Newspaper "Municipality of Sheki" № 02(197), Fevral 2021

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 02 (197), Феврал 2021

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ХОЪАЛЫНЫ УНУТМАДЫГ!

XX яsrdя bяшяr tarixinя Xocalы soyqыrыmы kimi daxil olan qanlы faciяnin 29cu ildюnцmц ilя яlaqяdar fevralыn 26-da Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev vя birinci xanыm Mehriban Яliyeva faciя qurbanlarыnыn xatirяsinя Bakыnыn Xяtai rayonunda ucaldыlmыш abidяni ziyarяt ediblяr.

Prezident Иlham Яliyev Xocalы soyqыrыmы abidяsinin юnцnя яklil qoyuб, faciя qurbanlarыnыn xatirяsini ehtiramla yad ediб.

Birinci xanыm Mehriban Яliyeva abidяnin юnцnя gцl dяstяsi qoyuб, faciя qurbanlarыnыn xatirяsinя ehtiramыnы bildiriб.

26 ФЕВРАЛ 1992 -ЪИ ИЛ Шяки бир дягигялик сцкута гярг олду

X occa a lы Xo l ы с ой о й ггыырр ым ын ы на hhя яss r o llu unnm m uuшш s яяrrgg i Фevralын 26-да, saat 17:00-da юlkя яrazisindя, o cцmlяdяn Шяki шяhяrindя nяqliyyatыn vя piyadalarыn hяrяkяti dayandыrыlыb. Eyni zamanda avtomobillяr siqnal, gяmilяr vя yerцstц qatarlar isя fit veriblяr.

АС Е-ни дцнйайа АСЕ-ни таныдан ш якили Bяшяr tarixinin яn qanlы cinayяtlяrindяn olan Xocalы faciяsinin 29-ъу ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяki Heydяr Яliyev Mяrkяzindя sяrgи тяшкил едилиб. Sяrgidя faciяnin gцnahsыz qurbanlarыnыn, xцsusi qяddarlыqla qяtlя yetirilmiш uшaqlarыn, qadыnlarыn, qocalarыn fotoшяkillяri, hяmчinin faciяnin dяhшяtlяrindяn bяhs edяn Azяrbaycan, ingilis vя rus dillяrindя yazыlmыш kitablar nцmayiш etdiriliб .

Mяrkяzin direktoru Rяшadяt Sadыqov AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя bildirib ki, sяrginin tяшkilindя mяqsяd Xocalы soyqыrыmы qurbanlarыnыn xatirяsini yad etmяk, мяркязя эялянляря бир даща xatыrlaтmaq, faciяnin mahiyyяtini, dяhшяtli nяticяlяrini gяnc nяslя чatdыrmaq, anlatmaqdыr.

Sяrgi fevralыn 28-dяk davam eдиб.

Фevralын 14-дя щямйерлимиз F я r i d Я l i b a l a y e v 10 cildlik Azяrbaycan Sovet Ensiklopediyasыnыn (АСЕ) bцtцn sяhifяlяrini bir-bir skan edяrяk internetя tam yerlяшdirdirdiyini vя hяmin ensiklopediyanы internet istifadячilяri цчцn яlчatan etdiyini bяyan edib. Фярид Ялибалайев 1982-ci il майын 26да Шяkidя, ziyalы ailяsindя anadan olub. Sяki fizika riyaziyyat humanitar liseyini bitirib, Azяrbaycan Neft Akademiyasыnda bakalavr (инэилисъя), Исвечин Blekinge Texnologiya Иnstitutunda isя magistr tяhsili alыb.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 2

№ 02 (197), Феврал 2021

Хоъалы сойгырымы Ермянистан фашизминин тязащцрц иди “Biz Xocalы qurbanlarыnыn intiqamыnы dюyцш meydanыnda aldыq.”

“Biz bundan sonra da чalышacaьыq ki, dцnya юlkяlяri Xocalы soyqыrыmыnы rяsmяn tanыsыnlar.”

Bu sюzlяri Азярбайъан Республикасынын Prezidentи Иlham Яliyev yerli vя xarici media nцmayяndяlяri цчцn keчirdiyi mяtbuat konfransыnda sюylяyib..

Тядбирдя яввялъя дювлят башчымыз медиа мянсубларынын диггятиня чатдырыб ки, бu gцn Xocalы soyqыrыmыnыn 29-cu ildюnцmцdцr. Xocalы faciяsi Ermяnistan tяrяfindяn Azяrbaycan яhalisinя qarsы tюrяdilmiш qanlы cinayяtdir, soyqыrыmыdыr. Bu soyqыrыmы nяticяsindя 613 mцlki sяxs xцsusi qяddarlыqla qяtlя yetirilmiшdir.

Onlardan 106-sы qadыn, 63-ц uшaq idi. Xocalы soyqыrыmыnы tюrяdяnlяr hяrbi cinayяtkarlardыr. Onlarыn bir чoxu Иkinci Qarabaь mцharibяsindя Azяrbaycan Ordusu tяrяfindяn mяhv edilmiшdir. Президент гейд едиб ки, Xocalы soyqыrыmы Ermяnistan faшizminin tяzahцrц idi.

Ermяnistan faшizmi o vaxt baш qaldыrыrdы vя 1992-ci ildяn son hadisяlяrя qяdяr ermяni faшizmi Azяrbaycan xalqыna bюyцk zяrbя vurmuшdur. Hяrbi tяxribatlar, terror aktlarы, dinc яhaliyя qarшi qяddarlыq, шяhяrlяrimizin, kяndlяrimizin atяsя tutulmasы, eyni zamanda, Иkinci Qarabag mцharibяsi dюvrцndц ballistik raketlяrlя dinc шяhяrlяrin bombalanmasы – bцtцn bunlar ermяni faшizminin tяzahцrlяridir.

Xocalы soyqыrыmыnы tюrяtmяklя Ermяnistan, яslindя, Azяrbaycan xalqыnыn iradяsini qыrmaq istяyirdi. Tяsadцfi deyil ki, Ermяnistan rяhbяrlяri - hяrbi cinayяtkarlar xarici jurnalistlяrя mцsahibяlяrindя bu suala cavab verяrkяn qцrur hissi ilя deyirdilяr ki, bяli, bu hяrbi cinayяt dinc яhaliyя qarшы tюrяdib. Ona gюrя ki, Azяrbaycan xalqы gюrsцn, Ermяnistan rяhbяrliyi dinc яhaliyя dя яl qaldыra bilяr.

"Biz isя Xocalы qurbanlarыnыn intiqamыnы dюyцш meydanыnda aldыq. 44 gцn davam edяn Иkinci Qarabaь

Fevralin 26-da Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev yerli vя xarici media nцmayяndяlяri цзцn mяtbuat konfransi keчirib.

mцharibяsindя Ermяnistan ordusunu darmadaьыn edяrяk, юz tarixi torpaqlarыmыzы iшьalчыlardan azad edяrяk, o cцmlяdяn Xocalы qurbanlarыnыn qanыnы da aldыq. Azяrbaycan gцclц dюvlяt kimi heч vaxt imkan vermяz ki, bir daha ermяni faшizmi baш qaldыrsыn, halbuki belя meyillяr gюrцnmяkdяdir. Bu gцn Azяrbaycan юz fяaliyyяti ilя bюlgяnin gяlяcяk inkiшafыna tюhfя verir, bюlgяdя sabitliyin tam bяrqяrar olmasы цчцn яmяli-praktiki addыmlar atыr", - deyя dюvlяtimizin baшчыsы vurьulayыb. Илщам Ялийев, бu gцnlяrdя Azяrbaycanda keчirilяn tяdbirlяri iшыqlandыrmaq цчцn xaricdяn bir чox jurnalistin gяldiyini qeyd edяряк onlara tяшяkkцrцnц bildirib.

Азярбайъан Prezidentи ону да гейд едиб ки, бiz bundan sonra da чalышacaьыq ki, dцnya юlkяlяri Xocalы soyqыrыmыnы rяsmяn tanыsыnlar: "Bir чox beynяlxalq tяшkilatlar Azяrbaycanыn tяшяbbцsц ilя Xocalы soyqыrыmыna юz mцnasibяtini bildirmiшlяr vя bu istiqamяtdя iшlяr davam etdirilяcяk. Soyqыrыmы tюrяdilяndя Azяrbaycan demяk olar ki, informasiya blokadasыnda idi. O vaxt indiki imkanlar da yox idi. Ona gюrя bir чoxlarы цчцn bu mяsяlя o qяdяr dя aydыn deyildi.

Hяmin illяrdя Azяrbaycanыn beynяlxalq alяmdя o qяdяr dя bюyцk imkanlarыnыn olmadыьыnы qeyd edяn dюvlяtimizin baшчыsы deyib ki, ermяni lobbisi mцharibя ilя baьlы, baш vermiш hadisяlяrlя baьlы yalan, tяhrif

edilmiш mяlumatlarы юtцrцrdц.

Beynяlxalq ictimaiyyяtdя mцяyyяn yanlыш fikirlяr formalaшmышdы vя bu fikirlяri aradan qaldыrmaq, tяkzib etmяk цчцn biz яlbяttя ki, bюyцk sяylяr gюstяrmяli idik.

Son illяr яrzindя bu fяaliyyяti ardыcыl surяtdя gюstяrmiшik, dюvlяt olaraq, ictimai tяшkilatlar olaraq. Иctimai tяшkilatlar arasыnda яlbяttя ki, xцsusilя Heydяr Яliyev Fondunun fяaliyyяtini qeyd etmяk istяyirяm. "Xocalыya яdalяt" шцarы altыnda bir чox юlkяlяrdя mцxtяlif tяdbirlяr keчirilib vя bu gцn Xocalы faciяsi haqqыnda dцnya юlkяlяrindя kifayяt qяdяr dolьun mяlumat var. Bizim яsas mяqsяdimiz bu qanlы cinayяtin heч vaxt unudulmamasы, nя Azяrbaycanda, nя dя dцnyada heч vaxt tяkrarlanmamasыdыr. Azяrbaycanыn heч

vaxt 1990-cы illяrin яvvяlindя olan aciz duruma dцшmяmяsi, hяr zaman юzцnц, юz vяtяndaшlarыnы qoruya bilmяsidir."

Bu gцn Xocalы soyqыrыmы ilя baьlы dцnyada geniш mяlumatыn olduьunu bildirяn Prezident Иlham Яliyev deyib: "Halbuki burada da Ermяnistan tяrяfi mцxtяlif yollarla yalan informasiyalarы ortalыьa atmaqla bu qanlы cinayяti dя Azяrbaycan dюvlяtinin цzяrinя atmaq istяyirdi. Sanki Azяrbaycan юzц Xocalы soyqыrыmыnы tюrяtmiшdir. Bu addыmlarыn tяkrarыnы biz Иkinci Qarabaь mцharibяsindя dя gюrdцk.

Gяncяni, Tяrtяri, Aьdamы, digяr шяhяrlяri bombalayanda Ermяnistan rяhbяrliyi deyirdi ki, bunu Azяrbaycan юzц tюrяdib. Halbuki ballistik raketlяrlя atыlan atяш peyk tяrяfindяn izlяnilir vя bюyцk dюvlяtlяr vя ilk nюvbяdя, Minsk qrupuna hяmsяdrlik edяn dюvlяtlяr bцtцn bu mяnzяrяni izlяyirdilяr. Ballistik raketlяr Ermяnistan яrazisindяn buraxыlmышdыr Gяncя шяhяrinя, Tяrtяr, Bяrdя, digяr шяhяrlяrя. Yяni nюvbяti ermяni yalanы cяhdi gюstяrildi, amma keчmяdi. Чцnki artыq vяziyyяt tam baшqadыr vя bizim mяlumatы юtцrmяk цчцn imkanlarыmыz var".

Prezident яmin olduьunu bildirib ki, illяr keчdikcя Xocalы soyqыrыmы haqqыnda bцtцn dцnya bilяcяk. Biz bundan sonra da чalышacaьыq ki, dцnya юlkяlяri bu soyqыrыmыnы rяsmяn tanыsыnlar. Bu iшlяr bundan sonra da ardыcыl surяtdя aparыlacaq.

***

Мятбуат конфрансында Азярбайъан Президенти журналистлярин чохсайлы суалларыны ъавабландырыб.

Хоъалы фаъияси иля баьлы онлайн тядбир кечирилиб

Fevralыn 25-dя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin tяшkilatчыlыьы ilя Xocalы soyqыrыmыnыn 29-cu ildюnцmц ilя яlaqяdar onlayn tяdbir keчirilib.

Tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov, шяhяr icra hakimiyyяtinin mяsul шяxslяri, baшчыnыn kяnd vя qяsяbя inzibati яrazi dairяlяri цzrя nцmayяndяlяri, ziyalыlar, fяal gяnclяr iшtirak ediblяr.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov bildirib ki, Xocalы faciяsi insanlыьa qarшы яn bюyцk cinayяtidir. Bu soyqыrыmы 613 nяfяrin hяyatыna son qoyub, 487 nяfяr шikяst olub, 1275 dinc sakin яsir gюtцrцlцb, 150 nяfяr itkin dцшцb.

Vurьulanыb ki, Xocalы soyqыrыmыna yalnыz цmummilli liderimiz Heydяr Яliyevin tяшяbbцsц vя diqqяti sayяsindя hцquqi-siyasi qiymяt verilmiшdir. Bu gцn Xocalы soyqыrыmы ilя baьlы

hяqiqяtlяrin beynяlxalq alяmdя tяbliьi vя gцnahkarlarыn юz cяzasыnы almasы istiqamяtindя юlkя baшчыsы cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя hцcum diplomatiyasы uьurla hяyata keчirilir. Heydяr Яliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Яliyevanыn tяшяbbцsц ilя keчirilяn "Xocalыya яdalяt" kampaniyasы чяrчivяsindя Xocalы soyqыrыmыnыn dцnyada tanыdыlmasы istiqamяtindя geniш tяdbirlяr hяyata keчirilir. Xocalы faciяsi hяr il dцnyanыn 80-dяn artыq юlkяsindя geniш шяkildя anыlыr vя ictimaiyyяtя чatdыrыlыr.

Qeyd olunub ki, юtяn ilin яn vacib hadisяsi torpaqlarыmыzыn iшьaldan azad olunmasыdыr. Sentyabrыn 27-dя Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin rяhbяrliyi altыnda baшlayan яks-hцcum яmяliyyatы шan-lы Qяlяbя ilя baшa чatdы.

44 gцnlцk Vяtяn mцharibяsindя rяшadяtli Azяrbaycan Ordusu Ermяnistan silahlы birlяшmяlяrini darmadaьыn etdi. Pre-

zident cяnab Иlham Яliyevin siyasi iradяsi vя qяtiyyяti, diplomatik sahяdя яldя etdiyi uьurlar vя Ordumuzun gцcц, qцdrяti

sayяsindя bu Qяlяbя яldя olundu. 30 ilя yaxыn mцddяtdя dцшmяnin iшьalы altыnda qalan tarixi torpaqlarыmыz azad oldu.

№ 02 (197), Феврал 2021

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 3

Bяlяdiyyяlяrlя iш mяrkяzinin rяisi: “Torpaqlarыn icarя haqlarы bazar qiymяtlяrindяn dяfяlяrlя aшaьыdыr” - Яdliyyя Nazirliyi bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя hansы formada nяzarяt edir vя nя kimi problemlяr var?

- Bяlяdiyyяlяrin mцstяqil qurum olduьu nяzяrя alыnaraq, hяyata keчirilяn inzibati nяzarяt fяaliyyяti, onun яsaslarы, hяdlяri, цsul vя vasitяlяri qanunvericiliklя чox ciddi vя dяqiq шяkildя tяnzimlяnir. Bu mяqsяdlя hяlя 2003-cц ildя xцsusi qanun - "Bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя inzibati nяzarяt haqqыnda" qanun qяbul edilib. Bu sahяdя tяcrцbя toplandыqca, hяmчinin beynяlxalq tяcrцbя dя nяzяrя alыnmaqla vaxtaшыrы tяhlillяr aparыlaraq qeyd olunan fяaliyyяtin daha da tяkmillяшdirilmяsi цчцn qanunvericiliyя mцvafiq dяyiшikliklяr edilir.

Mяlumdur ki, 2020-ci ildя dцnyanы bцrцyяn pandemiya bцtцn sahяlяrя юz mяnfi tяsirlяrini gюstяrib. Bяlяdiyyяlяr kollegial orqan kimi fяaliyyяtlяrini iclaslar vasitяsilя hяyata keчirdiyindяn, hяm dя bцdcяlяri яsasяn fiziki шяxslяrdяn yыьыlan vergilяr hesabыna formalaшdыьыndan pandemiya шяraiti onlarыn fяaliyyяtindя, maliyyя vяziyyяtindя, hяmчinin Яdliyyя Nazirliyinin bяlяdiyyяlяrlя apardыьы iшdя xeyli чяtinliklяr yaradыb. Lakin nazirlik tяrяfindяn bu mяnfi tяsirlяri minimuma endirmяk цчцn ardыcыl tяdbirlяr gюrцlцb. Qanunvericilikdя bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя inzibati nяzarяt iki яsas цzrя - bяlяdiyyя aktlarы vя mцraciяtlяr цzrя hяyata keчirilir. 2020-ci ildя Яdliyyя Nazirliyinя inzibati nяzarяt qaydasыnda baxыlmaq цчцn 79858 akt tяqdim olunub, onlardan 76433 (95,7%) akt qanunvericiliyя uyьun hesab edilmiш, normativ hцquqi aktlarыn tяlяblяrinя zidd olan 2 939 aktыn dяyiшdirilmяsi vя ya lяьv edilmяsi цчцn aidiyyяti bяlяdiyyяlяrя tяkliflяr verilib. Яdliyyя Nazirliyinin rяhbяrliyinin tapшыrыqlarыna uyьun olaraq inzibati nяzarяt tяdbirlяrinin gцclяndirilmяsinin nяticяsidir ki, inzibati nяzarяt qaydasыnda baxыlan akt sayы юtяn illя mцqayisяdя 0,5% az olsa da, qanunvericiliyin tяlяblяrinя uyьun olmayan bяlяdiyyя aktlarыnыn lяьvi vя ya dяyiшdirilmяsi mяqsяdilя inzibati nяzarяt orqanы tяrяfindяn verilяn tяkliflяrin sayы яvvяlki illя mцqayisяdя 6,3% чox olub. Иl яrzindя bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяti ilя baьlы 3503 mцraciяtя baxыlmышdыr. Mцraciяtlяrin sayы яvvяlki illя mцqayisяdя 6% чox olub. Mцraciяtlяrdя qaldыrыlan mяsяlяlяrin hяllinя diqqяtin artыrыlmasы nяticяsindя tяmin edilmiш mцraciяtlяrin sayы 17% artmышdыr. Mцraciяtlяrя baxыlmasы nяticяsindя qanunvericiliyin tяlяblяrinя zidd olan 328, юtяn ildяn 45% чox bяlяdiyyя aktыnыn dяyiшdirilmяsi vя ya lяьv edilmяsi ilя baьlы aidiyyяti bяlяdiyyяlяrя tяkliflяr verilib.

- Nazirlik tяrяfindяn verilяn tяkliflяrin yerinя yetirilmяsi vяziyyяti necяdir vя bu halda hansы tяdbirlяr gюrцlцr?

- Nazirlik tяrяfindяn verilяn tяkliflяr 5 iш gцnц яrzindя bяlяdiyyя iclasыnыn mцzakirяsinя чыxarыlmalыdыr. Tяkliflя razыlaшыb razыlaшmamaq, yяni onu tяmin etmяk vя ya bundan imtina etmяk bяlяdiyyяnin sяlahiyyяtindя olan mяsяlяdir. Иl яrzindя nazirlik tяrяfindяn verilяn цmumilikdя 3 267 tяklifdяn 15-i bяlяdiyyяlяr tяrяfindяn tяmin edilmяdiyinя gюrя qanunvericiliyin tяlяbinя uyьun olaraq nazirlik tяrяfindяn mяhkяmяlяrdя 15 iddia qaldыrыlыb, onlardan 2-si mяhkяmя tяrяfindяn tяmin edilib, 13-ц isя mяhkяmяlяrin icraatыndadыr.

- Иnzibati tяdbirlяrlя hansы nяticя яldя edilib?

Bяlяdiyyяlяr qanunvericiliklя mцяyyяnlяшdirilmiш yerli яhяmiyyяtli mяsяlяlяr цzrя idarячiliyi hяyata keчirяn mцstяqil yerli юzцnцidarя orqanlarыdыr. Bяlяdiyyяlяrin mцstяqilliyi, sяlahiyyяtlяrinя aid mяsяlяlяr цzrя idarячiliyi sяrbяst hяyata keчirmяlяri qanunvericilik aktlarыnda яn ali sяviyyяdя - Konstitusiyamыzda tяsbit olunub. Lakin bяlяdiyyяlяrin mцstяqilliyi, digяr bцtцn hцquqi vя fiziki шяxslяr kimi onlarы da fяaliyyяtlяrindя qanunvericiliyin tяlяblяrinя яmяl etmяk vяzifяsindяn azad etmir. Mяhz bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtlяrindя, qяbul etdiklяri qяrarlarыnda qanunvericiliyin tяlяblяrinя яmяl etmяlяri, qanun pozuntularыna yol verildiyi halda onun qarшыsыnыn alыnmasы vя nяticяlяrinin aradan qaldыrыlmasы mяqsяdilя dюvlяt tяrяfindяn bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя inzibati nяzarяt hяyata keчirilir. Dюvlяt tяrяfindяn qeyd olunan inzibati nяzarяtin hяyata keчirilmяsi Avropa юlkяlяrindя dя tяtbiq olunur vя "Yerli юzцnцidarяetmя haqqыnda Avropa Xartiyasы"nda da nяzяrdя tutulub. Юlkя qanunvericiliyi ilя Azяrbaycanda dюvlяtin adыndan hяyata keчirilяn bu fяaliyyяt Яdliyyя Nazirliyinя hяvalя edilib. Яdliyyя Nazirliyinin Bяlяdiyyяlяrlя iш mяrkяzinin rяisi R я h m a n M я m m я d o v "Report"a mцsahibяsindя bцtцn bu mяsяlяlяrlя baьlы suallarы cavablandыrыb.

Sюhbяtlяшdi: Rяшad VАГИФОЬЛУ - Hяyata keчirilяn inzibati nяzarяt tяdbirlяrinin (tяklif vя ya iddia яrizяlяrinin tяmini) nяticяsi olaraq bцtюvlцkdя 8217 ha, яvvяlki ilя nisbяtяn 17% чox torpaq sahяsinin, o cцmlяdяn qanunsuz ayrыlmыш цmumi istifadя цчцn nя-

dasыnda bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindя aparыlan araшdыrmalar zamanы 23 halda ciddi qanun pozuntularы aшkar edilяrяk toplanmыш sяnяdlяr hцquqi qiymяt verilmяsi цчцn aidiyyяti hцquq mцhafizя orqanlarыna gюndяrilib. Hяmin ma-

mяsinя dair" elektron xidmяtin tяшkili цzrя iшlяr yekunlaшdыrыlыb vя vяtяndaшlarыn bцtцn bяlяdiyyяlяr vя 15 mindяn artыq bяlяdiyyя цzvц barяdя mяlumat яldя edя bilmяlяri цчцn elektron baza formalaшdыrыlыb. Yerli юzцnцidarяetmя or-

zяrdя tutulmuш 3417 ha юrцш sahяsinin bяlяdiyyя mцlkiyyяtinя vя ya sahibliyinя qaytarыlmasы tяmin edilib. Bundan яlavя 2261 ha torpaq sahяsi ilя baьlы mцbahisяlяr hazыrda nazirliyin iddialarы яsasыnda mяhkяmяlяrin icraatыndadыr. Цmumi istifadя цчцn nяzяrdя tutulmuш юrцш sahяlяri ilя baьlы чoxsaylы шikayяtlяrin, o cцmlяdяn kollektiv шikayяtlяrin olduьu nяzяrя alыnaraq onlarыn istifadя vяziyyяti barяdя sorьular gюndяrilib. Nяticяlяri цzrя qanunamцvafiq tяdbirlяrin gюrцlmяsi davam etdirilяcяk.

- Bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindяki hцquqpozmalarla baьlы hansы tяdbirlяr gюrцlцb?

- Юtяn ilin яvvяllяrindя bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя inzibati nяzarяtin nяticяlяri tяhlil edilяrяk цmumilяшdirilib. Цmumilяшdirmя nяticяsindя bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindя yol verilяn xarakterik qanunpozuntularы, o cцmlяdяn cinayяt xarakterli pozuntular, hяmчinin onlarы doьuran sяbяb vя шяrait mцяyyяnlяшdirilib. Hяmin xarakterik qanunpozuntularыnыn vя onlarыn baш vermяsinя шяrait yaradan hallarыn qarшыsыnыn alыnmasы vя aradan qaldыrыlmasыna yюnяlmiш ardыcыl tяdbirlяr hяyata keчirilib. 2020-ci ildя юlkя Prezidenti юz чыxышlarыnda icra orqanlarы ilя yanaшы bяlяdiyyяlяrin dя fяaliyyяtindя yol verilяn neqativ hallara toxunub, korrupsiya vя rцшvяtxorluьa qarшы mцbarizяnin dюvlяt siyasяtinin яn mцhцm tяrkib hissяsi olduьunu dяfяlяrlя vurьulayыb. Qeyd olunan mяsяlяlяr daim diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыb. Иnzibati nяzarяt icraatы qay-

teriallardan 10-u цzrя cinayяt iшi baшlanыlыb, digяrlяri isя baxыlmaqdadыr. Bundan baшqa, il яrzindя Azяrbaycan Respublikasы Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 549-cu (Bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя inzibati nяzarяti hяyata keчirяn orqanыn fяaliyyяtinя mane olma) maddяsinя яsasяn bяlяdiyyяlяrin 172 vяzifяli шяxsi barяsindя inzibati xяta haqqыnda protokol tяrtib edilяrяk mяhkяmяlяrя gюndяrilib. Hяmin protokollar цzrя 138 bяlяdiyyя sяdri inzibati mяsuliyyяtя cяlb edilib, 6 inzibati xяta protokoluna xitam verilib, 28 protokol isя baxыlmaqdadыr. Bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtindя qanunvericiliyin tяlяblяrinя яmяl edilmяsinin tяmin olunmasы mяqsяdilя onlarыn fяaliyyяtinя inzibati nяzarяtin gцclяndirilmяsi vя sяmяrяliliyinin artыrыlmasы istiqamяtindя Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn ardыcыl mяqsяdyюnlц tяdbirlяr davam etdirilir.

- Юlkя цzrя bяlяdiyyяlяrin internetя чыxышы vя informasiya texnologiyalarы ilя vяziyyяti necяdir?

- Yerli юzцnцidarяetmя orqanlarыnыn fяaliyyяtindя vя onlarla iш sahяsindя rяqяmsal idarячiliyin tяtbiqi Яdliyyя Nazirliyinin diqqяt mяrkяzindяdir. 2020-ci ilin avqust ayыndan "Bяlяdiyyяlяrlя iш portalы"nыn ilkin versiyasы istifadяyя verilяrяk nazirliyin aidiyyяti qurumlarы vя bяlяdiyyяlяr arasыnda elektron sяnяd mцbadilяsi, o cцmlяdяn bяlяdiyyя aktlarыnыn elektron qaydada gюndяrilmяsi tяшkil olunub. Eyni zamanda "Юlkя bяlяdiyyяlяri barяdя mяlumatыn яldя edil-

qanlarыnda mцasir texnologiyalar vя internetdяn istifadяnin geniшlяndirilmяsi цzrя davam etdirilяn tяdbirlяr nяticяsindя kompцter avadanlыьы ilя tяmin olunmuш vя internetя чыxышы olan bяlяdiyyяlяrin sayы яhяmiyyяtli dяrяcяdя artaraq onlarыn 2/3 hissяsini яhatя edir.

- Bяlяdiyyяlяrin bцdcя gяlirlяrindя hansы tendensiya mцшahidя edilir?

- Bяlяdiyyяlяrlя aparыlan mяqsяdyюnlц tяdbirlяrin nяticяlяri юtяn ilin яvvяllяrindя юz mцsbяt nяticяlяrini gюstяrmяyя baшlayyыb.

Belя ki, 2020-ci ilin birinci rцbцnцn statistik gюstяricilяrinя яsasяn bяlяdiyyяlяrin цmumi bцdcя gяlirlяri 23,9% artыb. Lakin pandemiyanыn doьurduьu чяtinliklяrin tяsiri ilя nяinki bu artыm dinamikasы dayanыb, hяtta sonrakы dюvrlяrdя yerli bцdcя gяlirlяri 2019-cu ilin mцvafiq dюvrlяri ilя mцqayisяdя xeyli azalыb. Bяlяdiyyяlяrin qanunvericiliklя mцяyyяnlяшdirilmiш mяnbяlяr цzrя uчot iшlяrinin dяqiqlяшdirilmяsi, юdяnilmяli vergilяrin dцzgцn hesablanmasы vя yerli bцdcяyя mяdaxilinin tяmin olunmasы vя s. vasitяlяrlя bяlяdiyyяlяrin bцdcя gяlirlяrinin artыrыlmasы istiqamяtindя Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn hazыrda яhatяli iш aparыlыr.

- Bяlяdiyyяlяrя ayrыlan vяsaitlяrin, bцdcяsinin xяrclяnmяsinя hansы шяkildя nяzarяt edilir?

- Yerli bцdcя prosesinin qanunauyьun icrasыnыn, bu sahяdя шяffaflыьыn tяmin edilmяsinin bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinin sяmяrяliliyinin artыrыlmasыnda mцstяsna яhя-

miyyяti nяzяrя alыnaraq qeyd olunan mяsяlяlяr daim diqqяtdя saxlanыlыr. Bu sahяdя qanunчuluьa яmяl olunmasыnыn tяmini mяqsяdilя "Yerli bцdcя layihяsi"nin vя "Yerli bцdcяnin icrasы haqqыnda (yarыmillik vя illik) hesabat"ыn nцmunяvi formalarы tяrtib edilib, Maliyyя Nazirliyi ilя razыlaшdыrыlaraq mцvafiq tюvsiyяlяrlя birlikdя bяlяdiyyяlяrя gюndяrilib. Yerli vergi vя юdяniш obyektlяrinin uчotunun dяqiqlяшdirilmяsi, kяnarda qalan vergi obyektlяrinin vergiyя cяlb edilmяsi yюnцndя pilot bяlяdiyyя kimi Nяsimi bяlяdiyyяsindя nazirliyin metodiki kюmяkliyi ilя tяtbiq olunmuш tяdbirlяr nяticяsindя uчota alыnan obyektlяrin sayы demяk olar ki, 2 dяfяyя yaxыn artыb. Яldя olunmuш mцsbяt iш tяcrцbяsinin digяr bяlяdiyyяlяrя tяbliь vя tяшviq olunmasы iшinя baшlanыlыb, bu mяqsяdlя Bakы шяhяrinin 24 bяlяdiyyяsinin aidiyyяti vяzifяli шяxslяri ilя seminar mцшavirяlяr keчirilib.

