Newspaper "Municipality of Sheki" № 07 (189), Iyul 2020.

15 ил сизинля ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 07 (189), Ийул 2020

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

Азярбайъан Президенти Шякидя

ИШЬАЛ ЕДИЛМИШ ТОРПАГЛАРЫМЫЗ ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН декабр, 1988 ХАНКЯНДИ 26.12.1991 ХОЪАЛЫ 26.02.1992 ШУША 08.05.1992 ЛАЧЫН 18.05.1992 ХОЪАВЯНД 02.10.1992 КЯЛБЯЪЯР 02.04.1993 АЬДЯРЯ 07.07.1993 АЬДАМ 23.07.1993 ФЦЗУЛИ 23.08.1993 ЪЯБРАЙЫЛ 23.08.1993 ГУБАДЛЫ 31.08.1993

УНУТМАЙАГ! АЬДЯРЯ вя АЬДАМЫН ИШЬАЛЫНДАН 27 ИЛ КЕЧДИ

ТЯБРИК ЕДИРИК!

70

Ийулун 19-да академик Фяхряддин Гядировун 70 йашы тамам олуб вя ийулун 20-дя Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин Сярянъамы иля она “Азярбайъан Республикасынын Ямякдар Елм Хадими” фяхри ады верилмишдир.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, щюрмятли академики бцтцн шякилиляр адындан анадан олмасынын 70 иллик йубилейи вя йцксяк фяхри ад алмасы мцнасибяти иля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, щяйатда вя елми фяалийятиндя даща бюйцк уьурлар арзулайыр.

Азярбайъан Республикасынын Prezidentи Иlham Яliyev Шяkidя sяfяrdя olub Ийулун 29-да Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev Шяkidя sяfяrdя olub. Дюvlяtimizin baшчыsы сяфяриня xalqыmыzыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin Шяkinin mяrkяzindя ucaldыlmыш abidяsini ziyarяt ediб, юnцnя gцl dяstяsi qoyмагла башлайыб. АЗЯРТАЪ-ын вердийи мялумата эюря, Prezident Иlham Яliyevin Шяkiyя чoxsaylы sяfяrlяri rayonun inkiшafыnda яsaslы rol oynayыb. Nяticяdя 2003-cц ilя nisbяtdя 2019-cu ildя mяh-

sul buraxыlышы 4,8 dяfя, sяnaye 9,1 dяfя, kяnd tяsяrrцfatы 2,3 dяfя, яsas kapitala yюnяldilmiш vяsait 74,7 dяfя artыb. 2003-cц ildяn indiyяdяk rayonda 24 758 yeni iш yeri aчыlыb, cari ildя qeyri-mяшьul яhali цчцn юdяniшli яsaslarla 640, pandemiya ilя яlaqяdar яlavя 477 ictimai iш yeri yaradыlыb. (Сяфяр иля баьлы ятрафы 2-3 вя 8-ъи сящифялярдя)

Altы ayda 268,6 милйон манатлыг мящсул Altы ayda Шяkidя яsas kapitala 47,7 milyon manatdan чox investisiya yюnяldilib.

Bu ilin birinci yarыsыnda Шяki rayonunda 268 milyon 604,3 min manatlыq mяhsul istehsal edilib vя xidmяtlяr gюstяrilib. Buraxыlmыш mяhsulun 9,2 faizi dюvlяt, 90,8 faizi isя qeyridюvlяt mцlkiyyяtinin payыna dцшцr.

Adambaшыna faktiki qiymяtlяrlя 1424,9 manatlыq mяhsul buraxыlыb.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Шяhяr Statistika Иdarяsindяn mяlumat verilib.

Bildirilib ki, cari ilin yanvar-iyun aylarыnda rayonda faktiki qiymяtlяrlя 18 milyon 227,6 min manatlыq sяnaye vя 127 milyon 679,9 min manatlыq kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarы istehsal edilib. Hesabat dюvrцndя rayonda яsas kapitala 47 milyon 736,2 min manat investisiya yюnяldilib. Иnvestisiyanыn 41 milyon 883,7 min manatы tikinti iшlяrinя sяrf edilib.

сящ. 2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 07 (189), Ийул 2020

Президент Илщам Ялийев модул типли Иyulun 29-da Шяkidя koronaviruslu xяstяlяrin mцalicяsi цчцn nяzяrdя tutulan modul tipli xяstяxana istifadяyя verilib.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev xяstяxanada yaradыlan шяraitlя tanыш olуб.

Dюvlяtimizin baшчыsыna mяlumat verildi ki, digяr modul tipli infeksion xяstяliklяr korpuslarыnda olduьu kimi burada da orta aьыrlыqlы simptomlarы olan infeksion koronavirus xяstяlяrinin qяbulu vя mцalicяsi цчцn lazыmi шяrait yaradыlыb. Bu komplekslяrin rayon mяrkяzi xяstяxanalarыnыn yaxыnlыьыnda quraшdыrыlmasы vahid idarяetmяni vя tibbi яlaqяlяndirmяni tяmin etmяyя imkan verir. Digяr tяrяfdяn, koronavirus xяstяlяrinin lazыmi tibbi xidmяtlяrlя яhatя olunmasыna geniш imkanlar aчыr.

yaradыlыr.

Mяn tяqribяn цч ay bundan яvvяl modul tipli xяstяxanalarыn alыnmasы ilя baьlы gюstяriш vermiшdim. Bildirmiшdim ki, qыsa mцddяt яrzindя 10 xяstяxana юlkяmizя gяtirilmяlidir. Artыq 9-u hazыr vяziyyяtdяdir. Onuncu xяstяxana isя yяqin ki, avqust ayыnda istifadяyя verilяcяk. Belяliklя, bu proqram tam icra edilir. Bu gцnя qяdяr beш xяstяxana aчыlыb vя 10 xяstяxananыn fяaliyyяti nяticяsindя bizim яlavя 2 min чarpayыlыq xяstяxanalarыmыz olacaq.

Bunun xцsusi яhяmiy-

Bildirmяliyяm ki, hazыrda юlkяmizin 46 xяstяxanasыnda koronavirus xяstяlяri mцalicя alыr. Bu xяstяxanalarыn 41-i son 16 il яrzindя tikilib vя ya яsaslы шяkildя tяmir edilib, mцasir avadanlыqlarla tяchiz olunub. Иndi tяsяvvцr edin, яgяr biz vaxtilя bu iшlяrlя mяшьul olmasaydыq, bu gцn bizim imkanlarыmыz чox mяhdud ola bilяrdi. Bir neчя il bundan яvvяl Шяki шяhяrindя, bax, bu modul tipli xяstяxananыn qarшыsыnda tяqribяn 200 чarpayыlыq bюyцk xяstяxana aчыlmышdыr.

Bu gцn bizim bцtцn шяhяrlяrimizdя mцasir xяstяxanalar

alыr, o cцmlяdяn bizim яn gюzяl xяstяxanamыz "Yeni klinika"da.

Orada hazыrda 360 xяstя yerlяшib. Bildiyiniz kimi, bu klinikanыn fяaliyyяti mяrhяlяli шяkildя tяшkil edilir. Иndi baxыn, яgяr bu klinika yaradыlmasaydы, яgяr bundan baшqa 41 xяstяxana, hansы ki, indi koronavirus xяstяlяrinя xidmяt gюstяrir, - tikilmяsяydi, bu gцn biz чox aьыr bir vяziyyяtlя цz-цzя qalardыq.

Bu, bir daha onu gюstяrir ki, biz gяrяk hяr шeyi vaxtыnda edяk.

Regionlarыn sosial-iqtisadi inkiшafы Dюvlяt Proqramыnыn tяrkib hissяsi olan yeni xяstяxanala-

Президент Илщам Ялийев Шякидя йени истифадяйя верилян модул типли хястяханада чыхыш едяркян.

Bildirildi ki, sahяsi 3 min kvadratmetr olan цч korpuslu bu xяstяxana 100 palata vя 200 чarpayы yerindяn ibarяtdir. Xяstяxana mяrkяzlяшdirilmiш Oksigen Generator Sistemi ilя tяchiz olunub.

Burada quraшdыrыlan xцsusi havalandыrma sistemi havanы ventilyasiya qurьusu ilя tяmizlяdikdяn sonra palatalara юtцrцr.

Bir daha xatыrladaq ki, modul tipli yardыmчы xяstяxana korpuslarы qыsa mцddяt яrzindя sadя beton bцnюvrя цzяrindя quraшdыrыlыb vя zяrurяt olmadыqda onlarыn digяr sahяlяrя kючцrцlmяsi vя baшqa mяqsяdlяr цчцn istifadя edilmяsi mцmkцndцr.

Xяstяxana ilя tanышlыqdan sonra Prezident Иlham Яliyev hяkimlяrlя gюrцшdц.

Dюvlяtimizin baшчыsы gюrцшdя чыxыш etdi.

Prezident Иlham Яliyevin чыxышы - Bu gцn юlkяmizin dюrd шяhяrindя modul tipli xяstяxanalar aчыlыr. Bu, чox яlamяtdar hadisяdir. Onlardan biri Шяki шяhяrindя, digяrlяri Qobustan, Иsmayыllы, Qяbяlя шяhяrlяrindя. Belяliklя, bir gцndя biz яlavя 800 чarpayы яldя edirik, koronavirusla baьlы mцbarizяdя яlavя imkanlar

yяti var. Чцnki hazыrda koronavirus xяstяliyi Azяrbaycanda vя bцtцn dцnyada daha geniш vцsяt alыr. Hяr gцn Azяrbaycanda yцzlяrlя insan xяstяlяnir. Belя olan halda, чarpayыlarыn чatышmazlыьы чox bюyцk problem yarada bilяrdi.

Necя ki, inkiшaf etmiш bяzi юlkяlяrdя biz bu problemlяri gюrцrцk. Bu юlkяlяrdя, hяtta inkiшaf etmiш юlkяlяrin sяhiyyя sistemi buna davam gяtirя bilmir. Bunu nяzяrя alaraq biz operativ qaydada bu mяsяlяlяri hяll etmяyя чalышыrыq vя buna nail oluruq. Onu da bildirmяliyяm ki, hяr biri 200 чarpayыlыq modul tipli яlavя 6 xяstяxananыn юlkяmizя gяtirilmяsi mяsяlяsi hяll olunur.

Yaxыn gяlяcяkdя onlar da gяtirilяcяk.

Bununla paralel olaraq, artыq Fюvqяladя Hallar Nazirliyinin 800 чarpayыlыq xяstяxanasы aчыlыb. Hяmчinin 1300 чarpayыlыq ikinci xяstяxana da aчыlacaq. Belяliklя, orada 2100 чarpayы olacaq. Artыq iki min чarpayы fondu vardыr. Bu, 4100 чarpayы edir. Altы яlavя modul tipli xяstяxananыn fяaliyyяti nяticяsindя bizdя tяqribяn 6 minя yaxыn чarpayы fondu yaranыr. Яlbяttя ki, яgяr bu mяsяlяlяr юz hяllini tapmasaydы, biz bu gцn koronavirusla baьlы чox bюyцk problemlяrlя цzlяшя bilяrdik.

fяaliyyяt gюstяrir, yaxud da ki, yaxыn bir il яrzindя fяaliyyяt gюstяrяcяk. Biz sяhiyyя sistemimizin infrastruktur bazasыnы yaratmышыq. Bu xяstяxanada reanimasiya шюbяsi dя var, sцni tяnяffцs cihazlarы gяtirilib.

Bildiyiniz kimi, koronavirusla baьlы mцbarizяni sяmяrяli aparmaq цчцn чox bюyцk vяsait ayrыlыb. Bu vяsait tibbi avadanlыьыn, dяrmanlarыn alыnmasыna, digяr mяsяlяlяrя istiqamяtlяndirilir. Mяn demiшяm ki, nя qяdяr lazыmdыrsa, o qяdяr dя vяsait ayrыlacaq. Tяki insanlar tezliklя saьalsыnlar vя biz bu aьыr vяziyyяtdяn az itkilяrlя чыxa bilяk.

Pandemiyaya qяdяr юlkя яrazisindя bizim cяmi altы laboratoriyamыz var idi. Ola bilяr ki, adi rejim цчцn bu, kifayяt idi. Ancaq indiyяdяk Azяrbaycanda 700 min test keчirilib. Adambaшыna keчirilmiш testlяrin sayыna gюrя biz dцnyada qabaqcыl yerlяrdяyik.

Mяhz bu testlяrin kцtlяvi шяkildя keчirilmяsi nяticяsindя biz xяstяlяri aшkar edirik vя onlarы mцalicяyя cяlb edirik. Operativ tяdbirlяr nяticяsindя bu gцn laboratoriyalarыn sayы 31-я чatыb. Bizim planыmыz bu laboratoriyalarыn sayыnы 45-я чatdыrmaqdыr. Bu mяsяlя dя юz hяllini tapыr. Чarpayы fondu artыr, koronavirus xяstяlяri яn mцasir xяstяxanalarda mцalicя

rыn tikintisi vя kюhnя xяstяxanalarыn яsaslы tяmiri proqramы demяk olar ki, tam tяmin edilib.

Hяtta pandemiyaya qяdяr bunun bюyцk faydasы haqqыnda insanlar da artыq юz fikirlяrini bildirirdilяr. Чцnki biz pandemiyaya qяdяr hяr il kцtlяvi surяtdя mцayinяdяnkeчmя proqramы icra edirdik. Bu proqram 5 milyon insanы яhatя edir.

Beш milyon insan dюvlяt tяrяfindяn yaradыlmыш imkanlar hesabыna юz saьlamlыьыnы mцяyyяn edir vя xяstяliklяr цzя чыxdыqda dяrhal mцalicя alыr.

Mяhz bunun nяticяsindя bizdя insanlarыn юmrцnцn uzunluьu artыr. Bu gцn Azяrbaycanda яn mцrяkkяb яmяliyyatlar da keчirilir.

Bir sюzlя, biz qыsa mцddяt яrzindя bцtцn imkanlarыmыzы sяfяrbяr edib COVЫDlя mцbarizя sahяsindя daha hazыrlыqlы olduьumuzu nцmayiш etdiririk. Heч bir юlkя buna hazыr deyil, heч bir юlkя. Xцsusilя pandemiyanыn ilk gцnlяrindя inkiшaf etmiш юlkяlяrdяki vяziyyяt bizim vя dцnyanыn gюzц qarшыsыnda cяrяyan edirdi. Яn inkiшaf etmiш юlkяlяr bu xяstяliklя baьlы lazыmi tibbi xidmяti gюstяrя bilmirdilяr. Bu da yяqin ki, tяbiidir. Чцnki heч kim buna hazыr deyildi.

Ona gюrя bizim яsas vяzifяmiz qыsa mцddяt яrzindя bцtцn sяfяrbяrlik iшlяrini dцz-

gцn tяшkil edяrяk, pandemiyadan minimum itkilяrlя чыxmaq цчцn infrastruktur vя madditexniki bazanыn yaradыlmasыndan ibarяt idi. Laboratoriyalar, xяstяxanalar, чox bюyцk tяшkilati mяsяlяlяr юz hяllini tapdы.

Logistik mяsяlяlяr dя hяmчinin. Eyni zamanda, hяkimlяrin maddi vяziyyяtinin yaxшыlaшdыrыlmasы цчцn яmяli addыmlar atыldы. COVЫD xяstяlяrinя xidmяt gюstяrяn hяkimlяrin maaшlarы 3-5 dяfя artыrыlыb. Яn vacib vя ciddi problemlяrdяn biri dя hяkimlяrin чatышmazlыьыdыr. Чцnki bizim hяkimlяrimizin sayы adi rejimя hesablanыb. Ona gюrя xяstяlяrin kяskin artmasы, яlbяttя ki, bu problemi dя цzя чыxarыb. Bundan чыxыш yolunu biz xaricdяn hяkimlяri Azяrbaycana dяvяt etmяkdя gюrdцk. Яlbяttя ki, bцtцn bu mяsяlяlяri hяm tяшkil etmяk, hяm dя maliyyяlяшdirmяk цчцn gяrяk юlkяdя imkanlar olsun. Ona gюrя, hazыrda bir neчя xarici юlkяdяn hяkimlяr Azяrbaycandadыrlar.

Onlar xяstяlяrя xidmяt gюstяrirlяr.

Hesab edirяm ki, яgяr ehtiyac yaranarsa, biz gяlяcяkdя dя bu praktikanы tяtbiq edяcяyik.

Pandemiya ilя mц-barizя sahяsindя bцtцn lazыmi addыmlar atыlыr. Hяtta qыsa mцddяt яrzindя юlkяmizdя tibbi maskalarыn, dezinfeksiya vasitяlяrinin, hяkimlяr цчцn kombinezonlarыn istehsalыna baшlanmышdыr. Bцtцn bunlarыn istehsalы bizdя yox idi, heч lazыm da deyildi. Tяbii ki, hяr bir юlkя istehlak etdiyi bцtцn mallarы istehsal etmяmяlidir. Ancaq biz gюrdцk ki, xaricdяn bяzi avadanlыqlarы, lяvazimatlarы gяtirmяk чяtindir. Bяzяn imzalanmыш kontraktlar icra edilmirdi, vяsait dя юdяnilmiшdi, yenя dя biz lazыmi avadanlыьы gяtirя bilmirdik. xцsusilя pandemiyanыn ilk mяrhяlяsindя ki, dцnyada чox bюyцk ajiotaj var idi.

Bцtцn bu iшlяrin nяticяsindя biz ilk gцnlяrdяn xяstяliyi nяzarяt altыnda saxlayыrыq. Иlk gцnlяrdяn hяm Azяrbaycan vяtяndaшlarы, hяm dя Цmumdцnya Sяhiyyя Tяшkilatы tяrяfindяn bizim iшlяrimizя чox yцksяk qiymяt verildi. Mяn bu gцnя qяdяr yerlяrdяn tяшяkkцr mяktublarы alыram ki, Azяrbaycan dюvlяti bцtцn bu iшlяri operativ qaydada tяшkil edib vя insanlarыn saьlamlыьыnы tяmin edib. Beynяlxalq tяшkilatlarыn mюvqeyi dя mцsbяtdir. Цmumdцnya Sяhiyyя Tяшkilatы bizim fяaliyyяtimizi nцmunяvi fяaliyyяt kimi dяyяrlяndirmiшdir.

Hesab edirяm ki, may ayыnыn яvvяlindя bizim yumшalma siyasяtimiz dцzgцn addыm idi. Чцnki o vaxt xяstяliklя baьlы dinamika mцsbяt idi. Saьalanlar yoluxanlardan чox idi. Ona gюrя biz yumшalmaya getdik. Чцnki bilirik ki, bu, insanlarы narahat edir, incidir. Иnsanlar юz adi hяyat tяrzindяn mяhrum ediliblяr. Ona gюrя yumшalmaya getdik. Amma nя gюrdцk?! Gюrdцk ki, xяstяlяrin sayы dяrhal artmaьa baшladы, mцsbяt dinamika pozuldu vя (Давамы 3-ъц сящифядя)

№ 07 (189), Ийул 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 3

хястяхананын шяраити иля таныш олуб (Яввяли 2-ъи сящифядя) biz mяnfi dinamika fazasыna daxil olduq. Yenя sяrtlяшdirmя qaчыlmaz oldu. Yenя sяrt mяhdudlaшdыrыcы tяdbirlяr gюrцlmяyя baшlandы. Bu tяdbirlяr gюrцlmяyя baшlayandan tяqribяn bir ay sonra biz yenя dя mцsbяt dinamikanы gюrцrцk. Artыq iki hяftяdir ki, юlkяmizdя saьalanlarыn sayы yoluxanlarыn sayыndan чoxdur. Mцsbяt dinamika budur. Biz hamыmыz чox istяyirik ki, bu karantin rejimi tezliklя baшa чatsыn, tezliklя юyrяшdiyimiz hяyat tяrzinя qayыdaq. Ancaq biz gюrцrцk ki, bir balaca yumшalma olan kimi, xяstяliyin vцsяti dяrhal geniшlяnir, yayыlmasы sцrяtlя gedir vя insanlarыn hяyatы tяhlцkя altыna dцшцr.

Bu, elя xяstяlikdir ki, heч yaш da tanыmыr. Hяr kяs yaшlы, orta yaшlы, cavan insanlar

mяsuliyyяt. Hesab edirяm ki, biz birgя sяylяrlя bu vяziyyяtdяn az itkilяrlя чыxacaьыq. Yenя dя deyirяm, bu gцnя qяdяr gюrdцyцmцz iшlяr nяticяsindя vяziyyяt tam nяzarяt altыndadыr. Biz bundan sonra da xяstяliklя mцbarizя aparmaq цчцn nя lazыmdыrsa, onu da edяcяyik. Biz istяnilяn iqtisadi mяhrumiyyяtlяrя dюzяrяk яsas mяsяlяni hяll edяcяyik.

Bu gцn bizim altы aylыq yekunlarыmыz bцtцn baшqa юlkяlяr kimi, o qяdяr dя mцsbяt deyil. Иqtisadiyyat tяnяzzцlя uьrayыb. Dцzdцr, tяnяzzцl o qяdяr dя bюyцk deyil - 2,7 faizdir. Amma bu il цчцn bizim planlarыmыz чox bюyцk idi. Buna baxmayaraq, heч bir sosial layihя ixtisar edilmir vя edilmяyяcяk. Яksinя, hяm xяstяliklя mцbarizяyя, eyni zamanda, xяstяlikdяn яziyyяt чяkяn insanlarыn maddi vяziyyяtinin

tяhlцkя altыndadыr. Birinci mяrhяlяdя hesab olunurdu ki, bu, yaшlы insanlar цчцn daha tяhlцkяlidir, gяnclяr bundan o qяdяr dя яziyyяt чяkmirlяr.

Amma, baxыn, indi gяnc insanlar da, orta yaшlы insanlar da, saьlam insanlar da vяfat edir.

Hesab edilirdi ki, xroniki xяstяliklяri olan insanlar risk zonasыndadыr. Bu, belяdir. Amma tam saьlam insanlar, idmanчыlar xяstяlяnir vя aьыr xяstяlяnir. Ona gюrя, bu xяstяliyin tяdqiqatы hяlя gяlяcяyin iшidir.

Mяn hesab edirяm ki, hяlя alimlяr dяqiq bilmirlяr bu xяstяliyin mяnшяyi nяdir.

Mцxtяlif fяrziyyяlяr irяli sцrцlцr. Mяn bu haqda danышmaq istяmяzdim, bu iшin mцtяxяssisi deyilяm. Amma fakt odur ki, xяstяliyin mяnшяyi vя sяbяbi tam aшkar edilяndяn sonra yяqin ki, onun mцalicяsi dя daha asan olacaqdыr. Яlbяttя, bilmяliyik ki, peyvяnd tapыlana qяdяr biz bu vяziyyяtlя barышmalы olacaьыq.

Onu da bilmяliyik ki, baxmayaraq, vяziyyяt nяzarяt altыndadыr, - hяkimlяr bunu yaxшы bilirlяr, - ancaq koronavirus yoxa чыxmayыb vя yoxa чыxmayacaq.

Biz bu virusla yaшamalы olacaьыq. Ona gюrя, bizim яnяnяvi hяyat tяrzimizя яlavя olunan mяqamlar gяrяk mцяyyяn mцddяt qцvvяdя olsun: mяsafя saxlamaq, шяxsi gigiyena mяsяlяlяri vя яlbяttя ki,

yaxшыlaшmasыna bu qяdяr vяsait xяrclяnib vя xяrclяnяcяk.

Yцz minlяrlя insan dюvlяt tяrяfindяn maddi dяstяklя яhatя olunub. Biz xяrclяrimizi artыrmalы oluruq vя bцdcя xяrclяrimizя yenidяn baxmalыyыq. Чцnki bu mяqsяdlяr цчцn яlavя vяsaitin cяlb edilmяsi qaчыlmaz olacaq. Bu vяsait, яlbяttя, bцdcяdя nяzяrdя tutulmamышdыr. Ona gюrя yяqin ki, bцdcяyя dяyiшiklik edilяcяk vя hesab edirяm, bu, dцzgцn addыmdыr. Чцnki hazыrda bizim цчцn birinci dяrяcяli mяsяlя insanlarыn saьlamlыьы, onlarыn hяyatыdыr. Яlbяttя ki, dюvlяtin sяylяri ilя bяrabяr, hяkimlяrin fяaliyyяtindяn чox шey asыlыdыr, onlarыn rolu hяlledicidir. Siz daim xяstяlяrlя tяmasdasыnыz, юz saьlamlыьыnыzы, hяyatыnыzы risk altыna qoyursunuz. Яfsuslar olsun ki, hяkimlяr arasыnda юlяnlяrin sayы artыr. Biz bu vяziyyяtdяn ancaq birgя sяylяrlя чыxa bilяrik - dюvlяt orqanlarыnыn mяsuliyyяti, hяkimlяrin peшяkarlыьы, onlarыn юz andыna sadiqliyi vя vяtяndaшlarыn mяsuliyyяti. Biz bu vяziyyяtdяn birgя sяylяrlя чыxmalыyыq. Яminяm ki, belя dя olacaq. Sizя uьurlar arzulayыram. Xяstяlяrя yaxшы baxыn. Юzцnцzц, yaxыnlarыnыzы yaxшы qoruyun. Чalышыn, xяstяlяnmяyin. Sizя cansaьlыьы, uьurlar arzulayыram. Sizi bir daha tяbrik edirяm.

Hяkim Nяzakяt Kяrimova dedi: - Mюhtяrяm cяnab Prezident, Sizi bцtцn шяkililяr vя xцsusяn dя Шяki Mяrkяzi Rayon Xяstяxanasыnыn kollektivi adыndan salamlayыrыq. Bildiyimiz kimi, bu gцn bцtцn dцnyada yeni nюv koronavirus infeksiyasы bюyцk pandemiya olaraq yayыlmыш vя bцtцn dцnya sяhiyyяsi, elяcя dя dцnya iqtisadiyyatы цчцn bюyцk bir problemя чevrilmiшdir. Яfsuslar olsun ki, bu pandemiya bizim юlkяmizdяn dя yan keчmяdi.

Ona gюrя dя, mюvcud pandemiya vяziyyяtindя яhaliyя yцksяk tibbi xidmяt gюstяrяcяk vя hяr cцr lazыmi avadanlыqla tяchiz olunmuш mцasir modul tipli xяstяxanalarыn yaradыlmasы gцnцmцzцn vacib vя zяruri шяrtlяrindяn biri idi. Sizin dяstяyiniz vя tяшяbbцsцnцzlя bu gцn Azяrbaycanыn bir чox bюlgяlяrindя, o cцmlяdяn artыq Шяkidя belя bir xяstяxana inшa edildi vя яhalinin istifadяsinя verildi. Biz dя tibb iшчilяri olaraq, Sizi яmin edirik ki, bцtцn bilik vя bacarыьыmыzы ortaya qoyacaq vя xalqыmыza yцksяk sяviyyяdя tibbi xidmяt gюstяrяcяyik, bizя olan etimadыnыzы doьruldacaьыq.

