Sheki belediyyesi, no 05 07,2013

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:29 Page 1

МЯН ЙАНМАСАМ, СЯН ЙАНМАСАН, НЕЪЯ ЧЫХАР ГАРАНЛЫГЛАР АЙДЫНЛЫЬА?!

Ø Øß ßÊ ÊÈ È Á Áß ßË Ëß ßÄ Ä ÈÈ É ÉÉ Éß ßÑ Ñ ÈÈ n ne ew ws sp pa ap pe er r № 05-07 (105-107), Май-Ийул 2013

о оф ф

S SH HE EK K II

M MU UN N II C C II P PA AL L II T TY Y

Шяки Бялядиййясинин органы

www.issuu.com/shekibelediyyesi

В Я Т Я Н И М И З И Н Г А Н Л Ы Т А Р И Х И И Ш Ь А Л Е Д И Л М И Ш Т О Р П А Г Л А Р Ы М Ы З ГЯРБИ АЗЯРБАЙЪАН ХАНКЯНДИ ХОЪАЛЫ ШУША ЛАЧЫН ХОЪАВЯНД КЯЛБЯЪЯР АЬДЯРЯ АЬДАМ ФЦЗУЛИ ЪЯБРАЙЫЛ ГУБАДЛЫ ЗЯНЭИЛАН

декабр, 1988 26.12.1991 26.02.1992 08.05.1992 18.05.1992 02.10.1992 02.04.1993 07.06.1993 23.07.1993 23.08.1993 23.08.1993 31.08.1993 29.10.1993

УНУТМАЙАГ!

ШУШАНЫН ВЯ ЛАЧЫНЫН ИШЬАЛЫНДАН 21 ИЛ, АЬДЯРЯНИН ВЯ АЬДАМЫН ИШЬАЛЫНДАН 20 ИЛ КЕЧДИ

Азярбайъан Президенти Илщам Ялийевин Шяки сяфяри, 14 август 2013-ъц ил

АЗЯРБАЙСАН - ТЦРКИЙЯ ГАРДАШЛЫЬЫ ДАЩА ДА МЮЩКЯМЛЯНИР

Шяki ilя Giresun шяhяrlяri arasыnda dostluq vя qardaшlыq яlaqяlяrinin mюhkяmlяndirilmяsi istiqamяtindя daha bir mцhцm addыm atыlmышdыr Иyulun 1-dя Шяki bяlяdiyyяsi ilя Tцrkiyяnin Giresun bяlяdiyyяsi arasыnda qardaш шяhяr vя яmяkdaшlыq haqqыnda protokolun yenilяnmяsinя hяsr olunmuш mяrasim keчirilmiшdir.

XЫX яsrя aid tarixi-memarlыq abidяsi olan "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksinin hяyяtindя keчirilяn mяrasimdя шяhяr icra hakimiyyяtinin vя Шяki bяlяdiyyяsinin rяhbяrlяri, Tцrkiyяnin Giresun шяhяrinin valisi, bяlяdiyyя baшkanы vя digяr

rяsmi шяxslяr iшtirak etmiшlяr.

Qonaqlara mяlumat verilmiшdir ki, indiyяdяk Шяki шяhяri ilя Ukraynanыn Jmerinka, Bolqarыstanыn Qabrovo, Belorusun Slutsk, Gцrcцstanыn Telavi, habelя Tцrkiyяnin Giresun vя Lapseki шяhяrlяri arasыnda qardaшlaшmaya dair ikitяrяfli mцqavilяlяr imzalanmышdыr. Шяki vя Giresun bяlяdiyyяlяri arasыnda mцqavilя imzalanmasыndan artыq 11 il keчir. Bu шяhяrlяr arasыnda яlaqяlяri daha da mюhkяmlяndirmяk цчцn 2002-ci ildя imzalanmыш mцqavilяnin

yenilяnmяsinя, protokola yeni maddяlяrin яlavя edilmяsinя ehtiyac yaranmышdыr.

Mяrasimdя Giresun bяlяdiyyяsinin baшkanы Kяrim Aksu чыxыш edяrяk Шяkidя olmalarыndan bюyцk mяmnunluq hissi keчirdiklяrini bildirmiшdir. Azяrbaycana ilk dяfя sяfяr etdiyini, bu yerlяrin onlara чox doьma vя yaxыn olduьunu vurьulayan bяlяdiyyя baшqanы bu qardaшlыьыn юlkяlяrimiz arasыnda яlaqяlяrin daha da mюhkяmlяnmяsinя юz tюhfяsini verяcяyinя яminliyini sюylяmiшdir. Kяrim Aksu protokollarыn yenilяnmяsinin чox яlamяtdar bir hadisя - Шяkidя keчirilяn "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы ilя цst-цstя dцsmя-sindяn mяmnunluьunu dilя gяtirmiш, bu festivala Giresun vя Konya шяhяrlяrinin rяqs ansambllarыnыn da qatыl-dыьыnы diqqяtя чatdыrmышdыr.

Sonra Шяki vя Giresun шяhяrlяri arasыnda qardaш шяhяr vя яmяkdaшlыq haqqыnda protokolun yenilяnmяsinя dair sяnяdlяrin imzalanmasы mяrasimi keчirildi.

Sяnяdlяri Шяki bяlяdiyyяsinin sяdri Fikrяt Cяfяrov vя Giresun bяlяdiyyя baшkanы Kяrim Aksu imzalamышlar. Шяki шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubovun vя Giresun шяhяrinin valisi Dursun Яli Шahinin dя iшtirak etdiklяri imzalanma mяrasimi baшa чatdыqdan sonra tяrяflяr bir-birinя xatirя hяdiyyяlяri tяqdim etmiшlяr.

Daha sonra шяhяrin mяrkяzindя, Xalq Шairi Bяxtiyar Vahabzadяnin bцstцnцn qoyulduьu parkda Konya vя Giresun шяhяrlяrindяn gяtirilmiш torpaq шяhяr rяhbяrliyinin vя Tцrkiyяdяn gяlmiш nцmayяndя heyяtinin iшtirakы ilя rяmzi olaraq Шяki torpaьыna qovuшdurulmuшdur.

ТЯБРИК ЕДИРИК

“Kanal S”ин 5 йашы тамам олур

Bu il 5 yaшыnы keчirmяyя hazыrlaшan "Kanal S" щям дя nюvbяti mцkafatыnы qazanыb.

"Qafqaz-Media" Иctimai Birliyinin Azяrbaycanыn Milli Mяtbuatыnыn yaranmasыnыn 138-ci ildюnцmц mцnasibяtilя keчirilяn mцkafatlandыrma mяrasimindя regional telekanallar arasыnda "Kanal S" яn reytinqli veriliш vя jurnalist nominasiyalarыna layiq gюrцlцb.

Milli.Az xяbяr verir ki, 22 iyul Milli Mяtbuat gцnц mцnasibяti ilя mцkafatlandыrыlanlar arasыnda Kanal Sin яmяkdaшlarы da olublar. Иlin яn yaxшы regional televiziya proqramы nominasiyasы mцkafatыna "Kanal S"in "Yaшamaq gюzяldir" veriliшi layiq gюrцlцb. Veriliшиn aparыcыlarы Nяrmin Mustafayeva vя Zцmrцd Mяmmяdzadя reytinqli jurnalist mцkafatlarы ilя tяltif ediliblяr.

"Qafqaz Media" Иctimai Birliyinin Яnяnяvi olaraq hяr il keчirdiyi mцkafatlandыrma mяrasimindя щямчинин mцxtяlif nominasiyalar цzrя mцkafatlar sahiblяrinя tяqdim edilib.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:29 Page 2

сящ.2

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Юмрцнц хalqыna бaьышlayan хilaskar 15 Иyun халгымыз тяряфиндян Azяrbaycan dюvlяtчiliyinin xilaskarы, цmummilli Lider Heydяr Яliyevin 1993 - cц ilдя юlkя rяhbяrliyinя qayыdышы эцнцнц Milli Qurtuluш Gцnц kimi elan edilяrяk hяr il respublikamыzda vя onun hцdudlarыndan kяnarda geniш qeyd olunur

Иsrayыl ИМАМЛЫ, Шяki Иnzibati Иqtisadi Mяhkяmяsinin hakim kюmяkчisi, щцquq цzrя magistr 1993-cц ilin 15 iyun gцnц onu qiymяtlяndirяnlяr, dяrindяn dяrk edяnlяr цчцn чox яzizdir. Vяtяnini, xalqыnы sevяn hяmin чяtin, aьrыlы gцnlяrin dяhшяtlяrini yaшayan, hadisяlяri gюzlяri ilя gюrяn insanlar цчцn 15 iyun яsl qurtuluш tarixi, Azяrbaycanda юlцm-dirim mцbarizяsinin tarixidir. Azяrbaycanыmыzda yaшanan 15 iyun - Milli Qurtuluш Эцnц xalqыmыzыn fяlakяt-lяrdяn qurtulub, qцdrяtli bir dюvlяtin bцnюvrяsinin qoyulduьu gцndцr. Bu mцqяddяs gцnц tarixя yazan isя цmummilli lider Heydяr Яliyevdir. SSRИ daьыlandan sonra mцstяqillik uьrunda alышыb yanan mцttяfiq respublikalar kimi Azяrbaycanda da xalq hяrяkatы vцsяt almышdы. Юlkяmizdя baш verяn siyasi proseslяr digяr respublikalardan fяrqli idi. Bir yandan hiylяgяr qonшularыmыzыn яrazi iddiasы ilя apardыьы mцharibя, digяr tяrяfdяn sяriшtяsiz юlkя rяhbяrliyinin hakimiyyяt hяrisliyi xalqы uчurum qarшыsыna gяtirib чixarmышdы. Belя mяqamda xalq Heydяr Яliyevя pяnah aparыb, onu ikinci dяfя hakimiyyяtя gяtirdi. Taleyini bu dahi шяxsiyyяtя etibar edяn xalq nяhayяt azad nяfяs aldы. Цmummilli lider tez bir zamanda ona etibar olunan юlkяni tяhlцkяdяn qorudu.

1990 cы il noyabrыn 17 dя Naxчыvan Muxtar Respublikasыnыn ali qanunveriъilik orqanыnda onun tяшяbbцsц ilя doьma Azяrbaycanыmыzыn цч rяngli bayraьы qaldыrыldы. Elя o vaxtdan mцstяqilliyimizin ikinci dяfя яsasы qoyuldu. Цmummilli lider Heydяr Яliyevin tяшяbbцsц ilя Naxчыvan Muxtar Respublikanыn adыndan "Sovet So-sialist" sюzlяri чыxarыldы.

Sяrhяd mяftillяrinin sюkцldцyц gцn - dekabrыn 31-i - Dцnya Azяrbaycanlыlarыnыn Hяmrяyliyi Gцnц elan edildi. Blokada шяraitindя olan Naxчыvanыn mцdafiяsini tяmin etmяk mяqsяdilя Mцdafiя Komitяsi yaradыldы. Ermяni hцcumlarыna tutarlы cavablar verildi. Respublikada ilk dяfя olaraq Sovet ordu hissяlяri Naxчыvanda bцtцn яmlaklarыnы qoyaraq Muxtar Respublikanыn яrazisini tяrk etdilяr. Qonшu Tцrkiyя vя Иranla mцnasibяtlяr normallaшdыrыlaraq яlaqяlяr geniшlяndirildi. Sяdяrяkdя "Цmid kюrpцsц" adlы hяyati яhяmiyyяtli kюrpц salыndы. Иranla sяrhяddя keчid vя ticarяt mяntяqяlяri yaradыldы.

O vaxtlar Ali Sovetя deputat seчilяn Heydяr Яliyev Milli Mяclisdяki чыxышlarыnda Daьlыq Qarabaь problemi ilя яlaqяdar Azяrbaycan rяsmilяrinin yeritdiyi siyasяti vя Moskvanыn mюvqeyini tяnqid edяrяk SSRИ-nin tezliklя daьыlacaьыnы dяfяlяrlя bяyan etsя dя, iqtidar bu fikirlяrя mяhяl qoymurdu.

Zaman Heydяr Яliyevin haqlы olduьunu bir daha sцbut etdi. Azяrbaycan tezliklя юz dюvlяt mцstяqilliyinя qovuшdu.

Heydяr Яliyev 28 May - Respublika Gцnц mцnasibяtilя 2001-ci il mayыn 26-da keчirilmiш tяdbirdя bu barяdя demiшdir: "1991-ci ildя mцstяqilliyi elan etmяk чяtin bir mяsяlя deyildi. Чцnki bu, tarixi zяrurяtdяn irяli gяlmiш bir hadisя idi. SSRИ daьыlыrdы, istяsяn dя, istяmяsяn dя sяn юz respublikanыn aqibяtini mцяyyяn etmяli idin. Hяmin vaxt mцstяqillikdяn savayы baшqa yol yox idi. Amma bu mцstяqilliyi qoruyub saxlamaq o mцstяqilliyi яldя etmяkdяn qat-qat чяtin bir vяzifя idi.”

Mцstяqillik yoluna qяdяm qoymuш respublikamыzыn qarшыыnda yeni mяrhяlяdя tarixi vяzifяlяr dururdu. Tarix bu vяzifяlяrin yerinя yetirilmяsi цчцn юlkяnin intellektual, sosial-iqtisadi potensialыndan, ictimaisiyasi qцvvяlяrindяn sяmяrяli istifadя olunmasыnы tяlяb edirdi.

Heydяr Яliyev tяrяfindяn imzalanan 20 mart 2001-ci il tarixli Fяrmanda bu barяdя belя deyilir : "Tяяssцf ki, 1991-1993 cц illяrdя bu istiqamяtdя bu barяdя heч bir iш aparыlmadы. Mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtinin keчdiyi yeni mяrhяlяdя юlkяnin iqtisadisiyasi maraqlarы, tяhlцkяsizliyi, яrazi bцtюvlцyцnцn tяmin olunmasы ilя bir araya sыьmayan daxili vя xarici siyasяti mцstяqil dюvlяtчiliyя, onun sonrakы taleyinя aьыr zяrbяlяr vurdu.

Azяrbaycanda Ermяnistanыn tяcavцzц ilя yanaшы, daxili ictimai sabitlik dя pozulmuш, mцxtяlif qanunsuz silahlы dяstяlяr yaradыlmыш vя юlkяnin daxilindя qыzьыn hakimiyyяt чяkiшmяsi baшlanmышdы".

Belя bir mцrяkkяb шяraitdя Naxчыvanda yaшayan Heydяr Яliyev 01.09.1991-ci il tarixdя Naxчыvan Muxtar Respublikasыnыn Ali Mяclisinя sяdr seчildi. Ulu юndяrин nцfuzu nяinki Naxчыvanda, bцtцn Azяrbaycanda gцnbяgцn artыrdы. Bundan qorxuya dцшяn AXC-Mцsavat hakimiyyяtinin silahlы qцvvяlяri 24.10.1992 -ci il tarixdя Naxчыvanda чevriliш etmяyя, Heydяr Яliyevi tutduьu vяzifяdяn devirmяyя cяhd gюstяrdilяr. Lakin xalq юz bюyцk oьlunu mцdafiя edяrяk onunla birlikdя olduьunu bir daha sцbuta yetirdi. Bu zaman ilk dюvlяt чevriliшinя cяhdin qarшыsы alыndы.

O dюvrdя Bakыda hюkumяt bюhranыnыn, iqtisadi vя siyasi bюhranыn baш alыb getmяsi, Azяrbaycan яrazilяrinin dalbadal iшьalы, getdikcя gяrginlяшяn siyasi vяziyyяt, яhalinin gцnbяgцn aьыrlaшan sosial

durumu юlkяni bu bяlalardan xilas edяrяk xalqы юz ardыnca aparmaьa qadir bir siyasi qцvvяnin yaranmasыnы tяlяb edirdi.

Belя bir шяraitdя baш verяn hadi-sяlяri vя siyasi proseslяri diqqяtlя izlяyяn, xalqыn taleyinя biganя qala bilmяyяn insanlar 21 нойабр1992-ci il tarixdя Naxчыvanda Yeni Azяrbaycan partiyasыnыn tяsis konfransыnы keчirdilяr. Mцdrik, uzаqgюrяn xalqыmыz mюhtяrяm Heydяr Яliyevin яtrafыnda sыx birlяшmяklя юz gяlяcяk taleyini юzц hяll etmяk niyyяtindя idi.

O dюvrdя YAP-ыn yaranmasы tarixi zяrurяt idi vя Azяrbaycanыn dцnyada tanыnmыш, dюvlяtчilik tяcrцbяsi olan liderя ehtiyacы vardы. Umummilli lider Heydяr Яliyev idi vя hamы bu hяqiqяti bцtцn varlыьы ilя dяrk edirdi. Oнa gюrя dя, Heydяr Яliyevin сяdrlik etdiyi bu partiya bюyцk tяzyiqlяrя, tяqiblяrя vя tяxribatlara baxmayaraq, tezliklя Azяrbaycanыn bцtцn bюlgяlяrindя bюyцk sцrяtlя yaranaraq tяшkilatlandы vя respublikanыn siyasi hяyatыnda qцdrяtli bir siyasi qцvvяyя чevrildi.

Respublikada isя vяziyyяt getdikcя gяrginlяшirdi.

Hadisяlяri dцzgцn qiymяtlяndirя bilmяyяn o vaxtkы iqtidar, яhali arasыnda gцnbяgцn юz nцfuzunu itirir, baш vermiш proseslяrdяn dцzgцn nяticя чixara bilmirdi. Bu dюnяmdя AXC-Mцsavat iqtidarыnыn fяrsizliyi ucbatыndan Gяncяdя qardaш qanы tюkцldц. O gцnlяrdя ardы-arasы kяsilmяyяn mitinqlяr keчirilir, hadisяlяrя siyasi qiymяt verilmяsi tяlяb edilirdi. Be-

lя bir gцndя, iyunun 5-dя Heydяr Яliyevin rяhbяrlik etdiyi Naxчыvan Ali Mяclisi hadisя ilя яlaqяdar bяyanat verdi. Bяyanatda gяncяlilяrя mцraciяt edilяrяk onlarыn imperiya nюkяrlяrinя layiqli cavab verяcяklяrinя, mцstяqilliyimizi vя gяnc Azяrbaycan dюvlяtini qoruyub saxlayacaqlarыna bюyцk inam ifadя olunurdu.

Hadisяlяrin bu fonunda xarici havadarlarы tяrяfindяn himayя olunan separatчы qцvvяlяr cяnubda "Talыш-Muьan Respublikasы" elan etmяyя sяy gюstяrirdilяr. Шimalda da bu ъцr qцvvяlяrin fяallыьыna tяkan verilirdi. Юlkяdя vяtяndaш mцharibяsinin baшlanmasы vя respublikanыn parчalanmasы tяhlцkяsinin artmasы xalqыn vя mцstяqil Azяrbaycan dюvlяtinin gяlяъяyini sual altыna qoymuшdu. Bu чыxыlmaz vяziyyяtdя Azяrbaycan xalqыnыn gюzц Naxчыvana, yeganя цmыd yeri olan Heydяr Яliyevя dikilmiшdi. Юlkяnin hяr yerindя izdihamlы mitinqlяr keчirilir, Heydяr Яliyevin tяcili olaraq Azяrbaycan Respublikasыnda rяhbяrliyя gяtirilmяsi tяlяb olunurdu.

1991-1992-ъi illяrdя, habelя 1993-cц ilin birinci yarыsыnda юlkяmizdя yaranmыш vяziyyяt, mцstяqillikdяn чox anarxiyanы xatыrladыrdы. Bir-birini sцrяtlя яvяz edяn hakimiyyяt rяhbяrlяri xalqыn цrяyindя hяmiшя yaшatdыьы vя hяsrяtindя olduьu mцstяqqilliyi qoruyub saxlamaq, habelя mюhkяmlянdirmяk цчцn zяruri tяdbirlяr gюrmяk, юlkяnin iqtisadi gцcцndяn vя potensialыndan sя-

mяrяli istifadя etmяk яvяzinя, milli maraqlarы шяxsi mяnafeyя qurban verяrяk, cinayяtkarsыna sяhlяnkarlыq nцmayiш etdirяrяk, fяaliyyяtdя vя inkiшafda olan hяr bir шeyi daьыtdыlar.

Anarxiya vя hяr cцr qanunsuzluqlar dюvrц hesab edilяn 1991-1993-cц illяr яrzindя Azяrbaycan dюvlяtчiliyi ciddi tяhlцkяlяrя mяruz qaldы. Cяmiyyяtdя cяzasыzlыq шяraitindя cinayяtkarlыq gюrцnmяmiш bir hяddя чatdы: vяtяndaшlar юz adicя hцquqlarыnы qoruya bilmirdilяr. Hakimiyyяt uьrunda gedяn чяkiшmяlяr ona gяtirib чыxartdы ki, torpaqlarыmыzыn bюyцk bir hissяsi, demяk olar ki, ermяnilяrя mцharibяsiz tяhvil verildi. Bir milyondan artыq soydaшыmыz юz doьma yurdlarыndan didяrgin dцшdц. Nяticяdя, Azяrbaycanыn yenicя яldя edilmiш dюvlяt mцstяqilliyi, юlkяmizin яrazi bцtюvlцyц bюyцk tяhlцkя ilя цzlяшdi.

Bцtцn bu proseslяrin ermяnistanыn hяrbi tяcavцzц, яrazi bцtюvlцyц, яrazi bцtюvlцyцmцzцn pozulmasы, torpaqlarыmыzыn iшьal olunmasы, rayonlarыn dцшmяn tяrяfя kюnцllц, dюyцшsцz tяhvil verilmяsi hallarы baш verirdi.

Xaricdяn ermяni iшьalчыlarы vя onlarы dяstяklяyяn qцvvяlяr, daxildяn isя idarячilik tяcrцbяsi olmayan, tabelikdя olanlarla davranmaьы bacarmayan sяriшtяsiz AXC rяhbяrlяrinin юlkяdя yaranmasыna sяbяb olduqlarы qarшыdurma, anarxiya Azяrbaycan Respublikasыnыn bir dюvlяt kimi xяritяdяn silinmяsini шяrtlяndirirdi.

Belя bir vaxtda ulu юndяr Heydяr Яliyevin Bakыya gяliшi respublika яhalisindя gяlяcяyя bюyцk цmidlяr yaratdы. О, щяr шeyi yerli-yataqlы юyrяndikdяn sonra Milli Mяclisin nюvbяti iclasыnda Gяncя hadisяlяri barяdя юz qяti sюzцnц dedi: "Hadisяlяr dяhшяtlidir, qan tюkцlцb, cinayяt edilib.

Bunlar araшdыrыlmalыdыr vя bцtцn qanunu pozmuш adamlar, cinayяtdя iшtirak etmiш, cinayяt tяшkil etmiш adamlar hansы tяrяfdяn asыlы olmasыna baxmayaraq, qanun qarшыsыnda mяsuliyяt daшыmalыdыr".

Tezliklя Milli Mяclisdя Gяncя hadisяlяrinя hцquqisiyasi qiymяt verildi. Qardaш qыrьыnыna meydan aчanlar юz layiqli cяzalarыnы aldыlar.

Ulu юndяr Heydяr Яliyev istяr hakimiyyяtinin birinci (1969-1982), istяrsя dя ikinci (1993-2003) dюvrцndя bцtцn fяaliyyяtini Azяrbaycanыn чiчяklяnmяsinя, qцdrяtlяnmяsinя hяsr edib. Xalqa xidmяt, vяtяnя sяdaqяt hяr iki dюvrdя цmummilli liderin fяaliyyяtinin яsasыnы tяшkil edib.

"Azяrbaycanыn xoшbяxt gяlяcяyi vardыr" sюylяyяn цmummilli lider Heydяr Яliyevin bu arzusu Onun siyasi vя iqtisadi kursunu uьurla vя inamla davam etdirяn Prezident Иlham Яliyevin rяhbяrliyi altыnda davam etdirilяrяk, onun ardыcыl, mяqsяdyюnlц vя praqmatik siyasяti sayяsindя mцvяffяqiyyяtlя reallaшdыrыlmaqdadыr.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:29 Page 3

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.3

Azяrbaycan Prezidenti Иlham Яliyevин Шяki sяfяri Dюvlяtimizin baшчыsы сяфяриня xalqыmыzыn цmummilli lideri Heydяr Яliyevin Шяki шяhяrinin mяrkяzindяki abidяsini ziyarяt ediб, юnцnя gцl dяstяsi qoyмагла башлады. Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov Prezident Иlham Яliyevя ulu юndяr Heydяr Яliyevin abidяsinin яtrafыnda aparыlan abadlыq-quruculuq iшlяri barяdя mяlumat verdi. Bildirildi ki, son dюvrlяrdя bu яrazidя abadlыq iшlяri aparыlmыш, yaшыllыq zolaьы daha da geniшlяndirilmiшdir.

Prezident Иlham Яliyev Шяkidя Aшaьы Kцngцt-Aydыnbulaq avtomobil yolunun yenidяnqurmadan sonra aчыlышыnda iшtirak etmiшdir.

"Шяkixanovlarыn evi" ilя tanышlыq

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev avqustun 14-dя Шяkidя Aшaьы KцngцtAydыnbulaq avtomobil yolunun aчыlышыnda iшtirak etdi.

Dюvlяtimizin baшчыsы Aшaьы Kцngцt - Aydыnbulaq avtomobil yolunun bяrpadan яvvяlki vя sonrakы gюrцntцlяrini, elяcя dя Fazыl kяndindя yerlяшяn vя eramыzdan яvvяl Ы minilliyя aid qяdim yaшayыш mяskяnini яks etdirяn stendlяrя baxdы.

Azяrbaycan Prezidentinя yolun texniki-iqtisadi gюstяricilяri barяdя mяlumat verildi.

Bildirildi ki, цmumi uzunluьu 30 kilometr, hяrяkяt hissяsinin eni 6 metr olan avtomobil yolunun yenidяn qurulmasыna 2012-ci ilin dekabrыnda baшlanmышdыr. Prezident Иlham Яliyevin юlkяmizin

avtomobil yollarыnыn yenidяn qurulmasы ilя baьlы verdiyi tapшыrыqlar яsasыnda inшa olunan bu yolun mцhцm яhяmiyyяti vardыr. Чцnki bu yol hяm dя bыr sыra rayonlararasы magistral avtomobil yollarыna birlяшir. Sяkkiz min яhalinin yaшadыьы 8 mяntяqяni яhatя edяn yol yцk vя sяrniшin avtomobillяrinin rahat hяrяkяtini tяmin edяcяkdir. Dцnya standartlarы sяviyyяsindя tikilяn yolun цzяrindя eni 8 metr, uzunluьu 10 metr olan kюrpц dя inшa edilmiшdir.

Prezident Иlham Яliyev yolun rяmzi aчыlышыnы bildirяn lenti kяsdi.

Dюvlяt baшчыsы gюrцlяn iшlяri yцksяk qiymяtlяndirdi.

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev avqustun 14-dя Шяkiyя sяfяrя gяlmiшdir. baьlы gюstяriш vermiшdi. Azяrbaycanыn birinci xanыmы, Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti Mehriban Яliyevanыn tяшяbbцsц ilя abidяnin bяrpasы Dюvlяt Proqramыna daxil edilmiш vя bu mяqsяdlя vяsait ayrыlmышdы.

Dюvlяtimizin baшчыsы binanыn, Heydяr Яliyev vя M.F.Axundzadя prospektlяrinin bяrpadan яvvяlki vя sonrakы gюrцntцlяrini яks etdirяn stendlяrя baxdы.

Bina ilя tanыш olan Prezidentя mяlumat verildi ki, "Шяkixanovlarыn evi"nin bяrpasы iшlяrinя 2012-ci ilin noyabrыnda baшlanыlmышdыr. Altы otaqdan, dюrd dяhlizdяn vя iki eyvandan ibarяt bina чiy kяrpicdяn tikilmiш, pяncяrяlяri шяbяkя цsulu ilя dцzяldilmiшdir. Яrazisi 700 kv.m olan binanыn inшaasы Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin sifariшi яsasыnda aparыlmышdыr.

Diqqяtя чatdыrыlмышdыр ki, XVЫЫЫ яsrя aid tarixi abidя olan "Шяkixanovlarыn evi" ilk dяfяdir tяmir edilir. Bяrpa iшlяri hяyata keчirilяrkяn binanыn tarixi gюrkяmi saxlanыlmышdыr. Иkimяrtяbяli binanыn яsas otaьыnda milli ornamentlяrя uyьun olaraq Azяrbaycan tarixini яks etdirяn

niyyяtimizin inkiшafы, dцnyada tяbliьi, Azяrbaycanыn zяngin mяdяni irsinin, musiqi яnяnяlяrinin qorunmasы ilя baьlы hяyata keчirdiyi layihяlяr xцsusi юnяm kяsb edir. Bu istiqamяtdя bюlgяlяrdя dя xeyli iш gюrцlmцшdцr. Milli mяdяniyyяtimizin inkiшafы dюvlяt siyasяtinin prioritetlяrindяn birinя чevrilmiшdir.

Prezident Иlham Яliyevin sяrяncam vя gюstяriшlяri яsasыnda indi юlkяmizin bцtцn tarixi abidяlяri, sяnяt ocaqlarы яsaslы шяkildя yenidяn qurulur. Buna uyьun olaraq Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn binasы da яsaslы tяmir olunur. Яvvяlcя dюvlяtimizin baшчыsы binanыn hяyяtindя Шяki ictimaiyyяtinin nцmayяndяlяri ilя gюrцшdц.

Rayon ictimaiyyяti adыndan чыxыш edяn Dram Teatrыnыn direktoru Hikmяt Nяbili dюvlяtimizin baшчыsыna minnяtdarlыьыnы чatdыrdы.

Gюrцlяn iшlяrlя tanыш olan Azяrbaycan Prezidentinin diqqяtinя чatdыrыldы ki, binanыn sahяsi 4000 kv.m-dяn 5000 kv.metrяdяk artыrыlmышdыr. Tяmirdяn яvvяl teatr binasыnda 78 xidmяti otaq var idisя, hazыrda onlarыn sayы 86-dыr.

"Шяkixanovlarыn evi" ilя tanышlыq Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev avqustun 14-dя Шяkiyя sяfяri чяrчivяsindя яsaslы tяmirdяn sonra istifadяyя verilяn XVЫЫЫ яsrя aid tarix-memarlыq abidяsi "Шяkixanovlarыn evi" ilя tanыш olmuшdur.

Xatыrladaq ki, dюvlяtimi-

Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn binasыnda aparыlan яsaslы tяmir vя yenidяnqurma iшlяriнин эеdiшi ilя tanышлыг zin baшчыsы 2006-cы il aprelin 13dя xanыmы Mehriban Яliyeva ilя birlikdя Шяkidя olarkяn "Шяkixanovlarыn evi"nin яsaslы tяmiri ilя

шяkillяr vя tarixяn bu яrazilяrdя yaшayan xalqlarыn nцmayяndяlяrinin portretlяri яks olunmuшdur.

Prezident Иlham Яliyev gюrцlяn iшlяrdяn razыlыьыnы bildirмишдир.

Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn binasыnda aparыlan яsaslы tяmir vя yenidяnqurma iшlяriнин эеdiшi ilя tanышлыг

Aшaьы Kцngцt-Aydыnbulaq avtomobil yolunun aчыlыш мярасими

Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti Иlham Яliyev avqustun 14-dя Sabit Rяhman adыna Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn binasыnda aparыlan яsaslы tяmir vя yenidяnqurma iшlяrinin gediшi ilя дя tanыш olmuшdur.

Son illяrdя юlkяmizdя mяdяniyyяtin inkiшafы ilя baьlы mцhцm tяdbirlяr gюrцlцr. Mяdяniyyяt vя incяsяnяt xadimlяrinя dюvlяt sяviyyяsindя yцksяk qayьы gюstяrilir. Bu baxыmdan Heydяr Яliyev Fondunun mяdя-

Mяlumat verildi ki, 1973-cц ildя ipяkчilяrin mяdяniyyяt sarayы kimi fяaliyyяtя baшlayan bina iki ildяn sonra Sabit Rяhman adыna Dюvlяt Dram Teatrыnыn kollektivinin ixtiyarыna verilmiшdir. Teatr binasыnыn uzun mцddяt яsaslы tяmir olunmamasы kollektivin fяaliyyяtinя dя tяsirsiz юtцшmяmiшdi.

Azяrbaycan Prezidentinin Шяkinin inkiшafы mяqsяdilя 2011-ci ilin sentyabrыnda imzaladыьы Sяrяncama uyьun olaraq yenidяn qurulan teatr binasы mцasir standartlara cavab verяn sяviyyяyя чatdыrыlmышdыr. Цчmяrtяbяli binanыn яsaslы tяmirinя 2012-ci ilin martыnda baшlanmышdыr.

Prezident Иlham Яliyevin diqqяtinя чatdыrыlмышdыр ki, яsaslы tяmirdяn sonra binanыn tamaшa zalы 299 yerlik olacaqdыr.

Dюrd korpusdan ibarяt Шяki Dюvlяt Dram Teatrыnыn binasыnыn hяyяtyanы sahяsindя dя geniш abadlыq iшlяri gюrцlmцшdцr.

Yenidяnqurma iшlяri ilя tanыш olan Prezident Иlham Яliyev театрын kollektivиня uьurlar arzulaмышdыр.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:29 Page 4

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.4

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Иъра башчысынын ящали иля эюрцшляри давам едир Ъари илин ийун айында Шяки шящяр иъра щакимиййятинин башчысы Елхан Усубов Баггал вя Ъяфярабад кяндляриндя ящали иля сяййар гябул кечирмишдир. Kяnd sakinlяri ilk olaraq icra baшчыsыnыn vaxt tapыb яraziyя gяliшini, sakinlяrlя gюrцшцnц onlara gюstяrilяn diqqяt vя qayьыnыn bariz nцmunяsi kimi yцksяk qiymяtlяndirmiшlяr. Sonra шяhяr, qяsяbя vя kяndlяrimizdя, elяcя dя hяmin яrazidя aparыlan tikinti-abadlыq, quruculuq iшlяrindяn danышыlmыш, kяndin яrazisindяki hяlli vacib mяsяlяlяrя toxunulmuшdur. Щяр ики тядбирин сонунда эюrцш yыьыncaьыna ъянаб Elxan Usubov yekun vuraraq qeyd olunan mяsяlяlяrin aradan qaldыrыlmasы цчцn ayrы-ayrы mцяssisя vя tяшkilatlarыn rяhbяrlяrinя konkret tapшыrыqlar vermiш, rayonda aparыlacaq tikinti-abadlыq, quruculuq iшlяrinin daha da sцrяtlяndirilяcяyini, яhaliyя gюstяrilяn sosial xidmяtlяrin hяcminin vя keyfiyyяtinin, цmumilikdя isя яhalinin hяyat sяviyyяsinin яhяmiyyяtli dяrяcяdя yaxшыlaшacaьыnы bildirmiшdir.

Baqqal kяndindя Иyunun 20-dя Baqqal kяndinin sakinlяri ilя кечирилян gюrцш yыьыncaьыnda hяmin kяndin sakinlяri ilя yanaшы, baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrыayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяlяri iшtirak etmiшlяr.

Kяnd sakini Yяhya Яliyev Иkinci Bilяcik kяndindяn Baqqal kяndinя gedяn 4 km yolun asfaltlaшdыrыlmasы, Hяzrяt Sяmяdov internet шяbяkяsinя qoшulmaq цчцn kяndя чяkilmiш vя istismar mцddяtini baшa vurmuш яsas rabitя xяttinin yenisi ilя яvяz olunmasы, Ruzigar Bilalov hяyяtyanы vя baь

sahяlяrinin hцquqi sяnяdlяrinin yenidяn hazыrlanmasы, Mяmmяd Mustafayev Baqqal kяndinя qaz xяttinin чяkilmяsi, Яlяkbяr Talыbov gяnclяrin asudя vaxtыnыn sяmяrяli keчirilmяsi mяqsяdilя kяndin mяrkяzi hissяsindя яl oyunlarы zalыnыn tikilmяsi, шяhid anasы Hяvva Qяniyeva tibb tяhsilli nяvяsi Hяsяnova Чinarя Nizam qыzыnыn iшlя tяmin olunmasыna kюmяklik gюstяrilmяsi, шяhid anasы Suqrяt Sяmяdova evlя tяmin olunmasыna kюmяklik gюstяrilmяsi vя sairlя baьlы tяlяb vя tяkliflяrini irяli sцrmцшlяr

Kяnd sakini Habil Mustafayev tam orta mяktяnin яsaslы tяmiri, Иntizar Иsmayыlova hяyяtindяn keчяn elektrik xяttinin yerinin dяyiшdirilmяsi, Яhmяdiyя Rцstяmov taxыl biчini цчцn яlavя kombayn verilmяsi, yaшadыьы яrazidя yararsыz elek-

trik dirяklяrinin dяyiшdirilmяsi, Яhmяd Bяdяlov kяndin mяrkяzi kцчяsinin asfaltlaшdыrыlmasы, Яlяddin Sцleymanov kяnddя aptek aчыlmasы vя sairlя baьlы tяlяb vя tяkliflяrini irяli sцrmцшlяr

Cяfяrabad kяndindя Иyunun 13-dя Cяfяrabad kяndinin sakinlяri ilя кечирилян эюрцшдя hяmin kяndlяrin sakinlяri ilя yanaшы, baшчыnыn mцavinlяri, aparatыn шюbя mцdirlяri, ayrыayrы xidmяt tяшkilatlarыnыn rяhbяlяri dя iшtirak etmiшlяr.

Шяkinin Baш Zяyzid kяndinя tяbii qaz verilmiшdir

rыlmышdыr. Иlkin mяrhяlяdя kяnddя 105 abonent tяbii qazdan istifadя edяcяkdir.

Sonra qaz xяttinin aчыlышыnы bildirяn mяшяl alovlandыrыlmыш vя kяndя tяbii qazыn verilmяsinя baшlanmышdыr.

Шяkidя dюvlяt qulluqчularыnыn peшя bayramы qeyd edilmiшdir

Иyunun 14-dя Шяki Mяrkяzi Rayon Xяstяxanasыnыn nяzdindяki doьum evinin bazasыnda yaradыlmыш Regional Perinatal Mяrkяzin aчыlыш mяrasimi olmuшdur .

Mяrasimdя AR Sяhiyyя naziri Oqtay Шirяliyev, Шяki шяhяr Иcra Hakimyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov , mяrkяzin hяkim vя orta tibb iшчilяri iшtirak etmiшlяr.

"Rossiya 24" telekanalыnda Azяrbaycanыn qяdim Шяki шяhяrinя hяsr olunmuш veriliш yayыmlanmышdыr.

23 iyun - Dюvlяt Qulluqчularыnыn peшя bayramы mцnasibяtilя 22 iyun 2013cц il tarixdя шяhяr rяhbяrliyi baшda olmaqla Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin яmяkdaшlarы, Шяkidя fяaliyyяt gюstяrяn idarя, mцяssisя vя tяшkilatlarda чalышan dюvlяt qulluqчularы Цmummilli lider Heydяr Яliyevin шяhяr icra hakimiyyяtinin binasы qarшыsыndakы abidяsi юnцnя gцl-чiчяk dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad etmiшlяr.

Uzun fasilяdяn sonra iyunun 26da Шяki rayonunun Baш Zяyzid kяndinя tяbii qaz verilmiшdir.

Bu mцnasibяtlя keчirilяn mяrasimdя чыxыш edяnlяr яlamяtdar bir tarixdя Azяrbaycan Respublikasы Silahlы Qцvvяlяrinin yaranmasыnыn 95-ci ildюnцmцnцn tяntяnяli шяkildя qeyd olunduьu bir gцndя kяndя tяbii qazыn verilmяsini sakinlяr цчцn яsl bayram hяdiyyяsi olduьunu bildirmiшlяr.

Mяrasimdя son illяr яhalinin tяbii qazla tяminatыnыn yaxшыlaшdыrыlmasы istiqamяtindя hяyata keчirilяn tяdbirlяrdяn danышыlmыш, regionlarыn sosial-iqtisadi inkiшafыna dair ikinci Dюvlяt Proqramыna uyьun olaraq Шяki rayonunun yaшayыш mяntяqяlяrinin qazlaшdыrыlmasы istiqamяtindя mцvafiq tяdbirlяrin hяyata keчirildiyi diqqяtя чatdыrыlmышdыr.

Qeyd olunmuшdur ki, hazыrda rayonun 22 yaшayыш mяntяqяsi qazlaшdыrыlmышdыr. Rayon цzrя 20 minя yaxыn abonent tяbii qazdan istifadя edir. Baш Zяyzid kяndinin qazlaшdыrыlmasы mяqsяdilя 14 kilometr uzunluьunda mцxtяlif diametrli metal borular чяkilmiш vя ya tяmir olunmuшdur. Abonentlяrя sayьac vя fяrdi tяnzimlяyicilяr quraшdы-

Yuxarы Karvansara mehmanxana kompleksindя keчirilяn tяdbirindя чыxыш edяn Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov dюvlяt qulluqчularыnы peшя bayramы mцnasibяtilя tяbrik etmiш, bu gцnцn tяsis edilmяsinin яhяmiyyяtindяn danышmыш vя Prezident Иlham Яliyevin юlkяmizdя mцasir dюvlяt quruculuьu sisteminin, elяcя dя vahid dюvlяt siyasяtinin formalaшdыrыlmasы vя inkiшafы sahяsindя apardыьы islahatlar barяdя яtraflы mяlumat vermiшdir.

Bayram sцfrяsi яtrafыnda keчirilяn tяdbirdя шяhяrimizin incяsяnяt ustalarы maraqlы konsert proqramы ilя чыxыш etmiшlяr.

Шяkidя Regional Perinatal Mяrkяz fяaliyyяtя baшlamышdыr

"Rossiya 24" telekanalы Шяkiйя hяsr olunmuш veriliш yayыmlamышdыr Veriliшdя шяhяrin qяdim tarixindяn vя bяnzяrsiz koloritindяn, шяhяr sakinlяrindяn, onlarыn qonaqpяrvяrliyindяn vя incя yumor hissindяn sюz aчыlыr. Mцяlliflяr Шяkidя ipяk vя xalчa istehsalы tarixinя toxunmuш, mцasir avadanlыqla tяchiz edilmiш ipяk kombinatы barяdя mяlumat vermiшlяr.

Rusiya telekanalыnыn izlяyicilяri hazыrda otel funksiyalarыnы yerinя yetirяn karvansaralarla, qяdim diyarыn turizm potensialы vя nadir tяbiяti, Шяkinin yaxыnlыьыnda

Mяlumat verilmiшdir ki, Mяrkяz Prezident Иlham Яliyevin tapшыrыьы ilя Nazirlяr Kabineti tяrяfindяn qяbul olunmuш "Ana vя uшaqlarыn saьlamlыqlarыnыn qorunmasыna dair tяdbirlяr Proqramы"na uyьun olaraq tяшkil olunmuшdur. 1985-ci ildяn fяaliyyяt gюstяrяn bu binada Sяhiyyя Nazirliyinin sifariшi, Dцnya Bankыnыn maliyyя dяstяyi ilя 2011-ci ildя яsaslы tяmir iшlяrinя baшlanmышdыr.

Dцnya standartlarыnыn tяlяblяrinя cavab verяn яn mцasir tibb avadanlыьы ilя tяchiz edilmiш mяrkяzdя hamilяliyin patologiyasы, anesteziologiya vя reanimasiya, yeni doьulmuшlarыn intensiv terapiyasы, konsultativ mяslяhяt vя digяr шюbяlяr fяaliyyяt gюstяrir. Mяrkяzdя чalышan mama-ginekoloq, hяkim vя orta tibb iшчilяri Tцrkiyяnin qabaqcыl xяstяxanalarыnda ixtisaslarыnы artыrmышlar. Mяrkяz 9 rayonun яhalisinя xidmяt gюstяrяcяkdir.

Mяrkяzin binasы ilя yaxыndan tanыш olan sяhiyyя naziri kollektivя tapшыrыq vя tюvsiyyяlяrini bildirmiшdir.

yerlяшяn qяdim alban kilsяsi ilя tanыш olmuшlar.

Veriliшdя Шяki xanlыьыnыn vя onun rяmzi olan Шяki Xan Sarayыnыn tarixindяn dя danышыlmышdыr. Mцяlliflяr bildirmiшlяr ki, Шяki Xan Sarayы Azяrbaycan memarlыьыnыn яn yaxшы яnяnяlяrinin tяcяssцmцdцr.

Veriliшdя yemяklяri юzцnяmяxsus vя яvяzolunmaz dadы ilя seчilяn Шяki mяtbяxinin zяngin яnяnяlяri xцsusi vurьulanmышdыr.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:29 Page 5

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.5

"Biz Bir Millet Иki Devletiz" Azerbaycan Topraьыnы Meram'a Getirdiler Шяки Бялядиййяси коллективинин гардаш Тцркийя Республикасына олан сяфяри щаггында Мярам Бялядиййясинин meram.bel.tr интернет сайдында верилян мялумат

Иki baшkan Azerbaycan'dan getirilen topraьы Meram Belediyesi'nce yaptыrыlan Шeki Parkы'na vatandaшlarыn alkышlarы iчinde bыraktыlar.

Meram Belediyesi'nin kardeш belediyesi olan Azerbaycan'ыn Шeki Belediye Baшkanы Fikret Caferov ve meclis цyelerinden oluшan heyet Konya'ya geldi.

Azeri heyet, iki belediye arasыndaki kardeшliьin pekiшmesi iчin цlkelerinden getirdikleri topraьы Meram Belediyesi tarafыndan yaptыrыlan Шeki Parkы'na bыraktы.

Meram Belediye Baшkanы Dr. Serdar Kalaycы, kыsa bir sцre юnce Alavardы Mahallesi'nde hizmete aчtыklarы Шeki Parkы'nda Azeri heyetle bir araya geldi.

Konya'da kendilerine gюsterilen misafirperverlikten duyduьu memnuniyeti ifade eden Шeki Belediye Baшkanы Fikret Caferov, "Kardeш belediyemiz tarafыndan buraya Шeki'nin ismini taшыyan bir park yapыlmasы bizi чok memnun etti. Sizlere Azerbaycan'dan, Шeki'den kardeшlerinizin selamыnы getirdik. Biz bu muhteшem kardeшliьin daha uzun sцre yaшamasыna vesile olmasы iчin Шeki'den getirdiьimiz topraьы sizin topraьыnыza bыrakmak istiyoruz. Biz bir millet iki devletiz. Tarih boyu kardeш olarak kalacaьыz ve hiч kimse bizim kardeшliьimizi bozamayacak." dedi.

Tцrkiye ve Azerbaycan'ыn tek millet ve iki ayrы devlet olduьunu vurgulayan Meram Belediye Baшkanы Dr. Serdar Kalaycы ise, "Kardeш цlkemiz Azerbaycan'ыn tarihi шehirlerinden biri olan Шeki ile geчtiьimiz yыl iчerisinde kardeш шehir protokolцnц imzaladыk.

Tek millet ve iki ayrы devlet olarak birlik ve beraberliьimizi tцm dцnyaya gюstermenin gayreti iчindeyiz. Belediye olarak ilk kardeш шehir parkыmыzы Alavardы Mahallemizde hizmete aчmышtыk. Kardeш belediye heyeti, Шeki'den getirilen topraьы bu parka bыrakarak kardeшliьimizi daha da pekiшtirmiш olacak. Иnшallah biz de kыsa bir sцre iчinde Meram'ыn topraьыnы Azerbaycan'a gюtцreceьiz." diye konuшtu. Иki baшkan Azerbaycan'dan getirilen topraьы Meram Belediyesi'nce yaptыrыlan Шeki Parkы'na vatandaшlarыn alkышlarы iчinde bыraktыlar. Bu arada parktaki vatandaшlar da

Шeki Belediye Baшkanы Fikret Caferov, erliьi temsil etmesi amacыyla Azerbaycan'ыn geleneksel papaьыnы Meram Belediye Baшkanы Dr. Serdar Kalaycы'ya hediye etti. kardeш цlke heyetine yakыn ilgi gюsterdiler. Шeki Belediye Baшkanы Fikret Caferov, erliьi temsil etmesi amacыyla Azerbaycan'ыn geleneksel papaьыnы Meram Belediye Baшkanы Dr.

Serdar Kalaycы'ya hediye etti. Иki belediyenin heyeti daha sonra parktaki vatandaшlarla sohbet ettiler. www.meram.bel.tr

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 6

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.6

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Шяки Бялядиййясинин 2013-ъц ил цчцн Б Ц Д Ъ Я С И Шяки Бялядиййяси цзря 2013-ъц илин бцдъя лайищяси яразинин сосиал-игтисади инкишафы иля прогнозлар, гцввядя олан верэи дяряъяляри ясасында мювъуд малиййя мянбяляри цзря ресурслар, йяни физики шяхслярин верэийя ъялб едилмяли щяйятйаны торпаг сащяляринин физики щяъми, гейдиййатда олан дашынмаз ямлак вя онларын верэийя ъялб олунмалы дяйяри, бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларда, бина вя диэяр обйектлярдя йерляшдирилян кцчя рекламларына юдянилян щаггын дяйяри, бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларын иъаря щаггынын дяйяри, курорт рцсуму, мещманхана вя автомобил дайанаъагларындан дахил олан рцсумун дяйяри, Щ.Ялийев паркындан эялян эялирлярин дяйяри, торпаг сатышындан дахил олан эялирин дяйяри вя саир мянбяляр ясасында щазырланмышдыр. "Бялядиййялярин малиййясинин ясаслары щаггында" Азярбайъан Республикасы Ганунунун 10-ъу маддясиня ясасян нювбяти бцдъя или цчцн йерли бцдъя щаггында гярар лайищяси мцвафиг сянядлярля бирликдя ъари илин нойабр айынын 25-дян эеъ олмайараг бялядиййя иъласынын мцзакирясиня вя тясдигиня тягдим едилир. Йерли бцдъянин лайищяси бялядиййя иъласына тягдим едилдийи тарихдян 10-эцн ярзиндя йерли ящалинин онунла таныш олмасы мягсядиля мятбуатда дяръ едилир, нювбяти бцдъя или цзря йерли бцдъянин лайищяси бялядиййя иъласынын ъари илин декабр айынын 20-дян эеъ олмайараг тясдиг едилир. Шяки Бялядиййясинин нювбяти бцдъя или цчцн йерли бцдъя лайищяси "Бцдъя системи щаггында", "Бялядиййялярин малиййясинин ясаслары щаггында", "Йерли (бялядиййя) верэиляр вя юдянишляр щаггында" Азярбайъан Республикасынын га-нунларына, щямчинин Азярбайъан Республикасы Назирляр Кабинетинин 2004-ъц ил 6 октйабр тарихли 149 нюмряли гярарына уйьун олараг щазырланмышдыр.