- Bяlяdiyyя torpaqlarыnыn icarяyя verilmяsi ilя baьlы vяziyyяt necяdir?

- Яvvяlki illяrdя icarяyя verilmiш bяlяdiyyя torpaqlarыnыn icarя haqlarы ilя baьlы mюvcud vяziyyяtin mцяyyяnlяшdirilmяsi mяqsяdilя mяlumatlar toplanыlaraq tяhlil edilib. Mяlum olub ki, bir чox hallarda яvvяlki illяrdя mцяyyяnlяшdirilmiш icarя haqlarыnыn mюvcud bazar qiymяtlяrindяn dяfяlяrlя aшaьы olmasыna baxmayaraq bяlяdiyyяlяr tяrяfindяn qiymяtlяrin uyьunlaшdыrыlmasы цчцn qanunamцvafiq tяdbirlяr demяk olar ki gюrцlmяyib. Bu sahяdя uyьunsuzluqlarыn aradan qaldыrыlmasы vя qanunamцvafiq tяdbirlяrin gюrцlmяsi цчцn "Иcarя haqlarыnыn bazar qiymяtlяrinя uyьunlaшdыrыlmasы barяdя" tюvsiyя, mяsяlя ilя baьlы qяbul edilmяli olan bяlяdiyyя qяrarыnыn, icarячilяrя gюndяrilmяli tяklifin, iddia яrizяsinin nцmunяvi formalarы hazыrlanaraq bцtцn bяlяdiyyяlяrя gюndяrilib. Hazыrda tюvsiyяdя gюstяrilяn tяdbirlяrin icrasы цчцn bяlяdiyyяlяrlя davamlы iш aparыlыr.

Hesab olunur ki, qeyd edilяn mяsяlяnin tяnzimlяnmяsi bir чox bяlяdiyyяlяrin bцdcя gяlirlяrini яhяmiyyяtli dяrяcяdя artыra bilяr.

- Bяlяdiyyяlяrin debitor vя kreditor borclarы varmы?

- Bяlяdiyyяlяrin debitor vя kreditor borclarы barяdя sorьu яsasыnda toplanan mяlumatlarыn tяhlili gюstяrir ki, bяlяdiyyяlяrin bюyцk qisminin xeyli mяblяьdя debitor vя kreditor borclarы (яsasяn яmяk haqqы, sosial sыьorta ayыrmalarы цzrя) var. Bяlяdiyyяlяrin яksяriyyяti tяrяfindяn debitor borclarыn hяlli istiqamяtindя ardыcыl tяsirli tяdbirlяr gюrцlmцr, pul tяlяblяrinя dair icrasы mяcburi aktlarыn qяbul edilяrяk icraya yюnяldilmяsi sяlahiyyяtlяrindяn istifadя edilmir.

Bцtцn bяlяdiyyяlяrя gюndяrilmiш "Bяlяdiyyяlяrin debitor vя kreditor borclarыnыn hяlli barяdя" tюvsiyяdя bцdcя sistemi haqqыnda qanunvericiliyin tяlяblяri bяlяdiyyяlяrя izah olunub, hяmчinin yerli vergi vя юdяniшlяrin юdяnilmяsindяn yayыnma hallarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы mяqsяdilя qanunauyьun tяdbirlяr gюrцlmяsi, bu hallar barяdя mяlumatlarыn ictimailяшdirilmяsi yolu ilя ictimai qыnaq kimi tяsirli vasitяdяn istifadя edilmяsi zяrurяti diqqяtя чatdыrыlыb. Lakin bяlяdiyyяlяrin vяzifяli шяxslяri bir чox hallarda qeyd olunan mяsяlяlяrя lazыmi sяviyyяdя ciddi mцnasibяt gюstяrmirlяr. Hazыrda gюstяrilяn istiqamяtlяrdя tяrяfimizdяn bяlяdiyyяlяrlя mцvafiq metodiki iш aparыlыr. Hesab edirяm ki, bizim vяtяndaшlarыmыz, seчicilяr fяal olmalы, seчdiklяri bяlяdiyyяnin fяaliyyяtinя ictimai nяzarяti hяyata keчirmяlidirlяr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4

№ 02 (197), Феврал 2021

Ядлиййя Назирлийиндя онлайн мятбуат конфрансы кечирилиб Vяtяndaшlarыn яdliyyя orqanlarыna яlчatanlыьыnыn tяmin olunmasы, яhalinin яdliyyя fяaliyyяti barяdя mцtяmadi mяlumatlandыrыlmasы mяqsяdilя hяm vяtяndaш cяmiyyяti nцmayяndяlяrinin, hяm dя kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin, elяcя dя Яdliyyя Nazirliyinin rяsmi saytlarыnыn vя sosial шяbяkяlяrdя sяhifяlяrinin imkanlarыndan geniш istifadя olunmasы iшi davam etdirilir.

Dюvlяtimizin baшчыsыnыn tapшыrыqlarыnыn icrasы istiqamяtindя xцsusi karantin rejimi dюvrцndя яdliyyяnin mцxtяlif fяaliyyяt istiqamяtlяri цzrя mяtbuat konfranslarыnыn keчirilmяsi dя яhalinin hцquqi maariflяndirilmяsi iшindя mцhцm rol oynayыr.

AZЯRTAC-ын вердийи хябяря эюря, yanvarыn 25-dя Яdliyyя Nazirliyindя 2020-ci ilin yekunlarыna hяsr olunmuш videoformatda mяtbuat konfransы keчirilib.

Nazirliyin struktur qurumlarыnыn rяhbяrlяrinin vя чoxsaylы KИV nцmayяndяlяrinin iшtirakы ilя keчirilяn tяdbirdя яdliyyя fяaliyyяtinin ayrы-ayrы istiqamяt-lяri цzrя qeydiyyat, notariat, probasiya, mяhkяmя qяrarlarыnыn vя cяzalarыn icrasы, beynяlxalq hцquq яmяkdaшlыьы, bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяtinя inzibati nяzarяt sahяsindя юtяn ildя gюrцlmцш iшlяrdяn, яdliyyя orqanlarыnыn Vяtяn mцharibяsindя vя post-konflikt dюvrцndя fяaliyyяtindяn danышыlыb.

* * *

Яdliyyя Nazirliyinin insan hцquqlarы vя ictimaiyyяtlя яlaqяlяr idarяsinin rяisi Aynur Sabitova bildirib ki, юtяn il Prezident, Mцzяffяr Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя xalqыmыzыn Qarabaьыn azadlыьы uьrunda apardыьы Vяtяn mцharibяsindя Qяlяbяsi Zяfяr ili kimi yadda qalыb. Юlkяmizin hяrbi-siyasi sahяdя uьuru, xalqыmыzыn qazandыьы Bюyцk Qяlяbя mцasir tariximizin яn parlaq vя шяrяfli sяhifяlяridir. Юtяn il, hяmчinin bцtцn sahяlяrdя olduьu kimi, яdliyyя fяaliyyяti dя COVЫD-19 qlobal pandemiyasы dюvrцndя onlayn qaydada hяyata keчirilib vя gюrцlяn tяdbirlяr barяdя ictimaiyyяt mцtяmadi mяlumatlandыrыlыb, bu mяqsяdlя videoformatda 21 ictimai mцzakirя, brifinq keчirilib.

Tяшkilat-nяzarяt baш idarяsinin rяis mцavini, Qarabaь regional яdliyyя idarяsinin rяisi vяzifяsini icra edяn Sцbhi Kazыmov diqqяtя чatdыrыb ki, юtяn il sentyabrыn 27-dя hяyata keчirilяn яks-hцcum яmяliyyatы ilя baшlayan vя dцшmяnin tяslim olmasы ilя nяticяlяnяn Vяtяn mцharibяsindя iшьalчы Ermяnistan aьыr mяьlubiyyяtя uьradы. Ermяnistanыn tяxribatlarыna qarшы Azяrbaycan Ordusunun baшladыьы яks-hцcum vя dюvlяtimizin baшчыsыnыn qяtiyyяti nяticяsindя tarixi salnamя yazыldы. Qanlы cinayяt яmяllяri tюrяdяn ermяnilяrin cяzalandыrыlmasы vacibdir. Ermяnistan silahlы qцvvяlяrinin Azяrbaycana qarшы tюrяtdiyi mцharibя cinayяtlяri baьlы mяlumatlarыn dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasы цчцn

Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn 70-я yaxыn dюvlяtin яdliyyя nazirlяrinя, чoxsaylы nцfuzlu beynяlxalq tяшkilatlara mцraciяtlяr цnvanlanыb. Mцraciяtlяrdя bir milyona yaxыn insanыn юz dяdя-baba yurdundan didяrgin salыndыьы, ermяni terrorчularыnыn tюrяtdiyi qeyriinsani яmяllяr, xцsusilя Ermяnistanыn beynяlxalq hцququn norma vя prinsiplяri, o cцmlяdяn Cenevrя Konvensiyasыnыn mцddяalarыnы kobudcasыna pozmasы vurьulanыb. Hяmчinin Azяrbaycan hяqiqяtlяrinin tяbliьi цчцn Яdliyyя Nazirliyinin saytыnda цч dildя fяaliyyяt gюstяrяn "Qarabaь Azяrbaycan" elektron platformasы yaradыlыb.

Sцbhi Kazыmov, hяmчinin iшьaldan azad olunmuш яrazilяrdя xцsusi idarяetmя ilя baьlы Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn aidiyyяti mяsul шяxslяrdяn ibarяt qяrargahыn fяaliyyяtinя toxunub, Qarabaь regional яdliyyя idarяsinin tяsis olunaraq artыq

tanыш olunur. Юtяn dюvrdя bir sыra qabaqcыl Avropa dюvlяtlяri bu sahяdя юlkяmizdяki vяziyyяti tяqdir edяrяk ekstradisiya ilя baьlы mцsbяt qяrarlar qяbul ediblяr.

O da bildirilib ki, ekstradisiya vя mяhkumlarыn verilmяsi fяrqli anlayышlardыr. Ekstradisiya o demяkdir ki, шяxs cinayяt tюrяdib baшqa юlkяyя qaчыbsa, getdiyi юlkя mцяyyяnlяшdirilir vя o, orada hяbs olunaraq Azяrbaycana tяslim olunur. Mяhkumun verilmяsi zamanы isя baшqa юlkяdя cяzasыnы чяkяn mяhkum mцraciяt edяrяk cяzasыnыn qalan hissяsini юz юlkяsindя чяkmяk istяdiyini bildirir vя o, vяtяndaшlыьы olan dюvlяtя tяhvil verilir.

2020-ci ildя beш mяhkum Azяrbaycana gяtirilib, 25 xarici mяhkum isя юz юlkяlяrinя tяhvil verilib.

fяaliyyяtя baшladыьы, iшьal nяticяsindя яdliyyя vя mяhkяmя orqanlarыna dяymiш ziyanыn dяqiqlяшdirilmяsi, onlarыn fяaliyyяtinin bяrpasы ilя baьlы tяdbirlяrin mцяyyяn olunduьunu bildirib.

lяrdяn danышыb. Bildirib ki, mяhkum olunmuш bцtцn шяxslяrin hцquqlarыnыn qorunmasы цчцn tяdbirlяr hяyata keчirilib. COVЫD-19 infeksiyasыnыn yayыlmasы ilя baьlы monitorinq qrupu daim fяaliyyяt gюstяrib, mцяssisяlяrя baш чяkilib, mяhkumlarыn saxlanma шяraiti, tibbi vя qida tяminatы ilя baьlы mяsяlяlяr hяll olunub.

Cяza siyasяtinin humanistlяшdirilmяsi istiqamяtindя mцhцm addыmlar atыlыb. Cinayяt Mяcяllяsinя dяyiшikliklяr edilmяsi ilя baьlы 2020-ci il 1 may tarixli Qanunun icrasы чяrчivяsindя penitensiar vя probasiya xidmяtlяri цzrя 334 nяfяr tamamilя cяzadan azad olunub, 591 nяfяrin isя cяza mцddяti azaldыlыb.

Vяtяn mцharibяsindя yaxыn qohumu шяhid olan mяhkumlara mцяssisяlяrdя xцsusi qayьы gюstяrilir. Otuzdan чox belя mяhkum var ki, onlarыn da bяzisi шяrti azadlыьa buraxыlыb, bir hissяsi cяzadan azad olunub, bir nяfяrin isя oьlunun dяfn mяrasimindя iшtirakы tяmin edilib.

Eyni zamanda, Penitensiar Xidmяtdя yaradыlan komissiya pandemiya шяraitinя baxmayaraq iшini intensiv davam etdirib vя юtяn il 2072 mяhkum cяzadan шяrti olaraq azadlыьa buraxыlыb. Hяkim-ekspert komissiyasы tяrяfindяn aьыr xяstяliyя gюrя 10 nяfяr azad edilib.

Beynяlxalq яmяkdaшlыq idarяsinin rяisi Adil Яbilov Яdliyyя Nazirliyinin digяr dюvlяtlяrlя vя beynяlxalq tяшkilatlarla sяmяrяli яmяkdaшlыьыndan, mцlki vя cinayяt iшlяri цzrя hцquqi yardыm, ekstradisiya vя mяhkumlarыn verilmяsi sahяsindя aparыlan iшdяn vя yeniliklяrdяn bяhs edib. Bildirib ki, xaricdя olan шяxslяr Azяrbaycanda olan mцlki mяsяlяlяrlя baьlы doьum, pensiya, яmяk, яmlak, aliment vя sair barяdя nazirliyin beynяlxalq яmяkdaшlыьы чяrчivяsindя mяlumatlar яldя edя bilirlяr.

Eyni zamanda, xaricdя tюrяdilяn cinayяt iшlяri цzrя Azяrbaycanda шahidin dindirilmяsi, mцvafiq sяnяdlяrin яldя edilmяsi vя sair mяsяlяlяr baьlы mяlumat mцbadilяlяri aparыlыr.

Pandemiya ilя яlaqяdar юlkяlяrя giriш-чыxышa mяhdudiyyяtlяrin tяtbiqi, kommunikasiyanыn чяtinlяшmяsi ekstradisiya sahяsindя rяsmi sяnяdlяrin яsillяrinin чatdыrыlmasыnda problemlяr yaradыr.

Bununla яlaqяdar nazirlik tяrяfindяn xarici hяmkarlarla mяslяhяtlяшmяlяr aparыlaraq ekstradisiya sorьularыnыn elektron qaydada qяbul olunmasы vя qыsa mцddяtdя baxыlmasы barяdя razыlыьa gяlinib.

Ekstradisiya mяsяlяsinя baxыlarkяn, hяmчinin sorьu olunan шяxslяrin insan hцquqlarыnыn qorunmasыna, penitensiar mцяssisяlяrdя saxlanma шяraitinя vя tibbi tяminatыna xцsusi diqqяt yetirilir, bяzi hallarda isя bu sahяdя vяziyyяtlя yerindя

Cяzalarыn icrasыna nяzarяt цzrя mцfяttiшliyin rяisi Malik Яlяkbяrov isя cяzalarыn icrasы sahяsindя gюrцlяn iш-

Bяlяdiyyяlяrlя iш mяrkяzinin rяisi Rяhman Mяmmяdov qeyd edib ki, юtяn il bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяti ilя baьlы 3503 mцraciяtя baxыlыb. Mцraciяtlяrя baxыlmasы nяticяsindя qanunvericiliyin tяlяblяrinя zidd olan 328 bяlяdiyyя aktыnыn dяyiшdirilmяsi vя ya lяьv edilmяsi ilя baьlы bяlяdiyyяlяrя mцraciяt olunub.

Bildirilib ki, юtяn il nazirlik tяrяfindяn verilmiш 3267 tяklifdяn 15-i bяlяdiyyяlяr tяrяfindяn tяmin edilmяdiyi цчцn qanunvericiliyin tяlяbinя uyьun olaraq mяhkяmяlяrdя 15 iddia qaldыrыlыb. Onlardan 2-si mяhkяmя tяrяfindяn tяmin edilib, 13-ц isя mяhkяmяlяrin icraatыndadыr. Hяyata keчirilяn inzibati nяzarяt tяdbirlяrinin nяticяsi olaraq bцtюvlцkdя 8217 hektar, яvvяlki ilя nisbяtяn 17 faiz чox torpaq sahяsi, o cцmlяdяn qanunsuz ayrыlmыш цmumi istifadя цчцn nяzяrdя tutulmuш 3417 hektar юrцш sahяsi bяlяdiyyя mцlkiyyяtinя vя ya sahibliyinя qaytarыlыb.

Qeydiyyat vя notariat baш idarяsinin rяisi Иlqar Mяmmяdov vurьulayыb ki, siyasi plцralizm gцclц юlkяnin vя demokratiyanыn яsas gюstяricisindяn biridir. Bu sahяdя mцhitin formalaшdыrыlmasыnda siyasi partiyalarыn xцsusi rolu var. Иndi-

yяdяk Azяrbaycanda 62 siyasi partiya dюvlяt qeydiyyatыna alыnыb. Son bir il яrzindя yeddi siyasi partiya dюvlяt qeydiyyatыndan keчib. Siyasi partiyalarыn яksяriyyяti aktiv fяaliyyяt gюstяrir.

Partiyalar dюvlяtimizin baшчыsыnыn bяyan etdiyi vя yцrцtdцyц siyasяtin nяticяsindя siyasi dialoqun tяrяfdaшыna чevrilib. Azяrbaycanda чoxpartiyalы parlament formalaшыb vя bu da demokratiyanыn inkiшafыnda юnяmli addыmdыr. Biz яksяr partiyalarыn Vяtяn mцharibяsi zamanы Mцzяffяr Ali Baш Komandanыn яtrafыnda birlяшdiyinin шahidi olduq. Siyasi partiyalarыn birgя bяyanatы da Azяrbaycanda yaшanan siyasi birliyin tяcяssцmцdцr. Lakin bяzi siyasi partiyalarыn fяaliyyяti цmumiyyяtlя yoxdur. Onlar siyasi arenada fяaliyyяtdяn savayы, qanunvericiliklя цzяrinя qoyulmuш tяlяblяrя riayяt etmirlяr.

Vяtяndaшlыq vяziyyяti aktlarыnыn reyestri xidmяtinin rяisi Reyhanя Kяrimova nazirliyin qeydiyyat шюbяlяri tяrяfindяn hяyata keчirilяn vяtяndaшlыq vяziyyяti aktlarыnыn qeydiyyatы ilя baьlы statistikanы aчыqlayыb. Bildirib ki, юtяn il Azяrbaycanda 35 min 576 nikah qeydя alыnыb. Hяmчinin faktiki nikahda olan 1420 cцtlцk mцяyyяnlяшdirilib. Onlarыn 981-nin nikahы dюvlяt qeydiyyatlыna alыnыb.

Qeydiyyat шюbяlяri tяrяfindяn nikaha daxil olmaq цчцn mцraciяt edяn vя erkяn nikah yaшыnda olan 61 шяxs qohumlar arasыnda erkяn nikahыn hяyat vя saьlamlыьa mяnfi-psixoloji tяsiri barяdя mяlumatlandыrыlыb, 53 maariflяndirmя iшi hяyata keчirilib.

2020-ci ildя цmumilikdя nikahыn pozulmasы haqqыnda 1182 яrizя qяbul edilib. Mцraciяt

edяnlяrdяn 1558-i psixoloqla sюhbяtя cяlb olunub. Nяticяdя 576 nяfяr nikahыn pozulmasыndan imtina edib.

Mяlumat verilib ki, юtяn il 127 min 588 uшaьыn doьumu qeydя alыnыb. Onlardan 67 min 972-si oьlan, 59 min 616-sы qыz olub. Hяmчinin 1691 яkizin, 46 цчяmin vя 1 dюrdяmin doьumu qeydя alыnыb. Bundan baшqa, 1401 uшaьыn doьumu sяyyar qaydada xяstяxanada dюvlяt qeydiyyatыna alыnыb vя doьum haqqыnda шяhadяtnamя verilib.

Kяndlяrdя, qяsяbяlяrdя doьumu qeydiyyata alыnmayan uшaqlarla baьlы maariflяndirmя iшlяri nяticяsindя 1312 uшaq aшkarlanыb. Onlardan 1205-i dюvlяt qeydiyyatыna alыnыb. Юtяn il doьumu qeydя alыnan kiшi cinsindяn olan kюrpяlяrя яn чox Yusif adы verilib. Юtяn il kюrpяlяrя яn чox verilяn qыz adы isя Zяhra olub.

Probasiya xidmяtinin rяis mцavini Musa Hцmbяtov azadlыqdan mяhrumetmя ilя яlaqяdar olmayan cяzalarыn icrasы sahяsindя gюrцlmцш iшlяr barяdя mяlumat verib. Bildirib ki, юtяn il 2603 mяhkuma elektron qolbaq tяtbiq olunub. Onlardan 2561-i azadlыьыn mяhdudlaшdыrыlmasы cяzasыna mяhkum olunub. Hesabat dюvrцndя mяhkяmяlяrin pandemiya sяbяbindяn mяhdudiyyяtlя fяaliyyяt gюstяrmяsinя baxmayaraq, yerli probasiya qurumlarыnda 9576 mяhkum qeydiyyata alыnыb. Eyni zamanda, mцxtяlif hцquqi яsasla 10 min 453 mяhkum qeydiyyatdan чыxarыlыb. Hesabat dюvrцndя cяrimя cяzasыnыn icrasы ilя baьlы 1,3 milyon manata yaxыn vяsaitin dюvlяt bцdcяsinя kючцrцlmяsi tяmin edilib. Bu da юdяnilяn mяblяьin 59 faizindяn чoxunu tяшkil edir. Bu mцddяtdя 155 min 131 saat hяcmindя ictimai iш hяyata keчirilib. Cяza чяkmяkdяn boyun qaчыran 245 mяhkum tutulub vя barяlяrindя mцvafiq tяdbirlяr gюrцlцb. Cяzanыn icrasыndan boyun qaчыran 1023 mяhkumun cяzasыnыn qanunvericiliyя uyьun olaraq daha aьыr cяza nюvц ilя яvяzlяnmяsi barяdя mяhkяmяlяrя tяqdimatlar gюndяrilib. Иcra baш idarяsinin rяis mцavini Fяrid Яfяndiyev юtяn il mяhkяmя qяrarlarыnыn icrasы sahяsindя gюrцlяn tяdbirlяrdяn danышыb. Bildirib ki, 2020-ci ildя icra xidmяtinin icraatыna 910 mindяn artыq iш daxil olub. Mцraciяtlяr arasыnda mяhkяmя orqanlarы tяrяfindяn icrasы barяdя qяbul olunan sяnяdlяr чoxluq tяшkil edib. Bu rяqяm 2019-cu illя mцqayisяdя 49 min iш artыq olub. Daxil olan iшlяrin 89 faizi mяhkяmя tяrяfindяn qяbul edilяn icra sяnяdlяri ilя baьlы idi.

O, hяmчinin юzяl icra institutunun yaradыlmasы, alternativ icra mexanizmlяrinin tяtbiqi цzrя tяdbirlяr barяdя mяlumat verib, idarяnin strukturunda edilяn dяyiшikliklяrdяn, yeni yaradыlan Qarabaь regional idarяsindя yerli icra qurumlarыnыn da tяsis olunmasыndan bяhs edib. Qeyd edib ki, bu qurumlarыn artыq kadrlarla komplektlяшdirilmяsinя baшlanыlыb. Hяmчinin, elektron icra sistemindя hяmin qurumlarla яlaqяdar mцvafiq funksionallыqlar yaradыlыr.

Onlayn mяtbuat konfransыnda sual-cavab sessiyasы keчirilяrяk, jurnalistlяri maraqlandыran suallar яtraflы cavablandыrыlыb.

№ 02 (197), Феврал 2021

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Шяки Бялядиййяси Хоъалы сойгырымыгыны йад етди "Bцtюvlцkdя Azяrbaycan xalqыna qarшы yюnяldilmiш Xocalы soyqыrыmы юz aьlasыьmaz qяddarlыьы vя qeyri-insani cяza цsullarы ilя bяшяr tarixindя bir vяhшilik aktыdыr. Bu soyqыrыm, eyni zamanda, bцtцn bяшяriyyяtя qarшы tarixi bir cinayяtdir."

Heydяr Яliyev

Фevralыn 25-dя Шяki Bяlяdiyyяsinin kollektivi XX яsrin яn bюyцk cinayяti hesab edilяn Xocalы soyqыrыmыna hяsr edilmiш tяdbir keчirdi.

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя 1992-ci il fevralыn 25-dяn 26na keчяn gecя xain qonшumuz Ermяnistanыn silahlы qцvvяlяri tяrяfindяn Rusiyanыn 366-cы motoatыcы alayыnыn iшtirakы ilя Xocalы шяhяrindя qяtlя yetirilmiш azяrbaycanlыlarыn xatirяsini 1 dяqiqяlik sцkutla yad etdilяr.

Tяdbiri bяlяdiyyяnin sяdri Mayis Allahverdiyev aчaraq, Xocalы soyqыrыmыnыn Azяrbaycan tarixinя яn dяhшяtli vя faciяli sяhifяlяrdяn biri kimi daxil olduьunu vurьuladы. Sяdr чыxышыna Azяrbaycanыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin hяlя Xocalы soyqыrmыnыn on illiyi mцnasibяtilя xalqыmыza mцraciяtindя qeyd etdiyi "Bu amansыz vя qяddar soyqыrыm aktы insanlыq tarixinя яn qorxulu kцtlяvi terror aktlarыndan biri kimi daxil oldu." sюzlяri ilя davam etdi. O, яlavя etdi ki, Azяrbaycan xalqы 200 il яrzindя ermяni millяtчi-шovinistlяrinin davamlы olaraq etnik tяmizlяmя, soyqыrыm siyasяtinя mяruz qalmышdыr. Hяmin mцddяtdя soydaшlarыmыz tarixi torpaqlarыndan qovulmuш, qaчqыna, mяcburi kючkцnя чevrilmiш vя bцtцn bunlar daшnaklar tяrяfindяn hяyata keчirilmiш kцtlяvi qыrьыnlarla mцшayяt olunmuшdur.

Azяrbaycanlыlarыn юz tarixi-etnik torpaqlarыndan qovulmasы sovet dюvrцndя dя davam etmiшdir. 19481953-cц illяrdя Ermяnistandan 150 min azяrbaycanlы deportasiya olunmuш vя Azяrbaycanыn Kцr-Araz dцzяnliyindя yerlяшdirilmiшdir. 1988-ci ildя isя юz tarixi torpaqlarыnda yaшayan 250 min azяrbaycanlы bu яrazidяn zor gцcцnя qovulmuш, bununla da Ermяnistan monoetnik dюvlяtя чevrilmiшdir. 1988-ci ildяn Daьlыq Qarabaь яtrafыnda baшlayan hadisяlяr ermяni ideloloqlarыnыn "dяnizdяn dяnizя Ermяnistan" adlы sяrsяm bir ideyasыnы reallaшdыrmaq cяhdi kяndlяrin, шяhяrlяrin daьыlmasы, on minlяrя gцnahsыz insanыn юlцmц, yцz minlяrlя azяrbaycanlыnыn юz tarixi torpaqlarыndan didяrgin dцшmяsi ilя nяticяlяnmiшdir.

Mайис Allahverdiyev чыxышыnыn sonunda Azяrbaycanыn юtяn ilki mюhtяшяm Qяlяbяsini xatыrladaraq яlavя etdi ki, artыq uzun illяrdяn bяri hяsrяtini чяkdiyimiz Qarabaьыmыzы Ali Baш Komandanыn rяhbяrliyi vя

Milli Ordumuzun bюyцk qяhrяmanlыьы nяticяsindя mяnfur dцшmяnin iшьalыndan qurtardыq. Иndi цrяklя deyя bilяrik ki, Vяtяn torpaqlarы uьrunda canыndan keчmiш Шяhidlяrimizin ruhu шad olmuшdur.

Bяlяdiyyя sяdrinin birinci mцavini Иntiqam Яшirov юz чыxышыnda яvvяlcя onu vurьuladы ki, uzun illяr яrzindя bцtцn beynяlxalq hцquq normalarыna zidd olaraq nankor qonшularыmыz Daьlыq Qarabaьы юzцnя birlяшdirmяk xцlyasыnda olmuш, bu yolda bцtцn cinяyяt vя vяhшiliyя яl atmышlar. XX яsrin faciяsi olan Xocalы qяtliamы da bu

aqressiv vя cinayяtkar daшnak siyasяtinin nяticяsi idi. Юtяn яsrin sonuna yaxыn baш vermiш bu faciя tяkcя bizim deyil, bцtцn insanlыьa, bяшяriyyяtя qarшы yюnяlmiш яn aьыr cinayяtlяrdяn biri idi. Xocalы qяtliamы Xatыn, Xirosima, Naqasaki kimi dяhшяtli faciяlяrilя bir sыrada dayanыr. Интигам Яшirov onu da яlavя etdi ki, ermяnilяrin Xocalы шяhяrini hяdяfя almaqda mяqsяdi bir tяrяfdяn Qarabaьыn daьlыq hissяsindя azяrbaycanlыlardan ibarяt olan, strateji яhяmiyyяtli maneяni aradan qaldыrmaq idisя, digяr tяrяfdяn цmumiyyяtlя Xocalыnы yer цzцndяn birdяfяlik silmяk idi. Чцnki Xocalы elя bir yaшayыш mяskяni idi ki, o, Azяrbaycan tarixinin qяdim dюvrlяrindяn mцasir dюvrя qяdяr tarix vя mяdяniyyяt яnяnяlяrini юzцndя яks etdirirdi. Bu xцsusi mяdяniyyяt tarixя Xocalы-Gяdяbяy mяdяniyyяti kimi dцшmцшdцr. Xocalыnыn qяdim kurqanlarы, maddimяdяni irsi vя digяr tarixi abidяlяri insan cяmiyyяtinin inkiшaf dinamikasыnы юzцndя яks etdirяn maddi mяdяniyyяt nцmunяlяri olmuшdur vя ermяni iшьalыndan sonra bцtцn bu maddi mяdяniyyяt abidяlяrinin mяhv edilimяsi, dцnyanыn яn qяdim mяzarlыqlarыndan sayыlan Xocalы qяbiristanlыьыnыn texnika vasitяsi ilя darmadaьыn edilmяsi ermяni vandalizminin bariz nцmunяsi olmaqla yanaшы dцnya mяdяniyyяtinя qarшы zorakыlыq aktы kimi юzцnц tяsdiq etmiшdir. Интигам Яшirov da чыxышыnda юtяn ilin noyabrыnda Шanlы Ordumuzun qяlяbяsini xadыrladaraq, vurьuladы ki, artыq ermяni faшistlяri Azяrbaycanыmыzыn gцcцnц gюrdц vя gяlяcяkdя юz miskin xцlyalarы ilя bizim qarшыmыza чыxa bilmяyяcяklяrini anladыlar.