Son olaraq dяyяrli vaxtыnыzы чox almadan, Sizя bцtцn шяkililяr adыndan xцsusi minnяtdarlыьыmыzы bildirmяk istяyirik. Bilirik ki, bizim шяhяrimiz hяm Sizin, hяm dя Azяrbaycan Respublikasыnыn Birinci vitse-prezidenti dяyяrli Mehriban xanыm Яliyevanыn daim xцsusi diqqяt mяrkяzindяdir.

Biz hяr zaman bu xцsusi diqqяt vя qayьыnы gюrцrцk vя hiss edirik. Mяhz Mehriban xanыm Яliyevanыn tяшяbbцsц vя sяylяri sayяsindя Шяki Xan Sarayы ilя Шяkinin tarixi mяrkяzi UNESCO-nun Цmumdцnya Иrs Siyahыsыna daxil edilmiшdir. Шяki шяhяri hяm dя UNESCOnun yaradыcы шяhяrlяr шяbяkяsinin bir цzvцdцr. Buna gюrя hяm Sizя, hяm dя dяyяrli Mehriban xanыma bir daha tяшяkkцrцmцzц bildiririk. Xahiш edirik ki, bizim salamlarыmыzы Mehriban xanыma чatdыrasыnыz.

Fцrsяtdяn istifadя edib Sizi qarшыdan gяlяn mцqяddяs Qurban bayramы mцnasibяtilя tяbrik edir, Sizя mюhkяm can saьlыьы vя iшlяrinizdя yeni uьurlar arzu edirik. yev:

Prezident Иlham Яli-

- Чox saь olun. Mяn dя sizi mцqяddяs Qurban bayramы mцnasibяtilя цrяkdяn tяbrik edirяm. Demяk istяyirяm ki, siz tamamilя haqlыsыnыz. Шяki шяhяrinя mяnim diqqяtim hяmiшя olub. Bu sяfяr mяnim Шяkiyя onuncu sяfяrimdir vя bu, юzlцyцndя bir gюstяricidir.

Son illяr яrzindя Шяki шяhяrinin hяm infrastruktur layihяlяrinin icrasы, eyni zamanda, tarixi abidяlяrinin bяrpasы istiqamяtindя чox bюyцk iшlяr gюrцlцb. Mяn buraya gяlяrkяn gюrцlmцш iшlяrя bir daha nяzяr saldыm. Gюrdцm ki, burada infrastruktur layihяlяrinin bir чoxu reallaшыb, qazlaшdыrmanыn sяviyyяsi tяqribяn 85 faizя чatыb, elektrik enerjisi ilя tяchizat normaldыr. Biz vaxtilя

Шяkidя modul tipli elektrik stan-siyasы qurduq. Yol tяsяrrцfatы yenilяnir. Hяm kяnd yollarы, hяm Шяki-Qax-Balakяn yolu indi яn yцksяk standartlara cavab verir. Mяn gюstяriш verяcяyяm ki, Шяki-Oьuz yolunun yenidяn qurulmasы da dюvlяt proqramыnda nяzяrя alыnsыn vя bu iш dя tezliklя icra edilsin.

Turizm layihяlяri icra edilir. Bir чox otellяr tikilib vя яlbяttя ki, infrastruktur olmadan turizm inkiшaf edя bilmяz.

Bu modul tipli xяstяxananыn qarшыsыnda gюzяl mяrkяzi шяhяr xяstяxanasы, Olimpiya Mяrkяzi, "ASAN xidmяt" mяrkяzi vя digяr obyektlяr tikilib. Яlbяttя ki, keчяn il Шяki Xan Sarayы ilя birgя шяhяrin mяrkяzinin UNESCO-nun Цmumdцnya Иrs Siyahыsыna salыnmasы tarixi hadisяdir. Bu, Azяrbaycanыn nюvbяti bюyцk zяfяridir.

biz 3,5 milyon turist gюzlяyirdik. Amma indi hяr yerdя olduьu kimi, turizm demяk olar ki, sыfыr sяviyyяsindяdir. Ona gюrя, daxili turizmя bюyцk цstцnlцk verilmяlidir. Чцnki pandemiya nя vaxt baшa чatacaq, heч kim bilmir. Baшa чatandan sonra turizm sektorunun bяrpasы mцяyyяn mцddяt tяlяb edяcяk. Чцnki indi insanlar harasa getmяyя ehtiyat edяcяklяr. Ona gюrя, Шяkinin dя inkiшafыnыn mцяyyяn faizi turizmlя baьlы olduьu цчцn яlbяttя ki, biz bu amili nяzяrя alacaьыq. Amma яmin ola bilяrsiniz ki, bundan sonra da Шяki шяhяrinin vя rayonun inkiшafы diqqяt mяrkяzindя olacaq, insanlarы narahat edяn mяsяlяlяr hяllini tapacaq. Onlardan biri iчmяli su layihяsidir. Яfsuslar olsun ki, bu layihя чox uzandы vя чoxdan baшa чatmalы idi. Mяnя verilяn mяlumata gю-

Qыz qalasы, Ичяriшяhяr, Qobustan vя Шяki - bu, tяsadцfi deyil. Яlbяttя ki, dediyiniz amillяr hяlledici rol oynayыb. Amma bununla paralel olaraq, Шяki шяhяrinin dцnyaya tяqdimatы vя buraya gяlяn turistlяrin sayыnыn artmasы nяticяsindя Шяkini dцnyada daha yaxыndan tanыdыlar. Ekspert komissiyasы, яlbяttя ki, bцtцn bu amillяri nяzяrя alыb. Шяki doьrudan da Цmumdцnya Иrs Siyahыsыnda olmaьa layiqdir. Bu, bizim nюvbяti bюyцk qяlяbяmizdir, bцtцn Azяrbaycan xalqыnыn qяlяbяsidir. Ona gюrя, bundan sonra da bцtцn lazыmi addыmlar atыlacaq. Mяn bilirяm ki, problemlяrdяn biri dя 1925-ci ildя tikilmiш 7 saylы шяhяr mяktяbidir.

Bu mяktяbin yenidяn qurulmasы, yol чяkiliшi vя digяr mяsяlяlяrlя baьlы Sяrяncam verilяcяk. Yяni, gюrцlmцш bцtцn iшlяri sadalamaq mцmkцn deyil. Яsas odur ki, biz buna planlы шяkildя yanaшыrыq - sosial infrastruktur, mяktяblяr, kяnd tяsяrrцfatы, sяnaye potensialы vя яlbяttя ki, turizmin inkiшafы.

Pandemiyanыn яn чox ziyan vurduьu sahя turizmdir. Bizim bu sahяdя чox gюzяl inkiшafыmыz var idi. Keчяn il юlkяmizя 3 milyondan чox turist gяlmiшdi.

Ancaq turistlяr юlkяmizdя tяqribяn 2 milyard dollara yaxыn pul xяrclяdilяr vя turizm sahяsindя чalышan on minlяrlя insan bundan faydalandы. Bu il

rя, layihяnin 55 faizi icra edilmiшdir, цmid edirяm ki, yaxыn gяlяcяkdя tam baшa чatacaq.

Bildiyiniz kimi, bu layihя beynяlxalq maliyyя qurumlarы tяrяfindяn maliyyяlяшir vя yubanmanыn sяbяblяrindяn biri dя mяhz budur. Чцnki danышыqlar bir qяdяr чox vaxt apardы.

Ancaq bilirяm ki, bu, чox юnяmli layihяdir vя qeyd etdiyim kimi, onun bюyцk hissяsi icra edilib, qalan hissяnin icrasы цчцn dя lazыmi vяsait ayrыlacaq. Яminяm ki, bцtцn digяr mяsяlяlяr uьurla юz hяllini tapacaq. Чцnki юlkяmizin чox gюzяl perspektivlяri var.

Biz artыq dayanыqlы iqtisadiyyat yaratmышыq, hяtta neftin qiymяtinin dцшmяsini Azяrbaycan vяtяndaшlarы hiss etmяdilяr.

Biz bu aьыr vяziyyяtdя pandemiya ilя mцbarizяyя bюyцk vяsait ayыrыrыq. Dediyim kimi, dюvlяt bцdcяsinя яlavяlяr edilmяlidir, dцrцstlяшmя aparыlmalыdыr. Яlavя xяrclяr cяlb edilяcяk ki, insanlar daha da yaxшы yaшasыnlar, юlkяmiz daha da gцclяnsin vя inkiшaf etsin.

Sizi bir daha tяbrik edirяm vя sizя uьurlar arzulayыram. Saь olun.

*** (Фотоларда: модул типли хястяхянадан эюрцнтцляр)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 4 NЯРЭИЗ QЯЩРЯМАНОВА,

AMEA Rяyasяt Heyяti aparatыnыn Иctimaiyyяtlя яlaqяlяr, mяtbuat vя informasiya шюbяsinin Elektron informasiya sektorunun mцdiri, dissertant

Hяr bir xalqыn tarixindя onun heч vaxt unutmadыьы, bюyцk iftixarla yada saldыьы юnяmli gцnlяr, mцhцm tarixlяr var. Azяrbaycan xalqыnыn taleyinя dя millяtin oyanышы vя formalaшmasыnda bюyцk rolu olan bir чox hadisяlяrin baш verdiyi gцnlяri qeyd etmяk dцшmцшdцr. Azяrbaycan mяtbuatыnыn qaranquшu olan "Яkinчi" qяzetinin nяшri belя unudulmaz tarixlяrdяn biridir. Bu il qяzetin yaranmasыndan 145 il юtцr. Neчя illяr, яsrlяr keчsя dя hяr zaman Azяrbaycan mяtbuatыndan sюz aчarkяn "Яkinчi" qяzeti bюyцk sevgi vя minnяtdarlыq hissi ilя xatыrlanacaq. "Яkinчi" qяzeti 1875-ci il iyulun 22-dя Azяrbaycan ictimai-siyasi hяyatыnda gцnяш kimi doьdu. Bяlkя dя o zamanlar qяzetin yaradыlmasыnda iшtirak edяn maarifpяrvяr ziyalыlarыmыz bюyцk maddi vя mяnяvi чяtinliklяr шяraitindя fяaliyyяtя baшlayan bu nяшrin neчя-neчя mяktяblяr yaradacaьыnы, bюyцk bir inqilabi hadisяyя чevrilяcяyini tяsяvvцr etmirdilяr. O zaman yalnыz bir amal var idi - qabaqcыl ideyalarыn tяbliьi yolu ilя milli oyanыш vя maarifчilik ideyalarыnы yaymaq, xalqы cяhalяtdяn qurtarmaq, qяflяt yuxusundan oyatmaq.

Hяsяn bяy Zяrdabinin redaktoru vя naшiri olduьu "Яkinчi" qяzeti "Daxiliyyя", "Яkin vя ziraяt xяbяrlяri", "Elm xяbяrlяri", "Tяzя xяbяrlяr" kimi шюbяlяrdяn ibarяt idi vя fяaliyyяtя baшladыьы ilk aylarda az tirajla, kiчik formatda чap olunurdu. Qяzetdя Hяsяn bяyin ictimai-siyasi, fяlsяfi, maarifчilik, яkinчilik vя kяnd tяsяrrцfatы, elяcя dя tяbiяtшцnaslыьa dair mцlahizяlяri юz яksini tapыrdы.

Qяzetin sяhifяlяrindя dцnyanыn aparыcы юlkяlяrindя чыxan qяzetlяr haqqыnda mцntяzяm olaraq mяlumatlar dяrc edilir, dцnya xalqlarыnыn mяdяniyyяtindяn nцmunяlяr gюstяrilirdi. Hяsяn bяy Zяrdabi "Яkinчi" qяzetinin яsas mяqsяd vя vяzifяlяrindяn bяhs edяrяk yazыrdы: "Qяzetin muradы xalqыn gюzцnц aчmaqdыr, hяyatda olan iшlяri ayna kimi xalqa gюstяrsin ki, xalq da onun яlacыnыn dalыnca getsin".

Cяmi 2 il чap olunan vя bu dюvr яrzindя 56 nюmrяsinin iшыq цzц gюrdцyц "Яkinчi" bu qыsa mцddяt яrzindя Azяrbaycan jurnalistikasыnыn bayraqdarыna чevrildi. "Яkinчi"dяn sonra yaranan "Ziya", "Ziyayi-Qafqaziyyя, "Hяyat", "Иrшad", "Шяrqirus", "Kaspi", "Molla Nяsrяddin" kimi mяtbu nцmunяlяr ilk qяzetimizin ideyalarыnы davam etdirmяyя baшlamышdыlar. "Яkinчi"nin fяaliyyяti vя H.Zяrdabinin elmi irsi Azяrbaycanыn alim vя tяdqiqatчыlarы tяrяfindяn dяrindяn araшdыrыlmыш, neчя-neчя kitab vя monoqrafiyalar, mяqalяlяr чap olunmuшdur.

Bu gцn isя Azяrbaycan mяtbuatы tamamilя yeni bir mяrhяlяdя inkiшaf edir. Юlkяmizdя mцstяqil, gцclц, fяaliyyяtini gцnцmцzцn tяlяblяri sяviyyяsindя qurmaьы bacaran media inkiшaf etmяkdяdir. Шяffaflыq vя vяtяndaш hяmrяyliyi, ictimai maraqlarыn цstцn tutulmasы, qabaqcыl texnologiyalarыn mяnimsяnilmяsi vя s. mцasir medianы xarakterizя edяn яsas meyarlardыr. 145 il юncяki vя bugцnkц mяtbuatыmыzы mцqayisя etsяk, nя qяdяr bюyцk fяrq olduьunu gюrяrik. Lakin nяzяrя almaq lazыmdыr ki, hazыrkы sяviyyяyя чatana kimi Azяrbaycan jurnalistikasы чox чяtin vя mцrяkkяb yollardan keчmiшdir.

Son illяr dцnyada, elяcя dя Azяrbaycanda informasiya texnologiyalarыnыn sцrяtli inkiшafы, sюz vя fikir azadlыьыnыn юn plana keчmяsi, dцnyaya

№ 07 (189), Ийул 2020

Азярбайъан Мятбуаты 145 иллик “Якинчи”нин ишыьында Azяrbaycan xalqы "Яkinчi" qяzetini hяr zaman sevgi vя minnяtdarlыq hissi ilя xatыrlayacaг. inteqrasiya vя qloballaшma prosesinin sцrяtlяnmяsi cяmiyyяtin bцtцn sahяlяrindя olduьu kimi, mediada da yeni yanaшmalar ortaya qoymuшdur. Bu gцn юlkяmizdя 40-dan artыq gцndяlik, 200-dяn чox hяftяlik vя aylыq qяzetlяr dяrc olunur. Azяrbaycanda цmumilikdя 95 teleradio yayыmчыsы vя operatoru, 12 цmumrespublika televiziya, 12 regional televiziya, 16 radio vя 3 peyk televiziya yayыmчыsы fяaliyyяt gюstяrir. Respublika яhalisinin 80 faizindяn чoxu fяal internet istifadячisidir. Sosial mediadan istifadя edяnlяrin sayы 2 milyon nяfяri юtцb. Bu rяqяmlяr юlkяmizdя azad medianыn uьurla inkiшaf etdiyini gюstяrir.

Azяrbaycan hюkumяti hяr zaman mяtbuatыn azad inkiшafыna diqqяt yetirmiш, onun maddi-texniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi vя jurnalistlяrin sosial mцdafiяsinin gцclяndirilmяsinя юnяm vermiш, KИV-lяrin cяmiyyяtdя rolunu yцksяk dяyяrlяndirmiшdir.

Ulu юndяr Heydяr Яliyevin mцstяqillik illяrindя юlkяdя jurnalistika

dюvrцmцzdя dя jurnalistlяrin, mяtbuat nцmayяndяlяrinin istinad yeri, qiymяtli xяzinяsidir.

Azяrbaycan Milli Elmlяr Akademiyasы (AMEA) da mяtbuatыmыzыn inkiшafыnda bюyцk rolu olan bir qurum kimi bu il jurnalistikanыn 145 illiyini qeyd edir. AMEA-nыn rяsmi veb-portalы olan science.gov.az, AMEA Rяyasяt Heyяtinin mяtbu orqanы olan "Elm" qяzeti vя Akademiyanыn "Elm TV" internet televiziyasы bu gцn юlkяnin elm sahяsindя fяaliyyяt gюstяrяn юncцl, nцfuzlu mяtbuat orqanlarыndandыr. Иlk mяtbu nцmunяmizin nяшrindяn dцz 120 il sonra, 1995-ci ildя fяaliyyяtя baшlayan, юlkяnin ilk veb-saytы olan science.gov.az mцasir dюvrцmцzцn elektron "Яkinчi"si hesab olunur. Bu il 25 yaшыnы qeyd edяn сайт Azяrbaycanda dюvlяt tяrяfindяn elmdя aparыlan islahatlarы, elяcя dя dцnya vя юlkя elmindя яldя edilmiш nailiyyяtlяri obyektiv шяkildя iшыqlandыrыr, tяbliь edir.

Hazыrda bяшяriyyяti cяnginя alan koronavirus pandemiyasы dюvrцn-

145 145 22 и й у л

vя jurnalistlяrlя baьlы problemlяrin hяlli istiqamяtindя atdыьы mцhцm addыmlar bu sahяnin sцrяtlя inkiшaf etmяsinя, KИV-lяrin fяaliyyяtinin geniшlяnmяsinя vя peшяkarlыq sяviyyяsinin yцksяlmяsinя sяbяb olmuшdur. Юlkя baшчыsы Иlham Яliyev tяrяfindяn dя hяr zaman Azяrbaycanda mяtbuatыn tяrяqqisi, jurnalistlяrin stimullaшdыrыlmasы istiqamяtindя kompleks tяdbirlяr hяyata keчirilmiшdir. Prezidentin 2005-ci ildя Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn 130 illik, 2010-cu ildя isя 135 illik, 2015-ci ildя 140 illik yubileylяrinin keчirilmяsi ilя baьlы sяrяncamlar imzalamasы, yubiley mцnasibяtilя mяtbuat iшчilяrini tяltif etmяsi, onlara fяxri adlar vermяsi юlkяmizdя jurnalist яmяyinin qiymяtlяndirilmяsinin bariz gюstяricisidir.

Cяnab Иlham Яliyevin Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn 145 illik yubileyinin keчirilmяsi haqqыnda imzaladыьы Sяrяncam da jurnalistika tariximizя, milli-mяnяvi dяyяrlяrimizя, o cцmlяdяn kцtlяvi informasiya vasitяlяrimizя verilяn yцksяk dяyяrin gюstяricisidir. Bu addыm bir daha sцbut edir ki, "Яkinчi" qяzeti mцasir

dя bцtцn dцnyada mяtbuatыn necя gцclц vasitя olduьu, 4-cц hakimiyyяt rolunu oynadыьы bir daha юn plana keчmiшdir. Bu gцn mцxtяlif юlkяlяrdя fяaliyyяt gюstяrяn jurnalistlяr cяmiyyяtin юndя gedяn peшя sahiblяri kimi, fasilяsiz шяkildя ictimaiyyяtin xidmяtindя dayanыrlar.

Science.gov.az da koronavirus pandemiyasы dюvrцndя mяtbuatыn цzяrinя dцшяn шяrяfli vяzifяni layiqincя yerinя yetirяrяk юlkя ictimaiyyяtini mяlumatlandыrmaqda davam edir.

Portalda hяr gцn AMEA-nыn institut vя tяшkilatlarы яmяkdaшlarыnыn xцsusi karantin rejiminя uyьun olaraq gюrdцyц iшlяr, elяcя dя dцnyada vя юlkяmizdя koronavirus pandemiyasы ilя baьlы son mяlumatlar iшыqlandыrыlыr.

AMEA Rяyasяt Heyяtinin digяr mяtbu orqanы olan "Elm" qяzeti юlkяnin kцtlяvi informasiya vasitяlяri arasыnda юzцnяmяxsus yeri olan vя юz dяst-xяtti ilя seчilяn nяшrlяrdяndir. Qяzet Azяrbaycan elmindя baш verяn yeniliklяri ictimaiyyяtя чatdыrmaq, alimlяrimizi dцnyada tanыtmaq istiqamяtindя fяaliyyяt gюstяrir. Burada gюrkяmli elm xadimlяri ilя mцsahibяlяrя, AMEA-da

hяyata keчirilяn mцxtяlif tяdbirlяrя, o cцmlяdяn elmi tяdqiqatlarla baьlы mяqalяlяrя rast gяlmяk mцmkцndцr.

Azяrbaycanыn ilk elmi internet televiziyasы olan "Elm Tv" isя AMEA-nыn institut vя tяшkilatlarыnda keчirilяn tяdbirlяri lentя alыr, gяnc alim vя mцtяxяssislяrin hяyata keчirdiyi maraqlы layihяlяri iшыqlandыrыr. "Elm Tv" Azяrbaycan milli elmi irsinin mяrkяzlяшdirilmiш vя sistemlяшdirilmiш шяkildя qorunub saxlanыlmasыnda yaxыndan iшtirak edir.

AMEA-nыn prezidenti, akademik Ramiz Mehdiyev dя hяr zaman mяtbuatыn inkiшafыna xцsusi юnяm vermiш, юlkяdя KИV-in fяaliyyяtini diqqяtdя saxlamышdыr. 23 oktyabr 2019-cu il tarixdя AMEA-nыn Цmumi yыьыncaьыnda akademik R.Mehdiyev AMEA-nыn prezidenti seчildikdяn sonra bцtюvlцkdя bu elm ocaьы ilя yanaшы, science.az-ыn vя akademiyanыn digяr mяtbuat orqanlarыnыn da hяyatыnda yeni mяrhяlяnin яsasы qoyulmuшdur. Иctimaiyyяtlя яlaqяlяr, mяtbuat vя informasiya шюbяsinin strukturunda dяyiшikliklяr edilmiш, idarяetmя sistemi modernlяшdirilmiшdir.

11 ildяn artыqdыr ki, mяn dя Azяrbaycan mяtbuatыnыn, AMEA-nыn vя яn яsasы science.gov.az portalыnыn bir parчasы olmaq, юlkяmizin elm adamlarы, ziyalыlarы ilя birgя чalышmaq vя elmimizin tяbliьini hяyata keчirmяkdяn bюyцk шяrяf vя qцrцr duyuram.

Jurnalist fяaliyyяtimdяn baшqa, AMEA-nыn ictimai hяyatыnda da Azяrbaycan mяtbuatыnыn inkiшafы yюnцndя mцxtяlif layihяlяrin hяyata keчirilmяsindя fяal iшtirak edirяm. Fяaliyyяtim dюvrцndя jurnalistika sahяsindя mцxtяlif respublika vя beynяlxalq sяviyyяli konfranslarda, treninqlяrdя iшtirak edяrяk sertifikatlara layiq gюrцlmцшяm. Bugцnяdяk юlkя mяtbuatыnda Azяrbaycanыn jurnalistika tarixi, tanыnmыш alimlяrimizin hяyat vя fяaliyyяti, юlkя elmindя baш verяn yeniliklяr vя mцhцm hadisяlяrя dair 30-a yaxыn mяqalяm dяrc olunub. Иnanыrыq ki, hяm bцtюvlцkdя Azяrbaycan, hяm dя AMEA mяtbuatы illяr keчdikcя daha da inkiшaf edяcяk, cяmiyyяtimizin obyektiv vя peшяkar шяkildя mяlumatlandыrыlmasы istiqamяtindя fяaliyyяtini geniшlяndirяcяkdir.

Mяtbuatыmыzыn yaranmasыnыn 145-ci ildюnцmц mцnasibяtilя юlkяnin mцxtяlif media orqanlarыnda fяaliyyяt gюstяrяn bцtцn qяlяm sahiblяrini цrяkdяn tяbrik edir, jurnalistikamыzыn yцksяlяn xяtlя tяrяqqisi yюnцndя hяmkarlarыma yaradыcыlыq uьurlarы arzu edirяm!

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 07 (189), Ийул 2020

сящ. 5

ШЯЩИДЛЯР ЮЛМЯЗ, ВЯТЯН БЮЛЦНМЯЗ!

Vяtяn уьрунда ъанындан кечиб ШЯЩИДЛИК ЗИРВЯСИНЯ йцксялянляр unudulmurlar! Ийулун 12-дян 14-дяк дцшмянин Товуз истигамятиндя намярдъясиня щцъумунун гаршысы алынаркян Ордумузун 12 няфяр щярби гуллугчусу Шящид олмушдур.

Полад Щяшимов, эенерал-майор

Вцгар Садыгов, чавуш

Елшад Мяммядов, ясэяр

Хяййам Дашдямиров, ясэяр

Ряшад Мащмудов, баш лейтенант

Илгар Мирзялийев, полковник

Анар Новрузов, майор

Намиг Ящмядов, майор

Йашар Бабайев, эизир

Илгар Зейналлы, эизир

Елчин Мустафайев, махе ясэяр

Назим Исмайылов, ясэяр

Bu gцn Azяrbaycan torpaqlarыnы iшьal edяn Ermяnistana qarшы bцtцn cяbhя boyu mяrd oьullarыmыz mяnfur dцшmяnlя цz-цzя durub vя qяhrяmancasыna mцbarizя aparыrlar.

ГЯЛЯБЯ БИЗИМ ОЛАЪАГ!

Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyev: “Bizim hяrbi qяlяbяmizi qeyd etmяk цчцn minlяrlя insan kцчяlяrя чыxdы, minlяrlя insan dюvlяtя, orduya dяstяk gюstяrdi.”

Tovuz rayonunda mцlki яhaliyя vя dюvlяt яmlakыna dяymiш ziyanыn aradan qaldыrыlmasы цчцn bцtцn qцvvяlяr sяfяrbяrliyя alыnыb. Иyulun 12-dяn etibarяn Ermяnistan Respublikasы Silahlы Qцvvяlяrinin Tovuz rayonu istiqamяtindя yaшayыш mяntяqяlяrimizi, dinc яhalini iri чaplы silahlardan vя aьыr artilleriya qurьularыndan intensiv atяшя tutmasы hяmin yaшayыш mяntяqяlяrindя yaшayan mцlki яhaliyя, dюvlяt яmlakыna, o cцmlяdяn infrastruktur obyektlяrinя ciddi ziyan dяyimiшdir.