Эялирляр цзря Шяки Бялядиййясинин 2013-ъц ил бцдъяси 420000 (дюрд йцз ийирми мин) манат прогнозлашдырылмышдыр. Эялирлярин 28000 манаты (х/ч 6,7%) физики шяхслярдян торпаг верэисинин, 12000 манаты (х/ч 2,9%) физики шяхслярдян ямлак верэисинин, 300 манаты

(х/ч 0,1%) йерли ящямиййятли тикинти материаллары цзря мядян верэисинин, 5000 манаты (х/ч 1,2%) бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларда, бина вя диэяр обйектлярдя йерляшдирилян кцчя рекламына эюря рцсумдан, 14000 манаты (х/ч 3,3%) торпагларын иъаря щаггындан, 1400 манаты (х/ч 0,3%) курорт, мещманхана вя автомобил дайанаъаьы рцсумларындан, 10000 манаты (х/ч 2,3%) Щ.Ялийев адына паркдан дахил олан эялирлярдян, 2000 манаты (х/ч 0,5%) ясас вясаитлярин юзялляшдирлмясиндян дахил олмалардан, 326800 манаты (х/ч 77,9%) торпаг сатышындан дахил олмалардан, 5500 манаты (х/ч 1,3%) саир дахил олмалардан, 15000 манаты (х/ч 3,5%) дотасийадан дахил олманын пайына дцшцр. Физики шяхслярдян торпаг вя ямлак верэиляри дахилолмалары Азярбайъан Республикасынын верэи мяъялляси иля мцяййянляшдирилмиш верэи дяряъяляриня уйьун олараг щесабланмышдыр.

Хяръляр цзря Шяки Бялядиййяси цзря 2013-ъц ил цзря бцдъя хяръляри 420000 манат прогнозлашдырылмышдыр. Штатда олан 17 няфяр ишчинин ямяк щаггы фонду 77400 манат (х/ч 18,4%), штатдан кянар ишчилярин ямяк щаггы фонду 45088 манат (х/ч 10,7%), ямяйин юдянилмяси иля баьлы саир пул юдянишляри 10000 манат (х/ч 2,4%) тяшкил едир ки, ъями ямяк щаггы фонду

132488 манат (х/ч 31,5%) нязярдя тутулмушдур. Нязярдя тутулмуш ямяк щаггы фондуна уйьун олараг Дювлят Сосиал Мцдафия Фондуна 22% щесабы иля 29147 манат (х/ч 6,9%) сосиал сыьорта щаггы щесабланмышдыр. Мювъуд ганунчулуьа уйьун олараг мцвяггяти ямяк габилиййятини итирмяйя эюря 2 щяфтялик (14 эцнлцк) мцавинят мцяссися тяряфиндян юдянилдийиндян хястялик вярягяляриня вя саир юдянишляря эюря 2000 манат (0,5%) вясаит нязярдя тутулмушдур. Йерли бялядиййя орган-лары апаратынын сахланылмасына ашаьыдакы хяръляр нязярдя тутулмушдур.

Эюстяриъиляр

манат (х/ч 0,5%); 4. Мядяниййят, инъясянят, кцтляви информасийа бядян тярбийяси вя дин сащясиндя фяалиййятин тянзимлянмяси хяръляриня 20000 манат (х/ч 4,8%); 5. Мянзил коммунал тясяррцфаты, мцлки мцдафия, абадлыг ишляри, йол тикинтиси вя тямири хяръляриня 182465 манат (х/ч 43,4%); 6. Кянд тясяррцфаты, мешя тясяррцфаты хяръляриня 200 манат (х/ч 0,05%); 7. Ясас бюлмяляря аид едилмяйян хяръляря 1000 манат (х/ч 0,2%); сярф едиляъякдир.

- Дяфтярхана лявазиматы, ъари тясяррцфат мягсядляри цчцн мал вя материалларын алынмасына 5000 манат (х/ч 1,2%); - Езамиййя хидмяти вя 1. Тящсил хяръляриня сяфярлярин юдянишиня 10000 ма(х.ч. - бцдъядя хцсуси чякиси; 1000 манат (х/ч 0,2%); нат (х/ч 2,4%); Мябляь - манатла) 2. Сящиййя хяръляриня - Йанаъаг вя сцртэц материаллар алынмасына 3000 1000 манат (х/ч 0,2%); Шяки Бялядиййяси 3. Сосиал мцдафия вя манат (х/ч 0,7%); - Саир няглиййат хид- сосиал тяминат хяръляриня 2000 мятляри щаггынын юдянилмясиня 2000 манат (0,5%); № Эюстяриъиляр Мябляь - Раби- Игтисади тя хидмятляри тяснифат (манат) щаггынын юдяЙерли бялядиййя органлары апаратынын сахланылмасы 212335,0 1 нилмясиня 4000 манат (х/ч О ъцмлядян 1,0%); 77400,0 - Елект- 211100 Штатда олан ишчилярин ямяк щаггы рик енержи щаггы- 211200 Штатдан кянар ишчилярин ямяк щаггы 45088,0 нын юдянилмясиЯмяйин юдяниши иля баьлы саир пул юдянишляри 10000,0 211300 ня 15000 ма-

Шяки Бялядийясинин 2013-ъц ил цчцн бцдъя хяръляри

Шяки Бялядийясинин 2013-ъц ил цчцн бцдъя эялирляри №

нат (х/ч 3,5%); - Су канализасийа щаггынын юдянилмясиня 700 манат (х/ч 0,2%); - Саир коммунал хидмятлярин щаггынын юдянилмясиня 3000 манат (х/ч 0,7%); - Инвентар - аваданлыьын алынмасы вя тямири хяръляринин юдянилмясиня 2000 манат (х/ч 0,5%); - бинанын ъари тямир хяръляринин юдянилмясиня 1000 манат (х/ч 0,2%); - Ясас вясаитлярин алынмасына 2000 манат (х/ч0,5%); - Саир ъари хяръляриня 2000 манат (х/ч 0,5%);

Мябляь (манат)

29147,0

274300 Хястялик вярягяляриня вя с. юдянишляр 221000 Дяфтярхана лявазиматы, ъари тясяррцфат мягсядляри цчцн мал вя

1000,0

материалларын алынмасы

222100 223100 223200 224810 224100 224300 224600

5000,0

Езамиййя хидмяти, сяфярляр вя ишчиляря компенсасийа юдяниши

10000,0

Йанаъаг вя сцртэц материалларынын алынмасы

3000,0

Саир няглиййат хидмятляри щаггынын юдянилмяси

2000,0

Рабитя хидмятляри щаггынын юдянилмяси

4000,0

Електрик енержи щаггынын юдянилмяси

15000,0

1.

2.

Мцяссися вя тяшкилатларын мянфяят верэиси Физики шяхслярин торпаг верэиси

28000,0

3.

Физики шяхслярин ямлак верэиси

12000,0

4.

Йерли ящямиййятли тикинти материаллары цзря мядян верэиси

300,0

5.

Саир дахилолмалар

5000,0

6.

Физики вя щцгуги шяхслярин малиййя йардымлары вя ианяляр

200,0

7.

Бялядиййя мцлкиййятиндя олан торпагларда, бина вя диэяр обйектлярдя йерляшдирилян кцчя рекламына эюря йайыъы тяряфиндян юдянилян щагг

5000,0

225400 Инвентар аваданлыьын алынмасы вя тямири хяръляринин юдянилмяси

2000,0

221320 Биналарын ъари тямири хяръляринин юдянилмяси 311000 Ясас вясаитлярин алынмасы

1000,0

14000,0

282000 Саир ъари хяръляр Тящсил хяръляри 4

2000,0

Сящиййя хяръляри

1000,0

Сосиал Мцдафия вя сосиал тяминат хяръляри

2000,0

8.

9.

Торпаг иъаря щаггы Курорт рцсуму, мещманхана вя автомобил дайанаъаьындан рцсум

10.

Щ.Ялийев адына паркдан эялян эялирляр

11.

Хяръляри юдямяк цчцн йюнялдилян илин яввялиня бцдъя галыьы

12.

Ясас вясаитлярин юзялляшдирилмясиндян дахилолмалар

13.

Торпаг сятышындан дахил олан эялир

14.

Гейри мадди активлярин сатышындан дахил олан эялир Ъями:

15.

Субсидийа: Йекуну:

200,0

212100 Дювлят Сосиал Мцдафия Фондуна айырмалар

1400,0 10000,0 -----2000,0 326800,0 100,0

5 6 7 8

405000,0

9

15000,0

14

420000,0

Су-канализасийа щаггынын юдянилмяси

700,0

Саир коммунал хидмятляри щаггынын юдянилмяси

3000,0

2000,0 1000,0

Мядяниййят, инъясянят, кцтляви информасийа, бядян тярбийяси вя Дин сащясиндя фяалиййятин хяръляри Мянзил коммунал тясяррцфаты, абадлыг ишляри, йол тикинтиси вя тямири хяръляри Кянд тясяррцфаты, мешя тясяррцфаты хяръляри Ясас бюлмяляря аид едилмяйян хяръляр Хярълярин ъями:

20000,0 182465,0 200,0 1000,0

420000,0

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 7

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Мeliorasiya vя su tяsяrrцfatы iшчilяrinin peшя bayramы qeyd olunmuшdur

Rabitя vя informasiya texnologiyalarы naziri vяtяndaшlarы qяbul etmiшdir Иyunun 19-da rabitя vя informasiya texnologiyalarы naziri Яli Abbasov Шяki Telekommunikasiya Qovшaьыnыn binasыnda Шяkidяn, elяcя dя Balakяn, Zaqatala Qax, Oьuz, Qяbяlя rayonlarыndan vя Mingячevir шяhяrindяn olan vяtяndaшlarы qяbul etmiшdir.

Nazirliyin struktur rяhbяrlяrinin iшtirakы ilя keчirilяn qяbul zamanы bu bюlgяdяn olan vяtяndaшlarыn шikayяt vя mцraciяtlяri dinlяnilmiшdir.

Vяtяndaшlarыn mцraciяtlяrindя qaldыrыlan mяsяlяlяr nazirliyin mцvafiq qurumlarыnыn яmяkdaшlarыnыn iшtirakы ilя araшdыrыlmыш, mцraciяtlяrin bяzilяri yerindяcя hяllini tapmышdыr.

Qяbuldan sonra nazir Яli Abbasov jurnalistlяrя bildirmiшdir ki, mцraciяtlяrdяn цчц mцnasib iшlя tяmin olunmalarыna kюmяk gюstяrilmяsi ilя baьlы olmuшdur.

Nazir vurьulamышdыr ki, son illяr yeni iш yerlяrinin aчыlmasы bюlgяlяrdя dя sцrяtlяndiyi цчцn belя problemlяrin hяlli artыq чяtinlik tюrяtmir. Hяr цч vяtяndaшыn mцraciяti mцsbяt hяll edilmiшdir. Mцraciяtlяrin bir neчяsi ucqar kяndlяrdя mюvcud rabitя problemlяri ilя baьlы olmuшdur. Nazir bildirmiшdir ki, artыq яn ucqar kяndlяrdя dя яhalinin internet xidmяtlяrindяn yararlanmaq istяmяsi sevindirici haldыr. Qяbul zamanы bir neчя valideyn isя ali mяktяblяrdя tяhsil alan юvladlarыnыn tяhsil xяrclяrinin юdяnilmяsinя kюmяk gюstяrilmяsini xahiш etmiшlяr. Bu mцraciяtlяr dя demяk olar ki, mцsbяt hяllini tapmышdыr. Яli Abbasov vяtяndaшlarыn nazirliyin fяaliyyяt dairяsinя aid olmayan mяsяlяlяrlя baьlы mцraciяtlяrinin dя qeydiyyata alыnaraq mцvafiq qurumlara gюndяrilяcяyini diqqяtя чatdыrmышdыr.

БЯЛЯДИЙЙЯЛЯРДЯН ХОШ МЦЖДЯЛЯР 2013-cц ilin биринъи yarыmilindя bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяti haqqыnda Yeganя ГАФФАРОВА, Шяки Статистика Идарясинин баш мяслящятчиси

Юlkяmiz mцstяqillik яldя etdikdяn sonra hяyata keчirilяn sistemli, яsaslandыrыlmыш sosial-iqyisadi islahatlar, bazar iqtisadi sisteminя keчilmяsi bцtцn sahяlяrdя oldugu kimi bяlяdiyyяlяrin inkiшafina sяbяb oldu. Яhalinin yaшayыш sяviyyяsinin vя sosial rifahыnыn yцksяliш fonunda юlkя bяlяdiyyяlяri dя son illяr yerli яhяmiyyяtli mяsяlяlяriн hяllindя fяallыgыnы artыraraq, sяlahiyyяtlяri чяrcivяsindя konkret iшlяr gюrurlяr. Шяhяr, qяsяbя vя kяndlяrin abadlaшdыrыlmasы, sosial obyektlяrin, yollarыn, yaшayыш mяntяqяlяrindя elektrik vя qaz xяtlяrinin tяmiri, su tяchizatы, ekoloji problemlяrin hяlli, sadя idman meydanчalarыnыn inшasы vя digяr sahяlяrdя bяlяdiyyяlяrin rolu xeyli artmышdыr. Bir чox bяlяdiyyяlяr vяtяndaшlarыn цmиdlяrini doьruldur, mцvafiq iqtisadi vя maliyyя potensialы яldя edяrяk sakinlяrin sosial sifariшlяrinin hяllinя nail olurlar. Mяhz buna gюrя dя bяlяdiyyяlяrin yaradыlmasы vя dinamik inkiшaf etdirilmяsi, iшчi qцvvяsindяn, su vя torpaq ehtiyatlarindan, iqlimdяn, kurort, mяdяni-maarif, tяhsil, rabitя, sяhiyyя vя digяr bu kimi sahяlяrdяki imkanlardan sяmяrяli istifadя etmяk yerli яhalinin yaшayыш tяrzini yaxшыlaшdыrmaga imkan verir.

2013-cц ilin биринъи алты ayыnda Шяki rayonunda 40 bяlяdiyyя fяaliyyяt gюstяriб ки, онларын да щямин дюврдя bцdcя gяlirляри 8392.8 min manat тяшкил етмишдир. Bu да ютян ilin мцvafiq dюvrц ilя mцqayisяdя 7922.8 min manat, yяni 18 dяfя чoxdur.

2013-cц ilin биринъи yarыmilindя bяlяdiyyяlяrin gяlirinin 114.9 min manatы fiziki шяxslяrdяn йыьылмыш torpaq vergisi, 5.1 min manatы fiziki шяxs-

lяrdяn топланмыш яmlak vergisi, 55.8 min manatы bяlяdiyyя яmlakыnыn vя torpaьыnын icarяyя verilmяsindяn, 8193.1 min manatы bяlяdiyyя яmlakыnыn vя torpaьыnыn юzяllяшdirilmяsindяn, 23.9 min manatы isя digяr gяlirlяr hesabыna daxil olmuшdur.

Rayonumuzda bяlяdiyyяlяrin fяaliyyяti artыq юzцnц dоьrultmaqdadыr. Яhali bяlяdiyyяlяrя etibar edir, onun fяaliyyяtinя bilavasitя kюmяklik эюстярир. Bяlяdiyyяlяr dя sakinlяrin hяyat шяraitinin yaxшыlaшdыrыlmasы, sosial problemlяrin hяlli, rifah halыnыn yцksяlmяsi истигамятиндя ьягсядйюнлц ишляр эюрцрляр.

Bяlяdiyyяlяr son illяrдя yerli яhяmiyyяtli mяsяlяlяrin hяllindя дя fяallыьыnы artыraraq, sяlahiyyяtlяri чяrчivяsindя konkret мясялялярин щялл едирляр. Ону да гейд едяк ки, бяlяdiyyяlяrдя yerli юzцnцidarяetmя orqanыnыn saxlanmasыna 378.6 min manat. яvvяlki illя mцqayisяdя 33.4 min manat az vяsait xяrclяnmiшdir. Йахшы билирик ки, хalqыn inkiшaf perespektivlяri tяhsilin sяviyyяsindяn asыlыdыr. Бялядиййяляр тяряфиндян тяhsilя 2.1 manat, яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцndяn 0.4 min manat, idmana 2.8 min manat, яvvяlki ildяn 1.8 min manat чox vяsait sяrf edilmiшdir.

Bяlяdiyyяlяr aztяminatlы ailяlяrin mюvcud problemlяrinin hяlli istiqamяtindя dя gяrяkli addыmlar atыr, onlara yardыm gюstяrirlяr. Bu baxыmdan bяlяdiyyяlяr bu ilин илк йфрымилиндя 16.7 min manat, яvvяlki ildяn 4.8 min manat чox yardыm vermiшlяr.

Bяlяdiyyяlяr тяряфиндян kяnd yollarыnыn tяmirinя 29.8 min manat, яvvяlki ilдякиня nisbяtяn 2.7 min manat az, kommunal xяrclяrя 8034.2 min manat, яvvяlki ilin mцvafiq dюvrцnя nisbяtяn 7972.1 min manat чox vяsait xяrclяmiшlяr, ancaq ardыcыl olaraq bu sahяyя ilboyu vяsait ayrilmasы nяzяrdя tutulmuшdur. Эцман едилир ки, бяlяdiyyяlяr bundan sonra da rayonun bцtцn sosial-iqtisadi problemlяrinin hяllindя fяal iшtirak edяcяklяr.

5 iyun 2013-cц il tarixdя Шяki шяhяrindя yerlяшяn Heydяr Яliyev Mяrkяzindя meliorasiya vя su tяsяrrцfatы iшчilяrinin peшя bayramы mцnasibяtilя tяdbir keчirilmiшdir. Tяdbirdя шяhяr suvarma sistemlяri, subartezian quyularыnыn istismarы, Acыnohur qыш otlaqlarыnыn vя Яyriчay su anbarыnыn istismarы idarяlяrinin rяhbяr iшчilяri, яmяk kollektivlяrinin nцmayяndяlяri iшtirak etmiшlяr.

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя цmummilli lider Heydяr Яliyevin xatirяsini ehtiramla yad edяrяk abidяsi юnцnя gцl dяstяlяri dцzmцшlяr.

Daha sonra keчirilяn tяdbirdя чыxыш edяnlяr bildirmiшlяr ki, respublikamыzda meliorasiya vя su tяsяrrцfatы iшlяrinin tяmяli XX яsrin яvvяllяrindя qoyulsa da, onun яsas inkiшafыna ulu юndяr Heydяr Яliyev 1969-1982-ci illяrdя nail olmuшdur.

Hяmin illяrdя regionlarda iri su anbarlarы, hidroqovшaqlar, nasos stansiyalarы, texniki cяhяtdяn mцasir meliorasiya vя irriqasiya sistemlяri tikilib istifadяyя verilmiш, suvarыlan torpaqlarыn цmumi sahяsi 2 dяfя artmышdыr.

Ulu юndяr Heydяr Яliyevin юlkяdя meliorasiya vя su tяsяrrцfatыnыn inkiшafыna gюstяrdiyi qayьы hazыrda onun layiqli davamчыsы Prezident Иlham Яliyevin rяhbяrliyi altыnda uьurla davam etdirilir.

Natiqlяr son illяr Шяkidя kяnd tяsяrrцfatы яkinlяrini fasilяsiz olaraq suvarma suyu ilя tяmin etmяk цчцn istismar vя tяmir-bяrpa iшlяrinin sяmяrяliliyinin yцksяldilmяsi цzrя tяdbirlяrin hяyata ke-чirildiyini qeyd etmiшlяr.

Tяdbirin sonunda iшindя fяrqlяnяn meliorasiya vя su tяsяrrцfatы iшчilяrinя fяxri fяrmanlar verilmiшdir.

Milli Qurtuluш gцnц mцnasibяtilя bayram konserti vя atяшfяшanlыq olmuшdur 15 iyun-Milli Qurtuluш gцnц mцnasibяtilя Шяki шяhяrinin mяrkяzi meydanыnda mюhtяшяm bayram konserti tяшkil olunmuшdur.

Minlяrlя шяhяr sakininin qatыldыьы bayram konsertindя шяhяr rяhbяrliyi, ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri, qonaqlar iшtirak etmiшdir.

Tяdbirdя tanыnmыш mцьяnni Nadir Qaffarzadя maraqlы konsert proqramы ilя чыxыш etmiшdir. Musiqiчilяrin mцшayiяti ilя яn son mahnыlarыnы sяslяndirяn mцьяnni tamaшaчыlara maraqlы bir gecя bяxш etmiшdir.

Tяdbir bayram atяшfяшanlыьы ilя baшa чatmышdыr.

Milli Qurtuluш Gцnц яrяfяsindя yeni mяktяb binalarы istifadяyя verilmiшdir 15 iyun-Milli Qurtuluш gцnц mцnasibяtilя 12 iyun 2013-cц il tarixdя шяhяr rяhbяrliyi, ictimaiyyяtin nцmayяndяlяri Цmummilli lider Heydяr Яliyevin шяhяr icra hakimiyyяtinin binasы qarшыsыndakы abidяsi юnцnя gцl-чiчяk dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad etmiшlяr.

Sonra Шяki rayonunun Яliyar kяnd цmumi orta mяktяbi цчцn tikilmiш 80 шagird yerlik vя Aшaьы Layыsqы kяnd tam orta mяktяbi цчцn tikilmiш 360 шagird yerlik yeni mяktяb binalarыnыn aчыlышы olmuшdur. Шяhяr rяhbяrliyinin, ictimaiyyяt nцmayяndяlяrinin, mцяllim vя шagirdlяrin, kяnd sakinlяrinin iшtirakы ilя keчirilяn aчыlыш mяrasimlяrindя юlkяmizdя tяhsil sahяsinin inkiшafыna gюstяrilяn yцksяk dюvlяt qayьыsыndan danышыlmыш, mяktяblяrin madditexniki bazasыnыn mюhkяmlяndirilmяsi istiqamяtindя ardыcыl tяdbirlяrin hяyata keчirildiyi vurьulanmышdыr. Bildirilmiшdir ki, tяkcя son bir ildя Шяkidя dюvlяt vяsaiti vя digяr maliyyя mяnbяlяri hesabыna 8 yeni mяktяb binasы tikilib istifadяyя verilmiш, bir neчя mяktяb binasы яsaslы tяmir edilmiшdir.

сящ.7 Mяrasimlяrdя чыxыш edяn kяnd sakinlяri, ziyalыlar mцasir tariximizin яn шanlы sяhifяlяrindяn olan 15 iyun - Milli Qurtuluш Gцnц яrяfяsindя belя dяyяrli hяdiyyяyя, habelя tяhsilin inkiшafыna gюstяrilяn diqqяt vя qayьыya gюrя Prezident Иlham Яliyevя, elяcя dя Heydяr Яliyev Fondunun prezidenti, Milli Mяclisin deputatы Mehriban Яliyevaya dяrin minnяtdarlыqlarыnы bildirmiшlяr.

Rяmzi qыrmыzы lent kяsildikdяn sonra yeni mяktяb binalarыna baxыш keчirilmiшdir. Mяlumat verilmiшdir ki, Шяki шяhяrindяn 35 kilometr aralыda yerlяшяn Яlyar kяndindяki 80 шagird yerlik yeni mяktяb binasыnda tяdrisin yцksяk sяviyyяdя tяшkili цчцn hяr cцr шяrait yaradыlmышdыr. Aшaьы Layыsqы kяndindяki 360 шagird yerlik ikimяrtяbяli yeni mяktяb binasыnda 18 sinif otaьы, laboratoriya vя fяnn kabinetlяri, kitabxana, yemяkxana, akt vя idman zallarы var. Hяr iki mяktяb binasыnda mцasir istilik sistemi quraшdыrыlmыш, binalar yeni inventar vя avadanlыqla tяchiz olunmuшdur.

Torpaq vя Xяritячяkmя Komitяsinin sяdri bюlgя vяtяndaшlarыnы qяbul etmiшdir Иyunun 6-da Dюvlяt Torpaq vя Xяritячяkmя Komitяsinin sяdri Qяrib Mяmmяdov Шяki шяhяrindя шimal-qяrb bюlgяsinin vяtяndaшlarыnы qяbul etmiшdir.

Azяrbaycan Mцяllimlяr Иnstitutu Шяki filialыnыn akt zalыnda Komitяnin шюbя vя struktur rяhbяrlяrinin iшtirakы ilя keчirilяn qяbulda Шяki, Mingячevir шяhяrindяn, Balakяn, Zaqatala, Qax, Oьuz vя Qяbяlя rayonlarыndan olan 60 nяfяrя yaxыn vяtяndaшыn mцraciяti dinlяnilmiшdir.

Qяbul barяdя яvvяlcяdяn kцtlяvi informasiya vasitяlяrindя mяlumat verilmiш, Komitяnin region цzrя bцtцn struktur vя шюbяlяrinin yerlяшdiyi inzibati binalarыn qarшыsыnda mцvafiq elanlar yerlяшdirilmiшdir.

Qяbul zamanы vяtяndaшlar яsasяn Rusiya vя digяr xarici юlkяlяrdя mцvяqqяti yaшamalarы ilя baьlы onlarыn adlarыnыn yerli aqrar islahat komissiyalarыn sяhvi sяbяbindяn siyahыlara salыnmamasы, hяyяtyanы sahяlяrinin meшя fondu vя qыш otlaьы яrazilяrinя dцшmяlяri, torpaq islahatы ilя baьlы mцvafiq sяnяdlяr iшlяnib tяrtib edilяrkяn mцяyyяn texniki qцsurlara yol verilmяsi vя digяr mяsяlяlяr barяdя mцraciяtlяr etmiшlяr.

Vяtяndaшlarыn mцraciяtlяrindя qaldыrыlan mяsяlяlяr Komitяnin mцvafiq шюbяlяrinin яmяkdaшlarы tяrяfindяn obyektiv шяkildя araшdыrыlmыш, qurumun sяlahiyyяtlяrinя aid olan mяsяlяlяrin hяlli цчцn aidiyyяti rayon vя шяhяr шюbяlяrinin rяhbяrlяrinя yerindяcя rяsmi qaydada tapшыrыqlar verilmiшdir. Qaldыrыlan mяsяlяlяr mцvafiq orqanlarыn iшtirakы ilя zяruri araшdыrma tяlяb etdiyi hallarda isя, belя mцraciяtlяr aidiyyяti qurumlara gюndяrilmяk цчцn Komitяnin kargцzarlыьыnda qeydiyyata alыnaraq nяzarяtя gюtцrцlmцшdцr.

Гiymяtli metallar sahяsindя fяaliyyяt gюstяrяn sahibkarlar цчцn maariflяndirmя tяdbiri keчirilmiшdir Azяrbaycan Respublikasы Maliyyя Nazirliyinin Qiymяtli Metallara vя Qiymяtli Daшlara Nяzarяt Dюvlяt Xidmяti tяrяfindяn "Qiymяtli metallar vя qiymяtli daшlar haqqыnda" Azяrbaycan Respublikasы Qanununun tяlяblяrinя яmяl edilmяsi ilя baьlы iyunun 11-dя Шяki шяhяrindя bюlgяdя fяaliyyяt gюstяrяn sahibkarlarыn iшtirakы ilя zona mцшavirяsi keчirilmiшdir.

Mцшavirяdя qiymяtli metallarыn vя qiymяtli daшlarыn, habelя onlardan hazыrlanmыш zяrgяrlik vя ya digяr mяiшяt mяmulatlarыnыn istehsalы, emalы, istifadяsi vя dюvriyyяsi fяaliyyяt nюvlяri ilя mяшьul olan sahibkarlara mцvafiq qanunvericiliyin tяlяblяri izah edilmiшdir.

Mцшavirяdя Xidmяt tяrяfindяn юtяn mцddяtdя hяyata keчirilяn nяzarяt tяdbirlяri diqqяtя чatdыrыlmыш, sahibkarlarы maraqlandыran mяsяlяlяrя aydыnlыq gяtirilmiш, яn чox rast gяlinяn nюqsanlar araшdыrыlmыш vя tяhlil edilmiшdir.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 8

сящ.8

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯЩЯРИМИЗИН ГОНАГЛАРЫ

Иkinci Цmumdцnya Mяdяniyyяtlяrarasы Dialoq Forumunun iшtirakчыlarы Шяkidяn xoш tяяssцratlarla ayrыlmышlar Bakыda keчirilяn Иkinci Цmumdцnya Mяdяniyyяtlяrarasы Dialoq Forumu iшtirakчыlarыnыn bir qrupu iyunun 2-dя Шяki шяhяrindя olmuшlar. Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя qonaqlar шяhяrin gюrmяli yerlяrini gяzmiш, tarixi-memarlыq abidяlяri ilя tanыш olmuшlar.

Tцrkiyянин baш prokuroru гонаьымыз olmuшdur Юlkяmizdя sяfяrdя olan Tцrkiyя Respublikasыnыn baш prokuroru Hesen Erbil vя onun rяhbяrlik etdiyi nцmayяndя heyяti iyunun 14-dя Шяkidя olmuшdur.

Sяfяr чяrчivяsindя qonaqlar шяhяrin gюrmяli yerlяrini gяzmiш, qяdim tarixi abidяlяri ilя tanыш olmuшlar. Шяrq memarlыьыnыn nadir incisi hesab olunan Шяki xanlarыnыn sarayы ilя tanышlыq tцrkiyяli qonaqlarыn bюyцk maraьыna sяbяb olmuшdur. Nцmayяndя heyяtinin цzvlяrini sarayыn hяyяtindя Шяki Шяhяr Иcra Hakimyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov qarшыlamышdыr.

Qonaqlarыn diqqяtinя чatdыrыlmышdыr ki, saray Azяrbaycanda ilk mцstяqil xanlыьыn яsasыnы

qoyan Hacы Чяlяbi xanыn nяvяsi Mяhяmmяd Hцseyn xanыn dюvrцndя, 1761-1762-ci illяrdя tikilmiшdir. 2012-ci ildя Шяki xanlarы sarayыnыn 250 illik yubileyi bюyцk tяntяnяlяrlя qeyd olunmuшdur.

Daha sonra nцmayяndя heyяtinin цzvlяri Kiш kяndindя yerlяшяn qяdim alban mяbяdini ziyarяt etmiшlяr.

Qonaqlarыn diqqяtinя чatdыrыlmышdыr ki, mяbяd eramыzыn birinci яsrindя Qafqaz Albaniyasыnda geniш yayыlan Ay mяbяdinin юzцlц цzяrindя qu-

rulmuшdur. Яhяng daшыndan tikilяn bu mяbяd erkяn orta яsrlяrdя yaranan ilk gцmbяzli, zal tipli mяbяddir. Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя tцrkiyяli qonaqlar XVЫЫЫ яsrin sonu - XЫX яsrin яvvяllяrindя inшa edilmiш "Yuxarы Karvansara" mehmanxana kompleksi ilя dя tanыш olmuшlar.

Tцrkiyяnin baш prokuroru Hesen Erbilin rяhbяrlik etdiyi nцmayяndя heyяti Шяkidяn xoш tяяssцratla ayrыlmышdыr.

Fransanыn Kolmar шяhяrinin nцmayяndя heyяti Шяkidя olmuшdur Forum iшtirakчыlarыnыn bu qяdim diyarla tanышlыьы Azяrbaycan memarlыьыnыn шah яsяrlяrindяn olan Шяki xanlarыnыn sarayыndan baшlamышdыr. Sarayыn hяyяtindя yaradыlmыш Шяki sяnяtkarlarыnыn яl iшlяrindяn ibarяt sяrgidя nцmayiш etdirilяn шяbяkя, aьac цzяrindя oyma, misgяrlik vя digяr sяnяtkarlыq nцmunяlяri, habelя yaшы beш yцzя чatan qoшa Xan чinarlarы forum iшtirakчыlarыnыn bюyцk maraьыna sяbяb olmuшdur. Qonaqlara sarayыn tarixi barяdя mяlumat verilmiшdir.

Forum iшtirakчыlarы sarayыn hяyяtindя Шяki Musiqi Kollecinin kamera ansamblыnыn ifasыnda klassik Avropa vя Azяrbaycan musiqilяrindяn parчalar dinlяmiш, xatirя шяkillяri чяkdirmiшlяr. Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя Mяdяniyyяtlяrarasы Dialoq Forumunun iшtirakчыlarы Kiш kяndindя yerlяшяn qяdim alban mяbяdini dя ziyarяt etmiшlяr.

Qonaqlara mяlumat verilmiшdir ki, mяbяd eramыzыn birinci яsrindя Qafqaz Albaniyasыnda geniш yayыlan Ay mяbяdinin юzцlц цzяrindя inшa edilmiшdir. Яhяng daшыndan tikilяn bu abidя erkяn orta яsrlяrdя yaranan ilk gцnbяzli, zal tipli mяbяddir. Mяbяd tarix-memarlыq abidяsi kimi dюvlяt tяrяfindяn qorunur.

Burada saxlanыlan qяdim vя nadir nцmunяlяr qonaqlarыn bюyцk maraьыna sяbяb olmuшdur.

Sяfяr чяrчivяsindя forum iшtirakчыlarы XЫX яsrя aid tarixi-memarlыq abidяsi Шяki Cцmя mяscidi vя XVЫЫЫ яsrin sonu-XЫX яsrin яvvяllяrindя inшa edilmiш "Yuxarы Karvansaray" mehmanxana kompleksi ilя dя tanыш olmuшlar.

Mяlumat verilmiшdir ki, Шяrq memarlыьы цslubunda tikilmiш bu karvansaray 300-я yaxыn otaq vя zirzяmidяn ibarяtdir. Hazыrda bu abidя mehmanxana kimi fяaliyyяt gюstяrir.

Qonaqlar abidяnin hяyяtindя Шяkinin milli mяtbяx nцmunяlяrini dadmышlar. Иkinci Цmumdцnya Mяdяniyyяtlяrarasы Dialoq Forumunun iшtirakчыlarы Шяkidяn xoш vя zяngin tяяssцratlarla ayrыlmышlar.

Mariya Шarlot Marion: “Hollandiyada sizin necя gюzяl mяdяniyyяtя sahib olduьunuz barяdя danышacaьam” Юlkяnizя ilk dяfя 6 il яvvяl, "DufoA" adlы Azяrbaycanыn Holland Dostlarы Fondunu yaradarkяn sяfяr etmiшdim. O zaman Azяrbaycanla, onun mяdяniyyяti vя incяsяnяti ilя mцяyyяn qяdяr tanыш olmuшdum.

Sяfяr zamanы Azяrbaycanda mцxtяlif filmlяr, чoxlu fotoшяkillяr чяkmiшdim. Musiqinizi xцsusilя daha чox sevirяm.

Bu sюzlяri Иkinci Цmumdцnya Mяdяniyyяtlяrarasы Dialoq Forumunun iшtirakчыsы, Azяrbaycanыn Holland Dostlarы Fondunun rяhbяri Mariya Шarlot Marion Шяkidя jurnalistlяrя mцsahibяsindя sюylяmiшdir. Шяki haqqыnda tяяssцratlarыnыn чox yцksяk olduьunu vurьulayan hollandiyalы qonaq demiшdir: "Шяkinin чox gюzяl tяbiяti vardыr. Иnsanlarы da istiqanlы vя sяmimidirlяr. Olduьum qыsa mцddяt яrzindя buralarы чox sevdim. Шяkidя чoxlu fotoшяkil чяkmiшяm. Hollandiyaya qayыdarkяn bu fotolarы mцtlяq

Mariya Шarlot Marion oradakы insanlara gюstяrяcяyяm, mяdяniyyяtinizi tanыdacaьam. Sizin necя gюzяl mяdяniyyяtя sahib olduьunuzu sюylяyяcяyяm".

Azяrbaycanыn Fransadakы sяfirliyinin tяшяbbцsц ilя bu юlkяnin Kolmar шяhяrinin nцmayяndя heyяti iyunun 1-dя Шяkidя olmuшdur. Kolmar шяhяrinin meri Jilber Meyerin baшчыlыq etdiyi nцmayяndя heyяtinin tяrkibinя meriyanыn nцmayяndяlяri, Fransanыn юlkяmizdяki sяfirliyinin mяsul яmяkdaшlarы vя digяr qonaqlar daxil идиляр. Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяtindя keчirilяn gюrцшdя fransalы qonaqlara шяhяrin tarixi, mяdяniyyяti, юzцnяmяxsus adяt-яnяnяlяri, iqtisadiyyatы, яhalinin mяшьuliyyяti, habelя turizm potensialы barяdя яtraflы mяlumat verilmiшdir. Qonaqlarыn diqqяtinя чatdыrыlmышdыr ki, 2012-ci ildя Шяki шяhяrinin yaranmasыnыn 2700 illiyi tяntяnя ilя qeyd olunmuшdur. Qяdim ipяkчilik яnяnяlяrinя malik Шяkidя fяaliyyяt gюstяrяn "Шяki-Иpяk" ASC regionun яn bюyцk sяnaye mцяssisяlяrindяndir.

Mцяssisя istehsal olunan ipяk mяhsullarы dцnyanыn bir sыra юlkяlяrinя ixrac olunur. Шяki, hяmчinin dцnya яhяmiyyяtli tarix-memarlыq abidяlяri ilя mяшhurdur. Burada turizmin inkiшaf etdirilmяsi чox яlveriшli coьrafi шяrait vя infrastruktur mюvcuddur. Hяr il bu шяhяrdя beynяlxalq sяviyyяli festivallar, tяdbirlяr keчirilir. Hazыrda шяhяr юzцnцn yeni inkiшaf mяrhяlяsini yaшayыr.

Sяmimi qonaqpяrvяrliyя gюrя minnяtdarlыьыnы bildirяn Jilber Meyer Шяki ilя Kolmar шяhяri arasыnda bir чox oxшar cяhяtlяrin olduьunu diqqяtя чatdыrmышdыr. Bildirilmiшdir ki, Kolmar шяhяrinin 70 min nяfяr яhalisi vardыr. Яtraf kяndlяr dя daxil olmaqla, bu bюlgяdя 110 min insan yaшayыr. Kolmar turizm шяhяridir.

Turizm sektoru шяhяr iqtisadiyyatыnыn 15 faizini tяшkil edir. Hяr il bu шяhяrя 3-3,5 milyon turist gяlir. Turistlяrin daha чox cяlb edilmяsi цчцn

Jilber Meyer, Fransanыn Kolmar шяhяrinin meri шяhяrdя ilboyu mцxtяlif festivallar, sяrgilяr vя digяr tяdbirlяr keчirilir. Mer gяlяcяkdя Шяki ilя Kolmar шяhяrlяrinin qardaшlaшmasыnda maraqlы olduqlarыnы bildirmiшdir.

Qonaqlara Шяki ilя baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunmuшdur.

Daha sonra fransalы qonaqlar шяhяrin gюrmяli yerlяrini gяzmiш, tarixi abidяlяri ilя tanыш olmuшlar. Шяki xan-

larыnыn sarayы ilя tanышlыq zamanы qonaqlarыn diqqяtinя чatdыrыlmышdыr ki, bu saray XVЫЫЫ яsrя aid dцnya яhяmiyyяtli nadir tarixi-memarlыq abidяsidir. Шяrq memarlыьыnыn incisi hesab olunan Шяki xanlarы sarayыnыn keчяn il 250 yaшы tamam olmuшdur.

Sarayыn hяyяtindяki 500 ilя yaxыn yaшы olan qoшa Xan чinarlarы fransalы qonaqlarыn xцsusi maraьыna sяbяb olmuшdur. Qonaqlar sarayыn eyvanыndan шяhяrin qяdim mяhяllяlяrini seyr etmiш, saray юnцndя xatirя шяkillяri чяkdirmiш, чay sцfrяsinя qonaq olmuшlar.

Sonra Kolmar шяhяrinin nцmayяndя heyяti fransыz dilinin dя tяdris olunduьu шяhяrdяki 1 saylы tam orta mяktяbя baш чяkmiш, mцяllimlяrlя gюrцшmцшdцr. Шяkiyя sяfяrlяri чяrчivяsindя qonaqlar Kiш kяndindяki qяdim alban mяbяdinя dя getmiш, "Шяki-Иpяk" ASC-dя vя шяrab zavodunda istehsal prosesi ilя maraqlanmышlar.

Jilber Meyer: “Шяki шяhяri Qafqazыn gюz bяbяyidir” Цч ay яvvяl Kolmar шяhяrindя Azяrbaycanla baьlы tяdbir keчirilirdi. Tяdbir чяrчivяsindя bir hяftя яrzindя шяhяrdя sяrgi vя Azяrbaycan musiqisindяn ibarяt konsertlяr tяшkil olunmuшdu. Bu tяdbirdяn sonra юzцmя sюz verdim ki, mцtlяq Azяrbaycana gedяcяk vя bu юlkя ilя daha yaxыndan tanыш olacaьam. Belяliklя, Azяrbaycana sяfяrim gerчяklяшdi vя budur, mяn artыq Azяrbaycanda, onun gюzяl bir guшяsi olan Шяki шяhяrindяyяm.

Bu fikirlяri Fransanыn Kolmar шяhяrinin meri Jilber Meyer Шяkiyя sяfяri zamanы jurnalistlяrя mцsahibяsindя sяslяndirmiшdir. Шяki ilя Kolmar шяhяrlяri arasыnda bir чox oxшar

cяhяtlяrin olduьunu vurьulayan Jilber Meyer demiшdir: "Biz istяyirik ki, шяhяrlяrimiz arasыnda mцxtяlif layihяlяr tяшkil edяk, insanlar bir-biri ilя daha yaxыndan tanыш olsunlar.

Azяrbaycanla, Шяki ilя baьlы tяяssцratlarыm hяddindяn artыq yцksяkdir. Burada mяn Azяrbaycan tarixi vя яnяnяlяri ilя yaxыndan tanыш oldum. Gюrdцm ki, insanlar юz tarixinя, mяdяniyyяtinя чox baьlыdыrlar. Bu, чox yaxшы haldыr. Bura gяlяndя mяnя dedilяr ki, Шяki шяhяri Qafqazыn gюz bяbяyidir. Иndi gюrцrяm ki, bu hяqiqяtяn dя belяdir.

Bizim Kolmar da hяddindяn artыq gюzяl шяhяrdir. Yяni, шяhяrlяrimizi birlяшdirяn bir чox цmumi cяhяtlяr vardыr".

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 9

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.9

Azяrbaycan torpaqlarыnыn iшьalda saxlanыlmasыnыn davam etmяsi bцtцn dцnya цчцn tяhlцkяlidir Azяrbaycanыn zaman-zaman torpaq itkilяrinя, humanitar fяlakяtlяrя vя bюyцk daьыntыlara mяruz qalmasы, xeyli dяrяcяdя bir sыra bюyцk dюvlяtlяrin geopolitik oyunlarыnыn vя yaшadыьыmыz Qafqaz regionu uьrunda mцbarizяsinin bilavasitя vя dolayы nяticяsidir.

Eyni zamanda yцz ildяn artыqdыr ki, mяlum dюvlяtlяrin xalqыmыza qarшы yeritdiyi mяkrli siyasяtin чox tяhlцkяli alяtinя чevrilmiш ermяnilяr Azяrbaycan torpaqlarы hesabыna "Bюyцk Ermяnistan" xцlyasыnы yцrцtmяyя чalышыrlar. Иran vя Rusiya arasыnda 1813-cц il Gцlцstan vя 1828-ci il Tцrkmяnчay, Rusiya vя Tцrkiyя arasыnda Andrianopol mцqavilяsi imzalandыqdan sonra, Иran vя Tцrkiyяdяn ermяnilяrin kцtlяvi surяtdя Azяr-baycan яrazilяrinя yerlяшdirilmяsinя, Qafqazda ermяnilяrin sayыnыn sцni surяtdя artыrыlmasыna, regionun etnik mяnzяrяsinin dяyiшdirilmяsinя, Azяrbaycan torpaqlarыnыn ilhaq edib, onun zяiflяdilmяsinя vя hяm dя Tцrkiyяyя tяzyiq rычaьы kimi "ermяni mяsяlяsinin" qыzышdыrыlmasыna baшlanыlmышdыr. Hяmin siyasяt Sovet Hakimiyyяti illяrindя dя ermяnilяrя hяm yeni яrazilяrin verilmяsi, hяm dя azяrbaycanlыlarыn юz ata-baba torpaqlarыndan чыxarыlmasы formasыnda davam etdirilmiшdir. Nяticяdя, яgяr 1918-ci ildя Ermяnistan Respublikasыnыn yaradыlmasы elan olunarkяn onun яrazisi cяmi 9,8 min km2 tяшkil edirdisя, sonradan mцxtяlif цsullarla Azяrbaycan torpaqlarыnыn Ermяnistana verilmяsi hesabыna, яrazisi цч dяfя artыrыlaraq 30 min km2 -я чatdыrыlmышdыr.

Bundan sonra azяrbaycanlыlarыn 1948-1953-cц illяrdя Ermяnistandan чыxarыlmasы vя 1988-ci ildя isя kцtlяvi qыrьыnlarla mцшayяt olunan qovulma prosesi baшlanmышdыr. Bu sahяdя aparыlan tяdqiqatlar gюstяrir ki, юz ata-baba torpaqlarыndan qovulan azяrbaycanlыlar humanitar fяlakяtlя qarшыlaшmыш, hяm чoxsaylы insan, hяm dя bюyцk maddi, яmlak vя maliyyя itkilяrinя mяruz qalmышdыr.

20 ildяn artыqdыr ki,Rusiya vя digяr юlkяlяrin geosiyasi oyunlarы vя beynяlxalq qurumlarыn yarыtmaz fяaliyyяtи ucbatыndan Azяrbaycan XX яsrin sonu ХХЫ яsrin яvvяllяrinin яn bюyцk iшьal faciяsini yaшamaqdadыr. Ermяnistanыn azяrbaycanlыlara qarшы tюrяtdiyi cinayяtlяr Azяrbaycan цчцn hяr шeydяn яvvяl bюyцk insan itkilяri vя iztirablarы ilя mцшaиyяt olunan humanitar fяlakяt sяviyyяsindя ciddi problemlяr yaratmышdыr.

Tяcavцz nяticяsindя 20 minя yaxыn azяrbaycanlы qяtlя yetirilmiш, 100 min nяfяr yaralanmыш, 50 mindяn чox adam яlil olmuш, 5 minя yaxыn insan isя яsir vя itkin dцшmцшdцr. Azяrbaycanlыlarыn яsrlяr boyu yaшadыqlarы Ermяnistan яrazisindяn vя iшьal edilmiш torpaqlardan 1 milyondan artыq soydaшыmыz qovulmuш, qaчqыn vя mяcburi kючkцn hяyatы sцrmяyя mяhkum edilmiшdir.

Mяcburi kючkцn vяziyyяtinя dцшmцш soydaшlarыmыz arasыnda yoxsulluq, iшsizlik, xяstяlik, uшaq юlцmц, yetim uшaqlar problemi vя sair hallar daha yцksяkdir.

Ermяnistanыn tяcavцzцnцn nяticяlяrindяn biri kimi Azяrbaycan яhalisinin demoqrafik strukturunda ciddi problemlяr yaranыb. Buna baxmayaraq beynяlxalq tяшkilatlar qaчqыn vя mяcburi kючkцn taleyi yaшamaьa mяhkum olunmuш insanlara humanitar yardыmы ilbяil azaldaraq heч dяrяcяsinя endirmiшlяr. Ona gюrя dя hюkumяt Azяrbaycanda qaчqыn vя mяcburi kючkцnlяrin problemlяrinin hяllinя yюnяldilmiш Dюvlяt Proqramыnыn

dolьun шяkildя hяyata keчirilmяsi istiqamяtindя sяylяrini artыrmalыdыr.

Tяdqiqatlar gюstяrir ki, iшьal nяticяsindя Azяrbaycana ciddi maddi ziyan dяymышdir. Ermяnistanыn iшьal etdiyi яrazilяrdя 900-я yaxыn yaшayыш mяntяqяsi, 2389 sяnaye vя kяnd tяsяrrцfatы obyekti, 131 minя yaxыn ev, 1025 mяktяb, 798 sяhiyyя obyekti tяcavцzцn qurbanы olmuшdur. Bundan яlavя 280 min hektar meшя, 1 milyon hektara yaxыn mяhsuldar torpaqlar, 1200 km irriqasiya sistemi iшьalчыlarыn яlinя keчmiшdir. Ишьalчыlar tяrяfindяn 220 min baш iribuynuzlu mal-qara aparыlmышdыr. Qarabaь mцharibяsinя qяdяr Azяrbaycanda istehsal olunan kяnd tяsяrrцfatы mяhsullarыnыn 35-40 faizя qяdяri iшьal edilmiш vя normal tяsяrrцfat fяaliyyяtinin aparыlmasы mцmkцn olmayan iшьal zonalarыna yaxыn яrazilяrdя istehsal olunmuшdur.

nistan "Hяrbi mцnaqiшяlяr zamanы mяdяni sяrvяtlяrin qorunmasы haqqыnda" Haaqa Konvensiyasыnыn vя "Mяdяni sяrvяtlяrin qeyriqanuni dюvriyyяsi haqqыnda" Paris Konvensiyasыnыn mцddяalarыnы kobudcasыna pozaraq Azяrbaycanыn mяdяni sяrvяtlяrini talamaqla mяшьuldur.

Bir sыra tяhlillяr gюstяrir ki, Azяrbaycan Silahlы Qцvvяlяri torpaqlarыmыzы iшьaldan azad etmяyя hazыrdыr. Hazыrkы geosiyasi reallыqlar шяraitindя, bundan юtrц, hяr шeydяn яvvяl Azяrbaycan чox mцrяkkяb vя чяtin bir vяzifяnin юhdяsindяn gяlmяyi bacarmalыdыr: beynяlxalq ictimaiyyяtin gцcц ilя bu iшьalыn яsl sяbяbkarы, tяшkilatчыsы vя havadarы olan Rusiya neytralaшdыrыlmalыdыr.

