Newspaper "Municipality of Sheki" № 06 (188), Iyun 2020.

ШЯКИ ШЯКИ

ÌßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÌ, ÑßÍ ÉÀÍÌÀÑÀÍ, ÍÅÚß ×ÛÕÀÐ ÃÀÐÀÍËÛÃËÀÐ ÀÉÄÛÍËÛÜÀ?!

БЯЛЯДИЙЙЯСИ Нewspaper

№ 06 (188), Ийун 2020

оф

SHEKI

MUNICIPALITY

www.issuu.com/shekibelediyyesi

Гязет 2005-ъи илдян няшр едилир

ВЯТЯНИМИЗИН ГАНЛЫ ТАРИХИ И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН декабр, 1988 ХАНКЯНДИ 26.12.1991 ХОЪАЛЫ 26.02.1992 ШУША 08.05.1992 ЛАЧЫН 18.05.1992 ХОЪАВЯНД 02.10.1992 КЯЛБЯЪЯР 02.04.1993 АЬДЯРЯ 07.07.1993 АЬДАМ 23.07.1993 ФЦЗУЛИ 23.08.1993 ЪЯБРАЙЫЛ 23.08.1993 ГУБАДЛЫ 31.08.1993

УНУТМАЙАГ! ШУША вя ЛАЧЫНЫН ИШЬАЛЫНДАН 28 ИЛ КЕЧДИ

Пандемийа иля мцбаризя тядбирляри чярчивясиндя Шяkinin kцчя vя prospektlяrи мцтямади олараг dezinfeksiya olunur

BИZ BИRLИKDЯ GЦCLЦYЦK! Цmumdцnya Sяhiyyя Tяшkilatы (ЦST) vя Азярбайъан Республикасы Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargah koronavirusla mцbarizя чяrчivяsindя insanlarы evdя qalmaьa чaрыrыр: “Siz dя bu tяшяbbцsя qoшulun, koronavirusa yoluxma riskinizi azaldыn!”

ТЯБРИК ЕДИРИК!

2020-ъи ил ийулун 5-дя Азярбайъан Йазычылар Бирлийинин Шяки бюлмясинин сядри, Азярбайъан Педагожи Университетинин Шяки филиалынын баш мцяллими, йазычы-драматург, шаир-публисист Вагиф Асланын 70 йашы тамам олур.

ЦST: Koronavirus daha sцrяtlя yayыlыr Ayrы-ayrы юlkяlяrdя яldя edilяn irяlilяyiшя baxmayaraq, bцtюvlцkdя dцnya miqyasыnda COVЫD-19 pandemiyasы daha sцrяtlя yayыlmaьa baшlayыb.

Bu barяdя keчirdiyi brifinq zamanы Цmumdцnya Sяhiyyя Tяшkilatыnыn (ЦST) baш direktoru Tedros Adhanom Qebreyesus bildirib.

"Bяzi юlkяlяr iqtisadiyyatы aчarkяn, sosial hяyata qayыdarkяn yoluxma hallarыnыn artmasы ilя цzlяшiblяr. Иnsanlarыn яksяriyyяti virusa qarшы hяlя dя hяssasdыr. Virus цчцn xeyli meydan qalыr. Mяsяlяnin hяlя dя sona чatmamasы aьыr gerчяklikdir. Ayrы-ayrы юlkяlяrdя irяlilяyiш яldя edilsя dя, dцnya miqyasыnda pandemiya daha sцrяtlя yayыlыr", tяшkilat rяhbяri vurьulayыb.

Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargahыn m я l u m a t ы Азярбайъан Республикасы Назирляр Кабинети йанында Оператив Гярарэащдан ийунун 30-да верилян мялумата эюря, щямин эцн юлкямиздя коронавирус инфексийасына йолуханларын сайы 5 5 6 няфяр, саьаланларын сайы 3 4 6

няфяр, тест олунанларын сайы 6 6 4 5 няфяр, вирусдан дцнйасыны дяйишяндярин сайы ися 7 няфяр олуб. Мялуматда о да эюстярилиб ки, юлкямиздя пандемийа башлайандан ийунун 30-на гядяр инфексийайа йолуханларын

цмуми сайы 1 7 5 2 4 няфяр, цмуми саьаланларын сайы 9 7 1 5 няфяр, актив хястя сайы 7 5 9 6 няфяр, цмуми тест олунанларын сайы 4 8 2 1 7 0 няфяр вя дцнйасыны дяйишянлярин сайы 2 1 3 няфяр тяшкил едиб.

70

Шяки Бялядиййясинин коллективи, ясримизин ядяби мцщитинин эюркямли нцмайяндяси Вагиф Асланы анадан олмасынын 70 иллик йубилейи мцнасибяти иля бцтцн шякилиляр адындан тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы, даща бюйцк йарадыъылыг уьурлары арзулайыр.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 2

№ 06 (188), Ийун 2020

Ийунун 15-и Милли Гуртулуш Эцнцдцр Milli Mяclisin 1993-cц il iyunun 15-dя keчirilяn iclasыndakы чыxышыnda ulu юndяr Heydяr Яliyev Azяrbaycan dюvlяtчiliyinin gяlяcяk inkiшaf strategiyasыnы elan edib vя bu gцn Azяrbaycan tarixinя Milli Qurtuluш Gцnц kimi daxil olub, Azяrbaycan dюvlяtчiliyi yox olmaq tяhlцkяsindяn qurtulub.

Hяmin gцn Azяrbaycan xalqыnыn tяlяbi ilя ikinci dяfя hakimiyyяtя qayыdan Heydяr Яliyev Ali Sovetin sяdri seчilib. Bununla da uzun illяr davam edяn gяrginlik vя qarшыdurma sяngiyib vя юlkя vяtяndaш mцharibяsi vя parчalanma tяhlцkяsindяn xilas olub. Milli qurtuluш fяlsяfяsi sюzцn geniш mяnasыnda Azяrbaycanыn mюvcudluьunu, onun яn bюyцk tarixi nailiyyяti olan mцstяqilliyini tяmin edir. Яgяr mцstяqilliyi qazanmaq ilkin шяrt idisя, ikinci vacib mяsяlя suverenliyi

masiya blokadasыndan чыxartdы. Dцnyada Azяrbaycanla baьlы formalaшan fikri mцsbяt yюndя dяyiшdi.

Mяhz belя bir mцrяkkяb siyasi шяraitdя Heydяr Яliyevin bюyцk potensialы Azяrbaycanыn mцstяqilliyinin qarantыna чevrildi. Цmummilli liderin шяxsiyyяti, onun юzцnяmяxsus siyasi idarяetmя qabiliyyяti, qяtiyyяti vя xarizmasы siyasi bюhrana son qoydu vя Azяrbaycanыn dцnya birliyinя inteqrasiyasы baшlandы.

1997-ci ildя Milli Mяclisin deputatlarы 15 iyun tarixinin tяqvimя Azяrbaycan Respublikasыnыn Milli Qurtuluш Gцnц kimi salыnmasы tяklifi ilя чыxыш ediblяr vя parlament bu tяklifi bяyяnib. Hяmin vaxtdan Heydяr Яliyevin yenidяn hakimiyyяtя qayыdышы Milli Qurtuluш Gцnц kimi qeyd edilir.

qoruyub inkiшaf etdirmяk idi vя bu цmummilli liderin iradяsi sayяsindя reallыьa чevrildi. O, Milli Azяrbaycan dюvlяtчiliyi konsepsiyasыnы yaratdы. Bцtцn maneяlяrя baxmayaraq, яn qыsa mцddяtdя юlkяdя ictimai-siyasi sabitlik bяrpa olundu.

Heydяr Яliyev 1993cц il iyunun 20-dя Azяrbaycan hяqiqяtlяrinin dцnya ictimaiyyяtinя чatdыrыlmasы цчцn yerli vя xarici jurnalistlяr цчцn brifinq keчirib, iyunun 21-dя isя bir sыra юlkяlяrin diplomatlarы ilя gюrцшцb. Bu sahяdя yцrцdцlяn siyasяt respublikanы infor-

Тарихи зярурят

Милли тарихимизин Щейдяр Ялийев дюврц

Ulu юndяr Heydяr Яliyevin yenidяn siyasi hakimiyyяtя gяlmяsi tarixi zяrurяt idi.

...тярягги вя инкишаф мярщяляси

Ulu Юndяrin xalqыmыz qarшыsыndakы яn bюyцk xidmяtlяrindяn biri, шцbhяsiz ki, Azяrbaycan dюvlяtчiliyinin xilasы vя bunun sayяsindя юlkяnin siyasi tarixindя yeni bir mяrhяlяnin aчыlmasыdыr.

Mялum olduьu kimi, mцstяqilliyimizin ilk illяrindя Azяrbaycan vяtяndaш mц-haribяsi vя parчalanmaq tяhlцkяsinin astanasыnda idi. Qiyamчы Surяt Hцseynovun hяrbi dяstяlяri dюyцш bюlgяsini tяrk edяrяk hakimiyyяti яlя keчirmяk цчцn Bakыya doьru hяrяkяt edirdi. Cяnubda separatчы Яlikram Hцmbяtov praktiki olaraq bir neчя rayonun inzibati binasыnы gцc yolu ilя keчirib AXC hakimiyyяtinя tabe olmaqdan boyun qaчыrыrdы. Шimalda da Azяrbaycan vяtяndaшы olan milli azlыqlara mяxsus bяzi etnik qruplar arasыnda da kяnar qцvvяlяrin tяsiri ilя inamsыzlыq vя etimad-

sыzlыq toxumu sяpilirdi ki, bunun da separatчыlыьa чevrilmя ehtimalы юzцnц bцruzя vermяyя baшlamышdы.

Azяrbaycan sadяcя daxili yox, xarici siyasяt vя tяhlцkяsizlik problemlяri ilя qarшыlaшmышdы. Ermяnistan silahlы qцvvяlяrinin yeni-yeni Azяrbaycan яrazilяrini яlя keчirmяsinя baxmayaraq, ABШ Konqresi Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsini яsas gяtirяrяk Azadlыьыn Dяstяklяnmяsi Aktыna 907-ci dцzяliшi edяrяk Azяrbaycana Amerikanыn birbaшa yardыmыnы qadaьan etmiшdir. AXC rяhbяrliyinin mяsuliyyяtsiz bяyanatlarыnыn nяticяsi olaraq qonшu юlkяlяrlя mцnasibяtlяr gяrginlяшmiшdir.

Bцtцn bunlara яlavя olaraq ermяni lobbisinin mцtяшяkkil fяaliyyяti nяticяsindя Azяrbaycan informasiya mцharibяsindя dя tяcrid olunmuш vяziyyяtdя qalmышdы. Юlkяnin mцstяqilliyi-

nin itirilmяsi ilя цzlяшdiyi bir шяraitdя AXC hakimiyyяti xalqыn israrlы tяlяblяri ilя, чыxыш yolunu yeganя xilaskar kimi Heydяr Яliyevi Naxчыvandan Bakыya dяvяt etmяkdя gюrdц.

Bюyцk dюvlяt xadimi Heydяr Яliyev Azяrbaycanda ikinci dяfя hakimiyyяtя gяldikdяn sonra юlkяni vяtяndaш mцharibяsindяn - qarшыdurmadan, tяnяzzцl vя mяhv olmaq tяhlцkяsindяn xilas edяrяk dirчяliш yoluna чыxardы vя Azяrbaycanы parчalamaq istяyяnlяr юz niyyяtlяrinя чata bilmяdilяr. Bцtцn bunlarыn qanunauyьun nяticяsi kimi, 1993cц il oktyabr ayыnыn 3-dя keчirilяn prezident seчkilяrinin nяticяlяrinя mцvafiq olaraq xalqыn yцksяk etimadы ilя Azяrbaycan Prezidenti seчilяn Цmummilli Lider Heydяr Яliyev milli maraqlara яsaslanan яvяzsiz fяaliyyяti ilя юlkяdя milli hяmrяyliyi vя inkiшafы tяmin etdi.

Azяrbaycan dюvlяtinin bцtцn uьurlarыnыn tяmяlindя ulu юndяrin mцdrik siyasяti dayanыr. Bir яsrdя ikinci dяfя milli dюvlяtчiliyi daьыlmaq tяhlцkяsindя qalan Azяrbaycan xalqы yalnыz Heydяr Яliyev dцhasыna arxalanaraq юz dюvlяtini qorudu, qurdu vя mюhkяmlяndirdi. Xalq юz bюyцk, sыnanmыш liderinin sayяsindя milli qurtuluшa nail oldu.

Ulu юndяr Heydяr Яliyevin hakimiyyяtя qayыtmasыndan sonra milli barыш vя inkiшaf dюvrц baшladы. Ulu юndяr qыsa bir mцddяtdя daxili ictimaisiyasi vяziyyяti nяzarяt altыna aldы. Sabitlik tяmin edildi, Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsindя atяшkяs mцqavilяsi imzalandы, ordu quruculuьunda mцhцm addыmlar atыldы, юlkя daxilindя separatчыlыq meyllяrinin qarшыsы alыndы, iqtisadi problemlяr яhяmiyyяtli dяrяcяdя hяll edildi.

Enerji sahяsindя mцhцm addыmlar atыldы. "Яsrin

Mцqavilяsi" imzalandы vя bu kontraktla Azяrbaycanыn sonrakы illяr iqtisadi inkiшafыnыn яsasы qoyuldu. Ulu юndяr Heydяr Яliyev qяtiyyяt nцmayiш etdirяrяk Иran vя Rusiyanыn ciddi etirazlarыna rяьmяn ABШ шirkяtlяrinin Xяzяr hюvzяsinя gяtirdi vя yataqlarыn birgя iшlяnmяsi baшlandы, Яsrin Mцqavilяsi чяrчivяsindя istehsal edilяn xam neftin dцnya bazarlarыna чыxarыlmasы цчцn Bakы-Tiflis-Ceyhan neft boru kяmяrinin inшa edilmяsi mяsяlяsini uьurla hяll etdi.

Xarici siyasяtdя bюyцk uьurlar яldя olundu. Иkitяrяfli vя чoxtяrяfli gюrцшlяr, intensiv xarici sяfяrlяr nяticяsindя Azяrbaycan informasiya sahяsindя tяcriddяn чыxmaьa nail oldu, dцnya ictimaiyyяti Ermяnistanы bir iшьalчы dюvlяt kimi tanыdы. Sonrakы illяrdя Ulu юndяr Heydяr Яliyev Ermяnistanыn adыnы bir sыra beynяlxalq sяnяdlяrя iшьalчы dюvlяt kimi salmaьa mцvяffяq oldu.

Сящифядяки материаллар Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин сщеки-ищ.эов.аз интернет сайтындан эютцрцлцб.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 06 (188), Ийун 2020

сящ. 3

“Ermяnistanda terrorizm dюvlяt sяviyyяsindя dяstяklяnir.” Бу сюзляри Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev iyunun 18-dя Шяrq Tяrяfdaшlыьы юlkяlяrinin videokonfrans formatыnda keчirilяn Sammitindя демишдир.

Beynяlxalq arenada iшьalчы vя daim юzgя torpaqlarыnda gюzц olan dюvlяt kimi tanыnan Ermяnistan dцnya miqyasыnda terrorчu юlkя imici dя qazanmышdыr.

Hazыrda Ermяnistanыn юz siyasяtindя terrordan istifadя etmяsi vя beynяlxalq miqyasda terrora dяstяk vermяsi dцnya birliyini narahat edir. O da mяlumdur ki, Ermяnistan mцxtяlif terrorчu tяшkilatlarыn silahla tяmin edilmяsindя, belя tяшkilatlara mцxtяlif mяnbяlяrdяn silah чatdыrыlmasыnda tranzit nюqteyi-nяzяrindяn dя fяal rol oynayыr.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyev iyunun 18-dя

Шяrq Tяrяfdaшlыьы юlkяlяrinin videokonfrans formatыnda keчirilяn Sammitindяki чыxышыnda ermяni terrorчusu Karapetyanla baьlы mяsяlяyя toxunaraq deyib: "Tюrяtdiyi cinayяtя gюrя Fransa mяhkяmяsi onu юmцrlцk hяbs etsя dя, 2001-ci ildя Karapetyan Ermяnistana ekstradisiya olunur. Burada qяhrяman kimi qarшыlanan terrorчu Ermяnistanыn ovaxtkы baш naziri Andranik Marqaryan tяrяfindяn qяbul edilir, mяnzil vя iшlя tяmin olunur.

Bu, bir daha onu gюstяrir ki, qanlы terror tюrяdяn insanыn Ermяnistanda qяhrяmanlaшdыrыlmasы adi haldыr. Bu, Ermяnistanda terrorizmin dюvlяt sяviyyяsindя dяstяklяndiyini gюstяrяn чoxsaylы faktlardan biridir."

Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn 145 illik “ B i z i m ц ч ц n я s a s amil insanlarыn yubileyinin keзirilmяsi haqqыnda tяhlцkяsizliyi, Azяrbaycan Respublikasы saьlamlыьыdыr.”

Prezidentinin Sяrяncamы 145 il яvvяl - 1875-ci il iyulun 22-dя gюrkяmli ziyalы vя maarifчi-publisist Hяsяn bяy Zяrdabi tяrяfindяn Azяrbaycan dilindя nяшr olunmaьa baшlamыш "Яkinчi" qяzeti milli mяtbuatыmыzыn ilk nцmцnяsi vя hяmin dюvr Azяrbaycanыn ictimai-siyasi hяyatыnыn mцhцm hadisяsi kimi tarixя dцшmцшdцr. Sonrakы illяrdя чoxsaylы nяшrlяrlя zяnginlяшяn milli mяtbuatыmыz Azяrbaycan яdяbi dilinin vя maarifчilik hяrяkatыnыn inkiшafыna яhяmiyyяtli tюhfяlяr vermiш, milli юzцnцdяrk vя istiqlal mяfkurяsinin formalaшmasыnda, qabaqcыl ideyalarыn tяbliьindя bюyцk xidmяtlяr gюstяrmiшdir.

1918-ci ildя Azяrbaycan Xalq Cцmhuriyyяti yarandыqdan sonra mяtbuatыmыz yeni inkiшaf mяrhяlяsinя qяdяm qoymuш, юz fяaliyyяti ilя mцstяqil dюvlяt quruculuьu prosesinin fяal iшtirakчыsыna чevrilmiш, istiqlal ideyalarыnыn yayыlmasыnda, habelя milli-mяnяvi dяyяrlяrin qorunub saxlanmasы vя tяbliьindя mцhцm rol oynamышdыr. Юtяn яsrin 90-cы illяrindя dюvlяt mцstяqilliyini bяrpa edяn Azяrbaycanda mцasir kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin formalaшmasы vя inkiшafы цчцn geniш imkanlar yaranmышdыr. 1993-cц ildяn baшlayaraq цmummilli lider Heydяr Яliyevin rяhbяrliyi ilя hяyata keчirilяn vя cяmiyyяt hяyatыnыn bцtцn sahяlяrini яhatя edяn kюklц islahatlar nяticяsindя юlkяdя senzura, sюz vя mяlumat azadlыьыnы mяhdudlaшdыran digяr sцni maneяlяr aradan qaldыrыlmыш, medianыn fяaliyyяtini tяnzimlяyяn mцtяrяqqi qanunvericilik bazasы yaradыlmыш, onun problemlяrinin hяlli, iqtisadi mцstяqilliyinin gцclяndirilmяsi, vяtяndaш cяmiyyяti quruculuьunda rolunun yцksяldilmяsi mяqsяdilя ardыcыl tяdbirlяr gюrцlmцшdцr.

Hazыrda hяyata keчirilяn sistemli islahatlar, шяffaflыq vя vяtяndaш mяmnunluьu prinsiplяrinя яsaslanan sosial innovasiyalarыn tяtbiqi, idarяetmя sahяsindя baш verяn keyfiyyяt dяyiшikliklяri, ictimai nяzarяt vя siyasi dialoq mцhitinin geniшlяndirilmяsi dinamik inkiшaf edяn Azяrbaycanda mцasir dюvlяt quruculuьunun baшlыca istiqamяtlяrini tяшkil edir. Юlkяmizdя mцstяqil, gцclц, fяaliyyяtini gцnцmцzцn tяlяblяri sяviyyяsindя qurmaьы baca-

ran, habelя dюvlяtчilik яnяnяlяrinя baьlы vя xalqыmыzыn milli maraqlarыnы rяhbяr tutan medianыn inkiшafы prioritet vяzifяlяrdяn biri kimi daim diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыr. Bununla belя, kцtlяvi informasiya vasitяlяri dя юlkяmizdя hяyata keчirilяn kюklц islahatlardan kяnarda qalmamalы, kommunikasiya texnologiyalarыnыn sцrяtlя inkiшaf etdiyi hazыrkы dюvrdя qlobal informasiya mцhitinin mцяyyяnlяшdirdiyi fяaliyyяt prinsiplяrinя uyьunlaшmalы, cяmiyyяtimizin obyektiv vя peшяkar шяkildя mяlumatlandыrыlmasы sahяsindя юz sяylяrini daha da gцclяndirmяlidir. Modernlяшmя, rasionallыq, obyektivlik, kreativlik, qabaqcыl texnologiyalarыn geniш tяtbiqi, aparыcы trendlяrin izlяnilmяsi medianыn inkiшafыnы шяrtlяndirяn baшlыca amillяr olmalыdыr.

Azяrbaycan Respublikasыnda milli mяtbuat яnяnяlяrinin qorunmasы vя tяbliь edilmяsi mяqsяdilя, kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin юlkяmizin ictimai-siyasi hяyatыndakы yerini vя mцasir cяmiyyяt quruculuьu prosesindя rolunu nяzяrя alaraq, Azяrbaycan Respublikasы Konstitusiyasыnыn 109-cu maddяsinin 32-ci bяndini rяhbяr tutaraq qяrara alыram: 1. Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn 145 illik yubileyi юlkяmizdя geniш qeyd olunsun.

2. Azяrbaycan Respublikasы Prezidentinin Administrasiyasыna tapшыrыlsыn: 2.1. koronavirus (COVЫD-19) pandemiyasы ilя яlaqяdar Azяrbaycan Respublikasыnыn яrazisindя tяtbiq edilяn xцsusi karantin rejiminin tяlяblяri vя Azяrbaycan Respublikasыnыn Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargahыn tюvsiyяlяri nяzяrя alыnmaqla yubiley tяdbirlяrinin keчirilmяsini tяmin etsin; 2.2. jurnalist tяшkilatlarыnыn vя redaksiyalarыn tяkliflяri яsasыnda Azяrbaycan milli mяtbuatыnыn inkiшafыnda xцsusi xidmяtlяri olan jurnalistlяrin mцkafatlandыrыlmasы haqqыnda tяkliflяri bir ay mцddяtindя Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidentinя tяqdim etsin. Иlham Яliyev Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Bakы шяhяri, 30 iyun 2020-ci il.

Бу фикри Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev ийунун 9-да Bilgяh qяsяbяsindя quraшdыrыlan modul tipli xяstяxananыn aчыlыш мярасиминдя демишдир.

Olkяmizdя koronavirusla mцbarizяdя qabaqlayыcы tяdbirlяrin gюrцlmяsi xalqыmыzы bюyцk bяladan xilas etdi. Prezident cяnab Иlham Яliyevin vя Birinci vitse-prezident Mehriban xanыm Яliyevanыn tapшыrыq vя tюv-siyяlяrinя uyьun ola-raq qыsa mцddяtdя eh-tiyaclara uyьun olaraq sяhiyyя sistemi yeni-dяn quruldu, karantin rejimindя saxlanыlanlarыn tяminatы tяшkil edildi. Mяhz gюrцlяn sistemli iшlяrin nяticя-sindя bu gцn yumшalma tяdbirlяri ilя яlaqяdar yoluxanlarыn sayыnda mцяyyяn artыm olsa da, vяziyyяt tam nяza-rяtdяdir. Иyunun 9-da Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyev Bilgяh qяsяbяsindя quraшdыrыlan modul tipli xяstяxananыn aчыlышыnda hяkim kollek-

tivi ilя gюrцшяrkяn demiшdir: "Bizim яsas vяzifяmiz insanlarы bu xяstяlikdяn qorumaqdыr, onlarыn hяyatыnы xilas etmяkdir. Яlbяttя ki, itkilяrimiz dя olub, amma bяzi юlkяlяrlя mцqayisяdя Azяrbaycandakы vяziyyяt qat-qat yaxшыdыr. Bu, onu gюstяrir ki, dцшцnцlmцш siyasяt, xalqla iqtidar arasыnda birlik, dюvlяtin addыmlarыna yцksяk inam olan yerdя nяticя dя olur."

Dюvlяt baшчыsы bildirmiшdir ki, bu mцddяt яrzindя Azяrbaycan dюvlяti чox bюyцk mяsuliyyяt gюstяrib, ilk nюvbяdя, юlkя daxilindя. Чцnki iki seчim var idi ya iqtisadiyyatы xilas etmяk, ya da insanlarыn saьlamlыьыnы. Шяxsяn mяnim цчцn birmяnalы qaydada tяrяddцdsцz insanlarыn saьlamlыьы hяmiшя birinci yerdя olubdur, o cцmlяdяn pandemiya dюvrцndя.

сящ. 4

Мурад НЯБИБЯЙОВ, АЖБ-нин цзвц, “Гызыл гялям” мцкафаты лауреаты Tanыnmыш, gюrkяmli, dahi adamlar haqqыnda yazmaq, оnlarыn fяaliyyяtinя, dеdiyi sюzя qiymяt vеrmяk hяyatda яn чяtin, яn mяsuliyyяtli vя яn qоrxulu iшdir. Sяbяbi dя budur ki, bеlя insanlarыn hяyatы, mяшьuliyyяti, gюrdцklяri iш hяddindяn ziyadя чяtin vя mцrяkkяb, cяmiyyяtdя tutduqlarы mюvqе isя чоx yцksяkdя оlur. Оna gюrя dя оnlar haqqыnda hяr yazыlan sюzц, hяr cцmlяni dяfяlяrlя юlчцbbiчdikdяn sоnra qяlяmя almaq lazыmdыr ki, ictimaiyyяtin qыnaьыna tuш gяlmяyяsяn.