Dяymiш ziyanыn aradan qaldыrыlmasы mяqsяdilя Prezident cяnab Иlham Яliyev "Azяrbaycan Respublikasыnыn Tovuz rayonunu Ermяnistan Respublikasы Silahlы Qцvvяlяrinin intensiv atяшя tutmasы nяticяsindя

hяmin kяndlяrdя yaшayan mцlki яhaliyя, dюvlяt яmlakыna, o cцmlяdяn infrastruktur obyektlяrinя dяymiш ziyanыn aradan qaldыrыlmasы ilя baьlы tяdbirlяr haqqыnda" Sяrяncam imzalamышdыr.

Sяrяncamыn icrasы ilя baьlы Tovuz rayonunda iшlяrя baшlanыlmыш vя tяcili tяdbirlяr gюrцlцr. Bu mяqsяdlя Ишчi Qrup yaradыlmыш, mцtяxяssislяr cяlb edilmыш, ekspertlяr dяrhal Tovuz rayonuna ezam olunmuшlar. Ekspertlяr tяrяfindяn hazыrlanacaq vя tяqdim edilяcяk qiymяtlяndirmя mяlumatlarыna яsasяn, dinc яhaliyя, yaшayыш яrazilяrinя, dюvlяt vя bяlяdiyyя яmlakыna, tяsяrrцfatlara, infrastruktura dяymiш ziyanыn aradan qaldыrыlmasы ilя baьlы

hюkumяt tяrяfindяn Tяdbirlяr Planы hazыrlanacaqdыr.

Qeyd edяk ki, яsas ziyan Tovuz rayonunun 6 kяndinя - Aьdam, Яlibяyli, Dondar Quшчu, Vahidli, Yuxarы Юysцzlц vя Aшaьы Юysцzlц kяndlяrinя dяymiшdir. Иlkin qiymяtlяndirmяlяrя gюrя, dinc яhaliyя mяxsus 35 evin mцxtяlif dяrяcяdя ziyan чяkdiyi mцяyyяn edilmiшdir. Иntensiv atяш nяticяsindя dюvlяt яmlakыna da zяrяr dяyib - bu яsasяn, kяndlяrя чяkilяn qaz borularы, elektrik naqillяri, sosial vя rabitя infrastrukturudur.

Bцtцn bunlar bir daha gюstяrdi ki, Azяrbaycan dюvlяti vяtяndaшыnыn yanыndadыr. Dюvlяtimiz Azяrbaycanыnыn яrazы bцtюvlцyц uьrunda vuruшanlarы, canыnы fяda edяnlяri heч vaxt unutmur,

onlara vя ailяlяrinя hяr zaman hяssaslыqla yanaшыr. Tovuz rayonu istiqamяtindя dюyцшlяrdя шяhid olan bцtцn hяrbi qulluqчularыn ailяlяrinin qayьыlarы юyrяnilir vя onlarыn hяlli istiqamяtindя addыmlar atыlыr.

Dюvlяt baшчыsы cяnab Иlham Яliyevin tapшыrыьы ilя шяhid general Polad Hяшimov vя шяhid polkovnik Иlqar Mirzяyevin ailяsinя ev verilmiшdir. Birinci vitse-prezident Mehriban Яliyeva Tovuz istiqamяtindя шяhid olan 12 hяrbчi ilя baьlы Heydяr Яliyev Fonduna tapшыrыq verib. Шяhid olan hяrbчilяrin ailя цzvlяrinin bцtцn qayьыlarы daim Fondun nяzarяtindя olacaqdыr.

сящ. 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Шякидя...

...ДЙП карантин режиминя ъидди нязарят едиб rяkяt mяhdudiyyяtlяrinin tяtbiqinя baшlanыlыb. Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargah tяrяfindяn qяbul edilяn sяrtlяшdirilmiш xцsusi karantin rejiminin qaydalarыnыn tяmin olunmasы mяqsяdilя Шяki Dюvlяt Yol Polis Bюlmяsinin яmяkdaшlarы tяrяfindяn dя zяruri iшlяr hяyata keчirilмишдir.

Yol Polis Bюlmяsinin tяbliьat vя tяшviqat

...пандемийа иля ялагядар постерляр йерляшдирилиб, ящалийя маарифляндириъи флайерляр пайланыб Иyunun 11-dя mobil qruplarыn цzvlяri, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin vя Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman idarяsinin, Шяki Gяnclяrin Иnkiшaf vя Karyera Mяrkяzinin kюnцllцlяri шяhяr яrazisindя koronavirus infeksiyasыnыn yayыlmasыnыn qarшыsыnыn alыnmasы цчцn hazыrlanmыш maariflяndirici posterlяr yerlяшdirибляр.

Mцxtяlif юlчцlц posterlяr шяhяrin mяrkяzi kцчя vя prospektlяrinin яrazisindя yerlяшяn maьaza vя digяr obyektlяrin giriш hissяsindя, ictimai yaшayыш binalarыna, avtobus dayanacaqlarы-

qяdяr istifadя etmяmяk, ehtiyac olmadыqda evdяn чыxmamaq vя digяr tюvsiyyяlяr verilir. Maariflяndirici materiallar, hяmчinin, idarя vя tяшkilatlarыn binalarыnda da yerlяшdiriliб.

№ 07 (189), Ийул 2020

цzrя inspektoru, polis baш leytenantы Tural Niftaliyev AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя bildirib ki, qяrarыn icrasыnы tяmin etmяk цчцn шяhяrя giriш qadaьan edilib, 4 yerdя postlar qurulub.

Postlarda polislя yanaшы, Daxili Qoшunlarыn яmяkdaшlarы da xidmяtя cяlb edilib. Gюrцlmцш tяdbirlяr nяticяsindя Шяkidя hяrяkяtsizlik tam tяmin olunub.

Tural Niftalыyev Кoronavirus (COVЫD19) infeksiyasыnыn yayыlma sцrяtinin azaldыlmasы, elяcя dя onun tюrяdя bilяcяyi fяsadlarыn minimuma endirilmяsi mяqsяdilя 2020-ci il 5 iyul saat 06:00-dan 20 iyul saat 06:00-dяk юlkяnin daha 8 шяhяr vя rayonunda, o cцmlяdяn Шяkidя sяrtlяшdirilmiш xцsusi karantin rejimi tяtbiq olunду.

Bu gцndяn etibarяn hяmin шяhяr vя rayonlarda da hя-

...тахылчылар 160 миндян чох мящсул йыьыблар

na, bankomatlara vя яhalinin daha чox gюrя bilяcяyi yerlяrя yapышdыrыlыr. Maariflяndirici posterlяrdя 2 metr mяsafя saxlamaq, maska taxmaq, яl ilя gюrцшmяmяk, юskцrяndя aьыzы tutmaq, ictimai nяqliyyatdan mцmkцn

Koronavirus infeksiyasыnыn yayыlmasыnыn qarшыsыnыn alыnmasы цчцn hazыrlanmыш maariflяndirici posterlяr Шяkinin digяr yaшayыш mяntяqяlяrinin яrazisindя dя yerlяшdirilиб, hяmчinin, яhaliyя maariflяndirici flayerlяr paylanыб.

Respublikanыn яn iri taxыlчыlыq rayonlarыndan olan Шяkidя biчin kampaniyasы mцtяшяkkil davam etdirilir. Cari mюvsцmdя rayonda 67 min 384,7 hektar taxыl sahяsinin mяhsulunun biчilmяsi nяzяrdя tutulur.

Taxыl яkinlяrinin 42 min 852,5 hektarыnы buьda, 24 min 532,2 hektarыnы arpa sahяlяri tяшkil edir. Bu

gцnяdяk 23 min 510 hektar arpa vя 26 min 540 hektar buьda sahяsinin mяhsulu biчilib, 160 min 865 ton taxыl istehsal olunub. Hяr hektarda orta mяhsuldarlыq 32,1 sentner tяшkil edir.

Bu barяdя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzindяn mяlumat verilib.

Bildirilib ki, tяdarцk olunan taxыlыn 75 min 937

tonu arpa, 84 min 928 tonu buьdadыr. Arpa sahяlяrinin hяr hektarыndan orta hesabla 32,3 sentner, buьda sahяlяrindяn isя 32 sentner mяhsul gюtцrцlцb.

Fermerlяr sahяlяrdя qalan mяhsulun qыsa mцddяtdя biчilib anbarlara yыьыlmasы цчцn bцtцn qцvvяlяri sяfяrbяr ediblяr.

...тясяррцфатларда 105 мин тон габа йем тядарцк олунуб Шяkili heyvandarlar payыz-qыш mюvsцmцndя mal-qaranыn yemя olan tяlяbatыnыn tam шяkildя юdяnilmяsini tяmin etmяk цчцn indidяn ciddi hazыrlaшыrlar.

Belя ki, bu gцnяdяk rayonun tяsяrrцfatlarыnda 105 min ton qaba yem tяdarцk olunub. Tяdarцk edilяn yemin 53,2 min tonunu quru ot, 51,8 min tonunu isя kцlяш tяшkil edir. Yem tяdarцkц юtяn ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 660 ton artыb.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzindяn mяlumat verilib.

Tяsяrrцfatlarda, eyni zamanda, payыzlыq sяpini цчцn yay шumunun чыxarыlmasыna da baшlanыlыb. Fermerlяr indiyяdяk min hektardan чox sahяdя шum aparыblar.

Bundan яlavя, taxыl biчini baшa чatmыш яrazilяrdя 870 hektar sahяdя yaшыl yem цчцn tяkrar qarьыdalы da яkilib.

...тякрар гарьыдалы якини апарылыр ...1420 тон гуру тцтцн истещсал олунуб Bu il Шяki rayonunun tяsяrrцfatlarыnda 1108 hektar sahяdя tцtцn яkilib. Шяkili fermerlяr cari mюvsцmdя 598,5 hektar sahяdя "Virciniya botaniki", 509,5 hektarda isя yerli tцtцn sortlarы yetiшdiriblяr.

Hazыrda tяsяrrцfatlarda tцtцn yыьыmыnыn qыzьыn чaьыdыr.

Fermerlяr indiyяdяk rayonda fяaliyyяt gюstяrяn emal mяntяqяlяrinя qurutmaq цчцn 824 ton "Virciniya botaniki" nюvlц yaш tцtцn kцtlяsi tяhvil veriblяr. Bu emal mяntяqяlяrindя 172 яdяd tцtцn-

qurutma kamerasы var. Yerli tцtцn sortlarы isя istehsalчыlar tяrяfindяn ipя dцzцlяrяk qurudulur. Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzindяn AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя bildirilib ki, цmumiyyяtlя, indiyяdяk rayonda 1420 ton quru tцtцn istehsal olunub. Mяhsulun 1300 tonu яhali tяrяfindяn ipя dцzцlяrяk qurudulub. Hazыrda rayonda tцtцnчцlцklя 300-dяk fermer mяшьul olur.

Qeyd edяk ki, юtяnilki mюvsцmdя шяkili fermerlяr 1061 hektar sahяdяn 3 min 642 ton quru tцtцn яldя ediblяr.

Respublikanыn torpaq-iqlim шяraiti payыzlыq dяnli-taxыl bitkilяri yыьыldыqdan sonra tяkrar яkin aparыlmasыna vя ikinci mяhsul alыnmasыna imkan verir. Qarьыdalы bitkisinin qыsa vegetasiya mцddяtinя malik olmasы (90-100 gцn) vя hektardan yцksяk dяn vя yaшыl kцtlя vermяsi, onun tяkrar яkindя istifadяsini юn sыraya чыxarыr.

Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinin Иctimaiyyяtlя яlaqяlяr vя informasiya tяminatы шюbяsindяn AZЯRTAC-a bildirilib ki, bu mяqsяdlя yaxыn gцnlяrdя Aqrar Elm vя Иnnovasiya Mяrkяzinin strukturuna daxil olan qurumlar tяrяfindяn 560 hektarda hibrid qarьыdalы яkini planlaшdыrыlыb. Artыq Шяki Regional Aqrar Elm vя Иnnovasiya Mяrkяzinin sahяlяrindя tяk-

rar qarьыdalы яkini aparыlыb.

Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinin Bitkiчiliyin tяшkili vя monitorinqi шюbяsinin mцdiri Rяfail Quliyev, Aqrar Elm vя Иnnovasiya Mяrkяzinin direktoru Иmran Cцmшцdov, elяcя dя bюlgяdяki yerli qurumlarыn nцmayяndяlяri, Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin яmяkdaшlarы, fermerlяr sяpini mцшahidя edяrяk becяrmя texnologiyasы ilя baьlы fikir mцbadilяsi aparыblar. Qlobal iqlim dяyiшikliyinin mяnfi nяticяlяri, яrzaq balansыnыn tяmin olunmasыnda tяkrar qarьыdalы яkinlяrinin aparыlmasыnыn яhяmiyyяti vя bu sahяdя fermerlяrin maariflяndirilmяsinin vacib olduьu bildirilib.

Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinin Bitkiчiliyin tяшkili vя monitorinqi шюbяsinin

mцdiri Rяfail Quliyev bildirib ki, ilkin olaraq юlkяmizdя 50 min hektar sahяdя tяkrar qarьыdalы яkininin aparыlmasы nяzяrdя tutulur: "Bununla яlaqяdar toxum, texnika ilя tяminatla baьlы hazыrlыq gюrцlцb. Иndiyяdяk tяxminяn 20 min hektar sahяdя qarьыdalы яkini aparыlыb".

Qeyd edяk ki, Nazirlяr Kabinetinin bu ilin 22 may tarixli qяrarы ilя dюvlяt bцdcяsinin ehtiyat fondundan kяnd tяsяrrцfatы istehsalчыlarыnыn toxum tяminatыnыn dяstяklяnmяsi mяqsяdilя Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyinя 5 milyon manat vяsaitin ayrыlmasы vя tяkrar qarьыdalы яkininin hяr hektarыna 60 manat birdяfяlik subsidiya verilmяsi fermerlяrin nяzяrinя чatdыrыlыb.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 07 (189), Ийул 2020

сящ. 7

MИLLИ MЯTBUATЫMЫZЫN VЯ JURNALИSTИKAMЫZЫN ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV MЯKTЯBИ ЦZEYИR HACЫBЯYLИ публисистикасынын ъазибяси вя ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV фядакарлыьы.

ДЕМОКРАТИК ЪЦМЩУРИЙЙЯТИН АШИГИ Рамиз ОРСЯР (Яввяли ютян сайларымызда) Elя bиlиrяm, bu vя ya bu qяbildяn olan yazыlarыn nяшrlяrdяn kяnarda qoyulmasыnыn sяbяblяri nяhayяt ki, oxuculara da agah oldu. Ш.Hцseynovun bu mюhtяшяm iшi - чap etdirdыyi iki чildlik tяmяnnasыzlыьыn bariz nцmunяsi olmaqla, Цzeyir bяy irsыnin akademik nяшrиnя yeni чaьыrыш, dяstяk vя яmяli kюmяyin bariz nцmunяsi dя sayыla bиlяr. Tяdqиqatчы-alim Цzeyir bяyin nяшrlяrdя kяnara qoyulmuш ixtиsar vя "redaktя" edilmiш яsяrlяrиni bir yerя toplayыb чap etdirmяklя hяm Цzeyir bяyin milli mяfkurяsиni, hяm dя publыsistik fяaliyyяtиni, onun mцrяkkяb tarиxi prosesdя Azяrbaycanыn istiqlaliyyяt uьrunda mцbarиzяsиnin dиnamиkasыnы bцtцn tяfsиlatы ilя tяqdim etmяkdir ki, bunu da yalnыz millяtsevяr, azadlыqsevяr bиrиsi edяrdi ki, onu da Шirmяmmяd mцяllim etdi. Шirmяmmяd mцяllim чox yaxшы bиlirdi vя baшa dцшцrdц ki, hяr zaman olduьu kиmi, mцasir Azяrbaycanыmыzыn indыki mяrhяlяsindя dя (sonralar da!) Цzeyir bяy irsиnin юyrяnilmяsыnя vя tяblыьыnя tяkcя mцtяxяssislяrin deyil, eyni zamanda geniш oxucu kцtlяsиnin, bцtюvlцkdя ictиmai шцurun vя Azяrbaycanчыlыьыn чox bюyцk ehtиyacы var.

Mяlum hяqиqяtdir ki, adяtяn stenoqraflar mяtnя soyuqqanlы vя etиnasыz yanaшыrlar.

Stenoqraflar kиmi tekstoloqlarыn da bu dяyяrlяrя malik olduqlarыnы sюylяmяk olar.

Ancaq Ш.Hцseynovun чap etdirdиyi iki hissяli kиtab onun Цzeyir bяy irsиnя dяrin, miqyaslы bяlяdlikdяn qaynaqlanan vя irяli gяlяn bюyцk bir sevgi, milli bir ehtиras vardыr ki, bu da o kиtablarы яlиnя gюtцrцb onu oxumaьa baшlayan hяr bir oxucuya dяrhal sиrayяt edir, Цzeyir bяy publиsistыkasыnыn cazиbяsиnя dцшцr. Bu cazиbя daиrяsindя oxucuya bяlяdчиlik edяn isя Шirmяmmяd Hцseynovun fяdakarlыьыdыr.

Unutmaq olmaz ki, professor Шirmяmmяd Hцseynov peшяkar tяdqиqatчы, яsl alim, elm fяdaыsi olmaqla yanaшы, Demokratik Cцmhuriyyяtin Mяcnunu, azad sюzцn aшиqиdir. O, яsяn kцlяklяrin istыqamяtindяn asыlы olmayaraq hяmышя юz yolu ilя gedib, haqqыn sяsиnя tapыnыb, яqиdяsindяn misqal da enmяyib, hяmышя яyrиyя яyri, dцzя dцz deyib.

Fиlologиya elmlяri doktoru, professor Qulu Mяhяrrяmli mцяllиmi vя ustadы Шirmяmmяd mцяllиmin bцtюv шяxsiyyяtиni gюz юnцndя sяrgиlяyяrяk yazыr: "Mяn яmиnяm ki, Шirmяmmяd mцяllиmin bu xasiyyяti (Hяmишя dцzя dцz, яyrиyя яyri deyя bilmяsi - Ramiz Orsяr) tяkcя nяsil шяcяrяsindяn, genindяn gяlmir, hяm dя mяnяvi irsыni araшdыrыb юyrяndиyi Azяrbaycan maarifчиlяrindяn, bu xalqы azad vя xoшbяxt gюrmяk istяyяn millяt fяdaиlяrindяn gяlir. Yяni onun dцшцncя vя davranышlarы

"Яkinчi" qяzeti ilя xalqыmыza ictиmai gюz vermiш Hяsяn bяy Zяrdabиdяn, millяtin tяrягqиsi yolunda юmцrlяrиni xяrclяmiш Цzeyir bяydяn, M.Я.Rяsulzadяdяn, dиgяr mцtяfяkkirlяrdяn gяlir. Mяhz bu incя nцans tяsdiq edir ki, zaman mяsafяsиnя baxmayaraq, insanlar yalnыz o vaxt hяmfиkir olurlar ki, onlarыn mяnяvi юlчцlяri цst-цstя dцшsцn vя ruhi baglыlыq yaransыn. Bu mяnada Шirmяmmяd mцяllim яsrin яvvяllяrindя Azяrbaycan intиbahыnы yaratmыш bюyцk шяxsiyyяtlяrlя lap чoxdan ruhяn baьlanыb". Шirmяmmяd mцяllиmin tarиxin yaddaшыnda sяlяflяri ilя yanaшы yaшayacaьыna gedяn yolu mяhz onun юz fяdakarlыьы iшыqlandыrыr.

Unudulmamaq, цrяklяrdя vя yaddaшlarda yaшamaq onun haqqы, hяm dя haqqыn sяsыdir.

mяnasы 2 cцr izah edыlir: 1. "Шяxsiyyяt" - bir шяxsя xas olub onun fяrdiyyяtыni mцяyyяn edяn xцsusiyyяtlяrin mяcmusu; 2. "Шяxsiyyяt" - юz xarakteri, яxlaqы, cяmiyyяtdя mюvqeyi vя s. baxыmыndan insan, шяxs, sыma... baшa dцшцlцr: fяlsяfi vя pedaqoji, fяlsяfi mяnada шяxsiyyяt deyяndя cяmiyyяti dяyiшdirmяyя qadir olan tяktяk adamlar nяzяrdя tutulur.

Bu mяnada deyыlir: fыlankяs шяxsiyyяtdir.

Pedaqoji mяnada шяxsiyyяt deyяndя hяr bir adamыn hяyatda qazandыьы mяnяvi keyfiyyяtlяrin mяcmusu baшa dцшцlцr.

*** DEMOKRATИK CЦMHURИYYЯTИN AШИQИ Aylы gecяlяrdя sayrышan ulduzlarы seyr edяndя fikrim bir neчя yerя haчalanыr vя hяrяsi dя mяni qanadlarыna alыb чox-чox uzaqlara aparыr.

Fikrin bir qanadыnda tяbыяtdя vя cяmiyyяtdя baш verяn hadыsяlяrdя paralellяr, eynиliklяr gюrцrяm. Sяmada яn parlaq ulduz sanki яtrafыna sяpяlяnmiш xыrda ulduzlara "gюz vuraraq" "qorxmayыn, gяldim" - deyir. Иnsan cяmiyyяtindя dя buna bяnzяr o qяdяr paralellяr tapmaq olar ki...

Fikrin baшqa bir qanadыnda neчя illяrdяn bяri yaradыcыlыьыnы vurьunluqla юyrяndыyim, bяzi mяqamlarыna tяkrar-tяkrar mцracыяt etdыyim Шirmяmmяd Hцseynovun bюyцklцyц mяni sehrlяyir. Иlahi, onun pedaqoji fяaliyyяti, publыsistыkasы, alim cяfakeшlыyi, tяdqыqatlarы, elmi axtarышlarы, чoxшaxяli elmi araшdыrmalarы, шяxsiyyяti, cяmiyyяtdя vя ailяdяki mюvqeyi, hяyat amalыna vя prыsiplяrыnя sadiqlыyi, millяtя vя onun tarыxыnя bu qяdяr baьlыlыьы vя s. mяsяlяlяrlя baьlы kimlяr sюz aчmayыb. Mяnя elя gяlir ki, onun haqqыnda deyilmяyяn, yazыlmayan bяnzяtmя, bяdii tяsvir vя ifadя vasыtяlяri qalmayыb. Ancaq buradaca var sяsimlя qышqыrыb "durun!", "dayanыn!" - demяk istяyыrяm. Ancaq юz sяsim boьazыma чatmamыш чыliklяnub iчыmя tюkцlцr, dыlim-aьzыm qurьuшunlanыr. Bir tяhяr юzцmя gяlиrяm. Шяkыlыlяrin iшlяtdыyi bir deyim qolumdan tutur, fikrыmя sыьal чяkir. Amma шяkыlыlяr dя zor deyiblяr ha!

"Quru-quru qurbanыn olum!"

Onun haqqыnda deyыlяnlяr bundan o tяrяfя getmir, addыm belя atmыr.

Haqqыnda yцzlяrlя tanыnmышlar, alimlяr, zыyalыlar, mяtbuat xadimlяri vя baшqalarы aьыzdolusu danышсаlar da, цrяkdolusu yazsalar da hяlяlik haqqыnda bir diplom iшi mюvzusu nя tяsdiqlяnib, nя dя yazыlыb. Elяcя, "Quru-quru, qurbanыn olum!"

Akademik lцьяtlяrdя шяxsiyyяt sюzцnцn leksik

Qulu Mяhяrrяmli, фыlologыya elmlяri doktoru, professor Яxlaqi, estetik, zehni, fиzиki vя s. keyfiyyяtlяrin adamlarda яmяlя gяlmяsi sяbяblяri barяdя mцxtяlif nяzяriyyяlяr, bir-bиrиnя zidd fыkirlяr mюvcuddur.

Mяncя, Шirmяmmяd Hцseynov шяxsiyyяtиnin formalaшmasыnda irsiyyяt, mцhit, tяrbиyя vя fяaliyyяt amillяrиnin qarшыlыqlы tяsиri olmuшdur.

Bяli, Шirmяmmяd Hцseynov шяxsiyyяt idi. Vя onun шяxsiyyяtыni tamamlayan xяtlяrdяn bиri dя onun cяsarяti idi. Onun eyhamlarы da elя cяsarяt чeшmяsindяn qaynaqlanыrdы. Sov.ИKP-nin vя sosialist realizmиnin qыlыncыnыn dalыnыn vя qabaьыnыn eyni vaxtda kяsdиyi bir zamanda aчыq yaza bilmяyяndя eyhama keчirdi.

Sovet dюvrцndя "kollektiv sosializm yarышыnы geniшlяndыrяrяk dюvlяt planыnы ikиqat yerиnя yetirmiшdir" tipli basma qяlib шablon cцmlяlяrя qarшы Шirmяmmяd mцяllim belя deyяrdi: "Bu sosializm yarышыnы чox geniшlяndыrib, axыrda partladacaqlar".

Bu cцmlяdяki kиnayя dolu narazыlыьы - eyhamы gюrmяmяk, duymamaq mцmkцnsцzdцr.

Vя yaxud: Pambыq toplanышы zamanы qarшыlaшdыqlarы hяqыqяti vя eшitdiklяrыni dя dиlя gяtirmяk onun шяxsiyyяtиnin tяmizlиyиnя vя dцzlцyцnя iшыq salыr: "Katib bиzi kabиnetыnя apardы, mяnim qяtiyyяtlя "yoldaш katib, gюrdцnцz ki, sahяlяrdя

pambыq yoxdur", sюzlяrыmя eyhamla qыmышыb yarыciddi, yarыzarafat "ay yoldaш jurnalistlяr, rяhbяrыmiz deyir ki, siz partыyanыn яlaltыlarыsыnыz (rusca da podruчnыye sюzцnц iшlяtdi) Az.KP MK-nыn bцrosu qяrar чыxardыb ki, Saatlыda pambыq var, siz vя biz indi necя bu qяrarыn яleyhыnя чыxa bыlяrыk?

Bцronun qяrarы яsasdыr, yoxsa sыzin gюrdцklяrыnыz?!"

M.F.Axundzadя, C.Mяmmяdquluzadя, Ц.Hacыbяyli, M.Я.Sabir vя b. kыmi tыpi юz dыlindя danышdыrmaq, dюvrц, tarиxi gerчяklиyi, sosиal, ictиmai bяlalarы gцndяmя daшыmaq Sezar hяqыqяtlяrыni (Mяшhur Roma imperatoru Sezar heч vaxt "mяn igиdяm" sюzцnц dиlиnя gяtirmяzdi.) tяsdiqlяmirmы?