Beynяlxalq hцquqda terrorчuluq vя zorakыlыьa qarшы mцbarizяyя dair bir sыra beynяlxalq aktlar mюvcuddur. Xocalы шяhя-

Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы iшьalчыlыq siyasяtindя mяdяni irsimizin daьыdыlmasы xцsusi yer tutur. Bunun nяticяsidir ki, Ermяnistanыn tяcavцzц nяticяsindя Azяrbaycanыn tarixi-mяdяni sяrvяtlяrinя dя bюyцk ziyan dяymiшdir. Hesablamalara gюrя 927 kitabxana, 100-dяn artыq arxeoloji abidя, hяmчinin 454 tarixi abidя vя muzey, 40 mindяn artыq muzey eksponatы ermяni tяcavцzцnцn qurbanы olmuшdur. Ишьal olunmuш яrazilяrdя nadir fauna vя floraya malik meшя sяrvяtlяri, чox qiymяtli su mяnbяlяri vardыr... еrmяnilяr iшьal etdiyi яrazilяrdя bu qiymяtli sяrvяtlяri amansыzcasыna daьыdыr, еrmяnistana daшыyir, daшыnmasы mцmkцn olmayanlarы isя yandыrmaqla ekologiyaya ciddi ziyan vururlar.

Artыq beynяlxalq sяviyyяli mюtяbяr sяnяdlяrdя vя hesabatlarda aчыqca gюstяrilir ki, ermяnilяr iшьal edilmiш Azяrbaycan яrazilяrindяn narkotik maddяlяrin yetiшdirilmяsi vя tranziti цчцn istifadя edir. Bu o demяkdir ki, narkotik maddяlяrin dюvriyyяsindяn яldя edilяn pullar Azяrbaycana qarшы yюnяldilmiш tяcavцzkar separatizmin maliyyяlяшdirilmяsindя mцhцm rol oynayыr. Ona gюrя dя beynяlxalq tяшkilatlarыn bu mяsяlяyя ciddi yanaшmasы tяlяb edilmяlidir.

Bцtцn bunlar Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы tяcavцzц nяticяsindя vurulan ziyanыn vя tяhlцkяlяrin miqyaslarыnыn nя qяdяr bюyцk olduьunu яyani шяkildя nцmayiш etdirir. Иlkin hesablamalara gюrя iшьal nяticяsindя Azяrbaycan юz iqtisadi potensialыnыn 16 faizini itirmiш vя юlkяyя 60 milyard ABШ dollarыndan artыq ziyan dяymiшdir. Oьurlanmыш vя mяhv edilmiш tarixi-mяdяni sяrvяtlяrimizin dяyяrini isя pulla qiymяtlяndirmяk mцmkцn deyildir. Ermя-

rindя tюrяdilmiш mцdhiш cinayяtlяrin xarakteri vя miqyasы bu soyqыrыmы aktыnыn BMT Baш Mяclisinin 1948-ci il 9 dekabr tarixli 260 (ЫЫЫ) saylы qяtnamяsi ilя qяbul edilmiш "Soyqыrыmы cinayяtinin qarшыsыnыn alыnmasы vя cяzalandыrыlmasы haqqыnda" Konvensiyada ifadя olunmuш tяrifя tam uyьun gяlir. Lakin bunlarыn heч biri ana vя uшaq qatillяri olan ermяni iшьalчыlarыna tяtbiq edilmяdiyindяn, cяzasыzlыq шяraiti onlarы Azяrbaycan яrazisindя cinayяtkar fяaliyyяtini geniшlяndirmяyя sюvq etdirir. Bu юzцnц Azяrbaycan яrazilяrinin iшьalы ilя baьlы beynяlxalq tяшkilatlarыn fяaliy-yяtindяki чatышmazlыqlar vя iшьalыn nяticяlяrinin aradan qaldыrыlmasыnыn reallaшma mexanizminin olmamasыnda daha aydыn gюstяrir.

Birlяшmiш Millяtlяr Tяшkilatыnыn Tяhlцkяsizlik Шurasыnыn 1993-cц ildя qяbul edilmiш 822, 853, 874, 884 saylы qяtnamяlяrindя Azяrbaycan Respublikasыnыn яrazi bцtюvlцyцnцn tanыnmasыna vя iшьal olunmuш Azяrbaycan яrazilяrinin qeyd-шяrtsiz azad edilmяsi tяlяblяrinя baxmayaraq, Ermяnistan Respublikasы bu gцn dя iшьalчыlыq siyasяtini davam etdirir. Bu юzцnц iшьal zonalarыnda Azяrbaycan izini itirmяk цчцn Шuшanыn vя digяr tarixi Azяrbaycan шяhяrlяrinin gюrkяmini dяyiшdirmяk, mяdяni irsimizя edilяn qяsd, iшьal olunmuш яrazilяrdя geniш miqyaslы yanьыnlar tюrяtmяk vя qiymяtli sяrvяtlяri talan etmяk vя sair istiqamяtlяrdя daha qabarыq gюstяrir. Ишьal olunmuш яrazilяrdяki meшяlяrdяki qiymяtli aьaclar kяsilib satыlыr. Ишьal altыndakы yaшayыш mяntяqяlяrindяki tikililяrin xeyli hissяsi daьыdыlыr vя tikinti materialы kimi Ermяnistana daшыnыr. Ишьal zonasыnda qalmыш faydalы qazыntыlarыn istismarы ildяn-ilя geniшlяndirilir. Bir sыra юlkяlяrin шirkяtlяri

beynяlxalq konvensiyalarыn hamы tяrяfindяn gюzlяnilmяli olan tяmяl prinsiplяrini pozaraq bu talanчыlыqda iшtirak edirlяr. Kanadanыn First Dynasty Mines (FDM) шirkяti iшьal olunmuш Azяrbaycan яrazisindя Kяlbяcяrin "Sюyцdlц" qыzыl yataьыnыn istismarы ilя mяшьuldur. Hяmin yataьыn qыzыl ehtiyatlarы 40 tona qяdяr qiymяtlяndirilir. Yataьыn 73 faizi, yяni orada olan qыzыlыn 29,2 tonu iшьal olunmuш Kяlbяcяr яrazisinя dцшцr. Bir sыra mяnbяlяrin verdiyi mяlumatlara gюrя First Dynasty Mines (FDM) шirkяti "Sюyцdlц" yataьыndan 2003-cц ildя 2 ton, 2004-cц ildя 2,5 ton, 2005ci ildя 3 tondan, 2006-cы ildя isя 5 tondan artыq qыzыl чыxarыb vя sonrakы illяrdя dя hяmin talanчыlыq davam etdirilmiшdir. Ишьal olunmuш яrazilяrin sяrvяtlяrinin talan edilmяsi beynяlxalq hцquq normalarыna vя konvensiyalarыna ziddir. Ona gюrя dя bu mяsяlя ilя baьlы beynяlxalq konvensiyalara uyьun surяtdя mяhkяmя iddiasы qaldыrыlmalы vя Ermяnistanыn talanчыlыq siyasяtinя son qoyulmalыdыr.

Ermяnilяrin iшьalы altыnda olan Azяrbaycan torpaqlarыndan narkotik istehsalы mяqsяdilя istifadя olunmasы kimi bяшяriyyяt цчцn acыnacaqlы nяticяlяrя gяtirяcяk halыn qarшыsыnы almaq цчцn nяzarяtsiz qalan Azяrbaycan torpaqlarы iшьaldan azad olunmalы, Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyц tяmin olunmalыdыr.

Bцtцn bunlar gюstяrir ki, Qarabaьы azad etmяk vя azad yaшamaq istяyiriksя Azяrbaycanыn яrazi bцtюvlцyцnцn tяmin edilmяsi vя iшьaldan azad edilmiш яrazilяrin bяrpasыna dair xцsusi proqram hazыrlanmalы vя hяyata keчirilmяlidir. Qarabaьыn iшьalыndan sonra keчяn illяr яrzindя aparыlan sosioloji sorьularda Azяrbaycan xalqы Qarabaьы hяmiшя bir nюmrяli problemi kimi юnя чяkmiшdir. Demяli, Azяrbaycanыn mяnяvi sяfяrbяrlik sahяsindя potensialы чox gцclцdцr. Azяrbaycan gяncliyi юz torpaqlarыnы iшьaladan azad etmяyя, digяr bцtцn parametrlяrinя gюrя dя hazыrdыr vя Rusiya amili olmasa,qыsa vaxt kяsiyindя bunu hяyata keчirя blяr.

Ona gюrя dя bцtцn qцvvяlяr sяfяrbяr olunmalы vя ondan sяmяrяli istifadя olunmasы istiqamяtindя sistemli iш aparыlmalыdыr. Яn яsas prioritet isя iшьalчы qцvvяlяrin Azяrbaycan яrazilяrindя qeydшяrtsiz чыxmasыna dair BMT Tяhlцkяsizlik Шurasыnыn qяtnamяlяrinin hяyata keчirilmяsidir.

Ermяnistanыn arxasыnda duranlarы fakt qarшыsыnda qoymaqdan юtrц, Azяrbaycan BMT-nin, elяcя dя ATЯT-in fяaliyyяtini tяkmillяшdirilmяsi sahяsindя tяkliflяr hazыralyыb, hяmin qurumlara tяqdim etmяlidir vя tяrяfdaш юlkяlяrin kюmяyi ilя buna nail olmalыdыr. Eyni zamanda qarшы tяrяfin яsas bяhanяsini яlindяn almаqdan юtrц, Azяrbaycanda demokratik hцquq dюvlяti vя vяtяndaш cяmiyyяtinin formalaшdыrыlmasы, insan haqlarыnыn qorunmasы istiqamяtindя яsaslы islahatlar hяyata keчirilmяli vя bu яsasda beynяlxalq alяmdя Azяrbaycanыn imicindя mцsbяt dяyiшikliklяrя nail olunmalыdыr. Чцnki hazыrki dцnya dцzяni vя geopolitik reallыqlar шяraitindя yalnыz gцclц vя demokratik Azяrbaycan dюvlяti юz iшьal edilmiш torpaqlarыnы tarixяn bu яrazilяrin sahibi olan Azяrbaycan xalqыna qaytaracaq.

Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы tяcavцzцnц юrt-basdыr etmяkdяn юtrц dцnyaya yaydыьы yalanчы ermяni tяbliьatыnыn ifшa edilmяsi istiqamяtindя iшlяrя sistem xarakteri verilmяklя gцclяndirilmяlidir. Azяrbaycan

Яли Мясимли,

Игтисади вя Сосиал Инновасийалар Институтунун рящбяри, Азярбайъан Республикасы ММ-ин депутаты torpaqlarыnыn iшьal faktы davam etdikcя regionda sцlhцn bяrqяrar olmasы mцmkцnsцzdцr. Ona gюrя dя bцtцn vasitяlяrdяn istifadя edяrяk beynяlxalq ictimaiyyяtя daha tяsirli шяkildя чatdыrыlmalыdыr ki, Ermяnistanыn iшьalчыlыq siyasяti Cяnubi Qafqazыn Avropaya inteqrasiyasыna mane olur, tяkcя region цчцn yox, bцtцn dцnya цчцn sцlh vя sabitliyя tяhlцkя yaradыr.

Mцnaqiшяnin hяlli Azяrbaycan torpaqlarыnыn iшьalыna son qoyulmasы ilя mцmkцndцr. Son illяr mцdafiя xяrclяrinin artыrыlmasы istiqamяtindя gюrцlяn iшlяr davam etdirilmяli, hяmin vяsaitdяn dцnya standartlarы sяviyyяsindя sяmяrяli vя mяqsяdyюnlц istifadяnin etibarlы mexanizmi yaradыlmalы, ordunun maddi-texniki vя maliyyя tяminatы mцasir tяlяblяr sяviyyяsinя чatdыrыlmasы iшi sцrяtlяndirilmяlidir.

Hяrbi-sяnaye kompleksinin inkiшafыnы sцrяtlяndirmяkdяn юtrц maddi-texniki, maliyyя, elmi-texniki, intellektual, tяшkilati vя stimullaшdыrыcы tяdbirlяr,elяcя dя hяrbi qulluqчularыn sosial mцdafiяsi sahяlяrindя hяyata keчirilяn tяdbirlяr gцclяndirilmяli vя geniшlяndirilmяlidir. Юlkяdя hяrbi vяtяnpяrvяrlik ruhunun vя hяrbi-psixoloji hazыrlыьыn gцclяndirilmяsi istiqamяtindя geniш miqyaslы iш aparыlmalыdыr. Diplomatik fяaliyyяtin mцasir beynяlxalq standartlara uyьunlaшdыrыlmasы istiqamяtindя mяqsяdyюnlц iш aparыlmalы vя Daьlыq Qarabaь mяsяlяsinin beynяlxalq hцquq mцstяvisindя haqlы olaraq юz xeyrimizя dяyiшdirilmяsinя vя Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы tюrяtdiklяrinin terror kimi qiymяtlяndirilmяsinя nail olunmalыdыr. Azяrbaycanыn iшьal olunmuш torpaqlarыnыn azad edilmяsi mяsяlяsindя dцnya azяrbaycanlыlarыnыn aktiv mюvqeyi ortaya qoyulmalыdыr. Azяrbaycanыn dцnyada sayы 450-yя чatan diaspor tяшkilatlarыnыn iшi vя qardaш Tцrkiyя diasporu ilя birgя fяaliyyяti gцclяndirilmяlidir. "Azяrbaycan torpaqlarыnыn iшьalыna son qoyulsun!" шцarы beynяlxalq tяdbirlяrdя vя beynяlxalq tяшkilatalarda sяslяmdirilяn яsas шцara чevrilmяlidir.

Eyni zamanda BMT-yя цzv dюvlяtlяr, BMT-nin Иnsan Hцquqlarы цzrя Ali Komissarlыьы, Qaчqыnlar цzrя Ali Komissarlыq vя Иnsan Hцquqlarы Шurasыnыn xцsusi mandat daшыyыcыlarы qarшыsыnda Azяrbaycanыn iшьal edilmiш яrazilяrindя davam etmяkdя olan qeyri-qanuni mяskunlaшmaya qarшы mцvafiq qяtiyyяtli tяdbirlяrin hяyata keчirilmяsinя nail olunmalыdыr.

Bu iшdя beynяlxalq mяhkяmя praktikasыndan sяmяrяli istifadя edilmяlidir. Ermяnistanыn Azяrbaycana qarшы tяcavцzц zamanы azяrbaycanlыlara qarшы tюrяdilmiш vandalizm aktlarы, xцsusяn Xocalы faciяsi ayr-ayrы юlkяlяrin parlamentlяri tяrяfindяn tanыnmasы ilя yanaшы, beynяlxalq sяviyyяyя qaldыrыlmalы vя soyqыrыmы kimi tanыnmasыna nail olunmalыdыr.

Beynяlxalq hцquq normalarыndan чыxыш etmяklя yanaшы, gцclц iqtisadiyyat-gцclц ordu tandemindяn sяmяrяli istifadя etmяklя dцшmяn fakt qarшыsыnda qoyulmalы vя iшьal olunmuш torpaqlardan чыxmaьa mяcbur edilmяlidir.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 10

сящ.10

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Aureliya Qriqoriu: "Mяn dцzцnц etmiшяm" maqdan baшqa heч nя qalmыr.

- Moldova parlamentinin sяdri Иqor Korman isя sizin яmяllяrinizi "ciddi sяhv" kimi qiymяtlяndirib. Vяtяninizdя sizin яmяlinizin belя qiymяtlяndirilmяsinя mцnasibяtinizi bilmяk istяrdik…

- Moldova parlamenti sяdrinin чыxышыnы шяrh etmяk istяmяzdim. Prinsipial шяxs olaraq, mяnim цчцn ikili standartlar anlaшыlan deyil. 2013-cц il iyulun 11-dя parlament komissiyasы чыxышыmы mцzakirя edib. Komissiyanыn чыxышыma hansы qiymяti verdiyini siz artыq bilirsiniz. Komissiyanыn qяrarы ilя hяlя tanыш olmamышam. Komissiya sяdrinin чыxышыndan belя чыxыr ki, istefam цmumiyyяtlя gцndяmdя deyil. Amma Qriqoriu guya konfransdakы чыxышы zamanы siyasi savadsыzlыьa yol verib, uzaqgюrяnlik nцmayiш etdirmяyib. Bu yanaшmanы qяtiyyяn anlamыram.

larы komissiyasыnыn sяdri Vadim Miшin bildirib…

- Anlaya bilmirяm, belя bяyanatlarы necя sяslяndirmяk olar? Mяnim dя sualыm var: bu, siyasяtчi tяrяfindяn siyasi savadlыlыq vя uzaqgюrяnlik nцmayiшidirmi?

- Azяrbaycanda sizin Иrяvandakы чыxышыnыz alqышlanыr, "cяsarяtlilik aktы", "яdalяtin zяfяri" kimi qiymяtlяndirilir. Azяrbaycan tяrяfinin dяstяyini necя qiymяtlяndirirsiniz?

- Hяmkarыm Elmira Sцleymanovaya minnяtdaram. O, mяnim Ermяnistandan buraxыlmadыьыmdan xяbяr tutan kimi, dяrhal Ermяnistanыn яmяllяrini qяti шяkildя pislяdi, beynяlxalq qurumlarы mяnя dяstяk vermяyя чaьыrdы. Bildiyiniz kimi, yalnыz Rumыniya konsulunun mяsяlяyя mцdaxilяsi vя Gцrcцstan konsulu-

Onlar mяni Иrяvanda olarkяn dя dяstяklяyiblяr, indi dя dяstяklяyirlяr. Tяяssцf ki, hяmkarыm - Moldova ombudsmanы Anatoli Muntyanыn dяstяyini gюrmяdim. Ermяnistanda qalan zaman o, dяstяk яvяzinя Ermяnistan ombudsmanыna чыxышыmla яlaqяdar tяяssцfцnц bildirib, mюvqeyimi pislяyib. Dцnyanыn mцxtяlif юlkяlяrindяn yцzlяrlя insana Facebook sosial шяbяkяsindяki sяhifяmdя mяnя verdiklяri dяstяyя gюrя minnяtdaram.

- Davam edяn tяzyiqlяr mюvqeyinizя, Cяnubi Qafqazdakы reallыqlar, silahlы mцnaqiшяlяr nяticяsindя dinc insanlarыn hцquqlarыnыn pozulmasы sahяsindяki gяlяcяk fяaliyyяtinizя tяsir gюstяrя bilяrmi?

- Ermяnistanda baшыma gяlяnlяrdяn vя hяlя dя yaшanmaqda olanlardan sonra dцzgцn etdiyimя bir daha яmin odum. Цmid edirяm, Cяnubi Qafqazda

Moldova ombudsmanы ханым Aureliya Qriqoriu Moldova ombudsmanы ханым Aureliya Qriqoriunun Ermяnistan parlamentindяki чыxышы onun hяyatыnы real tяhlцkя ilя цz-цzя qoyду. Xatыrladaq ki, Ermяnistan Konstitusiya Mяhkяmяsinin tяшkilatчыlыьы ilя бу ил ийулун 4-дя Иряvanda keчirilяn beynяlxalq конфрансда ханым Qriqoriu Ermяnistanыn Azяrbaycan torpaqlarыnыn 20%-ni iшьal etdiyini, dinc insanlara qarшы soyqыrыm tюrяtdiyini bяyan edib.

Bundan qяzяblяnяn ev sahibi cяsarяtli qonaьы nяinki aeroporta юtцrmяkdяn imtina edib, hяtta цzr istяmяyяcяyi tяqdirdя onu юlkяdяn buraxmamaьa чalышыb. Sonda vяtяninя qayыda bilяn Qriqoriu sяlahiyyяtlяrini itirmяk ehtimalы ilя qarшыlaшыb. Moldovanыn ermяni icmasыnыn israrы ilя mяsяlя юlkя parlamentindя mцzakirя dя olunub. Lakin onun ombudsman sяlahiyyяtlяrinя xitam verilmяsi haqqыnda qяrar qяbul edilmяyib.

Aureliya Qriqoriu hesab edir ki, Ermяnistanыn onun bяyanatыna verdiyi isterik reaksiya deyilяnlяrin hяqiqяt olduьunun tяsdiqidir. Ermяni tяrяfindяn чoxsaylы qisas hяdяlяri almasыna baxmayaraq, moldovalы parlament hцquqшцnasы sюzlяrindяn imtina etmяyi dцшцnmцr. Бцтцн бу олайлара ханым Qriqoriu "Region+" jurnalыna mцsahibяsindя aydыnlыq gяtirib.

Xanыm Qriqoriu, Иrяvandakы mяшhur чыxышыnыzdan bir neчя hяftя keчsя dя, onun яtrafыnda ajiotaj sяngimir. Иndi vяziyyяti necя qiymяtlяndirirsiniz? Иmkanыnыz olsaydы, nяyisя dяyiшmяk istяrdinizmi?

- Чыxышыm Moldovada birmяnalы qarшыlanmayыb. Bir чox insanlar mяnя prinsipial mюvqeyimя, cяsarяtliliyimя, aчыq danышdыьыma gюrя minnяtdarlыq edir. Di-gяrlяri isя, hяtta чыxышыn nяyя hяsr olunduьunu bilmяdяn, mяnя tяnqidi yanaшыrlar. Mяn Moldova hю-

kumяtinin rяsmi mюvqeyini anlamыram. Amma evя qayыtdыьыm, doьmalarыmыn, yaxыn dostlarыmыn arasыnda olduьum цчцn чox шadam. Nяyisя dяyiшmяk istяyib-istяmяdiyimя gяlincя, xeyr. Bircя чыxышыmыn Moldovanыn digяr dюvlяtlяrlя mцnasibяtinя mяnfi tяsir gюstяrmяsini istяmяzdim.

- Ermяnistan tяrяfi sizi qяrяzlilikdя gцnahlandыrыr. Guya Ermяnistanыn Azяrbaycan яrazisinin beшdя birini iшьal etdiyini sizin dilinizlя rяsmi Bakы bяyan edib. Яslindя, ermяni tяrяfini qane etmяyяn hяr bir bяyanat sяslяndirilяrkяn belя olur. Fikrinizcя, alternativ fikrin qяtiyyяn qяbul olunmamasы nя ilя baьlыdыr?

- Mяn siyasяtчi deyilяm vя siyasi qiymяt, rяy vermяyяcяm.

Hцquq mцdafiячisiyяm, bцtцn юmrцm boyu insan hцquqlarыnы mцdafiя etmiшяm vя edяcяyяm. Иnsan haqlarыnыn pozulmasы hallarыnыn aradan qaldыrыlmasыna чalышacaьam. Qяti olaraq яminяm ki, insan haqlarыnыn pozulmasы hallarыnыn aradan qaldыrыlmasы цчцn яvvяlcя bu pozuntularы eynilяшdirmяk, onlar haqqыnda aчыq danышmaq lazыmdыr. Diplomatiya vя siyasяtlя qoy diplomatlar vя siyasяtчilяr mяшьul olsunlar. Hцquq mцdafiячilяri isя insan haqlarыnыn pozulmasы hallarыnыn aradan qaldыrыlmasы ilя maraqlanmalыdыrlar. Шadam ki, юz чыxышыmla gec dя olsa, sadя ermяnilяrlя azяrbaycanlыlar arasыnda Qarabaь mяsяlяsinin mцzakirяsinя yol aчmышam.

Qяrяzlilik mяsяlяsinя gяlincя, dцшцnцrяm ki, bu iddianы yalnыz iш prinsiplяri pul vя шяxsi mяnfяяt olan шяxslяr irяli sцrя bilяr. Prinsiplяrim fяrqlidir - яdalяt, qanunilik, insan haqlarыnыn mцdafiяsi. Bu prinsiplяri pozmamaьa чalышыram. Qяrяzlilikdя ittiham etmяk цчцn gяrяk mяni heч tanыmayasan. Юz prinsipiallыьыmы ilk dяfя deyil nцmayiш etdirirяm. Qяrяzli шяxslяrя isя baшqalarыnы юz arшыnlarы ilя юlчmяkdяn, damьa vur-

А.Григориу Молдова президенти Николайе Тимофти (саьдан биринъи) вя диэяр сялащиййят сащибляри иля - Aureliya Qriqoriunun mюvqeyi Moldovanыn mюvqeyi ilя цst-цstя dцшmцr. Bunu Moldova parlamentinin insan haq-

nun bilavasitя fяaliyyяti nяticяsindя Ermяnistanы tяrk edя bildim.

Azяrbaycan xalqыna, dostlarыma, hяmчinin mяni tanыmadan dяstяklяyяn insanlara da minnяtdaram.

vя ondan kяnarda kцtlяvi шяkildя insanlarыn hцquqlarыnыn pozulmasы hallarы haqda dцnyanы mяlumatlandыrmaьы davam etdirmяk lazыmdыr. Bцtцn belя pozuntularы dяrk etmяk, gяlяcяkdя onlarыn tяkrarlanmasыnыn юnlяnilmяsi цчцn hяr шeyi etmяk lazыmdыr.

- Bakы Avropa qurumlarыnыn Daьlыq Qarabaь mцnaqiшяsi ilя baьlы, hяmчinin цmumilikdя Cяnubi Qafqazda mюvcud olan qaчqыn vя mяcburi kючkцnlяrin problemlяrinя lazыmi diqqяt gюstяrmяmяsindяn narazыdыr. Siz bu sahяdя vяziyyяti necя qiymяtlяndirirsiniz vя bu problemя daha ciddi beynяlxalq diqqяtin cяlb edilmяsi цчцn hansы addыmlar atыlmalыdыr?

- Bцtцn beynяlxalq tяdbirlяrdя bu problemlяr haqqыnda daha чox danышыlmalыdыr. Pozuntuya yol verяnlяr pislяnilmяli, insan haqlarыna яmяl edilmяsinя чaьыrышlar sяslяndirilmяlidir. Amma яlbяttя ki, bu haqda yalnыz Bakыda danышmamalыdыrlar. Bцtцn mцtяrяqqi insanlыq bu prosesя cяlb olunmalыdыr.

Mяnim Иrяvanda dondurulmuш mцnaqiшя zonalarыnda insan haqlarыnыn pozulmasыna dair etdiyim чыxыш ombudsmanыn dцnya ictimaiyyяtinin diqqяtini bu fakta чяkdiyi ilk akt olsa da, цmid edirяm, bu, son belя hadisя olmayacaq. Цmid edirяm, чыxышыm insan haqlarыnыn tяmini sahяsindя irяlilяyiшя, milyonlarla qaчqыnыn hцquqlarыnыn bяrpasыna kюmяk edяcяk.

www.milli.az Шяки Бялядиййясинин ханым Григориуйа цнванладыъы ачыг мяктуб

25 ийул 2013

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 11

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.11

“Gцlцstan” Иctimai fikir яtalяtinя son qoyan яsяr Hябибулла МАНАФЛЫ, АМЕА, Шяки Елми Мяркязинин елми ишчиси

Ulu шairimiz Bяxtiyar Vahabzadяnin 1959-cu ildя qяlяmя aldыьы vя mяrkяzi mяtbuatda dяrc etdirя bilmяdiyi цчцn o zaman Шяkidя чap olunan "Nuxa fяhlяsi" adlы qяzetin 1960-cы il 23,26 oktyabr saylarы vasitяsiylя ictimaiyyяtя tяqdim etdiyi "Gцlцstan" poemasы mili шцurun inkiшafыna, milli iradяnin formalaшmasыna mцstяsna tяsir gюstяrib. Иnamla deyя bilяrik ki, bu poema Stalin repressiyasыnыn xofu nяticяsindя Azяrbaycanda bяrqяrar olmuш ictimai fikir яtalяtini aradan qaldыrmaq цчцn hяlledici tяkan funksiyasыnы yerinя yetirdi.

"Gцlцstan" poemasыnыn ictimai шцura tяsirinin qarшыsыnы almaq цчцn hяtta шairi hяbsxanaya atmaq vя belяliklя cяmiyyяtdяn tяcrid etmяk niyyяti mюvcud olmuшdur. Yalnыz xalq arasыnda olduqca mяhшur olmasы vя hяbs edilяcяyi tяqdirdя hakim kommunist ideologiyasыna qarшы beynяlxalq miqyasda tяbliьat kompaniyasыnыn baшlanacaьы ehtimalыnыn nяzяrя alыnmasы siyasi dairяlяri bu яmяldяn daшыnmaьa sюvq etmiшdir.

Azяrbaycan tarixinin son dяrяcя faciяvi sяhifяsi цzяrindяn yalan, tяhrif pяrdяsini gюtцrцb tarixi gerчяkilik baxыmыndan яks etdirяn bu poema чaьdaш Azяrbaycan poeziyasыnda siyasi lirikanыn яn mцkяmmяl юrnяklяri sыrasыnda юn mюvqedя durur. Шair "Gцlцstan" poemasыnda rяsmi tяbliьatыn cяmiyyяtя tяqdim etdiyi xilaskar Rusiya obrazыnыn illцziya olduьunu, Azяrbaycanыn heч dя kюnцllц olaraq Rusiyaya birlяшmяdiyini, iшьal edildiyini poetik dillя sяrf-nяzяr edir. Bununla da tяhrif edilmiш tarixlя gerчяk tarix arasыnda яksliklяrin mahiyyяtini aчыb gюstяrmiш, xalqыn tarixini xalq цчцn yenidяn kяшf etmiш vя milli idrakыn tяrяqqi prosesinя яhяmiyyяtli dяrяcяdя tяsir gюstяrmiшdir.

Dцnyaca tanыnmыш tarixчi alim Cяmil Hяsяnli elя bu mяtlяbdяn bяhs edяrяk yazыr: "...Bяxtiyar Vahabzadяnin яl-яl gяzяn "Gцlцstan" poemasы sюzцn tam mяnasыnda milli fikrin inkiшafыna gцclц tяkan vermiшdi.

Bizim kinolarda gюrdцyцmцz inqilabы яdяbiyyatыn canlы nцmunяsi idi "Gцlцstan" poemasы. Azяrbaycanыn Rusiya ilя birlяшmяsinin 150 illiyi ilя baьlы mяsяlяlяr o qяdяr geniш mцzakirяyя sяbяb olmuшdu ki, яvvяllяr bu tarixi hadisяni qeyd etmяyя maraqlы olan Moskva, yerli яhvalruhiyяni юyrяnmяk цчцn respublikaya gюndяrilяn bяzi rus alimlяrinin gizli xidmяti tюvsiyяsi ilя bu fikirdяn daшыnmalы olmuшdu..."

Demяli Bяxtiyar Vahabzadяnin "Gцlцstan" poemasыnыn yaratdыьы яhval-ruhiyyя vя mяhшur tarixчы alimlяr Ziya Bцnyadovun, Sцleyman Яliyarlыnыn, Mahmud Иsmayыlыn tarixi gerчяklik mюvqeyindяn чыxыш etmяlяri kommunist rejimini tarixi faciяni xalqыmыza toy-bayram kimi tяqdim etmяkdяn чяkindirdi.

Sonralar, dяqiq desяk 1964-cц ildя Bяxtiyar Vahabzadя qяlяmя aldыьы "150 il" adlы шeirindя bu mяsяlя ilя baьlы fikrini belя ifadя etmiшdi: Tapdamaq olarmы haqqы bu qяdяr?

Yцz яlli ildir ki, soyurlar bizi.

Bu heч, Bizя bayram elяtdirirlяr Tarixdя яn bюyцk faciяmizi. Иkinci istiqlal savaшыnыn юndяri, mяrhum prezident Яbцlfяz Elчibяyin "Gцlцstan" poemasы haqqыnda sюylяdiklяri dя olduqca diqqяt чяkяndir. O, Яdalяt Tahirzadяyя verdiyi mцsahibяdя bunlarы demiшdir: "Bizim xoшbяxtliyimiz onda idi ki, dilчilяrimizlя яdяbiyyatчыlarыmыz tяzyiqlяrя tяslim olmayыblar. Azяrbaycan яdяbiyyatыnы vя dilini tяbliь ediblяr. Bu iki amil bizdя vяtяnpяrvяrlik duyьularыnы saxlayыb, юlmяyя qoymayыb. 60-cы illяrdя Bяxtiyar Vahabzadяnin шeirlяri artыq hяr yanda oxunurdu: "Gцlцstan" poemasi яldяn-яlя gяzirdi".

Gцlцstan poemasыnыn meydana gяldiyi dюvrdя Azяrbaycan sovet яdяbiyyatы hяqiqяtlя improvizasiyanы, gerчяkliklя tяhrifi bir-birindяn ayыrd edя bilmirdi. Yaxid kommunist ideologiyasыnыn tяlяblяrinя boyun яymяk zяrurяti ilя цz-цzя qaldыьыndan bunlarы fяrqlяndirmяk imkanыndan mяhrum idi. Bax, belя bir шяraitdя "Gцlцstan" poemasыnы yazmaq, sюzцn gerчяk mяnasыnda яsil zяka qяhrяmanlыьы idi.

Vяtяnimizi, xalqыmыzы iki yerя bюlяn Gцlцstan anlaшmasыnыn imzalanmasыndan юtяn 200 il яrzindя bяшяriyyяtя yaxшыnы yamandan, doьrunu yalandan ayыrd etmяyя imkan verяn neчя-neчя cahanшцmцl olaylar baш vermiшdir. Milli faciяmizя yol aчmыш hяmin anlaшmanыn яsas mцяllifi olan чar imperiyasыnыn sцqutundan (1917) 96 il, onun varisi Sovet ittifaqыnыn tarixя qovuшmasыndan (1991) 22 il, saziшin digяr iшtirakчisi Иranыn шah rejimindяn qurtuluшundan (1979) 34 il юtmяsinя baxmayaraq milli bяxtimizя vurulan dцyцnц hяlя dя aчmaq mцmkцn olmayыb. Amma bu dцyцn hюkmяn aчыlacaq, юzц dя lap tezliklя. Bяxtiyar Vahabzadя demiшkяn: Birlяшяcяk ya gec, ya tez O ayrыlan яllяrimiz.

2013-ъц ил - Доьма Азярбайсанымызы икийя бюлян “Эцлцстан” мцгавилясиндян 200 ил кечир БЯХТИЙАР ВАЩАБЗАДЯ Azяrbaycanыn birliyi vя istiqlaliyyяti uьrunda чarpышan Sяttar xan, Шeyx Mяhяmmяd Xiyabani vя Piшяvяrinin яziz xatirяsinя Иpяk yaylыьыyla o, asta-asta Silib eynяyini gюzцnя taxdы. Яyilib yavaшca masanыn цstя Bir mюhцrя baxdы, bir qola baxdы.

Kaьыza hяvяslя o da qol atdы, Dodaьы altыndan gцlцmsяyяrяk.

Bir qяlяm яsrlik hicran yaratdы, Bir xalqы yarыya bюldц qыlыnc tяk.

Onlarыn sюzц nя, qяrяzi nяdir?

Bu xalq яzяl gцndяn dцшцb zillяtя, Юz dogma yurdunda yoxsa kюlяdir?

Necя ayыrdыnыz dыrnaьы яtdяnЦrяyi bяdяndяn, canы cяsяddяn?

Axы, kim bu haqqы vermiшdir Sizя, Sizi kim чaьыrmыш Vяtяnimizя?

Neчя vaxt sяngяrdя hey ulaшdыlar, Gцlцstan kяndindя sюvdalaшdыlar.

Bir юlkя ikiyя Ayrыlsыn deyя!..

Gюy dя guruldamыш deyirlяr o gцn, Чюllяri, dцzlяri buludlar sarmыш.

O gюy gurultusu ulu Babяkin

mцrяkkяblя siz, Dцsцnцn, nяlяrя qol чяkmiшsiniz?

Bir damcы mцrяkkяb, bir vяtяndaшы Qanыna bulayыb ikiyя bюldц.

Bir damcы mцrяkkяb olub gюz yaшы Иllяrlя gюzlяrdяn axdы, tюkцldц.

Min lяkя vurdular шяrяfimizя Verdik, sahibimiz yenя "ver"-dedi.

Lap yaxsы elяyib doьrudan, bizя Biri "baran" - dedi, biri "xяr"- dedi.

Bizi hяm yedilяr, hяm dя mindilяr Amma dalыmыzca gileylяndilяr.

Hюkmц gюr nя qяdяr bюyцkmцш anыn Mюhцr dя basdыlar varaьa tяkrar.

qяm-qяmdяn keчir.

Arazыn цstцndяn keчя bilmirяm, Araz dяrdim olub sinяmdяn keчir Taxta dirяklяri torpaьa deyil, Qoydular Fцzuli divanы цstя.

Yarыya bюlцndц yцz, yцz яlli il Gяraylы, bayatы, muьam, шikяstя.

Dяmir чяpяrlяri eшqim, dilяyim, Tarixim, яnяnяm цstя qoydular.

Yarыya bюlцndц canыm, цrяyim, Yarыya bюlцndц Arazda sular.

Taxta dirяklяri qoydular ax, ax!

Qяlbimin, ruhumun, dilimin цstя.

Biz gцldцk, aьladыq, yenя dя ancaq Bir sazыn, bir telin, bir simin цstя.

Юz sivri ucuyla bu lяlяk qяlяm Dяldi sinяsini Azяrbaycanыn.

Baшыnы qaldыrdы, Ancaq dяmbяdяm Kяsdilяr sяsini Azяrbaycanыn.

O gцldц kaьыza qol чяkяn зaman Qыydы цrяklяrin hicran sяsinя.

O gцldц haqq цчцn daim чarpышan Bir xalqыn tarixi faciяsinя. Яylяшib kяnarda topsaqqal aьa, Hяrdяn mцtяrcimя suallar verir. Чevrilir gah sola, baxыr gah saьa, Baшыnы yellяdib tяsbeh чevirir.

Qoyulan sяrtlяrя razыyыq deyя, Tяrяflяr qol чяkdi mцahidяyя...

Tяrяflяr kim idi? Hяr ikisi yad!

Yadlarmы edяcяk bu xalqa imdad?!

Qoy qalxsыn ayaьa ruhu

Tomrisin, Babяkin qыlыncы parlasыn yenя.

Onlar bu шяrtlяrя sюzцnц desin, Zяnciri kim vurdu шir bilяyinя?

Hanы bu ellяrin mяrd oьullarы?

Aчыn bяrяlяri, aчыn yollarы.

Bяs hanы bu яsrin юz Koroьlusu Qыlыnc Koroьlusu, sюz Koroьlusu?

Babalarыn шяni, шяrяfi, яlbяt, Bizя яmanяtdir, bюyцk яmanяt...

Yoxmu qanыmыzda xalqыn qeyrяti?

Belя saxlayarlar bяs яmanяti?

Qoy ildыrыm чaxsыn, titrяsin cahan! Цrяklяr qяzяbdяn coшsun, partlasыn.

Daim haqq yolunda qыlыnc qaldыran Иgid babalarыn goru чatlasыn.

Qoy яysin baшыnы vцqarlы daьlar, Matяmi baшlandы bюyцk bir elin.

Mяrsiyя sюylяsin axar bulaqlar, Aьыlar чaьыrsыn bu gцn qыz, gяlin!..

Tяrяflяr sakitdir, qяzяbli deyil, Mяhv olan qoy olsun, onlara nя var. Иmzalar atыlыr bir-bir, elя bil, Sevgi mяktubuna qol чяkir onlar.

Atыb imzasыnы hяr kяs varaьa, яylяшir sakitcя keчib yerinя.

Eynяkli cяnabla, tяsbehli aьa, Qalxыb яl dя verir biri-birinя.

Onlarыn birlяшяn bu яllяrilя Ayrыlыr ikiyя bir el, bir Vяtяn.

Axыdыb gюzцndяn yaш gilя-gilя, Bu dяhшяtli hala nя deyir Vяtяn?

Bir deyяn olmadы, durun aьalar!

Axы, bu юlkяnin юz sahibi var.

Siz nя yazыrsыnыz bayaqdan bяri, - Bяs hanы bu yurdun юz sahiblяri?

Bяs hanы hяqiqяt, bяs hanы qanun?

Qocadыr bu yurdun tarixi, yaшы.

Bяs hanы kюksцnя sяrhяd qoyduьun, Bir vahid юlkяnin iki qardaшы?

Gюrяk bu hicrana, bu mцsibяtя,

Ruhuymuш, hюnkцrцb fяryad qoparmыш.

Gцlцstan kяndinin gцl-чiчяklяri Bir gцnцn iчindя soldu-saraldы.

"Gцlцstan" baьlandы, o gцndяn bяri, Bu kяndin alnыnda bir lяkя qaldы.

Baьrы kюz-kюz oldu "Yanыq Kяrяmin" Tellяr inildяdi, yandы, nя yandы.

Aшыьыn sazыnda daha bir hяzin, Daha bir yanыqlы pяrdя yarandы.

Hяmin gцn юlkяni apardы sel, su, Tutuldu чюhrяsi gцnцn, ayыn da.

Qoca Nяbatinin eшqi, arzusu, O gцn batmadыmы Arpa чayыnda?

Aьlayыb daьlardan яsяn kцlяklяr, Bu mяшum xяbяri alяmя yaydы.

Sanki dilя gяldi gцllяr, чiчяklяr: "Bu isя qol qoyan qollar sыnaydы".

Arazыn sularы qяzяbli, daшqыn, Sirin nяьmяlяri ahdыr, haraydыr.

Vяtяn quшa bяnzяr, qanadlarыnыn Biri bu taydыrsa, biri o taydыr.

Quш iki qanadla uчar, yцksяlяr, Mяn necя yцksяlim tяk qanadыmla? Цrяklяr bu dяrddяn tцьyana gяlяr, Axar gюzцmцzdяn yaш damla-damla.

Cяnablar, bir anlыq dцшцndцnцzmц?

Verdiyiniz hюkmцn aьыrlыьыnы?

Bu hюkmцn dяhшяti яllimi, yцzmц?

Biz necя gюtцrяk bu gюz daьыnы?..

Baшы kяsilяndя bu mяьrur elin Qяlbin aьrыsыnы hiss etdinizmi Qoca Fцzulinin, igid Babяkin Etiraz sяsini eшitdinizmi?

Cяnablar, bir damcы

Yox, varaьыn deyil, Azяrbaycanыn Kюksцnя daь boyda daь basdы onlar. Иmzalы, mюhцrlц ey cansыz varaq, Nя qяdяr bюyцkmцs qцvvяtin, gцcцn. Яsrlяr boyunca vuruшduq, ancaq Sarsыda bilmяdik hюkmцnц bir gцn.

Ey kaьыz parчasы, яvvяl heч ikяn, Yazыlыb, qollanыb yoxdan var oldun.

Bюyцk bir millяtin baшыnы kяsяn, Qolunu baьlayan hюkmdar oldun.

Bir eli ikiyя paraladыn sяn Юzцn kaьыz Иkяn paralanmadыn.

Kюksцnя yazыlan qяlb atяшindяn, Niyя alычmadыn, niyя yanmadыn?

Araz sяrhяd oldu, яsdi kцlяklяr, Sular yataьыnda qalxdы, kюpцrdц. Цstц dama-dama taxta dirяklяr, Чayыn kяnarыnda sяf чяkib durdu.

Sular, sizdяn tяmiz nя var dцnyada?

Lяkяdяn xalidir axы qяlbiniz.

Baьrыnыz alышыb niyя yanmadы Bu чirkin яmяlя qol qoyanda siz?

Ey Araz, sяpirsяn gюz yaшы sяn dя, Keчdikcя цstцndяn чюlцn, чяmяnin.

Sяni arzulara sяdd eylяyяndя, Niyя qurumadы sularыn sяnin?

Dayanыb Arazыn bu tayыnda mяn "Can qardaш" deyirяm, o da "can" deyir.

Ey zaman, sorьuma cavab ver, nяdяn Sяsim yetяn yerя, яlim yetmяyir?..

Qarышыb gюzцmdя, qarышыb alяm Dяrd-dяrdi doьrayыr,

Цrяkdяn цrяyя kюrpц?

Bir dayan!

Dяrdimiz dinirsя, bir sazыn цstя Шяhriyar yaralы misralarыndan Kюrpц salmadыmы Arazыn цstя?!

Bu taydan o taya axышdы sel tяk Gюzя gюrцnmяyяn kюnцl tellяri.

Bu selin юnцnц nя чay, nя dirяk Kяsя bilmяmiшdir yцz ildяn bяri.

Aьalar bilmяdi birdir bu torpaq Tяbriz dя, Bakы da Azяrbaycandыr.

Bir elin ruhunu, dilini ancaq Kaьыzlar цstцndя bюlmяk asandыr.

Bюl, kaьыz цstцndя, bюl, gecя-gцndцz, Torpaьыn цstцnя dirяklяr dя dцz, Gцcцnц, яzmini tюk dя meydana, Qoшundan, silahdan sяdd чяk hяr yana.

Torpaьы ikiyя bюlяrsяn, ancaq Чяtindir bяdяni candan ayыrmaq!

Ayыrmaq kimsяyя gяlmяsin asan Bir xalqыn bir olan dяrdi-sяrini.

O taydan bu taya Mustafa Payan Oxuyur Vahidin qяzяllяrini.

Dolandы zяmanя, dюndц qяrinя, Шairlяr od tюkdц yenя dilindяn.

Vurьunun o hяsrяt nяьmяlяrinя Шяhriyar sяs verdi Tяbriz elindяn: "Heydяr baba, gюylяr qara dumandы, Gцnlяrimiz bir-birindяn yamandы.

Bir-birindяn ayrыlmayыn, amandыr, Yaxшыlыьы яlimizdяn aldыlar, Yaxшы bizi yaman gцnя saldыlar.

Bir uчaydыm bu чыrpыnan yelinяn, Qovuшaydыm daьdan aшan selinяn, Aьlaшaydыm uzaq dцшяn elinяn.

Bir gюrяydim ayrыlыьы kim saldы, Юlkяmizdя kim qыrыldы, kim qaldы".

1959

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 12

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.12

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ЧALЫШQAN VЯ ИNTИZAMLЫ TЯLЯBЯ, ЯDALЯTLИ HAKИM

Илщам АББАСОВ,

Ядлиййя Назирлийи Ядлиййя Академийасынын проректору, щцгуг цзря фялсяфя доктору, баш ядлиййя мцшавири, прокурорлуьун фяхри ишчиси Tale belя gяtirdi ki, 1966cы ildя Azяrbaycan Dюvlяt Universitetinin (hazыrkы BDU-nun-И.A.) Hцquq fakцltяsinя daxil olmaqla, 1966-71-ci illяrdя hяmin fakцltяdя tяhsil almышam. Hяmin vaxt biz 25 nяfяr idik.

Ramazan Burcayev dя daxil olmaqla, tяlяbяlяrdяn 5 nяfяri, bizя nisbяtяn, yaшlы idilяr. Ramazan Burcayev hяqiqi hяrbi xidmяt borcunu verdikdяn sonra Universitetя daxil olmuшdu. Biz onu юzцmцzя aьsaqqal bilir vя hюrmяtini saxlayыrdыq. Daha doьrusu, bu hюrmяti o, юzц qazanmышdы. Ramazan Burcayev юzцnц tяlяbяlяr arasыnda hяmiшя aьsaqqal kimi, hюvsяlяli aparыrdы.

Mяn Ы kursda oxuyarkяn, yataqxanada yerlя gec tяmin edildiyimdяn, yuxarы kurslarыn tяlяbяlяri ilя qalыrdыm. Lakin ЫЫ kursda Ramazan Burcayev, daha bir nisbяtяn yaшlы, Aьakiшiyev Zakirlя bir otaqda qalыrdыq. ЫЫЫ kursdan etibarяn isя Aьakiшiyev Zakirlя Ramazan Burcayev Bakы шяhяrinin Patamdar qяsяbяsindя mяnzil kirayя edib, orada yaшayыrdыlar.

Biz Universitetя oxuduьumuz illяr Azяrbaycan dilindя

чox tяlяbяlяr mцяllimin mцhazirяlяrini yazыb чatdыra bilmirdilяr. Ona gюrя dя hяmin dюvrlяr Ramazan Burcayev yataqxanada yaшayan tяlяbяlяrя yaxыndan kюmяklik edirdi. Axшamlar biz онун baшыna yыьышыr, o isя rus dilindя olan hцquq яdяbiyyatыndan tяrcцmя edиr, biz дя onun dediklяri яsasыnda konspektimizi yazыrdыq. Bяzяn elя olurdu ki, yataqxanada baшqa otaqlarda yaшayan tяlяbя yoldaшlarыmыz, bir sыra hallarda isя kirayяdя yaшayan tяlяbяlяrimiz dя seminar mяшьяlяlяrinя hazыrlaшmaq цчцn bizim otaьa gяlib Ramazan Burcayevin kюmяyindяn yararlanыrdыlar.

Bir dя gюrцrdцn Ramazan Burcayev, яgяr belя demяk mцmkцnsя, tяrcцmя iшinin mцhцm anыnda iшi dayandыrыr, deyirdi ki, icazя verin bir siqaret чяkim vя ya imkan verin bir stяkan чay iчяk.

Belя hallarda tяlяbя yoldaшlarыmыzdan bяzilяri siqaret tapыb gяtirяr, yaxud tяzя чay dяmlяyib, bir stяkan sцzцb gяtirяrdilяr. Hazыrda isя hцquq fakцltяsindя oxuyan tяlяbяlяrin iшi bu cяhяtdяn asandыr.

Belя ki, indi Azяrbaycan dilindя, o cцmlяdяn latыn qrafikasы ilя чap olunmuш hцquq яdяbiyyatы чoxdur. Яgяr nяzяrя alsaq ki, mцasir dюvrdя hцquq яdяbiyyatыnыn bir чoxu Azяrbaycan dilinя tяrcцmя edilmiшdir, bu mяnada hцquqшцnas tяlяbяlяr чяtinlik чяkmirlяr.

Hяmчinin, Ramazan Burcayev, яvvяldя qeyd etdiyim kimi, hяqiqi hяrbi xidmяt keчdiyindяn vя Sovetlяr dюnяmindя hяrbi xidmяtin rus dilindя keчmяyini nяzяrя alsaq, bu sahяdя dя tяlяbя yoldaшlarыna yaxыndan kюmяklik edirdi. Цmumiyyяtlя, Ramazan Burcayev чox intizamlы tяlяbя idi vя юzцnц hяmiшя biz tяlяbяlяr arasыnda aьayana aparыrdы. Lakin bir dяfя hiss etdim ki, yaшadыьыmыz otaьыn tяmizlяnmяsiндя онун nюv-

mizlяmяk nюvbяsinя nяdяnsя яmяl etmяmiш, otaq tяmizlяnmяmiшdir. Mяn bunu ona irad tutanda Ramazan Burcayev bildirdi ki, ola bilmяz, mяn otaьы tяmizlяmiшяm. Ramazan Burcayevin otaq tяmizlяmяk nюvbяsi gяldikdя mяn bir aь kaьыz parчasыnы onun

Burcayev otaьы tяmizlяmяk nюvbяsinя hяmiшя ciddi яmяl etdi.

Onu da deyim ki, hяmin dюvrlяrdя yataqxanamыzda universitet mцяllimlяri, o cцmlяdяn hцquq fakцltяsinin mцяllimlяri ilя gюrцшlяr tяшkil olunur, yataqxana otaqlarыna ictimai baxыш keчirilяrdi.