Bеlя insanlardan birи дя haqqыnda sюhbяt aчаъаьым, tяxяllцsцnц sоy adыndan gюtцrmцш, mцasir яdяbiyyatыmыzda юzцnяmяxsus vя tяkrarоlunmaz yеri оlan шair-dramaturq, yazычыpuplisist VAQИF ASLANDИR. О, hяm dя tarixчi, fоlklоrшцnas, tцrkоlоq оlmaqla yanaшы, fransыz dili mцtяxяssisidir. Еyni zamanda О, gяlяcяyimizin qarantы оlan gяnc nяslin tяlim-tяrbiyяsindя, savad almasыnda bюyцk rоlu оlan pеdaqоqdur. Иndi юzцnцz dеyin, bеlя шяxsiyyяt haqqыnda nя isя dеmяyя, yazmaьa necя cяsarяt edяsяn?! Amma bu cяsarяti mяnя qяhrяmanыmыzыn bu yaxыnlarda qeyd edяcяyimiz 70 illik yubilеyi vеrdi. Yяni tam яminяm ki, yazыda sяhvlяrim, yеrindя оlmayan cцmlяlяrim, "artыq-яskik" ifadяlяrim оlsa da, Vaqif mцяllim yubilеyi яrяfяsindя irad tutub mяni utandыrmayacaq vя sadяcя, qеyri-pешяkar bir jurnalistin tяbriki kimi qяbul еdяcяkdir. Еlя bilirяm bюyцk tяrяddцddяn sonra baшlamaq istяdiyim mяqalя-tяbrikin яn чяtin hissяsini bir tяhяr dя оlsa baшa чatdыrdыm. Иndi isя Azяrbaycan oxucularыnыn яksяriyyяtinin tanыdыьы yubilyar haqqыnda qыsa tanышlыq: Vaqif Cumay oьlu Aslanov 1950-ci il iyulun 5-dя Azяrbaycanыn яn qяdim diyarы olan Шяkinin яn qяdim vя safalы kяndi olan Kiшdя dцnyaya gюz aчыb. Orta tяhsilini doьma kяndindя vя qonшu Oxud kяndindя ana dilindя baшa vurduqdan sonra, nяdяnsя fransыz dilinя meylini salыb vя Azяrbaycan Pedaqoji Dillяr Иnstitutunun "Fransыz vя Azяrbaycan dillяri" fakцltяsindя ali tяhsil alыb. Шeir, poema, roman, dram яsяrlяri чap edilmiш чoxsaylы kitablarыn, elmi-publisistik mяqalяlяrin mцяllifi olan Vaqif Aslan hazыrda Azяrbayъan Pedaqoji Universitetinin Шяki filialыnыn baш mцяllimi vя Azяrbaycan Yazычыlar Birliyininin Шяki filialыnыn rяhbяridir.

Var-dюvlяt, ad-san, шan-шюhrяt ardыnca heч vaxt qaчmayan, hяtta tutduьu vяzifяyя gюrя, yaшadыьы vя iшlяdiyi regionda яdяbi mцhitin tяmsilчilяri vя яdяbiyyat sevяrlяrlя gюrцшlяr keчirmяk цчцn bir otaq belя tяlяb etmяyяn Vaqif Aslanы tez-tez Шяkidя M.Fцzulinin vя B.Vahabzadяnin adlarыnы daшыyan istirahяt parklarыnda, Шяhidlяr Xiyabanыnda, Xan Sarayыnыn hяyяtindя oxucularla, шair vя yazычыlarla gюrцшlяr keчirdiyinin шahidi oluruq. Юzцndяn soruшanda ki, niyя gюrцшlяr, rяsmi tяdbirlяr, poeziya gecяlяri keчirmяk цчцn mяkanы yoxdur? - cavab verir ki, insanlarla tяbiяtin qoynunda gюrцшmяkdяn bюyцk zюvq alыr.

Vaqif Aslan poeziyasы VЫЫ sinifdя oxuyanda yazdыьы ilk шeiri olan "Mяn sizя vuruldum, a qarlы daьlar"la baшlayыb, sonra isя onun qяlяmi "istirahяt" nяdi bilmяdяn шeir-

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 06 (188), Ийун 2020

Ядябиййатымызын дюйцнян цряйи ВАГИФ АСЛАН Профессор Фярман Исмайылов: “Вагиф, юзцнц гору, сян ядябиййатымызын тякъя йазан яли йох, щям дя дюйцнян цряйисян.” dяn poemaya, poemadan pyesя, pyesdяn isя tarixi romanlara qяdяr gedib чыxыb. Bu gцn Vaqif Aslan yaradыcыlыьы ilя tanыш olmayan Azяrbaycan ziyalыsы tapmaq чяtin olar...

Vaqif Aslan юзц, шair olmasыnыn sяbяbini dцnyaya gюz aчdыьы doьma kяndinin, yaшadыьы Qяdim Шяkinin sяfalы tяbiяti, яzяmяtli daьlarы, saf insanlarы ilя яlaqяlяndirir: Шair sяnsяn, шeir deyяn dilin -mяn, Sяrkяrdяsяn, qыlыnc vuran яlin -mяn.

Gюzяl sяnsяn, sevgilin - mяn, dяlin - mяn, Bilmirsяnmi, oьlun Kяrяmsayaqdыr,

gюz yaшы ilя baш daшыna yazan axirяt qardaшы - Vaqif Aslan!"

Burada Vaqif Aslan haqqыnda Aydыn Mяmmяdovun hяlя 44 il яvvяl "Шяki fяhlяsi" qяzetindя yazdыьы mяqalяyя diqqяt чяmяk yerinя dцшяrdi:

Aьac gюrdцm, sarmaшыqlar iчindя Alчaq, uca, hamыsы da yan-yana, Aьac gюrdцm, bir boyda, bir biчimdя, Aьaclar da bяnzяyirmiш insana. ("Aьaclar da insan kimidir")

QЯLЯM DOSTUMUZ VAQИF ASLAN

deyяn шair hяlя dя qяlblяrdя yuva salmaqda olan pis hisslяrя qarшы barышmazdыr. Onun yolu яyilmяz idrak, sяmimi qяlb, юz imkanlarы daxilindя insanlara sяadяt gяtirmяyi bacarmaq yoludur:

Adlы-sanlы шairlяr, яdiblяr haqqыnda yazmaq nя qяdяr asandыrsa, sяnяt alяminя yeni qяdяm qoyan, юzцnяmяxsus sяnяt cыьыrы seчmяyя чalышan gяnclяr barяdя danышmaq bir o qяdяr чяtindir. Шair Vaqif Aslanov be-

Elя yaшayaq ki, yaшadыqca biz Bir юmrцn min zяfяr yoldaшы olsun.

Yer kimi mцqяddяs,

Профессор Фярман Исмайылов (саьда) вя Вагиф Асланла (солда) эюрцшцмцздян, Шяки, 25 ийул 2015.

Sяndя шair olmamaq da gцnahdыr.

Tanыnmыш tцrkoloq, tяnqidчi, siyasяtчi alim, Vaqif Aslanыn hяmkяndlisi vя yaxыn dostu olmuш mяrhum Aydыn Mяmmяdov yubilyarыn yaradыcыlыьы haqqыnda yazdыьы mяqalяdя deyirdi: "Vaqifin шeirlяrinin mяrkяzindя hяmiшя insan, onun hiss vя hяyяcanlarы durur. Sяmimiyyяt onun шeirlяrindя nяzяr-diqqяti cяlb edяn яsas xцsusiyyяtdir. Toxunduьu mюvzudan asыlы olmayaraq, onun yazыlarы daь чeшmяsi kimi saf, uшaq gцlцшц qяdяr sяmimidir".

Vaqif Aslan isя gяnclik dostu Aydыn Mяmmяdovu "Aydыn" poemasы ilя яbяdilяшdirdi, tarixdя onun adыna daha bir sяhifя яlavя etdi. Mяrhum professorumuz Yaшar Qarayev poema haqqыnda yazыrdы: "bцtцn яsяr boyu шair юzц - яzabkeшliyi, qeyrяt-dяrd yanьыsыnы qяhrяmanla bюlцшяn "yaman gцn", чяtin yol yoldaшыna чevrilir vя bizя iddiaya яsas vя haqq verir ki, яbяdiyyяtя qovuшan Aydыna son anda яn bюyцk sяdaqяti iki шяxs gюstяrdi: mцшtяrяk юlцmц onunla qoшa qarшыlayan axirяt bacыsы Dilarя xanыm vя bu poemanы ilk dяfя qяbrя, mяzara oxuyan, onu

lяlяrindяndir. O, yetkinliyini, dolьunluьunu hяlя tam kяsb etmяsя dя, bюyцk цmid verir. Toxunduьu mюvzudan asыlы olmayaraq, onun yazыlarы daь чeшmяsi kimi saf, uшaq gцlцшц qяdяr sяmimidir. Gюzцnц aчan gцndяn яtrafda gюrdцyц mцhit, tяmtяraqdan uzaq zяhmяtkeш kяnd hяyatы ona qяlbin чыrpыntыlarыnы, duyьu vя dцшцncяlяrini sяmimi ifadя etmяk цчцn ilham vermiшdir: Чяkilir qыzlarыn gюyя insafы, Qoymurlar hal qala gяncdя, cavanda.

Ay zalыm, onsuz da yanыram axы, Яlяfsяr zurnasы havalananda.

Vaqifin шeirlяrinin mяrkяzindя hяmiшя insan, onun hiss vя hяyяcanlarы durur. Hяm dя onun bяhs etdiyi, haqqыnda dцшцndцyц insan quru, sxematik яmяk alяti deyildir. Xalq шairi Sяmяd Vurьunun dediyi kimi, "...bu canlы insan bяzяn sevir, sevilir, bяzяn iztirab чяkir, xяyallara dalыr, bяzяn mцxtяlif tяbiяt gюzяlliklяrindяn daha saf, daha dяrin tяsirlяr alыr". Иnsanda yaxшыlыьы, xeyirxahlыьы axtaran gяnc шair bяzilяrinin mяnsяbpяrяstliyinя irad tutur:

gюy kimi tяmiz, Яmяllяr insana baш daшы olsun.

Onun baшqa bir шeirindя oxuyuruq: Torpaьa kяm baxma, torpaq uludur.

O, namus, lяyaqяt, шяrяf yoludur.

Vaqifin yaradыcыlыq mяziyyяtlяri barяdя чox demяk olar. Onun шeirlяrindя gяncliyindяn, sяnяt alяmindя professional olmamaьыndan irяli gяlяn kяm-kяsirlяr dя vardыr. Gяnc шairя gяrgin mцtaliя, klassik vя mцasir шeirin rяngarяngliyi, forma vя mяzmun zяnginliyi ilя hяrtяrяfli, dяrin tanышlыq lazыmdыr.

Bu, ona шяxsi цslubunu bir daha cilalamaqda, sюzц qяnaяtlя, zяrgяr dяqiqliyi ilя iшlяtmяkdя, hisсlяrinя geniш ictimai-siyasi mяzmun vermяkdя чox kюmяk edяr.

Vaqif gяncdir. Lakin onun addыmlarы uьurludur. Belя baшlanьыc isя Pifaqor demiшkяn, "bцtюvцn yarыsыna bяrabяrdir".

Sяnя uьurlar arzulayыrыq, qяlяm dostumuz! "Шяki fяhlяsi" qяzeti, 9 oktyabr 1976-cы il.

***

Yubilyarыn anadan olmasыnыn 65 illik yubileyi яrяfяsindя onunla birlikdя mяrhum professorumuz Fяrman Иsmayыlovla чay stolu arxasыnda oturmaq бяндянизя dя nяsib oluб. Чох мараглы сющбятлярин шащиди олдуьум эюрцшдя Fяrman mцяllim qяzetimizin hяr sayыnda Vaqif Aslanыn yazыlarыnы dяrc etdiyimizi bюyцk maraqla qarшыladы vя tюvsiyyя etdi ki, gяlяcяkdя шairin чap olunmayan яsяrlяrinя daha чox yer ayыraq. Айрыланда профессор бир анлыг дайанды вя шаиря цзцнц тутуб: “Вагиф, юзцнц гору, сян ядябиййатымызын тякъя йазан яли йох, щям дя дюйцнян цряйисян.” деди.

Onu da qeyd edim ki, Vaqif Aslanыn яsяrlяri hяm dя Tцrkiyяdя vя Иranda iшыq цzц gюrцr. Mяhz onun mяqalяlяri sayяsindя бизим гязет дя Tцrkiyя mяtbuatыnda tяbliь olunmuш vя tцrk oxucusu tяrяfindяn bяyяnilmiшdir. Son illяrdя, ilk dяfя bizim qяzetdя iшыq цzц gюrяn vя silsilя шяklindя dяrc etdiyimiz "Tцrk xalqlarы яdяbiyyatы" мярузяляр топлусу isя Tцrkiyя яdяbiyyatшцnas vя tarixчilяrindя bюyцk maraq oyatmышdыr.

Vaqif Aslanыn "Aydыn", XVЫЫ яsr fransыz sяyyahы Шardendяn tяrcцmя etdiyi "Sяyahяtnamя", "Ruhlarla sюhbяt", "Oьuz elinя salam", "Qanыmdam rяng alan gцl", "Hцseyn xan Mцшtaq", "Bizim dцnya adlы bir evimiz var" (яski яlifba ilя Tяbrizdя чап олунуб) adlы kitablarы, 4 cilddя "Сечилмиш яsяrlяri" nяшr olunub.

Yubilyar haqqыnda yazdыьыm bu kiчik mяqalяni onun шair Ramiz Orsяrlя hяlя 1999cu ildя olan vя "Ocaq" qяzetindя dяrъ olunmuш mцsahibяsindя bir suala verdiyi cavabla tamamlamaq istяyirяm: R.Orsяr: - Bu gцn iqtisadi mяhrumiyyяtlяr hamыnы юz iчinя чяkilmяyя, юz ocaьыnыn kцlцnц "цf"lяmяyя vadar edib.

Hяrя bir cцrя tцstцlяnir. Ancaq hamыnыn tцstцsц Azяrbaycan adlы mяmlяkяtin baшы цzяrindя dairяlяnib bir addыm da o yana getmir. Belя bir vaxtda Vaqif Aslan юzцnц necя hiss edir?

V.Aslan: - Юzцnц hiss etmяk yaшamaqdыr. Necя hiss etmяk necя yaшamaqdыr. Dцnяn bir cцrя narahat idim, bu gцn bir baшqa cцrя. Шяkililяr demiшkяn: Adam daьdan ummaz, daшdan ummaz. Adam adamdan umar.

Mяnim dя юz-юzцmdяn qяribя umacaqlarыm var. Юzgяlяrin umacaqlarы da bir yandan. Nя юzцmя umac ova bilirяm, nя dя юzgяlяrinя яriшtя doьraya bilirяm. Narahatam, qardaш, narahatam.

Биз ися дейирик: “Наращат олма гардаш, наращат олма! Сянин арханда йенийени шеирлярини, дцшцндцрцъц ясярлярини вя тарихи ачыгламалырыны эюзляйян чохсайлы охуъуларын вар. Бир даща Сяни юзцмцзцн вя онларын адындан 70 иллик йубилейин мцнасибятиля тябрик едир, даща бюйцк йарадыъылыг уьурлары арзулайырыг.”

№ 06 (188), Ийун 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 5

Пандемийанын гаршысыны йцксяк ъяримялярля алмаг олар Vцqar Иskяndяrov: “ O sяviyyяdя cяrimяlяr tяtbiq edilmяlidir ki, mяsuliyyяtsiz insanlar mцяyyяnlяшdirilяn qaydalarы pozmaqdan чяkinsinlяr. ” "Mяlum olduьu kimi, юlkяmizdя yeni nюv koronavirus (COVИD-19) infeksiyasыna ilk yoluxma faktы qeydя alыndыqdan etibarяn pandemiya ilя mцbarizя чяrчivяsindя dюvlяt tяrяfindяn mцxtяlif istiqamяtlяri яhatя edяn geniшmiqyaslы tяdbirlяr gюrцlmяyя baшlanыb.

Buraya pandemiyanыn ilk mяrhяlяsindя Prezident Иlham Яliyevin tapшыrыьы яsasыnda Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrяrgahыn yaradыlmasы, sяrt mяhdudlaшdыrыcы tяdbirlяrin gюrцlmяsi, iqtisadiyyatыn pandemiyadan zяrяr чяkmiш sahяlяrinin dяstяklяnmяsi kimi mцhцm mяsяlяlяr daxildir. Bцtюvlцkdя, dюvlяt baшчыsыnыn 2020ci il 19 mart tarixli Sяrяncamыnыn icrasы ilя baьlы Nazirlяr Kabineti tяrяfindяn tяsdiqlяnяn Tяdbirlяr Planы uьurla icra edilmяkdяdir. Azяrbaycanыn pandemiya ilя mцbarizя gцndяliyinin яsas prioriteti isя insanlarыn saьlamlыьыnыn qorunmasы vя vяtяndaшlarыn sosial mцdafiяsinin tяmin edilmяsi ilя baьlыdыr. Юlkяmizin яn yaxшы xяstяxanalarы koronavirus xяstяlяrinin mцayinя vя mцalicяsinя cяlb olunub. Eyni zamanda, respublikamыzda pandemiyanыn insanlarыn hяyatыna mяnfi tяsirlяrini azaltmaq mяqsя-

dilя geniш mяшьulluq vя sosial rifaha dяstяk proqramы reallaшdыrыlыr. Deyilяnlяrdяn dя gюrцndцyц kimi, Azяrbaycan dюvlяti pandemiya ilя mцbarizяdя цzяrinя dцшяn bцtцn юhdяliklяri yцksяk sяviyyяdя yerinя yetirir". Bu сюзляри "Yeni Azяrbaycan" qяzetinя aчыqlamasыnda Milli Mяclisin deputatы Vцqar Иskяndяrov deyib.

Deputat son vaxtlarda юlkяmizdя virusa yoluxma sayыnыn artmasыna da mцnasibяt bildirib. Vцqar Иskяndяrov vurьulayыb ki, dюvlяtin pandemiya ilя mцbarizяyя ciddi юnяm vermяsinя rяьmяn, COVИD-19-a yoluxma hallarыnыn artmasы ciddi narahatlыq yaradыr. "Tяяssцf doьuran haldыr ki, bяzi vяtяndaшlarыmыz bu mяsяlяdя юz mяsuliyyяtlяrini unudurlar. Bяzяn ayrы-ayrы vяtяndaшlardan "pandemiya yoxdur" kimi fikirlяr eшidirik. Vя yaxud vяtяndaшlarыn ictimai yerlяrdя sosial tяcrid qaydalarыna яmяl etmяmяlяrinin, bir-birlяri ilя mяsafя saxlamamalarыnыn, яn яsasы da nяqliyyatda, qapalы mяkanlarda tibbi maska taxmamalarыnыn mяntiqini heч cцr baшa dцшmяk olmur. Prezident Иlham Яliyevin iyunun 24-dя 1 saylы Gяncя Шяhяr Xяstяxanasыnыn modul tipli infeksion xяstяliklяr

113 сайлы Шяки шящяр Сечки Даирясиндян сечилмиш миллят вякили Vцqar Иskяndяrov эетдикъя ящатяси эенишлянян вя инсанлары горхуйа салан пандемийа иля баьлы юз фикирлярини мятбуатла бюлцшцб.

Vцqar Иskяndяrov korpusunun aчыlышыndan sonra bir qrup tibb iшчisi ilя gюrцшdяki чыxышыnda bildirdiyi kimi, koronavirusla яlaqяdar ilkin mяrhяlяdя qabaqlayыcы tяdbirlяrimiz bizi bюyцk fяlakяtdяn qorudu. Иndiki mяrhяlяdя isя vяtяndaшlarыn mяsuliyyяti mяsяlяsi юn planda olmalыdыr", - deyя Vцqar Иskяndяrov vurьulayыb.

Азярбайъанда щюкм сцрян миллятлярарасы мцнасибятляр, динлярарасы диалог дцнйа цчцн нцмунядир

Milli Mяclisin deputatы qяzetimizя aчыqlamasыnda indiki шяraitdя vяtяndaшlarыn ictimai yerlяrdя qoruyucu vasitяlяrdяn istifadя etmяmяlяrinя vя mяhdudlaшdыrыcы tяdbirlяrя mяhяl qoymamalarыna gюrя cяrimяlяrin sяrtlяшdirlmяsinin tяrяfdarы olduьunu da bildirib: "Kimsя ictimai mяsuliyyяtini

baшa dцшmцrsя, яtrafdakыlar цчцn, heч bir gцnahы olmayan insanlarыn hяyatы цчцn tяhlцkя yaradыrsa, bunun qarшыsы cяza tяdbirlяri ilя alыnmalыdыr. Иndiki pandemiya dюvrцndя mцяyyяn шяrtlяr vя qaydalar чяrчivяsindя yaшamaьыmыz hяr birimiz цчцn hяyat normasыna чevrilmяlidir. Dюvlяt baшчыmыz bяhs olunan чыxышыnda belя davam edяrsя, qaydalarыn sяrtlяшdirilmяsinin, elяcя dя mяsuliyyяtsizliyя yol verяn, ictimai yerlяrdя maska taxmayan vяtяndaшlara qarшы cяrimяlяrin artыrыlmasыnыn qaчыlmaz olacaьыnы bildirdi. Baшqa yol yoxdur. Иndiki halda pandemiya ilя mцbarizя цmummilli mяsяlя sяviyyяsindя qяbul edilmяlidir.

Cяrimяlяr dя, tяbii ki, adekvat olmalыdыr. O sяviyyяdя cяrimяlяr tяtbiq edilmяlidir ki, mяsuliyyяtsiz insanlar mцяyyяnlяшdirilяn qaydalarы pozmaqdan чяkinsinlяr. Yeri gяlmiшkяn, onu da deyim ki, pandemiya шяraitindя qaydalarы pozanlarыn sяrt шяkildя cяzalandыrыlmasы ayrы-ayrы юlkяlяrdя tяtbiq olunan bir praktikadыr vя biz dя юlkяmizin, xalqыmыzыn gяlяcяyi naminя bu praktikadan istifadя etmяliyik".

Mцbariz ABDULLAYEV

Цмумдцнйа Сящиййя Тяшкилатынын 2020-ъи ил ийун айынын 30-у саат 06:31-я олан мялуматына эюря, планетимиздя 100 мин няфярдян чох коронавируса йолухма щалы олан ю л к я л я р и н с и й а щ ы с ы (няфярля)

Сейид ВАЩАБОВ,

Шяki rayon Mяrkяzlяшdirilmiш Kitabxana Sisteminin direktoru Son illяrdя dцnya xalqlarы arasыnda dialoqun tяшviqi vя inkiшafыnda Azяrbaycan mцhцm rol oynamaqdadыr.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя milli-mяnяvi dяyяrlяrimizin qorunmasыnda, xцsusilя dя tolerantlыьыn vя multikultural яnяnяlяrin inkiшaf etdirilяrяk bцtцn dцnyaya чatdыrыlmasыnda яsaslы iшlяr gюrцlmцшdцr.

Prezident cяnab Иlham Яliyev iyunun 3-dя Tяrtяr Olimpiya Иdman Kompleksinin aчыlышы zamanы rayonun bir qrup idmanчыsы ilя gюrцшцndя demiшdir: "Baxыn, dцnyanыn яksяr юlkяlяrindя mцxtяlif xalqlar yaшayыr. Bu baxыmdan Azяrbaycan bir юrnяkdir. Bunu bцtцn dцnya etiraf edir ki, Azяrbaycanda hюkm sцrяn millяtlяrarasы mцnasibяtlяr, dinlяrarasы dialoq dцnya цчцn nцmunяdir. Ermяnis-

tanda isя яhalinin 99,9 faizi ermяnidir. Bu cinayяtkar kriminal rejim bцtцn digяr millяtlяrdяn olan insanlarы mцxtяlif yollarla qovub."

Azяrbaycan bir чox millяtlяrin vя dini konfessiyalarыn dinc yanaшы yaшamasыnыn unikal nцmunяsidir.

Bu яnяnяnin kюklяri tarixin dяrinliklяrinя gedib чыxыr.

Burda mцxtяlif konfessiyalarыn nцmayяndяlяri hяlя qяdimdяn mяskunlaшmыш vя яsrlяr boyu bir yerdя mehribancasыna yaшamышlar.

Tяяssцflя qeyd edяk ki, xalqыmыzыn tolerantlыq keyfiyyяtindяn sui-istifadя edяn, dюvlяt sя-viyyяsindя etnik tяmizlяmя vя

iшьalчыlыq siyasяti aparan Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы tяcavцzц davam edir.

Bu tяcavцzцn qurbanlarы arasыnda tarixi-dini abi-dяlяrimiz, fяrqli dini konfessiyalarыn vя mцxtяlif xalqlarыn mяnsublarы da vardыr.

Bu gцn dцnyanыn dialoqa bюyцk ehtiyacы var. Чцnki tarix gюstяrmiшdir ki, milli vя dini ideologiya sahяsindя mцbahisяlяr vя qanlы iьtiшaшlara yol aчan intriqalar problemin hяlli yolu deyildir. Mцxtяlif tяmayцllц konfessiyalarыn mehriban шяkildя yaшadыьы Azяrbaycanda bu mцnasibяtlяrin qoru-nub saxlanыlmasы hяr bir kяsin vяzifяsidir.

Гейд: Ъядвялдя Бюйцк Британийада инфексийадан саьаланларын сайы 0 эюстярилиб.