Baшqa bir mиsal: "Bцronun qяrarы ilя xalqы kцчяyя чыxarыb oynatmaq olar, xalqыn aьzы nяdir ki, oynamasыn". Burdakы kиnayяni, ironиyanы da sezmяmяk, gюrmяmяk korluqdan baшqa bir шey deyil.

Mяsяlя burasыndadыr ki, Шirmяmmяd Hцseynov dцzя dцz, яyrиyя яyri demяkdяn heч bir vяchlя чяkinmяyib, aьa aь, qaraya qara deyib. Яyrиni tяnqid edib, mцsbяti tяqdir edib, heyrяtиni gizlяtmяyib, onlarы tяkrar-tяkrar oxucularыn vя xalqыn diqqяt vя yaddaшыna цnvanlayыb. Mяsяlяn, o, milli yaddaшa sadiq bir adam kыmi ulu Rяsulzadя qяlяmindяn чыxmыш bu sяtirlяri xalqыn bilmяsыni istяyirdi: "Hяr шeydяn яvvяl, Azяrbaycan Cцmhuriyyяtыnin яsas idarяsi bцtцn vяtяndaшlarыn bяrabяr bir hцquqda yaшamasы цzяrindя qurulmuшdu.

Burada hяr bir insanыn mюhtяrяm шяxs, Azяrbaycan vяtяndaшы olduьu цчцn hцququ qorunurdu. Erkяk-qadыn, mцsяlman-xristыan, tцrk-tцrk olmayan, cins vя milliyyяt fяrqi gюzlяmяdяn, zяngin-fяqir, mцdir-iшчi, torpaq sahыbi-gцnяmuzdчu, юyrяtmяn-tяlяbя, mюhtяrяm-cahil, sыnif, mяslяk, tяbяqя, rцtbя, mяqam, nяsil, bilgi imtиyazы aramadan bцtцn vяtяndaшlar mяmlяkяt idarяsindя iшtыrak edir, qanun yapan quruluшlara girmяk haqqыnda dяxi sahib idыlяr. Иnsan nя varыna gюrя haqlы, nя dя yoxsuluьuna gюrя haqsыz gюrцnmцrdц. Bunun kиmi ona nя yoxsulluьu цчцn sayьы edиlir, nя zяnginlыyi цчцn aшaьыlanыrdы...

Burada misli Avropada tяtbiq olunmayan hяqиqi bir xalq cцmhuriyyяti qurulmuшdu" (M.Я.Rяsulzadя, "Яsrиmиzin Sяyavuшu", Ankara, 1989, sяh. 4445). Яlbяttя, vaxtиlя bu

hяqиqяtlяri dиlя gяtirmяk dя yasaq idi: onu ictиmai audиtorыyada tяbliь etmяk, yenиdяn gцndяmя daшыmaq, чap etdirmяklя ictиmai diqqяti ona yюnяltmяk dя. Шirmяmmяd Hцseynovun etыraflarы da sяmиmi olduьu qяdяr gerчяkliklяrя sюykяnir.

O, "Milli haqq vя яdalяt axtarышыnda" (Bakы-2004) kиtabыna yazdыьы "Юn sюz" dя цrяk чыrpыntlarыnы dиlя gяtыrir: - Яlиmя qяlяm alыb mцstяqil yaradыcыlыьa baшladыьыm andan яn bюyцk arzum gюrdцklяrиmi, dцшцndцklяrиmi, hяqиqяti yazmaq arzusu olub. Mяtbuat tarиxиmиzi tяdqiq edib qцdrяtli

qяlяm sahiblяrиnin XX яsrin ilk onilliklяrdя dюvri mяtbuatda dяrc olunmuш mцxtяlif janrlы yazыlarыnы heyranlыqla oxuduqca bu istяk yaшamaq qayяmя чevrildi. Onu da dяrk edirdim ki, nя qяdяr ki, sovet totalиtar rejиmi, partыya vя tяhlцkяsizlik orqanlarыnыn nяzarяti цstцmцzdяdir, hяqыqяti yazmaq, demяk mцmkцn olmayacaq.

Qяlяmя ala bilmяdiklяrыmыzi mцxtяlif yollarla audиtorыyalarda demяk yolunu seчmiшdim. Bu da asan iш deyildi. Nяhayяt, vaxtиlя bиzi mцstяqil dюvlяtчиlиyя qovuшduran, 1918-ci ilin 28 may futuhatыnы vя Xalq Cцmhuriyyяtиni yaradanlarыn milli mцstяqillыyиmиzi яlиmizdяn alan bolшevik sovet rejиmi юmrцnцn uzun sцrmяyяcяyi barяdя peyьяmbяrcяsиnя dediklяri sюzlяr чin olmaьa baшladы. Юmrцmцn ahыl чaьыnda bu tarиxi hadиsяlяrin шahиdi oldum. Qol чыrmayыb, gяnclik hяvяsi vя eшqi ilя bцtцn varlыьыmla milli haqq vя яdalяt uьrunda gedяn vuruшa qoшuldum. Heч bir tяmяnna, mяnfяяt, шяxsi ambиsиya gюzlяmяdяn tale vя tarix tяrяfиndяn millяtиmиzя verиlяn yeni bir mцstяqillik шansыnыn qяlяbяsi цчцn geniшlяnяn xalq hяrяkatыna яlimdяn gяlяn kюmяyi яsirgяmяdim.

Bununla da Шirmяmmяd Hцseynov layiqli sяlяf olduьunu tяsdiqlяdi, milli azadlыq mцcadиlяsindя milli dцшцncяlяrin daшыyыcыsы, hяqиqяt vя яxlaqыn ruporu vя millяtin danышan dиli kыmi xalqыn цrяyindя юzцnя yuva qurdu. O, anladыьы, dяrk etdиyi hяqыqяtlяri xalqыna sюylяdi vя юzц dя haqq oldu. Шirmяmmяd mцяllim bцtюv юmцr yaшadы - haqqa, hяqиqяtя vя azadlыьa tapыndыьы bir юmцr.

O, yarыmчыq hяqиqяtdяn, yarыmчыq azadlыqdan sюz aчdыsa da, ancaq onlara - yarыmчыqlara qucaq aчmadы. Шirmяmmяd mцяllыmя gюrя bцtюv hяqиqяt, tam aшkarlыq, яsl demokratиya hamыsы ona gюrя lazыmdыr ki, hяm fяrd, hяm dя cяmiyyяt miqyasыnda tяkrarsыz mяnяvi dяyяr vя яxlaqi sяrvяt kыmi Cяsarяt gerчяklяшsin, axыra qяdяr meydana чыxa vя itkыsiz reallaшa bilsin. "Cяsarяt vя qorxu" problemi яn aktual vяtяndaшlыq problemi kиmi bяdiipublиsist-fяlsяfi fikrиmиzin bцtцn dюvrlяrindя (indиnin юzцndя dя) irяli sцrцlmцш vя fasыlяsiz шяrh olunmuшdur. Шirmяmmяd Hцseynov publиsist mяktяbиnin mцdavиmi olaraq, yaratdыьы mяktяbя sevэиlяrиmиzi tяsdiqlяyяrяk, onun цsul vя metodlarыndan istиfadя edяrяk Шeyx Mяhяmmяd Xыyabanиnin "Qorxu vя cяsarяt" yazыsыnы dяyяrli oxucularыn diqqяtыnя tяqdim edir, yalnыz bir bяdii publыsist nцmunяdяn mиsal gяtirmяklя kыfayяtlяnыrik: "Qorxuram!" sюzц onu deyяn adamыn юz vicdanы qarшыsыnda biabыrcasыna etdиyi etиrafыdыr. "Qorxuram" sюzц rяzalяtin яn alчaq dяrяcяsиni vя onu deyяn adamыn ruh dцшkцnlцyцnц andыran bir formul vя ifadяdяn ibarяtdir.

"Qorxu" insanыn tяbiяtindя mюvcud olan яn чirkin bir hiss vя ugursuz bir hяyacandыr.

(Арды вар)

сящ. 8

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Шякидя... ...эцълц лейсанын йаратдыьы фясадлар арадан галдырылыр Иyulun 22-dя axшam saatlarыndan baшlayaraq Шяki rayonu яrazisindя kцlяklя mцшahidя olunan gцclц leysan yaьышlarы nяticяsindя infrastruktura xeyli ziyan dяyib. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti vя aidiyyяti qurumlar tяrяfindяn baш vermiш tяbii fяlakяtin nяticяlяrinin aradan qaldыrыlmasы istiqamяtindя operativ tяdbirlяr hяyata keчirilir.

Rayon Fюvqяladя Hallar Komissiyasыnыn mяlumatыna яsasяn, tяbii fяlakяt zamanы rayon яrazisindя elektrik enerjisinin tяminatыnda fasilяlяr yaranыb. Gюrцlmцш operativ tяmir iшlяri nяticяsindя qыsa mцddяtdя rayonun bюyцk hissяsinя elektrik enerjisinin verilmяsi bяrpa olunub, yararsыz hala dцшmцш elektrik dirяklяri yenilяri ilя яvяz edilib.

Xяstяxana vя digяr strateji obyektlяr fasilяsiz elektrik enerjisi ilя tяmin olunub. Lakin buna baxmayaraq, rayonun Kюbяr Zяyzid, Gюynцk xяtlяri цzяrindя yerlяшяn mяntяqяlяrin vя шяhяrin шimalqяrb hissяsinin elektrik enerjisi ilя

tяminatыnda problemlяr hяlя dя qalmaqdadыr.

Gцclц leysan nяticяsindя шяhяrin яsas magistral kцчя vя prospektlяrindя asfalt юrtцyц zяdяlяnib, yol kяnarы sяki daшlarы yararsыz hala dцшцb.Kюhnя tikililяrin divarlarыna ziyan dяyib, zirzяmilяrя su dolub.Шin vя Kiш чaylarыnda gцclц axыntы mцшahidя olunub, sahil bяndlяrinin mцяyyяn hissяlяrinя ziyan dяyib. Babaratma kяndindя vяtяndaшa mяxsus цmumi sahяsi 30 kvadratmetr olan tюvlя gцclц yaьыш sularы nяticяsindя чюkцb. Baш Kяldяk, Aшaьы Gюynцk vя Oraban kяndlяrinin daxili yollarы sel sularы nяticяsindя yararsыz hala dцшцb. Шяki-Qax magistral avtomobil yolunun Qoxmuq kяndi яrazisindяn keчяn hissяsindя asfalt юrtцyц zяdяlяnib, sel sularы dяrin xяndяklяr яmяlя gяtirib.

Tяbii fяlakяt nяticяsindя rayon яrazisindя, цmumilikdя, 8 transformator yarыmstansiyasы ildыrыm vurmasы nяticяsindя yararsыz hala dцшцb, yol kяnarыndakы aьaclar aшaraq 5 яdяd elektrik dirяyini zяdяlяyib.

...бурахылыш (гябул) имтащанлары пандемийа дюврунун тялябляриня уйьун апарылыб Dюvlяt Иmtahan Mяrkяzinin (DИM) iyulun 24-dя Шяkidя keчirdiyi nюvbяti buraxыlыш (qяbul) imtahanlarы baшa чatыb. Иmtahanlarыn keчirilmяsi цчцn Шяkidя 2 mяrkяz ayrыlыb.

Buraxыlыш (qяbul) imtahanlarы Шяki шяhяrindяki fizika-riyaziyyat vя humanitar tяmayцllц lisey vя Qoxmuq kяnd tam orta mяktяbindя tяшkil olunub.

Pandemiya dюvrцnцn tяlяblяrinя uyьun olaraq imtahan mяrkяzlяrindя яvvяlcяdяn zяruri profilaktik tяdbirlяr gюrцlцb, binalarda vя zallarda dezinfeksiya iшlяri aparыlыb. Kцtlяviliyin vя tяmas hallarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы mяqsяdilя imtahan iшtirakчыlarы цчцn imtahan binasыna mцxtяlif daxilolma vaxtlarы mцяyyяn edilib.

Иmtahana baшlamazdan яvvяl, binaya daxil olan iшtirakчыlarыn mяsafяdяn юlчяn elektron termometrlя hяrarяtlяri yoxlanыlыb. Ишtirakчыlar bцtцn proses boyu tibbi maskadan istifadя ediblяr. Иmtahan otaqlarыnda iшtirakчыlarыn sayы sosial mяsafя prinsiplяrinя

uyьun шяkildя tяnzimlяnib, imtahan he-yяti mцvafiq qoruyucu vasitяlяrlя tяmin olunub.

DИM Шяki regional bюlmяsindяn verilяn mяlumata gюrя, цmumilikdя 364 nяfяrin iшtirakыnыn nяzяrdя tutulduьu imtahanlarыn idarя olunmasыna 5 imtahan rяhbяri vя 43 nяzarяtчi-mцяllim cяlb olunub. Иmtahanlarыn keчirilmяsi цчцn 33 otaq ayrыlыb.

AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbiri Шяki шяhяrindяki fizika-riyaziyyat vя humanitar tяmayцllц liseydя keчirilяn buraxыlыш (qяbul) imtahanыnda iшtirak edib. Mяktяbdяki bцtцn imtahan zallarыnda iшtirakчыlarыn rahat шяkildя imtahan vermяsi цчцn zяruri шяrait yaradыlыb. Иmtahan prosesi pandemiya dюvrцnцn tяlяblяrinя uyьun шяkildя tяшkil olunub. Bu mяrkяzdя bura-

xыlыш (qяbul) imtahanы Azяrbaycan vя rus bюlmяlяri цzrя aparыlыb. Иmtahan rяhbяri Xяtayi Mяmmяdovun bildirdiyinя gюrя, 204 шagirdin (abituriyentin) iшtirak etdiyi imtahanыn idarя olunmasыna 3 rяhbяr vя 25 nяzarяtчi-mцяllim cяlb olunub.

№ 07 (189), Ийул 2020

...6 йашайыш мянтягясини ящатя едян йолун ачылышы олуб Иyulun 29-da Шяki rayonunun Qoxmuq-Baltalы-Babaratma-QaradaьlыQudula-Daшцz avtomobil yolunun yenidяnqurmadan sonra aчыlыш мярасиминдя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev дя iшtirak edib.

Azяrbaycan Avtomobil Yollarы Dюvlяt Agentliyinin Иdarя Heyяtinin sяdri Saleh Mяmmяdov Президентя mяlumat verdi ki, uzunluьu 33 kilometr olan dюrdцncц texniki dяrяcяli bu yol 2 hяrяkяt zolaqlыdыr.

Azяrbaycan Prezidentinin юtяn il imzaladыьы mцvafiq Sяrяncamla yenidяn qurulan Qoxmuq-Bal-

talы-Babaratma-QaradaьlыQudula-Daшцz avtomobil yolu 11 min яhalinin yaшadыьы 6 yaшayыш mяntяqяsini birlяшdirir. Avtomobil yolunun 17-ci kilometrliyindя Яyriчay чayы цzяrindя uzunluьu 59 metr, qabariti 7,4 metr olan dяmir-beton kюrpц tяmir edilib.

Prezident Иlham Яliyevя Шяki rayonunun

яrazisindя yerlяшяn Qaramяryяm-Иsmayыllы-Шяki avtomobil yolunun 134 kilometrliyindяn ayrыlan Шirinbulaq avtomobil yolunun tikinti layihяsi barяdя dя mяlumat verildi. Qeyd olundu ki, 4 min nяfяr яhalinin yaшadыьы 5 yaшayыш mяntяqяsini birlяшdirяn bu yolun uzunluьu 28,1 kilometrdir.

...пандемийайа гаршы профилактик тядбирляр давам етдирилир Шяki шяhяr Иъра Hакимиййятиnin nяzdindя yaradыlan mobil qruplar tяrяfindяn шяhяr яrazisindя, kяnd vя qяsяbяlяrdя tяbliьat iшi fasilяsiz olaraq hяyata keчirilir, яhalinin daha чox gюrя bilяcяyi yerlяrя xцsusi maariflяndirici posterlяr yerlяшdirilir vя sakinlяrя maariflяndirici flayerlяr paylanыlыr.

olan шяxslяr laboratoriya яmяkdaшlarы tяrяfindяn dяrhal test edilir, nяticя bilinяnяdяk onlarыn evdяn чыxmamasы vя юzцnц izolyasiya etmяsi tюvsiyyя olunur.

Alыnan testlяrin cavabы mцsbяt olduqda, xяstяliyin aшkar olunduьu mяnzil dяrhal GEM tяrяfindяn dezinfeksiya edilir, xяstяlik aшkar olunan шяxslяr mцalicя mяqsяdi ilя xяstяxanaya yerlяшdirilir, onun ailя цzv-

mяhяllя maьazalarыnыn satыcыlarы vя bazar яrazisindя gцndяlik ticarяtlя mяшьul olan satыcыlar arasыnda seчmя yolu ilя test nцmunяlяri gюtцrцlцr vя nяticяlяrя uyьun tяdbirlяr hяyata keчirilir.

Tяtbiq olunan sяrt karantin rejimindя ИH vя onun tabeчiliyindя olan tяшkilatlarыn, elяcя dя Шяki rayon Polis Шюbяsi, Mяrkяzi Xяstяxana, Qida Tяhlц-

Bir mцddяt юncя start gюtцrяn "Evя zяng" kаmpaniyasы чяrчivяsindя 4000-я yaxыn evlя telefon яlaqяsi saxlanыlaraq maariflяndirici sюhbяtlяr aparыlmыш, sakinlяrя karantin rejiminin qaydalarы izah olunmuшdir. Шяki Rayon Mяrkяzi Xяstяxanasыnda koronavirusun aшkarlanmasы цчцn tam avtomatlaшdыrыlmыш diaqnostik laboratoriya fяaliyyяt gюstяrir vя sяhhяtindя problem olan, Covid 19-a yoluxma ehtimalы

lяri vя son gцnlяrdя яlaqяdя olduьu шяxslяr mцяyyяn edilяrяk, onlardan test nцmunяlяri gюtцrцlцr vя testin nяticяlяri bilinяnяdяk hяmin шяxslяrin юzцnцtяcrid qaydalarыna яmяl etmяlяrinя ciddi nяzarяt edilir. Шяki шяhяr ИH-nin baшчыsы Elxan Usubovun tapшыrыьыna яsasяn qabaqlayыcы tяdbirlяr gюrmяk mяqsяdi ilя bюyцk ticarяt mяrkяzlяrinin iшчilяri, mяhяllяlяrdя yerlяшяn kiчik, lakin alыcы sayы чox olan

kяsizliyi Agentliyi, GEM, Nяqliyyat Departamenti vя digяr aidiyyatы orqanlarыn Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrяrgahыn vя Шяki Иcra hakimiyyяtindя yaradыlmыш Qяrяrgahыn tяlяblяrinя uyьun шяkildя birgя fяaliyyяti artыq nяticяlяrdя юzцnц biruzя vermяkdяdir. Belя ki, aparыlan kompleks tяdbirlяrin nяticяsidir ki, rayonda gцndяlik yoluxma sayыnda kifayяt qяdяr azalma dinamikasы mцшahidя olunur.

№ 07 (189), Ийул 2020 Юlkя Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin dюvlяt orqanlarы qarшыsыnda qoyduьu яn цmdя vяzifяlяrdяn biri insanlara layiqli xidmяt gюstяrilmяsi, onlarыn mцraciяtlяrinя vя шяxsi qяbullarыna hяr zaman hяssaslыqla yanaшыlmasыnы diqqяtdя saxlamaqdыr.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

Яdli yyy я na zi ri vvя я tя n da шl arы н Яd liy z iri t яn ш la rын ввииддее о гя б у лу н у к еч иб г яб е чиирриб

Онлайн формада кечирилян гябулда Шяки сакинляри дя иштирак едибляр.

COVИD-19 qlobal pandemiyasы ilя яlaqяdar xцsusi karantin rejimi шяraitindя kцtlяvi tяdbirlяrlя yanaшы, bilavasitя qяbullar tяxirя salыnыb.

Bununla яlaqяdar nazirlik tяrяfindяn vяtяndaшlarыn mцraciяtlяrinя elektron qaydada

baxыlmasы tяmin edilir, eyni zamanda dюvlяt baшчыsыnыn tapшыrыьыna uyьun olaraq nazirlikdя vяtяndaшlarыn videoqяbulunun Qaydasы mцяyyяn olunub vя bu iшin tяшkilindя mцasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarыnыn imkanlarыndan istifadя olunur.

Яdliyyя naziri Fikrяt Mяmmяdov tяrяfindяn mцxtяlif bюlgяlяrdя yaшayan vяtяndaшlarыn videoqяbulu keчirilib.

Gяncя, Шяki vя Иmiшli regional яdliyyя idarяlяri vasitяsilя qяbula yazыlmыш vяtяndaшlarыn videokonfrans formatыnda

яdliyyя fяaliyyяti ilя baьlы mцraciяtlяri dinlяnilib, qaldыrыlan mяsяlяlяrя dair nazirliyin aidiyyяti mяsul iшчilяrinя mцvafiq tapшыrыqlar verilib. Бюлэялярин сакинляри COVИD-19 qlobal pandemiyasы шяraitindя xalqыmыzыn saьlamlыьыnыn vя tяhlцkяsizliyinin qorun-

masы ilя baьlы gюstяrilяn qayьыlы vя hяssas mцnasibяtя gюrя respublika Prezidentinя vя Birinci vitse-prezidentя tяшяkkцrlяrini ifadя edib, bununla baьlы qяbulun videoformatda tяшkilindяn mяmnun олдугларыны bildiriblяr.

Д ай н ыб якк ии,, д аь н д а Шя к ии!! а й аан ы б б ир д а ь ття а ь ллаарр г о й н уун Azяrbaycanыn яn qяdim yaшayыш mяskяnlяrindяn olan Шяkini bir dяfя gюrяn onun ecazkar tяbiяtinя, tarixi abidяlяrinя, lяziz mяtbяxinя vя яn nяhayяt шirindilli, qonaqpяrvяr sakinlяrinя heyran olur.

Bu gцn Шяki юlkяmizin mяdяniyyяt mяrkяzlяrindяn biri kimi tanыnыb. Юtяn il "Xan Sarayы" ilя birgя Шяkinin tarixi mяrkяzinin UNESKO-nun Цmumdцnya Иrs Siyahыsыna daxil edilmяsi чox bюyцk tarixi hadisяdir. Шяkidя artыq son illяr yeni яnяnяlяr yaranыb, Шяki beynяlxalq miqyaslы tяdbirlяrя, o cцmlяdяn beynяlxalq festivallara ev sahibliyi edib. Festivallar шяhяri kimi tanыnan Шяkidя Beynяlxaq Musiqi Festivalыnыn, Шirniyyat Festivalыnыn vя Teatr Festivalыnыn keчirilmяsi яnяnя шяklini alыb. Son illяr Шяkiyя yerli vя postsovet юlkяlяrinin vяtяndaшlarы ilя yanaшы, dцnyanыn яksяr юlkяlяrindяn dя turistlяr gяlib. Яvvяlki illяrdя Шяkiyя gяlяn yerli vя xarici turistlяrin sayы 250.000-i keчirdi. Yay aylarыnda bцtцnlцklя Шяkini Bakыnыn bulvarы vя яhalinin sыx toplaшdыьы parklar ilя mцqayisя etmяk olardы. Sюzsцz ki, bu il turistlяrin sayыnda artыm daha чox olmalы idi.

Lakin...

Lakin, bu ilin яvvяlindяn yayыlmaьa baшlayan vя bцtцn dцnyanы cяnginя alan COVЫD-19 pandemiyasы юz шяrtlяrini diqtя etmяyя baшladы. Иnsanlarыn hяyatыnыn bцtцn sahяlяri pandemiyanыn mяnfi tяsirinя mяruz qaldы. Тяяссцфляр олсун ки, COVЫD-19 pandemiyasы Шяkidяn dя yan keчmяdi vя burada da virusa yoluxma faklarы aшkarlanmaьa baшladы. Qыsa mцddяtdя yoluxma faktы aшkar olunanlarыn sayы 100ц keчdi.

Turizmя nя qяdяr mяnfi tяsir etsя belя, insan amili яsas

Тяяссцфляр олсун ки, COVЫD-19 pandemiyasы Шяkidяn dя yan keчmяdi vя burada da virusa yoluxma faklarы aшkarlanmaьa baшladы.

Qыsa mцddяtdя yoluxma faktы aшkar olunanlarыn sayы 100-ц keчdi... gюtцrцlяrяk, Azяrbaycanыn digяr rayon vя шяhяrlяrindя olduьu kimi, Шяkidя dя sяrtlяшdirilmiш karantin rejimi tяtbiq edildi vя Шяki шяhяr Иcra hakimiyyяti, rayonun sяhiyyя iшчilяri, polis шюbяsi vя digяr яmяyi olan idarя vя tяшkilatlarыn bцtцn gцn яrzindя birgя hяyata keчirdiklяri profilaktik tяdbirlяr юz mцsbяt nяticяlяrini vermяyя baшladы. Artыq son

sitяsi ilя чatdыrыlыr.

Daha чox danышыlan bu lяtifя yerinя dцшяr: Bir Шяkili Яzrayыlla dost olur. Bir mцddяt dostluq etdikdяn sonra шяkili onunla шяrt kяsir ki, mяnim canыmы almamышdan яvvяl mяnя xяbяrdarlыq edяrsяn. Яzrayыl da bir dost kimi razыlaшыr. Цstцndяn bir mцddяt keчdikdяn sonra Яzrayыl шяkili

Шякидя пандемийайа гаршы tяbliьat-maariflяndirmя iшlяri давам едир gцnlяr Шяkidя yoluxma hallarы demяk olar ki, yox dяrяcяsindяdir.