Шяки Апеллйасийа Мящкямясинин щакимляри, soldan saga - Гязянфяр Кяримов, Намиг Мяммядов, Гядим Бабайев, Рамазан Буръайев, Камил Рящимов, Иншаллащ Гулийев, Елман Рящимов. чarpayыsыnыn altыna, divarыn yanыna tulladыm. Otaьa daxil olduqda mяnя aydыn oldu ki, otaq yenя dя tяmizlяnmяйиб. Mяn bunu Ramazan Burcayevя irad tutduqda, o dedi ki, mяn otaьы tяmizlяmiшяm.

Bu zaman mяn onun чarpayыsыnыn

Belя hallarda bizim yaшadыьыmыz otaьыn tяmizliyi hяmiшя nцmunя kimi qeyd edilяrdi.

Yaxшы yadыmdadы, 1968-ci ildя hцquq fakцltяsinin bir qrup tяlяbяsi mцяllimlяrimizlя birlikdя "Babazadя" teplоxodu ilя "Neft

Рamazan Бurcayev Шяки Апеллйасина Мящкямясинин коллективи иля hцquq яdяbiyyatы, demяk olar ki, yox idi, hцquq яdяbiyyatы, bir sюzlя, dяrsliklяr rus dilindя idi. Чoxumuz isя orta mяktяbdяn sonra universitetя qяbul olmuш, hяrbi qulluqda olmadыьыmыza gюrя bu sяbяbdяn rus dilini zяif bilirdik.

Lakin Ramazan Burcayev, яvvяldя gюstяrdiyim kimi, hяqiqi hяrbi xidmяt keчdikdяn sonra ali mяktяbя qяbul olunduьuna gюrя rus dilini yaxшы bilirdi. Hяmin dюvrdя bir

bяsi olsa da o, nюvbяsinя яmяl etmяmiшdir. Onu da qeyd edim ki, bizim yaшadыьыmыz 50-ci otaq, bir qayda olaraq, hяmiшя nцmunяvi otaq hesab edilir vя yataqxananыn giriшindя - birinci mяrtяbяsindя otaqlarыn qiymяtlяndirilmяsi cяdvяlindя otaьыmыzыn iшinя hяmiшя яla qiymяt verilirdi. Lakin bu dяfя, otaьыn vяziyyяtinя gюrя, hiss etdim ki, Ramazan Burcayev otaьы tя-

nova (hazыrda S.Hяsяnova Konstitiusiya mяhkяmisinin hakimidirИ.A.) vя baшqalarыnыn tяyinatы kemiш Azяrbaycan SSR Яdliyyя Nazirliyinя verildi vя onlar Яdliyyя Nazirliyinin Mяhkяmя Orqanlar Иdarяsindя hakim-stajor vяzifяsinя tяyin edildilяr. Ramazan Burcayev

altыndakы aь kaьыzы gюstяrib dedim: - Yaxшы, otaьы necя tяmizlяmisяn ki, юz чarpayыnыn altыndakы kaьыzы gюrmяmisяn?!

Bu sюzdяn sonra Ramazan mцbahisяyя yol vermяdi, gцlцmsяdi vя dedi: - Dцz sюzя nя demяk olar, cяnab faktыn qarшыsыnda шlyapanы чыxartmaq lazыmdыr.

Bundan sonra Ramazan

daшlarы"na ekskursiyaya getdik, qяhraman dяniz neftчilяrinin шanlы яmяyi vя mяiшяti ilя tanыш olduq.

Ekskursiyamыz чox maraqlы vя шяn keчdi. Teplоxodda ekskursiyadan yadigar olaraq foto-шяkillяr dя чяkdirdik.

1971-ci ilin iyun ayыnda tяhsilimizi baшa vurduq. Tяlяbяlяrdяn bir neчяsi, o cцmlяdяn Burcayev Ramazan, Sцdabя Hяsя-

1972-ci ildя Balakяn rayonunun xalq hakimi vяzifяsinя seчildi vя 1976-cы ilя kimi hяmin vяzifяdя чalышdы. O, iшindя чox dяqiq, iшgцzar vя qanunpяrяst olmaqla, яdalяtli hakim idi. Tяsadцfi deyildi ki, o, 1976-87-ci illяrdя Aьdam rayon xalq mяhkяmяsinin Sяdri vяzifяsindя iшlяmiшdir.

Daha bir tяlяbя yoldaшыmыz, mяrhum Firid mцяllim dя, hяmin vaxtlar Aьdam rayon milis шюbяsindя (hazыrkы anlamda polis шюbяsindя-И.A.) istintaq bюlmяsinin rяisi vяzifяsindя iшlяmiшdir.

Firid mцяllim sюhbяtlяrindя deyirdi ki, Ramazan Burcayev Aьdamada юzцnц чox obyektiv, яdalяtli, iшindя ciddi, humanist hakim kimi aparmaqla, rayon ictimaiyyяti arasыnda bюyцk nцfuza malik idi.

Ramazan Burcayev 1995-98-ci illяrdя Azяrbaycan Respublikasы Mяrkяzi Seчki Komissiyasыnыn цzvц olmuш, 19872000-ci illяrdя isя Azяrbaycan Respublikasы Ali Mяhkяmяsinin цzvц vяzifяsindя чalышmышdыr. O, 2000-2007-ci illяrdя Azяrbaycan Respublikasы Ali Mяhkяmяsinin Sяdr mцavini - Hяrbi Mяhkяmяlяrin iшlяri цzrя Mяhkяmя Kollegiyasыnыn Sяdri vяzifяsindя iшlяmiшdir.

2007-2010-cu illяrdя Ramazan Burcayev Шяki Apellyasya Mяhkяmяsinin Sяdri iшlяmяklя, Шяki ictimaiyyяti arasыnda bюyцk nцfuza malik idi.

R.Burcayevin ailяsindя юzц kimi zяhmяtkeш, insanpяrvяr beш юvlad bюyцyцb tяrbiyя almышdыr. Юvladlarыndan dюrdц hцquqшцnas olmaqla, atalarыnыn yolunu davam etdirir, oьlu Иmran isя hazыrda Bakы шяhяri Nizami rayon mяhkяmяsinin hakimi vяzifяsindя iшlяyir.

Ramazan Burcayev 2010cu il sentyabr ayыnыn 10-da tяqaцdя чыxmыш vя 7 dekabr 2012-ci ildя vяfat etmiшdir. O, biz tяlяbя yoldaшlarыnыn xatirindя чalышqan vя intizamlы tяlяbя kimi, iш yoldaшlarыnыn vя hцquq ictimaiyyяtinin xatirindя isя яdalяtli hakim kimi qalacaqdы.

Allah ona qяni-qяni rяhmяt etsin.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 13

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.13

Йери эялмишкян...

Ирадя РЮВШЯН,

АМЕА Шяки Реэионал Елми Мяркязинин ямякдяшы, Азярбайъан Мемарлар Иттифагынын цзвц, мемарлыг цзря фялсяфя доктору Hяkimя deyirlяr: - Sяni o dцnyada bюyцk cяza gюzlяyir...

- Niyя? Mяn hяkimяm!

Mяn insanlara kюmяk edirяm.

Onlarы яzab яziyyяtdяn qurtarыram."

- Чцnki Allah insanlara xяstяliyi cяza kimi, onlarы ayыltmaq цчцn gюndяrir, sяn isя onlara bunu dяrk etmяyя mane olursan.

Dяyяrli oxucu, tяяcцblяnmя, bu yazыda memarlыq haqqыnda sюhbяt aчmaq fikrim yoxdur.

Hяr halda, memarы da narahat edяn baшqa hяyati prolemlяr var vя bu yazыda mяn cяmiyyяtdя nяzяrячarpan "xяstя" dцшцncяlяr, belя dцшцncяlяrin sяbяblяri vя aьыr fяsadlarы barяdя fikirlяrimi cяmiyyяti formalaшdыran hяr bir fяrdin saьlamlыьыnыn cяmiyyяtin saьlamlыьыna olan tяsirini araшdыrmaq fikrindяyяm. Belя bir deyim var: "Dцnyada яn шirin nemяt olan can saьlыьы". Lap kiчik vaxtlarыmыzdan bu sюzlяri eшidirik vя яzizlяrimizя, yaxыnlarыmыza yazdыьыmыz aчыqcalarы da hяmiшя bu sюzlяrlя tamamlayыrыq: "...uzun юmцr vя can saьlыьы arzulayыram!". Amma xяstяlяnmяyincя heч birimiz bu sюzlяrin яsl mahiyyяtinя varmыrыq.

Cяmiyyяt dя belяdir. Иnsanlar tяminatlы, яdalяtli cяmiyyяtin bяrqяrar olmasыnы istяyirlяr, lakin belя cяmiyyяtin necя formalaшmasы vя bu prosesin чяtinliyi чoxlarыnы heч dцшцndцrmцr. Xoш gцzяran tяmin edяn saьlam cяmiyyяt dя saьlam insanlardan ibarяt olmalыdыr.

Ali tibb mяktяblяrindя gяlяcяyin hяkimlяrinя xяstяni saьaltmaq цчцn xяstяliyin diaqnozunu tapыb onu aradan qaldыrmaьы юyrяdirlяr.

Lakin altы il tibb universitetindя tяhsil alan vя iki il interna tяcrцbяsi keчяn tяlяbяlяrя mцяllimlяr xяstяliyin яsas яmяlяgяlmя sяbяblяrini aшkar etmяyi юyrяtmirlяr, бялкя дя hяmin sяbяblяri юzlяri dя bilmirlяr. Baxmayaraq ki, hяkimlяr bu sяbяblяri axtarыr, юzц dя чoxdan axtarыr, amma hяlя tapmayыblar. Paradoks! Belя чыxыr ki, яslindя xяstяni saьaltmaq цчцn xяslяliyin sяbяbi bilinmяlidir, lakin tibb elmi sяbяblяri яшkar edя bilmir.

Belя чыxыr ki, tяbabяt xяstяliklяri aradan qaldыrmыr, sadяcя xяstяlяrin яzablarыnы yцngцllяшdirir vя mцvяqqяti onlara aьrыsыz hяyat bяxш edir. Bir чox alыmlяr artыq mцяyyяn ediblяr ki, qida, infeksiyalar, hava шяraiti sadяcя xяstяliyin inkiшafы цчцn fon yaradыr. Яsas xяstяliklяri yaradan amillяr isя insan orqanizminin daha dяrinliklяrindяdir, fяrqi yoxdur, bu ruhun zяdяlяnmяsindяn яmяlя gяlir, yoxsa bяdяnin. Яslindя isя insan saьlamlыьыna xяtяr yetirяn problemlяr (xяstяliklяr, streslяr, emosiyalar, depressiyalar) onun шцurlu dцшцncяlяri ilя bilinчaltы (шцuraltы) niyyяtlяri цst-цstя dцшmяyяndя юzцnц gюstяrir.

Bu gun tяkcя sehrbazlara vя cadugяrlяrя deyil, hяm dя tibb elminя mяlumdur ki, insanыn niyyяtlяrinя tabe olan gцclц bir enerji mюvcuddur. Yяni, insan hansыsa bir hadisяni gozlяyяrkяn, artыq baшqa enerji sistemlяrinя tяsir edir, hadisяlяr insanыn gюzlяdiyi шяkildя dцzцlцr. Demяli, taleyi-

mizin asыlы olduьu яsas gцvvя insanыn daxilindя yerlяшir.

Kюrpя "neyrofizioloji aparat" adlanan gюrmя, eшitmя, qoxu, dad, toxunma dцyьularы ilя dцnyaya gюz aчыr. Hяmin o dцyьularla uшaq Reallыьы dяrk etmяyя hazыr olur. Belяliklя, valideyinlяr, tяrbiyячilяr, mцяllimlяr uшaьa istiqamяt verir, sonra isя uшaq boya baшa чatdыqca юz davranыш qaydalarыna dяyiшikliklяr vя yeniliklяr gяtirir. Bu hяm onun hяyatыnы zяnginlяшdirяn duyьular ola bilяr, hяm dя яksinя, hяyatda sяmяrяli hяrяkяtini mяhdudlaшdыran, kasadlaшdыran fikirlяr ola bilяr. Bizim taleyimiz - bizim fikirlяrimizdir!

Demяli hяr kяsin dцnyasы onun fikirlяrinin яksidir. Lakin fikir hяyata keчincя mцxtяlif transformasiyaya uьrayыr.

Bir tanышыmla olan sюhbяti sizинля бюлцшмяк istяйирям: - Чox mehriban, sяmimi, qayьыkeш bir insandыr. Maraqlandыm ki, sяn oruc tutursan, qurban kяsirsяn, namaz niyя qыlmыrsan? Mяnя cavab verdi ki, "Sяn mяnim iшimя qarышma, mяnim Allahыmla юz mцnasibяtim var". Cavab xoшuma gяlmяsя dя, fikirlяшdim ki, bяlkя dя o haqqlыdыr. Bu insanыn daxilindя юz Allahы var, o, Allahыnы sяmimi sevir, яsas odur ki, Allahsыz deyil vя heч vaxt hяyatыnda namяrd hяrяkяtlяrя yol vermяz. O юzцnц чox xoшbяxt hiss edir, ailяsindяn, qohumlarыndan, qonшularыndan, dюvlяtdяn, bir sюzlя, cяmiyyяtdяn razыdыr... O Allahы gюylяrdя, buludlar arasыnda oturan, onu barmaьыyla hяdяlяyяn bir qoca kiшi obrazыnda tяsяvvцr etmir. Onun Allahы qяlbindяdir...

Xяstяni mцalicя edя bilmяyяn, yaxud da mцalicяnin baшqa цsullarыndan bixяbяr hяkimdяn чox hallarda belя sюzlяr eшitmяk olar: "Qяrяk baьышlayasыz, amma tibb sizя kюmяk edя bilmяyяcяk".

Xяstя dя mцalicяsini dayandыrыr, чцnki xяstяliyinin яlacsыz olduьuna inanыr. Mцasir tяbabяtdя яlacы olmayan xяstяliklяr kiчik olmayan bir siyahы tяшkil edir. Vя bu cцr xяstяliklяri saьalmaz hesab edirlяr. Lakin insan юz iradяsinя tabe olub mяsuliyyяti юz цzяrinя gюtцrя bilsя, heч bir xяstяlik saьalmaz sayыla bilmяz. Иnsan hяyatыnda nяyisя dяyiшmяk istяyirsя (sяhяtini, яtrafdaki insanlarla mцnasibяtini, iшini, maddi vяziyyяtini vя s.), юz daxili qцvvяlяrinя mцraciяt edib, bilinчaltы proqramыnы, fikirlяrini, yяni юzцnц dяyiшmяlidir.

Belя bir hadisя Moskvada baш verib: - 14 yaшlы qыz uшaьыnыn anasы hяkimя mцraciяt edir.

Hяmin qыz gцndя bir neчя dяfя 2030 dяqiqя яllяrini yusa da, hяmiшя шikayяtlяnirdi ki, яllяri tяmiz deyil vя yenя yuyurdu. Psixiatrlar qыza шizofreniya diaqnozu tяyin edir, gцclц psixotrop dяrmanlarla mцalicяyя baшlayыrlar. Яlavя olaraq qыzыn anasы onu psixoterapevtin yanыna aparыr. Bir neчя seans psixoterapevtlя sюhbяt edяndяn sonra, uшaq baшыna gяlяn bir яhvalatы danышыr. Qыzыn 9 yaшы tamam olanda, valideyinlяri ona ad gцnцnя balaca bir tutuquшu baьышlayыrlar. Qяfяs olmadыьы цчцn, quш evdя azad uчur vя istяdiyi yerя qonur. Bir gцn mяtbяxя girяndя qыz yerdя quшu gюrmяyib, bilmяdяn onu tapdalayыr vя quшu яlinя alanda, яli qana bulanыr. Quшun юldцyцnя gюrя valideyinlяrindяn qorxan qыz onu hяyяtdя basdыrыr vя evdя deyir ki, quш pяncяrяdяn uчub gedib. Bu hadisя illяr юtяndяn sonra uшaqda шizofreniya xяstяliyinя sяbяb olur. Belя ki, o, hяr dяfя яllяrini yuyanda hяm qan izlяrini, hяm dя gunahыnы yumaьa чalышыrmыш. Xяstя uшaьыn baшыna gяlяn hadisяdяn valideynlяrinin xяbяri olduqdan sonra qыzыn vяziyyяti tez bir zamanda yaxшыlыьa doьru dяyiшir.

Dahi Kaudzo Niшi mцasir tяbabяti onda gцnahlandыrыr ki, o, xяstяliyin sяbяbini yox, nяticяsini mцalicя edir, sяbяb isя qalыr kя-narda. Demяk xяstяlik hяr an yenidяn юzцnц gюstяrя

bilяr. Sяbяb aradan qaldыrыldыqda isя xяstяlik юzц birdяfяlik insan orqanizmini tяrk edir. Niшi bildirir ki, xяstяliklяrin яsas sяbяbi sinirlяrin fяaliyyяtinin pozulmasыdыr.

Vaxtыlя insanlar sosializm uьrunda mцbarizя aparan dюvrdя, Karl Mark xяstя cяmiyyяtin saьlamlaшdыrыlmasы цчцn nяticяlяrin deyil, sяbяbin aradan qaldыrыlmasыnы zяruri hesab edirdi vя bildirirdi ki, "xяstяliyin" sяbяbi xцsusi mцlkiyyяtdir; xцsusi mцlkiyyяt mюvcud olduьu mцddяtdя istismar mюvcud olacaqdыr. Belяliklя, xяstя cяmiyyяtin mцalicяsi цчцn "xяstя" (proletariat) "hяkimin" (marksizm nяzяriyyяsinin) kюmяyi ilя "xяstяliyя" (kapitalizmя) qalib gяlя bilяr. Bunun цчцn sяbяbi (xцsusi mцlkiyyяti) aradan qaldыrmaq lazыmdыr.

Bu gцn Karl Marksыn bu fikirlяriylя razыlaшmaq qeyri mцmkцndцr.

Demяk olar bцtцn dцnyada kapitalizm qalib эяlib, lakin bir чox юlkяlяrdя cяmiyyяt yenя dя "xяstяdi" vя bu xяstяliyin sяbяblяri namяlumdur.

Yeri gяlmiшkяn, sizя Kaudzo Niшinin "Gцclц insanыn qaydarы"nы qыsa шяkildя чatdыrmaq istяyirяm. Cяmi 5 qaydadы.

Bu qaydalara riayяt edяn insan gцclц vя saьlam insan sayыlыr:

1. Heч nяdяn qorxub kяnara чяkilmяyin. Яgяr qorxu hissinizi cilovlayыb sizi dяhшяtя salan hadisяnin "gюzlяrinin iчinя" dik baxsanыz vя hяmin hadisяni sakitcя analiz etsяniz sizя heч bir xяtяr toxunmayacaq.

2. "Taleyin hюkmц"dцr deyib hяr шeylя barышmaq insan hяyatыnы uчuruma aparan vя mяnasыz edяn amillяrdяndir.

3. Keчmiшi ilя yaшamaq insanыn gяlяcяyini zяrbя altыnda qoyur. Olanlar haqqыnda daim fikirlяшяn kяs gяlяcяk uьurlardan юzцnц mяhrum edir.

4. Pis fikirlяri yaxыna buraxmayыn. Xяyallarыnыzda hяmiшя pozitiv hadisяlяr canlandыrыb onlarыn reallaшmasыna чalышыn. Arzularыnыzыn hяyata keчmяsi цчцn atacaq addыmlarыnыzы sonraya saxlamayыn.

5. Baьышlamaьы bacarыn.

Sizя qarшы яdalяtsiz davranan insanlar haqqыnda чalышыn heч fikirlяшmяyin. Baьышlamaьы bacarmayan insan saьlam ola bilmяz.

Kaudzo Niшidяn dя яvvяl bu vя digяr (dцzgцn davranыш qaydalarы, tяmizkarlыq, qida mяdяniyyяti vя s.) mяsяlяrlя baьlы mцqяddяs kitablarda da insanlara mяlumatlar verilib. Lakin hяmin mяslяhяtlяrя яmяl edяnlяrin sayы getdikcя azaldыьыndan son vaxtlar tez-

tez dцnyanыn sonu barяdя sюhbяtlяr gцndяmя gяlir.

Cяmiyyяtdя xяstяliyi insandan asыlы olmayan bir bяla kimi qяbul edirlяr. Ona gюrя dя hamыmыz xяstяlяndikdя bunun sяbяbini юzцmцzdя yox, kanarda axtarыrыq. "Чox яlveriшli mюvqe"dir: - "Mяn xяstяliyimя cavabdeh deyilяm.

Qoy hяkimlяr bu problemlя mяшьul olsunlar". Belя xяstя mцvяqqяti olaraq "saьalыr", sonra isя xяstяlik ya gцclяnir, ya da baшqa bir шяkildя юzцnц bцruzя verir. Яlini hяr шeydяn цzяn xяstя dя яhatяsindя vя яlaqяdя olduьu hяr шeyi - havanы, яшyalarы, юzцnцn iшini, hяkimlяri, hяtta qohumlarыnы vя yaxыnlarыnы qunahlandыrыr. Halbuki, инсан юz "daxili hяkimi"nя mцra-ciяt etsя юzцnя komяk edя bilяr. Яlbяttя, dцnyada tibb elminin son illяrdя яldя etdiyi nailiyyяtlяr чoxdur vя hamыsы gюz qabaьыndadыr. Bu gцn sяhiyyя sistemindя чalышanlar insanlarыn яzab-яziyyяtlяrini azaltmaьы bacarыrlar vя bu az iш deyil. Иnsan qяzaya dцшцb beyin xяsarяti alыbsa, infarkt olubsa, ona юyцd-nяsiyяt vermяk, sюhbяt etmяk yersiz olar, onu mцtlяq hяkimя чatdыrmaq lazыmdыr. Lakin bir чox hallarda unutmaq olmaz ki, hяr insanыn da-

Belя bir tяcrцbяnin keчirildiyini чoxlarы eшidib: bir-birinя yaxыn qoyulmuш iki qяfяsdяn birinя canavar, o birinя isя qoyun salыblar. Qыsa bir mцddяt keчdikdяn qoyunun юldцyц aшkarlanыb.

Yazdыqlarыm bir чoxlarынa qяribя gяlsя dя, ону да гейд етмяйи юзцмя боръ билирям ки, hяyatыnыzdan, юvladlarыnыzdan, sящhяtinizdяn, cяmiyyяtiмizdяn narazы olmaqdansa, илк nюvbяdя юzцnцzя fikir veriб, ozцnцzц seviб, юzцnцzцн саьламлыьыны горумалысыныз.

"Saьlam insan - saьlam ailя -saьlam cяmiyyяt" devizini hяmiшя hяr шeydяn цstцn tutun. Ailяnin saьlamlыьы да юзцмцздян asыlыdыr.

Saьlam cяmiyyяtin yaranmasы цчцn hяr insan юz цzяrindя чalышыb saьlamlыьыnы яldя edя bilmяlidir.

Hяr bir fяrd, digяr bir fяrdlя mehriban vя sяmimi цnsiyyяt qurmalыdыr, nяfsi istяklяrdяn uzaq olmalыdыr, яxlaq normalarыna zidd olan hadisяlяr tюrяtmяmяlidir. Bцtцn bunlar saьlam cяmiyyяtin yaranmasыnыn яsas meyarыdыr.

Necя ki, hяyatda iki eyni barmaq izi olan insanларын олмадыьы кими, elяcя dя, hяyat yolu, taleyi eyni qaydada tяkrar olunan insanlaрла qarшыlaшmaq qeyri mцmkцndцr. Hяtta monoziqot (bir yumurtalы) яkizlяrin hяyatы da fяrqli

xilindя юz hяkimi var. Bяlkя dя heч kim tяsяvvцr etmir ki, onun bilinчaltыsы hяm yaradыcы, hяm dя daьыdыcы qцvvяyя malikdir.

Kiminsя xяtrinя dяyirsяnsя demяli, ona qarшы юz daьыdыcы enerjini yюnяlдирсян vя bununla da nя vaxtsa юzцnя qarшы qayыdacaq aьrы vя acыnыn tяmяlini qoyурсан. Lakin яtrafыndakы insanlara mяhяbbяt, qayьы gюstяrирсянся, yяni onlara qarшы yaradыcы, mцsbяt enerji yюnялдирсянся demяli, эяляъякдя sevinc vя uьur sяni gюzlяyir.

olur. Baшqa sюzlя, hяr insan юz dцnyasыnda yaшayыr vя юzц юz unikal dцnyasыnы yaradыr.

Bir чox bir birindяn fяrgli cяmiyyяtlяrdя baш verяn hadisяlяri mцшahidя etsяk, aydыn gюrяrik ki, insanlar problemlяrini hяll etmяk цчцn чox aqressiv yol se-чirlяr. Belя цsуlun isя yaxшы nяticя vermяdiyinin hяmiшя шahidi olmuшuq. Hяr insan юz hяyatы цчцn mяsuliyyяt daшыyыr. Adi bir misal: аlimlяr artыq sцbцt ediblяr ki, tяk alkoqoliklяr, narkomanlar yox, siqaretя алудя оланlar da xяstя hesab olunurlar. Belя olan tяqdirdя hansы saьlam cяmiyyяtdяn danышmaq olar?

Cяmiyyяtdя xяstяlяrыn sayы чoxaldыьы halda, qonшu-qonшunu, qohum-qohumu saymadыьы halda vя insanlar арасында yadlaшma, biganяlik hallarыnыn чoxalmasы gюstяrir ki, artыq cяmiyyяt tяnяzzцlя uьrayыр. Бяс бunun gunahы kimdяdir? Tяbii ki, hяr birimizdя... Яvvяlcяdяn билирям ki, bu yazыya gюrя mяnimlя razыlaшmayanlar чox olacaq. Lakin bir faktы da unutmayaq ki, mцasir dюvrцmцzdя юzlяrini deyil, dюvlяti, cяmiyyяti, mцhiti gunahlandыranlar чoxluq tяшkil edir. Bяzilяri isя fikirlяшir ki, "Varыm-dюvlяtim olsa gцnцm-gцzaranыm xoш keчяr, xяstяlik nяdir bilmяrяm". Lakin mяnim fikrimcя, bu тамамиля yanlыш йанашмадыр.

Baшыnыza gяlяn uьursuzluьun sяbяbini юzцmцzdя axtarыb, heч kimi gunahlandыrmamalыyыq. Unutmayаг ki, varlыlar da aьlayыr!..

Bцтцн бu йаздыгларымыздан belя чыxыr ki, insanlar юz bilinчaltы sяviyyяsindя bir birini mяhv edirlяr, sonra isя tяяcцblя-nirlяr ki, нийя dцnyanы zorakыlыq bц-rцyцb, xяstяliklяr dя artыb. Maraqlы bir xцsusiyyяt dя diqqяti cяlb edir: insan яgяr юz daxilindя dяyiшmяyя baшlayыrsa, o, юzцnц mцalicя etmяklя yanaшы, яtrafыnda saьlam bir mяkan yaradыr.

Fikir - enerjinin unikal bir formasыdыr, belя ki, o hяm yaradыcы, hяm dя daьыdыcы qцvvяyя malikdir.

Hamыya yaxшы mяlumdur ki, insana gюstяrilяn mяhяbbяt, qayьы, diqqяt vя edilяn yaxшыlыq necя tяsir edir. Belя insan daim юzцnц xoшbяxt, sakit, шяn vя saьlam hiss edir. Яksinя, insanы qorxudanda, haqqыnda pis fikirlяr sюylяyяndя, onun beynini daьыdыcы fikirlяrlя yцklяyяndя, insanыn sящhяti tezliklя pislяшяcяkdir.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 14

сящ.14

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Qiymяt Mяhяrrяmli: "Mяn baшqa cцr yaшamaьы bacarmadыm..." Тяраня ШЯМС - Qiymяt xanыm, sizinlя hяmsюhbяt olan jurnalistlяr чox olub. Vя sizi yetяrincя tanыmaьa vя tanыtmaьa чalышыblar. Mяn suyunu iчib, чюrяyini yediyimiz bir elin юvladы kimi, yяni sizin elliniz kimi, sizi tanыdыьыm gцndяn fikirlяrimizin цstцstя dцшdцyцnц bilirяm. Bir yaradыcы mцsahib kimi verdiyim suallara alacaьыm cavablarы da tяxmini bilirяm.

Siz sizi sevяnlяrin gюzцndя шяxsiyyяt kimi чox maraqlыsыnыz. Иstяdim, sizinlя mцsahibяdя elя чalarlara toxunum ki, mцяyyяn mяnada maraqlы tяrяf kimi чыxыш edib, юzцnцzц oxuculara daha yaxыndan tanыdasыnыz. Millяtin dяrdinin bюyцklцyцndяn danышыb, bu yцkц daшыmaq istяyяn alim, jurnalist, yazычы-publisist kimi, hяmiшя diqqяt mяrkяzindяsiniz. Siz elя bir kitabsыnыz ki, sяhifяlяndikcя daha da чox maraqlы чalarlar цzя чыxыr. Siz o qяdяr tяvazюkar insansыnыz ki, sizя qalsa, bu mяqamlar sizi sevяnlяr цчцn gizli qalar. Lakin юzцndя, sюzцndя tяpяr tapan, sizi sevяn hяr bir mяslяkdaшыnыz istяr ki, шяxsiyyяt kimi maraqlы tяrяflяriniz aчыlaraq sяhifяlяnsin. Чцnki bu gцn шeirin, sюzцn ucuzlaшdыьы bir vaxtda buna ehtiyacыmыz var.

Deyilmяyяn sюz цrяkdя sirrdir, Чыxsa dil atdan incidir, dцrrdцr.

Siz dя, Qiymяt xanыm, цrяyinizdя sirr olan dцrlц sюzlяrinizi, inci fikirlяrinizi sizi sevяnlяrdяn яsirgяmяyin. Bir az яrklя deyim ki, insan nя qяdяr tяvazюkar vя qцrurlu olsa da, sizin tяbirinizcя desяk, "bir gцlцmsяr цz gюrяndя uшaq kimi sюyцnцr".

Allah gцlцmsяr цzlяri sizinчцn яskik etmяsin. Иndi isя keчяk suallara: - Sosial baxыmdan yanaшsaq, ucuz sюz bazarыnda nяyi baha alыb, nяyi ucuz satardыnыz?

- Яlimdя olsaydы, lяyaqяt, vicdan, namus, яxlaq, halallыq, dцrцstlцk kimi dяyяrlяri aшaьыlamaьa чalышan bцtцn mяnfiliklяrin цstцndяn qara bir xяtt чяkяrdim. Zamanыn tяrяzisinin яyilmяsinя duruш gяtirmяk bu "atы ucuz, iti baha dцnyada" elя dюzцlmяzdir ki!...

- Aчdыьыnыz cыьыrыn mяxsusiliyi sizя nяyi verib, nяyi alыr?

- Hяr шeydяn юncя mяn юzцmяm vя tяbii ki, юmrцmцn sonunacan юzцm olaraq da qalacaьam. Иnsanlыq cыьыrы ilя irяlilяyirяm vя bu yolda mяhrumiyyяtlяrin sayы-hesabы yoxdur, lakin heч dя peшman deyilяm. Яqidяsiz olub zяnginlik iчяriсindя itib-batmaqdansa, lяkяsiz, tяmiz vicdanыmыn mяnя qazandыrdыьы insan sevgilяrinin fюvqцndя bяxtiyar olmaьыn lяzzяtini dadmaqdayam hяr addыmda.

- Иnsan qяlbi oxunmayan kitabdыrsa, onu oxumaьa ehtiyac varmы vя onu kimlяr oxuya bilяr?

- Hяqiqяtяn dя, hяr bir insanыn qяlbi oxunmayan, sirli kitaba bяnzяyir. Bu kitabы oxumaьa чoxlarы cяhd gюstяrsя dя, yalnыz bя-

Mцsahibimiz "Elimiz.Gцnцmцz" qяzetinin baш redaktoru, filologiya цzrя fяlsяfя doktoru, шair-publisist Qiymяt xanыm Mяhяrrяmlidir sirяt gюzц aчыq olanlar onu oxuyub юyrяnя bilirlяr. Zяnnimcя, bяzяn yersiz sяylяr dя insanы bezikdirя bilяr, axы belя bir deyim dя var: "Иnsan цrяyi sцfrя deyil ki, hяr gяlяnin qabaьыna aчasan". Mяnя gюrя, Yaradanыn яn bюyцk mюcцzяsi elя budur ki, heч insanыn юzц юzцnц tanыyыb юyrяnя bilmir юmrцnцn sonuna qяdяr. O da ola baшqalarы. Tяsadцfi deyildir ki, bir zamanlar yazmышdыm:

yaq".

- Яlinizя qяlяmi gюtцrяndя qяlbinizdяki dalьalar юzцnц sahildя tяnha hiss edяrяkmi yazыr? Dяniz... dalьa... lяpяlяr duyьularыnыza nя verir?

- Tяlatцmlц dяniz kimi, Чыrpыnыram, dюyцnцrяm... - bu, mяnim hяyat tяrzimdir, desяm, sяhv etmяrяm. Dalьalar шahя qalxarkяn, чяtin ki, lяpяlяrin tяbяssцmlц baxышlarыna duruш gяtirя bilяsяn.

- Heч olubmu ki, kюlgяniz sizi qorxutsun?

- Heч vaxt. Юz kюlgяsinя

- Belя bir deyim var: Иnsanы gюrkяminя gюrя qarшыlayыb, aьlыna gюrя yola salыrlar. Lakin чox vaxt sюz artыqlыq edir, qarшыndakыnы adicя baxышыndan, yeriшindяn-duruшundan tanыyыb, dяyяrlяndirя bilirsяn. Чox olub ki, mяnя intuisiyam belя hallarda yardыmчы olub. Tяяccцblц dя olsa deyim ki, mяn ilk baxышdan tanыdыьыm insan barяdя qяnaяtimdя чяtin ki, yanыlam.

- Bяxtiyar mцяllimin verdiyi xeyir-dua чiyinlяrinizdя aьыr yцk deyil ki? Yяni, onun mяsuliyyяtini hяlяdяmi hiss edirsiniz?

- Яlbяttя. Tцrk dцnyasыnыn яvяzsiz sюz sяnяtkarы, bюyцk ustadыm Bяxtiyar Vahabzadяnin 1998ci ildя "Яdяbiyyat qяzeti"ndя mяnim цnvanыma yazdыьы "Alt qat" adlы yazыdan sonra inanыn, bu mяsuliyyяti hяr addыmda hiss edirяm. Elя bilirяm, yazdыьыm шeirlяrin hяr kяlmяsi birяrbirяr onun tяfяkkцr sцzgяcindяn keчir. Dediyi: "Bu gяnc шair uydurmur, yaшadыьыnы hiss edib, duyduьunu yazыr" - sюzlяri mяni uydurmalardan uzaqlaшdыrыr. Юzцmя o dяrяcяdя tяnqidi yanaшыram ki, bяzяn aylarla яlimя qяlяm almaqdan чяki-

pяrяstiш edяnlяrя, yaxud цmumiyyяtlя kюlgяsinin olduьuna юzцnц inandыranlara yazыьыm gяlib hяmiшя.

- Poeziya alяmindя qadыnlar arasыnda юzцnцzя rяqib gюrцrsцnцzmц?

- Bяlkя dя istяrdim, iчяrimdя saьlam rяqabяt deyilяn bir hiss baш qaldыrsыn. Lakin bilmirяm, hяdsiz ailя qayьыlarы, yaxud iшlяrimin чoxluьu sяbяbindяn bu hiss heч vяdя qяlbimя yaxыn dцшя bilmяyib. Цmumiyyяtlя, rяqabяtdя яlim olmadыьыndandыr ki, чox шeyi, arzu kimi qяlbimin dяrinliyindя gюmmяk mяcburiyyяtindя qalmышam. Ичimdяki mяnlя rяqabяtdя isя hяr zaman uduzduьumu hiss etmiшяm.

- Gюylяrя qalxdыnыz, Gюy Adamыnыn sizя nя bяxш etdiyini sizi sevяnlяrя bildirmяk fikriniz olubmu? Bu kitabыn davamы nя vaxt чыxacaq?

- Gюylяrdя olmaьыn bir юzgя nяшяsi var. Bunun nя demяk olduьunu Gюy adamlarы yaxшы bilir vя юmцrlяri boyunca yazыb-pozduqlarы da elя bu missiyanы sevяnlяrinя izhar etmяkdяn ibarяtdir. Hяr halda, Gюy adamыnыn sevяnlяrinя deyяcяyi hяlя чox sюzц var. Saьlыq olsun.

- Sizcя, mяnяviyyat alыnmыrsa, necя satыlыr?

- Яslindя, satыlanыn nя olduьunu bilmirяm, bircя onu bilirяm ki, hяr nяdirsя, mяnяviyyat deyil. Чцnki mяnяviyyat nя alыnыr, nя dя satыlыr. O, Tanrыnыn insana яmanяtidir. Mяnяviyyat ruh mяsяlяsidir.

Ruhunu satmaq?! Buna mяn inanmыram!

- Иnsan danышmasa, onu necя tanыmaq olar? Sokrat demiшkяn: "Danышыn, sizi tanы-

nirяm. Sanki hansыsa bir qцvvя iчimdя oturub yaradыcы fяaliyyяtimя senzorluq elяyir.

- Heч qяlbinizdяn keчdimi: "Bilmirяm, dцnyaya mяn niyя gяldim?" Hяyatыn eniш-yoxuшlarы sizi чaшdыrmayыb ki?

- Яstяьfurullah! Dцnyaya gяliшimiz, yaxud gediшimiz bяndяnin яlindя deyil ki, asi dя olaq. Lakin, gizlяtmяyяcяyяm, elя anlar olub ki, яyilmяsяm dя, azca qalыb ki, sыnam.

Elя hяmin andaca hardansa bir Xыzr яli uzanыb yuxularыmda da olsa vя mяni sяmalara qaldыrыb. Ruhum elя yцksяlib, elя yцksяlib ki! Шцkцrlяr olsun Yaradanыn bюyцklцyцnя ki, mяni heч bir mяhrumiyyяt Haqq yolundan sapdыra bilmяyib. Чaшmamышam, чaшmaram da!

- Bяzяn insan юzцndяn bezяrяk юzцnц dя tяrk etmяk istяyir. Bu zaman цzцnцzц hara tutmaq istяrdiniz?

- Analы-atalы uшaqlыq dцnyama. Orda saflыq vardыr, sяmimiyyяt vardыr, tяmяnnasыz mяhяbbяt vardыr...

- Nizami, Fцzuli dцhasы "sevirdi" deyяndя, Leyli-Mяcnun yada dцшцr. Elя bir ifadя varmы ki, sяslяnяndя Qiymяt yada dцшsцn?

- "Bяyяm adыm kяndчi deyil, ay saь olmuшun balasы?!"

- Bu ifadяnin aьыrlыьы bir yana qalsыn, onun ucuzlaшmasы, hяtta eшidяndя az qalыr, insan qulaьыnы tutsun (hяr halda bu sюz Vяtяnini sevяn insana aiddir), "Qarabaьы azad edяcяyik!", "Torpaqlarыmыz qayыdacaq!" - bu ifadяlяr sizdя qыcыq yaradыrmы?

- Ona gюrя ki, hяlя dя "biz qalib чыxыrыq sюz vuruшundan!"

Sirrlяr yuvasыdыr цrяyim mяnim, Qapыsы kilidli, aчar dцшmяyяn.

Tez-tez olursa da qapы dюyяnim, Qapanыr цzцnя qapыlar hяmяn.

Mяnim neчя illяr bundan qabaq yazdыьыm belя bir baшlыqda шeirimdяndir bu sюzlяr. Doьrudan da, Qarabaь dяrdimizin - qara baьrыmыzda qara bir yara kimi oyuq aчdыьы bu illяr яrzindя biz ancaq pafoslu шцarчыlыqla mяшьul olduq, nяticяdя ortada nя iш oldu, nя яmяl. Шair dцz deyir ki, "Vяtяni sevmяk azdыr, onu qorumaq gяrяk!" Qorumadыьыn torpaьыn, qeyrяtini чяkя bilmяdiyin millяtin юvladы olmaqla necя юyцnя bilяrsяn axы?

- Tяvazюkarlыqdan юzцnцzц poeziya alяmindя gizli saxlamaьa чalышыrsыnыz. Gюrцnяn tяrяfi budur, bяs gюrцnmяyяn tяrяfi nяdir?

- Mяn юzцnц zorla яdяbi sima kimi qяlяmя verяnlяri gюrdцkcя, sanki bir boy kiчilmiшяm hяmiшя. Atalardan mяsяl var: "Aьac bar verdikcя, baшыnы aшaьы яyяr".

Bizdя isя hяr шey tam tяrsinяdir.

Barsыz-bяhrяsiz aьaclarыn baшы az qalыr buludlara dяyя. Barыnыn aьыrlыьыndan baшыnы aшaьы яyяnlяri isя, яksяr hallarda baшqa cцr "dяyяrlяndirmяyя" чalышыrlar. Tяvazюkarlыьыn insana heч dя fayda gяtirmяdiyini bilsяm dя, baшqa cцr olmaьы da bacarmыram. Tяяssцf ki, hяqiqяtяn dя "mяn baшqa cцr yaшamaьы bacarmadыm" hяyatda.

- Gяlяcяyя anons verя bilяrsinizmi: nя vaxtsa nяvяlяrinizdяn hansыsa sizi kюlgяdя qoya bilяrmi?

- Hяr шey ola bilяr. Mяn gюrцcц deyilяm, lakin irsяn, genlя keчmяni юz hяyatыmda gюrdцyцmdяn, hяr halda bu ehtimalыn doьruluьuna inanmaqdan baшqa чarяm qalmыr.

- Иctimai xadimsiz, gюzяl anasыz. Sadiq dostsunuz - buna юzцnцz dя яminsiniz. Bяs gюzяl qaynana ola bilmisinizmi?

- Яvvяla, bunu юz balam kimi sevdiyim gяlinim Gцnel xanыmdan soruшsaydыnыz, daha dцzgцn olardы. Ancaq hяr halda, bir Allah шahiddir ki, mяn onunla mцnasibяtdя heч vaxt юzцmц qaynana gюzцndя gюrmяmiшяm.

- Иnsan qяlbindя qяlяmя sarы aчыlan yol цчцn kюrpц hardan baшlayыr?

- Чox gцman ki, genlяrdяn.

- Redaktor kimi, "Elimiz.

Gцnцmцz" demяklя nяyi цnvanlamaq istяmisiniz?

- Zяnnimcя, bu iki mцqяddяs kяlmя bir vяtяndaш olaraq aчыqlamaq istяdiyim fikri юzцndя tam шяkildя ehtiva edir.

- Dцшцnmцrsцnцz ki, чox qцrurlu olmaq sizi sevяnlяrinizdяn uzaqlaшdыra bilяr?

- Bяlkя dя. Hяr halda belя olmasыnы istяmяzdim.

- Heч цrяyinizdяn keчibmi ki, Hяcc ziyarяti цчцn zяvvar olasыnыz?

- Hяlя ki, yox. Lakin qяlbimin dяrinliyindя belя bir mяnяvi ehtiyacыn haчansa цzя чыxacaьыna inamыm var.

nяdir?

- Sizcя, яn bюyцk gцnah

- Mяnя gюrя, яn bюyцk gцnah sяni dцnyaya gяtirяnlяrin цzцnя aь olmaqdыr.

- Hamы sizdяn yazmaq istяyir (Sizi sevяnlяr), цrяyinizin gizli qatыnы aчmaq istяyir. Siz necя, haчansa юz hяyatыnыzы tяfяrrцatы ilя qяlяmя almaq niyyяti цrяyinizdяn keчmir ki?

- Demяzdim ki, bцtцn tяfяrrцatы ilя yazacaьam. Lakin hяr zaman belя bir arzu ilя yaшayыram. Иnanыram ki, yazacaьыm яsяr sяnяdli bir roman kimi olduqca oxunaqlы olacaq.

- Baxыram, mцsahibяlяrinizdя qarшы tяrяf sizi daha чox шяxsiyyяt kimi tanыmaq istяyir.

Yaradыcы xanыm kimi yetяrincя tanыnыrsыz. Bu qяdяr maraqlы olmaьыnыzыn sяbяbi nяdir?

- Bяlkя dя buna sяbяb mяnim qarшы-tяrяf цчцn heч dя bцtцn sirlяrimi aчыb-tюkmяmяyim olub.

- Mцяyyяn arzu ilя yatыb, ilk gюzцnцzц aчdыьыnыz zaman kimi gюrmяk istяrdiniz?

- Yalnыz vя yalnыz ANAMЫ!

- "Kяndчiliyiniz tutanda" nя iшlя mяшьul olursunuz?

- "Kяndчiliyim" tez-tez "tutur" vя belя olanda tez hяyяtя чыxыr, sevdiyim iшlя mяшьul oluram: gцllяrin, aьaclarыn baшыna pяrvanя kimi dolanыr, suyunu verir, alaьыnы edir, diblяrini boшaldыram. Hяtta evdя tяk olsam belя, samovarы qaynadыb hяyяtdяki stolun цzяrinя qoyur, oturub чay iчя-iчя hяsrяtlя kiminsя indicя darvazadan iчяri girяcяyini gюzlяyirяm. O qяdяr duyьulanыram ki, hяrdяn mяnя elя gяlir ki, rяhmяtliklяr saьdыr vя hяtta bяzяn sяslяri belя qulaьыma gяlir. Aldanыram, diksinirяm, kюvrяlirяm... sonra yavaш-yavaш "kяndчiliyim"dяn яsяrяlamяt qalmыr...

- Hяyatda яsiri olduьunuz bir шey varmы ki, elя hey gedirsiniz, amma ona чata bilmirsiniz?

- Nя vaxtsa яn gюzяl шeirimi yazacaьыma, qяzetimin яn gюzяl sayыnы buraxacaьыma, юvladlarыmыn sюzцn hяqiqi mяnasыnda, xoшbяxt olacaqlarы gцnц gюrяcяyimя bцtцn varlыьыmla inanaraq, "gidiyorum gцndцz-gecя..."

- 40-cы otaьыn aчarы яlinizdя olsaydы, aчardыnыzmы? Aчdыьыnыz zaman qarшыlaшacaьыnыz vяziyyяtя hazыrsыnыzmы? Tяqribяn, qarшыnыza чыxan nя ola bilяr?

- Naьыllara heч zaman inanmasam da, 40-cы otaьыn qapыsыnыn цzцmя haчansa aчыlacaьы цmidiylя yaшamышam hяmiшя, aчarы яlimdя olmasa belя. Buna hяr zaman hazыr saymышam юzцmц, azыndan ona gюrя ki, vicdanыmы heч zaman vя heч nяyя satmamышam.

Haqqы nahaqqыn ayaьыna vermяmiшяm. Deyirlяr ki, цmid sonda юlцr, odur ki, iшыьa sarы gedяn bir yolun yolчusu kimi deyяrdim ki, bu yolda yalnыz vя yalnыz iшыq gюrцnцr.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 15

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.15

"ИПЯК YОЛУ" ЫV BЕЙНЯЛХАЛГ МУСИГИ ФЕСТИВАЛЫ Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin dяstяyi, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя 2013-ъц ил iyunun 28-dян ийулун 4-дяк Шяkidя "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы кечирилмишдир.

Tцrkiyяnin "Axшam sяfasы" TRT orkestri vя solistlяrinin konsertiндян сонра Шяки шящяр иъра щакимиййятинин башбысы Елхан Усубов гонаглара хатиря щядиййяси баьышламышдыр

Festivalыn proqramыna uyьun olaraq, iyunun 28-dя axшam Шяki шяhяrindяki yay teatrыnda MDB юlkяlяri rяqs qruplarыnыn iшtirakы ilя geniш konsert proqramы tяqdim olunmuшdur Тядбирдя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя Azяrbaycan Respublikasыnыn Rusiyadakы sяfiri Polad Bцlbцloьlu чыxыш edяrяk "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalыnыn Azяrbaycanыn, elяcя dя Шяkinin mяdяni hяyatыnda чox яlamяtdar hadisя olduьunu bildirmiш, festivalыn iшinя uьurlar arzulamышlar.

diklяri konsertdя ABШ-ыn Azяrbaycandakы sяfirliyinin ictimaiyyяtlя яlaqяlяr шюbяsinin mцdiri Viktoriya Sluon qrupun fяaliyyяti vя юlkяmizя sяfяrinin mяqsяdi barяdя mяlumat vermiшdir.

Festivalыn bяdii rяhbяri, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn sяdri Firяngiz Яlizadя "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalыnыn janr baxыmыndan da чox zяngin olduьunu, bu musiqi bayramыnыn proqramыna uzaq Amerikadan gяlяn rok qrupunun чыxышы vя cazibяdar etno-caz musiqisindяn tutmuш klassik balet tamaшasыnadяk яn mцxtяlif janrlarыn daxil edildiyini diqqяtя чatdыrmышdыr.

Mяlumat verilmiшdir ki, "Filligar" Amerikada son illяrin яn yaxшы gяnc rok qruplarыndan sayыlыr. 2000-ci ildя Чikaqo шяhяrindя Matias qardaшlarы tяrяfindяn yaradыlan bu qrup artыq 8 albomunu vя 80 orijinal mahnыsыnы rok musiqisini sevяnlяrя tяqdim etmiшdir.

yeniliklя baшlanmышdыr. Иlk dяfя olaraq burada gюrkяmli Azяrbaycan bяstяkarы Qara Qarayevin "Yeddi gюzяl" baleti nцmayiш olunmuшdur.

Xalq Artisti Cavanшir Cяfяrovun rяhbяrliyi altыnda Azяrbaycan Dюvlяt Simfonik Orkestrinin mцшayiяti ilя nцmayiш olunmuш baletin baletmeysteri Vasili Medvedev (Rusiya), quruluшчu rяssam Dmitri Gerbadji (Rusiya), geyim цzrя rяssam Яmяkdar Rяssam Tahir Tahirovdur. Яsas rollarы Xalq Artisti Kamilla Hцseynova vя Яmяkdar Artist Gцlaьasы Mirzяyev ifa etmiшlяr.