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 6

№ 06 (188), Ийун 2020

ШЯКИНИН СТАТИСТИКАСЫ Alqayыt QУЛИЙЕВ, Шяки Statistika Иdarяsinin баш mяslяhяtчisi

Игтисадиййата йюнялдилян инвестисийалар

2020-ci ilin yanvar-mart aylarы яrzindя Шяki rayonu цzrя iqtisadiyyatыn inkiшafыna yюnяldilяn investisiya haqqыnda. Яvvяlki illяrdя olduьu kimi, 2020-ci ilin yanvar-mart aylarыnda da Шяki rayonu цzrя istehsal vя qeyri istehsal sahяlяrin inkiшafыna bцtцn maliyyя mяnbяlяri hesabыna kifayяt qяdяr investisiyalar yюnяldilmiшdir.

77,7 faiz tяшkil edir. Иstifadя edilmiш investisiya-nыn 16634,1 min manatы vя ya 84,4 faizi dюvlяt mцlkiyyяtinin, 3079,3 min manatы vя ya 15,6 faizi qeyri-dюvlяt mцlkiy-yяtinin payыna dцшцr. 2020-ci ilin yanvar-mart aylarыnda яsas

var-mart aylarыnda Шяki rayonu цzrя 13642,6 min manat dяyяrindя яsas fondlar istifadяyя verilmiшdir. Иstifadяyя verilmiш яsas fondlarыn 10592,9 min manatы dюvlяt, 3049,7 min manatы qeyridюvlяt mцlkiyyяtinin payыna dцшцr. 2020-ci ilin

2020-ci ilin yanvar-mart aylarыnda bцtцn maliyyя mяnbяlяri hesabыna iqtisadiyyatыn inkiшafыna yюnяldilяn investisiyanыn hяcmi 19713,4 min manat olmuшdur ki, bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя

kapitala yюnяldilmiш investisiya-nыn 85,5 faizi vя ya 16846,6 min manatы tikinti quraшdыrma iшlяrinя sяrf edilmiшdir ki, bu da яvvяlki ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 67,6 faiz dяfя tяшkil edir.

2020-ci ilin yan-

yanvar-mart aylarы яrzindя цmumi sahяsi 7107,4 kvadrat metr olan vя dяyяri 2565,3 min manatlыq cяmi 61 яdяd yaшayыш evlяri istifadяyя verilmiш, bunun da 31 яdяdi шяhяr, 30 яdяdi kяnd яrazisindяdir.

Йеэаня ГАФФАРОВА,

Гарышыг типли ушаг еви

Шяки Statistika Иdarяsinin Prezident Иlham баш mяslяhяtчisi Яliyevin sяrяncamlarыna яsasяn юlkяmizdя bu saUшaqlar vя on- hяdя dюvlяt sяviyyяsindя lara qayьы daim dюv- proqramlar, layihяlяr halяtin diqqяt mяrkяzin- zыrlanaraq hяyata keчidяdir. Kimsяsiz vя rilir. Bu vacib tяdbirlяr valideyn himayяsindяn юlkяmizdя ana vя uшaqmяhrum olmuш uшaq- larыn saьlamlыьыnыn qorunlar, uшaq evlяri vя inter- masыna, uшaq mцяssisяnet mяktяblяrindя sax- lяrinin fяaliyyяtinin yaxшыlanыlыr, onlara qayьы laшdыrыlmasыna, bilikli, sagюstяrilir, tяhsil alma- vadlы, geniш dцnyagюlarыna шяrait yaradыlыr. rцшцnя malik gяnc nяslin Son illяr hяyata yetiшdirilmяsinя yюnяldikeчirilяn tяdbirlяr sыrasыn- lib. Dюvlяt sяviyyяsindя da kюrpяlяrя vя kimsяsiz hяyata keчirilяn belя tяduшaqlara gюstяrilяn yцk- birlяrin nяticяsidir ki, son sяk qayьы bюyцk rяьbяtlя dюvrlяrdя uшaq mцяsqarшыlanыr. sisяlяri яsaslы шяkildя

yenidяn qurulub, re-gionlarda mцasir tяlяb-lяrя cavab verяn uшaq baьчalarы vя mяktяblяr tikilib. Шяki шяhяr qarышыq tipli uшaq evinin Gяnclяr kцчяsindя yerlяшяn яvvяlki binasы 1897ci ildя шяkili tacir Hacы Zцlqяdяr Zцlfцqarov tяrяfindяn шяxsi yaшayыш evi kimi inшa olunub vя 1930-cu ilяdяk bu mяqsяdlя istifadя edilib.

1930-cu ildяn hяmin binada Шяki шяhяr qarышыq tipli uшaq evi fяaliyyяt gюstяrirdi. Uшaq evinin yerlяшdiyi bina qяzalы vяziyyяtdя olduьundan vя mюvcud infrastruktur rahat mяskunlaшmaya imkan vermяdiyindяn burada uшaqlara lazыmi sяviyyяdя xidmяt gюstяrmяk mцmkцn deyildi.

2017-ci ildя Heydяr Яliyev Fondunun nцmayяndяlяri Шяki qarышыq tipli uшaq evinin binasыnыn mюvcud шяraiti ilя tanыш olublar. (Давамы 10-ъу сящифядя)

Шяki qarышыq tipli uшaq evinin йени binasы

Истещлак гиймятляри 2020-ci ilin Ы рцбц яrzindя Шяki rayonuнда истещлак гиймятляри щаггында. Сащиб ИБРАЩИМХЯЛИЛОВ, Шяки Statistika Иdarяsinin апарыъы mяslяhяtчisi

Шяki яn qяdim sяnatkarlыq diyarы olmaqla yanaшы, hяm dя Azяrbaycan Respublikasыnыn яn iri ticarяt mяrkяzlяrindяn biridir.

Azяrbaycan Respublikasыnda olduьu kimi Шяkidя dя ticarяt fяaliyyяti ilя mяшьul olan huquqi шяxslяrin vя hцquqi шяxs yaratmadan fiziki шыxslяrin sayы durmadan artmaqda davam edir.

Belя ki, Шяki rayon яrazisindя 1 bazar vя 1 yarmarka fяaliyyяt gюstяrir ki, bazar яrazisindя 500, yarmarka яrazisindя isя 230 satыш yeri mюvcuddur. Иstehlak qiymяtlяrinin qeydiyyatы Azяrbaycan Respublikasыnыn bцtцn regionlarы цчцn vahid шяkildя qяbul edilmiш vя яhali tяrяfindяn daha чox istehlak edilяn tяmsilчi mяhsullar (xidmяtlяr) dяsti цzrя aparыlыr.

Azяrbaycanda istehlak qiymяtlяri indeksinin hesablanmasы Beynяlxalq Valyuta Fodunun metodologiyasы яsasыnda 1995-ci ilin yavar ayыndan baшlanыlmышdыr. Иlk istehlak sяbяti 380 adda mяhsul vя xidmяtlяrdяn ibarяt olub 8 qrupa bюlцnmцшdцr. Bunlar яrzaq mяhsullarы, geyim vя ayaqqabы, mяnzil kirayяsi, su, istilik vя elektrik enerjisi, tяsяrrцfat mяhsullarы, tibbi xidmяt, nяqliyyat vя rabitя, istirahяt, tяhsil vя mяdяniyyяt, ozunя qulluq vя шяxsi gigiyena. Bu keчid tяmsilшi mяhsullar (xidmяtlяr) dяstinin 380-dan 585-я kimi geniшlяnmяsi mцшayяt olunmuшdur. Hal-hazыrda 561 adda mяhsul vя xidmяtdяn ibarяtdir. Яhalinin maddi rifahыnыn yaxшыlaшmasы nяticяsindя istehlak edilяn mяhsul vя xidmяtlяr xeyli artmasы belя geniшlяnmяyя sяbяb olmuшdur.

2005-ci ildяn 2008-ci ilя qяdяr istehlak sяbяtinя daxil olan mяhsullarыn tяrkibi 580 adda 2008-ci ildяn 2010-cu ilя qяdяr 596 adda 2010 vя

2011-ci illяrdя istehlak sяbяtinя yenidяn baxыlmыш vя 2014- cц ilя istehlak sяbяti 565 adda 2014-cu ildяn 2016cы ilя qяdяr 561 adda mяhsul vя xidmяtdяn ibarяt olmuшdur.

Hazыrda gцnцn tяlяbinя uyьun olaraq istehlak xяrclяrinin tяrkibindя daha az payы olan mяhsul vя xidmяtlяrin istehlak sяbяtindяn kяnarlaшdыrыlыb, daha чox paya malik mяhsul vя xidmяtlяrlя яvяz olunmasы, elяcя dя bяzi mюvcud mяhsullarыn sяciyyяrlяrindя dяyiшikliklяrin edilmяsi zяrurяti yaranmышdыr. Иstehlak mallarы vя яhaliyя gюstяrilяn pullu xidmяtlяrin qiymяt vя tariflяri indeksinin hesablanmasы цчцn informasiya bazasы maьazalarыn, bazarыn, ticarяt vя xidmяt siferasi mцяsissяlяrinin mяlumatlarы hesab olunur, yeni, qiymяt vя tariflяrin qeydiyyatы malarыn satыldыьы vя xidmяtlяrin gюstяrildiyi yerdя aparыlыr.

Qiymяtlяrin sяviyyяsi vя onlarыn dinamikasы haqqыnda obyektiv mяlumat яldя etmяk цчцn ticarяt (xidmяt) mяntяqяlяrinin seчilmяsi ele шяkildя aparlыlr ki, bunun nяticяsindя ticarяt vя xidmяt siferasini yerli xцsusiyyяtlяri mцmkцn dяrяcяdя яks olunsun. Yяni шяhяrin mцxtяlif yerlяrindя, elяcя dя mцlkiyyяt formasыna vя tipinя gюrя fяrqlяnяn ticarяt mяntяqяlяrinin seчilmяsi vacibdir.

Xidmяt siferasi цzrя baza mцяsissяlяrinin secilmяsi zamanы яhaliyя daha чox чeшiddя xidmяt gюstяrяn mцяsissяlяrя, elяcя dя яhalinin daha чox istifadя etdiyi, bцtцn il яrzindя fяaliyyяt gюstяrяn mцяsissяlяrя цstцnlцk verilir. Belяliklя, yeni istehlak sяbяti 520 adda mяhsuldan ibarяtdir. Onlardan 150-si яrzaq mяhsulu, 1-i tцtцn mяmulatы, 269-u qeyri-яrzaq mяhsulu, 100-ц isя xidmяt nюvlяridir.

2020-ci ilin aprel ayыnda Шяki шяhяri цzrя яsas istehlak mяhsullarыnыn orta bazar qiymяtlяrinin 2019-cu ilin mцvafiq dюvrц ilя mцqaйisяsi ашаьыдакы ъядвялдяки kimi olmuшdur:

№ 06 (188), Ийун 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 7

MИLLИ MЯTBUATЫMЫZЫN VЯ JURNALИSTИKAMЫZЫN ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV MЯKTЯBИ ЦZEYИR HACЫBЯYLИ публисистикасынын ъазибяси вя ШИRMЯMMЯD HЦSEYNOV фядакарлыьы Рамиз ОРСЯР (Яввяли ютян сайларымызда) "5 May, Bakы. Qafqaz mцsяlman mцtяяllыmыnin qurultayы" adlы bu hesabat sяciyyяli, geniш yazы haqqыnda heч bir nяшrdя, sяlnamя-dя, biblыoqrafыyada mяlumat verilmяmiшdir. Иlk dяfя Шirmяmmяd Hцseynov onu 2010-cu il nяшrыnя daxil etmiшdir. Цzeyir bяyin rus dыlindя yazdыьы vя "Азербайджан" qяzetыnin 1,4,6 noyabr 1918-ci il tarixli (№ 24,26,28) dяrc etdirdыyi "Письмо о Персии" mяqalяsi dя ilk dяfя Шirmяmmяd mцяllыmin nяшr etdirdыyi ЫЫ hissяdя yenыdяn iшыq цzц gюrцr.

Bir sыra mяqalя vя felyetonlarda yol verыlяn ixtыsar vя "xяtalar" aradan qaldыrыlmaqla orjыnallarla eynыlяшdыrilmiшdir. Ш.Hцseynovun yuxusuz gecяlяri, gяrgin axtarышlarы Цzeyir bяyin qяlяm incыlяrыnя bitkinlik gяtirmяklя yanaшы, yeni (hяm dя olduьu kыmi) yaшamaq haqqы da verir. Цzeyir bяy irsыnin pяrяstiшkarы olan Ш.Hцseynov "Ц.Hacыbяyli. Nяшrlяrdя kяnara qoyulmuш mяtbu яsяrlяri (1904-1912)" (Ы hissя, Bakы, Elm, 2009) kыtabыnыn юn sюzцndя belя yazыrdы: - Milli iftыxarыmыz Цzeyir Hacыbяyli xalqыmыza чoxшaxяli, яbяdыyaшar zяngin bir irs qoyub getmiшdir. Bu irsя, bu яvяzsiz xяzыnяyя sahib чыxmaq, onu dяrindяn, hяrtя-rяfli araшdыrmaq, nяшr vя tяbliь etmяk mцqяddяs borcdur, vacib vяzыfяlяrdяndir.

Bu sahяdя son 60 ildя xeyli iш gюrцlmцшdцr, цzeyirшцnaslыq tяdqыqat mяktяbi yaranmышdыr.

Gюrцlmцш iшlяri, nяшr olunmuш qiymяtli tяdqыqat яsяrlяrыni sadalamaьa ehtыyac yoxdur. Иndi vacib gюrцlяsi iшlяrdir. Bu bыrinci nюvbяdя Цzeyir bяyin яsяrlяrыnin tam kцlliyyatыnыn akademik nяшrыnin hazыrlanыb oxuculara чatdыrыlmasыdыr. Ш.Hцseynov gюrцlmцш iшlяri tяqdir etmяklя kыfayяtlяnmir, eyni zamanda gюrцlmяsi vacib olan iшlяri dя xatыrladыr, yada salыr: "Mяlumdur ki, keчяn yцzillыyin 60-cы illяrindя Цzeyir bяyin яsяrlяrыnin 10 cildыnin nяшri barяdя hюkumяt qяrarы vardы. Bu cildlяrdяn yalnыz 4-ц iшыq цzц gюrmцшdц. Цzeyir bяyin 1905-1915-ci illяrdя mяt-buat orqanlarыnda dяrc edilmiш яsяrlяrыnin bir qismi 3 vя 4-cц cildlяrя daxil edildi. Amma necя? Mяsяlяn, 3-cц cillddя verilmiш 161 yazыdan 22-si ixtыsar vя bяzяn dя redaktя edilmяklя. Eyni ilя 4-cц cildя dя belя ixtыsar vя яlgяzdirmяlяr aparыldы". Ш.Hцseynov bюyцk tяяssцf hissыlя qeyd edirdi ki, bu cildlяrя Цzeyir bяyin чox dяyяrli 100-dяn artыq yazыsы daxil edilmяmiшdir. Hяr iki cilddя verыlяn "kommentarыyalar"da nя qяdяr tяhrif, яsassыz ittыhamlar vя hяtta tarыxi hяqыqяtlяri saxtalaшdыrmaq hallarы var. Artыq bunlar keчmiшdir. Tяяssцf vя tяяccцb doьuran budur ki, 2005-ci ildя hяmin nяшrlяr eynыlя olduьu kыmi yenыdяn latыn qrafыkasы ilя nяшr edilmiшdir. Hяmin nяшrdя

dя 31 yazы ixtыsar vя redaktя ilя verilmiшdir. Кommentarыyalar" da olduьu kыmi qalmышdыr.

Hяr шeydяn юncя qeyd etmяlыyяm ki, Шirmяmmяd mцяllыmin чap etdirdыyi "Ц.Hacыbяyli. Nяшrlяrdя kяnara qoyulmuш mяtbu яsяrlяri" (Ы hisssя, B., 2009) vя "Ц.Hacыbяyli.

Nяяшrlяrdя kяnara qoyulmuш, ixtыsar vя "redaktя" edilmiш яsяrlяri" (ЫЫ hissя, B, 2010) mцkяmmяl bir mяtnшцnaslыq iшi olmaqla bюyцk hяrflяrlя yazыlan VЯTЯNDAШ qayяsыnin mяhsuludur. Hяmчыnin чox mцkяmmяl bir tяdqыqatчы-alim-jurnalist iшi olmaqla Цzeyir bяy irsыnя milli sevgыnin vя milli dяyяrin gerчяk tяzahцrцdцr. Ш.Hцseynovun юzцnцn Ы hissяyя yazdыьы "Юn sюz"dя цrяyыnin odunda vя atяшindя gюrdцyц iшi belя aчыqlayыr: "Цzeyir bяy irsыnin pяrяstiшkarы kыmi mяn dя heч kяsdяn sыfariш, gюstяriш vя яmяli kюmяk gюzlяmяdяn Цzeyir bяyin bu vaxta qяdяrki nяшrlяrdя kяnara qoyulmuш mяtbu яsяrlяrni toplayыb oxuculara чatdыrmaьы qarшыma mяqsяd qoymuшam.

Artыq onun "Kaspi", "Hяyat", Иrшad", "Tяrяqqi", "Hяqыqяt", "Иqbal" qяzetlяrindя vя "Molla Nяsrяddin" jurnalыnda dяrc edilmiш bu qяbildяn olan яsяrlяrыnin 1904-1912-ci illяri яhatя edяn Ы cildi hazыrdыr. Onu oxuculara tяqdim edыrяm. Oxucular юzlяri gюrsцnlяr ki, bu яsяrlяri vaxtыlя nя цчцn nяшrlяrdя kяnara qoymuшlar".

Yeri gяlmiшkяn, Шirmяmmяd mцяllimdяn gяtirdыyim sыtatыn sonuncu cцmlяsыnя hяr bir oxucunun, hяr bir Azяrbaycan vяtяndaшыnыn юzцnцn cavab tapmasы vя cavab vermяsi цчцn Ы hissяyя daxil edilmiш elя bыrinci yazыnы oxucularыn diqqяtыnя tяqdim edыrяm.

AVQUSTUN 20, 21 вя 23-цndя BAKЫ MЦQATИLЯSИ Bu цnvan ilя Bakы hadыsati-mюvsufяlяrыnя dair "Новое время" qяzetяsindя юz mцxbыri tяrяfindяn bir bяnd dяrc olunmuш, tяrcцmяsi budur: "Avqustun igirmыsindя axшam vцqu bulan hadыsяyя gцndцz heч bir шey шяhadяt vermыyordu. Filvaqe konka iki gцn idi ki, iшlяmыyordu. Bakы mцvяqqяti general qubernatoru general-leytenant Fadeyev konka idarяlяrыnin юz dediklяrindя mцqim olmaqlarыnы vя qulluqчularыn dяxi iшя шцru etmяmяklяrыni gюrцb, sцrяnlяr vя mцfяttiш-lяr яvяzыnя soldat tяyin edilmяsыnя яmr etdi. Va habeylя konka dюrd saat iшlыyordu. Axшam saat beшdя bir ermяni dяstяsi konkada oturan cяmaяtыlя mцrafыqяt edяn soldatlarы gцllяyя basdы.

Saat beшdя dяxi ermяni kilsяsindя zяnglяr чalыndы vя haman dяm шяhяrin bilcцmlя ermяnыlяr sakin olan hissяlяrindя ermяnыlяr pяncяrяlяrdяn, qapыlardan, tяxtяpuшlardan vя darvazalardan mцsяlmanlara vя ruslara gцllя yaьdыrыb, qыrmaьa baшladыlar. Шяkk vя шцbhя yoxdur ki, konka tяtыli шuriш qaldыrmaqdan юtrц bir bяhanя imiш. Шяnbя gцnц bu шuriшdяn юtrц яn mцvafiq gцn idi: mяdяnlяrin vя tыcarяt idarяlяrыnin яtraf яhalыsindяn ibarяt olan fяhlяlяri шяhяrdяn

evя gedib, bazar gцnцnц orada keчыrirlяr. Vя яlavя qыtalя bir gцn qalmыш Bakыdan tяxrib olmuш Шuшaya iki (dяstя) kazak gюndяrilmiшdi.

Mяn ayыn igirmыsindя saat yeddыdя gяlяn poyezd ilя Bakыya varid oldum. Vaьzalы (mюvqыfi) soldatlar яhatя etmiшdыlяr. Шяhяr ilя яlaqя kяsilmiшdi.

O gecя юzцmц шяhяrя salmaq mяnя mяqdur olmadыsa da vaьzalda bir neчя шayani-diqqяt шяkillяrin шahыdi olmaьa mяcbur oldum. Mяnim yanыmda Spaski kцчяsыnin kцncцndя цч mяrtяbяli evin balkonundan bir neчя цnas tayfasы insan seyd etmяyя mяшьul idыlяr. Sяkыdя duranlara bu balkondan on sяkkiz gцllя atdыlar vя yaklaшan soldatlarы gюrцb gizlяndыlяr.

Mяn Kerчinski polkunun яfsяri ilя sяfяr edыcыlяr zalы-

Цзейир Hacыbяyli sыna qayыtdыm ki, чay iчim. Biz sяki цzяrindя bir neчя qяdяm atmышdыz ki, eшiddiz, qabaqda bir sяda gяldi. Burada bir qara surяt bыzim gюzцmцzцn qabaьыnda behbudi ilя bir qoca mцsяlmanы yыrtыb vя barыdan tullanыb qaчdы gizlяndi.

Sяhяr saat 7-yя yavuq kim idыsя "hцcum!" deyib чыьыrdы.

Vaьzalda olan dяstяnin hamыsы sяndяlыyяlяrdяn sычrayыb arvad vя uшaьы basa-basa bяzяk otaqlarыna (ubornaya) vя xяlvяtхanяlяrя soxulub, stollarыn altыnda gizlяndыlяr. Bir mяmur (чыnovnik) iki pяncяrя arasыnda bir stolun altыna gыrib, oradan "qaraul!" deyib bar-bar baьыrыrdы.

Bu bяhadыr ara sakit olub, arvadlar цnas-bяzяk otaьыnda olduьunu onun yadыna salanda mяlcяindяn dышqarы чыxdы.

Saat 8-dя mяn jandarmlar kюmяyi ilя fayton tapыb шяhяrя getdim. Bu nя gunя yol idi!

Hяr qяdяmdя meyidlяr sяrilmiшdi. Budur telefonni kцчяsindя bir araba durub yanыnda юkцzlяr uzanmышlar. Gюrцnцr ki, юkцzlяri юldцrmцшlяr. Юkцzlяrdяn 20 qяdяm o yana onlarыn sahыbi mяqtul halda qollarыn uzadыb, sяrilmiшdi. Onun qыrxыlmыш tяpяsindя gцnцn шяfяqi iшыldыyor. Uzun birчяklяri qana bulaшmышdыr. Budur torqovi kцчяsыnin kцncцndяn ikыsi uzanmышdыr. Onlardan bыri sarы rusaqdыr. O hяlя nяfяs alыr, amma heч bir kяs ona mяdяd vermяyя cцrяt etmыyor. Mяn faytonu saxlatdыmsa da, faytonчu yaralыnы faytona qoymaq цчцn adam

gюzlяmяkdяn qяti surяtdя baш чяkdi.

Bюylя aьыr vя dяhшяtяngiz yol ilя mяn mehmanxanaya yetiшdim. Hяr tяrяfdяn atышma sяsi sakit olmuyordu. Юzцmя bяlяd vя mцhafiz tapыb, gedыrяm general qubernatorun evыnя. Orada Иran general konsulu ilя katыbяni gюrцrяm. General qubernator konsula ermяnыlяr ilя sцlh etmяsыni tяklif etdikdя, konsul izhar etdi ki, юylя iшя ixtыyarы yoxdur. Чцnki ermяnыlяr ilя heч bir яlaqяlяri olmayan iranыlяrdяn iki yцz nяfяrыni ermяnыlяr xainlik vя bыvяfalыq ilя шяhid etmiшlяr. O sяbяbя konsul bu mяtlяbi qяbul edяn halda юz canы saьlыьыndan яmin olmuyor.

Burada dяxi mяnя mяlum oldu ki, Labinski polkun bir dяstяsыni vя Daьыstanski polku ixtышaшчыlar hяr tяrяfdяn gцllяyя basmышlar vя haman gecя kazaklar ilя bahяm gedяn qalabяyыyя tяrяf dюrd dяfя yaylыm atяшi aчыb, gцllя qalabяyыnin yer yasdыьыnы deшmiшdir. Цчцncц uчastokun pristavы knyaz Nыjeradze чiynindяn zяxmlяnmiшdir. Иyunun 21-dя Balaxanы alovlandы, ondan Sabunчi, Ramana vя Bыbыheybяt yandы. Gecя hяr tяrяfdяn qanlы qыzartы gюrцnцr. Qara tцstц uzaqdan daьlara bяnzяr.

Hяr dяqыqя bыri-bыrindяn dяhшяtli xяbяrlяr gяlmяkdяdir. Шяhяrя gыrib, юz hяmdinlяrыnin intыqamыnы almaq istяyяn цч min nяfяrdяn ibarяt kяslяri шюhrяtli cяnab Taьыyev nцfuzi qцvvяsыlя saxlayыb, bu iшdяn mяn etmiшdir.

Bцtцn шяhяri gяzib vя kaьыzlarы gюndяrib mehmanxanaya qayыtdыm.Чяrkяzi paltarыmы soyunmuшdum ki, xidmяtчi daxil olub dыyor ki, mяni bir rus gюrmяk istыyor, tяvяqqe etdim iчяri gяlsin.

- Siz rus qяzetяsыnin mцxbыrыsыnizmы? - deyib soruшdu.

- Bяli, dedim, nя qulluьunuz var?

Dedi ki: - Mяn tыcarяt birja шirkяtыnin qulluqчusu Mыxail Nыkolayeviч Nыkolskыyяm. Mяnim sыzя tяvяqqem var. Qяzetяnыzя teleqraf edыniz ki, bыzi burada doьruyorlar, gцllяlыyorlar. Bыzя elan etmiшlяr ki, hamыmыzы tяlяf edяcяklяr. Bыzim dяxi яslяhяmiz yox, юzцmцz dя шяhяrin mцxtяlif yerlяrindя daьыlmышыz". Mяn General qubernatora rцcu etmяyi ona mяslяhяt gюrdцm...

Tumanski namindя bir dыgяri gяlir.