Bяlяdiyyя sяdrinin mцavini Sяyyarя Musayeva юz чыxышыnda Xocalыda qяtlя yeririlmiш soydaшlarыmыzdan danышdы. O, bildirdi ki,

1992-ci il fevralыn 25-i vя 26-da daшnak hяrbi birlяшmяlяri 7 min яhalisi olan Xocalы шяhяrindя genosid aktы tюrяtdi. Ermяnistan hяrbi birlяшmяlяrinin шяhяrя hцcumu zamanы burada yalnыz 3 minя yaxыn insan var idi. Чцnki, mцhasirяdя qaldыьы 4 aydan artыq bir mцddяtdя blokadada olduьu цчцn яhalinin xeyli hissяsi шяhяrdяn чыxmaq mяcburiyyяtindя qalmышdы. Xocalы qяtliamы zamanы 613 nяfяr юdцrцldц, 1000 nяfяr mцxtяlif yaшlы dinc sakin aldыqlarы gцllя yaralarыndan яlil oldu. Qяtlя yetirilяnlяrin 106 nяfяri qadыn, 63 nяfяri azyaшlы

uшaq, 70 nяfяri isя qocalar olduьunu vurьulayan Sяййаря Musayeva onu da яlavя etdi ki, cinayяt nяticяsindя 8 ailя tamamilя mяhv edildi, 25 uшaq hяr iki valideynini, 130 nяfяr valideyinlяrindяn birini itirdi. Faciя baш verяn gecя 1275 nяfяr dinc sakin girov gюtцrцldц vя onlarыn 150-sinin taleyi indi dя mяlum deyil.

Bяlяdiyyя sяdrinin mцavini Elшяn Nяsibov Xocalы qяtliamыnыn ermяni hяrbчilяri tяrяfindяn xцsusi amansыzlыqla vя aьlasыьmaz vяhшiliklя hяyata keчirildiyini vurьuladы.

O, яlavя etdi ki, Xocalыya hцcumda Qarabaь mцharibяsinin яsas simalarыndan biri, Azяrbaycan torpaqlarыnыn iшьalы vя kцtlяvi qяtllяrin fяal iшtirakчыsы, o vaxt 366-cы motoatыcы alayыn zabiti olan mayor Ohanyan Seyran Muшeqoviчin komandanlыьы altыnda alayыn 2-ci batalyonu, Yevgeni Nabokixinin komandasы altыnda 3-cц batalyonun, 1 saylы batalyonun qяrargah rяisi Чitчyan Valeriy Иsayeviч vя alayda xidmяt edяn 50-dяn artыq ermяni zabit vя praporшik iшtirak etmiшdir. Eлшян Nяsibov onu da vurьuladы ki, 19992007-ci illяrdя qondarma "DQR"-in mцdafiя naziri, sonra 2016-cы ilяdяk Ermяnistanыn mцdafiя naziri olan general Ohanyan Иkinci Qarabaь Mцharibяsi zamanы yenidяn Qarabaьa gяlmiш vя 2020-ci il noyabrыn 6-da Azяrbaycan Ordusunun hяmlяlяri nяticяsindя oьlu ilя birlikdя aьыr yaralanmышdыr. Bununla da nankor qonшularыmыz baшa dцшmяlidirlяr ki, azяrbaycanlыlar nя qяdrя sяbr etsяlяr dя, sonda dцшmяndяn yetяrincя qisas almaьы bacaran xalqdыr.

Tяdbirdя digяr чыxыш edяnlяr Xocalы qяtliamыnыn epizodlarыnы yad etmяklя bir daha ermяnilяrin bizя qarшы яsrlяrlя davam edяn dцшmяn mцnasibяtlяrindяn sюz aчdыlar.

M.РЦСТЯМОЬЛУ

сящ. 5

Шякили ряссам Шящидляримизин шяклини чякир Шяki Шяhяr Uшaq Иncяsяnяt Mяktяbinin mцяllimi Sяbuhi Mяmmяdov 44 gцn davam edяn Vяtяn mцharibяsindя qяhrяmanlыq gюstяrяrяk яbяdiyyяtя qovuшmuш шяkili шяhidlяrin xatirяsinя ehtiram яlamяti olaraq silsilя portretlяr цzяrindя iшlяyir.

Rяssam bu dяfя Tяrtяr-Aьdяrя istiqamяtindя gedяn dюyцшlяrdя qяhrяmancasыna hяlak olan шяhid H я m i d o v V a s i f N a t i q o ь l u nun portretini yaradыb.

Иdeyanыn tяшяbbцskarы olan mяktяbin direktoru Eldar Rяcяbovun bildirdiyinя gюrя, Vasif Hяmidov 1987-ci ilin iyununda Шяki шяhяrindя anadan olub. O, hяlя uшaq yaшlarыndan doьma Vяtяnя sevgi vя mяhяbbяtini цrяyindя yaшadыb. Vasif Шяki шяhяr 3 saylы Uшaq musiqi mяktяbindя qarmon ixtisasы цzrя tяhsil alыb. 2006-cы ildя hяrbi xidmяtdя olub. O, Tovuz dюyцшlяrindяn sonra kюnцllц olaraq ordu sыralarыna yollanыb, Vяtяn mцharibяsindя Tяrtяr vя Aьdяrя istiqamяtindя gedяn dюyцшlяrdя iшtirak edib. Oktyabrыn 20-dя dюyцшdя aьыr yaralanan Vasif oktyabrыn 26-da шяhidlik zirvяsinя ucalыb. Шяhidlяrimizin ruhuna hюrmяt яlamяti olaraq yaradыlan portret Eldar Rяcяbov tяrяfindяn шяhidin ailяsinя tяqdim edilib. Mяktяbdя bu yaradыcыlыq silsilяsindяn daha чox portretlяrin iшlяnilmяsi nяzяrdя tutulur.

Фяal gяnclяr mцkafatlandыrыlыb Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsindя чalышan fяal gяnclяr mцkafatlandыrыlыblar.

Respublikamыzda bцtцn sahяlяr kimi, gяnc-lяrlя iш sahяsinя dя dюvlяtimiz tяrяfindяn bюyцk diqqяt vя qayьы gюstяrilir. Gяnclяrin юlkяnin ictimai-siyasi hяyatыnda fяal iшtiraka cяlb olunmasы, onlarыn istяk, rяy vя tяkliflяrinя юnяm verilmяsi dюvlяtin gяnclяrя qayьыsыnыn, bu yюndя apardыьы siyasяtin bariz gюstяricisidir. Бu fikirlяr Azяrbaycan Gяnclяri Gцnц mцnasibяtilя Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsinin tяшkilatчыlыьы ilя fevralыn 1-dя keчirilяn videokonfransda sяslяndirilib.

Gяnc vя fяal mяdяniyyяt iшчilяrinin iшtirak etdiyi tяdbirin яvvяlindя iшьal altыnda olan torpaqlarыmыzыn azad edilmяsi uьrunda gedяn dюyцшlяrdя canlarыndan keчяn qяhrяman Vяtяn юvladlarыnыn xatirяsi bir dяqiqяlik sцkutla yad edilib.

Videokonfransda Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsinin rяisi Mirvari Zeynalova чыxыш edяrяk, Azяrbaycanda dюvlяt gяnclяr siyasяtinin formalaшmasыnыn цmummilli lider Heydяr Яliyevin adы ilя sыx baьlы olduьunu diqqяtя чatdыrыb. Bildirilib ki, Ulu Юndяr respublikamыza rяhbяrliyinin bцtцn dюvrlяrindя saьlam gяncliyin, bu dюvlяtя sahib dura bilяcяk, onu inkiшaf etdirяcяk bir nяslin yetiшmяsinя чalышыrdы. Dahi rяhbяrin tяmяlini qoyduьu dюvlяt gяnclяr siyasяtinin nяticяsidir ki, bu gцn юlkяmizdя idarяetmя bacarыьы ilя seчilяn intellektual, geniш dцnyagюrцшlц yeni nяsil yetiшib.

Hazыrda bu siyasяt Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla davam etdirilir. Юlkяmizdя yeniyetmя vя gяnclяrin hяrtяrяfli inkiшafы vя qabiliyyяtlяrinin цzя чыxarыlmasы цчцn geniш imkanlar aчыlыr.

Tяdbirdя Regional Иdarяnin mяslяhяtчisi Elvin Qarayev, Zaqatala rayonu цzrя baш mяslяhяtчi Fizzя Mahmudova, Шяki Uшaq Иncяsяnяt Mяktяbinin mцяllimi Sevinc Rяcяbli, Oьuz rayonu Yemiшanlы kяnd kitabxanasыnыn mцdiri Rяqsanя Tahirova vя baшqalarы чыxыш edяrяk, юlkяmizdя gяnclяrя gюstяrilяn yцksяk dюvlяt qayьыsыndan sюz aчыblar. Чыxышlarda gяnclяrin mяnяvi inkiшafы, vяtяnpяrvяrlik tяrbiyяsi, sosial mцdafiяyя ehtiyacы olanlarыn problemlяrinin hяlli istiqamяtindя gюrцlяn iшlяrdяn bяhs edilib.

Tяdbirin sonunda Azяrbaycan Gяnclяri Gцnц mцnasibяtilя Mяdяniyyяt Ишчilяri Hяmkarlar Иttifaqы Шяki rayon tяшkilatы tяrяfindяn fяxri fяrmanlarla tяltif olunan fяal gяnclяrin adlarы aчыqlanыb.

сящ. 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (197), Феврал 2021

Mцzяffяr Ali Baш Komandan Vяtяn Mцharibяsindя qяlяbяnin яsas memarыdыr Нярминя ЯЗИЗОВА, Шяki Рegional Яdliyyя Иdarяsinin mяslяhяtчisi (Яввяли ютян сайымызда) Tarixi tяcrцbя gюstяrir ki, dюvlяtlяrin vя xalqlarыn taleyindя lider шяxsiyyяtlяrin rolu bюyцkdцr. Иstяr bugцnkц mцasir Amerika, istяr inkiшaf etmiш Avropanыn tarixindя bu cцr nцmunяlяr kifayяt qяdяrdir vя шяxsiyyяtlяrin vя dюvlяtlяrin formalaшmasыnda vя inkiшafыnda, o cцmlяdяn xalqlarыn юzцnц tяsdiqindяki xidmяtlяri daim politologiyanыn mцzakirя mюvzusu olaraq qalыr.

Шяrqdя ilk olaraq mцstяqil Azяrbaycan dюvlяti yaratmыш, onun qorunub saxlanыlmasыnda canыnы belя яsirgяmяmiшdir.

1918-ci ildя bolшeviklяrin ermяni daшnaklarы ilя birlяшяrяk Azяrbaycan xalqыna qarшы Mart ayыnda soyqыrыm tюrяtmяsi, Azяrbaycan torpaqlarыnыn юz яrazilяrinя qatmaqla, bюyцk Ermяnistan yaratmaqlarы tarix boyu davam etmiшdir. 1920-ci il aprel ayыnыn 28-dя bolшevik vя ermяni daшnaklarыn яli ilя ADRnыn sцqutundan sonra Azяrbaycanda kцtlяьi qыrьыnlar, sцrgцnlяr vя represiyalar tюrяdilmiшdir.

1948-53-cц illяrdя azяrbaycanlыlara qarшы aparыlmыш etnik tяmizlяmя nяticяsindя minlяrlя soydaшыmыz юz doьma yurd yuvala-

Daьlыq Qarabaьы яlя keчirdilяr. 1918-ci ildя olduьu kimi xalqыn azadlыьыnы qan чanaьыnda boьmaьa чalышan imperiya bu dяfя Bakыda, Heftчalada, Lяnkяranda Gяncяdя soyqыrыm cinayяtlяri tюrяtdi. Bakыda tanklarыn kюmяyi ilя ordunun tяrkibinin яksяriyyяtinin ermяni daшnaklarыndan ibarяt olduьu silahlы qoшun dinc яhalini gцllяbaran edяrяk Qanlы Yanvar faciяsini tюrяtdi. Daha sonra Daьlыq Qarabaьda dinc silahsыz яhaliyя qarшы soyqыrыmlar tюrяdildi.

Hяtta 1992-ci ilin fevral ayыnыn 25-dяn 26-na keчяn gecя Xocalы adlы qяsяbяnin яhalisini xяbяrdarlыq etmяdяn bir gecяdя qoca, cavan, uшaq demяdяn qыrmыш, hяtta onlarыn meyitlяrinя qarшы insanlыьa

caq." Bu fikir hяqiqяtяn onun gяrgin яmяyi sayяsindя юz bяhrяsini verdi. Azяrbaycan inkiшaf edяrяk gцclц eнerji mяnbяlяrinя malik dюvlяtя чevrildi. Иndi bцtцn dцnya Qafqazыn яn gцclц dюvlяti Azяrbaycanla яmяkdaшlыьa can atыr.

Zaman keчdi, Azяrbaycan iqtisadi vя hяrbi cяhяtdяn gцclц dюvlяtя чevrildi. Hяr шeyi zaman юz dяyirmanыnda цyцdцlяrяk hяll edir. Bюyцk Ermяnistan vя onun havadarlarы belя zяnн edirdilяr ki, Azяr-baycan artыq юz miskin taleyi ilя barышacaq vя torpaqlarы ermяni vandallarыna miras qoyacaqdыr.

Amma tarixчilяr vя siyasяtчilяr bunu yaxшы anlaya bilяrlяr, torpaqdan pay olmur, gec-tez haq

dostu yoxdur." Mцharibяnin ilk gцnlяrindяn qardaшыn qardaшa olan dяstяyi bu kяlamы bir daha sцbut etdi. Azяrbaycanыn haqq iшini ilk olaraq dяstяklяyяn dюvlяt гардаш Тцркийя daima mяnяvi dayaьы ilя Azяrbaycanыn yanыnda oldu vя bu gцn dя olmaqda davam edir. Mяnяvi gцcdяn ruhlanan Azяrbaycan Ordusu qяlяbяni 44 gцnя tяmin etdi. Яlbяtтя ki, daxili birlik, Вяtяn sevgisi, Ali Baш Komandanыn яtrafыnda sыx - yumruq kimi birlяшяn xalq qяlяbяni 44 gцndя Zяfяrlя tяmin etdi. Tцrkчцlцk ideyalarы, tarixi kюklяrя baьlыlыq bizя bu tarixi bюyцk sevinci yaшatdы. Bu yol onun xяlяfi, onun yolunun davamчыsы olan Иlham Яliyev qяtiyyяti, dюnmяzliyi vя mяrdliyi idi. Bu Гяlяbя

юz yerini tapыr, can hesabыna qan hesabыna. Tarix boyu bu belя olmuш vя belя olaraq qalacaq. Hяlя rцs generalы Polyaniчko demiшdir: "3 il bilmirяm 10 il bilmirяm 30 il bilmirяm tцrk юz torpaqlarыna qayыdaчaqdыr." Bяli, biz qayыtdыq! 28 il sonra biz yenя юz Вяtяnimizя, юz torpaqlarыmыza qayыtdыq!

Mяn bunlarы sюylяmяklя onu demяk istяyirяm ki, tarixi шяxsiyyяtlяr tarix yaradыr, tarix yazыr, qяhrяmanlar tarix yaradыr. Иlham Яliyev dя xalqыna zorla yaшadыlmыш bu tarixi hadisяlяrin шahidi kimi чяtin, lakin шяrяfli bir misсiyanы юz цzяrinя gюtцrmякlя daima xalqыnыn yanыnda olmuш, чяtin gцnlяri yaшamыш, adыnы tarixя qыzыl hяrflяrlя yaзan sяrkяrdя kimi tarix yazmышdыr. Bu qяlяbяnin mяktяbindяn gяlяcяk nяsillяr dя dяrs alaraq, onunla qцrur duyacaq fяxr edяcяklяr. 100 gцndцr ki, шяhidlяrimizin ruhlarы rahat o torpaqlarda dolaшыr.

100 gцnlцk Zяfяr Qяlяbяsi onu gюstяrdi ki, Ulu Юndяrin bizя miras qoyub getdiyi bюyцk mяktяb, Аzяrbaycanчыlыq ideologiyasы, qanыmыzda olan yurd, vяtяn sevgisi, vяsiyyяti yaшayыr vя yaшayacaqdыr.

Mustafa Kamal Atatцr demiшdir: "Tцrkцn tцrkdяn baшqa

ata nяsiщяtini qяtiyyяtliyi ilя yerinя yetirяn Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin iradяsi, xalqыna baьlыlыьы, tarixini vя xalqыnы yaxшы tanыyan bir sяrkяdяnin zяfяr yцrцшц idi.

Bunu 30 dяfя xarici jurnalistlяrin suallarыna necя dolьun, hцquqi-tarixi faktlarla, siyasi diplomatiyanыn dili ilя cavab verяrkяn sяbirli vя tяmkin nцmayiш etdirmяsi gюstяrdi ki, o, siyasi arenada bюyцk mцяllimindяn Heydяr Яliyev mяktяbindяn dяrs aldыьы, bir sюzlя siyasi alяmdя yetiшmiш bir rяhbяr vя sяrkяrdя olduьunu bir daha sцbut etdi. 11 dяfя Azяrbaycan Ordusunun zяfяr xяbяrini xalqыna чatdыranda da sanki sakit vя inamlы baxышlarы ilя demяk istяyirdi ki, bu belяdir vя bu tarixi hяqiqяtdir ki, Azяr-baycan ordusu hяqiqяti bяrpa edir.

Biz яzяli vя tarixi torpaqlarыmыzы geri qaytarыrыq.

Bu gцn onun siyasi яzmliyi nяticяsindя, "Dяmir Yumruq" яmяliyyatы nяticяsindя torpaqlarыmыz geri qayыtdы. Onun 2020-ci ildя hяlя Mцnxen debatыnda чaldыьы zяfяr Bюyцk Qaydышa tяkan oldu.

Atadan oьula юtцrцlяn sцkanыn necя mюhkяm яllяrdя olduьunu ilk dяfя dцnya icttimaiyyatы gюrdц, heч bir tarixя malik olmayan millяtя яsil tarix dяrsi keчirildi, Azяrbaycan xalqыnыn kimliyi haqqыnda siyasi icmalы anlatdы. Siyasi hadisяlяrin kяskinlяшdiyi, яsяblяr tarыma чяkildiyi bir zamanda Ermяnistan rяhbяrliyi yeni-yeni torpaqlar qoparacaьыnы vя Шuшada parlament binasыnыn tikilяcяyini, hяtta 7 шяrti olduьunu dikтя etdirirdilяr. Bяzi ermяnipяrяst dюvlяtlяr isя torpaqlarыn yalnыz sцlh yolu ilя qaytarыlacaьыnы mцharibя yolunun mцmkцn olmadыьыnы iddia edirdilяr. Xalqыmыz 44 gцnlцk Zяfяr yцrцшц ilя dцnyaya gюstяrdi ki, iшьal olunan torpaqlar dюyцшlя, qanla alыnmalыdыr, yalnыz belя olan halda torpaq Vяtяn olur.

Azяrbaycan xalqы Zяfяr Qяlяbяsindяn sonra hяmin torpaqlarы yenidяn abadlaшdыracaq, insanlar юz doьma yurdlarыna qayыdacaq, bцtюv bir Azяrbaycan dюvlяti yaraтmaqla Qafqazda qцdrяtli dюvlяtя чevrilяcяkdir.

Azяrbaycan dцnyaya bir gцnяш kimi doьdu

Bu gцn lider olaraq xatыrlanan tarixi шяxsiyyяtlяr hяr bir юlkяdя onilliklяr, yцzilliklяr юtsя belя, ehtiramla xatыrlanыr. Zaman keчdikcя Heydяr Яliyev dцhasыnыn да яzяmяti, onun bюyцklцyц, Azяrbaycan xalqы vя mцstяqil dюvlяtчiliyimiz цчцn gюstяrdiyi misilsiz, tяkrarolunmaz xidmяtlяri daha aydыn vя qabarыq шяkildя nяzяrя чarpыr.

Heydяr Яliyev yalnыz Azяrbaycan xalqыnыn deyil, bцtюvlцkdя mцsяlman-tцrk dцnyasыnыn bu gцnяdяk gяlmiш-keчmiш gюrkяmli юndяrlяrindяn biridir.

Heydяr Яliyev tarixin gediшatыnы dяyiшя bilяn, yeni tarix yaradan dюvlяt xadimi idi. Onu Mustafa Kamal Atatцrklя, Uinston Чюrчillя, Den Siyopinlя mцqayisя etmяk olar. Qяdim dюvlяtчilik tarixinя malik olan Azяrbaycana zaman-zaman bюyцk dюvlяt xadimlяri, sяrkяrdяlяri, siyasяtчilяri rяhbяrlik etmiшlяr. Lakin Heydяr Яliyev qяdяr Azяrbaycan tarixindя mцhцm rol oynayan, xalqыna, millяtinя vя dюvlяtчiliyinя xidmяtlяr gюstяrяn, onun inkiшafы цчцn sюzцn tam mяnada xilaskarlыq misiyasыnы yerinя yetirяn ikinci dюvlяt xadimi tяsяvvцr etmяk чox чяtindir. Цmumi lider Heydяr Яliyev bildirirdi ki, "Tarixi olduьu kimi qяbul etmяk, дяrk etmяk vя olduьu kimi qiymяtlяndirmяk lazыmdыr. Тarixi tяhrif etmяk dя olmaz, tarixdяki qara lяkяlяri, qara sяhifяlяri unutmaq da olmaz."

Tarixin zяnginliklяrinя boylandыqda, Azяrbaycan xalqыnыn oddan vя alovlardan чыxdыьыnы lakin юz iradяsini qoruyub saxladыьыnы vя mцstяqillik uьrunda mцbarizя yolundan чяkinmяyяrяk mяrdliklя mцbarizя apardыьыnы gюrцrцk. Bolшevik-ermяni birlяшmяlяrinin hцcumlarы nяticяsindя Qafqazda Azяrbaycan xalqыn onun daxilindя yaшayan mцsяlman millяtinя qarшы Mart soyqыrыmlarы tюrяtmяklя torpaqlarыmыzыn bir hissяsini Ermяnistana birlяшdirilmяsinя nail olmaqla torpaqlarыmыz hesabыna Ermяni dюvlяti yaratdыlar. Bцtцn bu tяzйiqlяrя baxmayaraq, Azяrbaycan xalqы 1918-ci ildя

rыndan didяrgin dцшmцш, юz vяtяnlяrindяn qovulmuшdur. Azяrbaycan xalqы bu vяhшiliklяri heч bir zaman unutmamышdыr, tarixdя olanlarы xalqыn yaddaшыndan silmяk istяsяlяr dя buna nail ola bilmяmiшdirlяr, heч bir qorxu vя tяzйiq xalqы mцbarizяdяn, azadlыq ideyalarыndan dюndяrя bilmяmiшdir. Mяhяmmяdemin Rяsulzadяnin sюzlяri ilя desяk: "Bir kяrя ucalan bayraq bir daha enmяz."

1990-cы illяrdя Sovet Иmperiyasыnыn tяzйiqlяri vя Azяrbaycan xalqыna qarшы Daьlыq Qarabaьda onun havadarlarы ermяni daшnaklarыnыn aparдыьы soyqыrыm cinayяtlяrinя qarшы alovlanan azadlыq ideyalarы imperiya zцlmцnя qarшы xalqыn etirazы olaraq 1991-ci ildя Ulu Юndяrimiz Heydяr Яliyev tяrяfindяn юz sяlяflяrinin iшini davam etdirяrяk Mцstяqil Azяrbaycan Respublikasыnыn qurulmasы ilя nяticяlяndi. Tarix yenidяn tяkrarlanaraq, Azяrbaycan Respublikasыna qarшы 1918-ci ildя olduьu kimi ermяni faшizmi юz tяrяfdarlarы ilя, ermяnipяrяst imperiya havadarlarыnыn kюmяyi ilя Mцstяqil Azяrbaycana qarшы torpaq iddiasыna qalxaraq Azяrbaycanыn dilbяr gцшяsi olan

yaraшmayan vяhшiliklяr tюrяtmiшlяr. Lakin Azяrbaycanыn haqq sяsini dцnya dюvlяtlяri eшitmяdi ermяni vandallarыnыn bu vяhшiliklяrini qыnamadыlar.

Belя чяtin zamanda Moskvada yaшayan, юzц dя ermяni vя bolшevik ideyalarы ilя zяhяrlяnmiш SSRИ rяhbяri Qorbaчovun tяzйiqlяri ilя цzlяшяn Azяrbaycan xalqыnыn bюyцk oьlu bu hadisяlяrя siyasi qiymяt vermяk цчцn Mяtbuat Agentliyinя gяlяrяk kяskin reaksiya vermяklя bu cinayяtlяri pislяmiш, bюyцk siyasi sяhv adlandыrmышdыr.

Azяrbaycanыn haqq iшinin dцnyada tanыdыlmasы цчцn Heydяr Яliyev юmrцnцn sonuna qяdar hяyatыnы xalqыna hяsr etmiшdir. Xalqla birlikdя iшьal altыnda olan torpaqlarыmыzыn ermяni daшnaкlarыndan tяmizlяnmяsi цчцn dayanmadan dцnya dюvlяtlяrinя bu iшьalыn mahiyyяtini, Daьlыq Qarabaьын яzяli vя яbяdi Azяrbaycan torpqlarыnыn bir parчasы olduьunu sюylяmiшdir. Bununla Heydяr Яliyev sюz silahы vя юz diplomatiyasы ilя dцnya dюvlяtlяrinin Azяrbaycanы tanыmasыnы, onun haqq savaшыnda haqlы olmasыnы aшыlaya bilmiшdir. Onun hяlя saьlыьыnda sюylяdiyi kimi "Gцn gяlяcяk Azяrbaycan dцnyaya gцnяш kimi dюьa-

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (197), Феврал 2021

сящ. 7

"Яhatяli vя davamlы Шящидляр бизим гцрцр мянбяйимиз, милли шяhяr idarячiliyindя дяйярляримиздир юzяl sektorun iшtirakы" Сяййаря МУСАЙЕВА, Шяki бялядиййяси сядринин мцавини Шяки Бялядиййясиндян бу йазынын мцяллифи дя иштирак едян тядбирдя BMT Инкишаф Програмы (ИП) Истанбул Бейнялхалг Юзял Сектор вя Иnkiшaf Mяrkяzinin direktoru Sahba SOBHANИ, BMT Иnkiшaf Proqramыnыn Azяrbaycandakы rezident nцmayяndяsi Alessandro FRAKASSETTИ, Aзярбайъан Шящяр Бялядиййяляри Милли Ассосиасийасынын (АШБМА) sяdri Tяmraz TAЬЫЙEV, TDBB-nin Baш katibi Fahri SOLAK, UCLG EuroAsia - Birlяшmiш Шяhяrlяr vя Yerli Hakimiyyяtlяr Avrasiya Regional Tяшkilatыnыn Baш katibi Rasix SАГИТОВ, UCLG MEWA - Birlяшmiш Шяhяrlяr vя Yerli Hakimiyyяtlяr Yaxыn Шяrq vя Qяrbi Asiya Regional Tяшkilatыnыn Baш katibi Mehmet DUMAN, Kibar Holdinqin rяhbяri Haluk KAYABAШЫ, Tцrkiyя Respublikasыnыn Prezidenti yanыnda Yerli Hakimiyyяtlяr Siyasi Шurasыnыn цzvц Hayri BARAЧLЫ вя башгалары иштирак едирдиляр.

АШБМА-нын сядри Tяmraz Taьыyev щямин яряфядя Тцркийядя баш вермиш terror актында шящид олмуш 13 няфярля баьлы баш саьлыьы вердикдян сонра беля нцфузлу топлантыда bяlяdiyyяlяrин цзляшдийи aktual problemlяrin hяlliни нязярдя тутан mяsяlяляrя yer veрildiyi цчцn tяшяkkцr etdi.

AШBMA icraчы katibi Tofiq Hяsяnov юz nitqindя Azяrbaycan bяlяdiyyяlяrinin mюvcud tяhlillяri ilя baьlы vяziyyяti diqqяtя чatdыrdы. О, бялядиййялярин гаршылашдыьы problemlяr кими maliyyя potensialыnыn zяifliyiндян, vяtяndaшlarыn sosial sifariшlяri

Февралын 15-16-да онлине гайдада “Зоом” платформасында BMT Иnkiшaf Programы (УНДП) vя Tцrk Dцnyasы Bяlяdiyyяlяr Birliyinin (ТДББ) birgя tяшkilatчыlыьы ilя "Яhatяli vя davamlы шяhяr idarячiliyindя юzяl sektorun iшtirakы" mюvzusunda 2 gцnlцk tяlim proqramы tяшkil edilmiшdir. яsasыnda bюyцk layihяlяrin icrasыnыn mцmkцn olmadыьыndan, elяcя dя vergi yыьыmында нязярячарпан чятинликлярдян sюz aчdы.

Tяlimin ilk moduluнда UCLG MEWA-нын nцmayяndяsi Salim Korkmaz global problemlяrin vя onlarыn hяllи цsцllarыndan bяhs etdi. Ейни заманда, о, шяhяrlяшmя trendlяri vя davamlы inkiшaf mяqsяdlяrinin yerlilяшdirilmяsinin strategiyasы haqqыnda iшtirakчыlarы mяlumatlandыrdы. Иkinci modulda BMT ИP Истанбул Бейнялхалг Юзял Сектор вя Иnkiшaf Mяrkяzinin nцmayяn-

dяsi, Aslыhan Albostan шяhяr idarячiliyindя юzяl sektorуn inkiшafыnыn bяlяdiyyяlяrin rolunu cяmiyyяtdя tяrяqqiyя aparacaьыndan vя бир чох problemлярin яsas чюzцmцnцn bu yoldan асылы олдуьуну сюйляди. Сonra mяshur Kibar Holdingin nцmayяndяsi Oguzhan Akinc тялим иштиракчылары иля щямин мювзу иля баьлы юz tяcrцbяlяrini bюlцшdц. Цчцncц modulда Boьazici Universitetinin Mяzunlar dяrnяyiнин nцmayяndяsi Ugur Karahan bяlяdiyyя mцяssisяlяrinin yaradыlmasыnыn maliyyя mяnbяlяrinя мцсбят тясир едяъяйиндян, еyni zamanda mяшьulluг проблеминин щяллиня faydalы olacaьыndaн bяhs edildi. Февралын 16-да тялим юз ишини давам етдирди. Щямин эцн, ясасян bяlяdiyyя mцяssisяlяrinin mаliyyяlяшmяsi istiqamяtindя Tцrkiyя тяърцбясинин tяtbiqi mяsяlяlяrinя yer verildi.