РЯСМИ АЧЫЛЫШ

Muhsin Yыldыrыm: “Belя festivallar insanlar arasыnda dostluьu, qardaшlыьы vя цnsiyyяti daha da geniшlяndirir.” Щямин эцн Qazaxыstanыn "Altыnay" Dюvlяt Rяqs Ansamblыnыn, Belarusun "Xoroшki" Dюvlяt Akademik Rяqs Ansamblыnыn, Tacikistanыn "Zebo" Dюvlяt Akademik Rяqs Ansamblыnыn, Ukraynanыn "Banduraчыlar" duetinin, Qыrьыzыstanыn "Ak maral" Milli Akademik Rяqs Ansamblыnыn, Moldovanыn "Flueras" Milli Mahnы vя Rяqs Ansamblыnыn, Юzbяkistanыn "Ofarin" Rяqs Teatrыnыn vя Rusiyanыn mяшhur "Beryozka" Dюvlяt Akademik Rяqs Ansamblыnыn чыxышlarы tamaшaчыlar tяrяfindяn alqышlarla qarшыlanmышdыr. Иyunun 29-da Шяkiнин Azadlыq meydanыnda "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы чяrчivяsindя ABШ-ыn "Filligar" rok-qrupunun konserti olmuшduр.

Festivala dяvяt almыш qonaqlarыn, rok musiqisi hяvяskarlarыnыn, шяhяr sakinlяrinin iшtirak et-

Иyunun 29-da Шяkiнин XЫX яsrя aid tarixi-memarlыq abidяsi olan "Aшaьы Karvansara" kompleksindя "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalыnыn rяsmi aчыlыш mяrasimi keчirilmiшdir. Шяki шяhяr icra hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя festivalыn bяdii rяhbяri, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn sяdri Firяngiz Яlizadя Шяkinin yenidяn qapыlarыnы nюvbяti "Иpяk Yolu" festivalыna aчdыьыnы bildirmiшlяr. Qeyd olunmuшdur ki, gюzяl bir яnяnяyя чevrilяn mюhtяшяm musiqi bayramы - "Иpяk Yolu" Beynяlxalq festivalыnыn Шяkidя keчirilmяsi heч dя tяsadцfi deyildir. Яsrlяr boyu bu qяdim vя gюzяl шяhяr Bюyцk Иpяk Yolu цzяrindя yerlяшяn mцhцm sяnяt vя ticarяt mяrkяzi olmuшdur.

Bu gцn Шяki orta яsrin шяhяrlяrinя mяxsus olan шяhяrsalma mяdяniyyяtini юzцndя qoruyub saxlayan nadir bir yerdir. Шяhяrin nadir tarixi memarlыq abidяlяri - karvansaralar, mяscidlяr, minarяlяr, qala divarlarы, kюrpцlяr Шяkinin qяdim memarlыq цslubundan xяbяr verir. Musiqi festivalы zamanы konsertlяrin tarixi memarlыq abidяlяri юnцndя keчirilmяsi tяdbirin яhяmiyyяtini daha da artыrыr. Bu festivallar hяm dя xalqыmыza xas olan zяngin tarixi mяdяni irsi tяbliь etmяyя imkan yaradыr. Гейд едилмишдир ки, bu gюzяl musiqi bayramыnda Azяrbaycan ilя yanaшы Tцrkiyя, Tacikistan, Rusiya, Koreya Respublikasы vя ABШ-ыn musiqilяri sяslяndirilяcяkdir. "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы bu dяfя яsl

Firяngiz Яlizadя: "Иpяk Yolu" festivalы qяdim Шяkinin salnamяsinя qыzыl hяrflяrlя yazыlacaqdыr” "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы чяrчivяsindя Шяki Musiqi Kollecindя ustad dяrsi keчirilmiшdir Шяki Musiqi Kollecindя "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы чяrчivяsindя Bakы Musiqi Akademiyasыnыn professoru, Xalq Artisti, tanыnmыш pianoчu Yeganя Axundova kollecin tяlяbяlяrinя ustad dяrsi keчmiшdir.

Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqы цzvlяrinin, kollecin mцяllim vя tяlяbяlяrinin iшtirak etdiklяri tяdbirdя чыxыш edяn Yeganя Axundova son illяr Heydяr Яliyev Fondunun, Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyi vя ABИ-nin dяstяyi ilя keчirilяn beynяlxalq musiqi festivallarыnыn mцhцm яhяmiyyяtini xцsusi vurьulamышdыr. О, бildirmiшdir ki, bu festivallar Azяrbaycanы bцtцn dцnyaya tanыdыr, musiqimizi nцmayiш etdirir. Gяlяn qonaqlar юlkяmizi ziyarяt etmяklя yanaшы, dяyяrli musiqi xяzinяmizlя dя yaxыndan tanыш olmaq imkanы qazanыrlar.

Sonra kollecin ЫV kurs tяlяbяsi Tцrkan Mяmmяdli pianoda И.S.Baxыn "Prelцdiya", L.V. Bethovenin "3 nюmrяli sonata", Tofiq Quliyevin "Qaytaьы", ЫЫ kurs tяlяbяsi Nigar Иsayeva isя F.Listin "Ov" etцdц vя L .V. Bethovenin

Polad Bцlbцloьlu: "Mяn Azяrbaycanыn Rusiyadakы sяfiri olaraq чox sevinirяm. Bir musiqiчi olaraq da fяxr edirяm ki, Azяrbaycanda belя gюzяl festivallar keчirilir."

"16 nюmrяli sonata" яsяrlяrini ifa etmiшlяr. Иfaчыlarы diqqяtlя dinlяyяn professor Yeganя Axundova tяlяbяlяrя irad vя tюvsiyяlяrini bildirmiшdir. Шякилиляр Koreyalы solistlяrin ifasыnda qяdim musiqi nцmunяlяriни vя rяqslяrини maraqla qarшыlanmышлар "Иpяk Yolu" musiqi festivalыnыn цчцncц gцnцndя tamaшaчыlara Koreya Respublikasыndan olan solistlяrin ifasыnda qяdim musiqi nцmunяlяri vя rяqslяrdяn ibarяt maraqlы konsert proqramы tяqdim olunmuшdur.

Konserti Koreya Respublikasыnыn Azяrbaycandakы sяfiri Чoi Suk-Иn aчaraq "Иpяk Yolu" festivalыnыn iшtirakчыlarыnыn xalq musiqisindяn zюvq almaq, mцxtяlif xalqlarыn mяdяniyyяti haqqыnda geniш mяlumat яldя etmяk imkanlarыnыn olduьunu bildirmiшdir.

Konsertdя ifa olunan mahnы vя rяqslяr tamaшaчыlar tяrяfindяn maraqla qarшыlanmышdыr.

Шяhяr Иcra Hakimiyyяti tяrяfindяn kollektivя festivalla baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunmuшdur.

Bakы Musiqi Akademiyasыnыn professoru Шяkidя ustad dяrsi keчmiшdir Иyulun 1-dя Bakы Musiqi Akademiyasыnыn professoru, Xalq Artisti, tanыnmыш violin ifaчыsы Zяhra Quliyeva festival чяrчivяsindя Шяki Musiqi Kollecindя ustad dяrsi keчmiшdir. Дяrsdяn яvvяl kollecin orkestr alяtlяri шюbяsi tяlяbяlяrinin ifalarы dinlяnilmiшdir. Цчцncц kurs tяlяbяsi Aysel Lяtifzadя skripkada F.Яmirovun "Mяhяbbяt rяqsi", M.Mirzяyevin "Lirik rяqs", P.Чaykovskinin "Melodiya", ikinci kurs

Фestivalda Tцrkiyяnin "Axшam sяfasы" TRT orkestri vя solistlяrinin konserti дя тамашачыларын bюyцk maraьына сябяб олмушдур Консертдя билдирилмишдир ки, "Axшam sяfasы" TRT orkestri vя xor qrupu uzun mцddяtdir fяaliyyяt gюstяrir. Kollektivin adы yalnыz axшamlar aчan чiчяyin adыndan gюtцrцlmцшdцr. Xorun kollektivi dцnyanыn mцxtяlif юlkяlяrindя rяngarяng proqramlarla mюhtяшяm konsertlяr vermiшdir. Kollektivin repertuarыnda tцrk "Sanat" musiqisi vя bяstяkar mahnыlarы яsas yer tutur. Bu ilin mayыnda kollektiv Heydяr Яliyev Sarayыnda mюhtяшяm konsertlяri ilя bakыlыlarыn qяlbini fяth etmiшdir.

Solistlяrin 20 nяfяrlik orkestrin mцшayiяti ilя yцksяk peшяkarlыqla ifa etdiklяri tцrk pop vя xalq sяnяt musiqisi, Azяrbaycanыn xalq mahnыsы "Sarы gяlin", hяmчinin "Яziz dost", "Sяn gяlmяz oldun" vя digяr mahnыlarыmыz festival iшtirakчыlarыnыn цrяyincя olmuшdur.

Cabbar Qaryaьdыoьlu adыna Azяrbaycan muьam цчlцyцnцn - xalq artistlяri Mяlяkxanыm Яyyubova, tarzяn Mюhlяt Mцslцmov vя kamanчa ustasы Fяxrяddin Dadaшovun чыxышы isя tamaшaчыlar tяrяfindяn bюyцk maraqla qarшыlanmышdыr.

Konsert proqramы Tцrkiyяnin bir neчя televiziya kanalы ilя canlы yayыmlanmышdыr.

Konsertin sonunda Шяki

Con Matias: “Bu gюzяl mяkana gяldiyimizя gюrя юzцmцzц xoшbяxt sayыrыq.” tяlяbяsi Vцsalя Cabbarlы A.Vivaldinin "Konsert-sol minor", F.Яmirovun "Ballada" vя V.A.Motsartыn "Rondo" яsяrlяrini ifa etmiшlяr.

Professor Zяhra Quliyeva tяlяbяlяrin ifalarыna mцnasibяtini bildirmiш, skripkada яyani шяkildя ifaчыlarыn yol verdiklяri xяtalarы gюstяrmiш, tюvsiyяlяrini vermiшdir.

Koreya Respublikasыndan olan solistlяr festivalda yeni proqramla чыxыш etmiшlяr Иyulun 1-dя "Aшaьы Karvansara" kompleksindя tamaшaчыlar Koreya Respublikasыndan olan solistlяrin ifasыnda qяdim musiqi nцmunяlяri vя rяqslяrdяn ibarяt yeni konsert proqramыnы izlяmiшlяr.

Bu, festivalda koreyalы solistlяrin tяqdim etdiklяri ikinci konsert proqramы idi.

(Арды 18-ъи сящифядя)

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 16

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.16

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

"ИПЯК YОЛУ" ЫV BЕЙНЯЛХАЛГ Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin dяstяyi, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя 2013-ъц ил iyunun 28-dян ийулун 4-дяк Шяkidя "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы кечирилмишдир. Азярбайъанын Русийадакы сяфири Полад Бцлбцлоьлу вя Шяки шящяр иъра щакимиййятинин башчысы Елхан Усубов фестивал иштиракчыларыны саламлайырлар

ABШ-ыn "Filli-gar" rok-qrupunun чыхышы

Koreya Respublikasыndan olan solistlяrin ифасы

Шяki Musiqi Kollecindя ustad dяrsi

Bakы Musiqi Akademiyasыnыn professoru Шяkidя ustad dяrsi

Кoreyalы solistlяrin tяqdim etdiklяri ikinci konsert proqramындан

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 17

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.17

МУСИГИ ФЕСТИВАЛЫ 28 ийул-4 ийун

Шяки шящяр иъра щакимиййятинин башчысы Елхан Усубов вя Азярбайъанын Ямякдар ардисти Тцнзаля Аъайева

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 18

сящ.18

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

"ИПЯК YОЛУ" ЫV BЕЙНЯЛХАЛГ МУСИГИ ФЕСТИВАЛЫ Mяdяniyyяt vя Turizm Nazirliyinin dяstяyi, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin birgя tяшkilatчыlыьы ilя 2013-ъц ил iyunun 28-dян ийулун 4-дяк Шяkidя "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalы кечирилмишдир.

Tцrkiyяnin Konya шяhяrinin Meram bяlяdiyyяsinin sяdri Sяrdar Kalayчы: Budяfяki festivalda daha bюyцk heyяtlя tяmsil olunuruq

(Яввяли 15-ъи сящифядя) Beynяlxalq musiqi festivalы чяrчivяsindя Шяki Musiqi Kolleci tяlяbяlяrinin konserti olmuшdur Иyulun 2-dя Шяki Musiqi Kollecinin konsert salonunda kollecin tяlяbяlяrinin iшtirakы ilя geniш konsert proqramы tяqdim olunmuшdur.

Konsertdяn яvvяl mяlumat verilmiшdir ki, 1958-ci ildяn fяaliyyяt gюstяrяn bu musiqi ocaьыnda indiyяdяk 5 minя yaxыn orta ixtisas tяhsilli musiqiчi hazыrlanmышdыr. Kollecdя 6 шюbя - fortepiano, orkestr alяtlяri, xalq чalьы alяtlяri, xanяndяlik, xor dirijorluьu vя musiqi nяzяriyyяsi шюbяlяri fяaliyyяt gюstяrir. Hazыrda kollecdя

mantlarы, kollecin tяlяbяlяri Tцrkan Mяmmяdli, Xяyal Bяkirov, Leyla Яliheydяrli, Nuranя Bяkirova vя Allahverdi Abdurяhimovun ifasыnda klassik Azяrbaycan vя Avropa bяstяkarlarыnыn яsяrlяri sяslяnmiшdir. Шяki ilя qardaшlaшmыш Tцrkiyяnin Giresun vя Konya шяhяrlяri rяqs ansambllarыnыn чыxышlarы bюyцk maraqla qarшыlanmышdыr

Шin Yonq Hi: “Azяrbaycan tamaшaчыlarыnыn mяdяni sяviyyяsi vя musiqi duyumu чox yцksяkdir”

Иyulun 2-dя олан кonsertdя festivalыn tяшkilatчы qurumlarыnыn rяhbяrlяri, Tцrkiyяnin Giresun vя Konya шяhяrlяrindяn gяlmiш geniш tяrkibdя nцmayяndя heyяti, musiqisevяrlяr, шяhяr sakinlяri iшtirak etmiшlяr.

Tцrkiyяdя keчirilяn "Yetenek sizsiniz" yarышmasыnda finala qяdяr gяlib чыxmыш, yekunda dюrdцncц yeri tutmuш Konya шяhяrinin "Kaшыks" rяqs qrupunun tяqdim etdiyi bir-birindяn maraqlы, oynaq, шux rяqslяr tamaшaчыlarыn bюyцk maraьыna sяbяb olmuшdur.

Giresun шяhяr bяlяdiyyяsi konservatoriyasы orkestri solistlяrinin ifa etdiklяri tцrk xalq musiqisi nцmunяlяri, habelя Azяrbaycan xalq vя bяstяkar mahnыlarы tamaшaчыlar tяrяfindяn alqышlarla qarшыlanmышdыr.

Konsertdяn sonra Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk festivalda чox fяal iшtirak etdiklяrinя gюrя qardaш Tцrkiyяdяn olan musiqi kollektivlяrinin цzvlяrinя tяшkilatчыlar adыndan minnяtdarlыьыnы bildirmiшdir.

Tцrkiyяdяn gяlmiш nцmayяndя heyяtinin rяhbяrliyinя festivalla baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunmuшdur.

403 tяlяbя musiqi tяhsili alыr. "Иpяk Yolu" Beynяlxalq musiqi festivalыnda fяal iшtirakыna gюrя kollecin kollektivi 2010-cu ildя tяшkilatчыlar tяrяfindяn diplomla mцkafatlandыrыlmышdыr.

Sonra kollecin xor, xalq чalьы alяtlяri orkestri vя kamera ansamblы geniш konsert proqramы ilя чыxыш etmiшlяr. Tamaшaчыlar orkestrin ifasыnda Mцslцm Maqomayevin "Radio marшы" яsяrini, xor vя orkestrin ifasыnda Qara Qarayevin "Xoшbяxtlik mahnыsы" kantatasыnы, Иsmayыl Яliyevin "Bir яlindя qanun, birindя Quran" odasыnы, kamera ansamblыnыn ifasыnda Цzeyir Hacыbяylinin "Aшыqsayaьы" vя "Arazbarы" яsяrlяrini dinlяmiшlяr.

Konsertdя, hяmчinin ulu юndяr Heydяr Яliyevin 90 illiyinя hяsr olunmuш Gяnc ifaчыlarыn ЫЫ respublika mцsabiqяsinin diplo-

Иyulun 3-dя XVЫЫЫ яsrя aid dцnya яhяmiyyяtli tariximemarlыq abidяsi Шяki xanlarы sarayыnыn hяyяtindя Azяrbaycanыn tanыnmыш xanяndяlяri Xalq Artisti Alim Qasыmov vя onun qыzы, Яmяkdar Artist Fяrqanя Qasыmovanыn konserti olmuшdur. Иfalara baшlamazdan яvvяl xanяndя Alim Qasыmov belя bir mюhtяшяm, bяnzяri olmayan Xan sarayыnыn qarшыsыnda чыxыш etmяyin onlar цчцn bюyцk шяrяf olduьunu bildirmiш, tamaшaчыlara xoш istirahяt, festivalыn iшinя uьurlar arzulamышdыr.

Geniш diapazona, qeyriadi sяs tembrinя malik olan xanяndяlяrin tarzяn Zяki Vяliyev, kamanчa ifaчыsы Rauf Иslamov, balabanчы Rяfael Яsgяrov vя naьaraчы Cavidan Nяbiyevin mцшayiяti ilя юzlяrinя mяxsus цslubda

ifa etdiklяri muьam vя xalq mahnыlarы, ritmik muьamlar tamaшaчыlar tяrяfindяn hяrarяtli alqышlarla qarшыlanmышdыr.

Konsert baшa чatdыqdan sonra festivalыn bяdii rяhbяri, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn sяdri, Xalq Artisti, professor Firяngiz Яlizadя vя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk юz sяsi ilя demяk olar ki, bцtцn dцnyanы fяth edяn Alim Qasыmovun qыzы Fяrqanя ilя birlikdя tяqdim etdiyi bu konsert proqramыnыn Xan sarayыna чox yaraшdыьыnы bildirmiшlяr. Qeyd olunmuшdur ki, bir mцddяt яvvяl 250 illik yubileyinin bюyцk tяntяnяlяrlя qeyd olunduьu, Шяrq memarlыьыnыn nadir incilяrindяn hesab olunan Шяki xanlarы sarayыnыn hяyяtindя, yaшы beш yцzя чatan qoшa Xan чinarlarыnыn altыnda

Tцrkiyяnin Konya шяhяrinin Meram bяlяdiyyяsinin sяdri Sяrdar Kalayчы: вя Шяки шящяр исра щакимиййятинин башчысы Елхан Усубов Aьayeva mцьяnni kimi sola karyerasыna 2001-ci ildя gяnc ifaчыlarыn "Bakы payыzы" musiqi mцsabiqяsindя qalib gяldikdяn sonra baшlamышdыr. Mцxtяlif illяrdя o, Rusiyada, Ukraynada keчirilяn beynяlxalq musiqi mцsabiqяlяrinin qalibi olmuшdur.

Mцьяnni respublikanыn ictimai hяyatыnda, uшaqlarla baьlы xeyriyyя layihяlяrindя, mцxtяlif юlkяlяrdя keчirilяn Azяrbaycan mяdяniyyяti gцnlяrindя, diaspor tяшkilatlarыnыn tяdbirlяrindя, habelя bir sыra beynяlxalq layihяlяrdя fяal iшtirakыna gюrя fяxri diplomlara vя mцkafatlara layiq gюrцlmцшdцr.

"ИПЯК ЙОЛУ" ЫV BЕЙНЯЛХАЛГ МУСИГИ ФЕСТИВАЛЫ БАША ЧАТДЫ

Alim Qasыmov: “Biz bu gecя tamaшaчыlara xoш anlar yaшada bildik” keчirilяn bu qeyri-adi konsert, шцbhяsiz, "Иpяk Yolu" festivalыnыn яn gюzяl anlarыndan biri kimi hяlя uzun illяr yaddaшlarda qalacaqdыr.

Sonda шяhяr icra hakimiyyяti adыndan gюrkяmli xanяndяyя vя qыzыna festivalla baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunmuшdur. Иyulun 4-dя Шяkiнин yay teatrыnda Azяrbaycanын Яmяkdar Artisti Tцnzalя Aьayevanыn konserti олмушдур.

"Hicaz" qrupunun mцшayiяti ilя mцьяnninin ifasыnda tanыnmыш Azяrbaycan bяstяkarlarыnыn яsяrlяri, mяшhur tцrk mцьяnnisi Barыш Manчonun, habelя dцnyanыn mяшhur pop musiqisi ifaчыlarыnыn repertuarlarыndan mahnыlarы tamaшaчыlarыn bюyцk maraгла излямишляр.

Tцnzalя Aьayevanыn юzцnцn mцяllifi olduьu "Mяn Azяrbaycanlыyam" mahnыsыnы Шяki Musiqi Kollecinin tяlяbяlяri ilя birlikdя ifa etmяsi tamaшaчыlar tяrяfindяn alqышlarla qarшыlanmышdыr. Mцьяnni konsert proqramыna Cяfяr Cabbarlыnыn sюzlяrinя Asяf Zeynallыnыn bяstяlяdiyi "Юlkяm" romansы ilя yekun vurmuшdur.

Sonda шяhяr icra hakimiyyяti adыndan mцьяnni Tцnzalя Aьayevaya festivalla baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunmuшdur. Яmяkdar Artist Tцnzalя

Иyulun 4-dя XЫX яsrя aid tarixi-memarlыq abidяsi "Aшaьы Karvansara" kompleksindя festivalыn tяntяnяli baьlanыш mяrasimi olmuшdur.

Tяdbirdя Azяrbaycan Dюvlяt Xalq Чalьы Alяtlяri Orkestri, Fikrяt Яmirov adыna Dюvlяt Mahnы vя Rяqs Ansamblы vя Шяki Musiqi Kollecinin xor kollektivi tamaшaчыlar qarшыsыnda geniш konsert proqramы ilя чыxыш etmiшlяr.

Kollektivin bяdii rяhbяri vя dirijoru Xalq Artisti, professor Aьaverdi Paшayevdir.

Qeyd edяk ki, Fikrяt Яmirov adыna Azяrbaycan Dюvlяt Mahnы vя Rяqs Ansamblы 1938-ci ildя Azяrbaycan klassik musiqisinin banisi Цzeyir Hacыbяyli tяrяfindяn yaradыlmышdыr. Mцxtяlif dюvrlяrdя kollektivя Azяrbaycan bяstяkarlarыndan Sяid Rцstяmov, Cahangir Cahangirov, Vasif Adыgюzяlov, Hacы Xanmяmmяdov vя baшqalarы rяhbяrlik etmiшdir. Ansamblыn xoreoqrafiya qrupunda Яminя Dilbazi, Tutu Hяmidova, Bюyцkaьa Mяmmяdov, Roza Cяlilova, Afaq Mяlikova vя onlarla gюrkяmli rяqs ustalarы yetiшmiшdir.

2000-ci ildяn ansamblыn nяzdindя Azяrbaycan Dюvlяt Xalq Чalьы Alяtlяri Orkestri fяaliyyяt gюstяrir.

Festivalыn yekun konsertinin proqramыna Цzeyir Hacыbяylinin "Koroьlu" operasыndan "Cяngi" vя "Чяnlibel xoru", Tofiq Quliyevin "Иlk bahar", "Sяnя da qalmaz", Cahangir Cahangirovun "Fцzuli" kantatasыndan ikinci hissя, Kamal Heydяrovun "Xalq Heydяr sюylяyяcяk" vя digяr tanыnmыш bяstяkarlarыn яsяrlяri, habelя xalq mahnыsы "Qara gilя", "Gюzяl Vяtяn" xoreoqrafik suitasы, "Ay lяli" vя digяr xalq rяqslяri daxil edilmiшdir.

Konsert tamaшaчыlar tяrяfindяn hяrarяtli alqышlarla qarшыlanmышdыr.

Konsertin sonunda festivalыn bяdii rяhbяri, Azяrbaycan Bяstяkarlar Иttifaqыnыn sяdri Firяngiz Яlizadя, Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov vя festivalыn keчirilmяsindя yaxыndan iшtirak edяn Шяki Mяdяni Иrsin Qorunmasыna Dяstяk Иctimai Birliyinin rяhbяri Dцnyamin Xяlilov чыxыш edяrяk "Иpяk Yolu" ЫV Beynяlxalq musiqi festivalыnыn Azяrbaycanыn mяdяni hяyatыnda чox mцhцm hadisя olduьunu diqqяtя чatdыrmышlar.

Bildirilmiшdir ki, 2013-cц il Azяrbaycanыn dahi oьlu, цmummilli lider Heydяr Яliyevin 90 illik yubileyi ilя яlamяtdardыr. Tяшkilat komitяsinin qяrarы ilя festivalыn

Lalя Hцseynova: “Builki festival janr rяngarяngliyi baxыmыndan яvvяlkilяrdяn fяrqlяnir” yekun konserti Ulu Юndяrin юlmяz xatirяsinя hяsr olunmuшdur. Mяhz buna gюrя dя konsert Цmummilli Liderin чox sevdiyi Цzeyir Hacыbяylinin "Koroьlu" operasыnыn qяhrяmanыnыn sяdalarы ilя tamamlanmышdыr.

Firяngiz Яlizadя festivalыn yцksяk sяviyyяdя keчirilmяsini tяmin etdiklяrinя gюrя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin rяhbяrliyinя minnяtdarlыьыnы bildirmiшdir.

Sonda шяhяr icra hakimiyyяti adыndan festivalыn bяdii rяhbяri Firяngiz Яlizadяyя, yekun konsertindя чыxыш edяn kollektivin bяdii rяhbяri vя dirijoru, Xalq Artisti Aьaverdi Paшayevя, habelя kollektivin solistlяrinя festivalla baьlы xatirя hяdiyyяlяri tяqdim olunmuшdur.

Festival bayram atяшfяшanlыьы ilя baшa чatmышdыr.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 19

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.19

Peyьяmbяr haqda beш-on sюz Шair Veysяl Чяrkяzin тягдим етдийимиз bu шeiri ilk dяfя bizim гязетдя dяrc olunur. 11 kitab mцяllifi olan Veysяl Чяrkяz 1937-ci ildя Шяkidя anadan olub. Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Иnstitutunu bitirdikdяn sonra 40 il Шяkidя "Azяrbaycan dili vя яdяbiyyatы" fяnnini tяdris edib, hazыrda tяqaцdчцdцr.

Ora necя getdin, ya Rяsulallah?

Nя bildin bahardы orda, yoxsa qыш?

Niyя gecя getdin, ya Rяsullah?

Gяlяndя yataьыn soyumayыbmыш...

Veysяl ЧЯРКЯЗ Gюy цzцndя sцkut!

Yer цzцndя hяrb Ara vermir bir an, Daь da, dяrя dя Sяngяr olub indi!

Ax sяni Qяrb, Qяrb" Sяnя dя daш atыrlar Peyьяmbяrя dя.

Gцnяш tяk doьdu O sanki Mяkkяdяn, Andы-Haq, Bayraьы - Qurani-Kяrim.

Heyf ki, o zaman doьulmadыm mяn, Onun haqq sяsinя ilkin sяs verim.

Yalana o qяdяr юyrяшib dilim, Daha topuq чalыr, Necя dцz deyim?

Qцvvяt ver, Иlahi, яsmяsin яlim, Цrяyim doludur, Beш-on sюz deyim! Чox da uzaq deyil юmrцmцn sonu, Иlahi, mюhlяt ver mяnя beш-on gцn! Шяраб iчяnlяrчцn yazmыram bunu, Yazыram gцndя beш namaz qыlanчцn.

Doьru yola qaytar yol azmышamsa, Yaxшыlыq xeyirim, pislik шяrimdi.

Peyьяmbяr barяdя nя yazmышamsa, Eшitdiklяrimdi, bildiklяrimdi.

Namazda dediyim duam Allahыn quluyuq, Sяnin цmmяtin, O bюyцk, Sяn ulu, ya Rяsulallah.

Bir gюzцmцz - elm, Bir gюzцmцz - Din, Yolumuz Haq yolu, ya Rяsulallah.

"Gюrцnmяz heч kяsin gюzцnя Rяbbim"...

Sяn nя demisяnsя, doьru-dцz olur.

Haraya чevirsя цzцnц Rяbbim, Hяm sяhяr aчыlыr, Hяm gцndцz olur.

Sяn nя deyibsяn, doьru-dцz olur.

Tanrы uzaq deyil bizdяn, ucadы, Axшam kюlgяsidi, Чюhrяsi - sяhяr.

Nя olsun цrяyim чox balacadы, Sizя olan sevgim sыьыr bir tяhяr.

Dцnya чox bюyцkdц, Yer sяnin taxtыn, Kainat - Allahыn, ya Rяsulallah. Яrш-kцrш neчя qat!

Bir qat bizimdi, Yeddi qat Allahыn, ya Rяsulallah.

"Merac" yoludu o "Sцd yolu," "Merac", Ulduzlar gюr necя dцzцm-dцzцmdц.

Nя torpaq var orda, nя su, nя aьac.

Чыxdы юlцm hюkmц Peyьяmbяr haqda.

Qыlыnca яl atdы min bir bцtpяrяst,

Mяdinя - qяdim bir шяhяr, Buraya Mяni Peyьяmbяrя sevgim gяtirir.

Burda шцkцr deyir qismяtя, paya Hamы, Torpaq чяtin ruzu bitirir.

Hюrumчяk giriшi baьladы torla

Gяldi maьaraya biri at sцrцb, Amma o hюrцmчяk torunu gюrцb Dondu, Dюndц geri, Dedi: Eh, яbяs Biz vaxt itiririk; Boшdu Maьaraya girmяyib heч kяs.

Getdilяr, Kяsildi qamчы, nal sяsi.

Toz yatdы, Buz sцkut чюkdц hяr yerя, Bir dя dяstяnin mey iyli nяfяsi.

Yenя sцbh donunu geydi dцz-dяrя.

Rahat nяfяs aldы Яbubяkir, rahat...

- Hяlя tezdi dedi Peyьяmbяr, Sяn yat. Юzц sцbh namazы qыlыb dюrd rekat, Чыxdы maьaradan, Gюrdц Gцn doьur.

Artdы bir az da цzцndяki nur.

Ona geyrяt dяrsi keчibdi ata, Ana layla deyib, sцd verib tяmiz.

"Belя analarыn ayaьы altda Cяnnяt olur" deyib Peyьяmbяrimiz.

Yerdя az yaшadы, az - altmыш цч il, Allahdan savayы kim яbяdidir?

Mяdinяdяki qяbri - sadя son mяnzil, Hяr mцsяlman qяlbi bir mяbяdidir.

Uzanan kюlgяsi чatыrmыш yola.

Yaxшы ki burda yer satыlmыr pula, Nя Иsa sevяnя, nя bцtpяrяstя.

Boьdu Яbubяkri acы bir qяhяr.

Keчib oturdular daшlarыn цstя. Иki aь gюyяrчin, bir boz hюrцmчяk Yatыrdы onlarыn baшlarы цstя, Aчыq maьaranыn sakinlяri tяk.

Oyandы gюyяrчin, Qяribя quшdu; Nяьmя oxudu юz dilindя: Qu! Qu! Qonaьыn чiyninя aь lяlяk dцшdц, Bяlkя gюyяrчinin salamыydы bu?!

Magara юnцnя чatdы atlыlar, Parladы яllяrdя qыlыnclar par-par.

- Uzaq gedя bilmяz, Gizlяnib burda, Dedilяr. Чaьыraq, Чыxmasa, Zorla Чыxaraq, Yem olsun ac quшa-qurda.

Harda yaшayыbsa - uyuyur orda, On dюrd яsrdi ki, чыraьы sюnmцr.

Atasы Abdulla yatыr bir gorda, Beш addыm aralы - anasы Цmmц.

"Mяdinя olacaq son mяnzil yerim", Deyirmiш uшaqkяn, Sюzц чin olub.

Bюyцyцb, Bayraьы - "Qurani-Kяrim," Hяbibi - Haq-tяala, Andы - Din olub.

Sяnin duandы bu, Hяr namaz vaxtы Dedin юmrцn boyu, ya Rяsulallah.

O yer шeir, sяnяt, sюz sevяn yerdi, Bir oьlu hяm qulun, hяm Peyьяmbяrdi. Шairя чыxarыb xirgяni verdi O fяxrim, gцvяncim, ulum, Иlahi!

Mяnim Peygяmbяrim bяшяr юvladы, Kяfяn - son geyimi, Иlk donu - bяlяk. Иndi "Salavatsыz" чяkilmir adы, Mяzarы da gerчяk, юzц dя gerчяk,

Mяnim tцrk dilimdя "Yer" sюzц цч hяrf, Yaratdы onu "ol" sюzц Allahыn.

Oxuduq "Quranы", Nя bюyцk шяrяf Dili sяninkidi, юzц Allahыn.

Bizi qoru, Bizdяn Razы ol, Allah!

Ичdim su tяk юmrц, kasa яlimdя, Чarыq ayaьыmda, яsa яlimdя. Яlim tяk tяsbehim яsя яlimdя, Bulud tяk boшalыm, dolum, Иlahi.

Hanы, varmы elя mяzar Baшdaшы?

Ya qara daш olsun, ya qara mяrmяr?

Yazыlsыn цstцnя "Peyьяmbяr" sюzц!

Yaшы!

Adы!

Axtar, Tap, Bu gюy, bu yer?!

Oxшamayыb bircя doьumda bizя, Aьlamalы idi, gцlцbdц amma.

Mюcцzя idi bu, яsl mюcцzя, Юlmяz bilirdilяr, юlцbdц amma.

Yurdum яldяn gedib, can nяyя lazыm?

Dяrdimя шяrik ol, ya Rяsulallah.

Belя bir duayla bitir namazыm: "Aч qяlяbяmя yol, ya Rяsulallah".

Orda ayaq izim bяlkя itibdi, Bir dя dцшяydi kaш yolum, Иlahi.

Gюrsяm qяbri цstя otlar bitibdi, Yolum яllяrimlя, yolum,Иlahi.

Yeddinci яrяb: Ya Rяbb!

Qoru юzцn Onu, Hяlя biz azыq!

Sяkkizinci яrяb: Agыllы da yazыq!

Dяli dя yazыq!

Doqquzuncu - Mяkkяli zяnci: Adяt dinя dюnцr, din olur adяt, Nяьmя tяk oxundu dildя - dodaqda "Kяlmeyi-шяhadяt", Gah aчыq-aшkar, Gah gizli-xяlvяt.

Neчя min Peygяmbяr юlцb dцnyada, Bяdяn torpaq olub, amma ruh - mяlяk.

Axtar qitя-qitя, Gяz ada-ada, Harda bir Peygяmbяr qяbri var gюrяk.

Tanrы uzaq deyil bizdяn, ucadы, Axшam kюlgяsidi, Чюhrяsi - sяhяr.

Nя olsun цrяyim чox balacadы, Sizя olan sevgim sыьыr bir tяhяr.

Neчя min Peygяmbяr gяlib cahana, Sяndяn чox-чox qabaq, ya Rяsulallah.

Adыyla чaьrыlыb, Amma tяk sяnя "Hяbibim" deyib Haq, ya Rяsulallah.

Шeyx Шamilin arzusu

Onunla dяrdimi bюlцm deyirяm, Aglayыm deyirяm,gцlцm deyirяm.

Qяbrinin yanыnda юlцm deyirяm, Onun gor qonшusu olum, Иlahi.

Peygяmbяrin ilk чыxышы Gec dedi, bir az gec: "Peygяmbяrяm mяn.

Allah tяkdi,ondan ayrы Allah yox, Rяbbini sev, Чяkin, qorx tяk Rяbbidяn.

Amma qыr bцtlяri, Nя чяkin, nя qorx!

Ramazan ayыnda, - duyurub Allah, Gяrяk oruc tutaq hamыmыz, - dedi.

Onda aчыq olar o uca Dяrgah, Gцl aчar hяr arzu - kamыmыz, - dedi.

Oruckяn Nя su iч, nя dя qяlyan чяk, Soyusun qoy bir ay qazanlar, saclar.

Gяrяk aclыьыn da dadыnы bilяk, Yoxsa tox nя bilяr nя чяkir aclar."

Yenя bu qяribя юlkяdяyяm mяn, Xurmasыz keчmяdi bir nahar burda.

Qыtdы sяrin suyu, Иsti bol.

Gюydяn Elя bil od yaьыr ilk bahar burda.

Susdu O, Bцrцdц hamыnы heyrяt, Dяrin sцkut чюkdц, Bircя an fяqяt.

Qыzыl gцl gюyяrmяz, bitmяz nar burda, Dяrя qum, tяpя qum, eniш-yoxuш qum.

Bir mяkkяli яrяb qяbri var burda, Sakini dя mяlum, yaшы da mяlum.

Mяkkяdя gюz aчыb dunyaya, Ancaq Qяbri Mяdinяdя olub Pir, Ocaq, Dцnyanыn and yeri, Bu tяk qяbirdя Yatыr Yer цzцnцn son Peyьяmbяri.

Kimsя dedi: dяrdin varsa, gюyя qalx, Allah orda olur, uч get, qanad tax.

Tяk sяbir! Yalandan asqыrdы kimsя, Kimsя gцlцb dedi: Peygяmbяrя bax!

Beшinci яrяb: Sяn Peygяmbяrsяnsя, яgяr, mяn demяk Allaham, bцt haqqы, dedi bir яrяb.

Altыncы яrяb: Bu gцn Peyьяmbяrяm deyirsя, nя шяk, Allaham deyяcяk sabah da...

Gцndя neчя qяtl!

Gцndя neчя qяsd! Юlцm hюkmц чыxdы Peyьяmbяr haqda.

Onda vяhy gяldi: "Mяkkяni tяrk et!"

Gecя yarы, Xяlvяt Чыxыb Mяkkяdяn Gedirdi Peyьяmbяr Яbubяkirlя.

Mяdinя чaьыrыb!

Deyir: kюч gяl sяn, Birlikdя dюyцшяk шяrlя, mяkrlя!

Dцnyanы cяnnяtя dюndяrяk, Gяl sяn! Иstяsяn fil tapыb gюndяrяk, Gяl sяn!

Bir Vяtяn яhliyik, Gяl yaшa burda, Tяzя evin olar, Aь dяvяn olar. Юmrц Peyьяmbяr tяk vur baшa burda, Oьul nяvяn olar, Qыz nяvяn olar...

Gedirdi Peygяmbяr Яbubяkirlя.

Yenя vяhy gяldi: "Yoldan чыx!

Mяkkяdяn Atlы dяstя gяlir dalыnca, Gizlяn.

Peygяmbяr яl atmaz heч vaxt qыlыnca, Dюyцшmя!

Yusifi, Nuhu sal yada.

Gecяni keчirin bir maьarada."

Maьara Yola чox yaxыnmыш maьara, Sяhяr

Qayыtdы Peyьяmbяr tяlяsik, Gюrdц Tяkdi Яbubяkir, tяk, Gюyяrчinlяr uчub, Gedib hюrцmчяk.

- Yola dцшmяk olar dedi dostuna.

Yenя cingildяdi qulaьы, Gцldц; Kimsя "olar" dedi qeybdяn Ona. Bu sяs Cяbrayыlыn tanыш sяsiydi...

Nяsя!

Uьur idi bu hяm, ilk uьur, Hяm Peyьяmbяrin ilk mюcцzяsiydi!

Merac "Merac!"

Necя yazыm, bilmirяm,necя, Шeirя, nяsrя sыьmaz, ya Rяsulallah, Merac - Haqla gюrцш!

O xoшbяxt gecя Milyon яsrя sыьmaz, ya Rяsulallah.

Tanrы "яs" demяsя yelя dя orda, Яsmяz heч, sirdi, sirr, ya Rяsulallah.

Qalыr ayaq izin hяlя dя orda, Иtmяz milyon яsr, ya Rяsulallah.

O Haq-tяalayla gюrцшdцyцn yer Gюyцn son qatыmы,ya Rяsulallah?

Yoxsa Bцraq - sяni aparan kяhяr Qarabaь atыmы, ya Rяsulallah?

Gecя olmur orda, Orda Gцn batmыr, Axы Allahыmыz, Rяbbimiz yatmыr.

Ora dяvя yeri, fil yeri deyil, Getsя, qanad salыr quш, ora чatmыr.

Tanrы nяfяsimi hava bяs orda?

Zцlцm yoxmu orda, ya Rяsulallah?

Olmurmu heч dюyцш, dava bяs orda? Юlцm yoxmu orda, ya Rяsulallah?

(Арды 20-ъи сящифядя)

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 20

сящ.20

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

Peyьяmbяr haqda beш-on sюz (Яввяли 19-ъу сящифядя)

Allahыn Peyьяmbяrlя sюhbяti "Yerdя bяndяlяrin yarыsы acdы, Artыb koru, karы, eшit, Hяbibim!

Orucdu, Namazdы, Zяkatdы, Hacdы Cяnnяtin aчarы, eшit, Hяbibim!

"Zяbur", "Tюvrat", "Иncil", Цч kitab Yerя Dirяk olub, dirяk. Иndi mяn gяrяk Tяzя kitab verim son Peyьяmbяrя.

Zaman necя yeyin юtцr, Hяbibim?!

Buyur, bu da "Quran"!

Gюtцr, Hяbibim.

Tox чoxdu, Azdы чox gюzu tox Yerdя. Юzц yaratdыьы bцtя inanыr Mяnim yaratdыьыm, Mяnя yox, Yerdя."

Kюrpя ki doьulur, Qыzdыsa, O gцn Ata diri-diri dяfn edir onu.

Kяsilmir qяbrindя neчя gцn sяsцn..."

Bu, Tanrы sяsiydi,mяnasы dяrin, O biri, ruhuydu son Peyьяmbяrin.

"Peygяmbяr haqqы!"

Gяldi Peygяmbяr tяk O yer цzцnя, Haq-Tяala verdi Ona bu haqqы. Иstяsяn and iчim yцz cцr: "Su haqqы" "Gюy haqqы," "Yer haqqы", "Peyьяmbяr haqqы".

Gяldi O, Baш яydi Ona daь-dяrя.

Hяlя dцшmяmiшdi saчlarыna dяn.

Elя "Namaz"oldu Onun ilk sюzц, Яzan sяsi dцшdц minarяlяrdяn Hяr yana, Hяr yerя, Gцndя beш kяrя.

Namaz qыldы hamы Яrяb dilindя.

Eшidir Haq bizi, Gюrцr Haq bizi "Яrшi-Яla"boyda gюy mobilindя, Gцndя beш kяrя.

Nя yaxшы gяldi O, Artdы istisi Gцndцz Gцnяшin dя, Gecя Ayыn da.

Nя yaxшы gяldi O, Dяyiшdi sяsi Яsяn kцlяyin dя, Axan чayыn da.

Nя yaxшы gяldi O, Bismillah цstя Яkdilяr payыzda, Yazda biчdilяr, Yeddi sцnbцl bitdi bircя dяn цstя.

Bisimillah цstя yeyib-iчdilяr, Doydu yekя qarыn, Gюzц ac doydu, Axы yediklяri halal duz-чюrяk, Ичdiklяri haram шяrab yox, suydu.

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Azяrbaycan polisi - 95

Nя qяdяr xяstяnin, Nя qяdяr acыn Nяsя цmid odu yandы gюzцndя.

Dedilяr dostusa o, Haq-tяalanыn, Bu yer цzцndя, Ondadы яlacы Hяr dяrd-bяlanыn.

Doldu Allah xofu insan beyninя, Gah isindi цrяk, gah dondu цrяk.

Qalmadы bцtlяrя inam heч kяsdя.

Dяrman яvяzinя Son Peyьяmbяrin Kюhnя paltarыnы geyib яyninя Sagaldы чox xяstя, Иnam gцcцylя.

Kяsildi kюklяri nя qяdяr шяrin Xeyir цlgцcцylя, Haq цlgцcцylя.

Amma dяyiшmяdi tяk bir яnяnяDяrin qazыldы чox mяzarlar yenя, Qadыn mяzarlarы bir az da dяrin!

Vaxtыnda gяldi O, шцkцr Allaha! Юz kюrpя qыzыnы Doьulan gecя Torpaьa kюmmяdi bir яrяb daha, Bюyцtdц evindя gяlin gedincя.

"Butцn mцsяlmanlar qardaшdы" deyib, Qardaш dayaq olsun qardaшa gяrяk.

Gяlin qardaшlar tяk яl-яlя verяk, Yoxsa qurtaracaq шяr bizi yeyib.

Gec aчdы sirri O, gec, Qыrx yaшыnda.

Son Peyьяmbяriyяm, dedi, mяn Yerin.

Qяribя bir fikir gяzir baшыmda: Mяnim юmцr yolum olub tяn yarы.

Bilirяm, Peyьяmbяr olmaram, Barы Kюlgяsi olaydыm kaш Peyьяmbяrin.

Peyьяmbяrin qяbir qonшusu Kimdi qяbir qonшun? - soruшdu bir gяnc!

Sirdi, dedi ona Peyьяmbяr, bu, sirr.

Gюrяcяksяn onu, amma gec, чox gec, Gюzlя on цч яsr, dюz on цч яsr. Юtdц min цч yцz il, Gяlib bir sяhяr Peyьяmbяr qяbrinя чatdы Шeyx Шamil.

Alяm qarшыladы bu Haq sevяni, Amma dюшяnmяdi yoluna xalы.

Xыxladы dяvяni, Nя oldu?

Birdяn Ayaьы altыndan sanki qaчdы yer, Чюkdц gюzцnя чяn, Pislяшdi halы, Titrяdi, яsnяdi, Aьardы rяngi... Юlцmlя чox uzun чяkmяdi cяngi, Чara яymяdi baш, юlцmя яydi.

Elя bil iчindя sюndц od-ocaq.

Hяlя bir ayaьы цzяngidяydi, Yerdяydi o biri ayaьы ancaq.

Dюzцb hяr aьrыya, dюzцb hяr dяrdя, Qяlbinя dammышdы - bu yol son yoldu.

Qazыldы mяzarы юldцyц yerdя, Peyьяmbяrlя qяbir qonшusu oldu. ШЯKИ, Мay 2013.

Шяkidя Azяrbaycan polisinin yaranmasыnыn 95-ci ildюnцmц qeyd olunmuшdur Azяrbaycan polisinin yaranmasыnыn 95-ci ildюnцmц ilя яlaqяdar Шяkidя tяntяnяli bayram tяdbiri keчirilmiшdir.

Tяdbir iшtirakчыlarы яvvяlcя Цmummilli lider Heydяr Яliyevin шяhяr icra hakimiyyяtinin binasы qarшыsыndakы abidяsi юnцnя gцl-чiчяk dяstяlяri dцzяrяk xatirяsini ehtiramla yad etmiшlяr.

Rayon polis шюbяsindя davam edяn tяdbirdя шюbяnin

rяisi, polis polkovniki Eldar Иlyasov Azяrbaycan polisinin keчdiyi шяrяfli yoldan danышmыш, цmummilli lider Heydяr Яliyevin 1998-ci il 24 may tarixli Fяrmanы ilя hяr il iyulun 2-nin юlkяmizdя polis gцnц kimi qeyd olunduьunu diqqяtя чatdыrmышdыr. Bildirmiшdir ki, rayon polis шюbяsinin яmяkdaшlarы Azяrbaycan qanunlarыna, xalqыna, Vяtяninя, цmummilli lider Heydяr Яliyevin ideyalarыna vя Prezident Иlham Яliyevя daim sadiqdirlяr vя ictimai asayiшin, vяtяndaшlarыn hцquq vя azadlыqlarыnыn qorunmasыnda bundan sonra da шяrяflя чalы-

“Турал Атяш” тяхяллцсц иля поезийа дцнйасына йядям гойан Tural Mцnasibet oьlu Niftalыyev 1982 -ci ildя Шяki rayonunun Bюyцk Dяhnя kяndindя anadan olub.1999-cu ildя щямин kяndдя 2 nюmrяli mяktяbi orta vя яla qiymяtlяrlя bitirib. 2003-cц ildя Mingячevir Politexnik Иnstitutunuн da YOL Hяrяkяtinin Tяшkili ixtisasiны orta-яla qiymяtlяrlя bitirdikdяn sonra Gяncя шяhяrinдя N sayli hяrbi hissяdя 1 il hяrbi xidmяtdя olub. Вятян гаршысындакы боръу шяrяf vя lяyaqяtlя йериня йетирдикдян сонра Niftalыyevdя olan vяtяnpяrvяrlik hisslяri onu yenidяn Вяtяnя гуллуг етмяйя, Дахили Ишlяr Orqanlarыnda ишя дцзялмяйя схвг едир. Belяliklя dя o, 2005-ci ildя Шяki Rayon Polis шюbяsi Dюvlяt Yol Polisinin Yол Patrul Xidmяti inspektoru vяzifяsinя tяyin olunuр.Tural Niftalыyev iшlяdiyi mцddяt яrzindя avtomobillяrin vя piyadalarыn yol hяrяkяti tяhlцkяsizliyinin yцksяk sяviyyяdя tяшkil olunmasыnda яlindяn gяlяni яsirgяmяyib. O, Шяki DYPB-nin яn nцmunяvi iшчilяrindяnдир. Мящз йахшы кейфиййятляриня gюrя dя polis baш serjantы Tural Niftalыyevя 07 mart 2013-cu ildя Daxili Ишlяr Naziri эeneral Ramil Usubovun яmri ilя polis leytenantы rцtbяsi verilmiш vя Шяki DYP bюlmяsinя YPX-nin baш inspektoru vяzifяsinя tяyin olunmuшdur. Т.Niftalыyev аilяlidir вя 2 юvladы var.

Tural щям дя бядии йарадыъылыъа бхйцк щявяс эюстярир. Daxili Ишlяr Orqanlarыnda iшlяmяklя yanaшы о, щям дя бош вахтларыда шеир йазыр. Onun шeirlяri mцtяmadi olaraq mяtbuatda dяrc olunuр vя oxucular tяrяfinden sevиля-sevиля oxunuр.

Bцlbцltяk oxuyur Gцlyanaq -Gцlyaz Cox sevdiyim xanяndяlяr, яmяkdar artistlяr Gцlyanaq вя Gцlyaz Mяmmяdova баъыларына итщаф едирям.

Sяsiniz шirindir,lяhcяniz tяki, Чцnki,yetiшdirib sizlяri Шяki Qыш dюnцb olacaq elя bilki yaz, Bцlbцltяk oxuyur Gцlyanaq - Gцlyaz. Иncelik qamяtdя ,yeri yerindя, Иnan hяqiqяtdir bu шeirim dя.

Cuшa gяlir birdяn kaman ilя saz Bцlbцltяk oxuyur Gцlyanaq - Gцlyaz.