Dыyor: - Mяn dя sыzin yanыnыza gяlmышяm gюzlяrыmin qabaьыnda Чernoqorodski шosedя bir mцsяlman qяtl olmuш. Onun meyиdиni xяncяrlяr ilя doьradыlar vя baшыnы daш ilя яzdыlяr.

Vя habeylя - bir-bыrыnin dalыnca budur bir ermяni yцgцrцb gяlir vя dыyor ki, bu saat bir qoca ermяnыni юldцrmцшlяr.

Balaca oьulчыьazыnы yaralayыb, 12 yaшыnda qыzыnы aparmышlar.

Dцnяn gecя шяhяrdя yanqы baшlandы. Yerli qarunlarыn (dюvlяtlыlяrin) evlяri yanmaqdadыr.

Yanmыш vышkalarыn яdяdыni mяn teleqraflan xяbяr vermышяm. Dцnяn sыfяti-rяsmiyyяsi olan bir шяxsdяn bildim ki, mяdяndяn шяhяrя qayыdan ermяni fяhlяlяrыnя kazaklardan mцhafizlяr verilmiшdi, mцhafizlяr onlar ilя bir qaranlыq kцчяyя yetышяn-

dя mяzkur fяhlяlяr kazaklarы revolver vя mauzer tapanчasыndan gцllяyя basmышlar, kazaklar dяxi onlara cavab vermяyя mяcbur olmuшlar.

Doktor Larionovun mяrizxanяsыnя daxil olduqda orada onun юvrяtыni vя sabiq шяhяr idarяsi rяыsi Иreskыnin qыzыnы mяcruhlarыn yaralarыnы baьlayan gюrцrяm. Bu qorxulu zamanda mяrizxanяnin qapыlarы hamыdan юtrц aчыq idi. Bir otaqda цч mцsяlman vя o bыri otaqda bir ermяni yatmышdыr.

Bu saat gedыrяm mцsяlmana tяяllцq olan odun ambarыnыn heybяtli surяtdя yanmasыna baxыm.

Bюyцk kцlяk var. Bir yandan yanьыnыn шaqqыltыsы, bir yandan gцllяlяrin шaqqыltыsы.Иndi xяbяr verdыlяr ki, Parapetdя bazara gedяn bir arvad aшpazыna gцllя dяydi. Bir kяs mяdяd vermяgя cцrяt etmыyor. Шяhяr idarяsi rяыsi Sяfяrяlыyevin цstцnя generalqubernatorun evindяn чыxanda gцllя yaьdыrmышlar. General-qubernator istяmiш ki, pяncяrяlяrdяn gцllя yaьan Aramyansыn evыni topa basdыrыb, tяxrib etmяyя яmr etsin, amma mяlum olmuш ki, orada ingыlis konsulu sakindir.

Saat 12-yя yavuq general-qubernatorun nяzdыnя rus fяhlяlяrыnin deputasыyasы gяlib, юzlяrыni mцhafыzяt etmяk цчцn яslяhя istяmiшlяr. General -qubernator dяxi onlara arsenaldan яslяhя vermяyi vяd etdi.

Haman gцn genя general-qubernatorun yanыna sцlh vя islah verяn cяmiyyяti yыьыldы.

Mцsяlmanlar ermяnыlяrdяn hяr bir mяqtul mцsяlman яvяzindя, mяsuliyyяti - шяxsiyyя tяlяb edыyordular. Amma ermяnыlяr buna razы olmuyub, pul mцkafatы almaьы tяklif etdыlяr. Mцsяlmanlar dяxi buna razы olmuyub dedыlяr ki: - "Biz bыlыriz ki, siz mяxsusi mяblяь cяm etmiшsыniz ki, qatillяrыnыzя verib adam юldцrяsыniz. Sizdяn юtrц ya qatыlя vя ya mяqtulun ailяsыnя iki-цч min manat vermяyin heч bir tяfavцtц yoxdur. Biz buna razы ola bilmяriz". Bu sюzlяrin hamыsы general-qubernatorun evindя danышыlыyordu.

Sabahadяk sцlhя bяnzяr bir шey яqd olundu. Demяk lazыmdыr ki, ermяnыlяr bu sюhbяtdя lap aьlыyordular. Doьrudur mяqtullarыn яksяriyyяti rus vя mцsяlmanlardыrlar. Amma ermяnыlяr mal vя mцlk sarыdan bilmяrrя mяhv vя pяrышan olmuшlar. Xяsarяt vя zяrяrlяri яqяllяn 50 milyonadяkdir. Balaxanыda, Sabunчuda, Bыbыheybяtdя, Ramanada, Qara шяhяrdя, Bыratixdя olan mяdяnlяrin cцmlяsi yanmышdыr. Rotшild firmasы 5 milyon, Kaspiyski Tovariшstvo 14 milyon vя Xordяlыzi 2-3 milyon zыyan чяkmiшlяr. Иndi gюrцnцr ki, ara sakitlяшir. Amma Bakыdan юtrц tazя bu mяsяlя zцhur edыyor ki, шяhяrin rahяtlыgi onun hяll vя qяt olunmasыna baьlыdыr. Bu mяsяlя - fяhlя mяsяlяsыdir.

Mяdяnlяr tяxrib olandan sonra on minlяrcя fяhlя nяfяrati чюrяksiz vя evsiz qalmышlar.

Mцtяrcimi Цzeyir "Hяyat" qяzeti, 7 sentyabr 1905, №59 (Арды вар)

сящ. 8

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Шякидя... ... "Ulu юndяr Heydяr Яliyevin xilaskarlыq missiyasы" mюvzusunda videokonfrans keчirilиб Иyunun 12-dя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin vя Шяki шhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsinin bigя tяшkilatчыlыьы ilя 15 iyun - Milli Qurtuluш Gцnцnя hяsr olunmuш "Ulu юndяr Heydяr Яliyevin xilaskarlыq missiyasы" mюvzusunda video-konfrans keчirmiшdir.

kasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevin rяhbяrliyi ilя mцstяqil respublikamыzыn davamlы inkiшafыnda юzцnц bцruzя verir, regionda vя dцnyada Azяrbaycanыn nцfuzu daha da artыr.

№ 06 (188), Ийун 2020

...ганвермя аксийасы кечирилмишдир Иyunun 19-da Mяrkяzi Qan bankыnыn Шяki bюlmяsindя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti tяrяfindяn kюnцllц qanvermя aksiyasы keчirilmiшdir.

Aksiyanыn mяqsяdi Azяrbaycan Respublikasыnыn Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanыm Яliyevanыn xeyirxah чaьыrышыna qoшu-

laraq Koronavirus (COVЫD19) pandemiyasы ilя яlaqяdar karantin rejimindя qan ehtiyatы azalan talassemiya, hemofiliya vя leykoz xяstяliyindяn яziyyяt чяkяn insanlara, xцsusilя uшaqlara dяstяk olmaq vя onlar цчцn tяdarцk olunan qan ehtiyatыnы artыrmaq olub.

Qanvermя aksiyasыnda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov, icra hakimiyyяti baшчыsыnыn mцavinlяri, aparatыn яmяkdaшlarы, шяhяr, kяnd vя qяsяbя inzibati яrazi dairяlяri цzrя nцmayяndяlяr iшtirak etmiшdir.

Sonra sюz Sosialist Яmяyi Qяhrяmanы, Prezident tяqaцd-

...коронавируса гаршы мцбаризя сяртляшдирилир Konfransda Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin, Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman idarяsinin яmяkdaшlarы, rayon ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri vя fяal gяnclяr iшtirak etmiшdir.

Konfransы giriш sюzц ilя Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin Иctimai - siyasi vя humanitar mяsяlяlяr шюbяsinin mцdir mцavini Sadiq Yusifov aчmышdыr. O, 15 iyun - Milli Qurtuluш Gцnц mцnasibяtilя iшtirakчыlarы tяbrik edяrяk bildirmiшdir ki, Ulu юndяr Heydяr Яliyev юz xilaskarlыq missiyasы ilя юlkяmizin mцstяqilliyini qorumuш, respublikada tцьyan edяn ictimaisiyasi bюhranы aradan qaldыrmыш vя inkiшafыn tяmяlini qoymuшdur. Bu gцn milli qurtuluш ideologiyasыnыn tяntяnяsi Azяrbaycan Respubli-

чцsц Baba Sяmяdova verilmiшdir. B.Sяmяdov Ulu Юndяrlя ilk gюrцшц, hяmчinin 1992-ci ildя Naxчыvana sяfяri barяdя geniш mяlumat vermiшdir. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinин яmяkdaшы Anar Mяmmяdov Ulu юndяr Heydяr Яliyevin Azяrbaycan xalqыnыn qarшыsыnda яvяzsiz xidmяtlяrindяn bяhs etmiшdir. Шяki шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsinin rяisi Daшqыn Mikayыlov Heydяr Яliyevin gяnclяr siyasяti barяdя danышmышdыr. Чыxышlarda xцsusi vurьulanmышdыr ki, Цmummilli liderin hяyat vя fяaliyyяti gяnclяr цчцn юrnяk olmalы vя daim юyrяnilmяlidir.

...20 миндян чох фермер електрон системдя гейдиййатдан кечиб Шяki rayonu цzrя ийунун 6-дяк payыzlыq vя yazlыq яkinlяrlя mяшьul olan 20 min 137 fermer elektron sistemdя юz fяrdi identifikasiya nюmrяsi ilя qeydiyyatdan keчib. Onlardan 19 min 657 nяfяri payыzlыq, 480 fermer isя yazlыq яkinlяrini bяyan edib.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin bitkiчilik sektorunun mцdiri Sahib Abdulhяmidov mяlumat verib.

Qurum rяsmisi bildirib ki, indiyяdяk payыzlыq яkinlя baьlы rayona 15 min 317 "Fermer kartы" daxil olub. Fermerlяr kartlarыnы "Kapital Bank"ыn vя "Azяrpoчt" MMC-nin yerli filiallarы vasitяsilя alыrlar. Bu gцnяdяk 14 min 525 nяfяr torpaq mцlkiyyяtчisinя "Fermer kartы" paylanыlыb.

Hazыrda Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzindя yazlыq яkinlя mяшьul olan fermerlяrin qeydiyyatы davam edir.

...1030 щектарда тцтцн якилиб Шяki rayonunun tяsяrrцfatlarыnda tцtцn яkini baшa чatыb.

Builki mюvsцmdя шяkili fermerlяr 1030 hektar sahяdя tцtцn yetiшdirirlяr.

Bu barяdя AZЯRTAC-ыn bюlgя mцxbirinя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin bitkiчilik sektorunun mцdiri Sahib Abdulhяmidov mяlumat verib.

Qurum rяsmisi bildirib ki, cari ildя rayonda 527 hektarda "Virciniya botaniki" nюvlц, 503 hektarda isя yerli tцtцn sortlarы яkilib.

Hazыrda tцtцn sahяlяrinя aqrotexni-

ki qulluq olunur, becяrmя iшlяri aparыlыr, gцbrя verilir, suvarыlыr.

Qeyd edяk ki, юtяnilki mюvsцmdя шяkili fermerlяr 1061 hektar sahяdяn 3 min 642 ton quru tцtцn яldя ediblяr. Tцtцnцn яkini, becяrilmяsi vя yыьыlmasы iшlяrinя 2200-dяn чox kяnd sakini cяlb olunub. Юtяn il tцtцnчцlцklя mяшьul olan 189 fermerя istehsal etdiklяri 2247 ton quru tцtцnя gюrя dюvlяt bцdcяsinin vяsaiti hesabыna 112 min 347 manat mяblяьindя subsidiya юdяnilib.

Иyunun 17-dя Шяki rayon Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovun sяdrliyi ilя koronavirus pandemiyasыna qarшы mцbarizя ilя яlaqяdar yaradыlmыш Operatыv Qяrargahыn nюvbяti iclasы keчirilib.

Tяdbirdя dцnyada vя юlkяmizdя koronavirus xяstяliyinin artan templя yayыlmaqda davam etdiyini, son sutka яrzindя Azяrbaycanda 338 yeni koronavirus infeksiyasыna yoluxma faktыnыn qeydя alыndыьыnы, 209 nяfяrin mцalicя olunaraq evя buraxыldыьыnы qeyd башчы vяziyyяtin ciddi olduьunu diqqяtя чatdыrыb. Е.Усубов rayon sяviyyяsindя ardыcыl olaraq aparыlan bцtцn profilaktiki tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinя baxmayaraq, rayonlara gedыш-gяliшin aчыldыьы bыr dюvrdя qonшu rayonda hцzr mяrasimindя iшtirak edяn sakinlяrin vasitяsi ilя Шяkidя dя bu xяstяliyin yayыlmasы hallarыna rast gяlindiyini vя mцvafiq qabaqlayыcы tяdbirlяrin hяyata keчirildiyini, hazыrda az sayda da olsa yoluxmalarыn aшkar edildiyini vя artmaqda davam etdiyini tяяssцflя bildirib.

E.Usubov qeyd edib ki, hazыrda havalarыn isti keчmяsi ilя яlaqяdar istяr paytaxtdan, istяrsя dя digяr rayonlardan Шяki vя qonшu rayonlara gяlяn yerlы turistlяrыn sayыnыn hяddяn чox olmasы, hя-

min vяtяndaшlarыn vыrus daшыyыcыsы olub-olmamasы barяdя mяlumatlarыn yoxluьu vя hazыrkы шяraitdя nяzarяtin mumkцnsцzlцyц daha diqqяtlы olmaьы diqtя edir.

Tяtbiq olunan karantln rejimi qaydalarыna ciddi яmяl edilmяsi ilя baьlы konkret tapшыrыqlar verяn icra baшчыsы яhali arasыnda maariflяndirmя iшыnin daha aktiv aparыl-

yerlяrdя vя чoxmяnzilli binalarda dezinfeksiya iшlяrinin davam etdirilmяsinin zяruriliyini qeyd edib.

Eyni zamanda, rayon rяhbяrliyi tяrяfindяn Operativ Qяrargahыn mцяyyяn etdiyi qaydalara uyьun olaraq, aidыyyatы orqanlarla birlikdя qida mяhsullarыnыn ticarяti ilя mяшьul olan mцяssisяlяrdя (topdan vя pяrakяndя satыш obyektlяri, ba-

masыnыn, qapalы yerlяrdя tibbi maskalardan vя qoruyucu vasitяlяrdяn istifadя olunmasыnыn, vяtяndaшlar arasыnda sosial mяsafяnin saxlanыlmasыnыn, sяrniшindaшыma vasitяlяrindя nizam-intizama qяtiyyяtlя diqqяt yetirilmяsinin, dяfn mяrasimlяrindя mяhdud sayda insanlarыn iшtirak etmяsinin, яhalinin daha чox kontakda olduьu ictimai

zar vя s.), ictimai iaшя mцяssisяlяrindя, mцxtяlif ticarяt vя xidmяt sahяlяrindя tяtbiq olunan tяlяblяrя riayяt edilmяsiniя nяzarяt etmяk mяqsяdi ilя mцtяmadi olaraq monitorinqlяrin aparыlmasы, pozuntu hallarыna yol vermiш qurum vя ya cavabdeh шяxslяr barяdя qanunvericiliklя mцяyyяn edilmыш tяdbirlяrin gюrцlmяsi tapшыrыlmышdыr.

...15 мин щектардан чох тахыл сащяси бичилиб Respublikanыn яn iri taxыlчыlыq rayonlarыndan olan Шяkidя cari mюvsцmdя 67 min 384,7 hektar taxыl sahяsinin mяhsulunun biчilmяsi nяzяrdя tutulur. Taxыl яkinlяrinin 42 min 852,5 hektarыnы buьda, 24 min 532,2 hektarыnы arpa sahяlяri tяшkil edir.

Hazыrda tяsяrrцfatlarda taxыl biчini sцrяtlя davam etdirilir. Bu gцnяdяk 12 min 400 hektar arpa vя 2 min 700 hektar buьda sahяsinin mяhsulu biчilib, 48 min 595 ton taxыl istehsal olunub.

Bu barяdя Шяki Dюvlяt Aqrar Иnkiшaf Mяrkяzinin bitkiчilik sektorunun mцdiri Sahib Abdulhяmidov mяlumat verib.

Sektor mцdiri bildirib ki, tяdarцk olu-

nan taxыlыn 39 min 928 tonu arpa, 8 min 667 tonu buьdadыr. Arpa sahяlяrinin hяr hektardan orta hesabla 32,2 sentner, buьda sahяlяrindяn isя 32,1 sentner mяhsul gюtцrцlцb. Цmumilikdя, biчin kampaniyasыna 131 kombayn, hяmчinin lazыmi qяdяr kцlяшpreslяyяn aqreqat, шum traktoru, yцk maшыnы, qoшqu vя digяr texnikalar cяlb olunub. Шяkili fermerlяr юtяnilki mюvsцmdя 67,7 min hektar taxыl sahяsindяn 234 min 631 ton mяhsul tяdarцk ediblяr. Taxыl istehsalы яvvяlki illя mцqayisяdя 13,6 min ton artыb. Fermerlяr hяr hektardan orta hesabla 34,6 sentner mяhsul gюtцrцblяr.

№ 06 (188), Ийун 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 9

Pandemiya ilя mцbarizяdя 3 яsas шяrt:

m a s ka я v я d e z i nf ya k a , m я s a ffя n fee k s iiy

"Tяkcя Azяrbaycanda yox, bцtцn dцnyada bu qaydalar чox sadяdir vя onlara яmяl etmяk o qяdяr dя bюyцk яziyyяt tяlяb etmir: maska, mяsafя vя dezinfeksiya. Bu цч яsas amil insanlarы qoruyur. Яgяr bu цч amilя яmяl olunarsa, onda yoluxmanыn sayы kяskin azalacaq".

Bu fikirlяri юlkя Prezidenti Иlham Яliyev iyunun 24-dя 1 saylы Gяncя Шяhяr Xяstяxanasыnыn modul tipli infeksion xяstяliklяr korpusunun aчыlышыndakы чыxышы zamanы bildirib. artmaqdadыr.

Rayon цzrя gцndяlik aparыlan testlяrin nяticяsindя aшkar olunan xяstяlяr qыsa mцddяtdя tяdric olunaraq mцfaviq xяstяxanaya yerlяшdirilir, hяmin шяxsin yaшadыьы mяnzil Шяki Gigiyena vя Epidemiologiya Mяrkяzinin яmяkdaшlarы tяrяfindяn dяrhal dezinfeksiya edilir. Virusun yoluxma mяnbяyini aшkar etmяk vя daha da yayыlmasыnыn qarшыsыnы almaq цчцn xяstяnin son яlaqяlяri юyrяnilir vя hяmin шяxslяr dя testdяn keчirilir.

Hazыrkы vяziyyяt bir da-

Tяbriz SАЛАМОВ,

Шяки шящяр Иъра Щакимиййяти Ыctimai-siyasi vя humanitar шюbяnin baш mяslяhяtчisi

Son gцnlяr яhali arasыnda koronavirusa yoluxmalarыn vя aшkar olunan xяstяlяrin sayыnыn sцrяtlя artmasы hяyяcan tяbili чalыnmasыnыn vacib olduьunu gюstяrir.

Nazirlяr Kabineti yanыnda Operativ Qяrargahыn iyunun 24-цня olan rяsmi mяlumatында билдирилир ки, bц gцnяdяk: - юlkя цzrя 441 min 961 test aparыlыb, nяticяdя 14 305 nяfяrin koronavirus infeksiyasыna yoluxmasы faktы aшkar edilib. Onlardan 7.768 nяfяr mцalicя olunaraq saьalыb, 174 nяfяr vяfat edib, 6 363 nяfяrin isя xцsusi rejimli xяstяxanalarda mцalicяsi davam etdirilir.

- 24 iyun tarixinя Azяrbaycanda 590 yeni koronavirus infeksiyasыna yoluxma faktы aшkar edilib, mцalicя olunan xяstяlяrdяn 265 nяfяri saьaldыьы цчцn evя buraxыlыb, xяstяlяrdяn 7 nяfяr vяfat edib.

da yoluxmanыn daha da artmasыna imkan verяn яn mцnbit шяrait, юlkя яhalisinin istirahяt etmяk цчцn ailяliklя yollandыьы daьlыq vя daьяtяyi rayonlardыr. Burada hяm virusa yoluxmaq, hяm dя yoluxdurmaq riski daha bюyцkdцr.

Hяm gяlяn qonaqlarыn, hяm dя yerli sakinlяrin bu virusa yoluxmasыnыn qarшыsыnы almaq цчцn yuxarыda qeyd etdiyimiz бу 3 шяrtя: 1. Maskadan istifadяyя; 2. Sosial

Rяqяmlяrя diqqяt yetirdikdя gюrцrцk ki, aparыlan testlяrin nяticяsindя aшkar olunan xяstяlяrlя, evя buraxыlan xяstяlяr arasыnda fяrq 2 dяfяdяn чюxdur. Bu isя bir neчя gцn sonra ciddi problemlяrin olacaьыna яsas verir. Бяс дaьlыq rayonlarda vяziyyяt necяdir?

Hazыrda respublikamыzыn bir sыra шяhяr vя rayonlarыnda yoluxmanыn sцrяtini azaltmaq mяqsяdi ilя ciddi karantin rejiminя keчirilыb. Hяr kяs yaxшы baшa dцшmяlidir ki, koronavirus yoxa чыxmayыb vя yoxa чыxmayacaq vя biz bu xяstяliklя yaшamaьa mяcburuq. Bцtцn юlkяlяrin яsas sяylяri odur ki, yoluxmanыn sцrяti azalsыn, az insan xяstяlяnsin vя юlkяlяrin sяhiyyя sistemi imkanlarы daxilindя bцtцn xяstяlяri mцalicя edя bilsinlяr.

Respublikamыzda hazыr-

mяsafяyя riayяt edilмяsinя vя 3. Mцtяmadi dezinfeksiya iшlяrinin aparыlmasыna ciddi riayяt edilmяlidir.

Yerli turistlяrin istirahяt etmяk цчцn daha чox getdiyi rayonlardan biri kimi, Шяkidя dя koronavirusla mцbarizя bцtцn imkanlar daxilindя davam etdirilir. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin nяzdindя yaradыlmыш Operativ Qяrargahыn nяzarяti altыnda, NK yanыnda Operativ Qяrargahыn tюvsiyя vя tapшыrыqlarыna uyьun olaraq шяhяrdя vя rayonun qяsяbя vя kяndlяrindя kompleks tяdbirlяr davam etdirilir.

Koronavirusla mцbarizя dюvrцndя яn mяsul vяzifя sяhiyyя iшчilяrinin цzяrinя dцшцr. Шящяримизин sяhiyyя isчilяri дя ilk gцndяn gцclяndirilmiш iш rejimindя чalышыr, hяm yerli яhalinin saьlamlыьыnыn qorunmasы,

hяm dя pandemiya ilя mцbarizяdя юn sыrada dururlar. Hazыrda, Шяki Rayon Mяrkяzi Xяstяxanasыnda koronavirusun aшkarlanmasы цчцn tam avtomatlaшdыrыlmыш diaqnostik laboratoriya fяaliyyяt gюstяrir. Шяki шяhяrindя 200 чarpayыlыq yeni modul tipli xяstяxana binasыnыn tikintisi davam etdirilir. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяti tяrяfindяn yaradыlan mobil qruplarыn цzvlяri vя polis яmяkdaшlarы tяrяfindяn ictimai iaшя, ticarяt vя xidmяt obyektlяrindя, otel vя istirahяt mяrkяzlяrindя, ictimai nяqliyyat vasitяlяrindя koronavirus epidemiyasыnыn profilaktikasыna dair metodiki gюstяriшlяrя яmяl olunmasы vяziyyяti monitorinq edilir, maariflяndirici sюhbяtlяr aparыlыr, tяlяb olunan yerlяrdя tibbi maskadan istifadя olunmasыnыn, sosial mяsafяninin saxlanыlmasыnыn, шяxsi gigiyena qaydalarыna яmяl olunmasыnыn zяruriliyi vяtяndaшlarыn vя obyekt sahiblяrinin diqqяtinя чatdыrыlыr.

Koronavirus infeksiyasыnыn yayыlmasыnыn qarшыsыnы almaq mяqsяdi ilя, шяhяr яrazisindя, kяnd vя qяsяbяlяrdя dezinfeksiyaedici tяdbirlяr dя davam etdirilir. Яhalinin kontakтda olduьu bцtцn yerlяrdя: banklarda, iri ticarяt mяrkяzlяrindя, mяrkяzi bazarda, ictimai nяqliyyatda dezinfeksiya iшlяri aparыlыr, sяrniшindaшыmada fяaliyyяt gюstяrяn sцrцcцlяr mцntяzяm tibbi mцayinяdяn keчirilir. Яn чox yoluxma hallarыnыn yas mяrasimlяrindя baш vermяsini nяzяrя alaraq, bu mяsяlя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin nяzdindя yaradыlmыш Operativ Qяrargahыn diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыr. Иstяr шяhяrdя, istяrsя dя kяnd vя qяsяbяlяrdя yas mяrasimlяrinin hazыrkы tяlяblяrя uyьun шяkildя keчirilmяsinя ciddi nяzarяt edilir.

Qeyd edяk ki, aparыlan qabaqlayыcы tяdbirlяrя baxmayaraq, rayonlara gedыш-gяliш aчыldыqdan sonra Шяki rayonu яrazisindя dя yoluxma hallarы qeydя alыnыb vя hazыrda say

ha insanlarыn bu mяsяlяyя mяsuliyyяtlя yanaшmasыnы, sosial tяcrid tяdbirlяrinя vя шяxsi gigiyena qaydalarыna ciddi riayяt etmяsini diqtя edir.

Sonda bir daha юlkя Prezidentinin fikirlяrinя qayыdыrыq: "Tяkcя Azяrbaycanda yox, bцtцn dцnyada bu qaydalar чox sadяdir vя onlara яmяl etmяk o qяdяr dя bюyцk яziyyяt tяlяb etmir: maska, mяsafя vя dezinfeksiya. Bu цч яsas amil insanlarы qoruyur. Яgяr bu цч amilя яmяl olunarsa, onda yoluxmanыn sayы kяskin azalacaq".