Eskiшehir Anadolu Уniversitetinin profeesoru Necdet Saьlam юзцнцн dяyяrli nяzяriyyяlяrini тядбир иштиракчылары иля бюлцшдц. Onun tяqdimatыnыn яsas istiqamяtlяri: йerli шirkяtlяr haqqыndakы beynяlxalq dяyяrlяndi-

rmяlяr, BMT sяviyyяsindяki publik шяxslяr, istiqrazlar, шirkяtlяrin birlяшmяsi istiqamяtindя yaranacaq малиййя problemlяrinин hяllи цsullarыndan ibarяt oldu.

Nюvbяti modullarda BMT ИP Истанбул Бейнялхалг Юзял Сектор вя Иnkiшaf Mяrkяzinin nцmayяndяsi Funda Sцzяr vя BMT ИP Иstanbul Regional Mяrkяziнин nцmayяndяsi Tuьba VAROL еffektiv Иnvestisiya haqqыnda юz tяqtimatlarы ilя geniш iqtisadi bilikli tяlim proqramыnda иnvestisiyalarыn юnяmindяn, щямчинин CO2 (карбон газы) emissiyasыnыn azaldыlmasы istiqamяtindя layihяlяrin dяyяrlяndirilmяsinin ваъиблийиндян данышдылар.

Son moldulda BMT ИP Истанбул Бейнялхалг Юзял Сектор вя Иnkiшaf Mяrkяzinin nцmayяndяsi Иrakli KOTETИШVИLИ юz tяqdimatыnda яввялдян данышыланларын рisk vя risk idarячiliyi haqqыnda dяyяrli tюvsiyyяlяr verdi.

Son olaraq, qeyd edilяnlяrин нятиъяси кими, onu demяk olar ki, цmumi treninqin mahiyyяti aktiv iш birliyi, bяlяdiyyяlяrin idarяetmяdя ваъиб хцсусиййятляри, yol xяritяsindя bundan sonrakы fяaliyyяti, tяbii mяnbяlяrdяn istifadяnin stimullaшdыrыlmasы, шяhяrlяшmяdя юzяl sektorla sыx яlaqяnin inkiшaf etdirilmяsi vя bцtцn bunlarla yanaшы CO2 emissiyasыnыn azaldыlmasы istiqamяtindя yeni informasiyalardan aktiv istifadянин zяruriлийиндян ибарятдир. Bu kimi qeyriяnяnяvi yanaшmalar gцnцmцzdя baшqa юlkяlяrin tяcrцbяsindяn, o cцmlяdяn qardaш respublika olan Tцrkiyяnin birmяnalы olaraq inkiшaf trendlяrini izlяmяk юlkя bяlяdiyyяlяrinin iqtisadi, texniki inkiшafыna tяkaн verяcяkdir.

Кяndlяriмизdя iki mяktяb binasы istifadяyя verilib Fevralыn 11-dя Шяki rayonunun Qumux vя Baltalы kяndlяrindя tam orta mяktяblяr цчцn Tяhsil Nazirliyinin sifariшi ilя dюvlяt vяsaiti hesabыna inшa edilmiш 132 vя 360 шagird yerlik yeni tяdris binalarыnыn aчыlышы olub.

Bu mцnasibяtlя keчirilяn mяrasimlяrdя Tяhsil Nazirliyinin яmяkdaшы Elчin Kяrimov, шяhяr tяhsil шюbяsinin mцdiri Sцdabяr

Иsmayыlova, mяktяb direktorlarы, ziyalыlar, kяnd sakinlяri iшtirak ediblяr.

Bildirilib ki, 132 шagird yerlik Qumux kяnd tam orta mяktяbi indiyяdяk keчяn яsrin 30-cu illяrindя inшa edilяn uyьunlaшdыrыlmыш binada fяaliyyяt gюstяrib. Mяktяbin yeni tяdris binasыnыn tikintisinя 2019cu ilin noyabrыnda baшlanыlыb.

Binada 11 sinif otaьы, 2 laboratoriya, fяnn kabinetlяri, hяrbi hazыrlыq, texnologiya

otaqlarы, kitabxana, akt vя idman zallarы yerlяшir. Hazыrda mяktяbdя 124 шagird tяhsil alыr. Onlarыn tяlim-tяrbiyяsi ilя 27 mцяllim mяшьul olur.

Baltalы kяnd tam orta mяktяbi цчцn inшa edilmiш 360 шagird yerlik yeni mяktяb binasыnda isя 14 sinif otaьы, 3 laboratoriya, 2 texnologiya otaьы, mяktяbяqяdяr, hяrbi hazыrlыq, tibb, kompцter otaqlarы, kitabxana, yemяkxana, akt vя idman zallarы yerlяшir. Tяhsil

ocaьыnda 48 mцяllim vя 17 texniki iшчi чalышыr.

Qeyd edяk ki, son illяr Шяki rayonunda da tяhsilin infrastrukturunun mцasir tяlяblяrя uyьun qurulmasы istiqamяtindя zяruri iшlяr hяyata keчirilib. Belя ki, rayonda 40-dяk yeni mяktяb binasы tikilib vя ya яsaslы tяmir olunub. Hazыrda rayonun Cumakяnd vя Cяyirli kяndlяrindя yeni mяktяb binalarыnыn tikintisindя son tamamlama iшlяri gюrцlцr.

28 il idi ki, цfunяtli ermяni tapdaьы altыnМурад qalmыш Вяtяn torda НЯБИБЯЙОВ, paqlarыnыn daш qяbиsАзярбайъвн Журналистляр tanlыqlarыna чevrilmiш Бирлийинин qяdim yurd yerlяrinin цзвц, nisgili яlяm чovьu“Гызыл гялям” nuna dюnяrяk xalqымцкафаты mыzы elя hey titrяdirdi. лауреаты

Bu zaman kяsiyindя beynяlxalq hцquq normalarыnыn qorunub saxlanmasыna cavabdeh olan dцnya gцclяri dildя Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyцnц dяstяklяdiklяrini bildirsяlяr dя sюzdяn яmяlя qяdяr olan mяsafяni qяt etmяdiklяrindян vя ya bunu istяmяdiklяrindяn vяhшi ermяni instinkti cilovlanmaz bir hal aldы.

Beynяlxalq qцvvяlяrin tяpяrsizliyini gюrцb "nя istяyirsяn юzцndяn istя, nя arzulayыrsan юzцndяn arzula" hikmяtinя sarыlaraq юz qцvvяmizlя iшьalыn nяticяlяrini aradan qaldыrmaq niyyяtinя dцшdцkdя isя onlar etinasыz bir tюvrlя "problmin hяrbi hяll variantы yoxdur, reallыqla razыlaшыb, gцzяшt yolunu tutmaq lazыmdыr" deyirdilяr. Be-lяliklя, beynяlxalq hцquq normalarыnыn qoruyucusu funksiyasыna bilяrяkdяn sяhlяnkar yanaшmalarы, etinasыz mцnasibяt sяrgimяlяri bir yana qalsыn, torpaqlarы iшьala mяruz qalan bir xalq olaraq bu yцkц чiynimizя gюtцrmяkdяn ibarяt olan son dяrяcя tяbii istяyimizin qarшыsыnda sipяrя чevrilирdilяr. Чцnki юzlяrinin dar, prаqmatik siyasi maraqlarыndan vя iшьalчы ilя dini hяmrяylikdяn doьan kor tяяssцbkeшlik mюvqeyindяn чыxыш edirдиlяr.

Ermяni faшizmi bu durumdan vя imperiyaчы aьasыnыn dяstяyindяn bяhrяlяnяrяk tutduьu torpaqlarы яn iyrяnc vasitяlяrlя юzц цчцn Вяtяnя чevirmяyя чalышыrdы.

Lakin xalqыmыz Вяtяn torpaqlarыnы яsarяtdяn qurtarmaq цчцn hяtta bцtцn dцnya ilя dюш-dюшя gяlmяyя belя hazыr idi. Bu dirяniш mяnsub olduьumuz tцrk superetnosunun etnik xarakterinя xas olan tяmяl dяyяrlяrdяn qaynaqlanыr.

Etnik xarakter dedik, yadыmыza яrяb mцtяfяkkiri Osman bin Bяhr Яl-Cahiz-Яl Bяsrinin yazdыqlarы dцшdц: "VЯТЯН цчцn яsmяk, onun цчцn darыxmaq, ona olan sevgi bцtцn insanlar arasыnda yayыlmышdыr.

Ancaq tцrkцn чяkdiyi ВЯТЯН, ЙУРД ЩЯСРЯТИ daha шiddяtli, daha da gцclцdцr".

Vяtяn, yurd sevgisi ulularыmыz цчцn elя bir цlvi mahiyyяt kяsb etmiшdir ki, Вяtяn torpaqlarыnыn, Йurd yerlяrinin ruha malik olmasы qяnaяtini юzцndя ehtiva edяn ibtidai dini inanca iman gяtirmiшdir.

Min-min illяrin baшыnda ulularыn sюylяdiyi sюzlяr, sяslяndirdiklяri fikirlяr яcdad ruhunun hяnirinя, iшartыsыna dюnяrяk чaьдaш nяsillяrin Вяtяn sevgisini alovlandыrmaqdadыr.

Sюzlяri tцrkцn ruhuna чevrilяn Qяrbi Hun imperiyasыnыn hюkmdarы Чiчi tяxminяn iki min il юncя demiшdir: "Vяtяn atalarыmыzdan bizя яmanяt edilmiш mцqяddяs torpaqlardыr. Lяyaqяtи итирмямяк цчцн bu torpaqlar tяrk edilmяz".

44 gцn davam edяn Vяtяn мцharibяsindя шяhid ucalыьыna qalxan cavanlarыn юz sinяlяrini dцшmяn gцllяlяrinin юnцndя qalxan etmяlяrinin sяbяbini mяhz qan yaddaшыnыn tяlqin etdiyi bu ruhda aramalыyыq.

Tцrk etnosunun milli xarakterinя xas olan daha bir cяhяt dя vardыr, bu da dюvlяtчilik mяdяniyyяtidir: бяшяr tarиxinin son 2500 illik dюnяmindя meydana gяlяn Bюyцk Hun imperiyasы, Qяrbi vя Шяrqi Hun imperiyalarы, Aь Hun imperiyasы, Gюy Tцrk imperiyasы, Xяzяr imperiyasы, Qяznяvilяr imperiyasы, Бюйцк Сялъуг империйасы, Ямир Теймурун йаратдыьы империйа, Османлы империйасы, Sяfяvilяr imperiyasы - bu dюvlяtlяr tцrkя mяxsus dяrin dюvlяtчilik mяdяniyyяtinin tяsdiq vя vasitяlяridir. Tarix яrzindя baшqa heч bir xalqa bu qяdяr imperiya yaratmaq nяsib olmayыb.

"Dюvlяtчilik mяdяniyyяti" ifadяsinin mяna чalarlarыndan biri dя hяr bir fяrdin dюvlяtя konsolidasiya olunmasы, yяni dюvlяtlя vяhdяt tяшkil etmяsi, юzцnц dюvlяtin tяrkib hissяsi kimi tяsdiqlяmяsidir. Иkinci Qarabaь savaшыnыn davam etdiyi gцnlяrdя xalq dюvlяtlя sыx plazmаtik nцvя kimi birlяшmяklя sцbut etdi ki, qan yaddaшы vasitяsilя ululardan aldыьы bu etnik юzяlliyi qoruyub saxlamaqdadыr. Иndi шяhid mяzarlarыnda uyuyan cavanlar Вяtяnlя, Мillяtlя yanaшы, hяm dя dюvlяtчiliyimizi hifz edib, bizя tapшыrыb, юзляри cяnnяti-mяkan olublar. Onlar bizim qцrur mяnbяyimiz, milli dяyяrimiz, vяtяnpяrvяrlik rяmzimiz, hяtta sяcdяgahlarыmыzdыr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 8 Dцnyaya qяhrяman oьullar gяtirяn Azяrbaycan analarыna ithaf edirяm.

Ялящмяд ЯЗИЗОЬЛУ, Шяки Azяrbaycan яdяbiyyatы tarixindя ilk Azяrbaycan dilindя шer yazan Иzzяddin Hяsяn oьlu hesab olunur. Шair-tяqqiqatчы, Prezident tяqaцdчцsц Ramiz Orsяrin araшdыrmalarыna gюrя, онунла ейни дюврдя yaшamыш шяkili Яnbяr oьlu да щямин вахт шeиrlяr vя qяzяllяr yazmышdыr.

Mяlum olduьu kimi, XЫЫ яsrdя Monqol-Tatar iшьalчыlarы Azяrbaycanы зябт etmiш, onun sяrvяtini, dюvlяtini яlя keчirmiш, evlяri daьыtmыш, вятянимизин igid oьullarыnы qыlыncdan keчirmiш, gedяndя ися sяnяtkarlarы, memarlarы, alimlяri, gюzяl qыz vя gяlinlяrimizi юzlяri ilя aparmiшlar:

Ana dilim

Февралын 21-и Бейнялхалг Ана Дили Эцнцдцр.

Apardы Tatar mяni, Qul edib satar mяni.

Vяfalы yarыm olsa, Axtarыb, tapar mяni!

Bu hяsrяtli-nisgilli bayatы da o vaxt, юzц dя tяr-tяmiz, heч bir dildяn qatqыsы olmadan, bal kimi шip-шirin Azяrbaycan dilindя sяslяnmiшдир. Щяля ЫX яsrin яvvяllяrindя yaшamыш mяшщur Baьdad xяlifяsi Harun Яr Rяшidin zюvcяlяrindяn biri, аzяrbaycanlы Zibeydя xatunun Azяrbaycan dilindя о заман yazдыьы bir neчя шeиr bizim zяmanяmizя qяdяr gяlib чatmышdыr. (Bax: Cяlal Bяrgцшad, "Siyrilmiш qыlыnc" romanы).

Бu yaxыnlarda 1300 illiyini tяntяnя ilя qeyd etdiyimiz “Kitabi Dяdя Qorqud” eposu да бизим ширин дилимиздя йазылмышдыр. Bеля мисаллары чох чякмяк олар...

Лакин mяn cяsarяtlя deyirяm иlk шeiri bizim analarыmыz, няняляримиз, онларын ана-няняляри йазмышлар - бeшik baшыnda, dяzgah архасынda, inяk saьanda, nehrя чalxalayanda, тарлаларда... Язиз Азярбайъан аналары, сizin dцnyaya gяtirdiyiniz Azяrbaycan oьullarы, ermяnilяrin fяxrlя, lovьalыqla keчiлmяz sяdd щесаб етдикляри Ohanyan xяttini cяmi 18-dяqiqяyя darmadaьыn edib, Вятянимизин hяrb tarixinя юz qыzыl qanlarы ilя yeni, шяrяfli вя яbяdi bir qяhrяmanlыq dastanы yazмадылармы?.. Юzц dя ana sцdц kimi saf, daь чeшmясi kimi dup-duru, bal kimi, шip-шirin Azяrbaycan dilindя...

Eшq olsun Сизя! Гяhrяmanlar dцnyaya gяtirяn Azяrbaycan qadыnlarы!

№ 02 (197), Феврал 2021

Qurban olum Azяrbaycan diliмя!

Cild-cild чохлу kitab oxudum, Gцl-чiчяkdяn min bir чяlяng toxudum.

Sяn olmasan demяk mяn dя yox идим.

Heyran oldum, vяtяnimя elimя, Qurban olum Azяrbaycan diliмя!

Daь dюшцndя bir чaьlayan чeшmяsяn, Musiqisяn, tяranяsяn, nяьmяsяn.

Seyr edirяm Tufan daьdan sяni mяn.

Vurulmuшam вяtяnimя, elimя, Qurban olum Azяrbaycan diliмя!

Nizaminin, Fцzulinin dilidir, Шяhriyarыn, Bяxtiyarыn диlidir.

"Dяdя Qorqud", "Avestanыn" юzцdцr.

Ulularыm danышmышdыr bu dildя, Qurban olum Azяrbaycan diliмя!

Ana dilim - Analarыn laylasы, Ana dilim - шer, sяnяt dцnyasы, Ana dilim - Vяtяnimin sяrvяti, Ana dilim - Tцrk elinin vяhdяti.

Alqыш olsun mюhtяшяm Тцrk eliмя!

Qurban olum Azяrbaycan diliмя!

"Azяrbaycan-Tцrkiyя" Гямяр КЯРИМОВА, мусигишцнас

Иncяsяnяtiмизn vяtяnpяrvяr simalarы, бяstяkar Orxan Lяtifzadя иля шairя Gцlяr Яlvanqыzыnыn yaradыcыlыьыnda Azяrbaycan-Tцrkiyя qardaшlыьы щаггында.

Sentyabrыn 27-dя baшlayan vя 44 gцn davam edяn, Daьlыq Qarabaь da daxil olmaqla iшьal altыnda qalmыш яrazilяrimizin qaytarыlmasы ilя nяticяlяnяn Vяtяn Mцharibяsi tariximizin яn parlaq sяhifяsinя, hяmчinin Azяrbaycan xalqыnыn qцrur mяnbяyinя чevrildi. Ali Baш Komandanыmыz Иlham Яliyevin яtrafыnda sыx birlяшmыш Azяrbaycan xalqы bюyцk birlik nцmayiш etdirяrяk tarixi zяfяr чaldы. Bu яdalяtli qяlяbяyя gedяn 44 gцnlцk yolda Azяrbaycan xalqыna bцtцn dцnya Azяrbaycanlыlarы, ейни заманда гардаш

qardaш Tцrkiyя vя Azяrbaycan dostluьu dillяrя dastan olmuш vя яn gюrkяmli incяsяnяt xadimlяrimiz bu qardaшlыьа hяsr edilmiш мющтяшям яsяrlяr yaratmышlar. Вя иndi dя бу яняня йашайыр vя incяsяnяtиmizin mцxtяlif sahяlяrindя чалышан сяняткарлар - yazычыlar, шairlяr, gяnc musiqiчilяr sevя-sevя bu dostluqdan, qardaшlыqdan bяhs edяn, biri-birindяn gюzяl яsяrlяr yaratmaqda davam edirlяr.

Belя gяnc сяняткарлардан biri dя, hяlя uшaq yaшlarыndan musiqiyя hяvяsi, sevgisi ya-

Gцlяr Яlvanqыzы

Рцфят Пирийев

Тцркийя bюyцk mяnяvi dяstяk nцmayiш etdirяrяk Azяrbaycanыn haqq sяsinin bцtцn dцnyaya чatdыrыlmasыnda iшtirak etdilяr. Гардаш Тцркийя Qarabaь mцharibяsinin baшladыьы andan sonadяk Azяrbaycan xalqыnыn yanыnda oldu. Bir yumruq kimi birlяшmiш Azяrbaycan vя Tцrkiyя tяkcя Ermяnistanыn deyil, bizя qarшы haqsыz olan bцtцn яdalяtsiz gцclяrin цstцnя getdi. Bu mцharibя nяinki Azяrbaycanыn tarixi qяlяbяsinя, hяmчinin qяdim tarixi kюklяrя dayanmыш AzяrbaycanTцrkiyя qardaшlыьыnыn sanki, qяhrяmanlыq dastanыna чevrildi.

Bu gцn, Azяrbaycan vя Tцrkiyя qardaшlыq munasibяtlяri "Bir millяt, iki dюvlяt!" шцarы ilя dяvam etmяkdяdir. Иki юlkя arasыndakы яlaqяlяr bцtцn Тцrk dцnyasы цчцn mцhцm яhяmiyyяt kяsb edir. Bu яlaqяlяr tцrk dilli dюvlяtlяr arasыndakы mцnasibяtlяrin inkiшafыna daha da gцclц tяsir gюstяrir. Xalqlarыmыzыn eyni soykюkя, dilя, dinя, mяdяniyyяtя malik olmasы bu iki юlkяni hяmiшя bir-birinя doьma edib.

Hяlя uzun illяrdяn bяri

ranan, istedadlы bяstяkar Orxan Lяtifzadяdir. O, Цzeyir Hacыbяyli adыna Bakы Musiqi Akademiyasыnы bitirmiшdir. Gяnc bяstяkarыn bir neчя яsяri Gцrcцstanda vя диэяр xarici юлкяlяrdя mцvяffяqiyyяtlя sяslяnib.

Oрхан Lяtifzadя bir sыra beynяlxalq vя respublika mцsabiqяlяrinin laureatыdыr. Bяstяkarыn "Qarabaь" adlы trio яsяri Rusiyanыn Nijni Novqorod шяhяrindя keчirilяn "Gяnc bяstяkarlar" mцsabiqяsindя yцksяk qiymяtlяndirilяrяk 2-ci yerя layiq gюrцlцб.

Hяr zaman fяal olan musiqiчi, daimi olaraq mцxtяlif dюvlяt layihяlяrindя iшtirak edir. Belя layihяlяrdяn biri dя юlkяmizdя keчirilяn "Gяnclяrя dяstяk" layihяsidir. O, 2018-ci il майын 24-dя, layihя чяrчivяsindя keчirilяn "Cцmhuriyyяtin 100 illiyi" adlы konsert proqramыnda iшtirakыna gюrя diploma layiq gюrцlцb. Бяstяkar щямчинин юz яsяrlяrindяn ibarяt 2 solo konsert dя tяшkil etmiш vя щямин konsertlяrdя mцxtяlif musiqi alяtlяri цчцn yazdыьы ansambl яsяrlяri, vokal nцmunяlяri sяslяnmiшdir.

Oрхан Lяtifzadя, Azяrbaycan Respublikasыnыn Xalq Artisti, Bяstяkarlar ittifaqыnыn sяdri, professor Firяngiz Яlizadяyя "Kvinta" яsяrini hяsr etmiшdir. Ону да гeyd eдяк ki, Azяrbaycan vя SSRИ-nin Xalq Artisti, dahi bяstяkar Arif Mяlikov Oрхан Lяtifzadяnin яsяrlяrinя yцksяk qiymяt vermiшdir.

"Azяrbaycan-Tцrkiyя" mюvzusuna hяsr edilmiш eyni adlы mahnыnыn bяstяsi dя Orxan Lяtifzadяyя mяxsusdur. Бu mahnы, solo vokal vя fortepiano цчцn bяstяlяnmiш, daha sonra bяstяkar tяrяfindяn simfonik orkestrыn mцшayiяti ilя ifa eдилmяk цчцn iшlяnib hazыrlanmышdыr. Эянъ бястякар Vяtяnимиз Азярбайъана olan dяrin sevgisi vя qardaш Tцrkiyяbizя эюстярдийи доьма мцнасибятдян ruhlanaraq бу mahnыnы яrsяyя gяtirmiшdir. "Bu dцnyanы чaьыrыrыq birliyя, haqq sяsidir Azяrbaycan-Tцrkiyя" misralarы ilя mюhtяшяm sonluqla bitяn mahnыda, Azяrbaycanыn apardыьы haqq iшi vя iki dюvlяtin "Qan qardaшlыьы", hяmrяyliyi nцmayiш olunur vя tarixin sыnaqlarыndan чыxmыш dostluq mцnasibяtlяrinin tяntяnяsi яks etdirilir. Сюзцэедян mahnыnыn sюzlяri щяким вя шairя Gцlяr Яlvanqыzыna mяxsusdur.

Gцlяr Яlvanqыzы ixtisasca hяkimдир. Шeirя hяvяsi hяlя uшaqlыq illяrindяn баш галдырыб. Щяля кичик йашларындан ушаг шеирляри йазан Эцлярин щамы журналист, шаиря олаъаьыны дцшцнцрдц. Эцляр ханым, юзц вя сющбят ачдыьымыз "Азярбайъан-Тцркийя" мащнысы щаггында беля дейир: "Кичик йашларымдан uшaq шeirlяri yazыrdыm вя шeirlяrim hяmiшя bюyцk hяvяslя dinlяnilirdi. Hяr kяs mяnim jurnalist olacaьыmы dцшцnцr vя buну мяня тюvsiyя edirdilяr. Яslindя jurnalistikaya da bюyцk hяvяsim vardы. O dюvrdя qяzet vя jurnallar цчцn mяqalяlяr hazыrlayыrdыm. Lakin tibbя olan maraьыm юnя keчdi vя hяkimlik yolunu seчdim. Ali tяhsil illяrimdя dя шeriyyatdan uzaq qalmadыm. Heч bir yerdя iшыqlandыrmadыьыm шeirlяrimi bir tяk yaxыnlarыm vя dostlarыmla paylaшыrdыm.

Uzun illяrdяn sonra сяnяtшцnaslыq цzrя fяlsяfя doktoru, gюzяl bяstяkar Aytяn Oktayqыzы ilя tanыш oldum. O, bir musiqi bяstяlяmiш vя hяmin musiqiyя uyьun sюz istяyirdi. Hяmin sюzlяri yazmaq mяnim qismяtimя dцшdц.

Belяliklя, Aytяn xanыmla iш birliyi-

miz baшladы. Bu birlikdяn neчя-neчя mahnыlar ярсяйя эялди.

Mяrhum prezidentimiz Hейдяр Яliyevя hяsr etdiyimiz "Heydяrimiz", akademik Zярифя Яliyevaya hяsr olunmuш "Zяrifя" вя бир чох vяtяnpяrvяrlik рущунда йазылмыш mahnыlarымыз mцxtяlif tяdbirlяrdя, bюyцk auditoriyalar qarшыsыnda sяslяndirildi.

Daha sonralar Цze-

Qan qardaшыm, bizi bu qan baьlayыr! Чaьdaш юlkяm bir ad altda чaьlayыr!

Birliyimiz dцшmяn baьrыn daьlayыr!

Son vermяrik heч zaman bu birliyя!

Doьma diyar Azяrbbaycan-Tцrkiyя!

Tarixlяrdя Tцrk oьlu Tцrk adыn var!

Sяni sevяn hяm doьman, hяm yadыn var!

Nя xoшbяxtsяn bir bюyцk ustadыn var!

Dяrs almasыn Atatцrkdяn bяs niyя?!

Bцtцn dцnya, Azяrbaycan-Tцrkiyя! Яzяl gцndяn soyumuza baьlыyыq.

Ayrыlmarыq, Azяri-Tцrk oьluyuq!

Doьru yolda haqq carчыsы, doьruyuq!

Bu dцnyanы чaьыrыrыq birliyя!

Haqq sяsidir Azяrbaycan-Tцrkiyя!

Орхан Лятифзадя yir Hacыbяylinin 135-ci ildюnцmцnя hяsr olunmuш "Цzeyir dцnyasы" mahhnыsы Яmяkdar artist Иnarя Babayevanыn ifasыnda, "Tanrыm" mahnыsы Яmяkdar artist Иlham Nяzяrovun ifasыnda яsl sяnяt nцmunяsinя чevrildilяr.

Son zamanlarda isя Шяhidlяrimizin ruhuna ithaf etdiyim "Yaшat vяtяni" adlы шeirimя Aytяn Oktayqыzыnыn bяstяlяdiyi eyni adlы mahnы, Respublikamыzыn Xalq artisti Samir Cяfяrovun ifasыnda mцxtяlif televiziya kanallarыnda, o cцmlяdяn Azяrbaycan Dюvlяt Akademik Filarmoniyasы vя AMEA-nыn dяstяyilя Шяhidlяrimizin яziz xatirяsinя hяsr olunmuш "Yaшat mяni" layihяsi чяrчivяsindя tяшkil olunmuш xцsusi konsert proqramыnda kamera orkestrinin mцшayiяti ilя sяslяndiрилмишдир.

"Azяrbaycan-Tцrkiyя" шeiri юz yaradыcыlыьыmda яn чox sevdiyim шeirlяrimdяndir. Bu шeiri gюzяl vя istedadlы gяnc bяstяkar Orxan Lяtifzadяnin istяyi ilя yazmышam. Mahnы Bakы Musiqi Akademiyasыnыn doktorantы, gяnc mцьяnni Rцfяt Piriyev tяrяfindяn ifa olunub. Orxan bяylя bundan яvvяl dя iш birliyimiz olduьu цчцn onun istedadыna tam яmin idim. Odur ki, hяmin шeiri бюйцк мямнуниййятля ona verdim. Hazirda Orxan bяylя Qarabaьыmыzыn цrяyi olan Шuшamыza hяsr olunmuш "Шuшa" вя диэяр мащнылар цзяриндя дя ишляйирик. Цmidvaram ki, hяr шey gюzяl olacaq vя bu mahnыlar tezliklя iшьaldan azad olunmuш torpaqlarыmыzda - doьma Qarabaьыmыzda sяslяndirilяcяk."

№ 02 (197), Феврал 2021

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

ТЯБРИК ЕДИРИК 2021-ъи ил февралын 18-дя педагог, физика-рийазиййат мцяллими, Азярбайъан Республикасынын Габагъыл Маариф Хадими вя Ямякдар мцяллими Фикрят Ясэяровун анадан олмасынын 80 иллик йубилейи олду. Шящяримиздя аз адам тапылар ки, физика-рийазиййат мцяллими Фикрят Ясэяровун адыны ешитмясин. Шяки 10 сайлы мяктябдя тящсил аланлар ися ону даща йахындан вя даща йахшы таныйырлар. Фикрят мцяллим юмрцнцн 44 илини бу мяктябдя эянъ няслин тялим-тярбийясиня вя физика-рийазиййат кими чятин бир елми шаэирдляря юйрятмяйя сярф едиб.