Men шair deyilяm hяrdяn yazыram, Yalan yox,tяrif yox,dцzц yazыram.

Oxuyun ,bacыlar, coшum mяn bir az, Bцlbцltяk oxuyur Gцlyanaq - Gцlyaz.

Saчin aьarmasы qocalыq deyil Юzцmя щяср едирям.

Qяlbimin sяsinя qulaq asanda, Иlahi ,necя dя kюvrяlirяm mяn.

Bu cavan yaшыmda aьarыb saчыm, Иlahi, deyяsяn qocalыram mяn.

Dilim demяyяni цrяyim deyir, Yяqin hяzin-hяzin tubpultusuyla, Qяlbimde yurd salan xatirяlяri, Qяlяmim deyibdir nazik ucuyla.

Atяш sяn fikirlяш bunu yaxшы bil, Saчыn aьarmasы qocalыq deyil. Яzяldяn deyibdir bunu atalar, Uca daьbaшыnda daim qar olar.

2007-ci il

Qoy hami belя sevsin Azяrbaycanыmы Avromed Azяrbaycan-Ыngiltяrя birgя muяssisяlяrinin baш direktoru, Tour-Ыnvest Шirkяtinin Шяkidяki tяsiscisi, ХХЫ яsrin Hacы Zeynalabdыn Taьiyev irsinin davamcыsы diplomuna layiq gюrцlmцш mяhшur xeyriyyячi Cavanшir Feyziyevin maliyyя dяstяyi ilя tikilяrяk 2006-ъы il oktyabrыn 14-dя istifadяyя verilяn Шяki-Saray otelinin ачылышы mцnasibяtilя.

Bu bir payiz ayыdыr.

Qiш tam yaxыnlaшыbdыr. Шяkinin daьlarыna, Tяzя qar da yaьыbdыr.

шacaqlar.

Tяdbirdя Шяki Шяhяr Иcra Hakimiyyяtinin baшчыsы Elxan Usubov чыxыш edяrяk polis iшчilяrini peшя bayramlarы mцnasibяtilя tяbrik etmiш, юlkяmizdя sabitliyin qorunmasыnda onlarыn xidmяtlяrindяn, dюvlяtin hцquq mцhafizя orqanlarы iшчilяrinя gюstяrdiyi diqqяt vя qayьыdan sюz aчmыш, Azяrbaycan polisinin hяmiшя dюvlяtя, cяmiyyяtя шяrяflя xidmяt etdiyini vurьulamышdыr.

Sonda xidmяtdя fяrqlяnяn bir qrup polis яmяkdaшыna qiymяtli hяdiyyяlяr verilmiшdir.

Турал Мцнасибят оьлу Нифталыйев Daьlarыn bu aь qarы, Bяzяyidir Шяkinin. Шяki-Saray oteli, Gяrяyidir Шяkinin Bu gяrяyi Шяkiyя, Verяn kiшi,min yaшa.

Sяnя яyri baxanыn, Юz baшы dяysin daшa.

Daьlarыn dцm aь qarы, Цшцtmяsin canыnы Qoy hamы belя sevsin AZЯRBAYCANЫMЫ

2010-cu il

Qяdirin sesi Яn чox sevdiyim xanяndя, xalq artisti Qяdir Rцstяmova.

Qulaьыmda daim sяsi, Qarabaьыn шikяstяsi, Heч tцkяnmяsin nяfяsi, Tanrыdan dilяyim mяnim Qeybdяn gяlirmi sяsi?

Sona bцlbцl zяngulяsi!

Tural Atяшdir xяstяsi, Muьamы kюmяyim mяnim.

2006-cы il ТУРАЛ АТЯШ

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 21

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.21

MЯMMЯD SЯИD ORDUBADИ

RAMИN SADЫQOV,

Шяки Реэионал Елми Мяркязин elmi iшчisi, tarix цzrя fяlsяfя doktoru Azяrbaycan mяdяniyyяt vя яdяbiyyat tarixinin яn юnяmli simalarыndan biri, Azяrbaycan tarixi vя realist roman janrыnыn banisi, jurnalist, dramaturq, шair, yazычы vя яdib Mяmmяd Sяid Ordubadi 24 Mart 1872-ci ildя Naxчыvanыn Ordubad шяhяrindя faьыr bir ailяdя dцnyaya gяlmiшdir.

Ordubadi “Hяyatыm vя Muhitim” adlы xatirяlяr kitabыnыn "Familyamыz" adlы ilk bюlцmцndя ailяsi haqqыnda bunlarы deyir: "Atam Mяhяmmяd oьlu Hacыaьa yeddi nяsil geriyя getdiyimizdя Шah Abbasыn yanыnda bюyцk bir rцtbя qazanmыш mяшhur шair Mirzя Hяtяm Ordubadinin nяvяsidir. Mirzя Hяtяm vя onun atalarы Qarabaьыn Hяkяri (Bяrgцшad) bюlgяsindяndir.

Mirzя Hяtяmdяn atam Hacыaьaya dяk ailяmizdя шairliklя mяшьul olan yalnыz ikinci Mirzя Aьacan olmuшdur. Atam Hacыaьanыn lяqяbi Fяqir olub, bюyцk bir divanы vardыr. Anam Иranыn Qaradaь bюlgяsinin Dizmar obasыndandыr. Uшdibin kяndindя Pяnah adlы bir baьbanыn qыzыdыr.

Anamыn adы Nяnяqыzdыr. O da Tovuz xanыm vasitяsi ilя mяшhur Uшdibin шairяsi Nяbati ilя яqrabadыr. Anam Hяsяnabad xanlarыnыn hцcum vя talanlarыndan qurtulmaq цчцn ailяsi ilя bяrabяr Иrandan qaчmышdы.

Atam evlяndiyi vaxt yoxsul bir adamdы. Bu sяbяbdяn шeirlяrindя daima Fяqir lяqяbindяn istifadя etmiш vя bununla da mяшhur olmuшdu."

Ordubadinin dя bяhs etdiyi kimi atasы чox faьыr bir adam idi. Hяlя kiчik yaшlarыnda atasы Mяhяmmяd ilя bяrabяr Tяbriz, Maraьa, Шiraz vя digяr шяhяrlяri gяzяn Fяqir, Шirazda Farsчa vя Яrяbcя tяdris etmiшdir. Ailяsini dolandыrmaq цчцn bir mцddяt юzяl dяrslяr verяn Fяqir xяstяlяnincя iшlяyя bilmяmiш, 50 yaшыna чatmadan gюzlяri tamamяn zяiflяmiш vя tяdricяn gюrmя qabiliyyяtini itirmiшdir.

Hacыaьa Fяqir 1886-cы ildя yoxsulluq iчяrisindя vяfat etmiшdir. Ondan sonra Mяmmяd Sяid Ordubadi чяtin vяziyyяtdя qalmышdыr. Gюrцndцyц kimi Mяmmяd Sяid Ordubadi hяyatыn чяtinliklяri ilя hяlя uшaq yaшlarыndan tanышmышdы. Atasыnыn vяfatыndan sonra iшlяmяyя mяcbur olmuш vя 14 yaшыnda ikяn Karapet Babayevin ipяk fabrikinя iшя girmiшdir. Яdib xatirяlяrindя, bir ilin 6 ayыnы iшя, 6 ayыnы isя tяhsilinя ayыrdыьыnы qeyd etmiшdir.

1904-cц ilin May ayыnda Mяmmяd Sяid Шяrqi Rus qяzetinin bir sayыnы яldя etdi.

Daha sonra gюndяrdiyi bir шeir qяzetdя nяшr edildi. Шeir nяшr

olunandan sonra яdibin шeirя vя yazыya maraьы artdы. 1906-cы ildя "Qяflяt" adlы ilk шeir kitabыnы Tiflisdя, Юmяr Faiq Nemanzadяnin kюmяyi ilя nяшr etdirdi.

Mяmmяd Sяid Ordubadi yazы yazmaьa davam etdikcя dцшmяnlяri dя чoxaldы.

Xцsusi ilя Molla Nяsrяddin jurnalы ilя yaxыn mцnasibяti, bir xeyli dцшmяn qazanmasыna sяbяb oldu. Bu arada Ordubadda yeni dцшцncяli insanlara qarшы mцbarizя шiddяtlяndi, onlarыn qяtllяrinя fetva verildi. Ordubadыn mяшhur qoчularыndan Kяblя Zeynala, Mяmmяd Sяidi юldцrmяk tapшыrыldы. Mяmmяd Sяid Ordubadda qalmaьыn mцmkцn olmadыьыnы dцшцnяrяk Иrana hicrяt etdi.

Lakin Ordubadinin Иrandakы fяaliyyяtlяri Чar Rusiyasыnыn diqqяtindяn yayыnmыrdы. Belя olduqda o vя yaxыn dostlarы vaxtaшыrы Чarlыq xяfiyyяlяrinin tяqibinя mяruz qalыrdыlar. Биринъи Dцnya Muharibяsinin baшlamasы vя Иranыn Rusiya tяrяfindяn iшьalыndan sonra, Mяmmяd Sяid Ordubadi Culfada polis idarяsinя чaьrыldы, dюnяmin Qafqaz caniшini Vorontsov-Daшkovun яmri ilя savaш bitяnя qяdяr Saritsыn шяhяrinя sцrgцn edilяcяyini юyrяndi.

Ordubadi 1915-ci ildя Saritsыnda Taisiya Vasilyevna ilя evlяndi. Saritsыn gцnlяrindя dя яdib yazmaqdan яl чяkmir, daima qяzet vя jurnallara шeir vя yazыlar gюndяrirdi. Sцrgцn gцnlяrindя tanышdыьы Tatar din adamы Яhmяd Murtazыn tяrяfindяn Tatar Xeyriyyя Cяmiyyяtindя iшя dяvяt edilяn Ordubadi, eyni zamanda ilk dяfя Bolшevizm dцшцncяsi ilя tanыш oldu. Bu sыrada Hяшtяrxandan, Zaqafqaziya Mцsяlman Ишlяri Komissarlыьыndan 29 Mart 1919-cu ildя aldыьы bir mяktubla bu шяhяrя yola dцшdц. Hяшtяrxana чatan kimi Hцmmяt qяzetinin redaksiyasыna yollanana яdib, qяzetin redaktoru vяzifяsinя tяyin edildi. Mяmmяd Sяid qяzetdя "Baшыboш" lяqяbi ilя gцndяlik siyasi mяqalяlяr yazыr, hadisяlяri шяrh edirdi. Daьыstan Bolшeviklяr tяrяfindяn alыndыqdan sonra bir mцddяt Maxaчqalada yaшayan Ordubadi, 2 May 1920-ci ildя Bakыya qayыtdы.

Mяmmяd Sяid Ordubadi Bakыya qayыtdыqdan bir neчя gцn sonra, 19 Mayda dюvrцn Bolшevik qяzeti “Kommunist”dя "Qыrmыzы Яsgяr" adlы шeirini nяшr etdirdi. Belяcя Azяrbaycan Sovet mяtbuatы ilя ilk яmяkdaшlыьыnы qurdu. Ardыndan o gцnlяrdя Bakыda nяшr olunan Яhrar qяzetindя iшя baшladы, юncя redaktor muavini, sonra da baш redaktor vяzifяsinя tяyin edildi. Яdib bu qяzetdя daxili vя xarici hadisяlяri шяrh edяrяk gцndяlik siyasi mяqalяlяr yazыrdы. Ancaq bir mцddяt sonra qяzet, maddi чяtinliklяr sяbяbi ilя Kommunist qяzeti ilя birlяшdirildi. Ыki qяzetin birlяшmяsindяn sonra Ordubadi 1925-ci ilя qяdяr baш redaktor vяzifяsindя iшlяdi. Qяzetdя iшlяdiyi dюvrdя, qяzetin inkiшafы цчцn sяylя чalышaraq tirajы yцksяltdi, dцnyanыn fяrqli coьrafiyalarыndakы hadisяlяri Azяrbaycan oxucusu цчцn mяqalя vя шяrhlяrlя izah etdi.

“Kommunist“ qяzetindяn ayrыldыqdan sonra, Azяrbaycan Kommunist Firqяsi

Mяrkяzi Komitяsinin 5 Oktyabr 1925-ci il qяrarы ilя Yeni Yol qяzetinя baш redaktor tяyin edildi. O dюvrцn яdяbiyyat tяnqidчisi Hidayяt Яfяndiyev onun haqqыnda belя deyirdi: "Kommunist Partiyasыna girdikdяn sonra Ordubadi mяtbuat sahяsindя gюstяrdiyi fяaliyyяt vя mцvяffяqiyyяtlяrя gюrя Kommunist vя Yeni Yol qяzetlяrinя baш redaktor vяzifяsinя seчilmiшdir" Azяrbaycanda Latыn яlifbasы ilя nяшr edilяn ilk qяzet olan Yeni Yol, Ordubadinin redaktorluьu altыnda Latыn яlifbasыnыn tяbliьi vя yayыlmasыnda mцhцm rol oynamышdыr. Ыlk illяr sadя xalq tяbяqяsi qяzeti oxuyub anlamaqda чяtinlik чяkdiyinя gюrя, Yeni Tцrk Яlifbasы Komitяsi hяrkяsin oxuyub anlamasы цчцn qяzetin "sadя xalq dili ilя" nяшrini

xяtaya dцшdцklяrini sюylяyirdi.

Lakin цzцlяrяk, "Ancaq mяn bu hяqiqяtlяri daha цst mяqama sюylяyя bilmяzdim. Чцnkц Hяbib Cяbiyev vя Ruhulla Axundov mяni inqilab dцшmяnliyi ilя gцnahlandыrardыlar" deyirdi.

1930-cu illяrin яvvяlindяn baшlayaraq bцtцn Sovet юlkяsindя olduьu kimi, Azяrbaycanda da Yazычыlar Иttifaqыnыn цzvlяri vя onlarыn яsяrlяri, daha ciddi шяkildя tяdqiq edilmяyя baшlandы. Mяtbuatda onlar haqqыnda silsilя mяqalяlяr yazыldы, keчirilяn bir sыra tяdbirlяrdя "Sovet ideologiyasыna uyьun olmayan" yazычыlar tяnqid atяшinя mяruz qaldы.

1937-ci illяrin "Repressiya Dalьasы"nda tяsadцfяn юldцrцlmяyяn bir neчя qяlяm sahibindяn biri dя Mяmmяn Sяid Ordubadi idi.

tюvsiyyя etmiшdir.

Ordubadinin baш redaktorluьa keчmяsindяn sonra qяzetin tirajы vя keyfiyyяti daha чox yцksяldi. Belя ki, 5 May 1926-cы ildяn etibarяn qяzet tamamяn yeni formatda nяшr edilmяyя baшlandы. 1924-cц ildя tirajы 1800 ikяn, iki il sonra 6000 min tirajla nяшr edilяn dюvrцn юnяmli qяzetlяrindяn biri oldu.

"Yeni Yol” qяzeti Necя Bюyцdц" adlы mяqalяsindя яdib bunu belя izah edirdi: "Bir чox чяtinliklяrdяn sonra Azяrbaycan iшчi vя kяndlilяri arasыnda yayыlaraq inkiшafa davam etdi" Sovet dюvrцndя aparыlan tяdqiqatlar Ordubadinin Kommunist qяzetindя redaktor olduьu dюvrdя Ruhulla Axundov, Яliheydяr Qarayev, Hяbib Cяbiyev kimi yцksяk rцtbяli idarячilяrlя bяrabяr iшlяdiyini gюstяrir, lakin o tяdqiqatlarda Ordubadinin onlar haqqыndakы fikirlяrinя rast gяlmяk mцmkцn deyildir. Halbuki Ordubadinin onlar barяsindя olduqca maraqlы fikirlяr sяslяndirdiyini, Bakыya qayыtdыqdan sonra qяlяmя aldыьы xatirяlяrindя gюrя bilirik.

Bu xatirяlяrdя, Bakыnыn Sovetlяшmяsindяn sonra Sovet tяbliьatы ilя mяшьul olanlarыn, Azяrbaycan ziyalыlarыna hцcum etdiyini, belяcя onlarы "Sovet dцшmяnlяri" adlandыraraq siyasi

Lakin яdibin arxivindяki sяnяdlяrdяn mяlum olur ki, ona qarшы da qяrяzli vя ciddi ittihamlar irяli sцrцlmцшdцr. Hяtta 1937-ci ildяn яvvяl dя Ordubadiyя qarшы Yazычыlar Иttifaqыnda soyuq mцnasibяt bяslяyяn yazarlar vardы. Bu yazarlardan biri Sцleyman Rцstяm idi. 1934-cц ildя mцalicя цчцn Yazычыlar Иttifaqыna яrizя verяn Ordubadinin mяsяlяsinin mцzakirяsindя Sц-leyman Rцstяm: "O bizdяn nя istяyir?

Qыzыllarыnы xяrclяyib mцalicяyя gedя bilяr" deyя onu tяnqid etmiшdi.

"Repressiya Dalьasы" gцnlяrindя bяzi adamlara sifariшli mяqalяlяr yazdыrыlaraq ziyalыlarыn millяtчi, Иslamчы, яksinqilabчы deyя damьalanmasы dяb halыnы almышdы. 27 Mart 1937-ci ildя keчirilяn Azяrbaycan Sovet Yazычыlar Иttifaqыnыn 3cц toplantыsыnda bir neчя ildяn bяri hazыrlanan ssenari tяtbiq olunmaьa baшladы. Bu iclasda Azяrbaycan Yazычыlar Иttifaqы цzvlяrinin яsяrlяri ciddi surяtdя mцzakirя edildi, цzvlяr шiddяtli tяnqidя mяruz qaldы. Ordubadinin adы чяkilmяsя dя onun qяlяmя aldыьы Qanlы Иllяr яsяri ciddi tяnqid atяшinя tutuldu, яdib millяtчiliklя suчlandы.

Repressiya illяrindяn sonra saь qalan bяzi ziyalыlar mцkafatlandыrыlmышdыr ki, onlar-

dan da biri Mяmmяd Sяid Ordubadi idi. 1938-ci ildя Moskvada tяшkil edilяn "Azяrbaycan Иncяsяnяti" gцnlяrindя Ordubadi Шяrяf ordeni ilя tяltif olundu. Ayrыca eyni il iчяrisindя Azяrbaycan Sovet Mяclisi seчimlяrinя iшtirak edяrяk Kirovabad (Gяncя) шяhяrindяn deputat seчildi. 18 Иyunda mяclis aчыlanda яn yaшlы deputat kimi чыxыш edяn ilk шяxs oldu.

1940-cы ilя doьru yenidяn soyuq davranышlarla qarшыlaшan Ordubadi heч цmidini itirmяyяrяk, yazычыlыq fяaliyyяti ilя mяшьul olmaьa davam edirdi.

Lakin шяxsinя deyil, яsяrlяrinя qarшы biganя yanaшыlmasыnы xoшlamыrdы. Hяtta 16 Иyun 1940-cы ildя Azяbaycan KP МК-нын биринъи Katibi Mir Cяfяr Baьыrova цnvanladыьы iki sяhifяlik mяktubunda belя deyirdi: "Mяn indiyя qяdяr шяxsi iшlяrimdяn юtrц, heч bir yere vя heч kimsяyя mцraciяt etmяmiшяm. Fяqяt sizin mяnя qarшы olan son tяnqidlяrinizdяn sonra Azяrnяшrin davranышlarы xeyli dяyiшmiшdir. Dumanlы Tяbriz яsяrimя gюrя yцzlяrcя tяbrik mяktublarы alыram. Ancaq Azяrnяшr mяnimlя baьladыьы mцqavilяni pozub. Romanыn dюrdцncц cildini nяшr etmяk цчцn mцqavilя baьlamыr."

Hяqiqяtяn dя "Dumanlы Tяbriz" яsяrinin dюrdцncц cildi yazыldыьы tarixdяn on il sonra, yяni 1948-ci ildя nяшr olunmuшdur. Fяqяt, Ordubadi bцtцn tяzyiqlяrя baxmayaraq яdяbi fяaliyyяtlяrini dayandыrmadы.

9 Fevral 1947-ci ildя Mяmmяd Sяid ikinci dяfя Ordubad шяhяrindяn Azяrbaycan Sovet Sosialist respublikasы mяclisinя deputat seчildi. Бununla bяrabяr юmrцnцn sonlarыna qяdяr дя yazmaьa davam etdi.

1950-ci ilin Aprel ayыnda xяstяlяndi, ayыn sonlarыna doьru xяstяliyi шiddяtlяndi. 1 Mayda hяyata яbяdiyyяn gюzlяrini yumdu.

Xanыmы Taisiya Vasilyevna яdibin son anlarыnы belя xatыrlayыrdы: "1 May bayramыnы izlяdikdяn sonra otaьыna gяtirdik. Yanыnda iki tanышы vardы. Чox dцшцncяli idi, heч danышmыrdы. Qonaqlar durub getdikdяn sonra mяnя, baшыmы tut, qucaqla. Gedirяm, gюrцшяk vя яbяdiyyяn ayrыlaq" dedi. Elяcя son nяfяsini verdi" 3 Mayda Azяrbaycan dюvlяt flarmonisyasыnыn binasыnda yazычы ilя vidalaшma mяrasimi keчirildi. Mяrasimdя Azяrbaycan Kommunist Partiyasы idarячilяri, deputatlar, Yazычыlar Иttifaqыnыn цzvlяri, Azяrbaycan Elmlяr Akademiyasыnыn kollektivi, qohumlarы, yaxыnlarы, tanышlarы vя Bakы sakinlяri iшtirak edirdilяr. Ordubadi, Fяxri Xiyabanda torpaьa tapшыrыldы.

Yaxшы bir tяhsil almasa da gцclц bir yazычы olan Mяmmяd Sяid Ordubadi, юmrцnцn sonuna qяdяr яdяbiyyat sahяsindя bюyцk яsяrlяr vцcuda gяtirdi. Bцtцn яsяrlяrini sadя xalq dili ilя yazdыьы vя Bolшevik tяbliьatыnы daha yaxшы aчыqlaya bildiyi цчцn 1937-ci illяrin aьыr gцnlяrindя repressiyaya mяruz qalmaqdan qurtuldu. Lakin o dюvrцn шяrtlяrinя gюrя яsяrlяri ciddi tяnqid atяшinя tutuldu, юzцnя dя qismяn biganя davranыldы.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 22

сящ.22

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИЛИ АЛИМЛЯРИНИН УЬУРЛАРЫ

Ипякчилийя даир ящямиййятли диссертасийа мцдафияси Zяkяriyyя ЯЛИЗАДЯ,

AMEA-nыn Шяki Regional Elmi Mяrkяzin direktoru, geologiya -mineralogiya elmlяri doktoru, professor Шяkidя elmi mцhitin formalaшmasыnda mцhцm rol oynayan Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin elmi uьurlarыnыn sayы gцndяn-gцnя artыr. Шяki-Zaqatala iqtisadi rayonunun sosial iqtisadi vя mяdяni baxыmdan hяrtяrяfli, mцxtяlif istiqamяtlяrdяn tяtbiqi яsas fяaliyyяt mяqsяdimizdir vя bu sahяdя яldя etdiyimiz nailiyyяtlяrdя elmin rolu яvяzsidir. Elmi Mяrkяzin ipяkчilik sahяsindя apardыьы uzun illяrin gяrgin tяdqiqatlarы sanballы bir dissertasiya iшi ilя yekunlaшdы. Dissertasiyanыn mцяllifi ШREM-in ipяkчilik laboratoriyasыnыn rяhbяri Qцdцrяt Mяmmяd oьlu Bяkirovdur. Шяkimizin qяdim ipяkчilik diyarы kimi шюhrяtini bяrpa etmяyя vя son illяrdя bu sahяdяki iqtisadi gerilяmяyя son qoymaьa istiqamяtlяnmiш bu tяdqiqat iшi Azяrbaycan MEA-nыn Zoologiya Иnstitutu nяzdindя fяaliyyяt gюstяrяn D.01.071 Dissertasiya Шurasыnыn 14 iyun 2013-cц il tarixli iclasыnda mцdafiяyя чыxarыldы. AMEA-nыn

giya elmlяri doktoru T.Я.Яsgяrovanыn, Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin professoru, biologiya elmlяri doktoru K.L.Sultanovun, AMEA-nыn Botanika Иnstitutunun laboratoriya mцdiri, biologiya цzrя fяlsяfя doktoru И.Шahmirovun, AMEAnыn Zoologiya Иnstitutunun laboratoriya mцdiri biologiya цzrя fяlsяfя doktoru X.Я.Яliyevin vя dissertantыn elmi rяhbяri biologiya цzrя fяlsяfя doktoru Q.A.Яzimovanыn rяylяrinin mяzmunu, Qцdцrяt Bяkirovun tяrcцmeyi-halы vя tяdqiqat iшini yerinя yetirяkяn яldя etdiyi elmi uьurlarla Шura цzvlяrini tanыш etdi.

Daha sonra sюz dissertant Qцdцrяt Bяkirova verildi. O, dissertasiyanыn mяzmunu ilя baьlы Шura цzvlяrinя mяlumat verdi vя onun verdiyi geniш bilgi Шura цzvlяri tяrяfindяn razыlыqla qarшыlandы.

Dissertantыn rяsmi opponentlяri-kяnd tяsяrrцfatы elmlяri doktoru Qяnbяr Qara oьlu Abdullayev vя biologiya цzrя fяlsяfя doktoru Q.N.Quliyev tяdqiqat iшini iqtisadi sяmяrяlilik baxыmыndan yцksяk dяyяrlяndirmяklя yanaшы, mцяyyяn iradlarыnы da bildirdilяr. Qцdцrяt Bяkirovun hяm aparыcы tяшkilatыn, hяm dя opponentlяrin iradlarыna vя dissertasiyanыn mяzmunu ilя baьlы suallara яtraflы cavablarы qяnaяtlяndirici oldu vя

Qцdцrяt Bяkirov Ипякчилик лабораторийасынын ямякдяшлары иля mцxbir цzvц, Dissertasiya Шurasыnыn sяdri, biologiya elыmlяri doktoru И.X.Яlяkbяrovun sяdrliyi ilя keчirilяn iclasda ilk яvvяl Dissertasiya Шurasыnыn elmi katibi, biologiya цzrя fяlsяfя doktoru E.И.Яhmяdov Шura цzvlяrinя mяlumat verяrяk bildirdi ki, dissertasiya iшi AMEA-nыn Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin ipяkчilik laboratoriyasыnda vя AMEA-nыn Genetik Ehtiyatlar Иnstitutunun kяnd tяsяrrцfatы heyvanlarыnыn genetik ehtiyatlarы laboratoriyasыnda yerinя yetirilmiшdir. Dissertantыn rяsmi opponentlяri Azяrbaycan Dюvlяt Aqrar Universitetinin "Heyvandarlыq vя balыq mяhsullarы istehsalыnыn texnologiyasы" kafedrasыnыn mцdiri, kяnd tяsяrrцfatы elmlяri doktoru, professor Qяnbяr Qara oьlu Abdullayev vя AMEAnыn Zoologiya Иnstitutunun teriologiya laboratoriyasыnыn mцdiri, biologiya цzrя fяlsяfя doktoru Qiyas Naьы oьlu Quliyevdir. Dissertasiya iшi aparыcы tяшkilat kimi Azяr-baycan Elmi Tяdqiqat Иpяkчilik Иnstitutunun biomцxtяlifliyin qorunmasы vя genetikasы laboratoriyasыnda mцzakirя edilmiшdir vя tяdqiqatla baьlы tяшkilatыn mцsbяt rяyi vardыr. Sonra elmi katib aparыcы tяшkilatыn vя dissertasiyanыn avtoreferatы ilя baьlы Azяrbaycan Kяnd Tяsяrrцfatы Nazirliyi yanыnda Dюvlяt Fitosanitar Nяzarяti Xidmяtinin Respublika bitkilяrin karantin ekspertizasы laboratoriyasыnыn mцdiri, aqrar elmlяri цzrя fяlsяfя doktoru T.Шяmiyevin, AMEA-nыn Radiasiya Problemlяri Иnstitutunun radiologiya laboratoriyasыnыn mцdiri, biologiya elmlяri doktoru E.S.Cяfяrovun, Bakы Dюvlяt Universitetinin onurьasыzlar kafedrasыnыn dosenti, biologiya цzrя fяlsяfя doktoru Я.M.Hцmbяtovun, AMEA-nыn Genetik Ehtiyatlar Иnstitutunun bitkilяrin mцhafizяsi laboratoriyasы mцdiri, biologiya elmlяri doktoru V.F.Mяmmяdovanыn, Azяrbaycan Mцяllimlяr Иnstitutunun Шяki filialыnыn dosenti, fizika-riyaziyyat elmlяri цzrя fяlsяfя doktoru Y.H.Шцkцrlцnцn, Azяrbaycan Dюvlяt Aqrar Universitetinin dosentlяri, aqrar elmlяr цzrя fяlsяfя doktorlarы D.M.Adыgюzяlovanыn vя A.R.Hцseynovun, Azяrbaycan Tibb Universitetinin professoru, biolo-

Шura цzvlяri tяrяfindяn razыlыqla qarшыlandы.

Sonra dissertasiya ilя baьlы canlы mцzakirя baшlandы vя Шura цzvlяri яsяri yцksяk dяyяrlяndirdilяr. Biologiya elmlяri doktoru Z.M.Mяmmяdov, biologiya elmlяri doktoru S.V.Яliyev, biologiya elmlяri doktoru, F.B.Яsgяrov, biologiya elmlяri doktoru Я.M.Nяsirov, biologiya elmlяri doktoru C.Я.Nяcяfov, geologiya mineralogiya elmlяri doktoru, professor Z.M. Яlizadя, Avrasiya Unversitetinin professoru Яdalяt Tahirzadя vя baшqalarы чыxышlarыnda dissertasiyanыn aktuallыьыnы, respublikamыzыn iqtisadi hяyatы цчцn чox vacib bir problemя hяsr olduьunu xцsusi vurьuladыlar.

Qцdцrяt Mяmmяd oьlu Bяkirovun yerinя yetirdiyi "Yerli vя introduksiya olunmuш tut ipяkqurdu (Bombux mori L) cinslяri arasыndakы hibridlяrdя heterozisliyin юyrяnilmяsi" mюvzulu dissertasiya iшi deyilяnlяri nяzяrя alan Шura цzvlяri Qцdцrяt Bяkirovu Biologiya цzrя fяlsяfя doktoru alimlik dяrяcяsinя layiq gюrdцlяr vя buna yekdilliklя sяs verdilяrш Son illяrdя respublikamыzda ipяkчiliyin inkiшafы ilя baьlы bir sыra iшlяr gюrцlmяkdяdir. Bu sahяdя hяtta proqramыnda hazыrlanmasы sяslяndirilir. Proqramыn hazыrlanmasыna akademiyanыn alimlяri cяlb edilmяsя dя, AMEA-nыn яsas bюlmяlяrindяn biri kimi Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin kollektivi bu sahяyя diqqяti daim nяzarяtdя saxlayaraq bir sыra elmi uьurlar яldя etmiшdi. Иpяkчiliyя dair izahlы lцьяtin respublikamыzda ilk dяfя olaraq Elmi Mяrkяzin яmяkdaшlarыna tяrfindяn hazыrlanmasыna deyilяnlяrin bariz nцmunяsidir. Lцьяtin tяrtibi artыq baшa чatdыrыlmышdыr vя nяшrя hazыrlanыr. Digяr tяrяfdяn hazыr ki, dissertasiya vя ipяkчilik sahяsindя Elmi Mяrkяzin Иpяkчilik laboratoriyasыnыn яldя etdiyi uьurlarыn nяticяsi olaraq qazanыlmыш dюrd mцяlliflik sяhadяtnamяsi vя dюrd patent bu sahяyя olan яn bюyцk tюhfяmizdir.

Biz dя Qцdцrяt mцяllimi bu mцhцm elmi uьur mцnasibяtilя tяbrik edir, ona gяlяcяk elmi fяaliyyяtindя yeni-yeni nailiyyяtlяr arzulayыrыq.

Kамил Adышirinov Иsmayыl bяy Nakamы "diriltdi" Яdalяt TAHИRZADЯ, Bakы Avrasiya Universitetinin professoru

Mцasir яdяbiyyatшцnaslыq elmimizin qarшыsыnda duran яn mцhцm vяzifяlяrdяn biri klassik яdяbiyyatыn tяdqiq edilmяsidir. Шanlы яnяnяlяri olan яdяbiyyat tariximizin incяlяnmяsi eyni zamanda zяngin milli-mяdяni sяrvяtimizя yiyяlяnmяyimiz, onu qoruyub gяlяcяk nяsillяrimizя miras qoymaq demяkdir. Buna gюrя dя klassik шair vя yazычыlarыmыzыn hяyat vя yaradыcыlыьы, irsi haqqыnda yazыlan, nяшr edilяn hяr monoqrafiya, mцdafiя edilяn hяr dissertasiya bu nяcib iшя dяyяrli bir tюhfя kimi dяyяrlяndirilmяlidir.

AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin elmi iшчisi, Azяrbaycan Mцяllimlяr Иnstitutu Шяki Filialыnыn baш mцяllimi Kamil Fikrяt oьlu Adышirinovun 17 may 2013-cц ildя AMEA Nizami adыna Яdяbiyyat Иnstitutunun Dissertasiya Шurasыnda "Azяrbay-can яdяbiyyatы" ixtisasы цzrя filologiya цzrя fяlsяfя doktoru alimlik dяrяcяsi almaq цчцn "Иsmayыl bяy Nakamыn hяyat vя yara-dыcыlыьы" mюvzusunda dissertasiya mцdafiя etmяsi yalnыz Шяkinin elmi-mяdяni hяyatыnda deyil, bцtюvlцkdя Azяrbaycan яdяbiyyatшцnaslыьыnda яlamяtdar hadisяdir.

XЫX yцzilin ikinci yarыsы - XX yцzilin baшlanьыcыnda Шяkidя yaшayыb-yaratmыш Иsmayыl bяy Nakam (Иsmayыl bяy Hacы Mяhяmmяd bяy oьlu Sяdrяddinbяyov) (18..-19..) Azяrbaycan яdяbiyyatыnыn gюrkяmli nцmayяndяlяrindяn olsa da onun юmцr yolu vя zяngin яdяbi irsi indiyяdяk layiqincя юyrяnilmяyib, bu haqda bir sыra araшdыrыcыlar yalnыz yeri dцшяndя sюz aчaraq шairin hansыsa яsяrinя юtяricя toxunublar. Bu цzdяn az qala unudulmaqda olan qцdrяtli sяnяtkarыn hяm yaшamыnыn incяliklяrinяdяk юyrяnilmяsi, hяm dя poetik irsinin bцtцn yюnlяriylя hяrtяrяfli elmi tяhlil sцzgяcindяn keчirilmяsi юzц-юzlцyцndя alqышlanmalы olsa da dissertant Kamil Adышirinovun bu iшin юhdяsindяn yцksяk peшяkarlыqla gяlmяsi daha da fяrяhlidir.

Nizami adыna Яdяbiyyat Иnstitutunun direktoru, AMEA-nыn mцxbir цzvц, filologoya elmlяri doktoru, professor Teymur Kяrimlinin sяdrliyi ilя keчirilяn islasda ilk юncя Dissertasiya Шurasыnыn elmi katibi, filologiya elmlяri doktoru Иmamverdi Hя-midov aparыcы tяшkilatыn Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universitetinin "Azяrbay-can яdяbiyyatы" kafedrasыnыn mцsbяt rяsmi rяyini oxuduqdan sonra Bakы Dюvlяt Unversiteti, Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Universiteti, Azяrbaycan Mцяllimlяr Иnstitutu, AMEA Nizami adыna Яdяbiyyat Иnstitutu vя b. elmi qurumlarda чalышan gюrkяmli alimlяrin dissertasiya vя onun avtoreferatы haqqыnda yazdыьы rяylяrlя Шura цzvlяrini tanыш etdi.

Dissertantыn яmяyini yцksяk qiymяtlяndirяn Bakы Dюvlяt Unversitetinin professoru Qara Namazov qeyd edib ki, K.Adышirinov dissertasiyanыn mяqsяd vя vяzifяlяrinin юhdяsindяn layiqincя gяlя bilib; mцяllifin elmi-nяzяri hazыrlыьы, яdяbi fakt vя proseslяri dяyяrlяndirmяk, tяhlil etmяk bacarыьы gцclцdцr; dissertasiya iшi mюvzunu tam яhatя edir vя sanballы elmi araшdыrmadыr.

AMEA Шяki Regional Elmi Mяrkяzinin aparыcы elmi iшчisi, pedaqoji elmlяr doktoru, professor Firяdun Иbrahimov dissertasiyaya yцksяk dяyяr verяrяk yazыb ki, mцяllif Nakamыn hяyat vя yaradыcыlыьы ilя baьlы mцbahisяli mяsяlяlяri dцzgцn mяcraya yюnяldib, onlarы mяntiqin vя hяqiqяtin sцzgяsindяn keчirяrяk hяll edя bilib; яsяr яdяbiyyatшцnaslыьa tюhfя olmaqla yanaшы, yeni insan tяrbiyяsi ilя baьlы pedaqoji mяsяlяlяrin hяllindя dя mцhцm яhяmiyyяt kяsb edir.

Azяrbaycan Dюvlяt Pedaqoji Unиversitetinin professoru Ramazan Qafarlыnыn bяyяndiyi яn mцsbяt cяhяtlяr bunlardыr ki, dissertasiyada Иsmayыl bяy Nakam yara-

Камил Адыширинов dыcыlыьы bцtцn parametrlяri ilя яhatя olunub, Nakam XЫX яsrin qцdrяtli qяzяl шairi, divan яdяbiyyatыmыzыn layiqli yaшadыcыsы kimi tяqdim edilib, шairin poetik irsi ilk dяfя obyektiv elmi mюvqedяn dяyяrlяndirilib, onun yaradыcыlыq yolu яnяnя vя varislik istiqamяtindя araшdыrыlыb, яdяbi irsinin qaynaqlarы mцяyyяnlяшdirilib, sяnяtkarlыq keyfiyyяtlяrinin юzцnяmяxsusluьu цzя чыxarыlыb.

Daha sonra kцrsцyя dissertant Kamil Adышirinovun юzц чыxdы. Onun dissertasiya haqqыnda verdiyi яtraflы bilgini Шura цzvlяri razыlыqla qarшыladыlar. Rяsmi opponentlяr: filologiya elmlяri doktoru Kamandar Шяrifov vя filologiya elmlяri doktoru Mяhяmmяdяli Mustafayev dя dissertasiya iшini yцksяk dяyяrlяndirdilяr vя tяbii ki, mцяyyяn iradlarыnы da bildirdilяr. Dissertantыn hяm aparыcы tяшkilatыn vя rяsmi opponentlяrin iradlarыna, hяm dя Dissertasiya Шurasы цzvlяrinin чoxsaylы suallarыna verdiyi яsaslandыrыlmыш cavablar Шura цzvlяrini tam razы saldы.

Bundan sonra dissertasiya яtrafыnda canlы mцzakirя baшlandы vя Шura цzvlяri яsяrlя baьlы юz fikirlяrini bildirdilяr.

Onlarыn, demяk olar ki, hamыsы dissertasiyanы яdяbiyyatшцnaslыьыmыzda yeni sюz adlandыrdы vя yцksяk elmi sяviyyяdя yazыldыьыnы bildirdi. Filologiya elmlяri doktoru, professor Vaqif Arzumanlы, filologoya elmlяri doktoru, professor Elmira Rяhimova, filologiya elmlяri doktoru, professor Яsgяr Rяsulov, filologiya elmlяri doktoru, professor Mahirя Quluyeva, filologiya elmlяri doktoru Иmamverdi Hяmidov, filologiya elmlяri doktoru, professor Qяzяnfяr Paшayev, dissertantыn elmi rяhbяri, filologiya elmlяri doktoru, professor Mяhяrrяm Qasыmlы vя iclasda qonaq kimi iшtirak edяn AMEA M.Fцzuli adыna Яlyazmalar Иnstitutunun bюyцk elmi iшчisi, Avrasiya Unversitetinin professoru Яdalяt Tahirzadя vя baшqa alimlяr юz cыxышlarыnda paytaxtdan uzaq яyalяtdя - mяrkяzi kitabxanalardan, arxiv vя яlyazma xяzinяlяrindяn xeyli aralыda yaшayan vя чalышan Kamil Adышirinovun uzun illяr apardыьы vя gяrgin zяhmяtinin bяhrяsi olan dissertasiyanы yeni dюvr Azяrbaycan яdяbiyyatшцnaslыьыnы zяnginlяшdirяn яsяr kimi qiymяtlяndirdilяr. Чыxыш edяnlяrin bяzilяri dissertantыn yцksяk шяxsi keyfiyyяtlяrindяn: gюzяl mцяllim olmasыndan, юzяl hяyatыndakы ciddi problemlяrя baxmayaraq elmi axtarышlardan vaz keчmяmяsindяn, ana yurdu Шяkinin mяdяniyyяt vя яdяbiyyatыna vurьunluьundan... da sюz aчdыlar. Чыxышlarda mцяllifin araшdыrmalarы davam etdirmяsi, bцtюvlцkdя XЫX yцzil Шяki яdяbi mцhitini doktorluq dissertasiyasы kimi iшlяmяsi tюvsiyяsi dя sяslяndirildi. Hяm dissertasiya, hяm dя onun mцяllifi haqqыnda bцtцn deyilяnlяri nяzяrя alan Шura цzvlяri Kamil Adышirinovu filologiya цzrя fяlsяfя doktoru alimlik dяrяcяsinя layiq gюrdцlяr vя buna yekdilliklя sяs verdilяr.

Biz dя Kamil mцяllimi bu bюyцk elmi uьur mцnasibяtilя цrяkdяn tяbrik edir ona gяlяcяk tяdiqatlarыnda yeniyeni uьurlar arzulayыrыq.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 23

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

сящ.23

Сяnяtkarlыq bayatыlarы ЫЫ hissя El sяnяti poetik tяfяkkцrdя Maгsud Mustafayev, фiloloq Ыstedadlы шair Abbas Яmbala hяr dяfя yazdыьы шeirlяrilя bizi sevindirir hяm dя tяяccцblяndirir.

Abbas Яmbala, шаир Sяnяtlяr vя peшяlяr 1. Ovчu.

2. Яkinчi.

3. Maldar.

4. Biчinчi.

5. Чoban.

6. Sяrkar.

7. Daьlama-yandыrma.

8. Naxыrчы.

9. Balыqчы.

10. Qopuz.

11. Sцmsц.

12. Kilimчi.

13. Sыnыxчы.

14. Loьman.

15. Baьban.

16. Tacir.

17. Шяrbab.

18. Tяbib.

19. Arычы.

20. Xalчaчы.

21. Nяqqaш.

22. Mirzя.

23. Dilmanc.

24. Чarxчы.

25. Tarzяn.

26. Hяsirчi.

27. Naшыr.

Birinci beш yцz il bundan яv-vяl Azяrbaycan яdяbiyyatыnda bayatы janrыnda yazan Sarы Aшыq, Xяstя Qa-sыmыn yaradыcыlыq yolunu davam etdi-rяrяk яdяbiyyatыmыzda mюvcud janrы yeni bir quruluшda, tamamilя yeni mяzmunda oxucuya tяqdim edir. Digяr tяrяfdяn isя Azяrbaycanda, onun dilbяr guшяsi olan Шяkidя (3700 illik tarixi tяsdiq olunan чox qяdim bir шяhяrdя) yaranan vя itmяkdя olan, davam etdirilяn sяnяt nюvlяrini poe-ziyaya gяtirяrяk onlara milli mюhцr vurmuшdur.

Ovu sahilя dartar

Qopuz

Tar, kaman, dяf bяsidir, Muьamыn Kяbяsidir.

Bцtцn simli alяtlяr, Qopuzun nяvяsidir.

Яkinчi

Toxu mюhkяm sыx kilim, Rяnglяri dilim-dilim.

Yar цstцndя gяzяndя, Maшallah desin elim.

Maldar

Чюrяyin duzun olsun, Qoyunun quzun olsun.

Camыш, inяk sцrцnцn, Nяfяsi uzun olsun.

Чыxыьы яllя salыr, Baьlayыr цч gцn qalыr.

Qatыq quymaьы, balva*, Шiшi, aьrыnы alыr.

Loьman

Чoban

Aьac, gцl яkяr baьban, Yaradar gюzяl sahman.

Yolun gцlшяnя dцшsя, Eylяyяr яziz mehman,

Sяrkar

Yцklя doludur karvan, Mяnzilя apar sarban.

Xeyirli gedib gяlяk, Иnшallah kяsяk qurban.

*

Sцrцlяri daьa yay, Чobanlarыn versin hay.

Qoyunlarыn aranda, Artыmыnы bir-bir say.

Sцdц biшirir чalыr, Dяridя illя qalыr.

Motal pendiri yalnыz, Qoyun sцdцndяn olur.

Daьlama-yandыrma Mяxsusi aьac seчir, Alovla baьrыn sюkцr.

Usta saray tikяndя, Daьlayыr bяzяk tюkцr.

Naxыrчы

Mallarы sцr naxыra, Tюvlяni sal abыra.

Camыш, inяk gяlincя, Yemini tюk axыra.

Tezdяn saь sцdц gюtцr, Malы naxыra юtцr.

Hяr ayыn axыrыnda, Naxыrчыya pul gяtir.

Balыqчы

Dяryaya toru atar, Bolluca balыq tutar.

Kюmяklяшib qayыqdan,

Tar, kaman, dяf bяsidir , Muьamыn kяbяsidir.

Bцtцn simli alяtlяr, Qopuzun nяvяsidir.

(Qopuz)

Azяrbaycan xalчalarы * "Quba xalыsы", "Шirvan", "Qonaqkяnd" ilя "Шilyan".

Quba-Шirvan nюvцdцr, "Bico", "Qяшяd", "Яrciman".

"Xan"la "Alчaqgцlчiчi", "Kюhnя Quba", "Bilici" Quba xalчalarыdыr.

"Alpan" Xыrdagцlчiчi "Qobustan"la "Чuxanlы", "Шirяli bяy", "Cяmcяmli", Шirvan xalчalarыdыr, "Шamaxы", "Pirhяsяnli".

Шяki *

Sяnяt gюz baxa-baxa, Ишlяmяz чыxar yoxa. Шяki xalчalarыdыr, Qяdimi "Шяki", "Nuxa"

Bakы

Baьban

"Fыndыgan"la Novxanы, "Qala", "Bakы"dan hanы.

Bakыnыn qrupudur, "Fatmayi", "Suraxanы".

Gяncя-Qazax *

Tacir

Шяrbab

Duman kimi* dяstяsi. Цzц gцnчыxanadыr, Pяtяklяrin qiblяsi.

Шirvan

Sыnыxчы

Biчinчi

Sцrцnц yыь, balaban, Yaylaьa qalxsыn obam. Чal "Чoban bayatы"nы, Bяrяkяt artsыn чoban.

Bu iki bяnddяn gюrцndцyц kimi шair hяr bir bayatыda Azяrbaycan xalчalarыnыn mяkanыnы vя юzяlliklяrini чox dяqiq gюstяrmiшdir.

Quba

Kilimчi

Bitkiylя edir чara, Tezcя saьalыr yara.

Loьman mяlhяm edir ki, Шil-kцt saьalыb dura.

Buьda, arpanы чalar, Чalьы kцtlяшяr qalar.

Kяsяrin qrovunu, Xart daшы чяkib alar.

"Lяmpя", "Muncuq"la "Aran", "Malыbяyli"lя "Muьan", Qarabaь qrupudur, "Bяrdя", "Xanlыq", "Lяmbяran" (Qarabaь)

Quba-Шirvan

Sцmsц

Ovчu

Payыzda qurtar шumu.

Birbaшa sяp toxumu.

Qulluq elя torpaьa, Чin eylяsin arzumu.

"Qazax" ilя "Qaymaqlы", "Daь kяsяmяn", "Salahlы, Qazax xalчalarыdыr, "Dяmirчilяr"lя "Шыxlы".

(Qazax)

Шair bu bayatыlarы yazarkяn tarixяn mцxtяlif dюvrlяrdя mюvcud olan dцnyaya yayыlan vя gюzяl tюhfяlяr verяn sяnяt nюvlяrini araшdыrыb

Gяlir sцmsц sяdasы, Babalarыn havasы.

Ta qяdimdяn sцmsцdцr, Balabanыn babasы.

Nizamla edяr sцrhay, Daьlara dцшяr haray Bяrяdя ovчularыn, Vurduьu ovlarы say.

dяrindяn юyrяnmiш onlarыn hяr birinя aid юzяlliklяri poetik bir dildя ifadя etmiшdir:

*

Yunu yu, чыrp, did, dara, Sap яyir bura-bura Яl dяzgahыnda toxu, Paltar tik geydir yara.

Tяbib

Чox dяrdя dяrman bilir, Aьrы, acыnы silir.

Tяbib чarя eylяyir, Xяstя юzцnя gяlir.

Arычы

Uчur чiчяyя sarы*, Toplayыr zяrif barы.

Yыьdыьы sirli tozu*, Ишlяyir шana arы.

Min bir dяrdin dяrmanы, Bal, vяrяmumdur tanы.

Arы sцdц, zяhяrin, Чiчяk tozudur canы*.

Arыlar dursa sяfя, Цstцndцr neчя dяfя.

"Boz-Qafqaz" cinsindяndir "Daшkяsяn-Qabaqtяpя*" Arы rяqsi*, nяfяsi*,

"Samux" ilя "Borчalы", "Qaraqoyunlu", "Шadlы" Gяncя-Qazax nюvцdцr, "Qaчaьan"la "Faxralы".

Gяncя

Sizя яrz edim юncя, Hяndяsi olur Gяncя. Иlmяsi dя hцndцrdцr, Mюhkяmdir "Qяdim Gяncя".

Qazax

"Qazax" ilя "Qaymaqlы", "Daь kяsяmяn", "Salahlы", Qazax xalчalarыdыr, "Dяmirчilяrlя", "Шыxlы".

Borчalы

Sяnяtdя чяkir nazы, Xalчanыn sehirbazы.

Borчalы xalчasыdыr, "Qaraчюp", "Qarayazы".

Qarabaь

"Lяmpя", Muncuq"la Aran, "Malыbяyli"lя "Muьan".

Qarabaь qrupudur, "Bяrdя", "Xanlыq", "Lяmbяran".