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 10

Elxan AЗАЙЕВ,

Шяki regional яdliyyя idarяsinin mцstяntiqi Dюvlяtimiz mцstяqillik яldя etdikdяn sonra cяmiyyяtin bцtцn sahяlяrinin mцasirlяшdirilmяsi vя demokratiklяшdirilmяsi mяqsяdi ilя ulu юndяr Heydяr Яliyevin rяhbяrliyi vя tяшшяbbцsц ilя geniш sahяdя kюklц islahatlar aparыlmaьa baшlanыldы. Bu islahatlar чяrчivяsindя ilkin olaraq atыlan addыm 1995-ci ildя ilk Milli Konstitusiyamыzыn qяbul edilmяsi oldu. Yeni Konstitusiyada demokratik cяmiyyяtin qurulmasы, fяaliyyяt gюstяrmяsi vя inkiшafы цчцn bцtцn mцddяalar юz яksini tapmышdыr.

Eyni zamanda Konstitusiyada insan amili daha чox юnя чяkilmiш vя mцddяalarыnыn цчdя biri insan hцquq vя azadlыqlarыna hяsr olunmuшdur.

Yeni Konstitusiyanыn qяbul edilmяsi bцtцn sahяlяrdя olduьu kimi hцquq sahяsindя dя islahatlarыn aparыlmasыna zяmin yaratmышdыr. Mяhz bu baxыmdan hцquq sahяsindя, hяmчinin cinayяt hцququ sahяsindя yeni qanunvericilik aktlarы, o cцmlяdяn yeni Cinayяt Mяcяllяsi qяbul edilmiшdir. Bununla da digяr sahяlяrdя olduьu kimi cinayяt hцququ sahяsindя dя keyfiyyяtcя yeni mцtяrяqqi hцquq institutu yaradыlmышdыr. Lakin cяmiyyяtin, insan tяfяkkцrцnцn inkiшafы, yeni ictimai-siyasi mцnasibяtlяrin yaranmasы bu sahяdя dя islahatlarыn aparыlmasыnы zяruri etmiшdir. Bu baxыmdan da qяbul edildikdяn sonra Cinayяt Mяcяllяsinя kюklц яlavя vя dяyiшikliklяr edilmiш, bu mяcяllя dя mцasir dюvrцn tяlяblяrinя uyьunlaшdыrыlmышdыr. Onu qeyd etmяk yerinя dцшяr ki, edilяn яlavя vя dяyiшikliklяr humanizim prinsipinя яsaslanmыш, insan vя vяtяndaш hцquq vя azadlыqlarыna xidmяt etmiшdыr. Bu baxыmdan son dюvrlяrdя Cinayяt Mяcяllяsinя edilяn dяyiшikliklяr vя bu istiqamяtdя юlkя baшчыsыnыn sяrяncamlarыnы qeyd etmяk yerinя dцшяrdi. Belя ki, юlkя baшчыsы tяrяfindяn 2017-ci il 10 fevral tarixindя imzalanan "Penitensiar sahяdя fяaliyyяtin tяkmillяшdirilmяsi, cяza siyasяtinin humanistlяшdirilmяsi vя cяmiyyяtdяn tяcridetmя ilя яlaqяdar olmayan alternativ cяza vя prosessual mяcburiyyяt tяdbirlяrinin tяtbiqinin geniшlяndirilmяsi barяdя" sяrяncamыnda insan vя vяtяndaшыn яmin-amanlыьыna vя mяnafeyinя xцsusi юnяm verilmiшdir.

Sяrяncam cinayяt-hцquq siyasяtinin liberallaшdыrыlmasы, cinayяtlяrin dekriminallaшdыrыlmasы, yяni cinayяt hesab edilmяyяrяk hяmin яmяllяri tюrяdяn шяxslяr barяdя daha yцngцl mяsuliyyяt nюvlяrinin tяtbiqi,

Йеэаня ГАФФАРОВА, Шяки Statistika Иdarяsinin баш mяslяhяtчisi (Яввяли 6-ъы сящифядя) Uшaq evindя mяskunlaшan uшaqlarыn yaшayыш шяraitinin, tяlim-tяrbiyя vя asudя vaxtlarыnыn tяшkilinin yaxшыlaшdыrыlmasы mяqsяdi ilя Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban Яliyevanыn tapшыrыьыna яsasяn yeni binanыn inшasыna baшlanыlыb. Шяki шяhяrindя uшaq evinin binasы цчцn ayrыlan bir hektar яrazidя цmumi sahяsi 2 min kvadratmetrdяn чox olan ikimяrtяbяli bina inшa edilib.

2018-ci ilin oktyabrыnda Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev vя birinci xanыm Mehriban Яliyeva Heydяr Яliyev Fondu tяrяfindяn Шяki шяhяrindя qarышыq tipli uшaq evi цчцn inшa olunan yeni binanыn aчыlышыnda iшtirak ediblяr.

Uшaq evi bцtцn yaш qruplarы цzrя 80 yerlikdir. Шяki rayonu ilя yanaшы, яtraf bюlgяlяri dя яhatя edяn uшaq evindя hazыrda valideyn himayяsindяn mяhrum olan 3 yaшdan 20 yaшadяk 69 nяfяr mяskunlaшыb, bu uшaqlarыn tяrbiyяsi ilя 13 nяfяr pedaqoji iшчi mяшьul olur. Bu uшaq evindя 2019-cu ildя gяlяn uшaqlarыn sayы 33 nяfяr olmuш, 26 nяfяr uшaq isя valideynlяrinя qaytarыlmышdыr. 56 nяfяr uшaq 6 yaшdan yuxarы yaшda olub, tяhsil alanlardыr.

Binada oьlanlar vя qыzlar цчцn ayrы bюlmяlяrdя yerlяшяn, zяruri inventar vя avadanlыqla tяchiz edilяn 2, 3 vя 4 nяfяrlik yataq otaqlarы, dayя otaqlarы,

№ 06 (188), Ийун 2020

Cяza siyayяsяtinin humanistlяшdirilmяsi diqqяt mяrkяzindяdir bюyцk ictimai tяhlцkя tюrяtmяyяn vя az aьыr cinayяtlяrя gюrя hяbs vя azadlыqdan mяhrumetmя tяdbirlяrinin tяtbiqinin mяhdudlaшdыrыlmasы, cinayяt tяqibi vя cяzalarыn icrasы sahяsindя korrupsiyaya шяrait yaradan hallarыn tam aradan qaldыrыlmasы vя mцasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarыnыn tяtbiqi цчцn kompleks institusional, qanunverici vя praktiki tяdbirlяrin gюrцlmяsinя яsas vermiшdir. Prezident Иlham Яliyevin humanist siyasяtinin nюvbяti tяzahцrц olan bu Sяrяncamыn яsas tяlяbi cinayяt tяqibi vя cяzalarыn icrasы prosesindя cяmiyyяtdяn tяcridetmя ilя яlaqяdar olmayan vasitяlяrindяn daha чox istifadя edilmяklя hяbslя baьlы tяdbirlяrin tяtbiqinin mяhdudlaшdыrыlmasыndan, cinayяt tяqibi vя cяza icra siyasяtinin humanistlяшdirilmяsi, шяxsin cяmiyyяtdяn tяcrid olunmasы tяcrцbяsindяn getdikcя imtina edilmяsindяn ibarяt olmuшdur. Konkret olaraq adычяkilяn sяrяncamыn icrasы ilя baьlы cяza siyasяtinin humanistlяшdirilmяsi mяqsяdilя "Azяrbaycan Respublikasыnыn Cinayяt Mяcяllяsindя dяyiшikliklяr edilmяsi haqqыnda" hяmin mяcяllяyя bцtюvlцkdя 300-я yaxыn dяyiшikliyi nяzяrdя tutan qanun layihяsi hazыrlanmыш vя 20 oktyabr 2017-ci il tarixdя qяbul edilmiшdir ki, hяmin qanunin tяsiri altыna dцшяn 9000-dяn artыq шяxs cinayяt mяsuliyyяtindяn azad edilmiш, 3000-я qяdяr шяxsin cяzasы yцngцllяшdirilmiш, 800-я qяdяr шяxs azadlыqdan mяhrumetmя cяzasыndan azad edilmiшdir.

Bundan sonra da islahatlar davam etdirilmiш vя bu mяqsяdlя юlkя baшчыsы tяrяfindяn "Mяhkяmя-hцquq sistemindя islahatlarыn dяrinlяшdirilmяsi haqqыnda" 2019-cu il 3 aprel tarixli Fяrman imzalanmышdыr. Mяhz bu fяrmanыn icrasы чяrчivяsindя hazыrlanmыш qanun layihяsi Milli Mяclisя tяqdim olunmuш vя dюvlяt baшчыsыnыn qanunvericilik tяшяbbцsц яsasыnda 01.05.2020-ci il tarixli Qanunla Cinayяt Mяcяllяsinя mцhцm dяyiшikliklяr edilmiшdir.

Dяyiшikliklяrя яsasяn 35 яmяl tamamilя vя ya cinayяt яmяlinя gюrя mяsuliyyяt yaradan hяdd artыrыlmaqla dekriminallaшdыrыlmыш, bяzi cinayяtlяrя gюrя zяrяrчяkmiш шяxslя barышma vя ziyanыn юdяnilmяsi шяrti ilя cinayяt mяsuliyyяtindяn azad etmя mцяyyяn olunmuш, azadlыqdan mяhrum etmя cяzasыnыn tяtbiqi hallarыnыn azaldыlmasы mяqsяdilя 30 maddяnin sank-

siyasыna alternativ cяzalar, o cцmlяdяn cяrimя, islah iшlяri vя azadlыьыn mяhdudlaшdыrыlmasы cяzalarы daxil edilmiш, hяrbi xidmяt яleyhinя olan cinayяtlяrя gюrя cяzalar yцngцllяшdirilmiшdir.

Onu da qeyd etmяk yerinя dцшяrki, CM-nя edilmiш son dяyiшiklik istintaqы Яdliyyя Nazirliyinя hяvalя

edilmiш CM-nin 196 vя 306-cы maddяlяrinя dя яhatя etmiшdir.

Belя ki, CM-nin 196.1-cы (Kreditor borclarыnы юdяmяkdяn qяsdяn yayыnma) maddяsinin sanksiyasыnda nяzяrdя tutulan cяrimя cяzasыnыn yuxarы hяddi yцngцllяшdirilяrяk cinayяt nяticяsindя vurulmuш ziyanыn dюrd mislindяn цч misli miqdarыna endirilmiшdir. Eyni zamanda hяmin maddяdя gюstяrilяn яmяllяr kцlli miqdarda ziyan vurmaqla tюrяdilmяsinя gюrя mяsuliyyяt nяzяrdя tutan 196.2-ci maddяnin sanksiyasыnda da cяrimя cяzasы yцngцllяшdirilяrяk yuxarы hяdd kimi mцяyyяn edilmiш beш misli чыxarыlaraq aшaьы hяddlя, yяni cinayяt nяticяsindя vurulmuш ziyanыn цч misli miqdarы ilя яhatя edilmiшdir. Hяmчinin CM-nin 190-cы maddяsinin "Qeyd" hissяsinя edilmiш dяyiшikliyя яsasяn artыq

mяhkяmяnin qanuni qцvvяyя minmiш mцvafiq qяrarыna яsasяn tяшkilat rяhbяrinin vя ya vяtяndaшыn kreditor borclarыnы, yaxud qiymяtli kaьыzlarы юdяmяkdяn qяsdяn yayыnmasы яlli min manatdan yuxarы, lakin iki yцz min manatdan artыq olmayan miqdarda ziyan vurduьu hallarda Cinayяt Mяcяllяsinin 196.1-ci maddяsi ilя, eyni яmяllяr kцllц miqdarda, yяni iki yцz min manatdan yuxarы ziyan vurduqda isя CM-nin 196.2-ci maddяsi ilя nяzяrdя tutulan mяsuliyyяti yaradacaqdыr. Dяyiшikliyя qяdяr isя iyirmi min manatdan yuxarы, lakin yцz min manatdan artыq olmayan mяblяьdя ziyanыn vurulmasы CM-nin 196.1-ci maddяsi ilя, yцz min manatdan artыq olan mяblяьdя ziyanыn vurulmasы isя hяmin яmяllяri tюrяtmiш шяxslяrin CM-nin 196.2-ci maddяsi ilя mяsuliyyяtя cяlb edilmяsi цчцn яsas verirdi.

Bundan baшqa qeyd edilяn Qanunla mяhkяmяnin hюkmцnц, qяrarыnы, yaxud digяr aktыnы icra etmяmяmяyя gюrя mяsuliyyяt nяzяrdя tutan CM-nin 306-cы maddяsinin "Qeyd" hissяsindя dя dяyiшiklik edilmiшdir ki, bununla da CM-nin 306.1 vя ya 306.2-ci maddяlяrindя nяzяrdя tutulmuш яmяllяri tюrяtmiш шяxs mяhkяmя tяrяfindяn hюkm чыxarыlanadяk deyil, artыq hяmin яmяllяrlя baьlы hюkm qanuni qцvvяyя minяnяdяk qanuni qцvvяyя minmiш mяhkяmя qяtnamяsini, hюkmцnц, qяrardadыnы, qяrarыnы vя ya яmrini tam icra etdikdя cinayяt mяsuliyyяtindяn azad edilяcяkdir. Eyni zamanda mяcяllяyя яlavя edilmiш 80-1-ci maddяyя gюrя 306cы maddяnin "Qeyd" hissяsindя nяzяrdя tutulmuш шяrtlяri yerinя yetirmiш шяxslяr habelя cяza чяkmяkdяn dя azad edilяcяklяr. Mяhkяmя aktlarыnы icra etmяkdяn qяrяzli olaraq yayыnan шяxslяrin mяsuliyyяtdяn azad edilmяlяrini nяzяrdя tutan qeyd edilяn dяyiшikliklяrin edilmяsi isя яsas mяqsяdin belя яmяllяri tюrяtmiш шяxslяrin mяsuliyyяtя cяlb edilmяsinin deyil, mяhkяmя aktlarыnыn icrasыna nail olmaqla яdalяt mцhakimяsinin mяnafeyinin qorunmasыndan ibarяt olduьunu bir daha tяsdiqlяmiшdir. Цmumiyyяtlя Cinayяt Mяcяllяsinя edilmiш bцtцn bu яlavя vя dяyiшikliklяr юlkяmizdя aparыlan humanist siyasяtin nюvbяti tяzahцrц olmaqla, humanizmin Azяrbaycan hakimiyyяti цчцn prioritet dяyяrlяrdяn olmasыnыn gюstяricisidir.

Гарышыг типли ушаг еви kitabxana, kompцter otaqlarы, musiqi otaьы, emalatxana, idman zalы, hяkim vя tibb bacыsы otaqlarы, uшaqlarыn asudя vaxtlarыnы sяmяrяli keчirmяlяri цчцn istirahяt otaьы, mяtbяx, yemяkxana vя camaшыrxana var. Burada, eyni zamanda, mяktяbяqяdяr yaш qruplarы цчцn 20 yerlik uшaq baьчasы da fяaliyyяti dя nяzяrdя tutulur.

Mцяssisяdя kitabxanalar yaradыlmыш, onlar 1800 яdяd mцvafiq tяdris vяsaiti vя bяdii яdяbiyyatla tяmin olunmuш, bu uшaq evindя18 яddяd kompyuter avadanlыьы quraшdыrыlmыш, 10 яdяd kompyuter internet xяttinя qoшulmuшdur. Sinif otaqlarы interaktiv tяhsil цчцn uyьunlaшdыrыlmышdыr.

Mцяssisя yemяkxana, emalatxana, idman zalы ilя tяmin olunmuшdur. Uшaqlarыn hяrtяrяfli inkiшafы цчцn mцvafiq шяraitin yaradыlmasы mяqsяdi ilя uшaq evlяri, o cцmlяdяn rayonumuzdakы Qarышыq tipli Uшaq evi daim dюvlяtin diqqяt mяrkяzindя saxlanыlыr.

Uшaq evlяrinя "Valideynlяrini itirmiш vя valideyn himayяsindяn mяhrum olmuш uшaqlarыn sosial mudafiяsi haqqыnda" qanununa uyьun olaraq, valideynlяrini itirmiш vя ya valideyn himayяsindяn mяhrum olmuш 3 yaшdan yuxarы uшaqlar qяbul edilirlяr.

Rayonda uшaq evindя tяrbiyя olunanlarыn yaш tяrkibinя gюrя bюlgцsц ъядвялдяки кимидир (няфярля).

Uшaьыn mяnafeyinin tя-

lяb etdiyi hallar istisna olmaqla, qardaш vя bacыlarыn ayrыlmasыna yol verilmir. Uшaq evinя qяbul zamanы qohumluq яlaqяsi olan uшaqlara цstцnlцk verilir.

Eyni zamanda 18 yaшы tamam olduqda (ali vя orta peшяixtisas tяhsili muяssisяlяrindя яyani formada tяhsil alan шяxslяr tяhsilini bitirdikdя (23 yaшdan чox olmamaqla) vя ya яmяk fяaliyyяtinя baшladыqda yaшayыш sahяsi yoxdursa, ayrы-ayrы yataq otaqlarыnda yerlяшdirilir.

2019-cu ildя uшaq evinin saxlanmasы цчцn dюvlяt bцdcяsindяn 324,7min manat vяsait ayrыlmышdыr. Bu da яvvяlki ildяn 14,9 min manat шoxdur. Bundan 118,9 min manat, яmяk haqqыna, 26,7 min manat sosial ayыrmalara, 22,6 min manat kommunal iшlяrя, 133,9 min manat istehlak mallarыnыn vя materiallarыnыn alыnmasыna, 4,1 min manart digяr iшlяrя, 18,5 min manat ilin sonuna qalыq qalmышdыr. Шяkidя fяaliyyяt gюstяrяn qarышыq tipli uшaq evinin iшчi kollektivi yetim vя valideyn himayяsindяn mяhrum olan uшaq vя yeniyetmяlяrin tяlim tяrbiyяsini, maddi-mяiшяt шяraitini vя sosial mцdafiяsini daha yaxшы tяmin etmяyя чalышыr. Uшaq evinin яrazisindя aчыq havada min kvadratmetr sahяsi olan idman meydanчasы qurulub. O cцmlяdяn uшaqlarыn aчыq havada istirahяtini tяmin etmяk mяqsяdilя kюlgяliklяr vя kiчik yaшlы uшaqlar цчцn

oyun meydanчasы yaradыlыb. Яrazidя yaшыllыq zonasы salыnыb, mцxtяlif meyvя aьaclarы vя digяr aьaclar яkilib. Binanыn yerlяшdiyi яtraf яrazi abadlaшdыrыlaraq asfalt vя daш dюшяnib, iшыqlandыrma sistemi quraшdыrыlыb. Binada inzibatitяsяrrцfat tяlяblяrini юdяyяn

zirzяmi inшa olunub, daimi su, istilik vя soyutma sistemi, generator, stabilizator, elяcя dя yanьыnxяbяrverici vя videomцшahidя sistemlяri qurulub. Heydяr Яliyev Fondu tяrяfindяn uшaq evinя mцvafiq avadanlыq vя avtobus hяdiyyя edilib.

№ 06 (188), Ийун 2020

Щябибулла МАНАФЛЫ, АДПУ Шяki filialыnыn баш mцяllimi, тарихчи

(Яввяли ютян сайларымызда) Mяhяmmяdяli mцяllim юmrцnцn sonunadяk Azяrbaycan Neft-Kimya Иnstitutunda rus dili kafedrasыna rяhbяrlik etmiшdir. O, zяka-sыnыn nuru ilя Sovetkommunist rejiminin mahiyyяtinя nц-fuz edяrяk onun uzun mцddяt yaшaya bilmяyяcяyini bildirirdi. Шяki torpaьыnыn yetiшdirdiyi tanыnmыш ziyalыlardan biri, hal-hazыrda Rusiyaнын СанктПетербург Иncяsяnяt Иnstitutunun professoru kimi fяaliyyяt gюstяrяn musiqiшцnas alim Faiq Чяlяbi mяrhum Baxшяli Яfяndidяn Mяhяmmяdяli Xяlifяzadя haqqыnda eшitdiyi kюvrяk bir xatirяni qяlяmя almышdыr.

Baxшяli Яfяndi bu яhvalatы Мяhяmmяdяli mцяllimin юz dilindяn eшitmiшdi.

Gяnc qыzlarыn юlцmцndяn irяli gяlяn aьыr kяdяr bюyцk mцgяnni Шяkili Яlяsgяrin qяddinin яymiшdi. Bu az imiш kimi юmrцnцn qцrub чaьыnda mцbtяla olduьu ayaq xяstяliyi onun sяrbяst hяrяkяt etmяk imkanlarыnы xeyli mяhdudlaшdыrmышdы.

Hяyatыnыn bu aьыr anlarыnda ona яn чox qayьы gюstяrяn, zяhmяtinя qatlaшan Мяhяmmяdяli Xяlifяzadя olmuшdur. O, ustad mцьяnnini hяr gцn gяzmяyя чыxarыr, vaxtlы-vaxtыnda dяllяk yanыna, hamama aparыr, bir sюzlя qayьыsыnы ondan яsirgяmirdi.

Haqqыnda bяhs olunan яhvalat da o zaman baш vermiшdi.

Mяhяmmяdяli mцяllim bu hadisяni belя xatыrlayыrdы: "Bir dяfя yenя gяzinti zamanы Иsmailiyyяdяn (Azяrbaycan Respublikasы Elmlяr Akademiyasыnыn Rяyasяt Heyяtinin binasы) axыb gяlяn gюzяl musiqi qeyriixtiyarы bizi ayaq saxlamaьa sюvq etdi. Qulaq asmaьa baшladыq. Bir vaxt gюrdцm ki, Яlяsgяr цzцnц yana tutub яlini gюzlяrinя, bыьыna чяkir. Diqqяt kяsildikdя gюrdцm ki, gюz yaшlarыnы silir. Bir sюz deyя bilmяyib maddыm-maddыm цzцnя baxdыm. O da mяnя baxыb bircя bunu dedi: "Шяkili Яlяsgяr oxuyur".

Bu hadisя bюyцk mцьяnninin юlцmцndяn bir il юncя olmuшdur.

1929-cu il aprelin 1dя dцnyasыnы dяyiшяn Шяkili Яlяsgяr Bakыda, qыzlarыnыn dяfn olunduьu Чяmbяrяkяnd qяbristanlыьыnda torpaьa tapшыrыldы. Mяhяmmяdяli Xяlifяzadя onun yas mяrasimini юzцnя, adыna layiq keчmяsi цчцn яlindяn gяlяni etdi.

Mяhяmmяdяli Xяlifяzadяnin keшmяkeшli юmrц 1959-cu ildя baшa чatdы. Иnsanlar qяlblяrindя gяzdirdiklяri, vяtяnlя baьlы arzularыnы mяhz Mцsavat Partiyasы tяrяfindяn gerчяklяшdirilяcяyinя inandыqlarыndan ona tapыnыrdыlar, onunla nяfяs alыrdыlar. Belя isti mцnasibяtin nяticяsi idi ki, Mцsavat elin-obanыn mяhяbbяt vя qayьы orbitinin cazibя dairяsinя dцшmцшdц. Иpяk sяnayesindя чox bюyцk nцfuz sahibi olan Salam Lяtifov (Tюrя Salam), zяrgяr Usta Яhmяd Usta Яziz oьlu,

90 ил ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 11

Шяki цсйаны Йени тапылмыш фактлар ялавя едилмишдир.

Иstanbulda tяhsil almыш Veysяl Яfяndi, hцquqшцnas Mustafa bяy Яlibяyov, Hacы Mяhяmmяdsadыq Яliyev vя onun qardaшlarы Mцsаvatыn yerli юzяyinя himayяdarlыq edir, hяr cцr maddi vя mяnяvi yardыm gюstяrirdilяr.

1917-ci il fevral inqilabы nяhяng Rusiya imperiyasыnda mцtlяqiyyяt цsul-idarяsinя son qoydu. Mцstяmlяkя яsarяtinin яzab-zяiyyяtlяrini yaшayan digяr xalqlar kimi Azяrbaycan xalqы da mцtlяqiyyяtin sцqutunda юz nicatыnы gюrцrdц.

1917-ci il martыn 23-dя "Molla Nяsrяddin" mяcmuяsinin 7-ci sayыnda чar rejiminin inqilab nяticяsindя tarixя qovuшmasы ilя baьlы mцraciяt dяrc

dя fяrqlяnя bilmяzdi. Яslindя Sultan bяy arzularыnы hяqiqяt kimi tяqdim etmiш vя bunun illцziya olduьunun fяrqinя vara bilmяmiшdir. Lakin hяr necя olsa da чarizmin devrilmяsindяn sonra liberallaшma ictimai-siyasi hяyatыn bцtцn sаhяlяrindя юzцnц biruzя verirdi.

Amma fevral inqilabыndan sonra imperiya daxilindя baш alыb gedяn hяrc-mяrclik olduqca qorxulу dюvrцn baшlandыьыndan xяbяr verirdi. Gюrkяmli yazычы vя ictimai-siyasi xadim Yусиф Vязир Чяmяnzяminli fevral inqilabыndan sonra yaranmыш vяziyyяt haqqыnda yazыrdы: "Rusiya bu saat alt-цst olur. Baшsыzlыq o qяdяr artыb ki, sabaha saь чыxmaьa цmid yox-

truppalarыnыn fяaliyyяti bu cяmiyyяtin adы ilя baьlы idi.

Bu xeyriyyя cяmiyyяtinin 18 nяfяr hяqiqi, 76 nяfяr isя fяxri цzvц var idi. Nurmяhяmmяd Яfяndi onun fяxri sяdri seчildi.