Aparыlan tяbliьat-maariflяndirmя iшlяrinin nяticяsidir ki, юz duzlu-mяzяli lяtifяlяri ilя tanыnan шяkililяrin sюhbяtlяrindя bu gцn xяstяlikdяn qorunmaq цчцn maska taxыlmasы, ara mяsafяnin saxlanыlmasы vя dezinfeksiya qaydalarыna riayяt edilmяsi barяdя sюhbяtlяr daha чox цstцnlцk tяшkil edir. Hяtta ehtiyatlы olmaq barяdя fikirlяr lяtifяlяr va-

dostunun baшыnыn цstцnц alыr vя vaxtыnыn чatdыьыnы bildirir. Шяkili narazы шяkildя, Яzrayыla dost kimi шяrt kяsdiklяrini vя яvvяlcяdяn ona xяbяrdarlыq etmяli olduьunu xatыrlatdыqda, Яzrayыlla onun arasыnda maraqlы dialoq yaranыr: Яzrayыl: Qabaqdakы qonшun Mяmmяd dayыnыn юlцmцndяn xяbяrin varmы? Шяkilы: Яlbяtdя, 40-ыna qяdяr яl-ayaq etmiшяm. Яzrayыl: Arxa qonшu

Mяsmя xalanыn vяfatыndan xяbяrin varmы? Шяkili: Яlbяttя, yaxшы qonшu kimi 40-ыna qяdяr ailяlikcя kюmяklik etmiшik. Яzrayыl: Saьdakы qonшunun 20 yaшlы oьlunun vяfatыndan necя, xяbяrin varmы? Шяkili: Яlbяttя, amma чox cavan getdi, tяrbiyяli uшaq idi. Яzrayыl: Bяs sol tяrяfdяki qonшunun nяvяsinin rяhmяtя getmяyindяn necя, xяbяrin varmы? Шяkili: Hя qardaш, o uшaьыn юlцmц hamыmыzы yandыrdы. Яzrayыl цzцnц чevirir шяkili dostuna vя narazыlыqla bildirir: - Яn yaxыn qonшularыnda rяhmяtя gedяnlяrdяn xяbяrin var vя hцznlяrindя dя iшtirak etmisяn. Mяndяn isя inciyirsяn ki, niyя xяbяrdarlыq etmяmisяn.

Bяs xяbяrdarlыq necя olur ki?

Bu gцn Шяkidя dolaшan bu lяtifяdя bюyцk hяqiqяt var. 23 ay яvvяl bu xяstяliyя inanmayan hяr kяsin, bu gцn Шяkidя vя ya kяnarda yaшayan dostlarы, tanышlarы, qohumlarы vя ya qonшularы arasыnda koronavirusdan vяfat edяn, ya da xяstяxanada юlцmlя mцbarizя apararaq яziyyяtlя mцalicя alan шяxslяr var.

Qaydalara riayяt etmяyяn hяr birimiuz цчцn bu bir xяbяrdarlыqdыr!

Dцnyada koronavirusa yoluxanlarыn sayы 17 milyona yaxыndыr vя hяlяlik vaksin icad edilmяyib. Ona gюrя dя, vaksin tapыlana qяdяr hяr kяsin baшa dцшяcяyi iki yolumuz var: - юzцmцzцn vя яzizlяrimizin hяyatыnы qorumaq цчцn qaydalara яmяl edяrяk maskadan istifadя etmяli, sosial mяsa-

Daшqыn MИКАЙЫЛОВ, Шяки Эянъляр вя Идман Идарясинин ряиси fяni saxlamalы vя шяxsi gigiyena qaydalarыna riayяt etmяliyik; - Qaydalara riayяt etmяsяk, яn yaxыn яzizlяrimizi, doьmalarыmыzы itirmяyя hazыr olmalыyыq.

Hяm юzцmцzц, hяm dя rayonumuza gяlяcяk qonaqlarыmыzы qorumaq цчцn hяlяlik baшqa yol yoxdur, qeyd olunan qaydalara riayяt etmяk isя, o qяdяr dя чяtin deyil.

P.S. Bu gцn Шяki sюzцn hяqiqi mяnasыnda hяyяtindя yalnыz baьbanlar gяzяn fцsunkar parka bяnzяyir. Иstяr Шяkinin tarixi mяkanlarы, istяrsя dя, шяhяrin юzц sanki qonaqlar цчцn qяribsяyib.

DAYANЫR BИR DAЬ TЯKИ, DAЬLAR QOYNUNDA ШЯKИ!!!

Bяli, Шяki daьlar qoynunda bir daь kimi dayanыb.

Lakin qonaqsыz Шяkinin daьlarы da bu gцnlяr чox kiчik gюrцnцr. Sanki bu daьlarы bюyцk gюstяrяn dя, ona hяsяd aparan qonaqlarы idi...

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10 Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn 145 illik yubileyi mцnasibяtilя Яdliyyя Nazirliyindя KИV-lя videokonfrans formatыnda onlayn gюrцш keчirilib. Тяdbirdя nazirliyin vя Azяrbaycan Mяtbuat Шurasыnыn mяsul шяxslяri, vяtяndaш cяmiyyяti institutlarыnыn tяmsilчilяri, spiker-hakimlяr vя чoxsaylы KИV nцmayяndяlяri iшtirak ediblяr.

Tед.az-ын мялуматына эюря, оnlayn gюrцшdя Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn zяngin tarixi yolundan bяhs olunub, цmummilli lider Heydяr Яliyevin юlkя rяhbяrliyinя qayыdышыndan sonra sюz vя mяlumat azadlыьыnыn tяmin edilmяsinя, demokratik, azad mяtbuatыn formalaшmasыna xцsusi diqqяt vя qayьы gюstяrildiyi, юlkя Prezidenti Иlham Яliyev tяrяfindяn kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin sяrbяst fяaliyyяti цчцn geniш imkanlarыn yaradыldыьы, onlarыn inkiшafыna hяrtяrяfli dяstяk gюstяrildiyi vurьulanыb.

Bildirilib ki, respublikamыzыn ictimai-siyasi hяyatыnda baш verяn proseslяrin vя yenilik-

№ 07 (189), Ийул 2020

Яdliyyя Nazirliyindя KИV-lя onlayn gюrцш

lяrin dolьun, obyektiv vя operativ iшыqlandыrыlmasыnda, ictimaiyyяtin mцtяmadi mяlumatlandыrыlmasыnda KИV mцhцm rol oynayыr. Иndiki pandemiya шяraitindя mяt-

buat nцmayяndяlяri dя digяr peшя sahiblяri kimi yorulmadan fяaliyyяt gюstяrirlяr.

Hяmчinin bu gцnlяrdя Ermяnistan-Azяrbaycan dюvlяt

sяrhяdinin Тovuz istiqamяtindя Ermяnistan tяrяfindяn tюrяdilmiш hяrbi tяxribatlar barяdя hяqiqяtlяrin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasыnda KИV-in юnяmli fяaliyyяti qeyd olunaraq, sosial шяbяkяlяrdя aparыlan informasiya mцharibяlяrindя paylaшыmlar edяrkяn, informasiyalar yayarkяn юlkяmizin mюvqeyinin mцdafiя olunmasы ilя baьlы Azяrbaycanыn Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanыm Яliyevanыn xalqa mцraciяti diqqяtя чatdыrыlыb.

Mяtbuat Шurasыnыn sяdr mцavini Mцшfiq Яlяsgяrli, "525ci qяzet"in baш redaktoru Rяшad Mяcid, "Xalq cяbhяsi" qяzetinin baш redaktoru Elчin Mirzяbяyli, "Konstitusiya araшdыrmalarы" Fondunun prezidenti, яdliyyя naziri yanыnda Иctimai Komitяnin цzvц Яlimяmmяd Nuriyev vя digяr чыxыш edяnlяr юlkяmizdя mяtbuatыn inkiшafыna dюvlяt tяrяfindяn gюstяrilяn diqqяt vя qayьыdan sюz aчыb, qurumun kцtlяvi

informasiya vasitяlяri ilя sяmяrяli яmяkdaшlыьыnы yцksяk qiymяtlяndiriblяr.

Tяdbir iшtirakчыlarы Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn yubileyi mцnasibяtilя media nцmayяndяlяrini tяbrik edib, onlara uьurlu fяaliyyяt arzulayыblar.

22 iyul - Milli Mяtbuat Gцnцnя hяsr olunmuш tяdbir чяrчivяsindя hяmчinin, Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn Azяrbaycan Mяtbuat Шurasы ilя birgя elan olunmuш "Mяhkяmя-hцquq islahatlarы: mцasir чaьыrышlar vя innovativ tяcrцbяlяr" mюvzusunda jurnalist araшdыrmalarы mцsabiqяsinin nяticяlяri elan olunub vя qaliblяr mцkafatlandыrыlыb. Eyni zamanda, bir qrup jurnalist яdliyyя vя mяhkяmя fяaliyyяtinin iшыqlandыrыlmasыnda fяal iшtirakыna vя sяmяrяli яmяkdaшlыьa gюrя nazirlik tяrяfindяn tяltif olunublar.

Sonda jurnalistlяri maraqlandыran suallar cavablandыrыlыb.

СМС иъазя ляьв олунду Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargahыn mяlumatы Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargahdan verilяn mяlumata gюrя, 2020-ci il 5 avqust saat 06:00-dan etibarяn sяrtlяшdirilmiш xцsusi karantin zonasыna daxil olan шяhяr vя rayonlarda шяxslяrin yaшayыш yerini vя olduьu yeri SMS icazя, xidmяti vяsiqя, icaze.e-gov.az portalы vasitяsi ilя tяrk etmяk sistemi lяьv olunur.

Azяrbaycan Respublikasы Ekologiya vя Tяbii Sяrvяtlяr Nazirliyi, Fюvqяladя Hallar Nazirliyi vя Bakы Шяhяr Иcra Hakimiyyяti tяrяfindяn karantin rejiminin tяlяblяrinя uyьun mцяyyяn edilяn qaydalar чяrчivяsindя юlkя цzrя чimяrliklяrin istifadяsinя icazя verilir.

COVЫD-19 infeksiyasыna yoluxma dinamikasы nяzяrя alыnmaqla 2020-ci il 31 avqust saat 00:00-dяk sяrtlяшdirilmiш xцsusi karantin rejimi aшaьыdakы шяhяr vя rayonlarda tяtbiq olunacaq: Bakы, Cяlilabad, Gяncя, Masallы, Mingячevir, Sumqayыt, Yevlax шяhяrlяri vя Abшeron, Bяrdя, Goranboy, Gюygюl, Xaчmaz, Salyan rayonlarы.

Sяrtlяшdirilmiш xцsusi karantin rejiminin tяtbiq olunduьu 13 шяhяr vя rayonda aшaьыdakы mяhdudiyyяtlяr qцvvяdяdir: - hяftяsonlarы qeyd olunan tarixlяrdя bцtцn ictimai nяqliyyatыn hяrяkяti: 8 avqust saat 00:00-dan 10 avqust saat 06:00-dяk; 15 avqust saat 00:00-dan 17 avqust saat 06:00-dяk; 22 avqust saat 00:00-dan 24 avqust saat 06:00-dяk; 29 avqust saat 00:00-dan 31 avqust saat 06:00-dяk; - nяzdindяki яrzaq maьazalarы vя apteklяr istisna olmaqla, iri ticarяt mяrkяzlяri vя "Mall"larыn fяaliyyяti; - ictimai iaшя obyektlяrindя mцшtяrilяrя yerindя xidmяtlяr; - muzey vя sяrgi zallarыnыn fяaliyyяti; - bцtцn tяhsil mцяssisяlяrindя tяdris vя tяlim-tяrbiyя prosesinin fяaliyyяti (imtahan, mцsabiqя, mцsahibяlяr vя mцxtяlif arayыш vя sяnяdlяrin verilmяsi ilя baьlы vяtяndaш mцraciяtlяrinin qяbulu istisna olmaqla); - aчыq havada idman yarышlarыnыn vя oyunlarы da daxil olmaqla bцtцn

Yeni nюv koronavirus (COVЫD-19) infeksiyasыnыn geniш yayыlmasыnыn qarшыsыnыn alыnmasы цzrя 21 iyun 2020-ci il tarixindяn etibarяn tяtbiq olunan sяrtlяшdirilmiш tяdbirlяr nяticяsindя sanitar-epidemioloji vяziyyяtdя stabillяшmя mцшahidя edilir. Preventiv tяdbirlяr vя vяtяndaшlarыn mюvcud qaydalara яmяl etmяsi nяticяsindя virusa yoluxanlarыn sayыnda azalmaya nail olunmuшdur.

Hazыrkы sanitar-epidemioloji vяziyyяtя uyьun olaraq, sяrt karantin rejiminin mюvcud olduьu шяhяr vя rayonlarda, elяcя dя юlkя цzrя bяzi yumшalmalarыn tяtbiqinя qяrar verilmiшdir.

31.07.2020 Цмуми йолуханларын сайы Цмуми саьаланларын сайы

Актив хястя сайы Цмуми тест сайы Цмуми юлцм сайы

kцtlяvi tяdbirlяr, o cцmlяdяn mяdяniidman tяdbirlяrin keчirilmяsinin dayandыrыlmasы.

Eyni zamanda Azяrbaycan Respublikasы Nazirlяr Kabiteninin 19 iyun 2020-ci il tarixli Qяrarы ilя fяaliyyяtinя icazя verilяn vя qadaьan edilяn iш vя xidmяt sahяlяrinя dair qaydalar qцvvяdя qalыr.

2020-ci il 31 avqust saat 00:00-dяk юlkя цzrя tяtbiq olunan xцsusi karantin rejimi чяrчivяsindя aшaьыdakы mяhdudiyyяtlяr qцvvяdяdir: - юlkя яrazisinя yerцstц vя hava nяqliyyatы yolu ilя giriш-чыxышыn dayandыrыlmasы; (xцsusi vя чarter reyslяri

Йени йолуханларын сайы Йени саьаланларын сайы Буэцнкц тест сайы Буэцнкц юлцм сайы

istisna olmaqla) - xцsusi tяyinatlы, o cцmlяdяn tяcili tibbi yardыm, qяza-bяrpa, xilasedici, habelя yцk daшыyan avtomobillяrin hяrяkяti istisna olmaqla, sяrtlяшdirilmiш xцsusi karantin rejiminin tяtbiq olunduьu шяhяr vя rayonlara giriш-чыxыш vя юlkяnin digяr шяhяr vя rayonlarыndan yerustц vя hava nяqliyyatы ilя sяrniшin daшыmalarыnыn dayandыrыlmasы; (Naxчыvan Muxtar Respublikasы istisna olmaqla) - ASAN Xidmяt vя "DOST" xidmяt mяrkяzlяri istisna olmaqla, digяr dюvlяt orqanlarыnda vяtяndaшlarыn yerindя qrup vя fяrdi qaydada qяbulunun dayandыrыlmasы; - tяdbirlяrin tяшkili цzrя xidmяtlяrin, o cцmlяdяn bu sahяdя mцшtяrinin

evindя vя ya digяr mяkanlarda ad gцnlяri, toy, niшan vя bu kimi mяrasimlяrin tяшkilinin qadaьan olunmasы; - iri ticarяt mяrkяzlяrinin vя "Mall"arыn nяzdindя olan uшaq vя digяr яylяncя mяrkяzlяri, kinoteatrlar, ictimai iaшя mяkanlarыnыn fяaliyyяtinin dayandыrыlmasы; - яylяncя mяkanlarы, o cцmlяdяn uшaq яylяncя mяkanlarыnыn (bulvar vя parklarыn яrazisindяki daxil olmaqla) fяaliyyяtinin dayandыrыlmasы; - idman, saьlamlыq-bяrpa цzrя xidmяtlяrin dayandыrыlmasы (bu sahяdя tibbi xidmяtlяr istisna olmaqla); - mяdяniyyяt obyektlяri, elяcя dя kinoteatrlarыn, teatrlarыn, idman zallarыnыn fяaliyyяtinin dayandыrыlmasы; - dяfn mяrasimlяri istisna olmaqla dini ritual xidmяtlяri, elяcя dя mяrasim zallarыnda, чadыrlarda vя digяr qapalы mяkanlarda yas mяrasimlяrinin tяшkili vя keчirilmяsinin qadaьan olunmasы; - toy mяclislяrinin tяшkilinin qadaьan olunmasы; - bцtцn tяhsil mцяssisяlяrindя tяdris vя tяlim-tяrbiyя prosesinin fяaliyyяti (imtahan, mцsabiqя, mцsahibяlяr vя mцxtяlif arayыш vя sяnяdlяrin verilmяsi ilя baьlы vяtяndaш mцraciяtlяrinin qяbulu istisna olmaqla); - ictimai yerlяrdя, o cцmlяdяn kцчяlяrdя, bulvarlarda, parklarda vя digяr yerlяrdя шяxslяrin 5 nяfяrdяn artыq qruplarda cяmlяшmяsinin qadaьan olunmasы; - bцtцn kцtlяvi tяdbirlяr, o cцmlяdяn mяdяni-idman tяdbirlяrin keчirilmяsinin dayandыrыlmasы; - ictimai iaшя obyektlяrindя qяlyan avadanlыqlarыndan istifadяnin qadaьan olunmasы; - tibb mцяssisяlяrindя mцalicя alan шяxslяrin xяstя yaxыnlarы tяrяfindяn ziyarяtinin qadaьan edilmяsi; - massaj vя hamam xidmяtlяrinin gюstяrilmяsi.

Virusa yoluxanlarыn sayыnыn azaldыlmasы, юzцnцzц vя yaxыnlarыnыzы virusa yoluxmadan maksimum qorumaq цчцn mюvcud preventiv tяdbirlяrin шяrtlяrinя яmяl etmяyя, tibbiprofilaktik qaydalara riayяt etmяyя, ictimai yerlяrdя 5 nяfяrdяn artыq qruplarda cяmlяшmяmяyя, sosial mяsafяni saxlamaьa, qoruyucu maskalardan istifadяyя чaьыrыrыq.

№ 07 (189), Ийул 2020

Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи

90 ил ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

Шяki цсйаны Йени тапылмыш фактлар ялавя едилмишдир.

(Яввяли ютян сайларымызда) Tarixяn milli tяяssцbkeшlik яhval-ruhiyyяsiylя kюklяnяn шяkililяr istiqlaliyyяt dюvrцndя цmummilli problemlяrin hяllindя dя yaxыndan iшtirak edirdilяr. Daшnak tяcavцzцnцn qarшыsыnы almaq цчцn Шяkidяn Zяngяzura 400 nяfяrdяn ibarяt sцvari hissя gюndяrilmiшdir. Hяmin hяrbi hissяnin tяшkil edilmяsindя qяza rяisi Яyyub bяy Rяfibяyov mцhцm rol oynamышdыr. O zaman Zяngяzurda Azяrbaycan tцrklяrinin yaшadыьы bцtцn kяndlяr yerlя yeksan edulmiшdi. Xalqыmыza qarшы daшnaklarыn tюrяtdiyi etnik terror siyasяti nяticяsindя Azяrbaycanыn bu qяdim yurd yerindя 7729 soydaшыmыz qяtlя yetirilmiш, 50 min nяfяri isя yurd yuvasыndan didяrgin dцшmцшdц. Zяngяzur qaчqыnlarыndan 5000 nяfяri Шяkidя yerlяшdirildi.

1919-cu il martыn 24dяn etibarяn Шяki Bяlяdiyyяsinя rяhbяrlik etmяyя baшlamыш Azaq Яfяndinin fяaliyyяti sцbut edir ki, Cцmhuriyyяt dюvrцndя rяhbяr iшчilяr sяriшtяli olmaqla yanaшы, xalqыn qayьыlarыna hяssas mцnasibяtlяriylя, яn baшlыcasы isя milli tяfяkkцrя malik olmalarы ilя fяrqlяnmiшlяr.

"Azяrbaycan" qяzetinin 1919-cu il 30 may tarixli 191-ci sayыnda dяrc olunmuш E.И.Sultanzadяnin "Шяkidяn" sяrlюvhяli yazыsыnda verilяn mяlumatlardan aydыn olur ki, Azaq Яfяndi шяhяr яhalisinin чюrяyя olan tяlabatыnы юdяmяk цчцn цч tяndirxana aчaraq hяr birindя gцn яrzindя 40 pud чюrяk yapыlmasыnы tяmin etmiш, adambaшыna bir girvяnkя olmaq шяrtilя bazar qiymяtindяn 60 qяpik ucuz satыlmasыna nail olmuшdur.

Azaq bяy qяza rяisi Яyyub bяy Rяfibяyovun kюmяyilя buьda ticarяti цzяrindя mюhtяkitlяrin inhisarыna son qoymuш, ipя-sapa yatmayan mющtяkirlяri isя cяzalandыrmышdыr. Gюrцlяn tяdbirlяr nяticяsindя яvvяllяr 120 manata satыlan buьdanыn qiymяti 80-70 manata enmiшdi. Шяkidя dяrman hazыrlamaq цчцn яczaxana olmamasыndan sui-istifadя edяn aptek sahiblяri dяrmanlarыn qiymяtini mцtяmadi olaraq artыrыrdыlar.

Dяrman mюhrяkirliyinя son qoymaq mяqsяdiylя Azaq Яfяndi Шяkidя яczaxana aчmaq цчцn konkret iшlяr gюrmцшdцr. Шяkini sel tяhlцkяsindяn qorumaq цчцn Kiш чayыnыn sahillяri boyunca bяnd tikdirmяk mяqsяdiylя hяlя mцstяqillikdяn bir neчя ay яvvяl Azaq Яfяndinin tяшяbbцsц ilя яhalidяn bir qяdяr pul toplanmыш vя bu vяsaitя sement alыnmышdыr.

Azaq Яfяndi milli hюkumяtin Шяkidя sel tяhlцkяsinя qarшы mцbarizя tяdbirlяrin цчцn ayыrdыьы 211000 manat pul vяsaitindяn vя tяdarцk olunan sementdяn istifadя etmяklя bu bяndi tikdirmяk niyyяtindя idi.

Ceyhun vя Цzeyir Hacыbяyov qardaшlarыnыn redaktorluьu altыnda чap olunan "Azяrbaycan" qяzetindя dяrc edilяn yazы Azaq bяyin hяmin niyyяtinin gerчяklяшяcяyinя inam ifadя

edяn nikbin sonluqla tamamlanыr.

Bu bir hяqiqяtdir ki, milli hюkumяt bцtцn mюvcud olduьu dюvr яrzindя, son gцnя qяdяr Шяkini sel tяhlцkяsindяn xilas etmяk цчцn vasitяlяr aramыш, mяsяlяni daim gцndяmdя saxlanmышdыr.

Azяrbaycan parlamentinin 1920-ci il aprelin 26da, юlkяmizin qыrmыzы ordu tяrяfindяn iшьalыna bir gцn qalmыш keчirdiyi 144-cц iclasыnda mцzakirяyя чыxarыlan mяsяlяlяrdяn biri dя Шяkinin sel problemi olmuшdur. Hяmin iclasda mцzakirя mцstяvisinя aшaьыdakы mяsяlяlяr чыxarыlmышdы.

1. Шuшa шяhяrindя hяrbi feldшer mяktяbinin aчыlmasы.

2. Gяncя qяzasыnыn iki mцstяqil qяzaya bюlцnmяsi.

3. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti tяrяfindяn beш siyasi heyяtin Qяbi Avropaya vяAmerikaya gюndяrilmяsi.

4. Paris sцlh konfransы heyяtinin buraxыlmasы.

5. Nuxa шяhяrinin daшqыndan qorunmasы цчцn tяdbirlяrin gюrцlmяsi.

1919-cu il may ayыnыn 28-dя bцtцn Azяrbaycan kimi Шяki dя bayram ovqatыnda idi. Иstiqlaliyyяtin birinci ildюnцmц qeyd olunurdu. Kцчяlяrя qяlяbяlik, insanlarыn simasыna sevinc ifadяsi, qяlblяrinя isя mцstяqilliyin ilk ilindя яldя olunan fяrяhli yekunlardan irяli gяlяn milli qцrur hissi hakim kяsilmiшdi.

Hяmin gцn шяhяrin mцxtяlif kцчяlяrindя yarmarkalar tяшkil edilmiшdi. Xalq цчlцyцnцn ifasыnda sяslяnяn muьamlar, mahnыlar qara zurnanыn hay-harayыna qovuшaraq qяribя bir ahяngdarlыq yaratmышdы. Xan sarayыnы яhatя edяn qala divarlarыnыn юnцndя mцsavatчы чavuш Яhmяdaьa Yusifbяyovun qяbul etdiyi hяrbi rяsmi-keчid bayram шяnliklяrinя xцsusi tяntяtя gяtirdi. Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin birinci ildюnцmц mцnasibяtiylя Azяrbaycan vяtяndaшlarыna hюkumяtin mцraciяti oxunduqdan sonra camaatыn яhvalruhiyyяsi daha da yцksяldi. Hяmin mцraciяtdя deyilirdi: "Azяrbaycan vяtяndaшlarы!

Bir il bundan яvvяl sizin seчdiyiniz insanlarыn izharы-iradяsiylя Azяrbaycan xalqы mцstяqil siyasi mюvcudiyyяt yoluna qяdяm qoymuшdur: 28 may 1919-cu il - Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin milli bayramы gцnцdцr. Bu bayram haqqыnda xatirя Azяrbaycanыn bцtцn vяtяndaшlarы цчцn mцqяddяs olacaqdыr, чцnki sizin юz dюvlяt bayraьыnыz altыnda bir il яrzindя yaшadыьыnыz azad яmяkчi hяyatы bu bюyцk tarixi gцnцn Azяrbaycandan юtrц яhяmiyyяtini hяr hansы sюzdяn daha yaxшы izah edir. Biz яn yaxшы hisslяrimizi, mяdяniyyяtimizi vя яn mцqяddяs ideallarыmыzы tapdalamыш чar irticasы dюvrцnцn tarixini yaшamышыq. Biz azad vя sяrbяst mяdяni inkiшaf hцququndan, яn adi siyasi hцquqlardan mяhrum edilmiшdik.

Bizim яn yaxшы niyyяtlяrimiz qяtiyyяtlя boьulurdu. Biz doьma yurdumuzu, uzaqlarыmыzы vя arvadlarыmыzы qana qяltan etmiш, daьыntыlara sяbяb olmuш hяrcmяrcliyin sяbяkarы olan bolшevik

юzbaшыnalыьыnыn шahidi olmuшuq.

Qanыna qяltan edilmiш Azяrbaycan tцrk xalqы taleyin цmidinя qalmыш, yalnыz юz gяlяcяyinя inam hissi ilя yaшamыш vя azad, mцstяqil mюvcudiyyяt yoluna dцnyanыn юz dюvlяtчiliyi olmayan bцtцn mяzlum xalqlarыnыn seчdiyi vя geri qayitmaq mцmkцn olmayan bir yola qяdяm qoymuшdur. Юtяn bir ildя bizim dюvlяt orqanlarыnыn yaradыlmasы, milli dюvlяtчilik hisslяrinin яn ucqar guшяlяrя tяtbiq edilmяsi цчцn yorulmadan apardыьыmыz iшlяr gюstяrdi ki, bizim seчdiyimiz insanlarыn tutduьu yol xalqыn

lяrini tam hцquqlu vяtяndaшlar kimi hiss etmяlidirlяr. Qoy bu gцn dцnya xalqlarыnыn tяntяnяsi gцnц olsun. Azяrbaycan hюkumяti Azяrbaycan Cцmhuriyyяtinin mюvcudiyyяtinin ikinci ilinя milli birliyin qцdrяtinя dяrin inam hissiylя, xalqыn tam dяstяyinя цmidlя qяdяm qoyur vя Azяrbaycanыn bцtцn vяtяndaшlarыnы bu bюyцk dюvlяt bayramы mцnasibяtiylя tяbrik edir."