Шuшa

Шюhrяtin bilir ellяr, "Bulut", Saxsыdagцllяr. Шuшa xalчalarыdыr, "Zяrmяxmяr",

vя ya:

bayatыlar olduqca maraqlыdыr. Шair xalчaчыlыьыn tяdqiqata cяlb olunmayan bюlgяsini dя gюstяrir:

Sяnяtkar illяr yorub, Sim ilя sehir qurub.

Tarda mizrab ilmяylя, Muьama naxыш vurub.

Gюrцndцyц kimi hяr bir bayatыda sяnяtin юzяlliyi tarixi inkiшafы bюyцk sяnяtkarlыqla ifadя olunmuшdur.

Tamamla kяm-kяsiri, Toxu gюzяl hяsiri.

Gюrяnlяr heyran qalыb, Olar sяnяt яsiri.

(Hяsirчi) Шair elя bil ki, hяr bir sяnяt цчцn hяyat pasportunu tяrtib edir onu яsaslandыrыb mяdяniyyяt tariximizя hяkk edir. Яvvяllяr mяtbuatda dяrc olunmuш sяnяtkarlыq bayatыlarыnыn ardыnы tяшkil edяn indiki sяnяt vя peшяlяri яks etdirяn bayatыlar tamamilя шairin yeni kяшfidir. Burada яllidяn чox sяnяt vя peшяlяrя hяsr olunmuш

"Baьdagцllяr".

Xцsusilя arычыlыьыn vя xalчaчыlыьыn hяr bir bюlgя цzrя юzцnяmяxsusluьunun tяsvir olunmasы bюyцk tяdqiqat яhяmiyyяtinя malikdir.

Azяrbaycan xalчaчыlыьыnыn чeшidliyinin чoxluьu vя onun hяr birinin юzцnяmяxsus юzяlliyi oxucuda bюyцk maraq doьuracaqdыr. Zяngin tarixi mяdяniyyяtimizi, xalqыmыzыn bяшяriyyяtin mяdяni sяrvяtlяri xяzinяsinя bяnzяrsiz nцmunяlяr bяxш edяn Azяrbaycan xalqыnыn bюyцklцyцnц, istedad vя mяharяtini bu bayatыlarda poetik tяfяkkцrя kючцrmяklя tяzяlяmiшdir. Sяnяtkarыmыza bu yolda uьurlar arzulayыrыq.

Tцrk-Oьuz damьasыdыr, "Чяpяr", "Ocaq"la "Qыvrыm".

Bяrdя

Xalчa toxunub bunca, Tяrifi daьdan uca.

Bяrdя xalчalarыdыr, "Шabalыd buta", "Qoca".

Cяbrayыl

Xalыsы adlы-sanlы, "Xanlыq", "Qaraqoyunlu", Cяbrayыl xalчasыdыr, "Muьan", "Talыш", "Bяhmяnli".

Tяbriz

Sяnяt gюz baxa-baxa Ишlяmяz чыxar yoxa. Шяki xalчalarыdыr, Qяdimi "Шяki", "Nuxa"

*

Tяbrizin mehi яsdi, Quru nяfяsi bяsdi.

Dцnyanы heyran qoyub, Xяli-gяbяsin dяsti*.

Azяrbaycan xalчalarы Иrяvan qrupu * Чuxursяdd hansы xanlыq?

"Mollabaшы", "Namazlыq"? Иrяvan qrupudur, "Mяlayыr", "Lяmpя", "Balыq" Kotanlы Vedibasar, Qяmяrli, Gяrnibasar. Яsli xalчa toxuyar* Xan, bяy evindяn asar. Яl-яlvan чeшid seчяr, Иlmя-ilmяyя keчяr.

Xalчa sehirbazыdыr, Gюyчяylя, Basarkeчяr.

Azяrbaycanыn xovsuz xalчalarы * "Palas"la "Шяddя", "Cecim", "Zili"yя bax et seчim.

Bunlar xovsuz xalчadыr, "Sumax", "Vяzni"lя "Kilim".

Xovsuz xalчa mяmulatы

Min illяr sяnяt yolu, Keчibdir insan oьlu.

Xalчa kimi toxuyub, "Xurcun", "Mяfrяш"i "Чul"u.

Xalчa sяnяtindя naxыш yaddaшы

Tцrkцn dili, kюkц bir, Damьa, onqonudur sirr*.

Daш, qayada, sяnяtdя.

Edib min illяr tяsvir.

Xoш olur sяnя baxan, "Aь", "Qыrmыzы saxsaьan".

Hamыsы simvollardыr, "Xoruz", "Zяncir"lя "Muьan".

"Bilяrzik", "Sяrmя" inanc, Sehirini bir-bir aч. Иlan kultudur bunlar, "Genzoloq"la "Иlanqaч". "Шaman gюzц", "Иldыrыm", "Gюydя yanan" od qorum.

Nяqqaш

Gah qalыn, gah da zяrif, Yazыr sehirli hяrif.

Nяqqaш sюzц hяkk edir, Gюrяn eylяyir tяrif.

Mirzя

Mяktub yazsa hяr kimя, Dяrdli yetiшir kamя.

Sarayda diplomatdыr, Oxuyur, yazыr namя.

Hяr iшin olsun asan, Xoш yazыb bяxti yazan.

Qяlяmi sayalыdыr.

Yazыsыnы yox pozan.

Dilmanc

Yad dili anlayыr tez, Mяnanы dinlяyяk biz.

Dilmanc qarшы tяrяfя, Mяzmunu чatdыrыr dцz.

Чarxчы

*

Чarxыn чoxdur sяmяri Qalmыr kцtlцk яsяri.

Qыйmakeшin, dяhrяnin, Иti olur kяsяri.

Tarzяn

Sяnяtkar illяr yorub, Sim ilя sehir qurub.

Tarda mizrab ilmяylя, Muьama naxыш vurub.

Hяsirчi

Tamamla kяm-kяsiri, Toxu gюzяl hяsiri.

Gюrяnlяr heyran qalыb, Olar sяnяt яsiri

Naшir

Яsяri yaz olsun чap, Naшirя eylя xitab.

Keyfiyyяtlя nяшr edяr, Gюzяl mцkяmmяl kitab.

*

Ачар сюзляр

Sяrkar - Чoxlu qoyun sцrцlяri, чobanlarы olan sahibkar.

Qatыq quymaьы, balva Sыnыqчыlar ayaqda bяdяndя sыnыq чox olub шiш чяkilmяyяndя яvvяlcя qoyun kяsilяn kimi onun dяrisinin iч цzцnя (tцklц цzц чюldя qalыr) isti-isti шiш olan yeri yaxшы bцkцrlяr. Bir gцn saxlayыb dяri aьыrlaшmaq, istяyяndя aчыrlar. Шiш boшalыb azalыr.

Sяhяri gцn яsl balvadan (яmяkюmяkчi) dяn istifadя edirlяr. Onu dovьa alasы kimi doьrayыb, qazana tюkцrlяr. Bir чay qaшыьы Rusiya istehsalы olan paлтal sabunu salыb, azca da su tюkцrlяr.

Pюrtdяnib yumшalan kimi gюtцrцb, bez parчanыn цstцnя yaxыb шiш olan yerя baьlanыr. Bir gцndяn sonra шiш чяkilir. Quymaьы isя qatыqla biшirib onu da bezя yaxыb шiшя baьlayыrlar. Onu da dцz bir gцndяn (24 saat) sonra aчыrlar. Шiшi чяkir, yerini yumшaldыr. Шяrbab -Toxucuya hяmin dюvrdя deyilяn ad. Onlar yunu yuyub, чыrpыb, didib, yun daraьыnda darayыb, cяhrяdя sap яyirib яl dяzgahыnda parчa toxuyublar.

*

Arычы

Uчur чiчяyя sarы -Arы "Юmяdяrяn" vя Mollabaшы (Romaшka) чiчяklяrinя qonmur. Qalan чiчяklяrя qonur.

Yыьdыьы sirli tozu -Alimlяrimizin hesablarыna gюrя arы tяknяdяn hяr чыxыb qayыdanda iki min чiчяyя qonur.

Arы чiчяk tozunu юz tцpцrcяyinя yapышdыrыb iki ayaьыnda gяtirir. Arы bir uчuшda bir qramыn onda biri qяdяr чiчяk tozu gяtirя bilir. Чiчяk tozudur canы - Arыda beш gюstяrici var.

1. Bal 2. Arы sцdц (Ana sцdц) 3. Arы zяhяri 4. Vяrяmum 5. Чiчяk tozu Boz-Qafqaz - Azяrbaycanda arы cinsi Boz-Qafqazdыr. Boz-Qafqazыn яn yaxшы cinsi Qabaqtяpяdir. Qabaqtяpя arы cinsi bцtцn Amerikaya yayыlыb. Цmumi BozQafqazda arыnыn xortumu beш mm-dir. Boz-Qafqazыn Qabaqtяpя cinsinin xortumu yeddi mm-dir. Dцnyanыn hяr yerindя sevilib seчilяn arыlarыn юnцndя Boz-Qafqaz durur.

Daшkяsяn-Qabaqtяpя Bu cinslяrin яn яlasы Daшkяsяn-Qabaqtяpя cinsidir. Daшkяsяn-Qabaqtяpя arыsы iki dяfя Boz Qafqazdan mяhsuldadыr. Xяstяliyя, istiliyя dюzцmlцdцr, hяtta yaьышlы gцndя dя iшя чыxыr. Arы beшaltы ay yaшayыr, onun 34-40 iш gцnц юmrц olur. Ana arы beш il yaшayыr.

Arы rяqsi - Arы mяhsul olan istiqamяti rяqsi ilя bildirir.

Nяfяsi - Arы pяtяyindя яn saf hava olur. Ona "Arы nяfяsi" deyilir.

Duman kimi - Arы dяst halыnda duman kimi uчur.

(Арды 24-ъц сящифядя)

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 24

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.24 Akif SАЛАМОЬЛУ Sultan mцяllim bюyцk mяktяblяrin birinя direktor tяyin olunmuшdu. Иlk vaxtlar hяm tяyinatыna gюrя sevinirdi, hяm dя чox narahat idi, bu boyda mяktяbi tяkbaшыna idarя etmяk чяtindi, ona gюrя mцяllimlяr arasыnda ona yaxыn kюmяkчi olacaq adam axtarыrdы. Чox araшdыrdыqdan sonra nяhayяt tapdы, bu anatomiya fяnnindяn dяrs deyяn Muxtar mцяllim ola bilяrdi . Axшamцstц dяrsdяn sonra onu kabinetinя dяvяt edib niyyяtini bildirdi: - Muxtar mцяllim, sizi tяdris hissя цzrя mцavin gюtцrmяk istяyirяm, hяm gяncsiniz, mцasirsiniz, hяm dя davranышыnыza gюz qoymuшam, ciddisiniz, ona gюrя bu vяzifяyя sizi mцnasib bildim, яrizяnizi tяqdim edя bilяrsiniz.

Muxtar mцяllim bu tяklifi gюzlяmяdiyindяn bir az шaшыrdы , dili dolaшa - dolaшa: - Sultan mцяllim, чox saь olun, mяnя bюyцk etimad gюstяrirsiniz, icazя verin bu gecя dцшцnцm, iшin юhdяsindяn gяlя bilяcяyяmmi?

Bюyцk qardaшыm qяzetlяrin birindя baш redaktor iшlяyir, qoyun onunla da mяslяhяtlяшim.

Sultan mцяllim mцlayim sяslя: - Ишdяn qorxma, elя bil ki, bir bюyцk qardaшыn da mяnяm.

- Minnяtdaram, amma bir яngяli dя var, mяnim maddi cяhяtdяn imkanыm yoxdur.

Halal adam - Яgяr qardaшыnыzla bu haqda mяslяhяt edяcяksinizsя lцzцm yoxdur, hяr шey tяmяnnasыz, mцftя hяll olunacaq.

- Mцftя yem tяlяdя olur deyяrlяr, nяsя inanmaьыm gяlmir, Sultan mцяllim.

- Mяn sюz verirяm, Mahal mцяllim dя tяmannasыz adamdir, gяnc kadrlara da kюmяk etmяyi sevir.

Muxtar mцяllimin daha demяyя sюzц qalmadы, tяшяkkцr edяrяk dalы-dalы qapыdan чыxdы.

Bir neчя mцddяt keчdi, Sultan mцяllimi rayon tяhsil шюbяsinя mцdцr tяyin etmяk sюhbяti yayыlmышdы. Muxtar mцяllim direktorun kabinetinя daxil olub onu oьlunun kiчik toyuna dяvяt etdi vя яlavя edяrяk xahiш etdi ki, axшam iшdяn sonra onu da avtomobili ilя yolцstц evlяrinin yanыna qяdяr aparsыn.

- Narahat olma, elя hava da pisdir, apararam - deyяrяk direktor gцlцmsяdi.

Payыz vaxtы olduьundan hava tez qaralmышdы, чiсkin yaьыш da zяhlя tюkцrdц. Sultan mцяllim mцavinin evini tяqribi dя olsa tanыyыrdы, bu mikrarayonlarыn birindя "xruшшovka" deyilяn beшmяrtяbяli binalarыn birindя idi.

Evlяrinя yaxыnlaшmaьa az qalmыш Muxtar mцяllim maшыnыn sax-

Сяnяtkarlыq bayatыlarы (Яввяли 23-ъц сящифядя)

*Azяrbaycan xalчalarы Azяrbaycan xalчalarы Azяrbaycanыn xovsuz vя xovlu xalчalarыnы tяdqiqatчыlar bяdii vя texnoloji xцsusiyyяtlяrinя gюrя aшaьыdakы dюrd bюyцk nюvя bюlцrlяr: 1.Quba -Шirvan 2.Gяncя -Qazax 3.Qarabaь 4.Tяbriz Quba-Шirvan nюvlц xalчalar цч qrupa bюlцnцr: 1.Quba qrupu a)Quba b)Шabran c)Qonaqkяnd 2.Шirvan qrupu a)Шamaxы b)Mяrяzя c)Aьsu ч)Kцrdяmir d)Qazыmяmmяd Шяki - Quba-Шirvan nюvцdцr, Qazыmяmmяd qrupuna aid edilir. Шяki, Nuxa qяdimi xalчa adlarыdыr.

Xalчaчыlыq Шяkinin qoyunчuluqla mяшьul olan aran kяndlяrindя qяdim dюvrdя daha чox inkiшaf etmiшdi. Иpяkчiliyin inkiшafы xalчaчыlыьы tяdricяn sыxышdыrыb. Цmumilikdя шimal-qяrb bюlgяsindя xalчaчыlыq tяdqiq olunmayыb. Bu bюlgяnin xalчaчыlыьыnыn tяdqiqata чox bюyцk ehtiyacы var.

3.Bakы qrupu a) Abшeron yarыmadasы b)Xыzы Gяncя-Qazax групу. Bu cцr xalчalar iki qrupa bюlцnцr: 1.Gяncя qrupu a)Gяncя b)Qasыm Иsmayыlov c)Gяdяbяy 2.Qazax qrupu a)Qazax b)Borчalы Qarabaь qrupu. Bu qrupa aшa-ьыdakы rayonlarыn xalчalarы daxildir.

1.Qarabaь qrupu a)Bяrdя b)Aьcabяdi c)Шuшa ч)Cяbrayыl Tяbriz xalчalarы. Qeyd edяk ki, "Qarabaь" xalчalarы bяddi xцsusiyyяtlяrinя vя toxunma цsuluna gюrя Tяbriz xalчalarыna bяnzяyir.

Xяli-gяbяsin dяsti -Tяbriz xalчalarыnыn bu dяstlяri evi tam bяzяyir. Hяm iri юlчцlц olur hяm dя rяngarяng. Evin dюшяmяsinя salыnan iri xalыdan vя evin divarlarыna vurulan iri uzun xalчalardan ibarяtdir.

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

*

Azяrbaycan xalчalarы Иrяvan qrupu

Yцz illяr bundan qabaq Qяrbi Azяrbaycanda toxunan xalы-xalчa hal-hazыrda fяrdi kolleksiyalarы, evlяri vя dцnya muzeylяrini bяzяyir. Яsli xalчa toxuyar -Qяrbi Azяrbaycanыn Vedi bюlgяsinin Kotanlы kяndindя yaшamыш mяшhur xalчa ustasы Яsli xanыmыn 1850-ci ildя toxuduьu 283x137 юlчцdя "Yun xovlu xalчa" шяxsi kolleksiyada saxlanыlыr.

Azяrbaycanыn xovsuz xalчalarы - Azяrbaycan xalчaчыlarы ta qяdimdяn rяngarяng, nюbbя-nюv чeшiddя чoxlu xovsuz xalчalar vя xlчa mяmulatlarы toxuyublar.

Damьa onqonudur sirr Qobustan vя Gяmiqaya rяsmlяri ilя yanaшы, qяdim oьuz dцnyasыnыn minlяrlя damьa onqonlarы xalчalarыmыza hяkk olunmaqla tяkcя Azяrbaycan яrazisi цчцn deyil, demяk olar ki, bцtцn tцrk dцnyasыnы яhatя edяn naxыш yaddaшыnda iz salmышdыr. Minilliklяr яrzindя yaradыlmыш naxышlarыmыz tarixin sыnaqlarыndan чыxaraq xalчaчыlarыmыzыn ilmяlяrindяn boylanmыш, юz sirli formalarыnы qoruyub saxlamaьы bacarmышlar. Чarxчы - Чarx dюrdayaqlы iti цчbucaq formasыnda olur. Yerdяn tяqribяn bir metr hцndцrlцkdя olur. Иki -цч sm qalыnlыьыnda metal чubuьa 3:5яdяd mцxtяlif юlчцlц dairяvi чarxla metal чubuьu fыrladыr. Bяzi rayonlarda indi dя яl ilя fыrladыlan su чarxы var. Bu alяtlяrin aьzыnы цlgцc kimi itilяyir.

Etdiklяri kюmяyя vя mяslяhяtя gюrя dяdя-baba dostumuz, mяшhur arычы Mяmmяdov Sabir Gюyцш oьluna, "Яhmяd bal"ы indi dя yaшadan arычы, bacыm Mяnzяr Шяhliyar qыzыna, kцrяkяnim arычы Vцqara vя qыzыm arычы Цlkяrя tяшяkkцr edirяm. - Аббас Ямбала. Иstifadя olunan яdяbiyyat: 1. "Azяrbaycan dekorativ tяtbiqi sяnяtlяri", Rasim Яfяndi, "Ишыq" nяшriyyatы, Bakы - 1976.

2. "Azяrbaycan xalчasы", Lяtif Kяrimov, "Yazlчы" nяшriyyatы, Bakы - 1985.

3. Azяrbaycan xalчalarы Ыrяvan qrupu, Yaqub Mahmudov, Asya Шirяliyeva, "Elm" nяшriyyatы, Bakы 2011.

4.Xalчa sяnяtindя naxыш yaddaшы, Mяmmяdhцseyn Hцseynov, "Tяhsil" nяшriyyatы, Bakы - 2012.

Шяki, 2010-2013

lanc yerini aчaraq ora bir zяrf atdы.

Sultan mцяllim yanыnda oturan mцavinin bilяyindяn bяrk-bяrk yapышaraq onu yerя enmяyя qoymadы.

- O nяdir elя?

- Vяzifя borcumu yerinя yetirirяm, kiчik minnяtdarlыqdыr.

Sultan mцяllim xasiyyяtinя uyuшmayan bir sяrtliklя: - Mцftя шey tяkcя tяlяdя olmur, insanыn vicdanыnda da olur, zяrfi gюtцr!

- Axы bilirяm, sizin dя xяrciniz чыxыb.

- Axы mяn demiшdim ki, Mahal mцяllim gяnclяrя tяmяnnasыz qayьы gюstяrir.

Kiчik toy mяclisi iki otaqlы darыsqal mяnzildя keчirilirdi, Sultan mцяllim evi nяzяrdяn keчirяrяk bu qяnaяtя gяldi ki, чox kasыb yaшayan bu gяnc ailяyя yardыm etmяk lazыmdыr. Mяnzildя яmяlli baшlы bir mebel dя yoxdu ki, plaшыnы чыxarыb assыn. Gяlяn on - on beш nяfяr qonaq da яn yaxыn qohumlardы. Sultan mцяllim mяclisin xяrcini tяqribi hesablayыb pulu sцnnяt olunan uшaьыn cibinя basdы vя Allaha шцkцr etdi ki, nя yaxшы o rцшvяti dя qяbul etmяyib.

Sяhяr iшя gяlяn mцavin direktora dil-aьыz elяdi: - Mяni xяcalяtli etdiniz, demяk olar ki, mяclisя чяkdiyim xяrci artыqlamasы ilя Siz mяnя qaytarmыsыnыz, яvяzini necя чыxacaьam bilmirяm.

Dili-dodaьы яsяn mцavini direktor sakitlяшdirdi: - Mяn elяdiyim yaxшыlыьыn яvяzini gюzlяmirяm, Allah onu mяnя baшqa cцr gюndяrir. Siz yяqin Lomonosovun qanununu oxumusunuz, heч nя yox olmur, bir шяkildяn baшqa шяklя keчir.

- Qardaшыm da Sizя tяшяkkцr edir, deyir mяn iшчisinin qayьыsыna qalan belя direktor gюrmяmiшяm.

* * *

Deyilяn sюzlяr dцz чыxdы, Sultan mцяllimi irяli чяkib tяhsil шюbяsinя mцdиr tяyin etdilяr, direktor, mцavini ilя tяklikdя vidalaшdы: - Muxtar mцяllim, mяn юz yerimя sяni tяklif etmiшdim, amma alыnmadы, yuxarыda baшqasыnы mяslяhяt bildilяr, lakin sяn ruhdan dцшmя, imkan olan anda mяn sяni direktor kimi gюrmяk istяyяcяyяm.

Muxtar mцяllim kцsgцn halda gileylяndi: - Mяn Sizя цmid edirdim, bu mяktяbi istяyirdim, xahiш edirяm чarя qыlыn.

- Yox, daha mцmkцn deyil, sabah bu kцrsцdя baшqa adam oturacaq, mяn isя baшqa kцrsцdя.

Kabinetdяn narazы halda чыxan mцavin Sultan mцяllimin yeni vяzifяsini tяbrik etmяdi dя.

Sяhяr yeni vяzifяyя baшlayan Sultan mцяllimя ilk zяng edяn mяktяbin yeni direktoru oldu: - Sultan mцяllim, mяnя vяzifяmi icra etmяyя mane olurlar, anatomiya mцяllimi mяndяn яvvяl kabinetя girib yerimdя oturub vя deyir ki, burada direktor mяn olmalыyam, vяssalam.

- Narahat olmayыn bu saat gяlirяm .

Sultan mцяllim lap mat qalmышdы, necя olmuшdu ki, zяnnindя yanыlmышdы, belя bir adama bel baьlayыb irяli чяkmiшdi? Bu qяdяr dя vяzifя hяrisliyi olarmы? Bяlkя elя bilir direktor olan kimi varlanacaq, daha bilmir ki, direktorun min dяrdi var, mцavinin bir. Baшыnda min-bir fikirlя dцnяn ayrыldыьы mяktяbя getdi.

Kollektiv o andaca dцnyalarca hюrmяti olan sabiq direktorlarыnы dюvrяyя alыb salamladыlar. Sultan mцяllim kabinetя daxil olanda Muxtar adlandыrыlan vя mцяllim adыna yaraшmayan bu mяxluqu шяstlя kresloda oturan gюrdц. Muxtar yerindя qurcalandыsa da ayaьa durmadы, bяlkя qorxurdu ki, kreslodan aralansa onu o andaca qoparыb atacaqlar bayыra. Sultan mцяllim ahяstяcя onu baшa saldы: - Muxtar, юzцnц biabыr etmя, bu saat milis чaьыrarlar nazirliyin яmrinя zidd getdiyin цчцn sяnя cinayяt iшi qaldыrarlar, яn azы xuliqanlыq maddяsi ilя. Sonra heч mцavin yox, adi mцяllim dя iшlяyя bilmяzsяn. Dur ayaьa, asta-asta чыx bayыra, get юz otaьыna, mяn sяnя necя sюz vermiшяm elя dя яmяl edяcяyяm, iшi mцrяkkяblяшdirmя.

Muxtar robot kimi ayaьa qalxdы vя otaqdan чыxdы. Hadisяdяn цч gцn keчmiшdi, Muxtar icazя alыb Sultan mцяllimin kabinetinя daxil

oldu, amma yaxыna gяlib яl vermяdi, soyuq salamlaшdы vя dяrhal sюzя baшladы: Sizdяn шikayяt yazmышam, aparыb qardaшыmыn qяzetinя verяcяyяm чap edяcяk.

Sultan mцяllim bu zяrbяdяn юzцnц itirdisя dя zahirяn halыnы pozmamaьa чalышdы, Muxtarыn qoltuьundakы qovluьa iшarя edяrяk: - Onlarы mяnя oxumaьa gяtirmisяnsя indi vaxtыm yoxdur, amma ayaqцstц bir-ыikisini de.

- Yadыnыzdadыrsa bir шagird beшinci sinifdя qalыrdы, onun qiymяtini dцzяldib altыncы sinfя keчirdiniz.

- Hя, yadыmdadыr, dedin ki, atasы ilя tanышsan, юzцn xahiш etdin, hяlя шirinlik dя tяklif etdin, almadыm.

- Dцzdцr, nя olsun ki, almadыnыz, amma qanunu pozdunuz.

- Hя, sonra?

- Sonra mяni birdяn birя mцavin tяyin etdiniz, halbuku onda bu yerя daha mцnasib kadrlar vardы, mяn isя ali mяktяbi tяzя qurtarmыш tяcrцbяsiz mцяllim idim.

- Bunu dцz dedin, bax burda qanundan yan keчmiшdim. Yaxшы buna qardaшыn nя deyir, sяnя etdiyim bu qяdяr yaxшыlыqlarы bilя-bilя qardaшыn bunlarы dяrc etmяyя razы olacaqmы?

- Bяli, danышmышam, dedi gяtir чap edim.

- Hя, unutmuшdum, siz dюьma qardaшsыnыz axы, zatыnыz birdir, apar чap etsin, daha bura niyя gяlmisяn?

- Gяldim ki, xяbяrdar edim.

- Yox, gяlmisяn шantaj edяsяn, rяdd ol burdan!

Sultan mцяllim юzцnц dя mяzяmmяt edirdi, axы atasы ona hяmiшя deyirdi ki, sяn insanlara hяddindяn чox inanыrsan vя hюrmяt edirsяn, hяr шeydя ifrata varmaq gяtirib ziyanliьa чыxarar. O gecя чox pis yatdы, sяhяr yuxudan gцclя qalxdы, bu cцr nankor vя цzцdюnцk adamы ilk dяfя idi ki, gюrцrdц. Bir dostunun ona atasыnыn sюylяdiyi яhvalat yadыna dцшdц. "Dostu danышыrdы ki, atasы dindar adam idi, kommunistlяrin lap gцclц vaxtыnda da mяscidя cцmя namazыna gedяrdi, qonшularыnda isя bir yaramaz, satqыn adam yaшayыrdы, hяmin adam qocalыb яldяn dцшdцyцndяn daha heч kimя lazыm deyildi, heч satqыnlыьa da yaramыrdы. Bir gцn hяmin yaramaz atamыn qabaьыnы kяsib soruшur ki, daha tяqaцdя чыxmышam, iшlяmirяm, gюrяsяn mяscidя gяlsяm mяni icяri buraxarlar? Atam isя fikirlяшmяdяn demiшdi, niyя buraxmыrlar ora sяndяn dя oьraшlarы gяlir." Bunu beynindя dцшцnя-dцшцnя dodaьы qaчdы, kabinetя daxil olan kimi telefon zяng чaldы, dяstяyi gюtцrdц, yenя tяzя direktor idi, dalaьы sancdы , imkan vermяden soruшdu: - Yenя Muxtarla baьlы zяng vurmusunuz?

- Bяli elяdir, amma indi vяziyyяt onun xeyrinя deyil, bir neчя valideyn onu юldцrmяyя gяlib, xahiш edirяm tяcili bura zяhmяt чяkin.

Sultan mцяllimi yenя doьma kollektiv mяhrяm adam kimi dюvrяyя almышdы, tяkcя Muxtar gюzя dяymirdi, bir qrup valideyn isя uzaqda dayanmышdы, acыqlы baxышlarla onlarы sцzцrdцlяr. Tяzя direktor Sultan mцяllimi otaьыna salыb tяlяsik iшin mяьzini danышdы: - Muxtar mцяllim yuxarы sinfin qыzlarыna tяcavцz edib, indi valideynlяr onu юldцrmяk istяyirlяr, юzц isя qaчыb gizlяnib.

Sultan mцяllim eшitdiyi xяbяrdяn dяhшяtя gяlmiшdi, qulaqlarыna inanmaq istяmirdi, lakin bunlarы mюtяbяr adamdan eшidirdi, bir an susdu, amma birdяn ayыldы, bяdbяxt hadisяlяr baш verя bilяrdi, tяcili tяdbir gюrmяliydi, bu bяlanы o юzц kяшf etmiшdi, юzц dя lяьv etmяyя borcluydu. Direktora tяrяf dюndц: - Valideynlяrin iчindя mяnя tanыш olan bir professor gюrdцm, чox ziyalы adamdыr, yenя onunla dil tapmaq olar, xahiш edirяm onu bir vasitя ilя kabinetя dяvяt edin.

Professor Sultan mцяllimlя яvvяllяr чox mehriban salamlaшsa da bu dяfя ona qeyzlя baxыrdы, Sultan mцяllim baшыnыn iшarяsi ilя direktora onlarы tяk qoymaьы xahiш etdi. Цzgцn bir sяslя: - Hюrmяtli professor, xahiш edirяm hяr шeyi mцfяssяl danышыn, gizli bir mцяmma qalmasыn.

Professor юzцndя deyildi, boьazыnы arыtladы, heч bilmirdi hardan baшlasыn.

- Saatlarla mцhazirя oxuyaram, indi isя aciz qalmышam, fikrimi

ЩЕКАЙЯ

necя ifadя edim ki, qaba gюrцnmяsin. Qыzыm yuxarы sinifdя oxuyur, Muxtar mцяllim bir qrup qыzы dяrsdяn sonra labaratoriyaya aparыb ki, sizя яlavя шeylяr юyrяdяcяyяm, bir azdan baшqa qыzlarы buraxыb vя mяnim qыzыmы saxlayыb ki, kabinяni sahmana salыb tяmizlяmяkdя ona kюmяk etsin, qapыnы arxadan kilidlяyяrяk ona tяcavцz etmяyя baшlayыb, bяdяnini яllяшdirib, цz-gюzцndяn юpцb vя qorxmasыn deyя sюz verib ki, arvadыnы boшayыb onu alacaq . Bundan sonra qыz neчя gцn aьlayaraq fikirli gяzib vя nяhayяt sirri anasыna aчыb. O arada qыzыm rяfiqяlяrindяn юyrяnib ki, Muxtar яclaf baшqa qыzlarla da bu cцr rяftar edib. Ыndi bцtцn valideynlяr toplaшmышыq ki, onun dяrsini юzцmцz verяk.

Sultan mцяllim bir qяdяr susdu ki, professorun hirsi soyusun vя sual verdi: - Danышыьыnыzdan belя aydыn olur ki, daha ciddi hadisя baш vermяyib?

- Daha nя olmalыydы ki?

- Yяni qыzlыьыna toxunmayыb ki? Vя bu o birilяrdя dя baш vermяyib ki?

- Yox. - Siz aьыllы adamsыz, professor, qыzыnыzы rцsvay etmяyя dяymяz, mяn o axmaьы bu andan mяktяbdяn qovacaьam, buna яmin olun vя o biri valideynlяri dя sakitcя aparыn.

Professor bir an duruxdu vя sonra Sultan mцяllimlя razыlaшdы.

Sultan mцяllim valideynlяri yola salыb fяnn kabinяlяrinin birindя gizlяnmiш Muxtarы чaьыrdы: - Иndi mяn юz-юzцmц danlayыram ki, sяni tanыmamышam, sяn nankor, rяzil adam olmaqla yanaшы hяm dя manyaksanmыш, bilirsяnmi bu iшя rяvac versяydim azyaшlыlarla hяqarяt etdiyinя gюrя sяnя neчя il cяza verяrdilяr?

- Mяnя bюhtan atыrlar.

- Sus alчaq, heч kim юz юvladыnы lяkяlяmяz, юzц dя bir yox, bir neчя nяfяr. Sяn cяfяngiyat danышma, mяnя pislik etmяk istяyirdin, amma mяn sяnя yaxшыlыq edяcяyяm, hяm dя mцяllim adыnы lяkяlяmяk istяmirяm. Яmr verяcяyяm sabahdan baшqa mяktяbdя iшlяyяcяksяn, evinin yerini dя dяyiш, sabah ata vя ya qardaшыn beyni чюnя bilяr vя sяnя, ailяnя qяsd edяrlяr, sяn elяdiyini sяnin юvladlarыna qarшы edяrlяr.

Muxtar bu sюzlяrdяn sonra deyяsяn qorxdu, daha hяyasыzcasыna цzя durmadы. Bu an direktor vя bir qrup mцяllim kabinetя daxil oldular, direktor valideynlяrdяn aldыьы izahatlarы Sultan mцяllimя tяqdim etdi: - Bunlarы saxlayыn юzцnцzdя, bu hяyasыz adamdыr, yenя bir hoqqa чыxarar.

Qocaman, яmяkdar bir mцяllim Muxtarыn цzцnя tцpцrяrяk dedi: - Bu daha heч nя edя bilmяz, haqqыnda yыьыlan materiallarы qardaшыnыn qяzetinя юzцm aparacam vя mяcburi ona чap elяtdirяcяm.

Muxtar hяlimя dцшяn cцcя kimi mцяllimlяrin arasыndan siviшib чыxdы.

Bu hadisяdяn bir neчя il юtmцшdц, Sultan mцяllim artыq nazirlikdя шюbя mцdiri iшlяyirdi, bir gцn otaьыnыn qapыsы aчыldы vя bir nяfяr dizin-dizin sцrцnяrяk dцz onun masasыnыn qabaьыnda dayandы, цzцnц tцk basmыш, arыqlamыш by adamы яvvяl tanыmadы, sonra diqqяtlя baxыb Muxtar olduьunu bildi, tяhяrini pozmadan bu dяfя nя mяqsяdlя gяldiyini soruшdu, rяzil adam birnяfяsя danышdы: - Sizя pislik edяndяn sonra bяrk xяstяlяndim, bюyrяyimin birini чыxardыlar, sonra evim yandы, arvadыm hяlak oldu, siz toyuna gяldiyiniz oьlum yetim qaldы. Bu yaxыnda kяndimizя toya getmiшdim, kяndimiz Araz чayыnыn lap yanыnda idi, ermяnilяr birdяn hucum edib kяndimizi aldыlar, hamыmыz чaya tюkцlцшdцk, az qala suda boьulacaqdыm, birtяhяr gedib Иrana чыxdыm, ordan da Vяtяnя qayыtdыm. Son illяrdя uьursuzluьumun sяbяbini юyrяnmяk цчцn bir seyidя kitab aчdыrdыm, dedi ki, sяn bir halal Allah adamыna pislik etmisяn, get dizin-dizin sцrцnяrяk ondan halallыq al, yoxsa baшыna hяlя чox iшlяr gяlя bilяr. Иndi gяlmiшяm ayaqlarыna dцшцb yalvarыm ki, mяni baьышla, halallыq ver.Sultan mцяllim kюksцnц юtцrdц, xeyli fikirlяшяndяn sonra dedi: - Sяni baьышlayыram, amma bir daha gюzцmя gюrsяnmя!

Bakы, 27 октйабр 2012

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 25

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.25

Yazda yaьmur olub hяzin yaьardыn, Yayda ulduz olub gюyя qalxardыn....

Bяzяn sяrin -sяrin яsяrdin mehdяk Qюnчя qяlbimizя dцшяrdin шehtяk...

ТЯБРИК ЕДИРИК

70 YAШЫN MЦBARЯK VAQЫF MЦЯLLЫM

Sяn dildяn deyяndя dilчi olardыq Tarixdяn deyяndя bir tarix yazan.

Sяn nяyi sevsяydin bir vurulardыq Olmazdы bu yolda yolunu azan...

Xцsusi isimlяr, xцsusi adlar, Xцsusi bir hяvяs verяrdi sяnя.

Sяni bezdirmяzdi yersiz яdatlar, Sюz цstя dцшяrdin dumana, чяnя...

Dilin чalarlarы, sюzцn rяnglяri Gцltяk aчыlardы цrяyimizdя Fikrin dяrinliyi, aьlыn hцnяri, Heyrяt doьurardы, hяr birimizdя.

Yaxшы yadыmdadыr, yaxшы yadыmda.

Bir gцn yenя чapыb ilham atыnda, Xцsusi cцmlяlяr - boyalar seчib Bizя юyrяdяndя sifяt bяhsini Adi dяrяcяnin цstцndяn keчib

Elшad Bayram oьlu

SЫFЯT DЯRSЫ Яziz mцяllimim, Razi Яfяndiyevin xatirяsinя Hяrdяn dцшцnяndя mяn юzцm haqda, Hяyatda юz yolum, юz izim haqda, Gяlib gюz юnцndя, alnыnda qцrur, Яlчatmaz, цnyetmяz xяyalыn durur.

Yaxшы yadыmdadыr, yaxшы yadыmda, Bir шяfqяt var idi sяnin adыnda.

Sinifя girяndя hяr sяhяr, hяr gцn Юzцnlя bir iшыq, nur gяtirяrdin Bizimчцn ocaqtяk yanardы юmrцn.

Bizimlя gцl aчar, bar gяtirяrdin.

Bir anda da dцшmяzdi Xeyir dilindяn, Sanki xяbяrsizdin Шяrin felindяn.

Dцnyanыn sirrini aчardыn bizя, Bir iшыq verяrdin gюzlяrimizя.

Biz sяnin becяrmяn, sяnin yetirmяn Юmцr baьчamыzda baьban idin sяn

Aчanda шiшirtmя dяrяcяsini Gюzцmцz юnцndя dяyiшdi hяr шey: Tяpяlяr ucalыb qarlы daь oldu.

Baьчalar bюyцyцb barlы baь oldu. Чeшmяlяr чaьlayыb axdы чay kimi, Sяrчяlяr чыьыrdы qartal sayaьы, Ulduzlar parlayыb baxdы Ay kimi Цzцldц alяmdяn яlim-ayaьыm Uчdum bir sehirli-sirli alяmя Dцnyanыn iшlяri naьыlmыш demя....

Gюr,nяyя yanыram, gюr,indi hяrdяn, Bяzяn dцz gяtirmir bяxtim hяlя ki, Hяtta sifяtin dя dяrяcяsindяn Sяndяn "яla" aldыm, hяyatdan - "iki" O vaxt haqdan deyib, haqq aшыьыtяk, Bizi ovsunlayыr, sehirlяyяrdin.

Yanыb юmrцmцzdя haqq чыraьыtяk Gяnclik " atыmыzы" yяhяrlяyяrdin.

Hяr шeyin nюvцnц,dяrяcяsini, Sяndяn eшitdikcя,юyrяndikcя biz.

Dяrk edib hяr iшin nяticяsini, Sяnя arxalanыb gцvяndikcя biz.

Gцn keчdi, vaxt gяldi, vяdя yetiшdi, O doьma mяktяbi tяrk elяdik biz, Hяrяmiz bir arzu yoluna dцшdцk, Yollarda gюyяrdi talelяrimiz...

Hяyatda, hяyatыn яsil sюzцnц Eшidib,biz onu sыnaya bildik.

Gюrdцkcя biz onun яsil цzцnц, Яsil sifяtini tanыya bildik.

Mцяllimim deyяn, kitablar yazan, Sяn demя naьыlmыш, bir шirin naьыl.

Olmazmыш dцnyanыn iшini yazan, Ona nя gцc чatar,nяdя ki aьыl...

Yцz dяfя demiшяm,deyirяm yenя: Qяbrin nurla dolsun sяnin ey ustad.

Sяn nя юyrяtmiшdin bir zaman mяnя, Gюr nяlяr юyrяtdi sonradan hяyat...

Dцnяn mяleykяtяk цzцmя gцlяn, Bu gцn ilan kimi чalыrdы mяni.

Dцnяn quzu kimi цstцmя gцlяn, Bu gцn quzьun kimi alыrdы mяni...

Bu zalыm hяyatы biz gюrя- gюrя, Tяzяdяn юyrяndik "sifяt bяhsini" Oьul istяyirяm sinifя girя, Keчя bu keчilmяz sifяt dяrsini.

Bizdяn "gizlяtdiyin" bu sifяtlяri, Sяn ey цzц nurlu, ey ulu insan .

Bir dя gюrmяmяkчцn - bir yaz sяhяri Sяn цzц sulukяn kючdцn dцnyadan.

ЭЯНЪ ЙАЗАРЛАРЫМЫЗ

Gюyqurшaьы ЩЕКАЙЯ Сevimli qяlяm dostumuz, peшяkar jurnalist, uzun illяr Шяki radiosunun redaktoru vяzifяsindя чalышmыш, Azяrbaycan Jurnalistlяr Birliyinin цzvц Vaqif Salmanovun 70 yaшы tamam olмушдур. salaq:

Vaqif Salmanovun hяyat tarixчяsinя qыsa da olsa nяzяr

Вагиф мцяллим Икинъи Дцнйа Мцщарибясинин гызьын вахтында Шяkidя anadan olmuшdur. Orta tяhsilini baшa vurduqdan sonra Xanlar шяhяr Pedaqoji mяktяbindя tяhsilini davam etdirmiшdir. 3 il ibtidai sinif mцяllimi iшlяdikdяn sonra 1964-cц ildя sяnяdlяrini C.M.Kirov adыna Bakы Dюvlяt Universitetinя vermiш, 1969-cu ildя Universitetin jurnalistika fakцltяsini bitirяrяk jurnalist ixtisasыna yiyяlяnmiшdir.

1969-cu ildя "Шяki Fяhlяsi" qяzetinя tяyinatla gяlяn Vaqif Salmanov bir il iшlяdikdяn sonra Azяrbaycan Dюvlяt Televiziya vя Radio Veriliшlяri Komitяsindя redaktor kimi iшini davam etdirmiшdir.

Bir mцddяt burada iшlяdikdяn sonra Televiziya vя Radio Veriliшlяri Komitяsi rяhbяrliyinin gюstяriшinя яsasяn birbaшa Шяki шяhяr radio veriliшlяri redaksiyasыna baш redaktor tяyin edilmiшdir.

Tяqaцdя чыxmasыna baxmayaraq son illяrя qяdяr hяmin redaksiyada baш redaktor iшlяmiшdir. Ишlяdiyi mцddяtdя dяfяlяrlя Azяrbaycan Dюvlяt Televiziya vя Radio Veriliшlяri Komitяsinin vя Шяki шяhяr Иcra Hakimiyyяti baшчыsыnыn fяxri fяrmanlarыna vя qiymяtli hяdiyyяlяrя layiq gюrцlmцшdцr.

Vaqif mцяllimdяn soruшanda ki, hazыrda Siz radioya necя baxыrsыnыz. О tяrяddцd etmяdяn deyir: "Radio mяnim hяyatыmdыr. Яmяk fяaliyyяtimin 32 ilini radioya hяsr etmiшяm. Elя bil mяn iшlяdiyim vaxtlar radio ilя nяfяs almышam. Mяni jurnalist kimi yetiшdirяn dя radio olub. Buna gюrя dя bu gцn dя radioya цrяkdяn baьlыyam".

Keчmiш SSRИ dюvrцndя Шяki radiosunun 16 mindяn artыq radio nюqtяsi, 100 mindяn artыq dinlяyicisi var idi. Шяki шяhяrindяn baшqa Kiш, Oxud, Qoxmuq, Baltalы vя baшqa bu kimi kяndlяr yerli radio veriliшlяrinя maraqla qulaq asыrdыlar. Respublikada vя шяhяrimizdя baш verяn hadisяlяri, yeniliklяri ilk юncя Шяki camaatы eшidirdi. Шяki radiosunun fяaliyyяti dюvrцndя юz bacarыьы vя istedadы ilя tanыnan istedadlы jurnalistlяr чalышmышdыr. Onlardan Mяmmяdiyyя Sцleymanlы, Teymur Xяlilov, Sabir Яfяndiyev, Qurtuluш Sцleymanov, Abdulhяmid Hяmidov vя baшqalarы юz dяsti xяtti, jurnalist bacarыьы, jurnalist mяharяti шяkililяrin dяrin hюrmяtini qazanmышdыr. Radio юzцnцn rяngarяng, maraqlы veriliшlяri ilя dinlяyici qяlbinя, arzu vя istяyinя geniш yol tapmышdыr. Яgяr Шяki radiosu bu gцn fяaliyyяt gюstяrsяydi bu il юzцnцn 63-cц ildюnцmцnц qeyd edяcяkdi.

Arzum budur ki, шяkililяrin цrяyincя olan radio kaш ki, yenidяn fяaliyyяtя baшlayaydы. Bizdя onun sяsinя, sehrinя qulaq asardыq.

Yuxarыda qeyd eдилдийи кими, артыг Vaqif Salmanovun 70 yaшы tamam olмушдур. Бу мцнасибятля Шяки Бялядиййясинин коллективи keчmiш radio dinlяyicilяri adыndan vя elяcя dя bюlgяmizin bцtцn media nцmayяndяlяri adыndan Vaqif Salmanovu tяbrik edir, hяyatda ona uzun юmцr, can saьlыьы, ailяsi vя nяvяlяri ilя birgя xoшbяxt hяyat sцrmяsini arzulayыr. Юmrцn uzun olsun, Vaqif mцяllim!

Yaz fяsli gяlmiш,hяr tяrяf gцl чiчяk aчmышdы.

Tural dostlarы ilя birlikdя meшяdя gяzmяyя чыxmышdы. Gцnяш юz шцalarыnы яtrafa yayыrdы. Onlar gяzяn zaman birdяn yaьыш yaьmaьa baшladы. Tez qaчыb bir qayanыn altыnda dayandыlar. Az sonra yaьыш dayandы vя sяmada gюyqurшaьы gюrцndц. Tural vя dostlarы gюyqurшaьы haqqыnda oxumuш, lakin heч gюrmяmiшdilяr. Tural dostlarыna dedi: - Gюyqurшaьы yaьыш damlalarыnыn vя gцnяш шцalarыnыn bir biri ilя toqquшmasы nяticяsindя yaranыr.

Biz onu yarыmчыq gюrцrцk, amma яslindя o dairяvi formada olur.

Dostlar gюyqurшaьыnыn rяnglяri haqqыnda sюhbяtя baшladыlar. Hяrяsi bir rяngi sevdiyini dedi. Sюhbяtlяrini davam etdirяrkяn bilmirdilяr ki, gюyqurшaьыnыn rяnglяri dя yarandыqlarы ilk gцndяn bu gцnяdяk bir biri ilя rяqabяt aparar, hansы rяngin daha чox sevildiyini sцbut etmяyя чalышardыlar. Рянэлярис сющбяти Иlk olaraq sюzя qыrmыzы rяng baшladы: - Canlыlыqla яlaqяdar bir rяngяm, insanlara xoшbяxtlik bяxш edirяm. Onlarыn iшtahыnы aчыr vя insalara iшlяrini sona чatdыrma яzmi verirяm. Xцsusiyyяtlяrimi saymaqla bitmяz mяnim.

Gюrmцrsцnцz sizin aranыzda da birinci yerdя dururam. Mяncя artыq sюzя ehtiyac yoxdu mяnim gцcцmц qяbul edin!

Narыncы rяng qыrmыzыya cavab vermяyi юz юhdяsinя gюtцrdц vя dedi: - Gцlяrцzlц,istiqanlы insanlarын rяngiyяm. Mяn rяngdя geyinяn insanlarы sяn heч vact dalaшan gюrя bilmяzsяn. Чцnki mяn insanlar arasыnda istilik yaradыram. Сян щeч mяnfi cяhяtlяrini demirsяn... De-

mirsяn ki, sяni sevяn insanlar tez hяyяcanlanan vя яsяblяшяn olurlar? Sяn onlar arasыnda dava salыr, mяn isя sяnin yaratdыьыn davalarы sakitlяшdirirяm!

Sarы rяng dя sюhbяtя qoшuldu: - Siz юzцnцzц nя tяrif edirsiz?.. Mяnim kimi ola bilmяzsiniz axы. Mяn zяka vя incяlik rяngiyяm. Rahatlыьы vя aydыnlыьы tяmsil edirяm. Иnsanlarыn ictimai hяyatlarы mяndяn asыlыdыr.

Hяmчinin yalnыz mяn onlarы йахынлашдырырам. Hansыnыz bunlarы bacarыrsыz?! ha-haha...

Sarыnыn bu iztehzalы gцlцшцnя yaшыl cavab verdi: - Ay sarы, sяn dя yaxшы xцsusiyyяtlяrini saydыn.

Heч hяsrяt rяngi olduьunu demяdin. Mяnsя heч birinizin bacarmadыqlarыnы bacarыram. Tяmizqяlbli, itizяkalы, яylяnmяyi sevяn insanlarыn rяngiyяm. Tяbiiliyi vя tяbiяti tяmsil edirяm.

Sizdяn fяrqli olaraq mяn insanlara gцvяn verirяm. Чox tяяssцf, bu aralar insanlar mяnim varlыьыmы bir qяdяr unudublar. Amma яminяm ki, tezliklя onlar ancaq mяni sevяcяklяr.

Mavi rяng dя юzцnц tяrif etmяyя baшladы: - Mяni sevяnlяr mяsuliyyяtli, diqqяtcil vя sяdaqяtli olurlar. Elя bu xцsusiyyяtlяrimя gюrя mяni sevяnlяr hamы tяrяfindяn чox sevilir. Mяn olmasam heч biriniz sevilmяzsiz eeee...

Yaшыl, sяninlя razыyam. Elя insanlar mяni dя bir qяdяr unudublar buna gюrя dя pis oluram. Mяnim xцsusiyyяtlяrim onlarda olmasa heч biriniz yada dцшmяyяcяksiz.

Gюyqurшaьыnda iki rяng qalmышdы ki, onlar da sakit dайанmadыlar. Gюy vя bяnюvшяyi... Яввялъя эюй рянэ диллянди: - Ay mavi, mяn olmasam sяn hardan olursan, hя? Sonsuzluьu, nцfuzu

vя mяhsuldarlыьы ifadя edirяm. Mяn rяngdя geyinяn insanlar daha cяlbedici vя inandыrыcы gюrцnцrlяr. Mяn insanlarыn mцvяffяqiyyяt rяngiyяm. Baxыn yer цzцnя, mяn rяngdя geyinяnlяr necя чoxdur? Чцnki onlar indi ancaq юz nцfuzlarыnы dцшцnцrlяr. Mяni olan yerdя siz чoxdan unudulmusunuz. Ha-ha-ha...

