlathi: uphuhliso lwamahlathi amatsha edywabasi
Ukusekwa nolawulo lwekhulu lewaka zeehektare (100 000ha) ezinstha zedywabasi
2024
Ukuchongwa nokusika lwekhulu lewaka zeehektare (100 000ha) zomhlaba olungele amahlathi. Uququzelelo ukuphunyezwa kweehektare ezingamashumi amathathu amawaka (30 000ha) zedywabasi
Uphuhliso lweendawo zamanzi: uphuhliso lwezakhiwo zamanzi
Ukuphuhlisa izakhiwo ezintsha nezenziwe ngombane namanzi (ezizakwaziswa ziziphumo zophando zophuhliso zeMzimvubu Catchment) elixhasa ukulinywa kunye nokwenziwa kombane ngamanzi kunye nezinye iindlela zokwenza umbane
2034
Uphando kwezikimu sokugcina amanzi Uphando ngombane owenziwa ngamanzi Ukusebenzisa iihektare ezingamawaka asixhenxe namakhulu asithoba namashumi amane (7 940ha) zesikimu sonkceknceshelo Ukuphuhlisa iihektare ezingamawaka amabini namakhulu asibhozo namashumi amahlanu (2 850ha) zezikimu sonkcenkceshelo
Ukuvuselela kwezikimu zokunkcenkceshela ezisixhenxe ukuze kuncedisane notyalo olunkcenkceshelayo Ukuphuhlisa kwezikimu ezintsha zokunkcenkceshela ezingamawaka amakhulu amane eehektare (40 000ha) kwindawo ezinemvula engqongopheleyo ukuze zizokunceda utyalo olunkcenkceshelwayo
Amandla awenziwa ngamanzi kunye nezinye iindlela zokwenza umbane: Umbane ovuselelwayo
Uphuhliso lombane ococekileyo eziliwaka namakhulu amahlanu MW (1500 MW)
2034
Uphando malunga novuselelo lombane Uphunyezo lweengcebo zovuselelo mbane zexesha elifutshane nexesha eliphakathi Uququzelelo lophunyezo lokuchonga iiprojekthi ezenza umbane ngamanzi kunye nombane nezinye iindlela zokwenza umbane
Ukhenketho: Kwindawo yeNelson Mandela
Uphuhliso nokusebenza kuvunywa iqhinga nesicwangciso
2010
Uphuhliso nokuqalisa ukusebenzisa isicwangciso esisiso sokhenketho kummandla waseMthatha
Ukhenketho: Indawo yaseNtlangano yokugcina izilwanyana
Ukuxhasa uphuhliso kunye nophunyezo lweqhinga
2011
Ukuxhasa uphuhliso nophunyezo lweqhinga
SMGAFRICA_3693
Eastern Cape EMthatha: ECDC House, 7 Sissons Street, Fort Gale, Mthatha 5100 t 047 531 0103 | f 047 501 5110 EMonti: Arundel Park, Unit 2 & 3A, 12 & 14 Old Transkei Rd, Stirling, East London 5247 t 043 735 1673 | f 086 544 7581 Postnet Suite 385, Private Bag X 9063, East London 5200
www.asgisa-ec.co.za