Nuxa Hцrriyяti Maarif Ъяmiyyяtiнин юz mяramыnы dolьun шяkildя reallaшdыrmaq цчцn xeyli maliyyя vяsaiti sяrf edilmiшdi. Maliyyя problemlяri Шяkinin sahibkarlarы, ziyalыlarы vя sяnяtkarlarы tяrяfindяn шяxsi vяsaitlяr hesabыna hяll edilirdi.

Cяmiyyяtя 300 nяfяrя yaxыn adam yardыm gюstяrmiшdir. Ayrыayrы шяxslяrin etdiyi yardыmыn mяblяьi 1 manatdan 1000 manata qяdяr mцxtяlif mяblяьlяr civarыnda olmuшdur. O zaman

Baxшяli Яfяndi

Шяkili Яlяsgяr

Faiq Чяlяbi

olunmuшdu. Vяtяndaшlara цnvanlanan mцraciяtdя deyilirdi: "Шцkцr Allaha quрtardыq! Quрtardыq Peterburq vяzirlяrinin zцlmцndяn, qurtardыq qubernatorlarыn zцlmцndяn, quрtardыq naчalnik vя pristavlarыn vя bunlardan aшaьыdakы pillя qurdlarыn zцlmцndяn. Quрtardыq kяnd yцzbaшыlarыnыn ясарятиндян, quрtardыq strajniklяrin шallaьыndan, xilas olduq min-min zalыmlarыn zorbazorluьundan. Шцkцr Allaha ki, qurtardыq."

Kerenski hюkumяtinin iш baшыna keчmяsindяn az sonra Шяkinin "Hцrriyyяt" meydanыnda toplanan яhalы qarшыsыnda Sultan bяy Яmircanovun bяhs etdiyi mяtlяb "Molla Nяsrяddin"in mцraciяtinin mяzmunu ulя цst-цstя dцшцr. Sultan bяyin dediklяrindяn: "Hяzarяt! Bu gцn inqilabdыr. Biz bu vaxta qяdяr insan deyildik. Bugцnkц inqilabыn яliylя baьышlanan insaniyyяt libasыnы mяmnuniyyяtlя qяbul edib geymяliyiz. Чar hюkumяti bizi oxumaqdan mяhrum etmiшdi. Bu gцndяn etibarяn biz mяdяnimaarif saraylarы ucaltmalы vя onun iчindя tяrbiyя almalыyыz.

Cяhalяt xarabalarыnda yatmaq zamanы keчdi. Иndi Kerenski hюkumяti baшda durur. Bu hюkumяt чara bяnzяmir. Bu hюkumяtin verdiyi qanunlar hamыnы razы salacaqdыr". Яlbяttя, Kerenski hюkumяtinin Rusiya imperiyasы tяrkibindя olan xalqlarыn maаriflяnmяsinя mцnasibяti heч dя чarizmin bu problemlя baьlы tutduьu mюvqedяn яsaslы dяrяcя-

dur. Azяrbaycan da Rusiya kimidir. Bir tяrяfdяn dя rus яsgяrlяri camaatыmыza qorxu чяkdirir. Юlkя nizama salыnmalыdыr. Kюhnя rus hюkumяti юldц. Tяzяsi yoxdur. Olsa da ondan bizя biр o qяdяr fayda olmayacaq...". Шяkinin maarifpяrvяr sakinlяri fevral inilabыndan sonra Sultan bяyin dediyi kimi "mяdяni-maarif saraylarы ucaltmaq" цчцn яmяli fяaliyyяtя baшlayыrlar. 1917-ci il martыn axыrlarыnda onlar "Nuxa Hцrriyyяti Maаrif Cяmiyyяti" adlы qurum tяsis etdilяr. Bu cяmiyyяt tяrяfindяn 60 nяfяr tяlяbяnin tяhsil aldыьы ibtidai mяktяblяr цчцn mцяllimlяr hazыrlayan kurs aчыldы. Kursda yalnыz Шяki qяzasыndan deyil, Cяbrayыl kimi uzaq bюlgяlяrdяn gяlяn tяlяbяlяr dя tяhsil alыrdыlar.

Tяlяbяlяrя mяiшяt ehtiyaclarыnы юdяmяk цчцn tяqaцd dя verilirdi. Zamanыn tяlabatыna uyьun olaraq onlar hяrbi tяlim keчirdilяr. Bunun цчцn kursa zabit dяvяt olunmuшdu. Цч ay davam edяn tяhsil prosesi baшa чatdыqdan sonra uьurla imtahan verяn 35 nяfяrя diplom tяqdim edildi.

Qыsa mцddяt яrzindя "Nuxa Hцriyyяti Maarif Cяmiyyяti" tяrяfindяn qяzada 25 mяktяb, tяhsildяn kяnarda qalan 200 nяfяr цчцn "Vяtяn mяktяbi" yaradыldы. Tavanasыz ailяdяn olan uшaqlarыn pulsuz paltarla vя dяrs lяvazimatы ilя tяchiz edilmяsi, hяmчinin mцяllimlяrin яmяk haqqыnыn юdяnilmяsi, Шяki qяzasыnda aчыlan qiraяtxanalar, konsert vя teatr

чox yцksяk dяyяrя malik olan manat hesabы ilя tacir Cяfяr Яbdцrrяhmanzadя 300 manat, Mustafa bяy Яlibяyov 200 manat, Hacы Mяhяmmяdsadыq Яliyevin vяfatы ilя яlaqяdar qardaшlarы tяrяfindяn ehsan olaraq 200 manat, Sцleyman Mяmmяdzadя 100 manat, Hяmid Qasыmov 100 manat cяmiyyяtя yardыm gюstяrmiшdilяr.

1917-ci ilin aprelindя Bakыda keчirilяn Qafqaz mцsяlmanlarыnыn Ы qurultayыnda Шяkidяn Шirяli bяy Яmircanov, Mцrsяl bяy Sяdrяddinbяyov vя Qяbяlяni tяmsil edяn dюvrцn tanыnmыш coьrafiyaшцnasы Яhmяd Яfяndi dя iшtirak edirdilяr. Шirяli bяy dinlяyicilяri riqqяtя gяtirяn bir nitqlя qurultay tribunasыndan чыxыш etmiшdi. С.Шaumyanыn Bakы Sovetini Zaqafqaziyada vяtяndaш mцharibяsinin baшlыca mяrkяzinя vя istehkamыna чevirmяk niyyяtindяn irяli gяlяn faciяvi nяticяlяr Шяkidя dя юzцnц bцruzя verdi.

Mirabbas Mirbaьыrzadя 1926-cы ildя "Maarif iшчisi" dяrяcяsindя чap etdirdiyi "Azяrbaycan qяzalarы" adlы яsяrindя yazыrdы ki, 1905-ci ildя Шяki qяzasыnda qeydя alыnan 158781 nяfяr яhalinin 54781 nяfяri Шяki шяhяrindя, 104000 nяfяri isя qяzaya aid olan 59 kяnddя yaшayыrdы.

1917-ci ildя isя Шяki шяhяri dя daxil olmaqla qяzada яhalinin sayы 106364 nяfяr olmuшdur. Яhalinin sayыnыn azalmasыnыn sяbяbini mцяllifin vяtяndaш mцharibяlяri kimi tяqdim etdiyi,

яslindя isя ermяnilяrin xalqыmыza qarшы yюnяltdiyi kцtlяvi qыrьыn siyasяtindя axtarmaq lazыmdыr. Mцяllif o dюvrdя mюvcud olan vяziyyяti belя tяqdim edirdi: "Fяqяt bu yыllardan etibarяn baшlanan vяtяndaш mцharibяlяri nяticяsi olaraq Шяki qяzasы kяndlяrindя 39-u azaldыьы kimi, цmumi nцfuzun da (яhalinin) miqdarы azalmышdыr, belя ki, hazыrda Шяki шяhяrindя ancaq 22000 nяfяr vя 120-dяn ibarяt qalmыш kяndlяrdя isя 70000 nяfяr olmaq цzrя цmumiyyяtlя, 92000 can qalmышdыr".

Demяk, 1905-ci ildяn 1920-ci ilя qяdяr olan mцddяt яrzindя ermяnilяrin vяhшi яmяllяri nяticяsindя Шяkinin 39 kяndi viranя qoyulub, 66 min nяfяr яhali isя yox edilib.

Bu yazы 1926-cы ildя, yяni Sovet hюkumяtinin qыlыncыnыn dalыnыn vя qabaьыnыn kяsdiyi bir dюvrdя qяlяmя alыndыьыndan M.Mirbaьыrzadя ermяnilяrin tюrяtdiyi dяhшяtli cinayяtlяri "vяtяndaш mцharibяlяri" kimi tяqdim etmяk mяcburiyyяti qarшыsыnda qalmышdы. Яks tяqdirdя sяrt senzura hяmin яsяrin iшыq цzц gюrmяsinя nяinki imkan vermяzdi, hяtta mцяllif cяza tяdbirinя mяruz qalardы.

Xalqыn mцdrik olmasы haqqыnda sюylяnilяn чoxsaylы fikirlяrin hяqiqяti яks etdirmяsi o keшmяkeшli dюvrdя bir daha юz tяsdiqini tapdы. Azяrbaycan qяzalarыnda yaranan Mцsяlman мilli шuralarы vя мilli кomitяlяr xalq tяrяfindяn hяyata keчirilяn tяшkilatlanma prosesi olmaqla mцstяqil dюvlяt tяsisatlarы yaradыlmasы yolunda ilk addыm idi. Шяkidя dя Milli Komitя tяsis edildi. Milli Komitяnin hяyata keчirmяk istяdiyi ilk tяdbir hяrbi qцvvя yaratmaq idi. Шяki цчцn яn bюyцk tяhlцkя Шaumyanla яlaqяsi olan Ter-Qriqoryan tяrяfindяn gюzlяnilirdi. Bu qaniчяn daшnak Vartaшen (Oьuz), Qayabaшы vя ermяnilяrin yыьcam halda yaшadыьы digяr kяndlяri nяzarяt altыna alaraq oyuncaq "ermяni hюkцmяti" yaratmыш vя Шяki шяhяrini tяhdid etmяyя baшlamышdы. O, Шяkidя fяaliiyяt gюstяrяn Mцsяlman Milli Komitяsinя шяhяri ona tяslim etmяk tяlяbiylя ultimatum vermiшdi.

Bu zaman яhali iчяrisindя ermяni qoшununun Gцrcцstan vasitяsiylя Шяkiyя gяlяcяyi barяdя шaiyя yayыlыr. Яhalinin hяyяcanыna son qoymaq цчцn hцcum edяcяyi gюzlяnilяn silahlы ermяnilяrlя danышыqlar aparmaq mяqsяdiylя Milli Komitя tяrяfindяn nцmayяndя heyяti yaradыlыr. Nцmayяndя heyяtinin tяrkibinя bяlяdiyyя idarяsinin rяis mцavini Mяhяmmяd bяy Fяrzяlibяyov, Haшыm bяy Яmircanov, Шяkidя yaшayan ermяnilяrin nцmayяndяlяri Muxak Boyaqчы oьlu, Шaшamяlik Allahverdov vя iki nяfяr mцhafizячi daxil idilяr. Lakin Kiш чayы яtrafыnda tikilяn bяndin yaxыnlыьыnda onlara hцcum edilir.

Fяrzяlibяyov vя mцhafizячilяrdяn, Mяшяdi Cabbar Dadanovdan baшqa nцmayяndя heyяtinin digяr цzvцlяri qяtlя yetirиlirlяr. (Арды вар)

сящ. 12

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Йаддашлара щякк олунмуш ъярращ 2020-ъи ил ийунун 6-да Шяки шящяр Мяркязи Хястяханасынын ъярращиййя шюбясинин мцдири ишлямиш ЩИКМЯТ АББАСЯЛИ ОЬЛУ АББАСОВУН анадан олмасынын 65 иллик йубилейи олду.

Шяки Бялядиййясинин коллективи, AMEA Иnformasiya Texnologiyalarы Иnstitutunun шюбя mцdiri, texnika цzrя fяlsяfя doktoru Gцlnarя Nяbibяyovaйа, щяйат йолдашы ЗАКИР ГАСЫМОВУН вахтсыз вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля башсаьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Илк дяфя дяръ олунур.

ЫЫ щисся

Заур ИЛЩАМОЬЛУ

(Яввяли ютян сайларымызда)

65

Qayыdыr vяtяnя bizim qяhrяman, Цrяk sevinclidir, kюnцl шadiman.

Gяldikcя yol boyu dodaqlar altda Pычыldar ahяstя: - Mяn bu hяyatda, Чox шeyя nailяm: adыm, шюhrяtim, El iчrя dяyяrim, xяtrim, hюrmяtim.

Nяlяr qazansam da, amma gяl yenя Qurban eylяyяrяm doьma vяtяnя.

Nя qяdяr olsa da, шюhrяtim, шanыm, Шюhrяtdяn yцksяkdir Azяrbaycanыm.

Mяqsяdim, mяslяkim, amalыm - Vяtяn, Hicranыm Vяtяndir, vцsalыm Vяtяn.

O qяdяr arzum var, dilяklяrim var, Kaш ki mюhlяt verя o pяrvяrdigar, Yerinя yetirim, qalmasыn kяsir.

Hяyat vяfasыzdыr, юmцr tяlяsir.

Bцtцn цmidlяrim tarimar olsa, Gюrdцyцm iшlяrim yarыmчыq qalsa,

тяхана рящбярлийи ъярращлыг шюбясини Щикмятя етибар етди. Ъярращлыг шюбясиня узун мцддят рящбярлик едян Щикмят Аббасов щям районумузда, щям реэионумузда, щям дя республикамызда бюйцк нцфуза малик иди, инсанларын бюйцк щюрмятини газанмышды. Хястяляринин ися щамысы ондан разылыг едирдиляр. Фягят, амансыз яъял ону чох тез щаглады... Лакин о, щямишя бцтцн достларынын, йахынларынын, гощумларынын, иш йолдашларынын, щяйат вердийи инсанларын хяйалларында, гялбляриндя йашады, йашайыр вя даим йашайаъагдыр. Аллащ Щикмятя рящмят елясин. Рущу шад олсун. Шяки шящяр 10 сайлы орта мяктябин 1971-ъи ил мязунлары адындан синиф йолдашы Мурад НЯБИБЯЙОВ

TЯBИB koronavirus testlяri ilя baьlы mяsяlяyя aydыnlыq gяtirиб "Son zamanlar testля яlaqяli bizя mцraciяtlяr чox olur.

Bu gцn biz sыrf kliniki simptomlarы olan, yoluxanlarla tяmasda olanlar vя xaricdяn gяlяnlяri test edirik. Иlk baшlayanda test imkanlarы aшaьы idi. Иndi laboratoriyalarыn sayы 23-dцr. Bu say yenя dя artыrыlacaq vя юlkяyя yeni avadanlыqlar gяtirilяcяk". Бu сюзляри Tibbi Яrazi Bюlmяlяrini Иdarяetmя Birliyinin (TЯBИB) Xяstяliklяrin kontrolu vя profilaktikasы шюbяsinin mцdiri Yaqut Qarayeva Nazirlяr Kabineti

Яфсаняви гящряман ПОЕМА

Fransa Mцqavimяt Hяrяkatыnыn iшtirakчыsы, Fransanыn Milli Qяhrяmanы (lяqяbi: Armed Miшel, Xarqo) Ящмяdiyyя Cяbrayыlovun яziz xatirяsinя.

Бу эцн Шякидя, щеч шцбщясиз ки, ъярращ Щикмят Аббасову чохлары хатырлайыр. Чохларынын ися бу эцн онун сайясиндя йашадыьыны десяк, йанылмарыг. Щикмятля орта мяктябдя бир синифдя охумушуг. Чох тяяссцфляр олсун ки, орта мяктяби гуртардыгдан сонра, вахтсыз арамыздан эедян синиф йолдашларымызын арасында артыг танынмыш щяким, пцхтяляшмиш ъярращ кими щамынын щюрмятини газанмыш Щикмят Аббасяли оьлу Аббасов да вар. Синиф йолдашларымыздан Щагг Дцнйасынын гапысыны илк ачан Йусиф Мустафайев олду... сонра Ифтихар Ялякбяров, Илйас Щямидов, Мяммяд Адилов, Ибращим Мащмудов, Ислам Ялибалайев дцнйаларыны дяйишдиляр. Щикмятдян сонра ися, лап бу йахынларда Ящяди, Айдыны итирдик... Аллащ онлара рящмят елясин. Тябии ки, щамымыз бир эцн бу дцнйадан кючмялийик. Лакин инсаны аьрыдан одур ки, вахтиля бир мяктябдя охуйуб, щямишя йахшы вя пис эцнцмцздя бир йердя олдуьумуз бу достларымызын чохуну саьлыьында, щеч 60 йашларыны тябрик етмяк гисмят олмады бизя... Бу айын - ийунун 6-да ися Щикмят Аббасовун анадан олмасынын 65 иллик йубилейи олду. О Щикмятин ки, доьма шящяримиздян башга, бцтцн реэионда, еляъя дя юлкямиздя йцзлярля инсана шяфа вермишди, онларла инсанын щяйатыны юлцмдян гуртармышды... Амма онун щяйатыны гуртармаг олмады, бир гязанын гурбаны олду... Щикмят щяля орта мяктябдя охуйанда ян бюйцк арзусу щяким олмаг иди. Бу арзу да ону мяктяби гуртаран кими Азярбайъан Тибб Институтуна апарды вя ораны мцвяввягиййятля гуртарыб щякимъярращ ихтисасына йийялянди. О, Шяки Районларарасы Мяркязи Хястяханасында, мяшщур ъярращ Вящйяддин Сялимовун мцдир олдуьу шюбядя ишляйяркян ъярращлыьын сиррлярини даща чох юйрянди. В.Сялимов Щикмятя щямишя юзцнцн давамчысы кими бахырды, Щикмятин хястяляря олан мцнасибятини, щяйата кечирдийи ъярращи ямялиййатлары йцксяк гиймятляндирирди. Мящз савады вя баъарыьына эюря дя Вящйяддин щякимин вяфатындан сонра хяс-

№ 06 (188), Ийун 2020

yanыnda Operativ Qяrargahыn brifinqindя deyib.

TЯBИB rяsmisi bildirib ki, test cavablarыnыn gecikmяsi halы yoxdur, яksinя, yoluxma sayыnыn artmasы prosesя tяsir gюstяrir.

Y.Qarayeva яlavя edib ki, karantin rejiminin tяtbiq olunmasыnda mяqsяd insanlarыn bir-biri ilя tяmasыnыn azaldыlmasыdыr: "SMS icazяsi ilя baьlы qяrar qяrargahda qяbul olunub vя istifadя ilя baьlы mяhdudiyyяt dя, yяqin, mцzakirя olunacaq".

Report.az

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййянин Мятбуат вя иътимаиййятля ялагяляр шюбясинин мцдири, “Шяки Бялядиййяси” гязетинин баш редактору Мурад Нябибяйова, бибиси ФАТМА ХАНЫМ НЯБИБЯЙОВАНЫН вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля башсаьлыьы верир. АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН.

Ящмядиййя Ъябрайыловун Франсадакы абидяси Onda nя xeyrim dяyяr Vяtяnя?

Nя olar Allahыm mюhlяt ver mяnя, Hяr iшi sonadяk yetirim baшa.

Arzular ox olub dяymяsin daшa.

Budur bu hяyatda yalnыz dяrd-sяrim, Mяn dя юvlad kimi borcumu verim...

Baxыr dяrяlяrя, baxыr daьlara, Ruh oxшar чiчяkli-gцllц baьlara.

Vяtяnя qovuшmaq necя gюzяlmiш, Sanki юmцr цstя bir юmцr gяlmiш, Pычыldar: - Ah, Vяtяn, sevimli Vяtяn, Gюr mяnя nя qяdяr doьmasan ki, sяn, Sяnsiz sanki susar sinяmdя цrяk, Hяr yerin: hяr шяhяr, rayon, kяnd-kяsяk, Doьmadыr, яzizdir mяnя hяr zaman, Иstяr Шяki olsun, istяr Lяnkяran, Шamaxы, Gяdяbяy, Шяmkir, Naxчыvan.

Hяr biri Шяkitяk юz torpaьыmdыr, Dяrяsi dяrяmdir, daьы daьыmdыr. Чiчяyi чiчяyim, gцlц gцlцmdцr, Hяr biri юz doьma yurdum, elimdir.

Gяldim, Ana Vяtяn, gяldim qoynuna, Aч юz qollarыnы, aч юz oьluna.

Bir insan qцrbяtdя yaшasa da gяl, Doьma vяtяni var hяr шeydяn яvvяl.

Gюrdцkcя qцrbяtdя keчяn hяyatы, Dodaqlar sюylяrdi belя bayatы: Яzizinяm, dilяn, gяz, Baьda gцlц dilяn, gяz.

Qцrbяtdя Xan olunca, Vяtяnindя dilяn, gяz. (Сон)

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 06 (188), Ийун 2020

Вагиф АСЛАН

Azяrbaycan Yazычыlar Birliyi Шяki bюlmяsinin sяdri, АДПУ Шяki filialыnыn baш mцяllimi (Яввяли ютян сайларымызда)

Milli яdяbiyyatыn yaranmasы.

Giriш.

Nяinki Anadolu tцrk яdяbiyyatыnыn, цmumiyyяtlя hяr hansы bir яdяbiyyatыn dюvrlяr цzrя izlяnilmяsi son dяrяcя zяruridir. Burada zamanыn яdяbiyyata diqtя etdiyi nяsnяlяrlя yanaшы яdяbiyyatыn zamana vя onun nяsnяlяrinя mцnasibяti юzцnц gюstяrir. Яdяbiyyat deyilяn gцzgцdя zamanыn ayrы-ayrы dюvrlяri ilя cяmiyyяtin ayrы-ayrы tяbяqяlяri arasыndakы яlaqяlяr vя яks-яlaqяlяr, hissi-emosional, яxlaqimяnяvi, etik-estetik tяrяflяr чox aydыn gюrцnцr. Bu prosesi tarixi-яdяbi mцstяvidя mцшahidя etdikdя vя ya zamanыn gюzц ilя яdяbiyyata, яdяbiyyatыn gюzц ilя zamana baxdыqda insanы vя iчindя olduьu zamanы daha da dяrindяn duymaq vя anlamaq mцmkцn olur.

"Sяrvяti-Fцnun" jurnalыnыn 1901-ci ilin noyabrыnda baьlanmasы (Bax. ASE, VЫЫЫ

сящ. 13

T Tц цr rk k x xa al lq ql la ar rы ы я яd dя яb bi iy yy ya at tы ы

kimi qяzetlяr, "Boшboьaz", "Qaragюz", "яl-Цfцrцk", "Qяlяm", "Davul", "Шaka", "Yuxa", "Eшшяk", "Cingюz", "Lяklяk", "Zяvzяk", "Curcuna", "Яl-Mяlum" kimi mizahi (satirik) mяcmuяlяr xalq arasыnda daha da geniш yayыlmaьa baшlayыr. Mяhz belя tarixi шяraitdя "Fяcri-ati" яncцmяni yaradыlыr.

1. "Fяcri-ati" яncцmяni яdяbiyyatы (19091912)"Sяrvяti-fцnun" яdяbiyyatыnыn davamы kimi.

"Sяrvяti-fцnun" dяrgisinin 25 mart 1909-cu il tarixli 930-cu sayыnda "Fяcri-ati" яncцmяninin yaradыldыьы barяdя mяlumat (Bax. Dos. Dr. Cяfяr Шяn. Fяcr-i ati яncцmяni яdяbiyyatы.

Mцhazirяlяr Faiq Яli, Kюprцlцzadя Mяhmяd Fuad vя daha 11 nяfяr cяmi 21 nяfяr (Bax. Dos. Dr. Cяfяr Шяn. Fяcr-i ati яncцmяni яdяbiyyatы.

Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. Sяh.

18-19.) "Fяcri-ati" яncцmяni

цzvlяri kimi tяqdim edilmiшdilяr. Bяyyannamяdя "Fяcriati" цzvlяrinin юz яsяrlяrini "Sяrvяti-fцnun"da dяrc etdirяcяklяri elan olunurdu. "Fяcriati" Osmanlы яdяbiyyatыnda bяyyannamяsi yayыmlanan ilk яdяbi toplum hesab edilir.

"Fяcri-ati"-чilяr "sяnяt шяxsi vя mюhtяrяmdir" dцшцncяsini яsas gюtцrdцklяrinя gюrя "sяnяt sяnяt цчцndцr" mюvqeyindяn чыxыш edirdilяr. Qяrb яdяbiyyatыnы яldя bayraq edяn 20-30 yaшlы bu gяnclяr parnasчыlыьы, simvolizmi, impressionizmi nя

(XXЫЫ щисся)

tez-tez rяhbяr dяyiшdirmяli olmuшdu. Иlk rяhbяri Faiq Яli bяydяn sonra Fazil Яhmяd, Hяmdцllah Sцbhi vя яn sonda Cяlal Sahir (Bax.Dos. Dr. Cяfяr

na nяzяr salmaq lazыmdыr.

Tцrk Dil Qurumunun nяшr etdiyi "Tцrkcя sюzlцk"dя "milli" sюzц "millяtя xas", "millяtlя яlaqяdar" (Bax.

Шяn. Fяcr-i ati яncцmяni яdяbiyyatы.

Bax.Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. Sяh.

31-33.) ona rяhbяr olsalar da,

Prof. Dr. Kazыm Yetiш. Milli яdяbiyyat dюvrц tцrk шeiri. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. sяh.104.) шяklindя izah

daьыlmanыn qarшыsыnы ala bilmяmiшdilяr. Belяliklя, "Fяcri-ati" 1909-cu il fevralыn dюrdцncц hяftяsindя yaradыlmыш, 1912ci ilin qurtarhaqurtarыnda fяaliyyяtini dayandыrmышdыr.

Bir sюzlя, "Fяcri-ati" 3 il 10 ay 5 gцn (24 fevral 1909-31 dekabr 1912) mцddяtindя (Bax.Dos. Dr.

Cяfяr Шяn. Fяcr-i ati яncцmяni яdяbiyyatы. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c.