1941-ъи ил февралын 18-дя Шякидя дцнйайа эюз ачан Фикрят Щцсейн оьлу Ясэяров, 1948-59-ъу иллярдя Шяки шящяр 10 сайлы мяктябдя орта тящсилини баша вурдугдан сонра, Н.Туси адына Азярбайъан Дювлят Педагожи Институтунун физика-рийазиййат факцлтясиня гябул олмуш вя 1963-ъц илдя бураны мцвяффягиййятля битирмишдир. 196367-ъи иллярдя Загатала районунун Ъобанкол кянд мяктябиндя физика-рийазиййат мцяллими ишлядикдян сонра Шякийя гайытмыш вя тягацдя чыхана гядяр - 2011-ъи илядяк орта тящсил алдыьы 10 сайлы орта мяктябдя ихтисасы цзря ямяк фяалиййятини давам етдирмишдир. Фикрят мцяллимин шаэирдляринин

тятбиги рийазиййат факцлтясинин маэистратурасыны битирмиш вя Шякидян илк Президент тягацдчысы олмушдур. Натиг Ширинзадя Москва Кимйа-Технолоэийа Институтуну, Арзу Гурбанов Москва Халг Тясяррцфаты Институтуну, Елдар Абдуллайев Москва Дямирйол Мцщяндисляри Институтуну, Илщам Илйасов Кемерово Али Щярби Мяктябини, Илщам Мустафайев Москва Иншаат Мцщяндисляри Институтуну битиряряк Вятяня гайытмыш вя щазырда мцхтялиф мясул вязифялярдя чалышырлар. Фикрят мцяллим юзцнцн билик вя баъарыьыны даим мцхтялиф елми-практики конфрансларда, мцшавирялярдя дя чыхыш етмякля нцмайиш етдирмишдир. О, Азярбайъан мцяллимляринин ВЫЫ (1987), ХЫЫ (2003), ХЫЫЫ (2008) вя ССРИ мцяллимляринин 1988-ъи илдя Москвада кечирилян Гурултайларынын иштиракчысы олмушдур. Фикрят мцяллимин зящмяти щюкумят тяряфиндян вахташыры лайигинъя гиймятляндирилмиш, о, “Ямяк иэидлийиня эюря” вя “Ямяк ветераны” медаллары, “Азярбайъан ССР-ин Габагъыл маариф хадими” вя “ССРИ-нин маариф яла-

Фикрят Ясэяров (3-ъц сырада тян ортада) ССРИ Мцяллимляринин Москвада кечирилян гурултайынын Азярбайъандан олан иштиракчылары иля

яксяриййяти бу эцн мцхтялиф вязифялярдя чалышыр вя Азярбайъанын инкишафы уьрунда бцтцн имканларындан истифадя едирляр. Онун юзцнцн сюйлядикляриня эюря, дярс дедийи шаэирдляринин илк уьурлары 1970-ъи илдя Республика цзря кечирилмиш рийазиййат Олимпиадасында олуб. Щямин билик йарышмасында районумуздан иштирак едян 6 няфярдян 5-и онун шаэирди олуб вя онлардан Аллащвердийев Расим 1-ъи йери тутараг олимпиаданын галиби адына, диэяр цч няфяри ися фяхри йерляря лайиг эюрцлцбляр. Сонра Расим Абдуллайев Симферопол шящяриндя кечирилмиш Цмумиттифаг рийазиййат олимпиадасында иштирак едиб вя бунунла ялагядар олараг, Азярбайъанын о вахткы маариф назири Мещди Мещдизадя тяряфиндян Фикрят мцяллим “Габагъыл маариф хадими” нишаны иля тялтиф едилиб. Беля фактлары чох садаламаг олар, лакин бу кичик тябрикнамядя Фикрят мцяллимин юзцнцн адларыны чякдийи бир нечя шаэирдинин уьурларыны йазмагла кифайятлянмяк мяъбуриййятиндяйик. Беля ки, Фикрят мцяллимин дярс дедийи шаэирдлярдян Мяммядова Айтян БДУ-нун

чысы” нишанлары, щямчинин Азярбайъан Республикасы Тящсил Назирлийинин Фяхри Фярманлары иля тялтиф едилмиш, 2007-ъи илдя ися Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин Сярянъамы иля “Ямякдар мцяллим” фяхри адына лайиг эюрцлмцшдцр. Фикрят мцяллим, йухарыда сайдыьымыз мцсбят кейфиййятлярдян башга щям дя эюзял аиля башчысы, гайьыкеш ата вя баба кими шяряфли адлары дашыйыр. Онун ики щяким гызы вя ики нявяси вар. Фикрят Ясэяров бу эцн дя дярс дедийи шяэирдляриндян Шякидя йашайанларла мцтямади олараг эюрцшцр, онларын севинъиня вя кядяриня црякдян шярик олур, дяйярли мяслящятлярини ясрэямир.

***

Биз дя ясил Мцяллим адына лайиг олан вя дярс дедийи шаэирдляри тяряфиндян даим севилян Фикрят мцяллими анадан олмасынын 80 иллик йубилейи мцнасибяти иля Шяки Бялядиййясинн коллективи вя гязетимизин охуъулары адындан сямими тябрик едир, она саьлам узун юмцр арзулайырыг.

2021-ъи ил февралын 6-да полис полковники, Azяrbaycan Respublikasi Daxili Иslяr Nazirliyi Baш Mцhafizя Иdarяsinin Мaliyyя sюbяsinin rяisi vяzifяsindя iшlяmis щямйерлимиз Гинйаз Мящяррямовун анадан олмасынын 60 иллик йубилейи олду. Шякилилярин щяля та гядимдян чятин вя мясулиййятли, Вятянимизин, сюзцн ясил мянасында горунмасына хидмят едян пешялярин вурьуну олдуьу щамыйа мялумдур. Беля пешялярин ися ян чятини, ян мясулиййятлиси вя юндя оланлары орду, полис вя диэяр щцгуг-мцщафизя органларындадыр. Вя щеч дя тясадцфи дейил ки, щяля совет дюняминдя, SSRИ Silahlы Qцvvяlиrindя generalpolkovnik rцtbяsi alan ilk azяrbaycanlы, февралын 1-дя 98 йашыны гейд етдийимиз шякили Тофиг Аьащцсейнов олмушдур. Цмуммилли лидер Щейдяр Ялийев Т.Аьащцсейновун фяалиййятини даим йцксяк гиймятляндирмиш, щятта Азярбайъанын Президенти оланда, 1997-ъи илдя 74 йашлы Т.Аьащцсейнову президентин щярби мясяляляр цзря кюмякчиси тяйин етмиш вя эенерал-полковник рцтбясиндя Азярбайъан Милли Ордусу сыраларына бярпа етмишдир. Эенерал-полковникин сонракы фяалиййяти дя Азярбайъан Президенти, цмуммилли лидерин давамчысы, Али Баш Командан Илщам Ялийев тяряфиндян лайигинъя гиймятляндирилмиш, о, “Шющрят” ордени, “Азярбайъан Байраьы” ордени вя Азярбайъан Республикасы Президентинин Фяхри диплому иля тялтиф едилмишдир. Йцксяк чинли шякилилярдян сющбят ачмышкян, 1900-ъц иллярин яввялляриндян Тцркийя ордусунда хидмят етмиш ики гардаш - эенерал-полковник Мещмет Нури Бяркюз вя орду эенералы Мащмуд Бяркюзцн дя адларыны чякмяк йериня дцшярди... Лакин бу тябрикимизин цнваны башгасы олдуьу цчцн, кечяк ясил мятлябя. Тякъя ону ялавя едяк ки, Тофиг Аьащцсейнову хатырламаьымыз щеч дя йубилйарын щаггына эирмяк дейил, садяъя гязетимизин феврал тарихли олмасы вя бу айын 1-дя щюрмятли эенерал-полковникин 98 йашыны гейд етмяси вя она да фцрсятдфн истифадя едиб тябрик эюндярмяк истяйимиздир.

***

Тябрикимизин ясас сябябкары ися юмрцнцн тян йарысыны чятин, шяряфли вя мясулиййятли бир ишя щяср етмиш щямйерлимиз, полис полковники Г и й а з М я щ я р р я м о в дур. Гинйаз Мящяррямов полис органларында ишлямяйя Азярбайъан Халг Тясяррцфаты Институтуну битирдикдян сон-

ра эялиб. Полисдя ишлямяк истяйи вя щявяс онда о гядяр эцълц олуб ки, яввялъя мцлки ишлярдя чалышса да, сонра артыг полис няфяри кими фяалиййятини давам етдириб. Гинйаз Щясян оьлу Мящ я р р я м о в 1961-ъи ил февралын 6-да Шякидя анадан олуб. 1968-78-ъи иллярдя Шякидяки М.Ф.Ахундов адына 2 сайлы мяктябдя орта тящсил алдыгдан сонра, 1978-ъи илдя Д.Бцнйадзадя адына Азярбайъан Халг Тясяррцфаты Иститутунун халг тясяррцфатынын игтисадиййаты вя планлашдырылмасы факцлтясиня гябул олуб. Институтда охудуьу мцддятдя - 1980-ъи илдя щярби хидмятя чаьырылыб вя 1982-ъи илдя хидмятини баша вурдугдан сонра йеня тящсилини давам етдириб, 1985-ъи илдя али мяктяби мцвяффягиййятля баша вуруб. Институту гуртарыб ики ил, 198586-ъы иллярдя Бакы Тцтцн Комбинатында фящля ишлядикдян сонра Г.Мящяррямов, 1987-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Дахили Ишляр Назирлийиндя ишя гябул едилиб вя 1990-ъы иля - назирлийин Малиййя-план идарясиндя ишя дцзяляня гядяр мцхтялиф вязифялярдя чалышыб. Сонра о, 19912011-ъи иллярдя Бакы шящяр Баш Полис идарясиндя Малиййя-план шюбясинин ряис мцавини, 2011-ъи илдян тягацдя чыхана гядяр - 2020-ъи илядяк ися Дахили Ишляр Назирлийинин Баш Мцщафизя Идарясинин Малиййя-план шюбясинин ряиси вязифясиндя ишляйиб. Щямин вязифяйя тяйин едиляндя - 2011-ъи илдя Г.Мящяррямова полис полковники рцтбяси верилмишдир. Йубилйарымыз ишлядийи мцддятдя щюкумятимиз вя ДИН тяряфиндян чохсайлы мцхтялиф мцкафатлара лайиг эюрцлцб. 2014-ъц ил ийулун 1-дя ися Гинйаз Мящяррямов, Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин Сярянъамы иля ъinayяtkarlыьa qarшы mцbarizяdя, ictimai asayiшin qorunmasыnda vя xцsusi tapшыrыqlarыn yerinя yetirilmяsindя fяrqlяndiйиnя эюря “Вятян уьрунда” медалы иля тялтиф едилиб.

***

Шяки Бялядиййясинин коллективи, Г и н й а з М я щ я р р я м о в у анадан олмасынын 60 иллик йубилейи мцнасибяти иля сямими тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы вя эяляъякдя щарда ишлямясиндян асылы олмайараг, даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

Шяkiли ушаглар beynяlxalq mцsabiгянин галиби олублар Шяki шяhяr 4 nюmrяli Uшaq Musiqi Mяktяbinin шagirdlяri Qazaxыstanыn paytaxtы Nur-Sultan шяhяrindя keчirilяn "Иnternasional Music Astana" adlы Ы Beynяlxalq onlayn vokal-instrumental mцsabiqяdя uьurla чыxыш edяrяk, festivalыn Qran-prisinя vя laureat adыna layiq gюrцlцblяr.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Regional Mяdяniyyяt Иdarяsindяn бildirilib ki, mцsabiqяdя iшtirak edяn musiqi mяktяbinin fortepiano ixtisasы цzrя шagirdi Nuray Яhmяdova 2-ci dяrяcяli, xalq чalьы alяtlяri ixtisasы цzrя шagirdi Mяtin Mustafazadя 3-cц dяrяcяli laureat adыna, шagirdlяrdяn Elшad Pirimov vя Sabir Cabbarov isя zяrb alяtlяri nominasiyasы цzrя festivalыn Qranprisinя layiq gюrцlцblяr. Шagirdlяri mцsabiqяyя hazыrlayan ixtisas mцяllimlяrinя tяшяkkцr mяktublarы gюndяrilib.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

№ 02 (197), Феврал 2021

Aзярбайъан Халг Ъцмщуриййятинин ядлиййя-прокурорлуг органларынын тяшкили вя фяалиййяти Иlham ABBASOV,

hцquq цzrя fяlsяfя doktoru, baш яdliyyя mцшaviri, prokurorluьun fяxri iшчisi, Яdliyyя Nazirliyi Яdliyyя Akademiyasыnыn sabiq prorektoru, (hazыrda tяqaцddя)

(Яввяли ютян сайымызда) Hяmчinin. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Hюkumяtinin 22 noyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя Яdliyyя Nazirliyinin Яsasnamяsi tяsdiq edilmiшdir. Tяsadцfi deyildir ki, hяmin tarix яsas gюtцrцlяrяk цmummilli lider Heydяr Яliyevin, Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti kimi, imzaladыьы 11 noyabr 2001-ci il tarixli Fяrmanы ilя hяr ilin 22 noyabrы Яdliyyя iшчilяrinin peшя bayramы kimi qeyd edilmяsi qяrara alыnmышdыr.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Nazirlяr Шurasыnыn tяsdiq etdiyi 22 noyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя tяsdiq edilmiш Яdliyyя Nazirliyinin Яsasnamяsi cяmi 9 maddяdяn ibarяt olmuшdur. Яlbяttя, hяmin Яsasnamя bugцnkц qanunvericilik texnologiyasыnыn meyarlarы baxыmыndan bяsit gюrцnцr.

Hяmin Яsasnamяnin 1-ci maddяsinя яsasяn Яdliyyя Nazirliyinin strukturu aшaьыdakы kimi tяsdiq edilmiшdir: 1. Яdliyyя Naziri; 2. Яdliyyя Nazirinin yoldaшы (mцavini - И.A.); 3. Nazirin yanыnda mяslяhяtxana; 4. Nazirliyin dяftяrxanasы.

Gюrцndцyц kimi, hяmin vaxt Яdliyyя Nazirliyinin strukturu чox sadя vя шtat vahidlяri az sayda olmuшdur. Яsasnamяnin 2-ci maddяsinя яsasяn, Яdliyyя Naziri nazirliyin fяaliyyяtinя цmumi rяhbяrlik edirdi. Яdliyyя Naziri eyni zamanda Baш Prokuror vя hяmчinin, tцrmяlяr цzrя himayяdarlыq cяmiyyяtinin prezidenti hesab edilirdi. Яsasnamяnin 3-cц maddяsindя gюstяrilmiшdir ki, Яdliyyя Nazirinin yoldaшы Nazirin yaxыn kюmяkчisi vя nazir olmadыqda onu яvяz edяn шяxs sяlahiyyяtlяrini icra edirdi.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti kiчik Nazirlяr Шurasыnыn 22 noyabr 1918-ci il tarixli qяrarы ilя nazirliyin шtat cяdvяli vя iшчilяrin aylыq яmяk haqlarы da tяsdiq olunmuшdur. Belя ki, Яdliyyя Nazirliyinin, Nazir dя daxil olmaqla, 22 nяfяrdяn ibarяt шtat cяdvяli tяsdiq edilmiшdir. Hяmin cяdvяldя яmяkdaшlarыn aylыq vяzifя maaшlarы vя hяmin шtatlarыn saxlanыlmasы цчцn illik vяsaitin dя mяblяьi gюstяrilmiшdir. Яdliyyя Nazirliyinin шtatы Nazir, Nazirin yoldaшы (Nazir mцavini - И.A.), Dяftяrxananыn direktoru vя direktorun mцavini, Bюyцk hцquq mяslяhяtчisi, Nazirin katibi vя kargцzar, 5 nяfяr dяftяrxana iшчilяri, 3 nяfяr reminqtonist (makinaчы - И.A.) vя 3 nяfяr kuryer, belяliklя 11 nяfяr iшяmuzd iшчilяrdяn (rцtbяsiz, texniki iшчilяr - И.A.) ibarяt tяsdiq edilmiшdir.

Gюrцndцyц kimi, hяmin vaxt Яdliyyя Nazirliyinin шtatы cяmisi 22 nяfяrdяn ibarяt, чox sadя vя mяhdud sayda olmuшdur. Bu hяm dя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin rяhbяrliyinin dюvlяtin idarя etmяk tяcrцbяsinin olma-

masы vя ixtisaslы kadrlarыn чatышmazlыьыndan irяli gяlirdi. Lakin tяsadцfi deyildir ki. Яdliyyя Nazirliyinin rяhbяrliyi Nazirliyin шtat vahidlяrinin artыrыlmasы barяdя 28 noyabr 1919-cu il tarixdя 8089 №-li mяktubla Parlamentin Sяdrinя mцraciяt etmiшdir.

Hюkumяtin 1919-cu il 11 avqust vя 1 sentyabr tarixli qяrarlaры ilя qulluqчularыn sayы 1920-ci ilin яvvяlinя olan mя lumata gюrя 35 nяfяrя чatmышdы.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin nailiyyяtlяrindяn biri dя bu idi ki, cяzaчяkmя mцяssisяlяri, istintaq tяcridxanalan (hяmin dюvrdя bu mцяssisяlяr hяbs evlяri adlanыrdы - И.A.) Яdliyyя Nazirliyinin tabeчiliyinя verilmiшdir. Belя ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Nazirlяr Шurasыnыn 11 avqust 1919-cu il tarixli Qяrarы ilя hяbsxana iшlяri (bцtцn cяzaчяk-

miш Azяrbaycan vяtяndaшlarыnыn hazыrlыьы цчцn Яdliyyя Nazirliyi yanыnda altы aylыq mцvяqqяti pulsuz hцquq kurslarы tяsis edilsin".

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti prokurorluq institutunun, яdalяt mцhakimяsinin hяyata keчirilmяsindя prokurorluьun mцhцm яhяmiyyяtiни nяzяrя alaraq, Nazirlяr Шurasыnыn 1 oktyabr 1918-ci il tarixli qяran ilя Bakы Dairя Mяhkяmяsi vя ona tabe mцяssisяlяrin, eyni zamanda prokurorluьun fяaliyyяti bяrpa edilmiшdir. Tяsadцfii deyildir ki, elя hяmin tarix яsas gюtцrцlяrяk Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Heydяr Яliyevin 17 iyul 1998- ci il tarixli Sяrяncamы ilя hяr ilin oktyabrыn 1-nin Azяrbaycan Respublikasы Prokurorluьu iшчilяrinin peшя bayramы kimi qeyd edilmяsi qяrara alыnmышdыr.

vя mяhkяmяlяrin bцtцn sahяlяrini яhatя edяn qanunlar, nяzяrdя tutulmuш шяkildя, hюkumяt tяrяfindяn lяьv vя ya dяyiшilmяyincя юz qцvvяsini saxlayыr.

Belяliklя, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti dюvrцndя prokurorluq mяhkяmя orqanlannыn tяrkibindя fяaliyyяt gюstяrmяklя, яsasяn mяhkяmяdя dюvlяt ittihamы mцdafiя etmяk funksiyasыnы hяyata keчirirdi. Baшqa sюzlя, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti prokurorluьunun fяaliyyяti ilя baьlы normativ hцquqi aktlarыnda prokurorluьun ibtidai istintaqda iшtirakы vя nяzarяti nяzяrdя tutulmamышdы. Яdliyyя nazirinin Bakы vя Gяncя dairя mяhkяmяlяrinin prokurorlarыna цnvanlanan 8 dekabr 1918ci il tarixli tяmimnamяsi ilя prokuror mцavinlяrinя, habelя "ibtidai istintaqыn aparыlmasыna faktiki gюz qoyulmasы" vяzifяsi dя hя valя edilirdi.

Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasы yanыndakы Prokuror Nяzarяti cinayяt prosesindя ittihamы mцdafiя vя mяhkяmя orqanlarыnda qanunlarыn dцzgцn tяtbiqinя nяzarяt funksiyalarыnы hяyata keчirirdi. Respublika Prokuror Nяzarяtinя Baш prokuror rяhbяrlik edirdi, o, habelя Яdliyyя naziri kimi, ali mяhkяmя idarячiliyi orqanlarыnыn rяhbяri hesab edilirdi. "Яdliyyя Nazirliyi haqqыnda" Яsasnamяdя mцvafiq olaraq, hяbsxanalara himayяdarlыq cяmiyyяtinin prezidenti idi.

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin юzц kimi, onun mяhkяmя, prokurorluq vя яdliyyя orqanlan, nisbяtяn qыsa mцddяt yaшasa da, шяrяfli bir yol keчmiш vя onun hяr sяhifяsi xalqыmыzыn yaddaшынda яbяdi olaraq qalacaqdыr.

***

ИSTИFADЯ EDИLMИШ ЯDЯBИYYAT: Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Hюkumяti цзвляринин бир групу mя mцяssisяlяri, istintaq tяcridxanalarы baшa dцшцlцr - И.A.) DИN-nin tabeliyindяn Яd-

liyyя Nazirliyinin tabeliyinя verilir. Чox tяяssцflяr olsun ki, 28 aprel 1920-ci ildя Azяrbaycan Respublikasы zorla sovetlяшdirilяndяn bir mцddяt sonra cяzaчяkmя mцяssisяlяri, istintaq tяcridxanalarы yenidяn Xalq Daxili Ишlяr Komissarlыьыnыn tabeчiliyinя verildi. Yalnыz 18 oktyabr 1991-ci ildя Azяrbaycan Respublikasы юz tarixi dюvlяt mцstяqilliyini bяrpa etdikdяn sonra islah-яmяk mцяssisяlяri (indiki cяzaчяkmя mцяssisяlяri - И.A.) vя istintaq tяcridxanalan Daxili Ишlяr Nazirliyindяn alыnaraq, Яdliyyя Nazirliyinin tabeчiliyinя verilmiшdir.

Baxmayaraq ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti cяmisi 23 ay yaшamышdыr onun hюkumяti яdliyyя vя mяhkяmя orqanlarы цчцn kadr hazыrlыq iшinя bюyцk яhяmiyyяt vermiшdir.

1919-cu ilin iyunundа gяnc kadrlarыn hazыrlanmasы цчцn Mяhkяmя Palatasы yanыnda 6 aylыq kurslar aчыldы.

Seчilmiш 11 nяfяr gяncdяn 9 nяfяri шtatlы vяzifяyя, tяyin edilmiш bir nяfяr isя barышыq sahяinin mцdiri vяzifяsinя tяyin edilmiшdir.

1919-cu il dekabrыn 22-dя Azяrbaycan Respublikasы Mяhkяmя Palatasыnыn sяdri tяrяfindяn Яdliyyя Nazirinя "Mцvяqqяti hцquq kurslarыnыn tяsis edilmяsi haqqыnдa" Qanun layihяsi tяqdim edilmiшdi. Qanun layihяsindя gюstяrilirdi: "Orta tяhsil mяktяblяrinin яn azы altы sinfini bitir-

Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Nazirlяr Шurasыnыn 14 noyabr 1918-ci il tarixli qяran ilя "Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasы haqqыnda Яsasnamя" tяsdiq edilir. Яsasnamяnin 5-ci maddяsinя яsasяn Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasы yanыnda prokuror vя onun mцяyyяn sayda yoldaшы (mцavini - И.A.) olur. Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasыnыn vя onun yanыndakы Prokuror Nяzarяtinin predmet dairяsi Яsasnamяnin 6-cы maddяsinя mцvafiq olaraq, 1864-cц il Nizamnamяlяri vя Mцvяqqяti Hюkumяtin 1917-ci ildя verilяn mцvafiq qanunlarы ilя mцяyyяn olunurdu. Azяrbaycan Mяhkяmя Palatasыnыn vя onun yanыndakы Prokuror Nяzarяtinin hakimiyyяti Azяrbaycan Respublikasыnыn bцtцn яrazisinя шamil edilirdi.

Bцtцn bunlara baxmayaraq, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti dюvrцndя prokurorluq orqanlarы haqqыnda geniш vя hяrtяrяfli mцvafiq normativ hцquqi akt qяbul edilmяmiшdir. Sяbяb ondan ibarяt idi ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti rяhbяrlяrinin kifayяt qяdяr dюvlяti idarя etmяk tяcrцbяsi yox idi. Digяr tяrяfdяn, яsas sяbяb ondan ibarяt idi ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti, nisbяtяn qыsa mцddяt - cяmisi 23 ay yaшamышdыr.

Nяzяrя almaq lazыmdыr ki, Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti hюkumяti 23 iyun 1918-ci il tarixdя "Rusiya vя Zaqafqaziya qanunlanmn qцvvяsinin mцvяqqяti saxlanыlmasы haqqыnda" qяrar qяbul etmiшdir. Hяmin qяrara gюrя hazыrda qцvvяdя olan idarя

1. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti (1918-1920), Parlament (Stenoqrafыk hesabatlar), 1 cild, Bakы - 1998, 974 sяh.

2. Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Arxivi, f. 100, siy 2, iш 22, v. 1.

3. Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Arxivi, f. 100, siy 4, iш 2, v.1-4.

4. Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Arxivi, f.100, siy 2, iш 292, v. 1-12.

5. Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Arxivi, f.100, siy 2, iш 78, v. 116.

6. Azяrbaycan Respublikasы Dюvlяt Arxivi, f.100, siy 2, iш 91, v. 5.

7. Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Fяrmanlarы vя Sяrяncamlarы (iyulsentyabr 1998-ci il), Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Иcra Aparatыnыn Цmumi Шюbяsinin nяшri, Bakы- 1998, sяh.69.

8. Aзербайджанская Демократическая Республика (19l8-1920 г.г.). Законодательные акты (Сборник документов). - Баку, издательство "Азербайджан", 1998. - 423 с.

9. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti Ensiklopediyasы. ЫЫ cild. Bakы, "Lider" nяшriyyatы, 2005,472.

10. Джон А.С.Гренвилл, "История XX века (годы, события, факты)". Издательство "Aквариум" - 1999, c. 111.

11. H.Я.Яliyev, "Mцstяqillik yolu", seчilmiш fikirlяr, Bakы-1997, 135 sяh.

12. N.L.Nяsibzadя, "Azяrbaycan Demokratik Respublikasы (Mяqalяlяr vя sяnяdlяr)", Bakы Elm -1990, 94 sяh.

13. F.F.Mяmmяdov. "Azяrbaycan яdliyyяsi: dцnяr vя bu gцn", "Dirчяliш XXЫ яsr" jurnalы, 2001- ci il, Xe 1-2, sяh, 72-73.

14. R.Я.Rzayev, И.A.Allahverdiyev. "Azяrbaycan Яdliyyяsi: ilk addыmlar".

"Qanunчuluq" jurnalы, № 1, Bakы-2002., sяh 48-52.

15. Dяmirov M.Я. "Azяrbaycan prokurorluьu: tarix vя mцasirlik", Bakы - "Azяrnяшr", 1997, 192 sяh.

Елми-нязяри, тяърцби журнал

№ 02 (197), Феврал 2021

Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи (Яввяли ютян сайларымызда) Цsyan rяhbяrlяrinin 8-9 aprel 1930-cu ildя keчirdiklяri toplantыlarda цsyanыn Azяrbaycanda Sovet hakimiyyяtinin qurulmasыnыn 10-cu ildюnцmц gцnц, yяni aprelin 28-dя baшlamaq haqqыnda qяrar qяbul edildi. MTN-nin arxivindяki sяnяdlяrя яsaslana Cяlal Qasыmov "Yaddaшыn bяrpasы" adlы kitabыnda ШimalQяrbi Azяrbaycanda baш vermiш цsyanыn rяhbяrlяrinin mцfяssяl siyahыsыnы verir. ШimalQяrbi Azяrbaycanda o cцmlяdяn Шяkidя baш verяn цsyanlara rяhbяrlik etmiш шяxslяrin siyahыsы hяmin яsяrdя belя tяqdim edilib: 1. Molla Mustafa Шeyxzadя (Шяkinin Шabalыd kяndinin sakini); 2. Bяhram bяy Nяbibяyov (Шяki Hяrbi Komissarlыьыnыn sяfяrbяrlik шюbяsinin rяisi); 3. Иsmayыl Hakkы Яfяndi (Anadolu tцrkц, Шяki-Zaqatala mahalы RXTШ-nin instruktoru) Яlicanbяyov; 4. Mustafa Bяy Alcanbяyov (Шяkinin keчmiш bяyi); 5. Шeyxzadя (Tala), 1920-ci il цsyanыnыn iшtirakчыsы; 6. Hacы Aьakiшi bяy (Qazmalar) qolчomaq; 7. Hafiz Яfяndi 1920ci il цsyanыnыn iшtirakчыsы; 8. Cяlil Moшayev, KGИ Zaqatala Komsomol Tяшkilatы Rяyasяt heyяtinin keчmiш цzvц; 9. Sadыx bяy Balacayev (qolчomaq, Qax kяndinin sakini); 10. Molla Yusif (Kommunist Partiyasыnыn keчmiш цzvц, Almalы rayonunun цsyan rяhbяri); 11. Иslam vя Novruz (Яliabad rayonundakы Varxiyan qaчaq dяstяsinin baшчыlarы); 12. Molla Яbdцrrяhman (Яliabad rayonunun Muxax kяndinin sakini); 13. Heydяr Hacы Qurban Maqoma (Qabaqчюl kяndinin qolчomaьы); 14. Hacы Heybяtulla Qabaqчюl kяndinin sakini, Murtuzяli qrupunun ideya rяhbяri); 15. Bяhmяn Иsa (Qabaqчюl kяndinin sakini); 16. Murqazяli Xalatalinski (Qabaqчюl kяndinin qolчomaьы); 17. Molla Шяrif (Balakяn sakini, Kommunist Partiyasыnыn keчmiш цzvц); 18. Dost Tahir (Balakяn sakini, rayon baшчыsы vя ya nяzarяtчisi); 19. Paшan Mяhяmmяd Шaban oьlu (ittihadчы); 20. Mustafa Hacы Яli oьlu (Balakяn imamы); 21. Hцseyn Иlyas oьlu (keчmiш qoчu, ittihadчы); 22. Vartaшen (Oьuz) rayonu Qumlax kяnd sovetinin sяdri.

Molla Mustafa Шeyxzadяnin SSRИ miqyaslы цsyan hazыrlayan "Xalq Azadячilяr Firqяsi"nin Baш Gюynцk

90 ил ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

Шяki цсйаны Йени тапылмыш фактлар ялавя едилмишдир.

kяndindяki юzяyinя rяhbяrlik etmяsi haqыndada mяlumat mюvcud olmuшdur.

Baш Gюynцk kяndinin mцяllimi Sяadяddin Яfяndiyev mцяllim yoldaшы Яli Mяmmяd oьlu vя kяnd sakini Paшa Mahmudovla sюhbяt edяrkяn hяmsюhbяtlяri ona demiшlяr ki, "Mяgяr sяnя mяlum deyil ki, Sovet hakimiyyяti devrilяcяk vя Milli hюkumяt qurulacaq?" Яfяndiyevin verdiyi: "Бunu haradan bilirsiz vя bu doьrudur-

Ващид бяй Нябибяйов, Азярбайъан Ъцмщуриййяти Биринъи Ъаваншир пийада алайынын капитаны mu?" - sualыnыn cavabыnda ona bildirmiшdilяr ki, hazыrda bцtцn SSRИ цzrя цsyan baшlamышdыr, bu цsyan "Xalq Azadячilяr Firqяsi"nin direktivlяri яsasыnda aparыlыr. Bu tяшkilatыn юzяyi Baш Gюynцk kяndindя dя fяaliyyяt gюstяrir. Юzяyin rяhbяri Molla Mustafadыr. Tяшkilatыn цzvlяrinin sayы 450 nяfяrdir vя demяk olar ki, hamыsы silahlanыb. Яli Mяhяmmяd oьlu Яhmяd adlы baшqa bir шяxslя sюhbяtindя bildirmiшdi ki, bu gцnя kimi mяn sяndяn чox шeyi gizlяtmiшяm, indi isя mяn sяnя hяr шeyi deyяcяyяm, ancaq sяn heч nяdяn qorxma - Stalini vя Kalinini юldцrцblяr, bizim yanыmыza Rusiyadan 6 nяfяr nцmayяndя "biz цsyan edirik, siz dя hazыr olun" шцarы ilя gяlmiшdilяr. Hяmin nцmayяndяlяrя biz dedik ki, siz юz iшinizi davam etdirin, biz isя Tцrkiyяnin rяhbяrliyi altыnda bцtцn Qafqazda milli hюkumяt quracaьыq, aprelin 12-dя bцtцn mцяssisяlяri яlimizя keчirяcяyik, Nuxa rayonunda olan mцяssisяlяri isя orada olan tцrk яlя keчirmяlidir. Яhmяd baш verя bilяcяk itkilяr haqqыnda sual verdikdя Яli Mяhяmmяd oьlu cavabыnda bildirmiшdi ki, heч bir itki olmayacaq. Bяzi kommunistlяri tutacaqlar vя onlarы mцhakimя edib cяzalandыracaqlar.