Bяli, mцstяmlяkя яsarяti adlы hяqarяtli vяziyyяtdяn xilas olmuш xalq цrяk dolusu sevinir, hяyatыn bцtцn sahяlяrini яhatя edяn geniш quruculuq iшlяri aparыrdы. Hяm dя dюvlяt

Мир Ъяфяр Баьыров,

солда - Azяrbaycan KP MK-nыn I катиби ишляйяркян (19331953) вя саьда - щябсханада оларкян (1955-дян сонра). (Фотолар wikipedia.org сайтындан эютцрцлцб) iradяsinin azad ifadяsi yoludur.

Millяtin hяyatыnda bu qыsa mцddяtdя Azяrbaycanda insanlar юzlяrinin bir dюvlяt kimi mцstяqil yaшamaq qabiliyyяtinя malik olduьunu sцbut etdilяr.

Dюvlяtdя qяnaяtbяxш qayda yaradыlmышdыr, mцstяqil mюvcudiyyяtin yeni шяraitinя uyьunlaшmыш dюvlяt aparatы юz fяaliyyяtini bircя dяqiqя dя dayandыrmыr. Иnqilabыn bцtцn яsas nailiyyяtlяri qorunub saxlanmышdыr. Иndi biz Mцяssislяr Mяclisinя seчkilяr яrяfяsindяyik.

Burada Azяrbaycan xalqы юz azad iradяsini ifadя edяcяkdir.

Azяrbaycan Cцmhuriyyяinin mцstяqilliyini, onun suveren hцquqlarыnы qorumaq bizim hamыmыzыn mцqяddяs borcudur.

Azяrbaycan vяtяndaшlarы!

Tяhlцkя hяlя sovuшmamышdыr. Цzяrimizя qara buludlar gяlir. Biz daxili asаyiшi qoruyub saxlasaq mцstяqilliyimizя qяsd edяn bцtцn qцvvяlяrя qarшы mцtяшяkkil mцbarizя aparmaq imkanыna malik olacaq vя azad mюvcud olmaq hцququ яldя edяcяyik.

Azяrbaycan vяtяndaшlarы!

Qoy 28 may gцnц bюyцk цmumxalq sevinci gцnц olsun. Bu gцn gяnc Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяtinin yarandыьы gцndяn bцtцn vяtяndaшlar milliyyяtindяn asыlы olmayaraq юz-

quruculuьu mцraciяtdя deyildiyi kimi tяhlцkяnin hяlя sоvuшmadыьы, ermяni-daшnak tяcavцzцnцn yaratdыьы чяtinliklяr, юz varlыьыnы iшьallardan kяnarda tяsяvvцr etmяyяn "шimal ayыsы"nыn tяhdidlяri vя nяhayяt юlkя daxilindя yerli bolшeviklяrin fitnяfяsadlarы шяraitindя gedirdi. Bolшevik tяbliьatыna uymuш mяhdud bir zцmrя adamlarы kommunist partiyasыnыn sыralarыna cяlb etmяk цчцn яrzaq paylamaьa qяdяr mцxtяlif vasitяlяrя яl atыrdыlar. Partiyaйа daxil olan hяr bir шяkili 3 kq mampasы vя 2 qutu чayla mцkafatlandыrыlыrdы. Шяkidя milli hakimiyyяtin nцfuzdan salыnmasыna xidmяt edяn tяbliьatыn, fяhlяlяri tяtillяrя sюvq edяn чaьыrышlarыn vя digяr tяxribat xarakterli яmяllяrin tюrяdilmяsindя Abid Яfяndiyev vя Mustafa Quliyev aparыcы rol oynayыrdыlar. Bu bolшeviklяr siyasi xarakterli aksiyalar hazыrlamaq vя hяyata keчirmяk iшindя xцsusi sяriшtяyя malik peшяkarlar olmушlar.

Mяsяlя burasыndadыr ki, Abid Яfяndiyev Orta Asiyada, Mustafa Quliyev isя Kiyevdя bir mцddяt bolшevik tяbliьatыnыn tяшkili prosesindя iшtirak etmiшdilяr.

Ukraynadan Azяrbaycana dяvяt edilmiш vя Bakыda, Lяnkяranda daha sonra Шяkidя milli hюkumяtя qarшы mцbarizя aparmыш Mustafa Quliyev Azяr-

baycanda Sovet hюkumяti qurulduqdan sonra Maarif komissarы vяzifяsinяdяk yцksяlmiшdir.

Lakin milli istiqlala qarшы bolшevizmin tяntяnяsi naminя mцbarizя aparan bu bolшevik dя digяrlяri kimi kцtlяvi repressiyanыn шahя qalxdыьы 1937-ci ildя "Xalq dцшmяni" elan edildi.

O, Azяrbaycan SSR Xalq Daxili Ишlяr komissarlыьыnыn tяqdimatыna яsasяn 1937-ci il iyulun 5-dя Odessa шяhяrindя hяbs edilяrяk Bakыya gяtirilmiшdir. M.Quliyevя qarшы irяli sцrцlяn ittihamnamяdя bildirilирdi ki, 1924-cц ildяn bolшevik partiyasыnыn baш xяttinя qarшы чыxыш etmяyя baшlamыш, 1926-cы ildя Xalq Maarif komissarы iшlяyяrkяn millяtчi "Иttihad" tяшkilatыna rяhbяrlik etmiш vя шяxsяn hяmin tяшkilatыn Шяkidяki юzяyini yaratmышdыr. Hяmin sяnяddя daha sonra qeyd olunurdu ki, Mустафа Quliyev Moskvada yaшayarkяn Яliheydяr Qarayevlя яlaqяyя girяrяk яksinqilab fяaliyyяtini davam etdirmiшdir. O, Qazaxыstanda yaшayarkяn bu istiqamяtdя fяaliyyяtini daha da geniшlяndirmiшdir. M.Quliyevin яsas mяqsяdi silahlы mцbarizя yolu ilя Azяrbaycanы SSRИ-dяn ayыrmaq olmuшdur. Яlbяttя, milli hюkumяtя qarшы gцzяшtsiz mцbarizя aparan bu шяxs belя niyyяtlяrdяn чox-чox uzaq olmuшdu. O, sadяcя olaraq Mир Cяфяр Baьыrovun юz rяqiblяrindяn yaxa qutarmaq цчцn hяyata keчirdiyi repressiyanыn qurbanlarыndan birinя чevrildi.

Mustafa Quliyev 1938ci il iyul ayыnыn 3-dя SSRИ Ali Mяhkяmяsi Hяrbi Kollegiyasыnыn qяrarы ilя gцllяlяndi.

Abid Яfяndiyev isя hяlя birinci rus inqilabыnыn baш verdiyi dюvrdя, 1905-1907-ci illяrdя Aшqabad dяmiryol fяhlяlяrinin tяtil hяrяkatыnыn tяшkilatчыlarы sыrasыnda olmuшdur. Daha sonra Aшqabad qarnizonu яsgяrlяri arasыnda tяbliьat iшi aparmышdыr. O, burada hakimiyyяt orqanlarыnыn tяqibinя mяruz qaldыьыndan Mяrv шяhяrinя getmiш vя inqilabчы kimi fяaliyyяtini davam etdirmiшdir. Aбид Яfяndiyev 1914-cц ildя hяbs olunaraq iki il mцddяtindя Samara quberniyasыna sцrgцn edilmiшdir.

O, 1917-ci il fevral inqilabыndan sonra Mяrv fяhlя vя яsgяr deputatlarы sovetinя seчilmiш, Zakaspidя Sovet Hakimiyyяtinin qurulmasы uьrunda mцbarizя aparmышdыr. 1918-ci ildя bolшevik partiyasыna daxil olan A.Яfяndiyev "Hцmmяt" bolшevik tяшkilatыnыn Mяrv шюbяsinin yaradыlmasыnda fяal iшtirak etmiшdir.

1919-cu ilin sonunda Zakaspi hяrbi inqilab шurasыnыn qяrarы ilя o, balыqчы qayыьыnda gizli шяkildя Bakыya gяlir vя 1920-ci ilin яvvяlindя "Hцmmяt" tяшkilatыnыn qяrarы яsasыnda qeyri-leqal fяaliyyяt gюstяrmяk цчцn Шяkiyя цz tutur.

On birinci ordunun sцngцlяriylя Azяrbaycanda Sovet hakimiyyяti qurulduqdan sonra A.Яfяndiyev 1920-ci ilin mayыnda 1921-ci ilin martыna qяdяr Nuxa Qяza Иnqilab Komitяsinin sяdri vяzifяsindя iшlяyir.

(Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 12

Шякили профессор Русийада дцнйасыны дяйишди ФАИГ ЧЯЛЯБИЙЕВ Ийулун 30-да musiqiшцnas alim, tarzяn, sяnяtшцnaslыq elmlяri doktoru, Aleksandr Hersen adыna Rusiya Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin Шimal Хalqlarы Институту fakцltяsinin paleoasiya dillяri, folkloru vя яdяbiyyatы kafedrasыnыn professoru, Sankt-Peterburq azяrbaycanlы icmasыnыn gюrkяmli nцmayяndяsi Фаиг Чялябийев йашайыб ишлядийи Санкт-Петербург шящяриндя вяфат едиб. Щямйерлиляримизин Фаиг Чяляби кими таныдыглары Чялябийев Фаиг Ибращим оьлу 1948-ъи ил апрелин 16-дя Шякидя анадан олмушдур. Шяки шящяр 10 saylы mяktяbи битирдикдян сонра Азярбайъан Нефт-Кимйа Институтунда али тящсил алса да, мусигийя, хцсусян тара олан щявяси ону Асяф Зейналлы адына мусиги мяктябиндя охумаьа сювг етмишди. Бураны битирдикдян сонра ися о, 1980-ъи илдя Цzeyir Hacыbяyov adыna Azяrbaycan Dюvlяt Konservatoriyasыnа дахил олмуш вя 1985-ъи илдя али мусиги тящсилиня йийялянмишди. Щяля ушаг йашларында Шякинин танынмыш тарзяни Ибад Салмановдан дярс алан, мяшщур тарзян Ящмяд бяй Тащировдан мусигинин сирлярини юйрянян Фаиг Чяляби бир мцддят Азярбайъан радио вя Телевизийасынын Сяид Рцстямов ад. Халг-чальы алятляри оркестриндя, Азярбайъан Дювлят Филармонийасынын мащны вя рягс ансамблында тар ифачысы кими чалышмыш вя танынмыш мусигишцнасларын ряьбятини газанмышдыр. Лакин

lялярin mцяllifi Faiq Чяlяbiyev elmi vя pedaqoji fяaliyyяtlя yanaшы, Rusiyada vя Rusiya xaricindя solist kimi konsert fяaliyyяti ilя dя mяшьul olmuш, vaxtaшыrы olaraq, Avropanыn akademik, elяcя dя Иran, Hindistan vя Azяrbaycan musiqiчilяrinin mцxtяlif яnяnяvi layihяlяrindя iшtirak etmiшdir. Фаиг Чялябинин вяфат етмяси хябяри Фасебоок сосиал шябякясиндя йайылдыгдан сонра, йцзлярля шябякя иштиракчылары онун щаггында хош хатиряляр йаздылар. Еля щямин хатирялярдян бири иля дя некрологу тамамламаг истяйирям. Азярбайъан Йазычылар Бирлийинин вя Азярбайъан Журналистляр Бирлийинин цзвц Зенфира Ялишгызы: “Чox цzцldцm. Faiq bяyi 2000-ci ildяn tanыyыrdыm. Sankt-Peterburqa qonaq getmишdim. Tяsadцfdяn qonaьы olduьum rяfiqяmin qonшusundan milli alяtimiz tarыn simlяrindяn qopan yanыqlы bir muьam eшitdim. Иfaya hakim kяsildim. Rяfiqяm halыmы gюrцb - “qonшumdu, шяkilidi, musiqiчidi” - dedi. Сонра о, dяhlizя

Фаиг Чяляби муъам цчлцйцндя тар ифа едяркян тале ону Азярбайъандан айырмыш вя Русийанын Ленинград (индики Санкт-Петербург) шящяриня апармышдыр. Беляликля, 1985-1987 ci illяrdя Leninqradda - Rusiya Иncяsяnяt Тarixi Иnstitutunda aspirantура tяhsili alан Ф.Чяляби еля щямин институтда галыб елми фяалиййятя башламышдыр.

1999-ъу илдя "Azяrbaycan silsilяlяri: musiqi formalarыnыn problemlяri" (rusъа "Àçåðáàéäæàíñêèå ñåðèè: ïðîáëåìû ìóçûêàëüíûõ ôîðì") mюvzusunda namizяdlik dissertasi-yasыnы, 2009-cu ildя isя "Dяsgah morfologiyasы" (rusъа "Ìîðôîëîãèÿ äåñãÿõà") mюvzusunda doktorluq dissertasыyasыnы mцvяffяqiyyяtlя mцdafiя edян Фаиг Чялябийя Aleksandr Hersen adыna Rusiya Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin Шimal Хalqlarы Иnstitutu fakцltяsinin paleoasiya dillяri, folkloru vя яdяbiyyatы kafedrasыnыn professoru ады верилмишдир. Сяnяtшцnaslыq mюvzusunda Peterburqda, Moskvada, Bakыda vя dцnyanыn baшqa шяhяrlяrindя чap olunmuш чoxlu sayda mяqa-

чыxdы vя tez dя qayыtdы: - “Faiq mцяllim bizi gюzlяyir” - dedi.

Otaьa girincя юzцmц Шяkidя hiss etdim. Шirin danышыьы, mяzяli Шяki lяtifяlяri... sюhbяt uzandыqca uzandы..

Daha sonralar mяn S.Peterburqa teztez getmяli oldum. Hяm tяhsilimlя baьlы, hяm dя yaradыcыlыьыmla baьlы. Hяr konsertimizdя Faiq mцяllim dя iшtirak edirdi. Чox mяdяni, savadlы, elini-obasыnы sevяn tяpяdяn-dыrnaьa ziyalы bir pedaqoq idi. Иllяrdi S.Peterburqda yaшamasыna baxmayaraq шirin Шяki lяhъяsi ilя danышardы bizimlя...

Bu gцn isя onun юlцm xяbяri mяni цшцtdц. Bu il S.Peterburqa gedя bilmяdim...

Yollar baьlandы... Daha bir ziyalыmыz sыralarыmыzdan getdi.

Allah rяhmяt elяsin. Mяkanыn cяnnяt olsun.”

Мурад НЯБИБЯЙОВ

№ 07 (189), Ийул 2020

Унудулмаз тарзян Мяшщур tar ifaчыsы Mяhяrrяm Иsmayыlovун бу ил анадан олмасынын 110 иллик йубилейидир.

Vaqif KЯРИМОВ, Azяrbaycanыn Яmяkdar Mяdяniyyяt iшчisi Mяhяrrяm Иbrahim Xяlil oьlu Иsmayыlov О, 1910-cu ildя Шяki шяhяrindя anadan olmuшdur.

Ailяdя musiqiчi olmasа da 10 yaшlы Mяhяrrяm tцtяk чalmaьa meyl etmiшdir. 13 yaшыndan baшlayaraq atasыnыn mяslяhяti ilя tar чalmaьa baшlayыb яvvяlcя bu sяnяti Samavar oьlu Чяlяbidяn юyrяnir. Sonralar isя gюrkяmli sяnяtkar Яhmяd bяy Tahirovdan dяrs alыb.

Artыq 20 yaшыnda ikяn Mяhяrrяm Иsmayыlov el шяnliklяrindя, toylarda mцntяzяm olaraq iшtirak edirdi.

1934-cц ildя шяkidя Sabir adыna dюvlяt D r a m teatrы a ч ы larkяn Mя-

hяrrяm Иsmayыlov o r kestrdя iшя dцzяlir. Hяmin illяrdя Шяki teatrыnda bцtцn janrlarda olan яsяrlяr tamaшaya qoyulurdu. Teatrda iшlяdiyi illяrdя o, S.Vurьunun "Vaqif", C.Cabbarlыnыn "Solьun чiчяklяr" dramlarыnda, Ц.Hacыbяylinin "Leyli vя Mяcnun", Z.Hacыbяyovun "Aшыq Qяrib" operalarыnda, Ц.Hacыbяylinin "Arшыn mal alan", "Mяшяdi Иbad", Z.Hacыbяyovun "50 yaшыnda cavan" operalarыnda Respublikanыn xalq artistlяri Yusif Vяliyev, Mяmmяd Burcяliyev, Sяdayя Mustafayeva яmяkdar artistlяr Mяmmяmkяbir Hacы oьlu, Kamil Qubuшov, Bilqeys Яlяsgяrova, artistlяrdяn Yunis Qarabaьlы, Иsabala Mustafayev, Hюkцmя Иsmayыlova vя baшqalarыnы mцшaiяt etmiшdir.

Mяhяrrяm Иsmayыlov Bюyцk vяtяn mцharibяsi baшladыьы zaman 1941-ci ildя kюnцllц olaraq ъябщяйя эетмишдир. Чeчen Иnquш Muxtar Respublikasыnda hяrbi hissяlяrdя 6 ay mцddяtindя юz tarы ilя mцntяzяm olaraq Azяrbaycan Xalq musiqisini sяslяndirmiшdir. Ordudan tяrxis edildikdяn sonra yenidяn teatra qayыtmыш vя 1949-cu ilяdяk orkestrdя iшlяmiшdir. O, 1949-1953cц illяrdя Шяki Иpяk kombinatыnыn klubunda tar dяrnяyinin rяhbяri vяzifяsindя чalышmышdыr. Hяmin illяrdя kombinatda klub mцdiri vяzifяsindя iшlяyяn Yunis Qarabaьlыnыn dяvяti ilя Seyid Шuшiniski, Zцlfi Adыgюzяlov vя Mцtяllim Mцtяllimov kimi gюrkяmli xanяndяlяr Шяkiyя gяlяrяk konsertlяr vermiш, Mяhяrrяm Иsmayыlov да kaman ifaчыsы Fяrrux Mяcidovla bu xanяndяlяri mцшaiяt etmiшdir. O, 1951-1954 cц illяrdя Res-

publikanыn xalq artistlяri, kaman ifaчыsы Habil Яliyev vя xanяndя Yaqub Mяmmяdovla birlikdя еl шяnliklяrindя iшtirak etmiшdir.

1955-1970-ci illяrdя C.Cabbarlы adыna Шяki шяhяr Mяdяniyyяt evindя xalq чalьы alяtlяri ansamblыnыn rяhbяri vяzifяsindя iшlяmiшdиr.

Hяmin illяrdя Mцrшцd Mяmmяdov, Шяmsяddin Abdullayev, Nцtvяli Mяmmяdov, Abdurяшid Mяcidov, Nяsib Иbrahimov, Abid Hцmmяtov, Fяrman Xяlilov, Nurяddin Hяmzяyev kimi xanяndяlяri mцшaiяt etmiшdir.

1957-ci ildя Azяrbaycan gяnclяrinin ikinci Respublika festivalыnda Mяhяrrяm Иsmayыlovun rяhbяrlik etdiyi xalq чalьы alяtlяri ansamblы uьurla чыxыш etmiш, кollektivin ifa etdiyi "Шяki", "Muшьu", "Цчbarmaq" rягslяri Azяrbaycan radiosunun lentinя alыn-

mышdыr.

H я m i n rягsl я r i n mцяllifi 1943-cц ildя Azяrbaycanыn Яmяkdar mцяllimi фяxri adыna layiq gюrцlmцш gюrkяmli мяшщур tarзян Яhmяdbяy Tahirovdur.

Respublikanыn gюrkяmli Иncяsяnяt xadimlяrindяn olan Niyazi, Яfrasiyab Bяdяlbяyli, Sяid Rцstяmov, Soltan Hacыbяyov, Шяmsi Bяdяlbyli, Sцleyman Яlяsgяrov, Bцlbцl, Яlюvsяt Sadыqov, Яhmяd Bakыxanov vя baшqalarы щямишя Мящяррям Исмайыловун sяnяtinя yцksяk qiymяt verирдиляр.

Mяhяrrяm Иsmayыlov "Rast", "Mahur-hindi", "Xaric segah", "rahab ", Шцшtяr" vя.sair muьanlarыn яvяzsiz ifaчыlarыndan biri olmuшdur.

O, dяfяlяrlя Gцrcцstanda, Daьыstanda, Azяrbaycanыn шяhяr vя rayonlarыnda qastrol sяfяrlяrindя olmuшdur. Eyni zamanda 19701975-ci illяrdя Шяki orta ixtisas Musiqi mяktяbindя gяnc xanяndяlяri mцшaiяt eдирди.

Mяhяrrяm Иsmayыlov sюzцn яsl mяnasыnda bacarыqlы, iшgцzar, qayьыkeш bir insan, mяdяniyyяt fяdaisi, еl sяnяtinin ulu bilicilяrindяn biri olmuшdur. Унудулмаз тарзян Mяhяrrяm Иsmayыlov 1985-ci il sentyabrыn 6-da 75 yaшыnda vяfat etmiшdir. Шяki шяhяr мяdяniyyяt evlяrindяn birinя onun adы verilmiшdir.

Azяrbaycanda tar ifaчыlыьы vя muьaмlarыn inkiшafыnda bюyцk xidmяtlяri olmuш Mяhяrrяm Иsmayыlovun adы musiqi sevяnlяrin йаддашына ябяди щякк олунмушдур.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 07 (189), Ийул 2020

Вагиф АСЛАН

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда) "Fяcri-ati"чilяrdяn Emin Bцlяnd Sяrdaroьlu Kirit adasы mцsяlmanlarыna xitabяn "Gюster semа-yi maьribe yцkselt de alnыnы, Dюk kalb-i sаf-i millete feyz-i beyаnыnы. Al bayraьыnla чыk, yцrц, saьken zafernцmа. Birgцn шehиd olunca da olsun kefen sana" (Bax. Prof. Dr. Kazыm Yetiш. Milli яdяbiyyat dюvrц tцrk шeiri. Bax.Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. sяh. 84.) deyirdisя, Яli Canib

Yюntem, цmumiyyяtlя, tцrk oьullarыna цzцnц tutub "Dцшman yine юz yurduna el attы, Mezаrыndan atan kыlыc uzattы.

Yцrц diyor, hakkы zцlцm kanattы, Atillа'nыn oьlusun sen, unutma!" (Bax. Prof. Dr. Kazыm Yetiш. Milli

яdяbiyyat dюvrц tцrk шeiri. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. sяh. 88.) deyя

"Cяng tцrkцsц" шeirindя tцrkцn qan yaddaшыnы oyatmaьa чalышыrdы. "Fяcri-ati"чi Иbrahim Яlaяddin Gюvsa isя "Ey Oьuz Han neslinin evlаdы Tцrk! Tаrihin kan, шan dolu bцnyаdы Tцrk! Dinlesen ruzgаrlarыn feryаdы Tцrk! Daьlarыn, sehrаlarыn da yаdы Tцrk! En temiz insanlarыn ecdаdы Tцrk!" (Bax. Prof. Dr.

Kazыm Yetiш. Milli яdяbiyyat dюvrц tцrk шeiri. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. sяh. 89.) шяklindя milli kimliyini

bяyan edirdi.

Qяrbin texnikasыnы vя kцltцrцnц hansы юlчцdя qяbul etmяk, milli vя dini dяyяrlяri qorumaq, tцrk olaraq qalmaq bir hяyat vя bir davranыш tяrzi kimi ortaya чыxdыqda яdяbiyyatыn milli чяrчivяyя чяkilmяsi prosesi baшladы. "Fяcri-ati"ni "Sяrvяti-fцnun" uzantыsы (davamы) hesab edяnlяr (Bax. Ahmet

Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 289.),

яlbяttя ki, doьru dцшцnцrdцlяr. Bu uzantыdan danышarkяn "Fяcri-ati" topluluьu iчяrisindя tяkcя Emin Bцlяnd Sяrdaroьlunun (1886-1942) "Sяrvяti-Fцnun" anlayышыnы "dildя, цslubda vя zюvqdя davam etdirmяyя чalышan" (Bax. Ahmet

Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh.

290) yeganя шair olduьunu da

qeyd etmяliyik. Ona gюrя ki, "Sяrvяti-fцnun" da юz nюvbяsindя "Tяnzimat"ыn davamы idi.

Belя olmasaydы, "Fяcri-ati"dяn milliyя keчid mцmkцn olmazdы.

3. Milli яdяbiyyat dюvrцndя fikir axыnlarы vя яdяbi topluluklar. Шяrti olaraq 19081940-cы illяrя aid edilяn milli яdяbiyyat dюvrц hяm dя fikir axыnlarы vя яdяbi topluluqlarы ilя xarakterizя olunur. Bu dюvrцn fikir axыnlarы osmanlычыlыq, яdяmi-mяrkяziyyяtчilik, tцrkчцlцk, islamчыlыq vя яsrilik (яsrя mяxsusluq. Bunu qяrbчilk vя ya mцasirlik kimi tяqdim edirlяr.) шяklindя tяzahцr edirdi.

Osmanlычыlыq. Sadяcя olaraq, XX яsrin sцrяtli axыnы qarшыsыnda dayanmaq чox mцшkцl mяsяlяlяrdяn biri idi.

Bu o яsr idi ki, Osmanlы imperiyasы чюkцrdц vя onu saxlamaq istяyяnlяr sonuncu gцclяrini toplamышdыlar. Osmanlычыlar dцnyaya Osmanlыnыn яn yaxшы dюvlяt modeli olduьunu sцbut etmяyя чalышыrdыlar. "Tяnzimat"чыlardan Ziya Paшa (1825-1880), Namiq Kamal (1840-1888), Яbdцlhaq Hamid (1851-1937) reforma vя

сящ. 13

T Tц цr rk k x xa al lq ql la ar rы ы я яd dя яb bi iy yy ya at tы ы Mцhazirяlяr

tяnzimlяnmя tяrяfdarlarы idilяr.

Namiq Kamal Osmanlы bayraьы altыnda yaшayan bцtцn qюvmlяri tяk bir millяt sayыr, irq, din vя dil ayrыlыqlarыnыn buna яngяl olabilmяyяcяyini sюylяyir, "Osmanlы" vя "Tцrk" sюzlяrini sinonim kimi iшlяdirdi: Аmаlimiz,efkarimiz ikbаl-i vatandыr.