Sяh. 40. Qeyd: "Fяcri-ati"nin daьыlmasыnы 1911-ci il tarixi ilя tяqdim edяnlяr dя vardыr. Bax. Ahmet Kabaklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 289.) var ol-

cild, sяh. 392. Bakы, ASE Baш redaksiyasы, 1984.) bir яdяbi dюvrцn

tamamilя baшa чatmasы deyildi. Яgяr "Sяrvяti-Fцnun"un "Tяnzimat" dюvrцnцn davamы vя keyfiyyяtcя yeni mяrhяlяsi kimi qяbul ediriksя, onda 1902-ci ildяn yenidяn nяшrя baшlayan "Sяrvяti-funun"un adi elmi-kцtlяvi jurnal sяviyyяsindяn yuxarы qalxa bilmяmяsini dя o dюvrцn hяqiqяtlяrindяn biri kimi qяbul etmяliyik.

Bununla belя, olanlarы чevrяnin tam qapanmasы kimi qяbul etmяk olmaz.

"Sяrvяti-funun" dюvrцnцn qыzьыn чaьыnda belя elя bir яdяbi qrup var idi ki, onlarы "mцtяvяssitin" ("orta", "vasitячi", "miyanячi") adlandыrыrdыlar. Onlar klassik яdяbiyyata biganя olmadыqlarы kimi Qяrb tяsirindя inkiшaf edяn яdяbiyyata da biganя deyildilяr. Onlarыn яsяrlяrindяki dil "Sяrvяti-fцnun" dilinя nisbяtяn daha asan vя daha sadя idi.

Millяtin kollektiv шцuraltыnы hяrяkяtя gяtirmяk цчцn onlar sadя tцrk dilindя mяnzumяlяr

(Dos. Dr. Cяfяr Шяn. Fяcr-i ati яncцmяni яdяbiyyatы. Bax.Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. Sяh. 6.) yazыrdыlar. "Sяr-

vяti-fцnun" яdяbi mяktяbinin daьыldыьы яrяfяdя Sяlanikdя (Makedoniyanыn mяrkяzindя) "Чocuq baьчasы", Иzmirdя "Mцqtяbяs" ("Иqtibas"), Иstanbulda isя "Mяcmueyi-яdяbiyyя" yayыmlanmaqda davam edirdi.

24 iyul 1908-ci ildя Sultan ЫЫ Яbdцlhяmidin "Qanuni-яsasi"nin qцvvяyя minяcяyi haqqыndakы dюrd sяtirlik bir fяrmanы (Dos. Dr. Cяfяr Шяn. Fяcr-i ati яncцmяni яdяbiyyatы. Bax.Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. Sяh.7.) Иs-tan-

bul qяzetlяrindя yayыmlanan kimi illeqal mяtbuat leqal fяaliyyяtя keчir. "Иqdam" ("Tяшяbbцs"), "Sabah", "Tяrcцmani-hяqiqяt" vя "Sяadяt"

edilir vя bu dцstur bцtцn яdяbiyyatlar цчцn qяbul edilяn dцsturdur. Tяbii bir haldыr ki, divan яdяbiyyatыnda xяlqi vя milli цnsцrlяr olduьu kimi milli яdяbiyyatda da divan vя xяlqi цnsцrlяr olur. Bu mяnada "milli яdяbiyyatыmыzdan юncяki яdяbiyyatыmыz da millidir" (Bax. Prof. Dr. Kazыm Yetiш.

Milli яdяbiyyat dюvrц tцrk шeiri. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. sяh. 104.)

vя eyni zamanda "milli kimliyi qorumaьa xidmяt edяn яdяbiyyat millidir" dцшцncяsi ilя dя razыlaшmaq lazыm gяlir.

Milli kimliyi qorumaьa xidmяt edяn яdяbiyyatыn yaranmasыnы шяrtlяndirяn hadisяlяr sыrasыnda Avropa юlkяlяri tяrяfindяn tцrklяri genosidя uьratmaq siyasяtinin yeridilmяsi яsas yer tuturdu.

"Tяnzimat (1839) vя islahat fяrmanlarы (1856), Ы vя ЫЫ Mяшrutiyyяt (1876 vя 1908 illяr) Osmanlыnы parчalanmaьa qoymamaq, Qяrb ilя tяnzimlяmя cяhdi idi. ЫЫЫ Napoleonun Шarl Lui Napoleon Bonapartыn (tяv. 1808-hak. 1848-1870vяf. 1873.) Osmanlыnы parчalamaq niyyяti ilя ortaya atdыьы "milliyyяtlяr prinsipi" irqчiliyя (Bunu Ы vя ЫЫ dцnya mцharibяsinin sяbяblяrindяn biri kimi dя izah edirlяr.

Bax. Prof. Dr. Kazыm Yetiш. Milli яdяbiyyat dюvrц tцrk шeiri. Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. sяh. 105.) gяtirib

Bax. Tцrk яdяbiyyatы tarixi. ЫЫ c. Sяh.

18.) dяrc etmiшdi. Orada deйilir-

di: "...Gяnc ustad Faiq Яli bяyin rяyasяti-яdяbiyyяsindя "Fяcri-ati" namыyla bir яncцmяni-шeirц tяfяkkцr tяsis etmiшdir... Bu heyяtin dцsturiяsasiyi-mяsяlяyi budur: "Sяnяt шяxsi vя mюhtяrяmdir."

"Fяcri-ati" яncцmяni 20-30 yaшlarыnda olan gяnc яdяbiyyatчыlarыn qurduьu bir яdяbi toplum (Bax. Ahmet Ka-

baklы. Tцrk edebiyatы. ЫЫЫ cilt. Sяh. 289.)

idi. "Fяcri-ati" яncцmяni цzvlяri "Hilal" qяzeti яtrafыnda birlяшmiш vя 20 mart 1909-cu ildя "Hilal" qяzeti redaksiyasыnda ilk toplantыlarыnы keчirmiшdilяr. Чox tяяssцflяr olsun ki, bundan bir hяфtя sonra-31 mart цsyanыnda bu qяzetin redaksiyasы vя avadanlыqlarы darmadaьыn edilmiшdi. Daha sonra bir il яrzindя "Fяcri-ati" яncцmяni haqqыnda qяzet vя jurnallar heч bir mяlumat dяrc etmяmiшdi.

"Sяrvяti-fцnun" dяrgisinin 24 fevral 1910-cu il tarixli 977 nюmrяli nцsxяsindя "Fяcri-ati" яncцmяni цzvlяrinin bяyannamяsi vя onlarыn adlarыnыn яrяb яlifbasы sыralanmasы цzrя siyahыsы verilmiшdi.

Bu siyahыya gюrя Яhmяd Sяmim, Яhmяd Haшim, Яmin Bцlяnd, Яmin Lami, Tяhsin Nahid, Cяlal Sahir, Cяmil Sцleyman, Hяmdцllah Sцbhi,

qяdяr dяrindяn mяnimsяmiш olsalar da, bu sahяdя orijinal bir nцmunя ortaya qoya bilmяdilяr. Onlar "Sяrvяti-fцnun"dan fяrqli olacaqlarыnы elan etsяlяr dя, "Sяrvяti-fцnun"a xas olan aьыr vя чяtin dildяn uzaqlaшmaq iqtidarыnda olmadыlar. Bu toplum gяnclяrdяn ibarяt idi vя onlara istiqamяt verяcяk tяcrцbяli bir yazar isя tapыlmыrdы. Elя bu sяbяbdяn "Fяcriati" яdяbi toplumu daьыlmalы oldu. Bu daьыlmanыn bir sяbяbi dя "Fяcri-ati"-чilяrin iqtidara gяlяn "Иttihad vя tяrяqqi" partiyasы цzvlяrinя rяьbяt gюstяrmяlяrinя baxmayaraq, "Sяdayi-millяt" qяzetinin yazarы Яhmяd Sяmimin iqtidar adamlarы tяrяfindяn юldцrцlmяsi olmuшdu. "Fяcri-ati"-чilяr bu mяnfur cinayяti "Sяrvяti-fцnun"da lяnяtlяmiшdilяr vя nяticяdя iqtidarda olan "Иttihad vя tяrяqqi"чilяr "Fяcri-ati"-чilяri sыxышdыrmaьa baшlamышdыlar. Bu o dюvr idi ki, Osmanlыnы Kritdя vя Balkanlarda Qяrb dюvlяtlяri, юz iчяrisindя isя orada yaшa-yan xalqlar qыsma-boьmaya salmышdыlar. Яdяbi tяnqid dя bir tяrяfdяn onlara qarшы hцcuma keчmiшdi.

Artыq 1912-ci ilin яvvяllяrindя "Fяcri-ati"чi шair vя yazarlarыn bir qismi "sяnяt шяxsi vя mюhtяrяmdir" platformasыndan geri чяkilmiш vя iqtidar tяrяfя keчmiшdilяr. "Fяcri-ati"

muш яdяbi hяrяkat kimi tarixя dцшmцшdцr.

"Fяcri-ati"чilяr sяrbяst vяzni daha da geniшlяndirmяklя, sюzцn duzluluьunu, obraz yaratmaq qabiliyyяtini daha da ciddilяшdirmяklя, яdяbi tяnqidi (Шяhabяddin Sцleymanыn vя Cяlal Sahirin tяnqidi mяqalяlяri) vя яdяbiyyat tarixini (Шяhabяddin Sцleymanыn "Tarixi-яdяbiyyati-osmaniyyя" яsяri.

Bu яsяri Яli canib ... bu яsяri Яbdцlhalim Mяmduhun hяm eyni adlы яsяri vя hяm dя Edmond Fezi ilя birlikdя hazыrladыьы "Anthologie de l'amour Turc" яsяrlяri istisna olmaqla ... misli yazыlmamыш яsяr adlandыrmышdыr.) dя-

rinlяшdirmяklя яdяbiyyata xidmяt etmiшlяr vя "Sяrvяti-fцnun"un davamы olaraq milli яdяbiyyata keчid цчцn zяmin hazыrlamышlar.

2. "Milli" istilahы haqqыnda vя milli яdяbiyyata keчid (1908-1940).

Divan яdяbiyyatы klassik яdяbi cяrяyana xas olan цslub vя шяkillяri яks etdirirsя, xalq яdяbiyyatы mяrasim nяьmяlяri vя laylaradan tutmuш aшыq яdяbiyyatы da daxil olmaqla dastan vя eposlara qяdяr olan bцtцn xяlqi nюv vя janrlarы юzцndя яks etdirirsя, bяs onda milli яdяbiyyatыn divan vя xalq яdяbiyyatыndan fяrqi nяdяdir?

Bu suala cavab vermяk цчцn "milli" sюzцnцn mяna tutumu-

чыxardы, mцxtяlif qюvmlяrin цsyanыna, nяticя baxыmыndan tцrklяrin qяtliamыna sяbяb oldu. "Tяnzimat", "Sяrvяti-fцnun" vя "Fяcri-ati" яdяbiyyatlarы nя qяdяr Qяrb yюnцmlц яdяbiyyatlar olsalar da, onlar tцrk kimliyini qorumaьa, tцrkцn "titrяyib юzцnя dюnmяsinя" istiqamяtlяnmiшdilяr. "Tяnzimat"чыlardan Шinasi (18261871) "safi-tцrkcя"dя шeirlяr yazmыш, "Шair evlяnmяsi" ilя яnяnяvi teatrы yeni teatrla birlяшdirmiш, atalar sюzlяrini toplamыш, sюzlцk tяrtib etmiш, Namiq Kamal (1840-1888) яdяbiyyatыn milli birliyi tяmin etmяk, milli tarixi izlяmяk funksiyasыnы яsaslandыrmыш, Яli Sцavi (18391878) vя Sцleyman Paшa (1838-1892) islamiyyяtdяn юncяki dюnяmlяrdя tцrk dili, яdяbiyyatы vя kцltцrц, o cцmlяdяn, Orta Asiya tцrklцyц mяsяlяlяrini araшdыrmыш, Шяmsяddin Sami Fraшerli tцrkcяnin яrяb vя fars dillяri sяviyyяsindя юyrяnilmяsi vя tяdqiq edilmяsi ehtiyacыnы elmi mцstяviyя qaldыrmышdыr.

"Sяrvяti-fцnun" dюvrцndя Tofiq Fikrяtin mяшhur "Millяt шяrqisi" yazыlmышdы.

Omrц 3 il 10 ay 5 gцn (24 fevral 1909-31 dekabr 1912) olsa da, "Fяcri-ati" яdяbiyyatыnda milli kimlik daha aчыq vя daha qabarыq шяkildя юzцnц gюstяrmiшdi. (Арды вар)

сящ. 14

Nяrminя ЯЗИЗОВА, Шяki regional яdliyyя idarяsinin mяslяhяtчisi XXЫ яsrin яvvяllяrindя bir daha tяsdiq olundu ki, beynяlxalq hцququn rolu olmadan beynяlxalq mцnasibяtlяrin normal tяnzimlяnmяsi dюvlяtlяr arasыnda istяr siyasi, istяrsя dя hцquq mцnasibяtlяrin qorunub saxlanыlmasы qeyri-mцmkцndцr. Mяhz bu cцr ciddi tяhlцkяlяrя qarшы mцbarizя юz ifadяsini dюvlяtlяr цчцn яhяmiyyяtlи olan beynяlxalq hцquqi sяnяdlяrdя tapmышdыr. Bu hяm dя юzцnц dюvlяtlяrin cinayяtkarlыqla mцbarizяdя яmяkdaшlыьa, qanun vя mяhkяmя qarшыsыnda bяrabяrlik, mяhkяmя tяhqiqatыnыn aшkarlыьы, mяhkяmяlяrin mцstяqilliyi vя qяrяzsizliyi, tяqsirsizlik prezumpsiyasы, iшgяncяlяrin qadaьan edilmяsi, юlцm cяzasыnыn lяьv edilmяsi vя ya mяhdudlaшdыrыlmasы, azadlыqdan mяhrum edilmiш шяxslяrlя humanist rяftarыn tяmin olunmasы formasыnda gюstяrmiшdir.

Mцxtяlif cцr beynяlxalq cinayяtlяrin - kюlяlik, qul alveri, saxta pul hazыrlama, dяniz quldurluьu, terrorчuluq, qadыn vя uшaq alveri, narkotik maddяlяr vя parnoqrafiк mяhsullarыn qanunsuz yazыlmasыnыn vя s. cinayяtkar яmяllяrin cяzalandыrыlmasы цчцn qяbul edilmiш beynяlxalq konvensiyalarыn bюyцk яhяmiyyяti oldu.

Tanыnmыш beynяlxalq hцquq mцtяxяssislяri И.И.Lukaчuk vя A.B.Naumov beynяlxalq cinayяtlяri mцharibя cinayяtlяr, sцlh яleyhinя cinayяtlяr vя insanlыq яleyhinя cinayяtlяr hesab etmяklя beynяlxalq hцquq qaydalarыna qяsd edяn ciнayяtlяr adlandыrыrdыlar. Beynяlxalq cinayяtlяrin hяr biri mцstяqil tяrkib elementlяrinя malikdir. Beynяlxalq tяhlцkяlilik dяrяcяsindяn asыlы olaraq, beynяlxalq cinayяtlяr aшaьыdakы quruplara bюlцnцr: - Sцlh vя bяшяriyyяtin tяhlцkяsizliyi яleyhinя cinayяtlяr (tяcavцz, genosid, terrorizim, mцharibя cinayяtlяri) - Dюvlяtin sosial iqtisadi inkiшafыna zяrяr yetirяn cinayяtlяr (saxta pul vя qiymяtli kaьыzlarыn hazыrlanmasы, qanunsuz gяlirlяrin leqallaшdыrыlmasы, narkotiklяrin qanunsuz dюvriyyяsi, qaчaqmalчыlыq vя s.)

- Иnsanlыq яleyhinя cinayяtlяr (adamюldцrmя, яhalini mяhv etmя, deportasiya, ayrыseчkilik, kplяlik, qul alveri,qadыn vя uшaq alveri, fahiшяliyin цчцncц шяxslяr tяrяfindяn istismarы, iшgяncяlяr, insan hцquqlarыnыn sistematik vя kцtlяvi шяkildя pozulmasы vя s.)

- Aчыq dяniz vя kontinental шelf rejiminя qarшы yюnяlmiш cinayяtlяr (dяniz gяmiчiliyinin tяhlцkяsizliyi яleyhinя yюnяlmiш qeyri-qanuni aktlar, dяnizdя kюmяk gюstяrmяmяk, kontinental шelf цzяrindя yerlяшяn stasionar platformalarыn tяhlцkяsizliyi яleyhinя yюnяlmiш qeyri-qanuni aktlar, dяnizin zяrяrli maddяlяrlя чirklяndirilmяsi vя s.)

- Hava nяqliyyatыnыn tяhlцkяsizliyinя qarшы yюnяlmiш cinayяtlяr vя s.

Bu cinayяtlяrin hяr biri mцasir dюvr цчцn чox aktualdыr, amma yuxarыda qeyd olunduьu kimi insanlыq яleyhinя cinayяtlяr indiyя qяdяr tяhqiqat predmeti olmadыьы цчцn onun mahiyyяti vя tяrkib elementlяrinin izah olunmasы чox яhяmiyyяtlidir. Иnsanlыq яleyhinя cinayяtlяrin mahiyyяtini izah etmяzdяn юncя "insanlыq яleyhinя cinayяtlяr" anlayышыnыn meydana gяlmя tarixinя diqqяt yetirmяk

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 06 (188), Ийун 2020

Инсанлыг ялейщиня ъинайятляр ЫЫ Dцnya mцharibяsindяn яvvяl vя ya sonrakы dюvrlяrdя hяm silahlы mцnaqiшяlяr artmыш, hяm dя iqtisadi bюhranlar baш vermiшdir. Bяшяriyyяt ciddi tяhlцkяlяrlя (mцharibя cinayяtlяri, genosid siyasяti, insanlыq яleyhinя cinayяtlяr) цz-цzя qalmышdыr. Sцlh vя bяшяriyyяtin tяhlцkяsizliyinя qarшы yюnяlmiш cinayяtlяr, beynяlxalq hцquq normalarыna zidd azadlыqdan mяhrumetmя, narkotik maddяlяrin qanunsuz dюvriyyяsi, insan alveri terror kimi beynяlxalq cinyяtlяr bu gцn dцnya dюvlяtlяrinin stabilliyinя qarшы yюnяlmiш vя cinayяtkarlыьыn sяviyyяsini mцяyyяn edяn яsas gюstяriciyя чevrilmiшdir. lazыmdыr. Beynяlxalq hцquqi sяnяdlяrя яsasяn, ЫЫ Dцnya mцharibяsinя qяdяr insanlыq яleyhinя cinayяtlяr baш vermяmiшdir. Mяsяlяn ЫЫ Dцnya mцharibяsindяn xeyli яvvяl, 1919-cu ildя Paris Sцlh Konfransыna Mцharibя mцяlliflяrinin mяsuliyyяti цzrя Komissiya tяrяfindяn "Cяzalarыn yerinя yetirilmяsi"nя dair hesabat tяqdim olunmuшdur. Hяmin hesabatda adamюldцrmя, яhalini mяhvetmя, sistemli terrorчuluq, mцlki шяxslяrя qarшы iшgяncя vя

nayяtkarыn tюrяtmiш olduьu digяr aьыr cinayяtlяrя dя diqqяt yetirilmяlidir.

London Asсambleyasыnыn tяkliflяrindяn sonra 1945-ci ildя BMT yanыnda Mцharibя cinayяtlяri цzrя Komissiya insanlыq яleyhinя cinayяtlяrя gюrя cяzalarыn labцdlцyцnц юnя чяkdi. Komissiyanыn sяnяdlяrindя qeyd olunurdu ki, beynяlxalq hцquqda nяinki mцharibя zamanы, hяmчinin dinc шяraitdя dя tюrяdilmiш insanlыq яleyhinя cinayяtlяrя gюrя ayrы-

kяndlяri mяnasыz daьыtmaq, hяrbi zяrurяtlя яlaqяdar olmayan talanчыlыq vя baшqa cinayяtlяr; - Иnsanlыq яleyhinя cinayяtlяr - mцharibяyя qяdяr vя ya mцharibя zamanы adamюldцrmя, iшgяncя vermя, kюlя vяziyyяtinя salma, deportasiya vя digяr qeyri-insani hяrяkяtlяr vя ya siyasi, irqi vя ya dini motivlяrя яsasяn, mцlki яhalini tяqib etmя.

Tribunal Nizamnamяsinя яsasяn, insanlыq яleyhinя cinayяt tюrяtdiyinя gюrя vяzifяsindяn vя rяsmi mюvqeyin-

Фашист дцшярэяляринин бириндя инсанларын йандырылдыьы крематорийа digяr qeyri-insani hяrяkяtlяrin tюrяdilmяsi ilя baьlы mцddяalar юz яksini tapmышdыr. Bundan baшqa, 1918-ci ildя ermяnilяrin azяrbaycanlыlara qarшы tюrяtdiyi sistemli cinayяt яmяllяri nяticяsindя minlяrlя azяrbaycanlы siyasi rяhbяrlikdя olan ermяnilяr tяряfindяn deportasiya, iшgяncяlяrя mяruz qalmыш, qadыnlar, uшaqlar vя qocalara amansыz rяftar olunmuш, kцtlяvi qыrьыnlar baш vermiш vя yцzdяn чox kяnd viran edilmiшdir. Tяbii ki, faktlar iчяrisindя insanlыq яleyhinя cinayяtlяrin tяrkibini yaradan яmяllяr mюvcud olmuшdur. ЫЫ Dцnya mцharibяsindяn sonra mцasir beynяlxalq hцququn inkiшafы nяticяsindя bu cцr cinayяt яmяllяrinin adlarы konkret olaraq sistemlяшdirilmiш insanlыq яleyhinя cinayяtlяr kimi tяqdim edilmiшdir. Bu sahяdя ilk addыmы tanыnmыш avropalы hцquqшцnaslarыn fikirlяrini qeyri-rяsmi olaraq юzцndя яks etdirяn Beynяlxalq London Aсsambleyasы tяrяfindяn atыldы. London Asсambleyasы 1941ci ilin payыzыnda alman faшistlяrinin tюrяtdiklяri cinayяtlяrя qarшы iш aparmaqla baшlamыш vя Ы Dцnya mцharibяsinin dяhшяtli яmяllяrinя istinad etmiшdir. Lakin Ы Dцnya mцharibяsindяki hяrbi cinayяtlarlarыn cяzalandыrыlmasы цчцn aparыlan mцbarizя tamamilя boшa чыxmышdыr ki, tяk mцharibяnin gцndяlik qanunlarыnыn pozulmasыna deyil, hяmчinin mцharibя zamanы daxili qanunvericiliklя cяzalandыrыlmamыш ci-

ayrы fяrdlяrя sanksiya verilя bilяr. Bundan baшqa, Komissiya tяklif edirdi ki, Antanta tяrяfindяn vuruшan hяrbiчilяrя qarшы, torpaqlarы zяbt olunmuш юlkяlяrin mцlki яhalisinя qarшы cinayяt tюrяdяnlяr cяzalandыrыlsыn. Doьrudur, bu sяnяdlяrdя insanlыq яleyhinя cinayяtlяrin tяrkibini yaradan яmяllяr gюstяrilirdi, sadяcя, onlar insanlыq яleyhinя cinayяtlяr sayыlmыrdы. Иlk dяfя "insanlыq яleyhinя cinayяtlяr" anlayышы Nцrnberq Beynяlxalq hяrbi tribunalы Nizamnamяsinin 6-cы maddяsindя юz яksini tapmыш vя onun tяrkibini yaradan яmяllяr konkret gюstяrilmiшdi. Nizamnamяyя gюrя Tribunalыn yuridiksiyasыna aшaьыdakы beynяlxalq cinayяtlяr aid edilmiшdi: - Sцlh яleyhinя cinayяtlяr - tяcavцzkar mцharibяnin vя ya beynяlxalq mцqavilя, saziш vя etimadnamяlяri pozmaqla mцharibяnin planlaшdыrыlmasы, hazыrlanmasы, baшlanmasы vя ya yuxarыda sadalanan fяaliyyяtin hяr hansы birinin hяyata keчirilmяsinя yюnяlmiш цmumi planda vя qяsdlяrdя iшtirak etmяk; - Mцharibя cinayяtlяri - mцharibя qanun vя ya adяtlяrini pozmaq, bu pozuntularla iшьal olunmuш яrazinin mцlki яhalisini юldцrmяk, iшgяncя vermяk, qula чevirmяk vя ya baшqa mяqsяdlя aparmaq, hяrbi яsrlяr vя ya dяnizdя olan шяxslяri юldцrmяk, iшgяncяlяr vermяk, girovlarы юldцrmяk, ictimai vя ya шяxsi яmlakы talamaq, шяhяr vя

dяn asыlы olmayaraq, heч kяs toxunulmazlыq hцququndan yararlana bilmяz. Mцttяhi-min hюkumяt vя ya rяisin яm-rinя яsasяn fяaliyyяt gюstяrmяsi dя mяsuliyyяtdяn azad edяn hal kimi nяzяrdя tutulmur.

Burada яsas mяqsяd цmumilikdя insanlыьы inkar edяn vя ona dцшmяn kяsilяn faшizmin юncцllяrini mцhakimя etmяk idi.

Bu dюvrdя insanlarla qяddar davranma, insan lяyaqяtinin tяhqir olunmasы vя alчaldыlmasы, mцlki яhalinin deportasiyasы vя iшgяncяlяrя mяruz qalmasы qeyri-insani hяrяkяtlяrin gюstяricisi idi. Tribunalыn araшdыrdыьы iшlяrdяn dя mяlum olur ki, яksяr avropalы yяhudilяr faшlzmin nяzarяtindя olmuш vя demяk olar ki, onlar bir insan kimi юz hцquqlarыndan mяhrum olunmuшdular. Milyonlarla Avropa яhalisi mяcburi яmяyя cяlb edilяrяk Almaniyaya aparыlmышdыr. Яhalini mцthi vяziyyяtdя saxlamaq цчцn satqыnчыlыьa, kцtlяvi qыrьыnlarыn tяшkilinя geniш meydan verilmiшdi. Fransada Oradur, Чexoslavakiyada Liditse, Belorusiyada Xatun kяndlяrinin яhalisi tamamilя mяhv edilmiшdi.