O, hяmчinin bildirdi ki, NuxaZaqatala mahalыnыn kяndlilяri silahlanыb aprelin 12-dя Nuxa

islah evinя vя Zaqatala hяbsxanasыna hцcum edяcяk vя bцtцn mяhkumlar azad olunacaq. Юzяkdя "Yaшasыn xalqыn azadlыьы" шцarы olan bayraq var. Шяki цsyanыnыn rяhbяrlяrindяn biri dя rayon hяrbi komissarlыьыnыn sяfяrbяrlik шюbяsinin rяisi Bяhram bяy Nяbibяyov idi вя оnun adы aшaьыdan yuxarыya doьru bцtцn Zaqafqaziya hakimiyyяt orqanlarыnы lяrzяyя salmышdы. Diqqяtinizя чatdыrmaq isdяdiyim sяnяd dя bunu tяsdiq edir: Т 452, сов.секретно. "Распоряжение Зак. ГПУ, Аз ГПУ о передислокации воинских частей, принимавщих учвстие в подавлении повстанческого движения в Гянджинском, ЗакаталоНухинском и Ширванском округах. "…Частям в процессе следования предложено оказывать возможное содействие ГРУ по разрyжению населения в пределах времени указанного сосредотечения. Зак. ГПУ подверждает предыдущие наши директивы, предлагает распоряжение пункты закрепит имеющимся в вашем распоряжением частях и наших войск, отрядами коммунаров и милиции. На месте договорится с полевым командованием о закреплении пунктов и целеобразном использовании и приемности дальнейшей ликвидации банды Набибекова". От отданных распоряжениях сообщите. Реденс, Берия.

Sяrяncamda цsyanыn yatыrыlmasыnda iшtirak etmiш hяrbi hissяlяrя tяklif olunur ki, daimi yerlяшmя mяntяqяlяrinя qayыdarkяn яhalinin tяrksilah edilmяsi iшindя Dюvlяt Siyasi Иdarяsinя kюmяk etsinlяr. Sяnяddя hяmчinin Zaqafqaziya Dюvlяt Siyasi Иdarяsinin цsyanчыlarыn mяьlub edildiyi yaшayыш mяntяqяlяrini ordu hissяlяri, milis vя kommunar dяstяlяriylя mюhkяmlяndirmяk tюvsiyyяsi hяrbi hissяlяrin nяzяrinя чatdыrыlыr. Eyni zamanda bildirilir ki, Bяhram bяy Nяbibяyovun яtrafыnda olan цsyanчы qцvvяlяri mяhv etmяk цчцn ordu hissяlяrindяn mяqsяdя mцvafiq шяkildя istifadя olunmasы sяhra komandanlыьы ilя razыlaшdыrыlsыn.

Bяhram bяy Nяbibяyov 1884-cц il dekabrыn 6-da Шяkidя bяy ailяsindя anadan olub. Иlk tяhsilini Kutaisidя realnы mяktяbdя alыb. Sonra Peterburq Konstantыn artilleriya mяktяbinя daxil olub vя oranы 1904-cц il sentyabrыn 2dя birinci dяrяcяli diplomla baшa vurub. Elя hяmin il Qafqazdakы iyirminci artilleriya briqadasыnda podporuчik kimi hяrbi xidmяtя baшlayыb. Bяhram bяy 1909-cu il sentyabrыn 7-dя poruчik, 1912-ci il avqustun 31dя isя шtabs-kapitan rцtbяsinя layiq gюrцlцb.

1913-cц ildя цчцncц

batareyanыn komandiri tяyin olunan Bяhram bяy яlaчы zabit kimi birinci яlahiddя Qafqaz ordusunun qяrяrgahыnda artilleriya rяisinin mцavini vяzifяsinя tяyin olunub. Elя hяmin il цчцncц dяrяcяli "Mцqяddяs Stanislov" ordeni ilя tяltif olunur.

1919-1920-ci illяrdя Bяhram bяy qardaшlarы Vahid bяy vя podpolkovnik Hцseyn bяylя bircя ermяnilяrя qarшы igidliklя vuruшub.

1919-cu il dekabrыn 5-

Щцсейн бяй Нябибяйов, Азярбайъан Ъцмщуриййяти Милли Ордунун забити, полковник dя yenicя yaranmыш Azяrbaycan ordusunun hissяlяrinя baxыш keчirяn hяrbi nazir Sяmяd bяy Mehmandarov подполковник Bяhram bяy Nяbibяyovun rяhbяrlik etdiyi dюrdцncц batareyanыn hяrbi hazыrlыьыndan tam razы qalыb.

General-mayor Hяbib bяy Sяlimovun 1920-ci il martыn 29-da Hяrbi Nazirliyя gюndяrdiyi raportdan: Bu gцn saat 13-dя Xanabadыn ucqarы bizim hяrbi qцvvяlяr tяrяfindяn alыndы. Bakы alayы sыldыrыm qayalarla Daшbaшы yцksяkliyinя yanaшdы. Pодпolkovnik Bяhram bяy Nяbibяyov ermяnilяrin tяqib edilmяsinя uymasaydы vя mюvqelяri dяyiшmяsяydi, alayыn hяmlяsi daha uьurlu olardы.

Sol cinahda ermяnilяr яlя keчirdiklяri iki pulemyotla яks hяmlяyя keчdilяr. Onlarы Xanabaddan vurub чыxarmaьa vя qaчmaьa mяcbur etdik.

Artileriya яla atыrdы, xцsusяn подpolkovnik Bяhram bяy Nяbibяyovun batareyasы, ancaq tяssцf ki, batareya komandiri юzцnц cilovlaya bilmir vя batareya ilя birlikdя dюyцшя atыlыrdы.

Qoшunlarыn яhval-ruhiyyяsi яladыr, dцшmяn чoxlu itki verib, tяkcя Xaraшurtda 60-dяk ermяni meyiti var.

Podpolkovnik Bяhram bяy Nяbibяyovun цчцncц batareyasыnыn toplarы aramsыz dюyцшlяr apardыьыna gюrя tamamilя yararsыz hala dцшmцшdцr.

Yaxшы olar ki, onlar 1902-ci il

nцmunяli porшenli toplarla яvяz edilsin. Яlavя batareya qцvvяsi gюndяrmяyinizi xahiш edirяm.

General Hяbib bяy Sяlimov. Шuшa,10 aprel 1920-ci il

Bяhram bяy Nяbibяyovun hяyat tarixinin hяr bir mяrhяlяsi яsil insan ucalыьыna doьru yцksяliш mяrhяlяlяridir.

Bяhram bяy milli ordu quruculuьunda fяdakarlыq gюstяrmiш, mцqяddяs vяtяn torpaqlarыnыn цfunяtli ermяnidaшnak tapdaьы altыna dцшmяmяsi цчцn dюyцш meydanlarыna atыlmышdыr.

O, XX yцzilliyin iyirminci illяrindя bolшevik istibdadы altыnda inlяyяn xalqыnыn dяrdinя шяrik чыxaraq bцtцn imtiyazlardan - rцtbя, vяzifя vя rahat hяyat tяrzindяn bir andaca imtina edib ayaqlar altыna atыlmыш insan lяyaqяtinin qaldыrdыьы цsyanыnыn rяhbяrlяrindяn birinя чevrildi.

Bяhram bяy Nяbibяyov 1930-cu ilin iyul ayыnda Bideyiz kяndinin yaxыnlыьыndakы Buxdur daьыnda чeka cяlladlarы ilя dюyцшdя qяhrяmancasыna hяlak oldu. Цsyan yatыrыldыqdan sonra asmaq-kяsmяk xislяtinя sadiq qalan bolшevik rejimi яhalinin gюzцnц qorxutmaq цчцn kцtlяvi repressiya tяtbiq etdi. Sюzdя юvladыn ataya, qardaшыn qardaшa cavabdeh olmadыьыnы iddia edяn Stalin цsulidarяsi яslindя яrя gюrя arvadы, qardaшa gюrя qardaшы, ataya gюrя юvladы amansыzcasыna cяzalandыrыrdы. Bu cцr hallarыn sayы-hesabы olmamышdыr.

Bяhram bяyin yaxыn qohum-яqrяbasы da belя qanunsuzluьun qurbanы oldular. Bяhram bяyin qardaшlarы, Азярбайъан Ъцмщуриййяти Милли Ордунун забитляри - Биринъи Ъаваншир пийада алайынын капитаны Vahid bяy vя полковник Hцseyn bяy Нябибяйовлар heч bir яsas olmadыьы halda, Bяhram bяyin qardaшlarы olduьu цчцn hяbs olundular. O zaman Vahid bяyin 60, Hцseyn bяyin isя 38 yaшы var idi. Onlarыn hяr biri 3 il azadlыqdam mяhrum edildi. Шяki цsyanыnыn fяal iшtirakчыlarыndan biri dя Hцseyn Яsяdulla oьlu idi. O, Molla Mustafanыn bacыsы ilя evlяnmiшdi. Onlarыn arasыnda mehriban vя sяmimi qohumluq mцnasibяtlяri mюvcud olmuшdur.

Hцseyn bяy bolшevik rejiminin tюrяtdiyi rяzalяtlяrя gюrя ona qarшы barышmaz mюvqe tutmuшdu. Cяsarяt vя igidliyin vяhdяti onun xarakterinя xas olan xцsusiyyяt idi. Mahir, sяrrast atыcы kimi шюhrяt qazanmышdы. Kommunist-bolшevik Partiyasыnыn цzvц olan, canla-baшla sovet sisteminя xidmяt edяn vя bunun mцqabilindя Gюyчay rayon hяrbi komissarы vяzifяsinя yцksяlяn qardaшы Яlibala onu yolundan dюndяrmяk цчцn чox sяy gюstяrmiш, lakin mяqsяdinя nail ola bilmяmiшdir. (Арды вар)

сящ. 12

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

САДЫГ МУРТУЗАЙЕВ Шякилилярин йаддашына щякк олунмуш рящбяр дцнйасыны дяйишди.

2021-ъи ил февралын 4-дя, узун мцддят Шяki, Abшeron vя Aрdam rayonlarыnda Partiya Komitяlяrinin birinci katibi vяzifяsindя iшlяyяn, сонра ися Аzяrbaycan Kяndli-Fermer Тяsяrrцfatlarы Иstehsalat Birliyinin sяdri олмуш Sadыq Murtuzayev 94 yaшыnda dцnyasыnы dяyiшib.

Йадыныздадырса, гязетимизин 2017-ъи ил ийун тарихли сайында 10 ил Шякидя Шящяр Партийа Комитясинин биринъи катиби олмуш Садыг Муртузайевин анадан олмасынын 90 иллик йубилейиня щяср етдийимиз мягадяни дя “Шякилилярин йаддашына щякк едилмиш рящбяр” адландырмышдыг. Щямин мягаля дяръ едилдикдян дярщал сонра Садыг мцяллим редаксийамыза зянэ едяряк, кювряк сясля, щяля дя Шякидя ону хатырлайанларын олдуьуна чох севиндийини билдирди. Сонралар да о, бизимля тез-тез телефон ялагяси сахлайар, Шяки щаггында марагланар, севинъимизя дя, кядяримизя дя шярик оларды... Инди ися йубилейдян 4 иля йахын вахт ютцр вя Садыг мцяллим дя бир айа йахындыр ки, щагг дцнйасындадыр. Лакин Шякидя йеня дя щамы Садыг мцяллими бюйцк щюрмятля хатырлайыр вя хатырлайаъаг... Яслиндя тякъя Шякидя дейил, там мясулиййятля дейя билярик ки, Sadыq Murtuzayevи юlkяmizdя orta vя yaшlы nяslin nцmayяndяlяrindяn az adam tapыlar ki, танымасын, yaхud da щеч олмазса, бир партийа-дювлят хадими кими onun adыnы ешitmяsin. Садыг Няби оьлу Муртузайев 1927-ci il iyulun 25-dя qяdim qonшumuz Qax rayonunun чoxsaylы ziyalыlar - alimlяr, yazычыlar, tariхчilяr, гыса десяк, танынмыш insanlarы иля мяшщур олан Иlisu kяndindя дцнйайа эюз ачмышды. Азярбайъан Педагожи Институнун дил-ядябиййат факцлтясини битирдикдян сонра Загатала Педагожи Техникумунда бир мцддят мцяллим ишлядикдян сонра, 1952-ъи илдя Загатала Азярбайъан КП Загатала район Партийа Комитясинин биринъи катиби Рцстям Сяфярялийевин тягдиматы иля щямин комитядя яввялъя тяшкилат, сонра тяблиьат вя тяшкилат шюбясинин мцдири вязяфяляриндя чалышмышдыр. 1956-59-ъу иллярдя ися Загатала район Партийа Комитясинин икинъи, 1959-62-ъи иллярдя ися биринъи катиби олмуш вя щямин вахт ССРИ Али Советиня депутат сечилмишдир. Щямин яряфядя щям дя аспирантура тящсили алан С.Муртузайев “М.Ф.Ахундовун фразеолоэийасы” мювзусунда намизядлик диссертасийасы мцдафия едяряк, филолоэийа елмляри намизяди ады алмышдыр. Загаталадан сонра, бир ил Azяrbaycan KP MK-nыn ideologiya шюbяsinin mцdiri ишляйян Садыг Муртузайев, 1963-70-ъи иллярдя Абшерон район, 1970-80-ъи иллярдя Шяки шящяр, 1980-88-ъи иллярдя Аьдам район вя 1988-90-ъы иллярдя икинъи дяфя Абшерон район партийа комитяляринин биринъи катиби вязифяляриндя чалышмышдыр. 1990-ъы илдян юмрцнцн сонуна гядр ися юзцнцн тяшкил етдийи Azяrbaycan Kяndli-Fermer Tяsяrrцfatlarы Иstehsalat Birliyinin sяdri олмушдур. Садыг Муртузайев щяsяd aparыlasы tяшkilatчыlыq qabiliyyяtinя малик, insanlarы bir dяfя gюrmяklя onlar haqqыnda doьru-dцrцst mяlumat vеrя bilяn, istяnilяn sahяni mцtяxяssislяrинdяn yaxшы билян вя idarя etmяk bacarыьы olan bir rяhbяr иди.

"Boш vaxt" anlayышыnыn nя olduьunu bilmяyяn, asudя vaxtы olan kimi mцtaliя еdяn, bildiklяrini vя hяyat tяcrцbяsini qяlяmя alan filologiya еlmlяri namizяdi, yazычы-publisist иди. О, щяля 1963-70-ci illяrdя Abшеronda bi-

rinci katib вязифясиндя ишlяdiyi vaхt rеspublikamыzda ilk dяfя хarici юlkяlяrlя dostluq яnяnяlяrinin tяшkil olunmasыnda хцsusi sяy gюstяrmiшdi. Mяhz, onun sяyi nяticяsindя Bolqarыstanыn Razqrad шяhяri ilя Abшеron rayonu qardaшlaшмышdы. Еlя o zaman Хыrdalan qяsяbя pionеrlяr еvindя iшlяyяn hяmyеrlimiz, bяstяkar Шahid Яbdцlkяrimov "Abшеron-Razqrad" mahnыsыnы bяstяlямишdi. Sadыq mцяllim isя Razqrad шяhяrinin fяхri vяtяndaшы адына лайиг эюрцлмцшдц. Цмуммилли лидер Щейдяр Ялийевин Азярбайъан КП МК-нын биринъи катиби олан дюврдя - 1970-ci il noyabrыn 1-dяn 1980-ci il aprеlin 7-dяk Шяki шяhяr Partiya komitяsinin birinci katibi vяzifяsindя iшlяйян Sadыq mцяllim Шяkinin дя mяdяniyyяt sahяsindя юzцnяmяхsus vя яvяzolunmaz аdыnы yazмышды. Sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi sahяlяrin bilicisi olduьu kimi, mяdяniyyяt sahяsini dя incяliklяrinя qяdяr bilяn Sadыq mцяllim sюzцn яsil mяnasыnda mяdяniyyяt aшiqi idi. Садыг мцяллимин Шякидя биринъи катиб кими ишя baшladыьы dюvrdя dеmяk olar ki, районда siyasiiqtisadi vяziyyяt дя чoх aшaьы idi. Lakin o, iшя baшladыьы ilk anlardan ziyalыlarы vя fяallarы sяfяrbяr еtmяklя rayonu bu vяziyyяtdяn чыхarmaq цчцn yaddaqalan bюyцk tяdbirlяr gюrmяyя baшladы. Хцsusяn kadr potеnsialыndan daha sяmяrяli istifadя еtmяyя цstцnlцk vеrdi.

Onu da qеyd еdяк ki, 1970-80-ci illяrdя Шяkidя bir чoх sosial yюnцmlц mцяssisяlяr, ictimai vя fяrdi yaшayыш binalarы tikilib istifadяyя vеrildi.

1975-ci ilin yanvar ayыnda rеgionumuzda ilk olaraq Шяkidя tяbii qazыn mяшяli yandыrыldы vя sonra шяhяr vя rayonun bцtцn kяndlяri qazlaшdыrdы; 1971-ci ildя Azяrbaycanda ilk dяfя olaraq Шamaхыda, sonra isя Шяkidя яnяnяvi olaraq "Mяhsul bayramы" kечirilmяyя baшlandы; 1973-cц ildя Шяki Ukraynanыn Jmеrinka шяhяri ilя qardaшlaшdы; Шяki-Zaqatala sosializm yarышы tяшkil olundu; Gеniш imkanlara malik "Marхal" istirahяr zonasы Шяkililяrin istifadяsinя vеrildi; 1974-cц ildя Bakыda "Шяki mяtbяхti" gцnlяri, Azяrbaycan tеlеviziyasыnda isя Шяkinin bяdii юzfяaliyyяt kollеktivlяrinin konsеrtlяri tяшkil olundu; 1976-cы ildя Шяkidя Tibb iшчilяrinin mяdяniyyяt еvi tikilib istifadяyя vеrildi vя o dюvrdя rayonumuzda fяaliyyяt gюstяrяn mяdяniyyяt mцяssisяlяrindя tяmir iшlяri aparыldы; 1978-ci ildя шяhяrimizin "Zirvя" хalq instrumеntal ansamblы Moskvada bюyцk oktyabrыn 60 illiyinя hяsr olunmuш цmumittifaq fеstivalыnda 1-ci yеrя лайиг эюрцлцб, шяhяrimizя qыzыl mеdalla qayыtdы; 1978-ci ildя Шяkidя "Юzbяkistan Яdяbiyyatы", 1979-cu ildя isя "Ukrayna Яdяbiyyatы" gцnlяri kечirilib, hяmin rеspublikalarыn шair vя yazычыlarы ilя Шяki zяhmяtkешlяrinin gюrцш gеcяlяri kечirildi; 1976-80-ci illяrdя isя Шяkidя hяr il "Яmяk vя Иncяsяnяt" bayramы kечirilirdi.

Onu da хatыrladыm ki, S.Rяhman adыna Шяki Dюvlяt Dram Tеatrыnыn Bolqarыstanda vя Kubada kечirilяn Bеynяlхalq Tеatr fеstivallarыnda iшtirakы da, Шяki tеatrыnыn aktyorlarыnыn mяnzillя tяmin olunmasы da Sadыq mцяllimin rяhbяrliyi dюvrцnя tяsadцf еdir. ...vя bu siyahыnы daща чox uzatmaq olar, lakin сон олараг ону да гейд едяк ки, Садыг мцяллим щям дя qayьыkеш ailя baшчыsы, dюrd юvladыn atasы, yеddi nяvяnin babasы vя on цч nяticяnin ulu babasы иди... Аллащ она рящмят елясин.

Мурад НЯБИБЯЙОВ Редаксийадан: Шяки Бялядиййясинин коллективи, бцтцн шякилиляр адындан Садыг мцяллимин аилясиня вя язизляриня дярин щцзнля башсаьлыьы верир, онлара Аллащдан сябр диляйир.

№ 02 (197), Феврал 2021

"Azяrbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkiшafa dair Milli Prioritetlяr" adlы proqramыn tяsdiq olunmasы dюvlяtin idarя olunmasыnda strateji planlaшmanыn tяcяssцmцdцr. Risklяrin azalmasыna, sahяlяrin sцrяtli inkiшafыna, hяmчinin istiqamяtlяr цzrя sahяvi prioritetlяrin mцяyyяn olunmasыna xidmяt edяn sюzцgedяn strateji idarяetmя metodu, eyni zamanda юlkяmizin gяlяcяk inkiшaf mяnzяrяsini dя mцяyyяn edir.

Dюvlяtin davamlы inkiшafыnы tяmin etmяk цчцn Azяrbaycanda bцtцn zяruri amillяr mюvcuddur. Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyцnцn tяmin olunmasы xalqыmыzыn чoxяsrlik tarixindя mюhtяшяm yer tutur. Dюvlяt sяrhяdlяrini bяrpa etmяklя Azяrbaycan xalqы son bir яsrdя hяrbi vя diplomatik sahяdя яn bюyцk zяfяrя nail oldu. Vяtяn Mцharibяsindя яldя olunan qяlяbя ilя Azяrbaycanda mahiyyяt etibarы ilя yeni inkiшaf mяrhяlяsi baшlandы. Qяlяbя nяticяsindя iшьaldan azad edilmiш яrazilяrin юlkяnin цmumi iqtisadiyyatыna reinteqrasiyasы, yeni beynяlxalq vя regional nяqliyyat-logistika dяhlizlяrinin imkanlarыndan faydalanmaq Azяrbaycanыn inkiшafыna bюyцk tяkan verяcяkdir. Mцnaqiшяnin hяlli eyni zamanda, regionun tяhlцkяsizliyini vя kommersiya cяlbediciliyini tяmin edяn strateji faktordur. Bu Bюyцk Qayыdыш vяtяndaшlarыmыzыn iшьaldan azad edilmiш яrazilяrdя dayanыqlы mяskunlaшmasыnda vя bu яrazilяrin юlkяnin iqtisadi fяaliyyяtinя qoшulmasыnda bir kюrpц olacaqdыr.

Azяrbaycan iqtisadiyyatda dayanыqlы inkiшaf modelini tяrяnnцm edяn юlkяdir. Uьurlu sosial-iqtisadi vя siyasi nailiyyяtlяr, milli vя multikultural dяyяrlяr qarшыdakы illяrdя Шяrqlя Qяrbin qovшaьы olan Azяrbaycanыn qцdrяtinin daha da artacaьыna яminlik yaradыr. Bu imkanlar 2030-cu ilя qяdяr olan mяrhяlяdя Azяrbaycanыn iqtisadi suverenliyinin mюhkяmlяndirilmяsinя vя mцasir hяyat standartlarыna яsaslanan yцksяk sosial rifah cяmiyyяtinя malik qцdrяtli dюvlяtя чevrilmяsinя zяmanяt verir.

Nюvbяti onillikdя юlkяnin sosial-iqtisadi inkiшafыnda mцяyyяn olunmuш beш milli prioritetinin qorunmasы vя reallaшdыrыlmasыna xidmяt etmяk Azяrbaycanda yaшayan hяr bir шяxsin vяtяndaшlыq vяzifяsidir. Tяsdiq olunmuш sяnяd dюvlяtin nюvbяti 5 strateji prioritetlяrini mцяyyяn edib: - Dayanыqlы artan rяqabяtqabiliyyяtli iqtisadiyyat; - Dinamik, inklцziv vя sosial яdalяtя яsaslanan cяmiyyяt; - Rяqabяtli insan kapitalы vя mцasir innovasiyalar mяkanы; - Ишьaldan azad olunmuш яrazilяrя bюyцk qayыdыш; - Tяmiz яtraf mцhit vя "yaшыl artыm" юlkяsi.

ИГТИСАДИ ИСЛАЩАТЛАР dinamik, inklцziv vя sosial яdalяtя яsaslanan cяmiyyяtin formalaшmasыna xidmяt edir.

Qeyd edilяn milli prioritetlяr eyni zamanda Birlяшmiш Millяtlяr Tяшkilatыnыn "Dцnyamыzыn transformasiyasы: 2030-cu ilяdяk dayanыqlы inkiшaf sahяsindя Gцndяlik"dяn irяli gяlяn юhdяliklяrin icrasы istiqamяtindя dя xцsusi яhяmiyyяt kяsb edir. Иqtisadiyyatda tяtbiq olunacaq yeniliklяr vя tяsdiq olunmuш "Milli Prioritetlяr" cяmiyyяtin bюyцk hissяsinin hяyat sяviyyяsinin yaxшыlaшmasыna xidmяt edяcяkdir. Юzяl sektorun, xцsusilя dя kiчik vя orta sahibkarlыьыn iqtisadi artыmыn vя mяшьulluьun baшlыca mяnbяyinя чevrilmяsi цчцn iшgцzar mцhit яhяmiyyяtli dяrяcяdя yaxшыlaшdыrыlmalыdыr. Tяsdiq olunmuш Milli Prioritetlяr iqtisadi mцnasibяtlяrdя iшtirak edяn bцtцn subyektlяrinin fяaliyyяtindя mцsbяt яks olunacaqdыr. Иqtisadiyyatda uzunmцddяtli investisiya resurslarыnыn яsas mяnbяyi olan kapital vя sыьorta bazarыnыn inkiшafы sцrяtlяndirilmяlidir. Milli bank sektorunun dayanыqlыьы tяmin olunmalы, ona olan etimad yцksяlmяli, real iqtisadiyyatыn maliyyяlяшdirimяsindя banklarыn payы artыrыlmalы vя sahibkarlыq fяaliyyяtinin inkiшafыna tяkan vermяlidir.

Davamlы vя yцksяk iqtisadi artыm dinamik vя inklцziv cяmiyyяtin formalaшmasыna xidmяt etmяli, hяr bir vяtяndaш юz hяyatыnda bu inkiшafы hiss etmяlidir. Иnsanlarыn sosial statusundan vя yaшadыьы яrazidяn asыlы olmayaraq iqtisadi imkanlara чыxышы bяrabяr vя яdalяtli olmalыdыr. Bu prioritet цч mяqsяd яsasыnda uьurla reallaшmalыdыr: inkiшafdan hяr bir vяtяndaшыn bяhrяlяnmяsi; yцksяk vя яdalяtli sosialtяminat, inklцziv cяmiyyяt; paytaxt vя regionlarыn tarazlы inkiшafы. Иqtisadi islahatlar cяmiyyяtin bцtцn tяbяqяlяrini яhatя edяcяkdir. Юlkяnin bцtцn tяbяqяlяri cяmiyyяtin ayrыlmaz hissяsidir vя dюvlяt onlarыn qayьыsыnda durur. Aparыlan islahatlar юlkяdя yoxsulluq sяviyyяsinin minimuma endirilmяsi vя aшaьы iшsizlik sяviy-yяsi, elяcя dя yoxsul tяbяqяnin ehtiyaclarыnыn qarшыlanmasыna yюnяlяn цnvanlы yardыmlarыn яhatя dairяsinin geniшlяndirilmяsi vяtяndaшlarыn sosial mцdafiяsinя яlavя imkanlar yaradыr.

Regionlarыn tarazlы inkiшafы dюvlяtin цmumi sцrяtli inkiшafыna xidmяt edir. Regionlarыn inkiшafыnыn paytaxtыn inkiшaf sяviyyяsinя uyьunlaшdыrmaq юnяmli vяzifяlяrdяndir. Bunun цчцn regionlarda zяruri olan bцtцn iqtisadi vя sosial infrastruktur yaradыlmышdыr.

Azяrbaycan rяqabяtli insan kapitalы vя mцasir innovasiyalar mяkanыna чevrilmяlidir. Son dюvrlяrdя dцnya iqtisadiyyatыnda mцшahidя olunan inqilabi texnoloji dяyiшikliklяr шяraitindя юlkяlяrarasы rяqabяt daha da artmышdыr. Dцnyada artan rяqabяtя hazыr olmaq цчцn hяr bir юlkяnin prioriteti yцksяk rяqabяtli insan kapitalыnы formalaшdыrmaqdыr. Azяrbaycanda XXЫ яsrin tяlяblяrinя uyьun olan tяhsil sisteminin formalaшmasыnda dюvlяtin iqtisadi potensialыnыn payы mцtlяq artыrыlmalыdыr. Яtraf mцhit vя "yaшыl artыm" юlkяnin dayanыqlы inkiшafыnы tяmin edяn юnяmli amillяrdяndir. Qlobal iqlim dяyiшikliklяrinin miqyasыnы nяzяrя alaraq ekoloji tяmiz texnologiyalarыn tяtbiqinя яhяmiyyяtli yer verilmяli, tяmiz enerji mяnbяlяrindяn istifadя, tullantыlarыn tяkrar emalы vя чirklяnmiш яrazilяrin bяrpasы tяшviq edilmяlidir. Юlkяnin perspektiv iqtisadi inkiшafы ilя bяrabяr яtraf mцhitin saьlamlaшdыrыlmasы, yaшыllыqlarыn sцrяtli bяrpasы vя artыrыlmasы, su ehtiyatlarыndan vя dayanыqlы enerji mяnbяlяrindяn sяmяrяli istifadя tяmin edilmяlidir.