Ser-haddimize kal'a bizim hаk-i bedendir.

Osmanlыlarыz, ziynetimiz kanlы kefendir.

Gavgada шehаdetle bцtцn kаm alыrыz biz Osmanlыlarыz, can veririz, nаm alыriz biz.

цчцn 1889-cu ildя Parisя qaчmышdы. Oьlu Prяns Sяhabяddin Bяy dя onunla idi. "Mяmlяkяt siyasi reformalardan юncя ictimai reformalara mюhtacdыr" doktrinasыnы irяli sцrяn Prяns Sяhabяddin Bяy 1908ci ildя Sultan ЫЫ Яbdцlhяmid devrilяn kimi Иstanbula gяldi, шadyanalыqla qarшыlandы. Lakin milli azlыqlarla istismar mюvzusunda sюhbяtlяr apardыьыndan "Иttihad"чыlar tяrяfindяn sяrt tяpkilяr gюrцb yenidяn Avropaya qayыtdы. 24 iyul 1923-cц ildя Lozanna sцlh (barышыq) mцqavilяsi baьlandыqdan sonra ingilislяrin icazяsi ilя bir dя Иstanbula qayыtdы, lakin 3 mart 1924-cц ildя Xяlifяliyin lяьvi

(XXЫЫ щисся)

яsas olduьunu gюstяrir. Onun bu gюrцшlяri indinin юzцndя dя яhяmiyyяtlidir.

Tцrkчцlцk. "Kuva-yi Millиye Ruhu"nu ("Milliyyя ruhu qцvvяlяri"ni) dirчяldяn tцrkчцlцk ЫЫ Mяшrutiyyяtdяn sonra Avropalы tцrkoloqlarыn araшdыrmalarы ilя daha da sцrяtlяndi. Bu proses artыq XVЫЫЫ яsrdяn etibarяn tцrklяrdяn bяhs edяn Чin qaynaqlarыnыn incяlяnmяsi ilя baшlanmышdы. 1850-ci ildя Sяdrяzяm Rяшid Paшaya hюrmяt яlamяti olaraq Rяшid adыnы gюtцrяn Vamberi (1832-1913) dяrviш libasыnda sadяcя tцrkcя danышaraq Иstanbuldan Чinя qяdяr sяyahяt (Bax. Ahmet Ka-

Kan ile kыlычtыr gюrцnen bayraьыmыzda.

Can korkusu gezmez ovamыzda, daьыmыzda.

Her gушede bir шиr yatar topraьыmыzda.

Gavgada шehиdetle bцtцn kаm alыrыz biz Osmanlыlarыz, can veririz, nаm alыriz biz. ("Vatan шarkыsы" шeirinden.

Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh.59.)

Sonralardan Azяrbaycan mцhitindя "Osmanlыcadan tяrcцmя tцrkя nя demяkdir" deyя tяяccцblяnяn M. Я. Sabir dя "Osmanlы" vя "Tцrk" sюzlяrinin sinonim olduьunu (Яtraflы mяlumat цчцn bax.

XV mцhazirя, 1. XV- XVЫЫ яsrlяr Anadolu tцrk яdяbiyyatы: "Osmanlы яdяbiyyatы" termini vя onun юzяlliklяri.) vur-

ьulayыrdы. ЫЫ Mяшrutiyyяt яrяfяsindя milli azlыqlar "tцrk" yerinя "osmanlы" demяklя sanki tцrkц bir millяt kimi unutdurmaьa чalышыrdыlar.

1908-ci ilin axыrlarыnda sanki hamы Osmanlы oldu, "xocalarla papazlar vя hahamlar (yяhudi ravvinlяri) юpцшцb koklaшmaya" (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 310.), Шяkililяr demiшkяn, "iynяшmяyя" ("iylяшmяk" mяnasыnda) baшladыlar.

Tцrklяr dя daxil olmaqla hamы Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidi yыxmaьa чalышыrdы. Tцrklяrin tцrk sadяlюvhlцyцndя sui-istifadя edяn digяr qюvmlяr dюvlяti юz mяnafelяrinя uyьun surяtdя parчalamaьa qol qoymuшdular. Иш o yerя чatdы ki, Иstanbulun Mяclis-i Mяbusan kцrsцsцndя Buшo adlы bir rum (yunan) deputat Belя чыxыш edib: "Ben hem Tцrkiye'yi, hem yunan'ы severim! Tцrkiye anam, Yunan hemшerimdir (bacыmdыr). Ben ancak Osmanlы Bankasы kadar Osmanlыyыm" demiшdi. Bцtцn bunlara baxmayaraq, TBMM qurulana qяdяr bu dюvlяt rяsmяn Osmanlы adы ilя tanыndы. Яdяmi-Mяrkяziyyяtчilik. Onun яsl adы "Adem-i Merkeziyet vя Teшebbцs-i Шahsi" idi. Bunu "Yeni Os-manlычыlыq" da adlandыrыrlar. Чцnki belя bir dцnyagюrцшц, mцяyyяn mяnada, Osmanlычыlыьы qoruyub saxlamaьa xidmяt edirdi.

Onun nяzяri яsaslarы Prяns Sяhabяddin Bяy (1874-1948) tяrяfindяn qoyulmuшdur. Prяns Sяhabяddin Bяy Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidin bacыsы (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt.

Sяh. 311., Bax. internetdя: qыzы) Sя-

niha Sultanыn oьlu idi. Atasы Damat Mahmut Cяlalяddin Paшa dюvlяtя mцxalif olduьu

Иsmayыl bяy Qaspiralы qяrarы verildiyindяn 5 mart 1924-cц ildя xanяdan mяnsublarы ilя birlikdя Tцrkiyяni tяrk etmяyя mяcbur oldu. 1948-ci ildя isveчrяdя vяfat etdi, sonradan sцmцklяri Иstanbula gяtirilяrяk, Eyyub qяbristanlыьыnda basdыrыldы.

Onun "Яdяmi-Mяrkяziyyяtчilik" ideyasыnыn яsasыnda desentralizasiya-mяrkяzi orqanlarыn bяzi sяlahiyyяtlяrinin yerli orqanlara verilmяsi dururdu. Mяktяblяr vя idarяlяr dя belяcя qurulmalыydы. Prяns Sяhabяddin Bяy anqlosakson sisteminя яsaslanыrdы.

Bu dцшцncяnin юzцndя ingilis barmaьы olduьundan o, Yad irqlяr vя dinlяrlя dolu uzaq яyalяtlяrя verilяn muxtariyyяtin doьuracaьы sыxыntыlarы nяzяrя almamышdы.

"Teшebbцs-i Шahsi" dцшцncяlяrindя isя "bir millяtin sяrvяti fяrdlяrinin qeyrяti vя zяnginliyi ilя юlчцlцr" doktrinasыnы irяli sцrmцшdц.

Orada "tяшяbbцskar bir nяsil yetiшdirmяk" nяzяrdя tutulurdu. Yenя dя ingilis sisteminя isnad edяn Prяns Sяhabяddin Bяy bu dяfя xeyli irяli getmiшdi.

Tяшяbbцskar bir nяslin yetiшmяsi цчцn яvvяlcя яdяmimяrkяziyyяtчiliyin - mяrkяzi orqanlarыn bяzi sяlahiyyяtlяrinin yerli orqanlara verilmяsinin

baklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 313.)

etmiшdi, 1893-cц ildя Danimarkalы alim Tomsen Gюytцrk yazыlarыnы oxumuшdu. Elя o vaxtlardan baшlayaraq alman яsilli rus alimi Vasili Vasilyeviч Radlov (Rusiyaya kючяnя qяdяrki adы Fridrix Vilhelm Radlov.

17.Ы.1837. Berlin-12. V.Petroqrad.) al-

manca vя rusca qarшыlыьы olan "Tцrk lцьяti"ni (Яslindя "Tцrk lяh-

cяlяrinin lцьяti tяcrцbяsindяn" kitabыnы. Bax. Oпыт словаря тюркских наречий. т. Ы-ЫV. СПб., 1888-1911.) чap etdir-

mяyя baшlamышdы. Yяhudi яsilli mцsteшrik (шяrqшцnas, шяrqiyyatчы) Leon Kahun (23.VЫ.184130.V.1900) 1876-cы ildя "Gюy bayraq" ("La Banniеre Bleue") romanыnы, 1896-cы ildя isя "Asiya tarixinя giriш: Tцrklяr vя Monqollar baшlanьыcdan 1405-ci ilяdяk" (Ыntroduction а

l'histoire de l'Asie: Turcs et Mongols des origines а 1405.) Parisdя nяшr

etdirmiшdi. Ziya Gюyalpыn (1876-1924) Иstanbula gяliшindя aldыьы ilk kitab da elя bu olmuшdur. Atatцrkцn dя яn чox oxuduьu kitablardan biri imiш.

Leon Kahun bu kitabda tцrk tarixini islama qяdяr vя islamdan sonrakы tarix olmaqla iki bюyцk zaman kяsiyindя araшdыrmыш, tцrkцn islamdan sonrakы tarixini pozuq tarix adlandыrmыш, "gerчяk tцrk ruhu"nun Orta Asyada olduьunu sюy-

lяmiш, Ziya Gюyalp "Tцrk mяdяniyyяt tarixi" kitabыnda onun bir чox yanlыш bilgilяr verdiyini qeyd edir vя onun "tцrklяr yaradыcыlыqdan daha чox tяqlidя meyillidirlяr" fikri ilя razыlaшmыr.

O dюvrdя tцrkчцlцk цч sahяdя юzцnц gюstяrirdi: dildя, Soyda vя tarixdя. Dildя tцrkчцlцk "Tяnzimat"la baшlamышdы. Bunun яsasыnda xalq danышыq dilindя yazыb yaratmaq ideyasы dururdu. Soyda tцrkчцlцk dedikdя tцrk qюvmlяrini tяk bir millяt kimi qяbul etmяk baшa dцшцlцrdц. Tarixdя tцrkчцlцk isя millяt olaraq Иstanbul шivяsindя birlяшяn Tцrk Uluslarы Birliyinя zяmin hazыrlamaьы nяzяrdя tuturdu. Rusiya ilя baьlы bir qrup tцrkчц isя Siyasi Tцrk Birliyi ideyasыnы dяstяklяyirdi. Иsmayыl bяy Qaspiralы (8 mart 1851 - 11 sentyabr 1914) "Dиldя, fikirdя, iшdя birlik" шцarыnы irяli sцrmцшdц, Yusif Akчura, Яhmяd bяy Aьaoьlu onu dяstяkяlяmiшdilяr. Иslamчыlыq. Иslamчыlыq Osmanlыnыn - tяmяl ideologiyasыdыr. Orada "цmmяt" vя "millяt" anlayышы eyni mяnada iшlяdilmiшdir. 1839-cu ildя "Gцlxanя Fяrmanы" ilя Иsяvilяrя vя Musяvilяrя yenidяn яlavя hцquqlar verilmяsi, mцsяlmanlarы zяiflяtmiш, onlarы isя gцclяndirmiшdi. Avropanы bцrцyяn panslavyanizm, pangermanizm vя panlatыnizm tяrяfdarlarы Osmanlы iчindяki xristian яhalini dюvlяtin цstцnя qaldыrыrdыlar. Иslamчыlыq tarixi bir zяrurяt kimi Osmanlыnыn xristian dцnyasы tяrяfindяn udulmasыnыn qarшыsыnы almaq цчцn yaranmышdы. Иslam birliyi mяsяlяsi Sultan Яbdцlяziz (1861 -1876) dюvrцndя dюvlяt siyasяti sяviyyяsinя qaldыrыldы. Яfqanыstanlы Шeyx Cяmalяddinin (1838, Hяmяdan, Яsяdabad k.-1897, Иstanbul) tяlя-bяsi Misirli Шeyx Abdu "islam dinindя kюklяrя vя яsaslara isnad etmяklя islahat keчir-mяk, mцstяmlяkячilяrя qarшы mцqavimяt gюstяrmяk, is-lam юlkяlяrini birlяшdirmяk" proqramы (Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt.

Sяh. 321.) hazыrla-mышdы.

Иslamчыlыq hяrяkatыnыn baшlыca orqanы "Sirat-i Mцstяqim" ("Mцstяqim yol". Bu jurnal bir azdan sonra "Sebilцrreшad" ("Doьru yol") adы ilя чыxmышdыr.) dяrgisi idi. Bu

jurnalыn яtrafыnda Mяhmяd Akif Яrsoy, Яhmяd Naim bяy, Sяid Halim Paшa, M.Шяmsяddin Gцnaltay, Яшrяf Edip kimi yazarlar toplanmышdы. Dцnya tцrklяrinин hamыsы mцsяlman olmadыьыndan бяzяn islamчыlarыn fikri "Tцrkчцlцk" vя "Turanчыlыq" fikirlяri ilя uyuшmurdu. "Иttihad vя Tяrяqqi" liderlяrindяn Яnvяr Paшa vя Camal Paшa hяm islamчы, hяm dя tцrkчц idilяr. Elя buna gюrя dя Ziya Gюyalp (1876-1924) "Tцrklяшmяk, islamlaшmaq, mцasirlяшmяk" doktrinasыnы irяli sцrцr, "tцrk millяtindяnяm, islam цmmяtindяnяm, Avropa mяdяniyyяtindяnяm" formulasыnы (Bax. Ahmet Kabaklы.

Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 322.)

ortaya qoyurdu. Gюrцndцyц kimi, bu formulanыn mцbahisяli tяrяflяri dя yox deyildi. (Арды вар)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 14

Yusif RЯЩИМОВ,

AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin "Ekoloji coьrafiya" шюbяsinin rяhbяri

Hяr il dцnyada zяlzяlяlяr, daшqыnlar, vulkan pцsgцrmяlяri, qasыrьalar, sellяr, qar uчqunlarы vя fыrtыnalar baш verir. Hяr bir tяbii fяlakяt юzцnяmяxsus xцsusiyyяtlяri, zяdяlяyici xarakteri, daьыdыcы юlчцlяri, insan tяlяfatы hяcminя gюrя fяrqlяnir.

Baш verя bilяcяk fяlakяtin sяbяblяri vя xarakteri haqqыnda biliklяrя malik olduqda юncяdяn mцhafizя tяdbirlяri hяyata keчirmяk mцmkцn olur. Иnsanlarыn fяlakяtlяr zamanы dцzgцn davranmasы itkilяrin яhяmiyyяtli dяrяcяdя azalmasыna sяbяb olur.

Tяbii fяlakяtlяr, faciяvi hallar yaradacaq hяcmdя bюyцk olan tяhlцkяli tяbiяt hadisяlяri vя ya geoloji, hidroloji, geofizioloji, atmosfer vя s. proseslяr olub, яhalinin qяflяtяn hяyat fяaliyyяtinin pozulmasы, maddi vяsaitlяrin zяdяlяnmяsi vя ya mяhv olmasы, insanlarыn, canlыlarыn юlцmц ilя xarakterizя olunur.

Dцnyada baш verяn tяbiяt hadisяlяrinin iчяrisindя ildыrыm hadisяsi dя юzцnяmяxsus yer tutur. Ыyun ayыnыn 21-dя Zaqatala шяhяri яrazisindя Hяbib Muxtarova mяxsus, цmumi sahяsi 135 kv/m olan, yeni tikilmiш fяrdi yaшayыш evindя , 22-dя isя Quba rayonunun Alpan kяndindя 3 vяtяndaшa mяxsus yaшayыш evinin yardыmчы tikilisindя ildыrыm vurma sяbяbindяn yanьыn hadisяsi baш verib.

Yanьыnlar FHN-nin Yanьыnsюndцrmя Xidmяti tяrяfindяn vaxtыnda sюndцrцlцb vя yanьыnыn qonшu tikililяrя keчmяsinin qarшыsы alыnыb.

Bu hadisяlяrdяn sonra bizя ARB telekanalы vя vяtяndaшlar tяrяfindяn mцxtяlif suallar цnvanlandы vя televiziya vasitяsilя baш vermiш hadisяyя mцnasibяtimiz bildirildi. Lakin bununla yanaшы mяtbuatыn imkanlarыndan istifadя edяrяk, ildыrыm haqqыnda mяlumatlarы vя maraqlы faktlarы bir daha oxucularыmыzыn diqqяtinя чatdыrmaq istяdik. Belяliklя: Иldыrыm - gюy gurultusu vя шimшяkdяn ibarяt, sяma ilя yer arasыndakы elektrik boшalmasыdыr. Шimшяk - bir buludun bazasы ilя yer arasыnda, iki bulud arasыnda vя ya bir bulud iчindя elektrik boшalarkяn yaranan qыrыq xяtt formasыndakы mцvяqqяti iшыqdыr.

Havada olan su buxarы kondensasiya etdikdя vя yuxarы qalxan hava axыnы kondensasiya etmiш hяmin damcыlarыn iчяrisindяn sцrяtlя keчdikdя onlarы parчalayыr, mцsbяt vя mяnfi ionlara ayыrыr.

Hяmin ionlar buludun mцxtяlif sahяsinя yыьыldыqda qцvvяtli elektrik sahяlяri яmяlя gяlir. Bir buludun mцsbяt (vя ya mяnfi) qцtbц ilя digяr buludun mяnfi (vя ya mцsbяt) qцtbц vя ya yer arasыnda gяrginlik mцяyyяn hяddя чatanda havada deшilmя baш verir. Bu zaman buludda olan mяnfi yцklяr yerя, yerdя olan mцsbяt yцklяr isя buluda tяrяf axmaьa baшlayыr. Sцrяtli axыn zamanы gцclц parыltы (шimшяk) gюrцnцr vя gurultu sяsi eшidilir.

Gurultu havanыn sцrяtli geniшlяnmяsi vя partlayышы nяticяsindя baш verir. Boшalmada cяrяyanыn шiddяti 500 min amper, gяrginlik isя 109 volt ola bilir. Иldыrыmыn iшыьы parlaq vя gюzqamaшdыran olur, яyri xяtlяrlя bir neчя km gedir, чoxlu qollara bюlцnцr ki, bu da шimшяk adlanыr.

Planetimizdя hяr dяqiqяdя 500-dяn чox ildыrыm чaxыr. Иldыrыm чaxarkяn radio, televizor, kompцter, mobil telefonlardan istifadя etmяk doьru deyil. Шimшяyin bir dяfя чaxmasы zamanы ABШ-dakы elektrik stansiyalarыndan daha чox elektrik hasil edilir! Шimшяk чaxmasы atmosferdяki elektrik boшalmasы nяticяsindя leysan yaьышda yaranan parlaq iшыqdыr. Bяs bu parlaq iшыq nя zaman meydana gяlir? Шimшяk atmosferin iki mцxtяlif nюqtяsindя, yяni hяm buludla yer, hяm dя iki bulud arasыnda чaxa bilяr. Hяmчinin tяk bulud daxilindя elektrik gяrginliyinin artmasы nяticяsindя dя шimшяk чaxmasы mцшahidя olunur.

Bir dяfя шimшяk чaxmasы zamanы

Илдырым Dцnyada baш verяn tяbiяt hadisяlяrinin iчяrisindя ildыrыm hadisяsi dя юzцnяmяxsus yer tutur. БЯС ОНДАН НЕЪЯ ГОРУНМАЛЫ? yaranan enerji Amerikadakы bцtцn elektrik stansiyalarыnыn istehsal etdiyi enerjidяn daha чoxdur. Шimшяk чaxanda яmяlя gяlяn temperatur 29000°C-йя yaxыn olur. Mцqayisя цчцn deyяk ki, dяmiri яritmяk цчцn bюyцk sobalarda 14001500°C temeraturdan istifadя olunur.

Baшqa nцmunяyя baxsaq, gцnяшin sяthindяki temperatur 5000°C-я yaxыndыr, yяni ildыrыmыn tempraturu gцnяшin sяthindяki tempraturdan tяxminяn 6 dяfя чoxdur. Hяmчinin чaxma zamanы 10 milyon dяnя 100 vattlыq lampanыn yaydыьы iшыqdan daha чox iшыq яtrafa yayыlыr. Иldыrыm yerя чox sцrяtlя, saatda 96.000 km sцrяtlя dцшцr. Шimшяk toqquшma nюqtяsinя vя ya yer sяthinя 20 millisaniyяdя чatыr vя geriyя, yяni buluda 70 mikrosaniyяdя qayыdыr.

Belяliklя, шimшяk cяmi yarыm saniyя davam edir.

Yaranan gюy gurultusunun sяbяbi isя шimшяyin яtrafыndakы temperaturun birdяn-birя artmasыdыr. Nяticяdя hava sяsdяn daha sцrяtlя yayыlmaьa baшlayыr, amma bir neчя metr sonra gцclц sяs dalьasы normal sяs dalьasыna чevrilir.

Яksяr hallarda ildыrыm uca aьaclara, dяmir yollarыnda olan transformator qurьularыna, mцxtяlif чoxmяrtяbяli bina vя obyektlяrя dцшяrяk yanьыnlara sяbяb olur. Иldыrыm meшяlяrdя aьacsыz yerlяri, yяni talalar istisna olmaqla, heч vaxt torpaьы vurmur, yalnыz aьaclar tяbii ildыrыm юtцrцcц rolunu oynayыr.

Mцasir dцnyada bюyцk vя ya kiчik tikinti layihяlяri hяyata keчirilяrkяn, burada ildыrыmюtцrцcц mцhяndis qurgularыnыn da quraшdыrыlmasы mцtlяq шяkildя nяzяrя alыnыr.

Yaьышlы-шimшяkli havada ildыrыmdan qorunmaq цчцn nя etmяk lazыmdыr? Иldыrыm чaxыrsa, mяnzilin pяncяrяlяrini baьlayыn, elektrik avadanlыqlarыnы cяrяyan mяnbяyindяn ayыrыn, tяhlцkя vaxtы onlara toxunmayыn, telefonla danышmayыn. Radiator vя digяr qыzdыrыcы sistemlяrin borularыna яl vurmayыn.

Bu mцddяt яrzindя duш qяbul etmяyin, qab-qacaq vя paltar yumayыn, чцnki su yaxшы elektrik keчiricisidir.

Tяhlцkя vaxtы mяnzillяri tяrk etmяk lazыm deyil. Чцnki belя hallarda яn tяhlцkяsiz yer qapalы yerlяrdir.

Daha sonra sяs dalьalarы яtrafdakы mцhitя uyьunlaшыr. Mяhz bir-birinin ardыnca baш verяn vя чox bюyцk bir partlayыш sяsi шяklindя цzя чыxan gюy gurultusunun sяbяbi dя budur.

Gecя leysan yaьышda sяma birdяn-birя iшыqlanыr vя bir mцddяt sonra шiddяtli sяs-kцy eшidilir. Bяs bu qяdяr iшыq verяn ehtiшamlы шimшяklяrin necя meydana gяldiyini bilirdinizmi vя ya nя qяdяr iшыq yaydыqlarыnы? Ya da neчя dяrяcя selsi temperatur yaydыqlarыnы?..

Bir ildыrыm чaxmasы zamanы yer цzцndя bюyцk bir cяrяyan meydana gяlir vя Yerin sяthindя gцclц bir elektrik sahяsi gюrцnцr. Sahя gцcц xцsusilя kяskin keчiricilяrin yanыnda yцksяkdir vя buna gюrя ildыrыm юtцrцcцnцn ucunda bir tac boшalmasы alovlanыr. Tac boшalmasы nяticяsindя ildыrыm юtцrцcцyя yaxыn hava gцclц ionlaшыr. Nяticяdя ucun yaxыnlыьыndakы elektrik sahяsi azalыr (hяr hansы bir юtцrцcцnцn iчяrisindя olduьu kimi), induksiyalы yцklяr binaya yыьыla bilmir vя шimшяk ehtimalы azalыr. Иldыrыm meydana gяldiyi eyni hallarda (belя hallar чox nadirdir), ildыrыm юtцrцcц vastяsi ilя юtцrцlцr vя nяticяdя daьыntы olmadan tяhlцkя aradan qalxыr.

Hяr il dцnyada цч minя yaxыn insan ildыrыmvurma nяticяsindя dцnyasыnы dяyiшir. Hяr saniyяdя dцnyanыn mцxtяlif nюqtяlяrindя tяxminяn 100 ildыrыm qeydя alыnыr.

Tяdqiqatlar gюstяrir ki, fыrtыna, qasыrьa, tufan kimi tяbiяt hadisяlяri ilя mцqayisяdя, ildыrыmvurmadan юlяn insanlarыn sayы daha чoxdur.

Шimшяk чaxmasы zamanы avtomobil vя qatarda olmaq tяhlцkяsizdir. Иldыrыm чaxdыьы zaman avtomobildяn чыxmaq olmaz, чцnki avtomobilin tяkяrlяri cяrяyanы torpaьa юtцrцr. Qatarda da tяhlцkя yoxdur. "Иldыrыmlar maшыnlarы vurmaz, чцnki tяkяrlяr rezindir" fikri doьru deyil. Dцzdцr ki, avtomobil metal karkasы fizikada qяfяs kimi ildыrыma qarшы mцqavimяt gюstяrir. Elektriki maшыnыn цzяrindя yayыr vя yerя oturur. Maшыnda olarkяn ildыrыm чaxыrsa, metal hissяlяrя toxunmayыn. Amma чox gцclц elektrikdя tяkяrlяr vя rezinin keчiriciliyi daha da artыr. Иldыrыmыn elektriki metal hissяlяrя paylandыqdan sonra tяkяrlяr vasitяsilя yerя юtцrцlцr. Yяni ildыrыm чaxan zaman tяkяrlяr, rezin ayaqqabыlar, mяsяlяn, qaloш sizi ildыrыmdan qoruya bilmяz.

Aчыq sahяdя шiddяtli шimшяk vя yaьыш altыnda saчlarыn qalxdыьы hiss edilirsя, bu ildыrыm dцшmя riskinin olmasы (ildыrыmыn baш verяcяyindяn xяbяr verir) demяkdir. Belя hallarda ayaqlar birlяшmiш vяziyyяtdя dяrhal diz цstя yerя чюkmяk, яllяri dizlяrin цstцnя qoymaq vя юnя doьru яyilmяk tюvsiyя olunur. Bu "embrion vяziyyяti" adlanыr.

Su yaxшы elektrik юtцrцcцdцr.

Buna gюrя dя ildыrыm чaxanda suda чimmяk vя ya qayыqla цzmяk olmaz. Sцrяtlя hяrяkяt etdikdя ildыrыm kцrяsi цчцn яlveriшli hava kanalы яmяlя gяlir. Иldыrыm чaxanda qaчmaq vя ya velosiped sцrmяk mяslяhяt gюrцlmцr.