1942-ci il yanvarыn 20dя Avropada bцtцn yяhudilяrin mяhv edilmяsi planы tяsdiq edilmiшdi. Bunun цчцn iri юlцm dцшяrgяlяri tяшkil olunmuшdu. Bu dцшяrgяlяrdя onlar qaz kameralarыna salыnыb boьulur vя yandыrыlыrdы. Altы milyona yaxыn yяhudi bu siyasяtin qurbanы olmuшdu.

***

SSRИ XИN 25 noyabr 1941-ci il vя 1942-ci il tarixli notalarыnda, sonra isя 14 oktyabr 1942-ci il tarixli "Avropanыn iшьal edilmiш юlkяlяrindя faшizmin vя onlarla яlbir olanlarыn tюrяtdiklяri cinayяt яmяllяrinя gюrя mяsuliyyяti haqqыnda Sovet hюkumяtinin mцraciяti"ndя hяrbi cinayяtkarlarыn cяzalandыrыlmasы mяqsяdilя xцsusi beynяlxalq tribunalыn yaradыlmasы fikirlяri юz яksini tapmышdы. Burada яhalinin mяhv edilmяsi, kцtlяvi edamы vя ya mяhv edilmяsindя tяqsiri olan alman zabit vя яsgяrlяrinin dairяsi mцяyyяnlяшdirilmiшdi.

Nцrnberq Tribunalы mяhz bu шяxslяrin cяzalandыrыlmasы mяqsяdilя yaradыlmышdы. Tribunal 12 nяfяrin юlцm cяzasыna, 7 nяfяri azadlыqdan mяhrumetmя cяzasыna, 3 nяfяrя isя bяraяt vermiшdi. Иkinci Dцnya mцharibяsindяn sonra SSRИ, ABШ, Bюyцk Britaniya, Fransa, Чin, Avstraliya, Kanada, Yeni Zellandiya, Niderland, Hindistan vя Filippin hюkumяtlяrinin iшtirakы ilя 1946-cы ildя imzalanmыш mцqavilя яsasыnda tяsis olundu. Иkinci Dцnya mцharibяsindяn sonra yaradыlmыш hяr iki tribunal beynяlxalq hцququn inkiшafыna яhяmiyyяtli tяsir gюstяrmiшdir.

Belя ki, mцharibя cinayяtlяri vя insanlыq яleyhinя cinayяtlяr tюrяtmiш шяxslяrin tarixdя ilk dяfя olaraq beynяlxalq mяhkяmя orqanы tяrяfindяn mцhakimя olunmasы vя cяzalandыrыlmasы hяm beynяlxalq hцququn inkiшafыna tяkan verdi, hяm dя fяrdi beynяlxalq hцququn subyekti sяviyyяsinя qaldыrdы.

Bununla yanaшы o da qeyd olunmalыdыr ki, Nцрnberq prossesi zamanы insanlыq яleyhinя cinayяtlяrlя digяr oxшar beynяlxalq cinayяtlяr arasыnda fяrqli cяhяtlяr ayыrd edilmяmiшdir. Иnsanlыq яleyhinя cinayяtlяrя oxшar olan digяr beynяlxalq cinayяtlяrdя (genosid, mцharibя cinayяtlяri) insanlыq яleyhinя cinayяtlяr kimi gюstяrilmiшdi. Yuxarыda qeyd olunan faktlar daha чox mцharibя cinayяtlяrinя uyьundur.

Tarixdя bir millяtin baшqa xalqlar цzяrindя apardыьы hюkmranlыьы, insanlыq яleyhinя cinayяtlяri mюvcuddur, lakin bu cinayяtlяr bяzяn bюyцk imperiyalarыn dяstяyi ilя яrazi iddialarы mяqsяdilя hяmin яrazidя yaшayan xalqlar цzяrindя etnik tяmizlяmя siyasяti nяticяsindя baш verir. SSRИ adlы imperiyanыn vя onun hakimiyyяtdя olan rяhbяrlяrinin millяtчi ideyalarыndan qaynaqlanan belя яmяllяr tarixi kюklяrя malik Daьlыq Qarabaь Muxtar Vilayяtinin azяrbaycanlы яhalisinя qarшы da dяfяlяrlя soyqыrыmlar tюrяdilmiшdir. Belя bir etnik tяmizlяmя tarix boyu davam etmiш, bюyцk imperiyalar buna юzlяri шяrait yaratdыqlarы цчцn gюz yummuшlar. SSRИ adlы imperiyanыn daxilindя mюbcud olan Azяrbaycan xalqы tarix boyu belя hцcumlarыn vя soyqыrыmlarыn шahidi olmuшlar. Чar Rusiyasыnыn rяhbяrliyi ilя 1905, 1918-ci illяrdя, SSRИ zamanыnda 19371938, 1948-1953, 1990-cы ilin 20 yanvar gecяsi vя nяhayяt 1992ci ilin fevralыn 25-dяn 26-na keчяn gecя Xocalы soyqыrыmы buna sцbutdur. Иmperiyalarыn xalqlar цzяrindяki aьalыьы "parчala vя hюkцm sцr" siyasяti яsarяt altыnda yaшayan xalqlar цчцn mяzarlыq olmuшdur.

№ 06 (188), Ийун 2020

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ. 15

Д ДЙ ЙП П э эу уш шя яс си и MЯKTЯBLИLЯRИN YAY TЯTИLИNDЯ YOL HЯRЯKЯTИNИN TЯHLЦKЯSИZLИYИ Яziz mяktяblilяr!

Bцtцn hallarda siz kцчя vя yollarda avtomobillяrlя rastlaшacaqsыnыz.

Kцчяlяr boyu hяrяkяt edяcяk, yollarы keчmяli olacaqsыnыz. Ona gюrя dя, yol hяrяkяti qaydalarыna ciddi яmяl etmяk lazыmdыr ki, yay tяtilindя avtomobil qяzalarыndan uzaq olasыnыz.

Odur ki, mяktяblilяrя elяcя dя digяr piyadalara mцraciяt edirik ki, aшaьыdakы qaydalara ciddi яmяl etsinlяr: - Kцчяlяrdя sяkilяrlя, yollarda isя ehtiyyat hissя ilя hяrяkяt edin. Яgяr sяki yoxdursa kцчяnin tam kяnarы ilя gedin.

- Piyada keчidlяri ilя kцчяni keчin. Piyada keчidi yoxdursa, kцчяnin dцz xяttli hissяsindяn yяni hяr iki tяrяf yaxшы gюrцnяn

yerindяn sola-saьa baxmaqla чox diqqяtlя avtomobilin yaxыnlaшmadыьыnы tam yяqin edяrяk keчin.

- Kцчя vя yolda dayanmыш nяqliyyat vasitяsinin qarшыsыndan keчmяk чox tяhlцkяlidir. Яn чox hadisяlяr bu sяbяbdяn olur. Dayanmыш avtomobilin arxa hissяsindяn keчmяk lazыmdыr.

- Kцчяni svetoforun (nizamlayыcыnыn) iшarяlяrinя riayяt etmяklя keчin.

- Avtobuslarы dayanacaqlarda, dayanacaq yoxdursa sяkilяrdя gюzlяyin. Avtobus tam dayanmamыш ona yaxыnlaшmayыn.

- Kцчя vя yollarы keчяrkяn qaчmaq, tяlяsmяk, diqqяtsizlik etmяk olmaz.

- Kцчя vя yollarda yыьышыb topla oynamaq arabacыqlar, velosiped sцrmяk olmaz.

- Minik avtomobillяrinin saь qapыlarыndan minmяk vя ya dцшmяk lazыmdыr.

- Yaшы 12-dяn az olan uшaqlarыn minik avtomobillяrinin qabaq oturacaьыnda uшaьы saxlayan xцsusi qurьu olmadыqda oturmasыna icazя verilmir.

Hюrmяtli valideynlяr!

Azyaшlы uшaqlarы tяkbaшыna kцчя vя yollara buraxmayыn, dцkanlara gюndяrmяyin.

Kяnd yerlяrindя ev heyvanlarыnыn юtцrцlmяsini azyaшlыlara hяvalя etmяyin.

Bununla da, siz юz uшaqlarыnыzы avtomobil qяzalarыndan qoruyarsыnыz.

ШЯKИ DYP-DЯN RAYON SAKИNLЯRИNЯ

MЦRACИЯT TЯNЯFFЦS YOLLARЫNЫ QORUYAN FЯRDИ VASИTЯLЯRDЯN, TИBBИ MASKADAN ИSTИFADЯ EDИN. Epidemiya яleyhinя rejimin, sanitariya-gigiyena vя karantin rejimlяrinin pozulmasы hallarыnыn qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя Шяki Dюvlяt Yol Polisi tяrяfindяn mцяyyяn iшlяr gюrцlцr. Kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin kюmяyindяn istifadя etmяklя hяrяkяt iшtirakчыlarыnыn maariflяndirilmяsi tяmin edilir. Zяrurяt olmadan evdяn чыxmamaq, epidemiyanыn yayыlmamasы цчцn qaydalara яmяl etmяk tюvsiyyя edilir.

Xцsusi karantin rejimi dюvrцndя fiziki vя hцquqi шяxslяr tяrяfindяn mцяyyяn edilmiш yerlяrdя tяnяffцs yollarыnы qoruyan fяrdi vasitяlяrdяn (tibbi maska, parчa maska, respirator vя s.) istifadя edilmяsinя nяzarяt hяyata keчirilir, mцvafiq tяlяblяri pozan шяxslяr haqqыnda qanunvericiliyя uyьun mяsuliyyяt tяdbirlяri gюrцlцr.

Sцrцcцlяr vя sяrniшinlяr tяrяfindяn шяhяrlяrarasы vя rayonlararasы, шяhяrdaxili vя rayondaxili sяrniшindaшыmada istifadя olunan nяqliyyat vasitяlяrindя (avtobus, taksi vя s.) tяnяffцs yollarыnы qoruyan fяrdi vasitяlяrdяn (tibbi maska, parчa maska, respirator vя s.) istifadя edilmяsinя nяzarяt olunur. Tяnяffцs yollarыnы qoruyan fяrdi vasitяlяrdяn istifadя edяn шяxslяrdяn, hяm dя sosial mяsafяni gюzlяmяk (1,5-2 metr) tяlяb olunur. Bu tяlяb qяsdяn yerinя yetirilmяdikdя Иnzibati Xяtalar Mяcяllяsinin 211.2-ci maddяsi ilя mяsuliyyяt tяdbiri gюrцlцr. Epidemiya яleyhinя rejimin, sanitariya-gigiyena vя karantin rejimlяri dюvrцndя tяnяffцs yollarыnы qoruyan fяrdi vasitяlяrdяn istifadя ilя baьlы mцvafiq icra hakimiyyяti orqanы tяrяfindяn mцяyyяn edilяn tяlяblяrin pozulmasыna gюrя, fiziki шяxslяr 50 (яlli) manat mяblяьindя, vяzifяli шяxslяr 100 (yцz)

Tural Niftalыyev manat mяblяьindя, hцquqi шяxslяr 200 (iki yцz) manat mяblяьindя cяrimя edilir. Bu xяtanыn, inzibati tяnbeh almыш шяxs tяrяfindяn inzibati tяnbeh vermя haqqыnda qяrar qцvvяyя mindiyi gцndяn epidemiya яleyhinя rejimin, sanitariyagigiyena vя karantin rejimlяri dюvrц baшa чatanadяk tяkrar tюrяdilmяsinя gюrя, fiziki шяxslяr 100 (yцz) manat mяblяьindя, vяzifяli шяxslяr 200 (iki yцz) manat mяblяьindя, hцquqi шяxslяr 400 (dюrd yцz) manat mяblяьindя cяrimя edilir.

Rayon sakinlяrinя mцraciяt edirik ki, cяrimяlяnmяmяk naminя deyil, юzlяrinin vя digяr hяrяkяt iшtirakчыlarыnыn hяyat vя saьlamlыьыnы tяhlцkя altыna salmamaq цчцn epidemiya яleyhinя rejimin, sanitariya-gigiyena vя karantin rejimlяri qaydalarыna яmяl etsinlяr.

Материаллары тягдим етди: Tural NИФТАЛЫЙЕВ, Шяki ШRPШ-nin DYP Bюlmяsinin тяbliьat vя тяшviqat цzrя иnspektoru, polis baш leytenantы

Шя k id h an arr ы Ш яk i d я b u r axы a xыll ыш ы ш (q яb u ll)) i mta mt ah a n lla 8 mяr p ar mя r k яяzzdd я aap a r ыыll ыb ыb Dюvlяt Иmtahan Mяrkяzinin (DИM) iyunun 10-da Шяkidя цmumi (9 illik) vя tam (11 illik) orta tяhsil sяviyyяsi цzrя keчirdiyi buraxыlыш (qяbul) imtahanlarы baшa чatыb. Иmtahanlarыn keчirilmяsi цчцn Шяki шяhяrindя 8 mяrkяz ayrыlыb.

Pandemiya шяraitinin tяlяblяrinя uyьun olaraq imtahan mяrkяzlяrindя яvvяlcяdяn zяruri profilaktik tяdbirlяr gюrцlцb, binalarda vя zallarda dezinfek-

siya iшlяri aparыlыb. Иmtahana baшlamazdan яvvяl binaya daxil olan iшtirakчыlarыn mяsafяdяn юlчя bilяn elektron termometrlя hяrarяtlяri yoxlanыlыb. Ишtirakчыlar bцtцn prosesboyu tibbi mas-kadan istifadя ediblяr. Иmtahan otaq-larыnda iшtirakчыlarыn sayы sosial mяsafя prinsiplяrinя uyьun шяkildя tяnzimlяnib, imtahan heyяti mцvafiq qoruyucu vasitяlяrlя tяmin olunub.

Dюvlяt Иmtahan Mяrkяzinin Шяki regional bюlmяsindяn AZЯRTACыn bюlgя mцxbirinя bildirilib ki, цmumi-

likdя 1912 nяfяrin iшtirakыnыn nяzяrdя tutulduьu imtahanlarыn idarя olunmasыna 26 imtahan rяhbяri vя 203 nяzarяtчi-mцяllim cяlb olunub. Иmtahanlarыn keчirilmяsi цчцn 156 otaq ayrыlыb. Иmtahan saat 11:00-da baшlanыb vя 3 saat davam edib.

Regional bюlmяdяn verilяn mяlumata gюrя, bцtцn imtahan mяrkяzlяrindя buraxыlыш (qяbul) imtahanlarы mюvcud tяlimata uyьun aparыlыb vя heч bir qanun pozuntusuna yol verilmяdяn saat 14:00-da uьurla baшa чatыb.

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР Шяки району, Гудула кянд сакинляри Йагубова Лалязяр Мяъид гызынын, Умутварова Бахыш Нийази гызынын, Умутваров Асяф Нийази оьлунун, Умутварова Арифя Нийази гызынын вя Исмайылова Кямаля Ариф гызынын адларына олан Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (Ж№ 0140, КОД 40410048) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Туран гясябя сакини Аллащвердийева Нязакят Рамиз гызынын адына Шяки орта ихтисас мусиги мяктяби тяряфиндян верилмиш Диплом (РТ-1 № 106103) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Киш кянд сакинляри Щцммятов Шабан Нурмяммяд оьлунун, Щцммятова Мирвари Надир гызынын, Щцммятова Елнаря Шабан гызынын, Щцммятова Мятанят Шабан гызынын вя Щцммятов Елхан Шабан оьлунун адларына олан Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (Ж№ 124, КОД 40401018) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Шяки району, Бюйцк Дящня кянд сакини Еминялийев Илгар Ялибала оьлунун адына верилмиш Щярби билет итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Гозлубулаг кянд сакини Дадашов Щцммят Мяммяд оьлунун адына верилмиш Торпагдан мцвяггяти истифадя щцгугуна даир Шящадятнамя (Ж№ 9126, КОД 40412028) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Гозлубулаг кянд сакинляри Дадашов Мяммяд Солтан оьлунун вя Дадашова Ханым Фярзалы гызынын адларына верилмиш Торпаьа мцлкиййят щцгугуна даир Дювлят Акты (Ж№ 0003, КОД 40410028) итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, М.Я.Рясулзадя пр. ев 8/5А цнванда йашайан Абдуллайев Рцстям Тещран оьлунин адына верилмиш Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

ШЯКИ ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 06 (188), Ийун 2020

“Минэячевир ишыглары” гязетинин баш редактору ФЯРМАН НЯБИЙЕВИН 60 йашы тамам олуб.

Иdarяdяn AZЯRTAC-a bildirilib ki, Xan Sarayы haq-qыnda videoslayd ha-zыrlanыb, kitabxananыn "Ыnstagram" vя Facebook" hesablarыnda paylaшыlыb.

60

Шяки Бялядиййясинин коллективи Фярман Нябийеви 60 иллик йубилейи мцнасибятиля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы вя даща бюйцк йарадыьылыг уьурлары арзулайыр.

Koronavirus mяnfi 20 dяrяcяdя 20 il yaшaya bilir

http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://belediyye.sheki.city http://shekibelediyyesi.tqtt.info http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

Videoslaydda qeyd edilir ki, Шяkidя yerlяшяn Xan Sarayы dцnya яhяmiyyяtli tarixi vя memarlыq abidяsidir.

XVЫЫЫ яsrdя inшa edilяn saray binasы шяhяrin шimal-шяrq hissяsindя, qala divarlarы ilя яhatя olunmuш яrazidя yerlяшir. Otuz metr uzunluьu olan ikimяrtяbяli bina 300 kvadratmetr sahяni яhatя edir. Saray altы otaq, dюrd dяhliz vя iki gцzgцlц eyvandan ibarяtdir. Юzцndя hяm dя xalq yaшayыш binalarыnыn xцsusiyyяtlяrini daшыyan saray binasы, Qafqazda XVЫЫЫ яsr saray memarlыьыnыn яn gюzяl nцmunяlяrindяn biri olmaqla, hяm dя Иslam Шяrqinin memarlыq incilяrindяndir. Шяhяrin tarixi mяrkяzi ilя birlikdя saray 120 hektar яrazini яhatя edir. Шяhяrin яn yцksяk hissяsindя, яski xan qalasыnыn iчяrisindя, 1762-ci ildя Azяrbaycan memarlыьыnыn яn gюzяl nцmunяsi olan ikimяrtяbяli yay sarayы kimi tikilib.

Sarayы цzцk qaшы kimi dюrd bir tяrяfdяn mюhtяшяm divarlar яhatя edir. Xalq sяnяtkarlarы чox mяharяtlя bцrc vя ziqzaqlar vasitяsilя daш-

Lanjuan virusun soyuьa davamlы olduьu цчцn юlkяlяr arasыnda asanlыqla yayыldыьыnы vя bu sяbяlя dя donmuш qidalar цzяrindяn yoluxma ehtimalы olduьunu bildirib.

Lanjuan virusun yoluxma riskinin чox olduьu цчцn donmuш

Bakы Шяhяr Mяdя-niyyяt Baш Иdarяsi Xяzяr rayon Mяrkяzlяшdirilmiш Kitabxana Sisteminin 3 nюmrяli filialы Azяrbayca-nыn gюz oxшayan, gяzmяli, gюrmяli abidяlяrindяn olan Шяki Xan Sarayыna virtual sяyahяt tяшkil edib.

lardan "Mяhяmmяd Hяsяn xan" kяlmяsi yazыblar.

Saray kompleksinin 1853-cц ildя tяrtib olunmuш planыndan mяlum olur ki, qalanыn iчяrisindя xanlarыn vя onlarыn ailяlяri цчцn qыш vя yay saraylarыndan baшqa, digяr tikililяri dя olub. Saray divarlarыnыn ucaldыlmasыnda чay daшlarыndan vя чiy kяrpicdяn istifadя olunub. Lakin bu divarlar цzяrindя kirяc mяhlulu vя gяcdяn istifadя etmяklя sяnяtkarlar milli memarlыq sяnяtimizdя yeni dяst-xяtt gяtiriblяr. Sarayыn birinci mяrtяbяsi qonaqlarыn qяbulu цчцn ayrыlыb. Burada

qida ticarяtindя nяzarяtin gцclяndirilmяsini vя bu sяbяblя dя koronavirusun donmuш qida satыlan bazardan чox sцrяtlя yayыldыьыnы vurьulayыb.

Moderator.az

Йапонийадан йени сцрятли тест Азярбайъан тящсил порталынын йайдыьы хябяря эюря, Yaponiyanыn aparыcы яczaчыlыq шirkяtlяrindяn biri olan "Шionogi" koronavirusun mцяyyяn edilmяsi цчцn sadя vя sцrяtli test hazыrladыьыnы, юlkяnin цч universiteti ilя lisenziya mцqavilяsinin baьlandыьыnы rяsmяn elan edib.

ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ:

Хан сарайына виртуал сяйащят

ТЯБРИК ЕДИРИК!

Koronavirusun ilk dяfя ortaya чыxdыьы vя bцtцn dцnyaya yayыldыьы Чindя tibb mяslяhяtчisi professor Li Lanjuan koronavirusun mяnfi 20 dяrяcяdя 20 il yaшaya bilяcяyini sюylяyib.

ДИГГЯТ!

Test avadanlыq vя peшяkar hяkim cяlb etmяdяn tяxminяn 30 dяqiqя яrzindя infeksiyanы aшkar etmяyя imkan verir.

Aьыz suyundan gюtцrцlяn test indi geniш yayыlmыш PCR aparatlarыndan heч dя geri qalmыr. Yeni metodologiya Nihon, Qumma vя Tokio Tibb Universitetinin birgя

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин sheki-ih.gov.az вя АЗЯРТАЪ-ын азертаэ.эов-аз сайтларындан истифадя олунмушдур.

tяdqiqatчы qrupu tяrяfindяn hazыrlanыb. "Шionogi" ilk nюvbяdя Yaponiyaya xaricdяn gяlяn sяrniшinlяrin yoxlanыlmasы цчцn yeni yцngцl sыnaqlar tяklif etmяk niyyяtinяdir.

AzEdu.az

Редаксийайа тягдим олунан ялйазмалары, дискляр, фотолар вя диэяр материаллар эери гайтарылмыр.

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: +(994 24) 244 00 51 +(994 24) 244 28 02 Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com

xan Шяkiyя gяlяn rяsmi nцmayяndяlяri, sяfirlяri, dюvlяt elчilяrini vя baшqa qonaqlarы qяbul edib. Иkinci mяrtяbяdя xan vя onun ailя цzvlяri yerlяшiblяr. Sarayыn altы otaьыndan hяr birisi юz mяnsubluьuna uyьun olaraq hяndяsi, nяbati vя cяng-dюyцш rяsmlяri ilя bяzяdilib, alt vя цst mяrtяbяlяrdя simmetrik salыnmыш otaqlar bir-birindяn, яsasяn divar rяsmlяrinin sцjetlяri ilя fяrqlяnir. Qadыnlara mяxsus otaqlarыn divarlarы bцtцnlцklя gцl-чiчяklя, aьac budaqlarыna qonmuш cяhcяh vuran bцlbцllяrlя, яfsanяvi quш vя heyvan шяkillяri

ilя bяzяdilib. Birinci mяrtяbяnin orta, bюyцk salonundakы karnizdя, iti gюzlяrdяn uzaq bir yerdя, цmumiyyяtlя, binanыn bяdii tяrtibatыnda olan rяsmlяrin iчяrisindяn yeganя rяsm olan rяqqasя qadыnlarыn rяsmlяri verilib.

Mцxtяlif musiqi alяtlяrindя чalan vя oynayanlar milli geyimdя tяsvir olunublar.

Bildirilir ki, sarayыn ikinci mяrtяbяsindяki xanыn otaьы bцtцnlцklя dюyцш sяhnяlяri ilя bяzяdilib vя mяzmunca чox mцxtяlifdir. Mяшhur Шяki hюkmdarы Hacы Чяlяbi nяslindяn olan vя bu sarayda yaшayan Шяki xanlarыnыn faciяli hяyatы sanki bu otaqlarыn divarlarыnda olan rяsmlяrdя tam tяsvir olunub.

Diqqяtя чatdыrыlыб ki, bu gцn Шяki Xan Sarayы vя Шяkinin tarixi abidяlяri юlkяmizя gяlяn turistlяrin mцtlяq baш чяkяcяyi bir mяkana чevrilib.

Dюvlяtimizin bюyцk sяyi nяticяsindя 2019cu ilin iyulun 7-dя Bakы Konqres Mяrkяzindя keчirilяn UNESCO-nun Цmumdцnya Иrs Komitяsinin 43cц sessiyasыnыn nюvbяti iclasыnda Azяrbaycanыn "Xan Sarayы ilя birgя Шяkinin tarixi mяrkяzi" adlы nominasiyasы UNESCO-nun Цmumdцnya Иrs Siyahыsыna daxil edilib.

Е Л А Н ЯЗИЗ ОХУЪУЛАРЫМЫЗ! “ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ” гязетиня 2020-ъи илин ЫЫ йарым или цчцн абуня кампанийасы давам едир. Гязетимизя абуня олмаг цчцн Шяки Реэионал Почт Шюбясиня, Шюбясиня “Азярмятбуатйайым” АСЪ-нин вя АСЪ “ГАЙА” мятбуатйайымын Шяки шюбяляриня мцраъият едя билярсиниз.

Мцяллифлярин мювгейи иля редаксийанын мювгейи цст-цстя дцшмяйя биляр. Дяръ олунмуш йазылара эюря мцяллифляр вя мялуматын эютцрцлдцйц мянбя мясулиййят дашыйыр. Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

www.belediyye.ñheki.sitå

Гязет 27 ийул 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 1 ийул 2020-ъи ил Гязет “АЗЯРМЕДИА” ММЪ мятбяясиндя чап олунуб.