№ 02 (197), Феврал 2021 Вагиф АСЛАН

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда)

Яdяbiyyat tarixчiliyinin Яhmяd Kabaklы konsepsiyasы Иса ЩЯБИББЯЙЛИ,

академик, АМЕА-нын витсе президенти, АМЕА Ядябиййат Институнун директору (Яввяли ютян сайымызда) Tцrkiyяnin яdяbiyyat tarixчiliyindя яnяnяvi dюvrlяшmя prinsipi kimi islamdan яvvяl vя sonrakы mяrhяlяlяr, habelя Batы yюnlц яdяbiyyat mяrhяlяsi яsas gюtцrdцyц halda, Яhmяd Kabaklыnыn tяsnifatыnda bu bюlgцyя XVЫЫЫ яsrdяn sonrakы dюvrцn яdяbiyyat tarixinin reallыqlarыnы яks etdirяn mцяyyяn яlavяlяr dя edilmiшdir. Belяliklя, Яhmяd Kabaklы dюvrlяшmяsindя Tцrkiyяdя qяbul edilmiш Иslamilik юncяsi яdяbiyyat, islam tяsiri ilя yaranan яdяbiyyat vя Qяrb yюnlц яdяbiyyat bюlgцlяrindяn baшqa Divan vя xalq яdяbiyyatlarы, Tцrkiyя xaricindяki tцrklяr arasыnda meydana gяlяn яdяbiyyatlar, Tяnzimat vя Sяrvяti-fцnun dюvrlяri яdяbiyyatы, Milli яdяbiyyat (19401966) vя Yeni яdяbiyyat (1966dan sonra) mяrhяlяlяrinin dя чox qыsa шяkildя, bяzяn bir cцmlя ilя adы чяkilmiшdir. Doьrudur, Яhmяd Kabaklы tцrk яdяbiyyatы tarixinin dюvrlяшmяsi цzrя tяsnifat aparmaьы qarшыsыna mяqsяd kimi qoymamышdыr. Lakin чoxcildlik nяшrin ayrы-ayrы cildlяrinя yazdыьы mцqяddimяlяrdяn yuxarыdakы mяlumatlarы axtarыb tapmaq mцmkцndцr. Яhmяd Kabaklыnыn "Tцrk яdяbiyyatы" чoxcildliyindя яdяbiyyat nяzяriyyяsi юzцnяmяxsus yer tutur. Kitabыn birinci cildi tam olaraq яdяbiyyat nяzяriyyяsi anlayышlarыna hяsr edilmiшdir. Bu, sonrakы cildlяrdя яks etdirilяcяk proseslяrin mahiyyяtini aydыn surяtdя baшa dцшmяk цчцn aчar rolunu oynayыr. Яhmяd Kabaklы "Яdяbiyyat nяdir?" sualыndan baшlayaraq, яdяbi nюvlяr vя janrlar, bяdii tяsvir vя ifadя vasitяlяri, яdяbi cяrяyanlar vя vяznlяr haqqыnda yыьcam elmi mяlumatlarы kitaba daxil etmiшdir. Яdяbiyyat nяzяriyyяsinя dair anlayышlar шяrh edilяrkяn Qяrb яdяbiyyatыndan, xцsusяn fransыz elmi-nяzяri fikrindяn dя misallarыn gяtirilmяsi, istinadlarыn verilmяsi Яhmяd Kabaklыnыn geniш elmi dцnyagюrцшя, яhatяli bilik vя mяlumata malik olduьunu gюstяrir. Analitik tяhlil vя шяrhlяr kitabdakы nяzяri materialы elmi sяviyyяdя чatdыrmaьa шяrait yaradыr. Яhmяd Kabaklы tцrk tяfяkkцrlц vя Qяrb dцnyagюrцшlц яdяbiyyat nяzяriyyячisidir. O, hяtta bяzi hallarda Avropa яdяbiyyat terminlяrini tцrklяшdirmяk baxыmыndan yeni sюzlяr icad etmiшdir. Яhmяd Kabaklы Qяrbdя geniш yayыlmыш Eksiztensializm cяrяyanыnыn adыnы tцrk яdяbiyyatшцnaslыьыna uyьunlaшdыraraq "varoluшчuluq akыnы" adlandыrmышdыr. O, яdяbiyyatыn tяrifindяn bяhs edяrkяn dя Qяrbчi baxышlara nяzяr salmaqla yanaшы, юzцnцn yaratdыьы aшaьыdakы tяrifi diqqяtя чatdыrыr: "Яdяbiyyat bilik, ehtimal vя mцшahidяlяrя dayanan duyьular, dцшцncяlяr vя xяyallarыn yardыmы ilя gюzяl sюz vя yazы яsяrlяri meydana gяtirmя sяnяtidir". Digяr яdяbiyyat anlayышlarы haqqыnda da Яhmяd Kabaklыnыn юzцnяmяxsus baxышы vardыr. Kitabdakы tяriflяrin яksяriyyяti Яhmяd Kabaklыya mяxsusdur. Bunlar Яhmяd Kabaklыnыn geniш mяnada яdяbiyyatы dяrindяn qavradыьыnы, hяr яdяbi

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 13

T Tц цr rk k x xa al lq ql la ar rы ы я яd dя яb bi iy yy ya at tы ы

anlayышыn mahiyyяtinя iшыq salmaq imkanlarыnы vя цmumilяшmiш elminяzяri mцlahizяlяr irяli sцrmяk istedadыna malik olduьunu gюstяrir. Яdяbiyyat nяzяriyyячiliyi "Tцrk яdяbiyyatы" kitabыnыn aьыr tяrяfidir. Яhmяd Kabaklыnыn "Tцrk яdяbiyyatы" яdяbiyyat nяzяriyyяsi aьыrlыqlы яdяbiyyat tarixidir. Doьrudur, яdяbiyyat nяzяriyyяsinя, daha doьrusu, яdяbi cяrяyanlara цstцnlцk vermяk яdяbiyyat tarixчiliyindя istinad edilяcяk yeganя meyar deyildir.

Burada baшqa zяruri amillяr dя olmalыdыr. Dцnyanыn яksяr юlkяlяrindя, o cцmlяdяn, Tцrkiyяdя, elяcя dя Azяrbaycanda tяbii olaraq яdяbiyyat tarixчiliyindя яdяbi-tarixi prosesin gediшatы, yazычы vя шairlяrin hяyatы vя yaradыcыlыьыnыn tяqdim olunmasы aparыcы mюvqeyя malik olmuшdur.

Dюvrlяшmя baxыmыndan ictimai formasiyalar цzrя bюlgцlяrя istinad etmяk meyli dя uzun zaman yaшamышdыr. Sadяcя xronoloji ardыcыllыqla яsrlяrdяn-яsrя яdяbiyyat tarixinin tяqdim olunmasы asan yol olduьu цчцn daha geniш yayыlmышdыr. Son illяrdя Azяr-baycan elmindя яdяbiyyat tarixinin dюvrlяшmяsinin kompleks yanaшmalar яsasыnda yeni elmi konsepsiyasы da tяklif olunur...

Professor Яhmяd Kabaklы isя яdяbiyyatыn inkiшaf yolunu яdяbi axыnlar vя qruplar цzrя tяqdim etmяyя цstцnlцk vermiшdir. Daha doьrusu, яdяbiyyatыn яsrdяn-яsrя inkiшafы чяrчivяsindя, lakin yazычыlarыn яdяbi axыnlara vя yaradыcыlыq qruplarыna gюrя tяdqiqata cяlb edilmяsi vя tяhlil olunmasы Яhmяd Kabaklы konsepsiyasыnыn mahiyyяtini tяшkil edir. Яhmяd Kabaklы "Tцrk яdяbiyyatы" kitabыnыn юzцnяmяxsusluьunu izah edяrkяn bir neчя yerdя burada яdяbiyyat tarixi vя mяtnшцnaslыqla яdяbiyyat nяzяriyyяsinin hansы miqyasda verilmяsindяn sюz aчmaqla tяdqiqatыnda nяzяri istiqamяtin aparыcы olmasыnы nяzяrя чatdыrыr. "Tцrk яdяbiyyatы" kitabыnыn sonrakы cildlяr цчцn dя proqram xarakteri daшыyan birinci cildindяki "Юn sюz"цndя bu чoxcildlikdя яdяbiyyat tarixi ilя nяzяriyyяnin balansы aшaьыdakы kimi юz яksini tapmышdыr: "Nяhayяt, bu kitab nя sыrf tarixi bilgilяr vя lцzumsuz hяyat hekayяlяriylя doldurulmuш, nя dя yalnыz mяtn aчыklamalara hяsr edilmiшdir.

Yazычы vя шairlяri, onlardan seчilmiш mяtnlяrя birlikdя vermiш vя sяnяtkarlarы anlatmaq цчцn tяqdim etdiklяri gюrцшlяri mяtnlяrlя dяstяklяnmiшdir. Yazычыlarыn hяyatlarы qыsaca vя ancaq яsяrlяrinя aydыnlыq gяtirяn юlчцdя verilmiш, daha юnяmli olan xarakterlяri, fikirlяri, цslublarы цzяrindя durulmuшdur... Bir яdibin юzцnяmяxsusluьunu vя fikirlяrini tanыmadan яsяrlяrinin vя яsяrlяri bilinmяdяn юzцnцn anlaшыlmayacaьы gюrцшц яsas tutulmuшdur".

Bu baxыш Яhmяd Kabaklыnыn яdяbi-elmi mюvqeyini, hяm dя "Tцrk яdяbiyyatы"nыn mahiyyяtini aчan nяzяri tezislяrdir. Яslindя, yuxarыdakы fikirlяrdяn "Tцrk яdяbiyyatы" vя onun mцяllifinin fяrdi simasы ilя яlaqяdar яsas mяtlяblяr aydыn olsa da, kitabыn ikinci cildindяn gяtirdiyimiz aшaьыdakы sitatla mцшahidя etdiyimiz qяnaяtlяri daha konkret шяkildя aydыnlaшdыrmaq istяyirik: "Yazычы vя шairlяri tanыdarkяn onlarыn hяyat hekayяlяri (bioqrafiyalarы) цstцndя az durulmuшdur. Kitabыn rahat oxuna bilmяsi цчцn tarix, rяqяm vя шяrhlяrin чoxluьundan yan keчilmiшdir. Araшdыrmalarыmыzda aьыrlыq nюqtяsini yazычыlarыn kim olmalarы, fikirlяri, sяnяt anlayышlarы, цstцnlцk verdiklяri baшlыca janrlar vя o janrlarda gюstяrdiklяri юzцnяmяxsusluqlar tяшkil etmяkdяdir.

Yazычыlarыn iч dцnyalarыnы araшdыran bu tяrzdя чalышmalar яsl mяqsяdimiz olan mяtnlяrя daha asan

Mцhazirяlяr yanaшmaq imkanы verir. Sяnяtkarlarыn hяyatlarы ancaq яsяrlяrinя iшыq tutacaq qяdяr vя sыrf o mяqsяdlя uzun vя ya qыsa tяqdim olunmuшdur. Bцtцn cildlяrdя eyni xяtt gюrцnяcяkdir".

Demяli, professor Яhmяd Kabaklы tцrk яdяbiyyatшцnaslыьыnda яdяbiyyat nяzяriyyячiliyi aьыrlыqlы яdяbiyyat tarixчiliyi elmi mяktяbinin yaradыcыsыdыr. Яdяbiyyat nяzяriyyяsi ilя яdяbiyyat tarixчiliyinin qovшaьыnda nяzяri tяrяfя цstцnlцk vermяklя яdяbiyyat tarixi yaratmaq Яhmяd Kabaklыnыn яdяbiyyat tarixчiliyi konsepsiyasыnыn яsasыnы tяшkil edir.

Onun "Tцrk яdяbiyyatы" чoxcildliyinin bцtцn cildlяrindя яdяbiyyat tarixчiliyinin yeri gюzlяnilmяklя яdяbiyyat nяzяriyyяsi mяsяlяlяri юzцnцn geniш яksini tapmышdыr.

Tцrk яdяbiyyatы tarixinin mцxtяlif dюvrlяrindя яdяbiyyatda baш vermiш dяyiшikliklяrя, meydana чыxmыш яdяbi axыnlara, yazычы vя шairlяrin qruplaшdыrыlmasыna dair Яhmяd Kabaklыnыn baxышlarы kitaba nяzяri dяrinlik gяtirmiш, tяqdim olunan яdяbi simalarыn xidmяtlяrini, onlarыn bяdii yaradыcыlыьыnыn mahiyyяtini

(ЯЛАВЯЛЯР)

"Doьu Tцrk яdяbiyyatlarы" anlayышы чяrчivяsinя aid olan Шяrqi Tцrkцstan яdяbiyyatыndan bяhs etmiшdir. Yusif Balasaqunlu, Яdib Яhmяd ibn Mahmud Yцknяki, Xoca Яhmяd Yasяvi, Mahmud Kaшьari, habelя "Alpяr Tonqa" vя "Manas" dastanlarы haqqыndakы tяhlillяr vя mяlumatlar "Tцrk яdяbiyyatы"nыn ortaq tцrk baшlanьыcыnыn mюhkяm bцnюvrяsini tяшkil edir. Eyni zamanda, юzbяk-чaьatay яdяbiyyatыndan Яliшir Nяvai, Babur Шah, Яbцlqazi Bahadыr xana dair verilmiш tяhlillяr kitabыn цmumtцrk xarakterini bir qяdяr dя geniшlяndirir. Burada eyni zamanda, Azяrbaycan яdяbiyyatыnыn gюrkяmli яdяbi simalarыndan da sюz aчыlmышdыr. "Tцrk яdяbiyyatы"nыn ayrы-ayrы cildlяrindя чoxяsrlik Azяrbaycan яdяbiyyatыndan "Kitabi-Dяdя Qorqud" dastanlarы, klassik poeziyadan Иmadяddin Nяsimi, Mяhяmmяd Fцzuli, yeni dюvrdяn Mirzя Fяtяli Axundzadя, Mirzя Яlяkbяr Sabir, Яhmяd Cavad, mцasir dюvrdяn Sяmяd Vurьun, Sцleyman Rцstяm, Mikayыl Mцшfiq, Hцseyn Hцseynzadя (Hцseyn Arif), Nяbi

Яhmяd Kabaklыnыn цmumi hяcmi 4313 sяhifяdяn ibarяt olan 5 cildlik "Tцrk яdяbiyyatы" aydыn baшa dцшmяyя шяrait yaradыr.

Yazычыlarы qruplaшdыranda Яhmяd Kabaklы dцnyagюrцшц vя bяdii-sяnяtkarlыq xцsusiyyяtlяri etibarilя yaxыn olan sяnяtkarlardan eyni bяhs altыnda sюz aчыr. Mяsяlяn, "XЫЫЫ yцzillikdя din vя tяhkiyя шairlяri", "XЫV yцzilin hюkmdar шairlяri", "XV yцzilin Divan шairlяri", "XVЫ яsrin xalq шeiri", "Tяnzimat dюnяminin шairlяri", "Sяrvяti-Fцnun"un чaьdaшlarы" kimi geniш qruplaшdыrmalarla yanaшы, Яhmяd Kabaklы "Beш hecaчыlar", "Иlk sosialist шairlяr", "Tцrkчu milliyyяtчilяr", "Yeni islamчы axыn", "Baьыmsыz шairlяr", "Яruzu davam etdirяnlяr", "Sosial gerчяkчilяr", "Kюyчцlяr" vя sair kimi bюlgцlяrindя dя яdяbi materialdan чыxыш etmiшdir. Qeyd edilяn яdяbi qruplaшdыrmalarыn яksяriyyяti ilk dяfя Яhmяd Kabaklы tяrяfindяn яdяbiyyat tarixindя mцяyyяn edilmiш, oradan elmi dюvriyyяyя daxil olmuшdur. Bu mяnada цmumiyyяtlя tцrk яdяbiyyat tarixinin dюvrlяшmяsindя mюvcud яnяnяdяn bir qяdяr irяli gedяn Яhmяd Kabaklы yazычы vя шairlяri mюvzularы, ideyalarы vя цslublarыna gюrя qruplaшdыrarkяn dя orijinallыq nцmayiш etdirir. Яhmяd Kabaklы kitabыnы "Tцrk яdяbiyyatы" adlandыrsa da, яsasяn Anadolu tцrklяrinin яdяbiyyatыndan bяhs etmiшdir. Doьrudur, kitabыn birinci-ikinci cildlяrindя gюytцrklяr vя uyьurlar, habelя чaьatay яdяbiyyatы haqqыnda mцяyyяn mяlumatlar verilmiшdir. "Tцrk яdяbiyyatы"nda ortaq tцrk шairlяri vя mцtяfяkkirlяrinin hяyatы vя yaradыcыlыьыndan da danышыlmышdыr. Яhmяd Kabaklы "Tцrk яdяbiyyatы"nыn coьrafi bюlцmlяri"nin tяsnifatыnы apararaq,

Xяzri, Bяxtiyar Vahabzadя, Mяmmяd Aslan barяsindя kiчik oчerklяr verilmiшdir. Azяrbaycan яdяbiyyatыndan materialыn az olmasы sovet hakimiyyяti illяrindя Tцrkiyя ilя yaranmыш mяhdud siyasi-ideoloji mцhitlя яlaqяdar idi.

Nяhayяt, Яhmяd Kabaklы XX яsrin ikinci yarыsыnda яdяbiyyat dцnyasыnda parlamыш Krыm-tatar yazычыsы Чingiz Daьчы vя mяшhur qыrьыz яdibi Чingiz Aytmatovun hяyatы vя yaradыcыlыьыndan bяhs etmяklя "Tцrk яdяbiyyatы"nыn цmumi tцrkoloji mяnzяrяsini tamamlamышdыr.

Professor Яhmяd Kabaklыnыn mяшhur qыrьыz yazычыsы Чingiz Aytmatov haqqыnda dediyi "чox gцclц romanчыlar yetiшdirяn rus яdяbiyyatыnы vя dцnya яdяbiyyatыnы da чox yaxшы oxuyan Aytmatov tяbii bir tяmяl milli цnsцrlяrdяn dцnyaca oxunan kitablar yazmaq gцcцnя yetiшmiшdir" - kimi obrazlы vя gerчяk mцlahizяsi ilя цmumiyyяtlя, tцrk dцnyasы яdяbiyyatыnыn hansы qцdrяtя malik olmasыnы elmi surяtdя ifadя etmiшdir.

Professor Яhmяd Kabaklыnыn "Tцrk яdяbiyyatы" kitabыnda hяm яdяbiyyat nяzяriyyяsi anlayышlarыnы izah edяrkяn, hяm dя ayrы-ayrы yazычыlarы tяqdim etdikdяn sonra heч dя hяmiшя olmasa da, amma яksяr mяqamlarda oчerkin sonunda bяdii nцmunяlяrin verilmяsi kitabda яhatя edilяn mюvzularыn vя ya яdяbi шяxsiyyяtlяrin yaradыcыlыьыnыn da aydыn surяtdя vя яyani шяkildя dяrk olunmasыna kюmяk edir. Bu yolla kitabыn daxilindя sanki kiчik bir яdяbiyyat mцntяxяbatы da yerlяшdirilmiшdir.

Seчilmiш bяdii nцmunяlяrin kitaba daxil edilmяsi ondan istifadя edяnlяrin iшini asanlaшdыrmaq baxыmыndan da яhяmiyyяtlidir. Tцrkiyяdяki яdяbiyyat tarixlяrindя bяdii nцmunяlяrin kitaba daxil

edilmяsi demяk olar ki, qяbul edilmiш яnяnяdir. Heч шцbhяsiz, mяsяlяlяrin bu cяhяti bцtцn faydalы tяrяflяri ilя birlikdя Tцrkiyя яdяbiyyat tarixчiliyindя yaшamaqda davam edяn tцrk tяzkirя яdяbiyyatы яnяnяsindяn irяli gяlir. Bu, bir tяrяfdяn яdяbiyyat tarixчiliyindяki varislik яnяnяsini diqqяt mяrkяzinя чяkir vя faydalы gюrцnцrsя, digяr tяrяfdяn Tцrkiyя яdяbiyyat tarixчiliyindя tяzkirячilik яnяnяsindяn hяlя dя istifadя olunduьunu nяzяrя чarpdыrыr. Bundan baшqa, "Tцrk яdяbiyyatы"nda hяr bяhsdяn sonra istifadя olunan яdяbiyyat siyahыsыnыn diqqяtя чatdыrыlmasы hяm kitabыn elmi mяnbя baxыmыndan zяnginliyini gюstяrir, hяm dя bu nяшrdяn istifadя edяnlяri, xцsusяn ali mяktяb tяlяbяlяrini яdяbi-tarixi qaynaqlara doьru istiqamяtlяndirir. Цmumiyyяtlя, professor Яhmяd Kabaklыnыn цmumi hяcmi 4313 sяhifяdяn ibarяt olan 5 cildlik "Tцrk яdяbiyyatы" kitabы Tцrkiyяdя nяшr olunan fяrqli яdяbiyyat tarixidir.

Bu, xronoloji ardыcыllыq gюzlяnilmяklя yazычы vя шairlяrin яdяbi cяrяyanlar vя yaradыcыlыq qruplarы цzrя tяqdim olunmasы яsasыnda yazыlmыш яdяbiyyat tarixi kimi orijinal яsяrdir. Bu isя o demяkdir ki, Яhmяd Kabaklы nяticя etibarilя tцrk яdяbiyyatыnыn inkiшaf yolunu mцяyяn edяrkяn яdяbi qruplar vя cяrяyanlar цzrя tяsnifata цstцnlцk vermiшdir. Mяsяlяnin bu cяhяti nяinki Tцrkiyяdя, bцtюvlцkdя tцrk xalqlarы яdяbiyyatыnda yeni bir yanaшmadыr. Яdalяt naminя demяk lazыmdыr ki, Яhmяd Kabaklыnыn "Tцrk яdяbiyyatы" kitabыnda bu alыnmышdыr. Bцtцn bunlara gюrя Яhmяd Kabaklыnыn "Tцrk яdяbiyyatы" adlы 5 cildlik kitabы Tцrkiyя яdяbiyyatшцnaslarыnыn son bir яsr яrzindя яdяbiyyat tarixi baxыmыndan apardыqlarы elmi axtarышlarыn mюhtяшяm yekunu, hяm dя yeni baшlanьыcыdыr. Belя demяk mцmkцndцr ki, Яhmяd Kabaklы Tцrkiyяdя яdяbiyyat tarixчiliyini яnяnяvi tяzkirячilikdяn, mяtnшцnaslыqdan, tarixi-xronoloji inkiшaf mяrhяlяsindяn яdяbiyyat nяzяriyyяsi sяviyyяsinя чatdыrmышdыr. Professor Яhmяd Kabaklы яdяbiyyat tarixini fяrqli formatda tяqdim etmяklя Tцrkiyя яdяbiyyat tarixчilяrini qabaqlamышdыr. Bu gцn dя яdяbiyyat tarixчiliyindя яdяbi cяrяyanlar цzrя tяsnifat dюvrlяшmяnin mцhцm prinsiplяrindяn biri hesab olunur.

Haqqыnda sюz aчыlan professor Яhmяd Kabaklыnыn 5 cildlik "Tцrk яdяbiyyatы" kitabы bu qiymяtli яsяrin on dюrdцncц nяшridir. Tцrk яdяbiyyatы Vяqfi indi kitabыn altыncы cildini vя on beшinci nяшrini чapa hazыrlayыr.

Bu qяdяr ardыcыl nяшr olunmaq vя populyarlыq qazanmaq Яhmяd Kabaklыnыn яdяbiyyat tarixчiliyini yeni istiqamяtdя inkiшaf etdirmяk ideyasыnыn eksperiment yox, elmi reallыq olduьunu nцmayiш etdirir. Яhmяd Kabaklыnыn 5 cildlik "Tцrk яdяbiyyatы" kitabы tцrk dцnyasы яdяbiyyat tarixчiliyinin mцhцm elmi hadisяsi sayыlmaьa layiqdir. "Tцrk яdяbiyyatы" kitabы Tцrkiyя яdяbiyyat tarixчiliyindя Яhmяd Kabaklы mяrhяlяsinin fяrqli vя mцkяmmяl nцmunяsidir. Bюyцk zяhmяtin, dяrin vя geniш elmi dцnyagюrцшцn nяticяsindя formalaшmыш яdяbiyyat konsepsiyasы яsasыnda yaranmыш "Tцrk яdяbiyyatы" mцasir dюvrdя чoxcildlik, цmumilяшdirilmiш яdяbiyyat tarixlяri yazmaq цчцn яhяmiyyяtli elmi mяnbя olmaqla bяrabяr, hяm dя yeni яdяbiyyat konsepsiyalarы hazыrlamaq baxыmыndan dцшцndцrцcц elmi-nяzяri юrnяkdir.

525-ci qяzet 17 fevral 2018 (Арды вар)

сящ. 14

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 02 (197), Феврал 2021

Ятраф мцщитин горцнмасы щяр бир шяхсин боръудур Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi vя qorunmasы dюvlяt siyayяsitinin яsas istiqamяtlяrindяn biriдир Bяlяdiyyяlяrlя Иш Мяrkяzi "Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi vя gюtцrцlmяsi ilя baьlы qanunvericiliyin tяlяblяri barяdя" bяlяdiyyяlяrя tюvsiyя mяktubu gюndяrib.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Konstitusiyasыna яsasяn hяr kяsin saьlam яtraf mцhitdя yaшamaq, яtraf mцhitin яsl vяziyyяti haqqыnda mяlumat toplamaq vя ekoloji hцquqpozma ilя яlaqяdar onun saьlamlыьыna vя яmlakыna vurulmuш zяrяrin яvяzini almaq hцquqlarы vardыr. Heч kяs яtraf mцhitя, tяbii ehtiyatlara qanunla mцяyyяn edilmiш hяdlяrdяn artыq tяhlцkя tюrяdя vя ya zяrяr vura bilmяz. Hяmчinin dюvlяt ekoloji tarazlыьыn saxlanыlmasыna tяminat verir. Eyni zamanda яtraf mцhitin qorunmasы hяr bir шяxsin borcudur.

Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi vя qorunmasы dюvlяt siyasяtinin яsas istiqamяtlяrindяn birini tяшkil edir. Belя ki, Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyev Nazirlяr Kabinetinin юlkяnin sosial-iqtisadi inkiшafыnыn yekunlarыna hяsr olunmuш geniш iclaslarыndakы nitqlяrindя ekoloji tяdbirlяrin gюrцlmяsinin prioritet xarakter daшыdыьыnы vurьulamыш, qurumlar qarшыsыnda tяxirяsalыnmaz, чox ciddi vяzifяlяr qoymuшdur. Hяlя 2010-cu ildя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev ekoloji problemlяrя hяsr olunmuш mцшavirяdя dюvlяtimizin bu mяsяlяyя bюyцk юnяm verdiyini xцsusi olaraq diqqяtя чatdыrmышdыr. Mцшavirяdя юlkя baшчыsы юlkяnin ekoloji vяziyyяtinin dюvlяtin gцndяlik diqqяt mяrkяzindя olduьunu vя bu sahяdя geniшmiqyaslы layihяlяrin reallaшdыrыlacaьыnы bildirmiш, tяkcя 2010-cu ildя deyil, ondan sonrakы illяrdя dя ekoloji mяsяlяlяrin hяllinя bюyцk diqqяt gюstяrilmяlisinin vacibliyini qeyd etmiшdir. Hяmin il Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinin tяшяbbцsц ilя "2010-cu il Azяrbaycanda "Ekologiya ili" elan olunmuшdur. Юtяn mцddяt яrzindя юlkяdя ekoloji problemlяrin hяlli istiqamяtindя bюyцk layihяlяr hяyata keчirilmiшdir vя hazыrda bu istiqamяtdя iшlяr davam etdirilir.

Azяrbaycan Respublikasыnda yaшыllыqlarыn mцhafizяsi ilя яlaqяdar mцnasibяtlяrin tяnzimlяnmяsi, bu sahяdя dюvlяtin, bяlяdiyyяlяrin, fiziki vя hцquqi шяxslяrin hцquq vя vяzifяlяrinin mцяyyяn edilmяsi mяqsяdilя "Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn 2 may 2014cц il tarixli Qanunu qяbul edilmiшdir. Qeyd edilяn qanuna яsasяn yaшыllыqlar - шяhяrlяrin, digяr yaшayыш mяntяqяlяrinin

vя infrastruktur obyektlяrinin hцdudlarы daxilindя lazыmi ekoloji, mяdяni-saьlamlaшdыrma, landшaft vя mяkan gюrцnцшц baxыmыndan яhяmiyyяt daшыyan, tяbii halda mюvcud olan vя ya sцni yaradыlan aьac, kol, gцl-чiчяk vя ot bitkilяrinin toplumudur. Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi dedikdя яtraf mцhitin mцhafizяsi vя ekoloji vяziyyяtin yaxшыlaшdыrыlmasы mяqsяdi ilя yaшыllыqlarыn istifadяsinя,

keчirmяk, яrazisindя olan yaшыllыqlarыn geniшlяndirilmяsi mяqsяdi ilя hяvяslяndirmя tяdbirlяri mцяyyяnlяшdirib hяyata keчirmяkdяn ibarяtdir.

"Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanunun 13.8-ci maddяsinя uyьun olaraq Azяrbaycan Respublikasы Nazirlяr Kabinetinin 30 avqust 2016-ci il tarixli qяrarы ilя "Yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi Qaydasы"

- dюvlяt ehtiyaclarы цчцn yaшыllыq altыna dцшяn torpaqlar geri alыndыqda; - "Яtraf mцhitя tяsirin qiymяtlяndirilmяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa uyьun olaraq, strateji ekoloji qiymяtlяndirilmя (SEQ) vя яtraf mцhitя tяsirin qiymяtlяndirilmяsi (ЯMTQ) sяnяdlяri vя hяmin sяnяdlяrin dюvlяt ekoloji ekspertizasыnыn mцsbяt rяyi olan яrazi plan-

qorunmasыna, bяrpasыna vя geniшlяnmяsinя yюnяlmiш hцquqi, tяшkilati vя iqtisadi tяdbirlяr baшa dцшцlцr. Bu Qanun, meшя fondu torpaqlarыnda vя xцsusi mцhafizя olunan tяbiяt яrazilяri vя obyektlяrindя olan yaшыllыqlar, xцsusi mцlkiyyяtdя olan hяyяtyanы vя baь sahяlяrindяki yaшыllыqlar, habelя kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы istehsalы цчцn istifadя edilяn bitkilяrdяn ibarяt yaшыllыqlar (яkinlяr) istisna olmaqla, юlkя яrazisindяki yaшыllыqlara шamil edilir.

"Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa яsasяn yaшыllыqlarыn mцhafizяsi sahяsindя bяlяdiyyяlяrin vяzifяlяri kimi yaшыllыq яrazilяrinin geniшlяndirilmяsinя dair yerli proqramlar vя normativ xarakterli aktlar qяbul etmяk, yaшыllыqlarыn mцhafizяsi ilя яlaqяdar hяyata keчirilяn vя planlaшdыrыlan iшlяr vя яrazilяr barяdя яhalini mцtяmadi olaraq mяlumatlandыrmaq, mцlkiyyяtindя olan torpaqlardakы yaшыllыqlarыn uчotunu-monitorinqini aparmaq, yaшыllыqlarыn mцhafizяsi mяqsяdi ilя bяlяdiyyя bцdcяsindяn ayrыlmыш vяsaitin tяyinatы цzrя istifadя olunmasыna nяzarяti hяyata

tяsdiq edilmiш, sюzцgedяn Qayda meшя fondu torpaqlarыnda vя xцsusi mцhafizя olunan tяbiяt яrazilяri vя obyektlяrindя olan yaшыllыqlar, xцsusi mцlkiyyяtdя olan hяyяtyanы vя baь sahяlяrindяki yaшыllыqlar, habelя kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы istehsalы цчцn istifadя edilяn bitkilяrdяn ibarяt yaшыllыqlar (яkinlяr) istisna olmaqla, respublika яrazisindяki yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi mexanizmini mцяyyяn edir.

"Yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi Qaydasы"nыn 1.2-ci bяndinя яsasяn yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi bu Qaydada gюstяrilяn hallarda aьac, kol vя digяr bitkilяrin yerinin dяyiшdirilmяsinя (kюkцndяn чыxarыlmasыna) vя ya bяrpa edilmяsi шяrtilя kяsilmяsinя yюnяldilmiш tяdbirdir.

Hяmin Qaydalara gюrя Yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi Azяrbaycan Respublikasы Ekologiya vя Tяbii Sяrvяtlяr Nazirliyinin rяyi nяzяrя alыnmaqla, istifadяsindя olan torpaqlarda mяrkяzi icra hakimiyyяti orqanlarыnыn, digяr torpaq sahяlяrindя isя yerli icra hakimiyyяti orqanlarыnыn vя ya bяlяdiyyяlяrin qяrarы яsasыnda vя aшaьыdakы hallarda yol verilir:

laшdыrыlmasы sяnяdlяrindя nяzяrdя tutulan, habelя strateji ekoloji vя яtraf mцhitя tяsirin qiymяtlяndirilmяsinin aparыlmasы tяlяb olunmayan, lakin dюvlяt ekoloji ekspertizasыnыn obyekti olan vя dюvlяt ekoloji ekspertizasыnыn mцsbяt rяyi olan layihя hяyata keчirildikdя; - шяhяrsalma vя tikinti qaydalarыna zidd olaraq яkilmiш aьaclar yaшayыш vя qeyri-yaшayыш binalarыnda iшыqlanma (inшaat fizikasы) rejimini pozduqda; - aьac vя kol bitkilяri olan sahяdя sanitar qыrma iшlяri (qurumuш, mцalicяsi mцmkцn olmayan xяstя aьac vя kol bitkilяrinin kяsilmяsi vя s.) aparыldыqda; - texnogen vя ya tяbii xarakterli fюvqяladя hallar (ekoloji fяlakяt) baш verdikdя vя onlarыn nяticяlяri aradan qaldыrыldыqda; - aьac vя kol bitkilяri yerцstц vя yeraltы mцhяndiskommunikasiya tяminatы sistemlяrinя mane olduqda.

"Yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi Qaydasы"na яsasяn fiziki vя hцquqi шяxslяr istifadяsindя olan torpaq sahяlяrinя mцnasibяtdя mцvafiq orqanlara yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi ilя baьlы mцraciяt edir (mяrkяzi icra ha-

kimiyyяti, yerli icra hakimiyyяti vя bяlяdiyyяlяrя) vя imtinaya яsasverяn hallar olmadыьы tяqdirdя aidiyyяti orqanlar mцvafiq rяyin alыnmasы цчцn Ekologiya vя Tяbii Sяrvяtlяr Nazirliyinя mцraciяt edir vя Nazirlik tяrяfindяn yaшыllыьa yerindя baxыш keчirilяrяk mцvafiq rяy tяrtib olunur. Hяmчinin bяlяdiyyя vя digяr qurumlar tяrяfindяn yaшыllыьыn gюtцrцlmяsi цчцn qяrar qяbul edilmяsi zamanы rяylя yanaшы "Yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi Qaydasыna" яlavяdя gюstяrilяn yaшыllыьыn gюtцrцlmяsi vяrяqinin olmasы da яsasdыr.

Hяmin Qaydaya яsasяn gюtцrцlяn yaшыllыьыn bяrpa edilmяsi шяrtilя kяsilmяsi "Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununun 14-cц maddяsinin tяlяblяrinя uyьun bяrpa edilir. Яlavя olaraq qeyd olunur ki, "Bяlяdiyyяlяrin statusu haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa яsasяn yerli ekoloji proqramlara yerli шяraitdя mюvcud olan ekoloji tarazlыьыn qorunub saxlanыlmasы ilя baьlы tяdbirlяr dя daxil edilя bilяr. Hяmчinin "Яtraf mцhitin mцhafizяsi haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasыnыn Qanununa яsasяn яtraf mцhitin mцhafizяsi sahяsindя yerli юzцnцidarяetmя orqanlarы mцvafiq qanunvericiliklя onlara verilmiш sяlahiyyяtlяri hяyata keчirirlяr.

Eyni zamanda Azяrbayacan Respublikasыnыn Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 253-1.2-ci maddяsinя яsasяn yaшыllыqlarыn gюtцrцlmяsi qaydasыnыn pozulmasыna gюrя fiziki шяxslяr 1000 (min) manat miqdarыnda, vяzifяli шяxslяr 5000 (beш min) manat miqdarыnda, hцquqi шяxslяr 15000 (on beш min) manat miqdarыnda cяrimя edilir.

Yaшыllыqlarыn mцhafizяsi sahяsindя hцquq mцnasibяtlяrinin subyektlяri tяrяfindяn qanunvericilikdя nяzяrdя tutulmuш vяzifяlяrin yerinя yetirilmяsi, яsassыz mцraciяtlяrin aradan qaldыrыlmasы vя yalnыz qanunvericilikdя nяzяrdя tutulmuш hallar яsaslandыrыlaraq Ekologiya vя Tяbii Sяrvяtlяr Nazirliyinя rяy alыnmasы цчцn mцraciяt edilmяsi, bu sahяdя mюvcud qanunvericiliyin tяlяblяrinin dяrindяn юyrяnilmяsi vя icrasы tюvsiyя olunur.

Яdliyyя Nazirliyinin Bяlяdiyyяlяrlя Иш Mяrkяzi Belediyye.info

№ 02 (197), Феврал 2021

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

Шяkidя 2 fevral - Azяrbaycan Gяnclяri Gцnц mцnasibяtilя onlayn tяdbir keчirilmiшdir Fevralыn 1-dя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti ilя Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя Шяkidя 2 fevral Azяrbaycan Gяnclяri Gцnц mцnasibяtilя onlayn tяdbir keчirilmiшdir.

Tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin, Yeni Azяrbaycan Partiyasыnыn Шяki tяшkilatыnыn, Шяki шяhяr Tяhsil шюbяsinin, Ombudsmanыn Шяki Regional nцmayяndяliyinin, Шяki Heydяr Яliyev Mяrkяzinin яmяkdaшlarы, hяmчinin Шяkidя fяaliyyяt gюstяrяn ali vя orta ixtisas mяktяblяrinin bir qrup tяlяbяsi, gяnclяr tяшkilatlarыnыn fяallarы iшtirak etmiшlяr.

Tяdbiri giriш sюzц ilя aчan Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman idarяsinin rяisi Daшqыn Mikayыlov gяnclяrя gюstяrilяn dюvlяt qayьыsыndan, rayon gяnclяrinin ictimai-siyasi hяyatdakы rolundan, mцxtяlif sahяlяrdя яldя etdiklяri uьurlardan, pandemiya ilя mцbarizяdя gюstяrdiklяri fяallыqdan danышmышdыr. Дашгын Mikayыlov 2020-ci ilin cяnab Prezident Иlham Яliyev tяrяfindяn "Kюnцllцlяr ili" elan edildiyini xatыrladaraq, bununla baьlы kюnцllцlцk fяaliyyяtinin daha da geniшlяndiyini qeyd etmiш, юtяn il fяallыq gюstяrяn kюnцllцlяrя tяшяkkцrцnц bildirmiшdir.

Tяdbirdя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti

baшчыsы aparatыnыn - ictimai-siyasi vя humanitar mяsяlяlяr шюbяsinin mцdir mцavini Sadiq Yusifov gяnclяri 2 fevral

qoyulduьunu, gяnclяr siyasяtinin bu gцn юlkя Prezidenti cяnab Иlham Яliyev tяrяfindяn uьurla davam etdirildiyini bildir-

Ombudsmanыn Шяki Regional bюlmяsinin rяhbяri Pяrviz Mяmmяdov чыxыш edяrяk, Ombudsmanыn fяaliyyяti-

Azяrbaycan Gяnclяri Gцnц mцnasibяtilя tяbrik etmiш, xoш vя sяmimi arzularыnы чatdыrmышdыr. O, Azяrbaycan Gяnclяri Gцnцnцn tяsis olunmasыnыn Цmummilli Lider Heydяr Яliyevin adы ilя baьlы olduьunu qeyd edяrяk Ulu Юndяrin ikinci dяfя hakimiyyяtя qayыdышыndan sonra Azяrbaycanda dюvlяt gяnclяr siyasяtinin яsasыnыn

miшdir. Bu gцn шяkili gяnclяrin rayonun ictimai-siyasi, iqtisadi vя mяdяni hяyatыnda fяal iшtirak etdiklяrini diqqяtя чatdыraraq bu sahяdя шяhяr gяnclяr vя idman idarяsinin xцsusi rolunun olduьunu vurьulamышdыr.

Sonra Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Fяxri Fяrmanlarы ilя tяltif edilmiш gяnclяrin siyahыsы diqqяtя чatdыrыlmышdыr.

nin bir hissяsinin gяnclяrlя baьlы olduьunu qeyd etmiш, gяnclяr siyasяti ilя baьlы hцquqi baza haqqыnda mяlumat vermiш, gяnclяri tяbrik etmiшdir.

Tяhsil шюbяsinin mцdir mцavini Elxan Abdullayev gяnclяri tяhsil iшчilяri adыndan tяbrik etmiш, gяnclяrin vяtяnpяrvяrlik hissinin artыrыlmasыnda

Ящали Нцбар ИЛЙАСЛЫ,

Шяki шяhяr Statistika idarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi 2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunun яhalisi 900 nяfяr artaraq 188960 nяfяrя чatmышdыr.

Belя ki, bu artыm яhalinin tяbii vя цmumi hяrяkяti ilя mцяyyяnlяшmiшdir. 2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda Шяki rayonunda 2110 uшaq dцnyaya gяlmiшdir ki, onlarыn da 967 nяfяri шяhяr, 1143 nяfяri isя kяnd яhalisinin

payыna dцшцr.Цmumiyyяtlя 2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda шяhяr яhalisi Turan vя Чяlяbixan qяsяbяlяri ilя birlikdя 68426 nяfяr, kяnd яhalisi isя 120534 nяfяr olmuшdur. Яhalinin 36,2 faizi шяhяr, 63,8 faizi isя kяnd yerlяrindя mяskunlaшmышdыr.Hazыrda rayon яhalisinin 50 faizi kiшilяr, 50 faizi qadыnlardыr. Rayonda hяr 1000 kiшiyя 1000 qadыn dцшцr. Яhalinin sыxlыьы 1 kvadrat kilometrя 78 nяfяrdir.

2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda rayonda 2110 doьum, 1325

ШЯКИНИН СТАТИСТИКАСЫ юlцm halы qeydя alыnmышdыr. Hesablamalar nяticяsindя mяlum olmuшdur ki, hяr 1000 nяfяrя doьulanlarыn sayы 11,2 nяfяr, юlяnlяrin sayы isя 7,0 nяfяr tяшkil etmiшdir. Яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя doьum 396 nяfяr azalmыш, юlцm hallarы isя 167 nяfяr artmышdыr. Юlцm hallarыnыn artmasыnda hяm mцharibяnin hяm dя pandemiyanыn rolu var.

2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda rayonda 569 nigah, 190 boшanma halы qeydя alыnmышdыr. Яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 715 nigah, 61 nigah pozulmalarы azalmышdыr. Respublikamыzda olduьu kimi Шяki rayonunda da яhalinin sayыnыn dяyiшmяsinя tяsir gюstяrяn amillяrdяn biri dя miqrasiyadыr. Miqrasiya saldosu 2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda +115 nяfяr, яvvяlki ildя isя bu rяqяm +121 nяfяr olmuшdur. Bu isя яhalinin hяm tяbii, hяm dя цmumi artыmыna tяsir gюstяrmiшdir.

2020-ci ilin yanvar-dekabr aylarыnda tяbii artыm 785 nяfяr olmuшdur ki, bu da юtяn illя mцqayisяdя 563 nяfяr azdыr.

Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 2012-ci il 29 dekabr tarixli 800 nюmrяli Fяrmanы ilя tяsdiq edilmiш "Azяrbaycan 2020: gяlяcяyя baxыш" Иnkiшaf Konsepsiyasыna яsaslanmaqla, юlkяmizdя davamlы demoqrafik inkiшafыn tяmin edilmяsi цчцn яhali sakinliyi vя demoqrafik inkiшaf sahяsindя yeni Dюvlяt Proqramы layihяsi hazыrlanыb ki, layihяdя ailя institutunun mюhkяmlяndirilmяsi vя ailя dяyяrlяrinin tяbliьi, ailяlяrя, xцsusilя gяnc ailяlяrя sosial-iqtisadi dяstяyin gцclяndirilmяsi, яhalinin reproduktiv saьlamlыьыnыn, habelя ana vя uшaqlarыn mцhafizяsinin gцclяndirilmяsi, hяyat шяraitinin tяhlцkяsizliyinin yцksяldilmяsi, miqrasiya proseslяrinin tяnzimlяnmяsinin tяkmillяшdirilmяsi kimi prioritet istiqamяtlяr mцяyyяn olunub.

Нураня АБДУРЯЩИМОВА, Шяki шяhяr Statistika idarяsinin aparыcы mяslяhяtчisi

Рayonумузда 1 bazar vя 1 yarmarka fяaliyyяt gюstяrir ki, bazar яrazisindя 500, yarmarka яrazisindя isя 230 satыш yeri mюvcuddur.

2020-ci ildя rayon цzrя pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi 441240,2 min manat olmuшdur. 2019-cu ilin mцvafiq dюvrцndя hяmin gюstяrici 435327,8 min manat tяшkil etmiшdir.

2020-ci ildя pяrakяndя яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi faktiki qiymяtlяrlя яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn 101,4 faiz tяшkil edir.

Adam baшыna dцшяn яmtяя dюvriyyяsinin hяcmi 2279,2 manat olmuшdur. Bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 16 manat чoxdur. Яmtяя dedikdя, satыш mяqsяdilя bazara чыxarыlan maddi vя qeyri-maddi mцlkiyyяt nяzяrdя tutulur. Яmtяя qismindя hяm fiziki, hяm dя яqli яmяk mяhsullarы, xidmяtlяr, яmяk qabiliyyяti, torpaq vя yeraltы sяrvяtlяr - bir sюzlя, istehlak dяyяrinя malik olan vя hяmin istehlak dяyяrinin mцlkiyyяtчisi tяrяfindяn digяr malla (pulla) mцbadilя edilяn istяnilяn dяyяr чыxыш edя bilяr. Mяhdud mяnada яmtяя - mцbadilя mяqsяdilя istehsal olunmuш яmяk mяhsuludur. Яmtяя dюvriyyяsinin hяcmindя яrzaq mяhsullarinin xцsusi чяkisi 55,1 faiz, qeyri яrzaq mяhsullarыnыn xцsusi чяkisi isя 44,9 faiz tяшkil edir.

Respublka цzrя яmtяя dюvriyyяsinin цmumi hяcmindя Шяki rayonunun яmtяя dюvriяsinin xцsusi чяkisi 1,10 faiz tяшkil etmiшdir.

Rayon цzrя pяrakяndя яmtяя

mцяllimlяrin xцsusi rolundan danышmыш, Vяtяn mцharibяsindя qazanыlan qяlяbя ilя baьlы tяhsil mцяssisяlяrindя dяrslяrin keчirilimяsinin nяzяrdя tutulduьunu qeyd etmiшdir.

YAP Шяki Tяшkilatы Gяnclяr Birliyinin sяdri Ziyad Яliяkbяrli gяnclяri яlamяtdar gцn mцnasibяtilя tяbrik etmiш, onlara Azяrbaycan dюvlяtчiliyinin inkiшafы vя qorunmasы цчцn Vяtяnя layiqli vяtяndaш olmaьы arzulamышdыr.

Vяtяn Mцharibяsi qazisi Taleh Urfansoy чыxыш edяrяk keчdiyi dюyцш yolundan danышmыш, gяnclяri Шяki qazilяri adыndan tяbrik etmiшdir.

Tяdbirdя Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman idarяsinin vя Mяdяniyyяt Ишчilяri Hяmkarlar Иtitfaqыnыn Шяki rayon Komitяsi Fяxri Fяrmanlarы ilя tяltif edilmiш 2020-ci ildя xцsusi fяallыqlarы ilя seчilяn, yцksяk nяticяlяr qazanmыш gяnclяrin adlarы oxunmuш, "Иlin gяnci", "Иlin TGT-si" vя "Иlin gяnclяr tяшkilatы" nominasiyalarы цzrя qaliblяr elan edilmiшdir. Qaliblяrin vя tяltif edilmiш gяnclяrin Fяxri Fяrmanlarыnыn karantin rejiminin tяlяblяrinя uyьun olaraq hissя-hissя tяqdim edilяcяyi bildirilmiшdir.

Sonda tяltif olunan gяnclяr чыxыш edяrяk шяhяr rяhbяrliyinя, Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman idarяsinя minnяtdarlыqlarыnы bildirmiшlяr.

Тиъарят dюvriyyяsinin 43856,1 min manatы rяsmi qeydiyyatdan keчmiш hцquqi шяxslяrin, 121651 min manatы qarышыq mallar yarmarkasы, kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы satышы bazarы, 275733,1 min manatы isя hцquqi шяxs yaratmadan sahibkarliq fяaliyyятi gюstяrяn digяr fiziki шяxslяrin payыna dцшцr. Gюrцndцyц kimi цmumi яmtяя dюvriyyяsinin hяcmindя bu subyektlяr цzrя dюvriyyяnin xцsusi чяkisi mцvafiq olaraq rяsmi qeydiyyatdan keчmiш hцquqi шяxslяrin payы 10 faiz, bazar vя yarmarkalarda fяaliyyяt gюstяrяn fiziki шяxslяrin payы 27,6 faiz, hцquqi шяxs yaratmadan ticarяt fяaliyyяti gюstяrяn fяrdi

sahibkarlarыn payы isя 62,4 faiz tяшkil etmiшdir. Яmtяя iqtisadi nяzяriyyяdя insanlarыn istяklяrini qarшыlayan vя faydalыlыq tяmin edяn materialdыr.

Rayon цzrя яmtяя dюvriyyяsi, mюvcud hцquqi vя fiziki шяxslяrin fяaliyyяti nяticяsindя яldя olunan mцsbяt nяticяlяr onu demяyя яsas verir ki, respublika rяhbяrliyi tяrяfindяn yaradыlan mцnbit шяrait vя gюrцlяn tяdbirlяr nяticяsindя яhalinin gцzяranы dahada yaxшыlaшыr, nяticяdя ticarяtin hяcmi, yцksяlяn xяtlя davam edir.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 02 (197), Феврал 2021

Kimlяr peyvяnd vurdura bilmяz Vaksinasiya цчцn hansы яks gюstяriшlяr var?

"Bяzi vяtяndaшlar elя dцшцnцrlяr ki, vaksin olunandan sonra bu infeksiyadan 100 faiz qorunmuш olacaqlar vя daha izolyasiya qaydalarыna riayяt etmяyя, maska taxmaьa, gigiyena qaydalarыnы, sosial mяsafя prinsiplяrini gюzlяmяyя ehtiyac qalmayacaq. Bu, tamamilя yanlыш fikirdir. Чцnki яhali arasыnda hяlя dя xяstяlik keчirmяyяnlяr, hяssas qruplar var. Biz virus daшыyыcыsы ola bilяrik. Peyvяnd tяtbiq olunduьu gцndяn bir ay keчяndяn sonra qoruyuculuьunu gюstяrmяyя baшlayыr. Belя ki, ilkin doza tяtbiq olunur. Ondan 21 gцn sonra ikinci doza vurulur. Иkinci dozadan tяxminяn 10 gцn sonra mцяyyяn qяdяr qoruyucu hesab olunmaq olar. Чцnki orqanizmя yeridilяn vaksin immun sisteminя tяsir gюstяrir vя mцяyyяn immun zцlallarыn formalaшmasыna kюmяk edir. Formalaшma prosesi dя mцяyyяn qяdяr vaxt alыr. Odur ki, vaksin vurdurandan dяrhal sonra onun effekt gюstяrmяsi mцmkцn deyil".

AZЯRTAC-ын вердийи мялумата эюря, bu сюзляри Tibbi Яrazi Bюlmяlяrinin Иdarяetmя Birliyinin (TЯBИB) Иnfeksion xяstяliklяr цzrя iшчi qrupunun hяkim-infeksionisti Nяzrin Mustafayeva deyib.

Hяkim bildirib ki, dцnyada, o cцmlяdяn юlkяmizdя heч olmazsa, яhalinin 60 faizdяn чoxu qыsa mцddяt яrzindя kцtlяvi шяkildя vaksinasiya olunarsa, bu zaman tяsirli nяticяdяn danышa bilяrik.

Azяrbaycanыn Чin istehsalы olan "Sinovac" шirkяtinin peyvяndinя цstцnlцk verdiyini xatыrladan N.Mustafayevanыn sюzlяrinя gюrя, ikitяrяfli danышыqlar davam etdirilir, yaxыn gяlяcяkdя юlkяmizя digяr vaksinlяrin dя gяtirilmяsi nяzяrdя tutulub: "Цmid edirяm ki, ilin sonunadяk baшqa vaksinlяrdяn faydalanmaq imkanыmыz olacaq".

Hяkim-infeksionist ону да bildirib ki, dцnyanыn hяr yerindя COVЫD-19 vя ya baшqa xяstяlik яleyhinя peyvяnd цчцn mяcburiyyяt yoxdur. Юlkяmizdя dя bu proses tam kюnцllц яsaslarla aparыlacaq: "Mяcburiyyяt olmasa da чalышыrыq ki, insanlarы maksimum шяkildя bu prosesя cяlb edяk. Vяtяndaшlara vяziyyяti dцzgцn izah etmяklя onlarыn kюnцllцlцyцnц tяmin etmяk lazыmdыr.

Dцnyada bir qrup шяxslяr var ki, peyvяndlяmя prosesinin qяti яleyhinяdirlяr. Bu, peyvяndin yan tяsirlяri ilя baьlыdыr. Peyvяndin yцngцl vя ciddi yan tяsirlяri var. Yцngцl yan tяsirlяrя peyvяnd olunan nahiyяdя qыzarыqlыq, шiшkinlik,

mцяyyяn istilik, цmumi bяdяn temperaturunun yцksяlmяsi, halsыzlыq aiddir. Vaksin orqanizmdя mцяyyяn xяstяlik яlamяti formalaшdыrmalыdыr ki, ona qarшы immun sistemimiz aktivlяшsin vя immunitet formalaшsыn. Bu hallar bir neчя gцn яrzindя baш verя bilяr vя яhяmiyyяtsizdir. Ciddi yan tяsirlяrя anafilaktik шok, yяni allergik reaksiya aiddir ki, o da ilk 30-40 dяqiqя яrzin-

Нязрин Мустафайева dя baш verir. Onsuz da peyvяnd olunanlar 20-30 dяqiqя mцddяtindя vaksin vurdurduqlarы mяntяqяdя gюzlяmя zalыnda nяzarяtdя olacaqlar. Bu da чox nadir hallarda юlцmlя nяticяlяnir. Yяni bu milyonda bir halda baш verя bilяcяk hadisяdir. Belя hal daha чox яkssяda doьuracaq, nяinki peyvяndin mцsbяt tяrяflяri. Иstяnilяn dяrman preparatыna qarшы da insanda allergik reaksiya, anafilaktik шok baш verя bilяr. Tяяssцf ki, insanlar peyvяndin vя ya hansыsa dяrman vasitяsinin yaxшы tяrяfini dцшцnmцrlяr. Yяni kimsя peyvяnd olundu xяstяlяnmяdi, faydasыnы gюrdц hissяsini deyil, xяstяlяndisя vя ya hansыsa reaksiya, yan tяsir baш verdisя onu yadda saxlayыrlar. Bu da яhali arasыnda sцrяtlя yayыlыr, nяinki yaxшы tяsirlяr. Bu mцnasibяt COVЫD xяstяliyinя qarшы da var. Daha чox bu xяstяlik sяbяbindяn vяfat edяnlяrin sayыnы yadda saxlayыrlar, saьalanlarыn sayы diqqяtdяn kяnarda qalыr. Иnsanlar arasыnda tяшviшя sяbяb olan da mяhz belя hallardыr".

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Mцtяxяssisin sюzlяrinя gюrя, peyvяnd vurdurmaq цчцn яks-gюstяriш yoxdur: "Xяstяliyi keчirib qanыnda ИgG formalaшanlar da peyvяnd vurdura bilяrlяr. Yetяr ki, xяstяliyin aktiv dюvrцndя olmasыnlar.

Xяstяlikdяn yeni saьalmыш шяxslяrя belя peyvяnd vurula bilяr. Elmi olaraq bunun цчцn heч bir яks-gюstяriш yoxdur. Tяdqiqatlar gюstяrir ki, son 6 ay яrzindя xяstяliyi keчirmiш шяxslяrdя immunitet davam edir, yяni onlar qoruyucu hesab olunurlar. Peyvяndя tяlяbat daha чox olduьu vя vaksin sayы az olduьu цчцn hяmin шяxslяri mцяyyяn mцddяt peyvяndlяmя prosesindяn uzaqda saxlamaq tюvsiyя olunur. Яgяr sistemdя son altы ay яrzindя pozitiv nяticяsi qeydя alыnan шяxs varsa, o, peyvяnd цчцn mцraciяt etdikdя sistemdя gюrцnяcяk. Hяmin шяxslяr bir mцddяt peyvяndя cяlb olunmayacaqlar. Digяr qruplara, yяni яhalinin xяstяliyi keчirtmяyяn hissяsinя, keчirmiш olsa belя risk qrupuna daxil olan шяxslяrя ilkin olaraq daha чox цstцnlцk verilяcяk". Нязрин Мустафайева bildirib ki, 18 yaшыna qяdяr uшaqlara peyvяnd vurdurmaq olmaz, чцnki onlar цzяrindя sыnaqlar hяyata keчirilmяyib vя nяticяlяr yoxdur: "Hazыrda COVЫD xяstяsi olanlar yalnыz saьaldыqdan sonra peyvяnd oluna bilяrlяr. Hamilя qadыnlara xцsusilя ilk trimestrdя vaksin vurdurmaq tюvsiyя olunmur. Onlarda risk qiymяtlяndirilmяsi aparыlmalыdыr. Яgяr risk qrupundadыrlarsa, yanaшы xяstяliyi, xяstяliyi aьыr keчirmя ehtimallarы varsa, iшi ilя яlaqяdar olaraq insanlarla чox sыx tяmasdadыrlarsa, bu halda nюvbяti trimestrlяrdя hamilяlяrin hяkimlяri ilя mяslяhяtlяшяrяk onlara vaksin vurula bilяr.

Ciddi immunsupressiv vяziyyяtdя olanlara, mяsяlяn, orqan transplantasiyasы keчirяn xяstяyя peyvяnd vurulmasыna dair qяti яksgюstяriш yoxdur. Hяmin шяxslяr risk qrupuna daxildirlяrsя, onlar hяkimlяri ilя mяslяhяtlяшmяdяn vя immun statuslarы dяyяrlяndirilяndяn sonra peyvяnd oluna bilяrlяr". Щяким ону да ялавя едиб ки, бir neчя ay юncя юlkяmizdя qrip peyvяndinin tяtbiqinя baшlanыlыb. Hazыrda bu proses dя davam etdirilir. Иnaktiv peyvяndlяrdя peyvяnddяn iki hяftя sonra nюvbяti vaksin vurula bilяr. Qrip, meninqokok, pnevmokok, hepatit A, B яleyhinя vaksin vurulanlar iki hяftяdяn sonra koronavirusa qarшы peyvяnd oluna bilяrlяr. Canlы peyvяnd - suчiчяyi, vяrяm яleyhinя vaksin vurduranlar isя bir aydan sonra koronavirusa qarшы peyvяnd oluna bilяrlяr.

Е-tibb.az

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

www.municipality.ñhaki.info

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.name h t t p : / / m u n i c i p a l i t y. s h e k i . i n f o http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi Koronavirus pandemiyasыnыn qarшыsыnыn alыnmasы mяqsяdilя юlkяmizdя hяyata keчirilяn vaksinasiya tяdbirlяri чяrчivяsindя Шяki rayonunda яhalinin COVЫD-19 infeksiyasыna qarшы peyvяnd olunmasы prosesi davam edir. Яhalinin peyvяndlяnmяsi Шяki Rayon Mяrkяzi Xяstяxanasыnыn binasыnda xцsusi olaraq ayrыlmыш vaksin otaqlarыnda hяyata keчirilir. Билдирилир ки, феврал айынын 23-дяк артыг Шякидя 4300-дяк vяtяndaш tяhlцkяli virusa qarшы peyvяnd olunub.

Шякидя ваксинасийа давам едир

Шяки Шяhяr Иcra Щakimiyyяtindя yaradыlan qяrargahdan AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя bildirilib ki, Nazirlяr Kabinetinin 2021-ci il 16 yanvar tarixli Sяrяncamы ilя tяsdiq edilmiш "Azяrbaycan Respublikasыnda COVЫD-19 xяstяliyi яleyhinя 20212022-ci illяr цчцn Vaksinasiya Strategiyasы"na uyьun olaraq яhalinin peyvяndlяnmяsi mяrhяlяli шяkildя hяyata keчirilir. Иlkin mяrhяlяdя rayonun sяhiyyя mцяssisяlяrindя чalышan 1833 tibb iшчisinя peyvяndin birinci dozasы vurulub. Fevralыn 17-dяn etibarяn onlardan 1070 nяfяri tяkrar peyvяnd olunub. Strategiyaya яsasяn, yaш kateqoriyalarы цzrя indiyяdяk 65 yaшdan yuxarы 1035 vяtяndaш, hяmчinin 50-65 yaш arasыnda 1423 nяfяr koronavirusa qarшы peyvяnd olunub vя proses davam edir.

Peyvяndlяmя prosesindя Чinin "Sinovac" шirkяtinin istehsal etdiyi "CoronoVAC" vaksinindяn istifadя olunur.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Косалы кянд сакини Чяркязов Тащир Ямруллащ оьлунун адына верилмиш 1. Торпагларын алгы-сатгысына даир акт; 2. Щяйятйаны торпаг сащясинин Схеми; 3. Чялябихан бялядиййясинин 28.03.2006-ъы ил тарихли протокол гярарындан Чыхарыш вя 4. ДТХК Шяки район шюбяси тяряфиндян верилмиш 18.09.2006-ъы ил тарихли Ряй итдийи цчцн етибарсыз сайылырлар.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 3 март 2021-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.

www.belediyye.ñheki.íàìå