Tяbiяt qoynunda istirahяt edяnlяrя шimшяk zamanы tonqallarы

№ 07 (189), Ийул 2020

Севинъ ЩЦСЕЙНОВА,

AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin "Ekoloji coьrafiya" шюbяsinin баш лаборанты

sюndцrmяk mяslяhяt gюrцlцr, чцnki tцstц ildыrыmы sudan da tez keчirir.

Hяtta evin bacasыndan чыxan tцstц belя ildыrыmы юzцnя cяlb edя bilяr.

Yaьышlы vя gюy gurultulu havada kцчяdя olarkяn ildыrыmdan qorunmaq цчцn bayraq, telefon, iшыq vя buna bяnzяr digяr metal dirяklяrdяn uzaqda dayanыn, чцnki bu cцr dirяklяrя ildыrыmыn dцшmя riski daha чoxdur. Иslanmыш bяdяn vя paltarlar ildыrыm vurma tяhlцkяsini artыrыr. Шimшяkli-ildыrыmlы havada yaш paltar vя yaш ayaqqabы ilя gяzmяyin. Aчыq яrazilяrdя чяtir aчmayыn, чцnki чяtirin цst hissяsindяki metal чubuq ildыrыm zamanы чox tяhlцkяlidir.

Traktor, kombayn, otbiчяn maшыn, motosiklet, velosiped vя bu kimi vasitяlяrdяn 30 metr aralы dayanыn. Qrup halыndasыnыzsa, toplu halda qalmayыn, bir-birinizdяn яn azы 1,5 metr mяsafяdя dayanыn. Иldыrыmvurma nяticяsindя insan bяdяnindя patoloji dяyiшikliklяr baш verir.

Tяnяffцs vя цrяk qan-damar sisteminin fяaliyyяti pozulur, eшitmя, gюrmя qabiliyyяti, шцur vя yaddaш itя bilяr. Eyni zamanda, bяdяndя yanыqlarыn яmяlя gяlmяsi istisna edilmir. Иldыrыm vurmasы nяticяsindя zяrяrчяkmiшin bяdяnindя ildыrыmыn izi - giriш vя чыxыш nюqtяlяri gюrцnцr.

Bu zaman xяstяnin torpaьa basdыrыlmasы mifdir, яksinя vaxt itkisidir vя elektrik yarasыnыn torpaqla чirklяnmяsi daha da iшlяri чяtinlяшdirя bilяr. Иldыrыmvurma zamanы цrяk vя tяnяffцs fяaliyyяti pozulduьu цчцn hяkim gяlяnя qяdяr zяrяrчяkmiшin цrяyini masaj etmяk vя sцni tяnяffцs vermяk zяruridir. Sonra zяrяrчяkmiшя reanimasiya tяdbirlяri gюrцlmяlidir.

Siz bu sяtirlяri oxuduьunuz anda yer цzцndя 1800 ildыrыm чaxыr. Иl яrzindя Yer цzцnя 250 000 000 ildыrыm zяrbяsi dяyir. Bu saniyяdя 100 ildыrыmdan artыq edir.

Orta statistik olaraq bir ildыrыm saniyяnin цчdя biri qяdяr davam edir.

Tяxminяn 28 min dяrяcя istiliyя malik olaraq Gцnяш sяthindяn 5 dяfя чox parlaq olur vя 8 kilometr vя daha artыq boyunca uzanыr. Orta statistik ildыrыmыn enerjisi bir elektrik lampasыnы 90 gцn enerji ilя tяmin etmяyя qadirdir. "Иldыrыm eyni yerя iki dяfя vurmur" misalы да tяяssцf ki, dцz deyil. Иldыrыm bir yerя dяfяlяrlя vura bilir.

Bunu qeyd etmяk yerinя dцшяr ki, tяbii fяlakяtlяr son 20 ildя 3 milyon insanыn hяyatыna son qoyub. BMT-nin mяlumatlarыna gюrя, planetimizin 1 milyard sakini onlarыn nяticяlяrindяn zяrяr cяkib.

Mцasir dюvrdя юn plana чыxan яsas problem tяbii fяlakяtlяrin inkiшafыnыn vя baш vermяsinin dцzgцn proqnozlaшdыrыlmasы, yaxыnlaшan fяlakяt haqda hakimiyyяt orqanlarыnыn vя insanlarыn vaxtыnda xяbяrdar edilmяsidir. Daьыntы zonalarыnыn azaldыlmasы vя zяrяrчяkmiшlяrя vaxtыnda yardыmыn gюstяrilmяsi mяqsяdi ilя fяlakяtin bцtцn юlчцlяrdя lokallaшdыrыlmasы чox vacibdir. AMEA-nыn Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin "Ekoloji coьrafiya" шюbяsindя mяhz bu istiqamяtdя elmi-tяdqiqat iшlяri aparыlmaqdadыr.

Tяbii fяlakяtlяrя qarшы mцvafiq xilasetmя orqanlarыnыn hяyata keчirdiklяri dцшцnцlmцш, dяqiq vя yцksяk sяviyyяdя tяшkilatlanma tяdbirlяri, яhalinin dцшцncяli davranышы insan itkilяrini, maddi zяrяrlяrin hяcmini aшaьы salыr, fюvqяladя hadisяlяrin nяticяlяrinin aradan qaldыrыlmasы daha effektiv sяviyyяdя hяyata keчirilir. Юncяdяn informasiyanыn verilmяsi xяbяrdaredici iшlяrin hяyata keчirilmяsinя, qцvvя vя vasitяlяrin hazыrlanmasыna, insanlara davranыш qaydala-rыnыn izah edilmяsinя imkan verir. Bцtцn яhali ekstremal hallarda fяaliyyяtя, fяlakяtlяrin nяticяlяrinin aradan qaldыrыlmasы iшlяrindя iшtiraka hazыr olmalы, zяrяrчяkmiшlяrя ilk tibbi yardыm gюstяrmяyi bacarmalыdыr.

№ 07 (189), Ийул 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

Шяkili rяssam sosial шяbяkяdя canlы olaraq шяhid generalыmыzыn portretini yaradыb Шяki Uшaq Иncяsяnяt mяktяbinin mцяllimi Sяbuhi Mяmmяdov "Facebook" sosial шяbяkяsindя Azяrbaycan-Ermяnistan dюvlяt sяrhяdinin Tovuz rayonu istiqamяtindя gedяn dюyцшlяr zamanы qяhrяmancasыna шяhid olan general-mayor Polad Hяшimovun portretini onlayn шяkildя canlы olaraq yaradыb.

Vяtяnimizin azadlыьы uьrunda canlarыndan keчяn qяhrяman шяhidlяrimizin hяr zaman xцsusi ehtirama layiq olduqlarыnы, onlarыn яziz xatirяsinin heч zaman yaddaшlardan silinmяyяcяyini vurьu-

layan rяssam AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя deyib: "Mяn bu яsяri cяsur vя mяrd zabit kimi hяr zaman яsgяrlяrinin yanыnda olan, яsl komandan olaraq юn cяbhяdя шяhidlik zirvяsinя ucalan general-mayor Polad Hяшimova, elяcя dя dцшmяn tяxribatы nяticяsindя hяlak olan bцtцn шяhidlяrin xatirяsinя hяsr edirяm. Иnanыram ki, qяhrяman generalыmыzыn vя digяr шяhidlяrimizin qanы yerdя qalmayacaq.

Azяrbaycan Prezidenti, Ali Baш Komandan Иlham Яliyevin qяtiyyяtli mюvqeyi sayяsindя torpaqlarыmыz tezliklя dцшmяndяn azad olunacaq".

Гейри-щюкумят тяшкилатлары Qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn, xarici dюvlяtlяrin qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn filial vя ya nцmayяndяliklяrinin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi ''Qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn, xarici dюvlяtlяrin qeyrihюkumяt tяшkilatlarыnыn filial vя ya nцmayяndяliklяrinin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi Qaydalarы'' ''Qeyri-hюkumяt tяшkilatlarы haqqыnda'' Azяrbaycan Respublikasы Qanununun 30-1-ci maddяsindяn, habelя Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin 2006-cы il 18 aprel tarixli 391 nюmrяli Fяrmanы ilя tяsdiq edilmiш ''Azяrbaycan Respublikasыnыn Яdliyyя Nazirliyi haqqыnda Яsasnamя''nin 9.13-cц bяndindяn irяli gяlяn vяzifяlяrin hяyata keчirilmяsini tяmin etmяk mяqsяdi ilя hazыrlanmышdыr.

Bu qaydalarыn mяqsяdlяri цчцn aшaьыdakы anlayышlardan istifadя edilir: QHT - qeyri-hюkumяt tяшkilatlarы, habelя xarici dюvlяtlяrin qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn filial vя ya nцmayяndяliklяri; Fяaliyyяtin юyrяnilmяsi - Azяrbaycan Respublikasы Яdliyyя Nazirliyinin Qeydiyyat vя notariat baш idarяsi, habelя mцяyyяn edilmiш яrazi yurisdiksiyasы daxilindя regional яdliyyя idarяlяri tяrяfindяn hяyata keчirilяn bu Qaydalarla mцяyyяn edilmiш tяdbirlяrin mяcmusu; QHT-lяrin vяzifяli шяxslяri - tяшkilatыn tяkbaшыna icra orqanы, struktur qurumlarыn rяhbяrlяri, habelя kollegial icra orqanlarыna daxil olan vя nizamnamя ilя mцяyyяn edilmiш sяlahiyyяtlяrя malik olan шяxslяr; ''Fяrdi elektron pяncяrя'' - Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin ''Qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыna elektron xidmяtlяrin gюstяrilmяsinin tяkmillяшdirilmяsi ilя baьlы tяdbirlяr haqqыnda'' 2013-cц il 20 noyabr tarixli 26 nюmrяli Fяrmanыna яsasяn yaradыlmыш elektron mяlumat sistemi.

Bu qaydalar QHT-lяrin

fяaliyyяtinin onlarыn nizamnamяlяrinя vя Azяrbaycan Respublikasыnыn qanunvericiliyinя uyьunluьunun юyrяnilmяsinin hцquqi vя tяшkilati яsaslarыnы mцяyyяn edir.

Bu qaydalar QHT-lяr tяrяfindяn qanunvericiliyя vя nizamnamя mяqsяdlяrinя riayяt edilmяsinin tяmin olunmasыna, onlarыn fяaliyyяtindя hцquq pozuntularыnыn aшkar edilmяsi vя qarшыsыnыn alыnmasыna, habelя bu QHT-lяrdяn qanunvericiliyя zidd mяqsяdlяrlя istifadя olunmasы imkanlarыnы istisna edяn шяraitin yaradыlmasыna, cяmiyyяtin vя hяmin tяшkilatlarыn maraqlarыnыn qorunmasыna yюnяlmiшdir. Regional яdliyyя idarяlяri QHTlяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsinin nяticяlяri barяdя hяr yarыm il цzrя Qeydiyyat vя notariat baш idarяsinя цmumilяшdirilmiш mяlumat tяqdim etmяlidirlяr. Яdliyyя orqanы QHT-lяr tяrяfindяn tяqdim olunmuш mяlumatlarыn tяhlцkяsizliyini vя onlarыn yalnыz Qanunla nяzяrdя tutulmuш mяqsяdlяrin hяyata keчirilmяsi цчцn istifadяsini tяmin edir. QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi iшinя aidiyyяti dюvlяt orqanlarыnыn, qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn nцmayяndяlяri, habelя ayrы-ayrы sahяlяr цzrя mцtяxяssislяr cяlb edilя bilяr. QHT-lяrin fяaliyyяti юyrяnilяrkяn hцquqpozuntularыna шяrait yaradan hallarыn mцяyyяn edilяrяk aradan qaldыrыlmasы ilя yanaшы, onlarыn tяhlilinя vя qabaqlayыcы tяdbirlяrя dя diqqяt yetirilmяlidir. QHT-lяrlя яdliyyя orqanы arasыnda mяlumat vя sяnяd mцbadilяsi ''Fяrdi elektron pяncяrя'' elektron mяlumat sistemi vasitяsilя aparыla bilяr.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Яdliyyя Nazirliyi tяrяfindяn QHT-lяrя fяaliyyяtlяrindя qanunvericiliyin tяlяblяrinя яmяl edilmяsinin tяmin olunmasы ilя яlaqяdar dюvri tяlimlяr tяшkil edilir.

QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsinin predmeti vя mяqsяdi - QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi zamanы fяaliyyяtinin nizamnamяsinя uyьun-

luьu, qanunun tяlяblяrinя riayяt edilmяsi, o cцmlяdяn ali idarяetmя, icra vя nяzarяt orqanlarыnыn yыьыncaqlarыnыn, habelя цzvlяrin reyestrinin aparыlmasы, gяlirlяrinin tяшkilatыn mяqsяdlяrinя yюnяldilmяsi, fяaliyyяtindя шяffaflыьыn tяmin edilmяsi, ''Hцquqi шяxslяrin dюvlяt qeydiyyatы vя dюvlяt reyestri haqqыnda'' Azяrbaycan Respublikasы Qanununun tяlяblяrinя riayяt edilmяsi, o cцmlяdяn Qeyri-kommersiya

qurumlarыnыn dюvlяt reyestri цчцn zяruri olan mяlumatlarыn vaxtыnda tяqdim edilmяsi, dюvlяt reyestrindя olan sяnяdlяrin qanunvericiliyя uyьunluьu, illik maliyyя hesabatlarыnыn tяqdim olunmasы, qrant, mцhasibat uчotu haqqыnda qanunvericiliyя riayяt edilmяsi, maliyyя vя tяsяrrцfat fяaliyyяtinin qanunauyьunluьu, qurumun fяaliyyяti ilя baьlы яlaqяli normativ hцquqi aktlara riayяt edilmяsi mяsяlяlяri araшdыrыlыr.

QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi чяrчivяsindя cinayяt yolu ilя яldя edilmiш pul vяsaitlяrinin vя ya digяr яmlakыn leqallaшdыrыlmasыna vя terrorчuluьun maliyyяlяшdirilmяsinя qarшы qanunvericiliyin pozulmasы hallarы mцяyyяn edildikdя Azяrbaycan Respublikasы Яdliyyя Nazirliyinin Kollegiyasыnыn 31.10.2014-cц il tarixli 10-N nюmrяli Qяrarы ilя tяsdiq edilmiш ''Qeyri-hюkumяt tяшkilatlarы, xarici dюvlяtlяrin qeyri-hюkumяt tяшkilatlarыnыn Azяrbaycan Respublikasыndakы filial vя ya nцmayяn-

dяliklяri tяrяfindяn ''Cinayяt yolu ilя яldя edilmiш pul vяsaitlяrinin vя ya digяr яmlakыn leqallaшdыrыlmasыna vя terrorчuluьun maliyyяlяшdirilmяsinя qarшы mцbarizя haqqыnda'' Azяrbaycan Respublikasы Qanununun tяlяblяrinя яmяl edilmяsinя nяzarяtin hяyata keчirilmяsi'' Qaydalarыna uyьun tяdbirlяr hяyata keчirilir.

QHT-lяr fяaliyyяtlяrinin юyrяnilmяsi zamanы яdliyyя orqanыna tяqdim etmяk цчцn юz yazышmalarы цzrя kargцzarlыьы aparmalы, hяyata keчirdiyi layihяlяrin, maliyyя vя mцhasibat sяnяdlяrinin, baьladыьы mцqavilяlяrin vя digяr sяnяdlяrin tяsdiq olunmuш surяtlяrini ayrыca qovluqda saxlamalыdыrlar. Kargцzarlыq sяnяdlяrin daxil olduьu mцddяtlяr, bank vя digяr sяnяdlяrin tяrtib olunduьu vя ya tяqdim olunduьu tarixlяr цzrя aparыlыr, hяr bir sяnяdя nюmrя verilir. Tяsis sяnяdlяrinя dяyiшikliklяr, qurumun fяaliyyяtinя, qrant mцqavilяlяrinя dair sяnяdlяr ayrы-ayrы qovluqlarda saxlanыlыr. QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi 30 gцn яrzindя hяyata keчirilir. Яdliyyя orqanыnыn rяhbяrinin yazыlы razыlыьы яsasыnda QHT-nin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi mцddяti 30 gцn artыrыla bilяr. QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi plan цzrя vя ya plandankяnar keчirilir. Hяr il dekabr ayыnda nюvbяti il цzrя fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi nяzяrdя tutulan QHT-lяrin siyahыsы hazыrlanыr vя яdliyyя orqanыnыn rяhbяri tяrяfindяn tяsdiq olunur.

Regional яdliyyя idarяlяrinin rяhbяrlяri tяsdiq etdiklяri siyahыnы vя QHT-lяrin fяaliyyяtinin plandankяnar юyrяnmя hallarыnы Azяrbaycan Respublikasы Яdliyyя Nazirliyinin Qeydiyyat vя notariat baш idarяsi ilя razыlaшdыrыr.

QHT-lяrin fяaliyyяtinin plandankяnar юyrяnilmяsi dюvlяt qurumlarыndan mяlumatlar daxil olduqda, kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя mяlumatlar yayыldыqda, fiziki vя hцquqi шяxslяrin, habelя QHT-nin iшtirakчыlarыnыn mцraciяtlяri daxil olduqda, bilavasitя яdliyyя orqanы tяrяfindяn

pozuntular aшkar edildiyi hallarda hяyata keчirilir. QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsini hяyata keчirяn шяxslяrin QHT ilя birbaшa vя ya dolayы yolla яlaqяlяri, yaxud onun fяaliyyяtindя maraqlarы olmamalыdыr. Belя яlaqяlяri vя maraqlarы olan шяxslяr bu barяdя яdliyyя orqanыnыn rяhbяrinя mяlumat vermяli vя nяzarяt tяdbirinя cяlb edilmяmяlidirlяr. QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi яdliyyя orqanыnыn rяhbяrinin яmri ilя rяsmilяшdirilir.

QHT-nin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi plan цzrя aparыldыqda azы 7 gцn, plandankяnar aparыldыqda isя azы 1 gцn яvvяl bu barяdя hяmin QHT-yя yazыlы mяlumat verilmяlidir. QHT-lяrin vяzifяli шяxslяri яdliyyя orqanыnыn fяaliyyяtini чяtinlяшdirяn hяrяkяtlяrя yol vermяmяli vя fяaliyyяtin юyrяnilmяsinя шяrait yaratmalыdыrlar. Tяlяb olunan mяlumatlar vaxtыnda tяqdim edilmяdikdя vя ya mюvcud olmadыqda bu barяdя protokol tяrtib olunur, protokolda QHT-nin vяzifяli шяxsinin mяsяlя olя baьlы yazыlы izahatы яks olunur. QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsinя maneяlяrin yaradыlmasы, o cцmlяdяn sorьulara cavab verilmяmяsi, tяlяb olunan sяnяdlяrin vя mяlumatlarыn tяqdim edilmяmяsi, yanlыш mяlumatlarыn verilmяsi Azяrbaycan Respublikasыnыn Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsi ilя mцяyyяn edilmiш mяsuliyyяtя sяbяb olur. QHTlяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi яdliyyя orqanыndan asыlы olmayaraq mцmkцn olmadыьы vя ya gecikdiyi hallarda, o cцmlяdяn qurumun vяzifяli шяxslяri xяstяlяndikdя, юlkяdяn kяnarda olduqda vя ya tяlяb olunan sяnяdlяr digяr цzцrlц sяbяblяrя gюrя vaxtыnda aradan qaldыrыlanadяk tяшkilatыn fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi mцddяtinin axыnы dayandыrыla bilяr. Яdliyyя orqanы QHT-lяrin fяaliyyяtinin юyrяnilmяsi чяrчivяsindя dюvlяt vя yerli юzцnцidarяetmя orqanlarыna, hцquqi шяxslяrя sorьularla mцraciяt edя bilяr, fiziki шяxslяrdяn tяlяb olunan sяnяdlяri яldя edя bilяr.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки шящяри, Шящрийар кцчяси, ев 17 цнванда йашайан Щаъыйева Пярвин Вялихан гызынын адына Азярбйъан Бейнялхалг Университети тяряфиндян верилмиш Диплом (ББ1 № 010176) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки району, Инчя кянд сакинляри Салманова Эцлчыраг Кярим гызынын, Салманова Айнуря Аслан гызынын вя Салманова Кямаля Камал гызынын адларына олан Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (Ж№ 136, КОД 40415018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки району, Охуд кянд сакинляри Аьамалыйев Мяммядяли Оруъ оьлунун, Аьамалыйева Яминя Яшряф гызынын, Оруълу Айэцн Мяммядяли гызынын, Оруълу Айпара Мяммядяли гызынын вя Оруълу Ъяддин Мяммядяли оьлунун адларына олан Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (Ж№ 1059, КОД 40400058) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки шящяри, М.Я.Рясулзадя пр. ев 76 цнванда йашайан Абдуллайева Эцлнаря Фяррух гызынын адына Азярбйъан Мцяллимляр Институтунун Шяки филиалы тяряфиндян верилмиш Диплом (Б № 019514 вя гейдиййат № 28) вя диплом ичлийи гиймят ъядвяли итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки шящяри, 20 р-н, М.Ф.Ахундов кцчяси, 133 нюмряли евин Ъаббарова Тофидя Абдулла гызынын адына верилмиш Гейдяалма вясигяси (гейдяалма № 338/385) вя Техники паспорту итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки району, Кюбяр Зяйзид кянд сакини Кяримов Елмар Айдын оьлунун адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 07 (189), Ийул 2020

ДИГГЯТ! ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ: http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://shekibelediyyesi.tqtt.info http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

МИЛЛИ МЯТБУАТ - 145 ТЯБРИК ЕДИРИК! Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийевин Милли мятбуатымызын 145 иллик йубилейи иля ялагядар имзаладыьы 22 ийул 2020-ъи ил тарихли сярянъамлары иля Azяrbaycan Respublikasыnda kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin inkiшafыnda xidmяtlяrinя gюrя “Шяки” гязетинин баш редактору Акиф Салам оьлу Саламов “Тярягги” медалы иля вя “Лидер” ТВ-нин бюлэя мцхбири Яли Вагиф оьлу Сямядов "Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin fяxri diplomu" иля tяltif edilмишляр.

Акиф Саламов

Яли Сямядов

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бцтцн шякилиляр адындан щяр ики щямйерлимизи йцксяк мцкафата лайиг эюрцлмяляри мцнасибятиля тябрик едир, онлара мющкям ъан саьлыьы вя даща бюйцк йарадыъылыг уьурлары арзулайыр.

Baш Prokurorluq mяtbuat iшчilяrini tяbrik etdi Азярбайъан Республикасы Baш Prokurorluьunун kollektivi 22 iyul - Milli Mяtbuat Gцnц mцnasibяti ilя mяtbuat iшчilяrinin peшя bayramыnы tяbrik edib.

"Report"un mяlumatыna gюrя, tяbrikdя deyilir: "22 iyul Azяrbaycan Milli mяtbuatы gцnц - Azяrbaycan Milli mяtbuatыnыn yaradыlmasыnыn 145-ci ildюnцmцdцr.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Baш Prokurorluьu bu mцnasibяtilя tяbrik videoчarxы hazыrlayaraq sosial шяbяkя sяhifяlяrindя yerlяшdirmiшдир.

Tяbrik mяtnindя isя bildirilir: "1875-ci ilin mяhz bu gцnц Azяrbaycan mяtbuatыnыn banisi Hяsяn bяy Zяrdabinin "Яkinчi" qяzetinin ilk nюmrяsi чapdan чыxmышdыr. "Яkinчi" qяzeti xalqыmыzыn milli oyanышыnda, milli birliyinin mюhkяmlяnmяsindя bюyцk rol oynamышdыr.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin diqqяt vя qayьыsы nяticяsindя юlkяmizdя azad medianыn inkiшafы цчцn hяr cцr шяrait yaradыlmaqla mяtbu orqanlarыn maddi-texniki bazasы mюhkяmlяndirilmiш, jurnalistlяrin sosial-iqtisadi vяziyyяti yaxшыlaшdыrыlmышdыr.

Azяrbaycan Respublikasыnыn prokurorluq orqanlarыnыn kollektivi adыndan peшя bayramы mцnasibяtlя bцtцn mяtbuat iшчilяrini tяbrik edir, onlara mяsuliyyяtli, fяdakar vя шяrяfli iшlяrindя uьurlar arzu edirik."

Milli mяtbuatыn 145 illiyi mцnasibяtilя poчt markasы бурахылыб

ЕЛАН

цzяrindя bюyцk mааrifчi, nашir Hяsяn bяy Zяrdаbiyя mяxsus sitatdan bir hissя yerlяшdirilib.

Poчt markasыnыn яsas ideyasы milli mяtbuatыmыzыn inkiшaf toxumunun hяlя 145 il яvvяl Hяsяn bяy Zяrdabi tяrяfindяn sяpilmяsini gюstяrmяk, Azяrbaycan mяtbuatыnыn banisinя diqqяti cяlb etmяklя bu tarixi yaшatmaq, gяlяcяk nяsillяrя юtцrmяkdir.

"Azяrmarka"nыn baш rяssamы Vцqar Яyyubov tяrяfindяn hazыrlanmыш marka 5000 яdяd tirajla Belarusun "Bobruisk Ыntegrated Printing House" mяtbяяsindя чap olunub. Eyni zamanda, 200 яdяd Birinci gцn zяrfi hazыrlanыb.

Prezident Иlham Яliyevин 30 iyun 2020-ci il tarixindя "Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn 145 illik yubileyinin keчirilmяsi haqqыnda" имзаладыьы Sяrяncamын icrasыnы tяmin etmяk mяqsяdi-lя Prezident Administrasiyasы tяrяfindяn tяsdiq olunmuш Tяdbirlяr Planы яsasыnda Nяqliyyat, Rabitя vя Yцksяk Texnologiyalar Nazirliyinin tabeliyindяki "Azяrmarka" MMC milli mяtbuatыmыzыn 145 illiyi mцnasibяtilя poчt markasы dюvriyyяyя buraxыб.

Markanыn цzяrindя simvolik olaraq zяmidя toxum sяpя-sяpя gedяn яkinчi tяsvir olunub. "Zяmi"

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

ЯЗИЗ ОХУЪУЛАРЫМЫЗ! “ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ” гязетиня 2020-ъи илин галан 5 айы цчцн абуня олмаг истяйирсинизся, Шяки Реэионал Почт Шюбясиня, “Азярмятбуатйайым” АСЪ-нин вя “ГАЙА” мятбуатйайымын Шяки Шюбяляриня мцраъият едя билярсиниз.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.belediyye.ñheki.sitå

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 5 август 2020-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.