Gюyqurшaьыnыn sonuncu - yeddinci rяngi olan bяnюvшяyi дя bu mцbahisяyя qoшuldu vя dedi: - Elя bilirsiz son da dayanmышam deyя susacam?

Yox, heч vaxt! Deyяsяn bilmirsiz mяn sяviyyяni, zяnginliyi tяmsil edirяm.

Lap qяdim zamanlardan mяni saraylarda istifadя ediblяr. Mяni sevяn insanlar daim rahat yaшamaьы seчirlяr. Sizin kimi hamы ilя яlaqя yaratmыram.

Mцbahisя daha da qыzышmaьa baшladы... Уzun zaman sakit dайанan vя onlarыn сакитляшмяйини gюzlяyяn gцnяш nяhayяt dilя gяldi: - Uzun illяrdir susuram, amma siz heч geri addыm atmыrsыz. Elя hey hansыnыzыn daha чox sevildiyini sцbut etmяyя чalышыrsыz. Nя цчцn qяbul etmirsiz ki, яslindя heч biriniz hяqiqi deyilsiz. Mяnim шцalarыmыn yaьыш damcыlarыyla toqquшmasыndan yaranыrsыныz. Hamыnыz шяffaf шцalarыmdan яmяlя gяlirsiz.

Xцsusiyyяtlяrinizя gяlincя axы siz ayrы-ayrыlыqda insanlara юzцnцzц sevdirя bilmяzsiz. Sizin bцtцn yaxшы cяhяtlяriniz birlikdя insanlarda olsa daha yaxшы olmazmы? Иnsanlar xoшbяxt, gцlяrцz, zяkalы, tяmizqяlbli, sяdaqяtli, cяledici, sяviyyяli olsalar daha yaxшы olmazmы? Яlbяttя olar.

Niyя onlarы bir-birinя qarшы qaldrыrsыz? Baxыn siz birlikdя olsanыz hяyat necя gюzяl olar! Иnsanlar necя xoшbяxt olarlar vя dцnyada

Gюyчяk Иslam,

Азярбайъан Мцяллимляр Институтунун Шяки филиалынын тялябяси ancaq firavanlыq, sцlh hюkmranlыq edяr. Yaxшы baxыn yer цzцnя, siz dalaшdыqca onlar qara rяngi daha чox sevirlяr. Geyimlяri kimi insanlarыn qяlblяri dя qaralыr. Siz dalaшdыqca insanlar daшыdыьыnыz xцsusiyyяtlяri itirir. Gяlin яvvяlяr olduьu kimi dost olun. Yer цzцnц qaranlыqdan xilas edin. Яgяr dostlaшmasanыz mяn sizi dя, юzцmц dя mяhv edяcяm. Mяn mяhv olsam bцtцn kainat mяhv olacaq. Seчin, ya mehriban olub kainatы qaranlыqdan, зцлмятдян xilas edяcяksiz, ya da hяr шey mяhv olacaq. Rяnglяr dostlaшmaьы seчdilяr vя bir daha mцbahisя etmяmяyi gцnяшя sюz verdilяr. Gцnяш dя sakitlяшdi vя яlvan шцalarыnы yer цzцndяn яskik etmяdi.

Yuxuya gетмиш Turalы vя онун dostlarыны gцnяшin шцalarы oyaтды. Artыq gюyqurшaьы да gюrцnmцrdц.

Gцnяш sanki onlara gцlцmsяyirdi. Tural dostlarыna dedi: - Uшaqlar biz bayaq rяnglяrin xцsusiyyяlяrindяn danышdыq. Mяncя, bцtцn rяnglяr gюzяldi vя onlarыn hamыsыnы sevmяk lazыmdы. Чцnki onlarыn hяr birinin юzцnяmяxsus tяsiri var. Dostlarы da onunla razыlaшdылар. Qяrara aldыlar ki, evя qayыdan kimi bюyцk bir gюyqurшaьы шяkli чяksinlяr vя шяklin цzяrinя yazsыnlar ki, hяyat rяngarяng olanda daha gюzяl olur.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 26

сящ.26

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

МИЛЛИ МЯТБУАТЫМЫЗЫН ЙАРАНМАСЫНЫН 138 ИЛЛИЙИ МЦНАСИБЯТИ ИЛЯ

Яflatun AМАШОВ: “Hяr bir jurnalist qяlяm sahibi olmaqla yanaшы vяtяndaшdыr” Милли Мятбуатымызын йаранмасынын 138 йашы тамам олмасы мцнасибятиля Azяrbaycan Respublikasы Mяtbuat Шurasыnыn sяdri Яflatun Amaшovун йап.орг.аз сайтына вердийи мцсащибянин охуъуларымыз цьцн мараглы олаъаьыны нязяря алыб гязетимиздя дяръ етмяйи гярара алдыг. bu gцnki vяziyyяtinя vя jurnalistlяrin peшяkarlыq sяviyyяsinя dя diqqяt yetirmяk zяrurяti yaranыr. Mюvcud istiqamяtdяki vяziyyяti necя qiymяtlяndirirsiniz?

- Azяrbaycanda Milli mяtbuatыn yaranmasыnыn 138 illiyi tamam olur. Azяrbaycan mяtbuatыnыn bu illяr яrzindя inkiшafыnы necя dяyяrlяndirirsiniz?

- 1875-ci ildя dahi mцtяfяkkir vя ailm Hяsяn bяy Zяrdabinin "Яkinчi" qяzetini yaratmasы tяkcя mяtbu яnяnяlяrin tяшяkkцlц ilя deyil, milli юzцnцdяrkin vя шцurun formalaшmasы mяrhяlяsi kimi dя xarakterizя olunur. Ondan sonrakы milli nяшrlяr bu tяmяli daha da mюhkяmlяndirяrяk xalqы 1918-ci ildя qazanыlan dюvlяt mцstяqilliyi ideyasыna daшыyыb, bu yolda etibarlы bяlяdчi olub. Lakin 1920-ci ilin aprel iшьalыndan sonra Azяrbaycanda mцstяqil mяtbuatыn yenidяn bяrpasы цчцn 70 illik bir dюvr yaшanыb. Bu mяrhяlяni gerilik dюvrц kimi xarakterizя etmяk dя dцzgцn olmazdы. Mюvcцd zaman kяsiyindя milli mяtbuatыmыz yeni yaradыcыlыq чalarlarы яldя edib, qazandыьы nailiyyяtlяrlя яsrin яvvяlindя oynadыьы missiyanы yenidяn tяkrarlayыb, belяliklя Azяrbaycanыn ikinci dяfя dюvlяt mцstяqilliyinя qovuшmasыnda mцstяsna pay sahibinя чevrilib.

22 iyul tarixi dюvlяt mцstяqilliyimizin xalqыmыza bяxш etdiyi misilsiz nemяtdir. Bu, yalnыz "Яkinчi"yя, onun yaranmasыnda mцstяsna xidmяtlяri olan Hяsяn bяy Zяrdabiyя verilяn yцksяk qiymяt deyil, eyni zamanda 138 ildя keчilяn чяtin, mяшяqqяtli, ancaq чox шяrяfli yola, media tяmsilчilяrimizя istiqamяtlяnяn dяyяrdir.

Biz юzцmцzц elя ona gюrя dя xюшbяxt saya bilяrik ki, milli mяtbuatыmыzыn tarixi "Яkinчi" kimi mяramы aydыn, dili rяvan, peшяkarlыьы nцmunя olan bir nяшlя baшlayыb.

Fяxr edilmяli mяqam odur ki, hazыrda юlkя mediasы ilя baьlы gerчяklяшяn proseslяr 138 ildя keчilяn yolun, яnяnяnin davam etdiyini dolьun faktlarla ortaya quyur.

- Bu gцnlяrdя Azяrbaycan jurnalistlяrinin VЫ qurultayы keчirildi. Qurultay Mяtbuat Шurasыnыn yeni tяrkibini seчdi.

Bu ali mяclis hяm dя Шuranыn on illiyinя tяsadцf etmяsilя яlamяtdardыr. Necя dцшцnцrsцnцz, Mяtbuat Шurasыnыn yaranmasыnыn vя fяaliyyяtinin юlkя mяtbuatыnыn inkiшafыna nя kimi tяsiri oldu?

Mяtbuat Шurasы bir ictimai institut olaraq Azяrbaycanda medianыn tяmiz adыnы юzцnя qaytarmasы, "Яkinчi" яnяnяlяrinin bяrpasы цчцn цzяrinя dцшяn bцtцn iшlяri hяyata keчirib vя keчirmяkdяdir. Uьurlarыmыz da olub, problemlяrimiz dя. Dцшцnцrяm ki, Шuranыn "reket jurnalistika"ya qarшы mцbarizя tяdbirlяrini izlяmяk bu

mяnada canlы tяsяvvцr yaratmaьa kifayяt qяdяr yardыmчы ola bilяr.

Digяr tяrяfdяn, bu illяr яrzindя jurnalistlяr Mяtbuat Шurasыnыn timsalыnda юz чяtinliklяrini, hяtta шяxsi iшlяrini belя sюylяyя bilяcяk belя demяk mцmkцnsя, kцrsц qazanmaьa mцvяffяq olublar. Яlbяttя, bizdяn narazыlar da yox deyil. Nя dя bцtцn problemlяrin hяlli bizdяdir.

Yenя dя qeyd edim ki, Mяtbuat Шurasы ictimai qurumdur.

Bяlkя dя bu format bizя daha чox sяrbяstlik verir. Sюzsцz ki, iшimizdя, elя "reket jurnalistika" kimi bir bяla ilя mцbarizяdя kifayяt qяdяr чяtinliklяr yaradыr. Bяzяn mяtbuat adыna lяkя gяtirяn elяlяrini gюrцrsяn ki, nяyi necя etmяli olduьunu yaddan чыxarыrsan. Lakin mediamыzыn hazыrkы problemlяrinin ictimai mцzakirяsini tяшkil etmяk, hяmin diskussiyalar barяdя geniш ictimaiyyяti mяlumatlandыrmaq kimi missiyamыz var. Zяnnimcя, bu fяaliyyяt cяmiyyяtя Azяrbaycan mяtbuatыnы daha yaxыndan tanыtdыrmaq, jurnalistikanыn haradasa itmiш nцfuzunun bяrpasы baxыmыndan яhяmiyyяtli sayыlmalыdыr.

Mяtbuat Шurasыnadяk media ilя baьlы narazыlыqlar mяhkяmя mцstяvisinя qalxыrdы. Bu isя kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin tяmsilчilяrinin uzun-uzadы mяhkяmя proseslяri ilя цzlяшmяlяrinя gяtirirdi ki, yekun nяticя etibarilя jurnalist yaradыcыlыьы цчцn vaxt mяhdudiyyяti yaranыrdы. MШ-dя isя шikayяtlяrin araшdыrыlmasыnda sadя prosedur tяtbiq olunur. Yяni jurnalistlяr vaxt itkisi ilя цzlяшmirlяr.

Bюyцk anlamda isя Шura fяaliyyяtя baшlayandan medianыn mяhkяmяlяrlя цzlяшmяsi faizindя nяzяrячarpacaq azalmalar baш verib ki, fikrimcя, bunu da mцsbяt mяqam kimi vurьulamaq mцmkцndцr.

Onu da deyim ki, Mяtbuat Шurasы indiyяdяk mцxtяlif qanunvericilik tяшяbbцslяri ilя чыxыш edib. Bu mяnada "Azяrbaycan Respublikasыnda kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin inkiшafыna dюvlяt dяstяyi Konsepsiyasы" kimi aktual sяciyyя daшыyan sяnяdin hazыrlanmasыnы vurьulamaq istяrdim. Jurnalistikanыn inkiшafы baxыmdan mцstяsna mяqam sayыlan diffamasiya tяшяbbцslяri ilя чыxыш edяn Шura hяmчinin bununla baьlы qanun layihяsini dя ortaya qoyub.

Sяnяd mцvafiq instansiyalara tяqdim edilib. Gюrцndцyц kimi, ortada kifayяt qяdяr geniш spektrli fяaliyyяt var vя hesab edirяm ki, bunun inkiшafda юzцnяmяxsus yeri vя rolu bir proses kimi nя vaxtsa vяtяndaшlыq hцququ alacaq.

- Юtяn 138 illik tarixя nяzяr salarkяn mяtbuatыmыzыn

- Mяtbuat Шurasы jurnalistlяrin peшяkarlыqlarыnыn artыrыlmasыna, ixtisaslarы цzrя biliklяrinin dяrinlяшdirilmяsinя hяmiшя bюyцk юnяm verib. Mюvcud istiqamяtdя mцxtяlif qurumlarla birgя layihяlяr reallaшdыrыb vя indi dя davam etdirilmяkdяdir. Яlbяttя, Azяrbaycan mediasыnda qeyri-peшяkarlыq meyllяri юzцnц gюstяrir. Vaxtilя daha чox nяzяrя чarpan cяhяt sыrf qяrяzli mцnasibяt sяbяbilя mцшahidя edilяn qeyri-peшяkarlыq olub. Hazыrda isя jurnalistlяr яksяr hallarda bilmяyяrяkdяn buna yol verirlяr ki, mюvcud amil maariflяndirmя tяdbirlяrinin gцclяndirilmяsini zяrurilяшdirmяkdяdir.

Mяsяlя ilя яlaqяdar nюvbяti mяqam kimi yenя dя iqtisadi чяtinliyin цzяrindя dayanmaq istяrdim. Jurnalist dя bir fяrddir.

Prinsip etibarilя o cяmiyyяti dцшцnцr. Amma tale elя gяtirib ki, onun юzцnц dцшцnяn olmayыb.

Nяticяdя tez-bazar material hazыr-

mы?

yanaшma tяrzini formalaшdыracaq.

- Цmumяn sюz vя mяtbuat azadlыqlarы sahяsindяki vяziyyяtin qяnaяtbяxшliyini bildirib fikrini mцяyyяn faktlarla яsaslandыranlar da var, normal olmadыьыnы iddia edib arqumentlяr gяtirяnlяr dя.

Hяr birinin dцшцncяsinя hюrmяtlя yanaшsam da, baxышlarыnы tam mяnada bюlцшя bilmяrяm. Чцnki hяr шeyin qaydasыnda olduьunu iddia etmяyi doьru saymыram.

Digяr tяrяfdяn, narazыlarыn bюyцk qisminin siyasi mяqsяdlяr gцdmяdiklяrinя шцbhяylя yanaшыram.

- Mяtbuat Шurasы 2010cu ildя юzцnцn Ali Media Mцkafatыnы tяsis etdi. Юtяn mцddяtdя bu mцkafatlarыn tяqdimatы keчиrilib. Bu il dя яnяnя davam etdirilяcяkmi?

Real vяziyyяt budur ki, vaxtilя KИV-lяrin dюvlяt qeydiyyatыnы asanlaшdыrmaq цчцn mцbarizя aparanlar vя bunun qanunilяшmяsinя чalышanlar indi peшimanчыlыq duyurlar. Bunun цчцn яsaslarы var - юlkяdя 5000-я yaxыn KИV dюvlяt reyestrindяn keчib. Onlarыn bюyцk яksяriyyяtinin fяaliyyяti sivil media prinsiplяrinя, demokratik dяyяrlяrя zidd olacaq qяdяr "azaddыr". Юlkяdя sюz vя mяtbuat azadlыьы sahяsindяki vяziyyяti xarakterizя edяrkяn bu mяqama mцtlяq diqqяt yetirmяk zяruridir.

Mяtbuat Шurasы diffama-

- Ali Media Mцkafatыnыn tяqdimatыndan mяqsяd jurnalistika sahяsindя юnяmli xidmяtlяri olan, bu gцn dя sяmяrяli fяaliyyяtini davam etdirяn шяxslяrin яmяyinin dяyяrlяndirilmяsidir. Sюhbяt mediamыzыn dцnяni vя bu gцnц ilя baьlы diqqяtяlayiq xidmяtlяrdяn gedir. Цmumяn jurnalistika sahяsindя fяaliyyяt gюstяrяn insanlarы bir neчя qrupa bюlmяk mцmkцndцr. Bunlardan bir qismi sahяnin tarixi, nяzяri mяsяlяlяrini araшdыrыr, qiymяtli elmi mяxяzlяr ortya qoyur. Digяr qismя yaradыcы jurnalistlяr daxildir. Иmzalarыna mцtяmadi olaraq rast gяlirik. Цчцncцlяr isя bir nюv ictimai fяaliyyяtlя mяшьuldurlar. Яksяriyyяti mцxtяlif media qurumlarыnы tяmsil edir.

Onlar jurnalistikanыn hazыrkы problemlяrini mцяyyяnlяшdirir vя cяmiyyяtя чatdыrыr, bununla da media ilя ictimaiyyяt arasыnda kюrpц rol-

Мятбуат нцмайяндяляримиз мятбуатымызын баниси Щясян Бяй Зярдабинин абидяси хнцндя layыb qonararыnы artыrmaq istяyi peшяkarlыqla baьlы cяhяtlяri ikinci plana atыb. Яslindя bu cяhdlяr dя hяyat шяraitinin normallыьы цчцn yetяrli olmayыb. Bu mяnada son illяr hяyata keчirilяn dюvlяt tяdbirlяrinin яhяmiyyяti bюyцkdцr. Xцsusяn jurnalistlяr цчцn artыq inшasы baшa чatmыш vя sakinlяrini gюzlяyяn binanыn inшasыnы vurьulamaq istяrdim.

Mяlum olduьu kimi, jurnalistlяrin sosial-mяiшяt шяraitinin yaxшыlaшdыrыlmasыna dair tяkliflяr Mяtbuat Шurasы Иdarя Heyяti цzvlяrinin Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti cяnab Иlham Яliyevlя 2010-cu ildя Milli Mяtbuat Gцnцndя keчirilяn gюrцшцndя sяslяnmiшdi. Dюvlяt baшчыsы tяkliflяrimizя bюyцk hяssaslыqla yanaшaraq bu gцn sakinlяrinin istifadяsinя verilmяyя hazыr olan binanыn tikintisi ilя baьlы sяrяncam imzaladы.

Bu, son dяrяcя vacib mяsяlя idi.

Eyni zamanda yeni bir mяrhяlяnin baшlanьыcы idi. Jurnalist peшяsi imtiyaz qazanыrdы. Bu peшяnin daшыyыcыsыnda яmяyinin dюvlяt tяrяfindяn yцksяk qiymяtlяndirildiyinя tяminat yaranыrdы. Dцшцnцrяm ki, jurnalistlяrin sosial vяziyyяtinin yaxшыlaшmasы tezliklя onlarыn peшяkarlыqlarыnыn qяnaяtbяxш sayыla bilяcяk sяviyyяyя чatmasыna da шяrait yaradacaq.

- Azяrbaycanda sюz vя mяtbuat azadlыьыnыn vяziyyяtini qяnaяtbяxш hesab etmяk olar-

siyanыn dekriminallaшdыrыlmasыnы, yяni cinayяt mцstяvisindяn mцlki mцstяviyя salыnmasыnы prinsipial mяsяlя kimi qяbul edir. Mюvcud istiqamяtdя tяdbirlяr reallaшdыrыb.

Amma юlkяdя diffamasiya mцhitinin tam formalaшdыьыnы sюylяmяk olmur. Hяmin 5000-я yaxыn olan sayыn bюyцk яksяriyyяtinin fяaliyyяti diffamasiyadan sonrakы mяrhяlяnin demokratik dяyяrlяrя, sюz vя mяtbuat azadlыьы prinsiplяrinя kюlgя salmayacaьыna tяminat vermir.

"Azяrbaycan Respublikasыnda kцtlяvi informasiya vasitяlяrinin inkiшafыna dюvlяt dяstяyi Konsepsiyasы" qяbul edilib. Sяnяdя uyьun olaraq Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti yanыnda Kцtlяvi Иnformasiya Vasitяlяrinin Иnkiшafыna Dюvlяt Dяstяyi Fondu formalaшdыrыlыb. Fondun jurnalist tяшkilatlarы vя KИV redaksiyalarы arasыnda keчirdiyi layihя mцsabiqяlяrinin, hяmчinin fяrdi jurnalist yazыlarы mцsabiqяlяrinin mюvzularыnda sюz vя mяtbuat azadlыьы prinsiplяrinя xцsusi юnяm verilir.

Bцтцн bunlar mюvcud sahяdя яsaslы irяlilяyiшlяrя nail olmaq цчцn mцhцm vasitяlяrdir. Чцnki bцtцn problemlяr kimi sюz vя mяtbuat azadlыьы ilя baьlы чяtinliklяrin dя kюkцndя iqtisadi amillяr dayanыr. Elя шяrait yaradыlmalыdыr ki, hяqiqi jurnalistlяr birbaшa юz iшlяri ilя mяшьul olsunlar. Bu, onlarыn hяm peшяkarlыьыnы artыracaq, hяm dя hadisя vя proseslяrя qяrяzsiz

unu oynayыr, ictimaiyyяtin hяmin problemlяrя reaksiyasыnыn formalaшmasыnы tяmin edirlяr. Ali Media Mцkafatы sadaladыьыm keyfiyyяtlяrя malik insanlarыn яmяyinin qiymяtlяndirilmяsi prinsiplяrini eyni mцstяvidя birlяшdirir. Hesab edirяm ki, bu tяqdimatыn юzц dя bir яnяnяdir vя bu il dя davam edяcяk.

- Sonda юlkя jurnalistlяrinя Milli Mяtbuat Gцnц mцnasibяtilя bayram sюzцnцzц eшitmяk istяrdik.

- Media яhli peшя bayramыndan sюhbяt dцшяndя deyir ki, 22 iyul hяr birimizin Hяsяn bяy Zяrdabi ruhu юnцndяki hesabatыdыr. Mяn jurnalistlяrimizя ilk nюvbяdя hяmin hesabatы alnыaчыq, цzцaь vermяyi arzulayыram. Bunun цчцn isя hamыmыzыn qarшыsыnda duran яn mцhцm vяzifя yцksяk peшяkarlыq xцsusiyyяtlяrinя yiyяlяnmяk, яldя edilяn biliklяri vя tяcrцbяni bir qяdяr dя dяrinlяшdirmяk vя цmumilikdя mяtbuatыmыzыn sяviyyяsini yцksяltmяk, onun vяtяndaш cяmiyyяti quruculuьu prosesindя aktiv iшtirakыna nail olmaqdыr. Hяr bir jurnalist qяlяm sahibi olmaqla yanaшы vяtяndaшdыr anadыr, atadыr, qardaшdыr, bacыdыr, ailя sahibidir. Onlarыn hяr birinя mюhkяm cansaьlыьы, ailя sяadяti, uzun vя firavan юmцr arzulayыram. йап.орг.аз

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 27

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.27

Deyяsяn dцnya NUXA QЯZASЫNЫN ELEKTRИKLЯШDИRИLMЯSИ dцzяlir ARXИV SЯNЯDLЯRИNDЯ torpaqlarыn sahiblяrinя kяsilmiш aьaclara gюrя kompensasiya da юdяnilir. Lakin, чox keчmяdяn vяsait qurtarыr. 1924-cц ilin 21 fevralыnda QИK-dя qяrara alыnыr ki, SSRИ XKS-dяn vя AXTШ-dяn stansiyanыn tikintisi цчцn 50 min rubl ayrыlmasы xahiш olunsun.

olunur.

Йусиф РЯЩИМОВ,

Шяки Реэионал Елми Мяркязин елми ишчиси Son vaxtlar gцndяlik hяyatыmыzы яhatя edяn bir чox mяsяlяlяr, яlяlxцsus mяmurvя-tяndaш mцnasibяtlяrindяki mцsbяt dяyiшiklilяr insanlarыmыzы gяlяcяyя nikbin яhval ruhiyyя ilя addыmlamaьa ruhlandыrыr.

O cцmlяdяn yaшadыьыm vя чalышdыьыm doьma Шяkidя elя bu yaxыnlarda Da-шыnmaz Яmlakыn Dюvlяt Reyester Xidmяtinin Шяki яrazi idarяsindя gюstяrilяn operativ xidmяtdяn, istifadя etdiyim шяxsi avtomobilimi texniki baxышdan keчirdяrkяn respublika DYP Шяki Regional Qeydiyyat Иmtahan шюbяsinin nяzdindяki tex-niki baxышы yerinя yetirяn bюl-mяnin tяlяbkarlыьыndan vя ob-yektivliyindяn, o cцmlяdяn qru-pun rяhbяri polis mayoru Иs-mayыl Abbasovun sцrцcцlяrlя olan rяftarыndan sюzцn dцzц чox razы qaldыm. Яvvяllяr tяsadцf edilяn bцrokrativ яngяllяrdяn demяk olar ki, яsяr-яlamяt qalmamышdы. Юz-юzцmя fikirlяшdim: ay kiшilяr deyяsяn axы dцnya dцzяlir...

Amma respublikamыzыn шimal-qяrb bюlgяsindя Balakяn rayonu Gюmrцk-Sяrhяd keчid mяntяqяsindя soydaшlarыmыzыn qяrяzli шяkildя incidilmяsi, keчiddя nюvbя gюzlяyяn avtomobillяrin saatlarla buraxыlmamasы, amma gцrcц qonшularыmыzыn elя hяmin xidmяt nюvцndя vяtяndaшlarыmыzla necя xoш rяftar etmяlяrini vя bizimkilяrlя mцqayisяdя balaca bir terminalda keчidin чox sivil qaydada, чevik vя obyektiv tяшkilini юz gюzlяrimlя gюrяndя vя bяs bizdя niyя belя deyil, sualы mяnя verilяndя fikirlяrim yenidяn alt-цst olamaьa baшladы.

Bu vяziyyяti respublikamыzыn Шimal sяrhяddindяki Yalama sяrhяd keчid mяntяqяsindя dя mцшahidя etmяk mцmkцndцr. Mяsяlяn Rusiya istiqamяtindя hяrkяt edяn qatarlar 1 saat Azяrbaycan sяrhяddindя, 1 saat isя Rusiya sяrhяddindя yoxlanыlыr. Иlahi bu vяtяndaш pasportu neчя dяfя yoxlanыlar gюrяsяn, polis, gюmrцk sяrhяdчisi hяrяsi юzц цчцn sяnяd tяlяb edir, bяzяn sяrniшinlяr yerli-yersiz "Gяl bura gюrцm яяяя..." deyя bяlяdчinin kupesinя чaьыrыlыr. Rusiya tяrяfdя isя vaxt itkisinя baxmayaraq Allah rizasы яvvяlki vaxtlara baxanda чox sяliqя-sяhman, яdяb-яrkan vя professиonallыq hiss olunur. Яn azыndan sяrniшinlяrdяn sяnяdlяrin yoxlanыlmasы цчцn mцraciяtlяr salamlaшdыqdan sonra xoш tяbяssцm vя nяzakяtlя xahiш

Bu ilin aprel ayыnda Rusiya Federasiyasыnыn Dяmir Yollarы Иdarяsi Tacikstanыn paytaxtы Dцшяnbяdяn Moskvaya hяrяkяt edяn qatarlarыn hяrяkяtinя чox haqlы olaraq qadaьa qoyub. Sяbяb qatarlarda hяddяn artыq dюzцlmяz olan antisanitariya vя юzbaшыnalыqdыr.

Axыr ki, Rusiya tяrяfi bu vяziyyяtlя razыlaшmayыb ciddi addыmlar atdы.

Bu vяziyyяt Bakы-Xarkov qatarыnыn da baшыna gяtirilя bilяr. Bir dяfя bu kюhnя, чirkli vя sяliqяsiz vaqonlarda gedяn, boynuyoьun, yekяqarыn "provоdniklяr"-in yarыtmaz xidmяti (яgяr buna цmumiyyяtlя xidmяt demяk olarsa) ilя rastlaшan sяrniшin nюvbяti dяfя yola чыxmaьa tюvbя edir.

Onu da qeyd edim ki, bu deyilяnlяri Azяrbaycandan Rusiya istiqamяtindя hяrяkяt edяn digяr qatarlara aid etmяk olmaz. Mяsяlяn Bakы-Moskva qatarlarыnda чox цrяkaчan yenilik vя sяliqя-sяhman mюvcuddur. Vaqonlarda qadыnlardan ibarяt bяlяdчilяr юzцnяmяxsus professonal qaydada xidmяt edirlяr. Bцtцn bu qeyd edilяnlяrя юtяn ilin yayыnda mяn юzцm canlы шahidlik etmiшяm. Hazыrda isя redaksiyamыzыn bюlgя цzrя nцmayяndяliyinя ayrы-ayrы vяtяndaшlardan bu fakt цzrя шikayяtlяr daxil olur.

Belяliklя, цzцmц tuturam Dюvlяt Sяrhяd Xitmяtinin ряиси, hюrmяtli generalыmыz Elчin Quliyev cяnablarыna. Mяn чox яminяm vя шahidiyяm ki, sяrhяdчilяrimiz, xцsusi ilя dя Шimal-Qяrb bюlgяsindя yerlяшяn sяrhяd dяstяlяrimiz dюvlяtimizin sяrhяdlяrini ayыq-sayыq qorumaqla чox шяrяfli bir missiyanы yerinя yetirirlяr. Hяtta bununla yanaшы onlar Respublikanыn hцquq mцhafizя orqanlarыna юz яmяli iшlяri ilя yaxыndan kюmяklik gюstяrirlяr. Amma sяrhяdlяrimizi qoruyanlarыn vяzifяlяri bunuнla tamamlanmыr axы. Qoy dюvlяtimizin gerbini papaqlarыnda, ulduzlarыnы чiyinlяrindя daшыyan sяrhяdчi vя gюmrцkчц qardaшlarыmыz юz юlkяsinin vяtяndaшlarыna цstdяn aшaьы baxmasыnlar. Sяrhяdlяrimizdяn keчяn hяr bir vяtяndaшыmыz ruhяn sыnmasыn, яksinя юz юlkяsi ilя, azяrbaycanlы olmasы ilя fяxr etsin, qoy юlkяmizя gяlяn vя gedяn hяr bir qonaq Azяrbaycandan xoш vя yadda qalan tяsuratlarla ayrыlsыn. Цzцmц tuturam чox hюrmяtli nяqliyyat nazirimiz Ziya Mяmmяdov cяnablarыna, "Respublika Dяmir Yollarы" QSC-nin sяdri Arif Яsgяrov cяnablarыna, gяlin elя edяk ki, юlkяmizdяn xaricя чыxan qatarlarыmыz xarici юlkяlяrdя qыnaq obyektinя чevrilmяsin. Dцшцnцrяm ki, deyilяnlяrя яmin olmaq цчцn Bakы-Xarkov qatarыnыn qяrяrgah vaqonuna, qatar rяislяrinin vя bяlяdчilяrinin xarici gюrkяminя vя iш qabiliyyяtinя nяzяr salmaqla tяrяfinizdяn ciddi bir nяticяyя gяlmяk olar.

Qoy insanlarыmыz bu vя ya buna bяnzяr hallarla цzlяшmяsinlяr vя hamыmыzda bir яminlik yaransыn: - A kiшilяr, deyяsяn axы dцnya dцzяlir...!

(s.v.5,v.12).

Hикмят AMANИ,

Aзярбайъан Республикасы Дювлят Архиви Шяki filialыnыn сабиг яmяkdaшы Иnsanlarыn mяiшяtinя daxil olan elektrik enerjisi yarandыьы vaxtdan hяr bir dюvlяtin iqtisadiyyatыnda юzцnяmяxsus aparыcы yer trutur. Юtяn яsrin 20-ci illяrindя Sovet Rusiyasыnda vя ona tabe olan Sovet Azяrbaycanыnda Leninin QOELRO planы hяyata keчirilmяyя baшlandы. Mяqsяd mцharibяlяr nяticяsindя daьыdыlmыш xalq tяsяrrцfatыnы bяrpa etmяk, gцclц aьыr vя yцngцl sяnaye, hяmчinin hяrbi sяnaye sahяlяri yaratmaq idi. Maraqlыdыr ki, Nuxa qяzasы da "Kreml xяyalpяrяsti"nin ideyalarыnыn hяyata keчirilmяsindя mцяyyяn rol oynamышdы. Nuxa Qяza Иcraiyyя Komitяsinin (QИK) arxivdя mцhafizя olunan 1920-30cu illяrя aid iclas protokollarы bunu sцbut edir. Bu protokollardan Nuxa шяhяrinin vя bцtюvlцkdя qяzanыn elektriklяшmяsinя aid olan hissяlяrini rus dilindяn tяrcцmя edяrяk nяzяrinizя чatdыrыrыq.

Hяlя 1920-ci il iyulun 10da Hяrbi Иnqilab Komitяsi Nuxa rayon шюbяsinin rяhbяrliyi tяrяfindяn imzalanmыш bir яmrdя deyilirdi: "Шяhяrdя bir чox evlяr vя dцkanlar gecяlяr lazыmi sяviyyяdя iшыqlandыrыlmыr ki, bu da qaranlыq kцчяlяrdя hяrяkяti чяtinlяшdirir, qarяtчiliyя vя baшqa cinayяtlяrя шяrait yaradыr, cinayяtkarlarыn tanыnmasыna vя tutulmasыna mane olur. Buna gюrя dя bцtцn ev vя dцkan sahiblяrindяn tяlяb olunur ki, kцчя fonarlarыndan istifadя etmяklя lazыmi sяviyyяdя iшыqlanmaya nail olsunlar." (fond 102,

siyahы 2, saxlama vahidi 1, vяrяq 4)

Nяzяrя alsaq ki, 20-ci ildя hяlя Nuxada elektrik enerjisindяn istifadя olunmurdu, bu яmri hяyata keчirmяyin чяtinliyi aydыn olar. Qяzanыn el-si, шяhяrin iшыqlandыrыlmasы цчцn isя ilk nюvbяdя elektrik stansiyasы tikilmяli idi. Bu mяqsяdlя 1923-cц il fevralыn 20dя QИK-in nяzdindя цч nяfяrlik komissiya yaradыldы. Bu komissiya 15 gцn яrzindя Nuxada elektrik stansiyasыnыn vя idarя binasыnыn tikintisi цчцn lazыm olan xяrclяr smetasыnы vя gюrцlяcяk iшlяrin siyahыsыnы tяqdim etmяli, mцvafiq mяrkяzi orqanlar qarшыsыnda vяsait buraxыlmasы цчцn vяsadяt qaldыrmalы idi. (f.102,s.v.4,12). Mяrkяz qarшыsыnda vяsadяt qaldыrыldы, lakin, cavabыnda bildirildi ki, "Mяrkяzin Nuxada elektrik stansiyasы tikmяk цчцn vяsaiti yoxdur. Yaxшы olar ki, aksioner cяmiyyяti yaradыlsыn, 80% xцsusi kapital cяlb edilsin, maraьы olan шяxslяrя sяhmlяr satыlmaqla vяsait яldя edisin". Mяrkяzin bu tюvsiyyяsini QИK qяbul etdi vя nцfuzlu bir komissiya yaradaraq aksioner cяmiyyяtinin dяqiq nizamnamяsini hazыrlamaьы tapшыrdы (s.v.4,v.243).

Sonrakы sяnяdlяrdяn mяlum olur ki, elektrik stansiyasыnыn tikilmяsi цчцn "Kommuna" adlы cяmiyyяt yaradыlыr, bir qяdяr vяsait toplanыr, Rusiyadan, Ukraynadan mцtяxяssislяr dяvяt olunaraq stansiyanыn tяmяli qoyulur. Stansiya Kiш чayы цzяrindя inшa edilmяyя baшlanыr, hяtta Dodu vя Kiш яrazisindя stansiya цчцn ayrыlmыш

Hяmin ilin noyabrыnda mцzakirя olunan mяsяlя diqqяti cяlb edir; qeyd olunur ki, su elektrik stansiyasы чox mцrяkkяb quruluшa malikdir, onu su ilя daim tяchiz etmяk чяtin olacaq, чцnki, Kiш чayыna цmid etmяk olmaz.

Yaxшы olar ki, istilik elektrik stansiyasы tikilsin. Hяm dя meшяlяrin qыrыlmasыnыn qarшыsыnы almaq цчцn odun yanacaьыndan imtina edilsin.

Yevlax stansiyasыndan Nuxa шяhяrinя neft kяmяri чяkilsin. (s.v.5,v.152).

Bir qяdяr sonra mцhяndis Buшuyev hesabat verяrяk bildirdi ki, tapшыrыьыn 50%-i yerinя yetirilib. O tяklif edirdi ki, suyun tяzyiqini artыrmaq mяqsяdilя stansiyanыn юtцrцcц su kanalыnыn baшlanьыcыnы iki verst yuxarыdan, yяni "Laчыn qayasы"nыn qarшыsыndan gюtцrmяk lazыmdыr. Digяr mцhяndis Zvorыkin isя qeyd etdi ki, bu layihя stansiyanыn gцcцnц xeyli artыrsa da bюyцk vяsait tяlяb edir.

Nuxa шяhяri цчцn cяmi 1000 at gцcц hяrяkяt qцvvяsi bяs edir. (s.v.8,v.27).

maliyyя шюbяsinя tapшыrыq verdi ki, mцяssisяlяrя яlavя kredit ayыrsыn.

(s.v.8,v.350).

Elektrik xяtlяrinin чяkiliшi vя istifadяsi haqqы чox baha olduьuna gюrя QИK AXTШ-dan xahiш etdi ki, tariflяr 25% aшaьы salыnsыn. Eyni zamanda шяhяrin iшыqlandыrыlmasы цчцn lazыm olan 1500 rublun 1000 rublu icarяyя gюtцrцlmцш dцkan sahiblяrinin, 500 rublu isя yerli tяsяrrцfat шюbяsinin цzяrinя qoyuldu. Enerji pulunu yыьmaq цчцn bir nяfяr iшчi tяyin edildi. Xalq Maliyyя Komissarlыьыndan isя xahiш edildi ki, bцdcяdяn maliyyяlяшяn bцtцn mцяssisяlяrin elektriklяшdirilmяsi цчцn 15000 rubl ayыrsыn. (s.v.15,v.29) Чox keчmяdяn dцkan icarяdarlarы цчцn tariflяr 25% aшaьы salыndы.

Elektrik stansiyasыnыn iшindя ilk vaxtlar nюqsanlar чox idi ki, bu da tяcrцbяsizlikdяn irяli gяlirdi. Mяsяlяn, apteklяr idarяsi 1927-ci il mayыn 17-dя mяktubla QИK-я mцraciяt edяrяk elektrik stansiyasыnыn sяliqяsiz iшindяn vя enerjinin fasilяlяrlя verilmяsindяn шikayяt etmiшdi. Mayыn 25-dя st.-nыn rяisi iшя sяhlяnkar yanaшdыьыna vя st.nыn iшini pozduьuna gюrя iшdяn azad edildi.(s.v.15,v.103) Nuxada elektrik stансийасынын iшя dцшmяsi tяkcя шяhяrin deyil, bцtцnlцkdя qяzanыn iqtisadi inkiшafыna tяkan verdi. Artыq kяndlяrin dя elektriklяшdirilmяsi zяru-

АРДА Шяки филиалынын инзибати бинасы Uzun sцrяn mцbahisяlяrin nяticяsi olaraq qяrara alыndы ki, ilk nюvbяdя gцcц nisbяtяn az olan Иstilik Elektrik Stansiyasы (ИES) tikilsin.

1926-cы ilin ortalarыnda mяlumat verildi ki, elektrik stansiyasы aчыlышa hazыrdыr. Yerli tяsяrrцfat шюbяsinя gюstяriш verildi ki, шяhяrin mяrkяzi kцчя vя mяntяqяlяrindя elektrik fonarlarыnыn asыlmasыnы tяmin etsin. Hяtta avqustun 5-dя elektrik st-sы tяrяfindяn QИK-я шяhяrin iшыqlandыrыlmasы цчцn dirяklяrlя bяrabяr 110 lampa цчцn 3931 rubl hяcmindя smeta tяqdim olundu vя bu smeta tяsdiq edildi.(s.v.8,v.285).

Sentyabrыn 14-dя Nuxa Шяhяr шurasыnыn iclasыnda isя qeyd olundu ki, tikilяn ИES-in gцcц azdыr, yaxшы olar ki, birinci ipяk sяnayesi шяhяri olan Nuxanы enerji ilя tяmin etmяk цчцn Hidro Elektrik stansiyasы (HES) tikilsin.(s.v.10,v.18).

Nяhayяt 1926-cы il noyabrыn 6-da Azяrbaycan Dюvlяt Texniki Иdarяsinin rяisi Mahmudbяyov mяlumat verdi ki, Nuxa ИES-in tikintisi baшa чatmышdыr.

Qяrara alыndы ki, ilk vaxtlar axшam saat 5-dяn gecя 2-yя qяdяr enerji verilsin. 7 gцn яrzindя sahibkar maьazalarыna vя baшqa mцяssisяlяrя enerji verilmяsi tяmin edilsin. Шяhяrin iшыqlandыrыlmasы цчцn 100 lampa quraшdыrыlsыn.

Leontyev ИES-in rяisi tяyin edisin.(s.v.8,327,338) Hяmin gцn keчirilmiш Шяhяr Шurasыnыn iclasыnda isя qeyd olundu ki, Nuxada elektrik stansiyasыnыn tikilmяsi sovet hakimiyyяtinin zяhmяtkeшlяrя olan qayьыsыnы sцbut edir.(s.v.10,v.19).

Yerli bцdcяdяn maliyyяlяшяn mцяssisяlяr elektrik enerjisi pulunu юdяmяk цчцn vяsait axtarmaьa baшladыlar, чцnki cari il цчцn smeta tяrtib olunarkяn enerji sяrfi nяzяrdя tutulmamышdы. QИK

rяti yarandы. Vartaшen, Qutqaшen, Padar, Nic, Xaldan vя b. kяndlяrin elektriklяшdirilmяsi цчцn Tiflisdяn mцtяxяssislяr dяvяt olundu.

Enerjiyя tяlяbat artdыьыna gюrя HES-in tikintisi davam etdirilir, eyni zamanda aшaьы gяrginlikli elektrik xяtlяrinin чяkiliшi vя budkalarыn quraшdыrыlmasы iшi hяyata keчirilirdi. (s.v.15,v106).

1927-ci il iyunun 20-dя чoxsaylы mцraciяtlяrя яsasяn fяhlяlяrin mяnzillяrinя elektrik xяtti чяkilmяsi qяrara alыndы. Иlk olaraq 50 fяhlяnin mяnzilindя "Иliч lampasы" yandы. (s.v.15,v.120).

Dekabrыn 12-dя elektrik stansiyasы ilя tяsяrrцfat шюbяsi arasыnda maraqlы bir mцqavilя imzalandы. Mцqavilяyя gюrя шяhяrdяki elektrik xяtlяrinin tяmiri elektrik stansiyasыnыn hesabыna aparыlacaq, tяsяrrцfat шюbяsi isя hяr ayыn 10-na qяdяr enerji haqqыnы yыьыb tяhvil verяcяk; яgяr gecikdirsя 25% peniya hesablanacaq, elektrik sтансийасынын gцnahы цzцndяn шяhяrin iшыqlanmasы kяsilяrsя stansiya hяr lampa цчцn saata 5 qяpik cяrimя юdяyяcяk. (s.v.15,v.240).

Qяza Иcraiyyя Komitяsi elektrik stansiyasыnыn iшini daim nяzarяtdя saxlayыrdы. 1928-ci il iyulun 8-dя HES-in rяisi mцhяndis Varшavskinin mяsяlяsi mцzakirя edildi. Qeyd olundu ki, rяis nяinki fяhlя vя qulluqчularla, hяmчinin QИK-in gюndяrdiyi yoxlama komissiyasы ilя kobud rяftar etmiш, rяhbяr orqanlarla hesablaшmamышdыr.

Onun haqqыnda materiallar prokurorluьa verilmiш vя iшdяn чыxarыlmasы tяklif edilmiшdi. (s.v.15,v.384).

HES tikilib baшa чatdыqdan sonra QИK-in 3045 nюmrяli aktыna яsasяn ИES ehtiyatda saxlanыldы. (s.v.17,v.73).

1930-cu il noyabrыn 5-dя Nuxa HES-я Dzerjinskinin adы verildi. (s.v.21,v.12).

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 28

сящ.28

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

XЫX яsrин сону XX яsrin яvvяllяriндя Azяrbaycan tяhsili

Ращим ЩЯСЯНОВ,

Шяки Реэионал Елми Мяркязинин елми ишчиси XЫX яsrin Ы yarыsыnda Шimali Azяrbaycanыn Чar Rusiyasы tяrяfindяn iшьal edilmяsi cяmiyyяtin hяyatыnda, bir чox sahяlяrdя kюklц dяyiшikliklяr yaratdы. Чar Rusiyasы dюvrцn baшqa mцtlяqiyyяt quruluшlu monarxiyalarы kimi kцtlяvi tяhsilя maraq gюstяrmяsя dя, silki sяciyyя daшыyan tяhsil sisteminin formalaшdыrыlmasыna юnяm verirdi.

Hюkцmяt цчцn mяmurlar hazыrlamaq,sяdaqяtli qulluqчular yetiшdirmяk,aristokratik idarяetmяni daha da inkiшaf etdirmяk vя digяr dюvlяtlяrlя elm-tяhsil sahяsindя balansы qorumaq zяrurяti Rusiya imperiyasыnы bir sыra islahatlar keчirmяyя mяcbur edirdi. Rusiyanыn qabaqcыl Avropa юlkяlяri ilя yaxыn vя rяqib mцnasibяtlяri saxlamasы, юlkяnin geriliyini aradan qaldыrmaq istяyi vя kapitalizmin inkiшafы da tяhsilя olan diqqяtini artыrmasыna sяbяb olurdu.

Rusiya imperiyasыnыn iшьalчыlыq siyasяtinя baxmayaraq Шimali Azяrbaycanda xalq maarifi vя tяhsil bюyцk tяrяqqi yolu keчmiш, mяktяblяr hяm kяmiyyяt, hяmdя keyfiyyяtcя xeyli inkiшaf etmiшdir. Яvvяlcя Azяrbaycanыn qяza mяrkяzlяrindя vя шяhяrlяrdя, sonralar isя iri kяndlяrdя tяhsil verяn dюvlяt vя юzяl mяktяblяrin meydana gяlmяsi (baxmayaraq ki, onlarыn яksяriyyяti rus dilindя tяdris aparыrdы) xalqыn mяdяni hяyatыnda bюyцk canlanmaya sяbяb oldu. XЫX

яsrin 60 cы illяrindяn baшlayaraq tяшkil edilяn realnы vя klassik gimnaziyalarda tяhsil almaq sayяsindя azяrbaycanlы gяnclяrin bюyцk bir dяstяsi Rusiya vя Avropanыn qabaqcыl ali mяktяblяrindя oxumaq imkanы яldя etdilяr. Onlar ali tяhsil aldыqdan sonra bцtюvlцkdя Azяrbaycan mяdяniyyяtinin, ictimaisiyasi hяyatыn tяrяqqisi uьrunda unudulmaz xidmяtяr gюsяtrdilяr.

XЫX яsrin 70-80 cы illяrindя ya-radыlan dяmir yolu mяktяblяri, sяnяt mяktяblяri vя bazar gцnц mяktяblяri, яn baшlыcasы isя "Rus Azяrbaycan" mяktяblяrinin tяшkili яhalinin daha geniш kцtlяsinin tяhsilя cяlb edilmяsinя яlveriшli шяrait yaratdы. Oьlanlarla bяrabяr qыzlarыn da dцnyяvi tяhsil almalarы цчцn ayrыca tяhsil mцяssisяlяrinin yaradыlmasы цmumi mяdяni inkiшaf xeyli canlanыrdы.

Bцtцn bunlar яnяnяvi mяktяb vя mяdrяsяlяrin dя yenidяn qurulmasыna mцsbяt tяsir gюstяrdi.

XЫX яsr яrzindя yetiшяn mцtяrяqqi fikirli milli ziyalыlar vя ruhanilяr XX яsrin яvvяllяrindя artыq tяhsilin bцtцn aьыrlыьыnы юz цzяrlяrindя чox bюyцk uьurla daшыmaьы bacarыrdыlar.

XЫX яsrin яvvяllяrindя Rusiyada xalq maarifi iшini xeyli irяliyя aparan mяktяb islahatы keчirildi.

1822 ci ildя Xalq Maarif Nazirliyi tяsis edildi. Бununla da mяktяblяrin idarя edilmяsi mяrkяzlяшdirildi.

1828 ci ildя Zaqafqaziya mяktяblяrinin ilk nizamnamяsinin tяsdiq edilmяsi ilя azяrbaycanda qяza mяktяblяrinin яsasы qoyuldu Nizamnamяyя gюrя,bu mяktяblяrin Gяncя, Nuxa, Шuшa, Шamaxы, Quba, Bakы, Naxчыvan vя Ordubad шяhяrlяrindя vя Qazax distansiyasыnda aчыlmasы qяrara alыnыrdы. Qяza mяktяblяrinin mяqsяdi yerlяrdя ilkin savad vermяk vя rus dilini yaymaq idi. Иki sinifdяn ibarяt olan qяza mяktяblяrinin tяdris planыna шяriяt, qiraяt, hцsnцxяt, hesab, rus dili vя yerli dillяr daxil edilmiшdi.

Qяza mяktяblяrinin hяr birinin illik xяrci яskinas ilя 3800 manat olub,xяzinяdяn юdяnilirdi.

Azяrbaycan яrazisindя ilk qяza mяktяbi Шuшada 1830 cu ildя dekabыrыn 30 da aчыldы.

1831 ci ildя dekabrыn 30 da Nuxada, 1832 ci ildя Bakыda, 1833 cц ildя Gяncяdя qяza mяktяblяri tяsisi edildi.

Yerli яhali mяktяblяrя bюyцk rяьbяt bяslяyirdi. Яhali tяrяfindяn Шuшa mяktяbi цчцn gцmцш pul ilя 5235 manat 16 qяpik, Nuxa mяktяbi цчцn 4613 manat 44 qяpik pul toplanmышdы.

1853 cц ildя Qafqaz mяktяbяri haqda yeni nizamnamя qяbul edildi. Bu sяnяddя Quba, Lяnkяran vя Ordubadda яvvяlki nizamnamяlяrdя nяzяrdя tutlan qяza mяktяbi яvяzinя ibtidai mяktяb tяsis etmяk, Шamaxыda qяza mяktяbini dюrdsinifli ali ibtidai mяktяbя чevirmяk nяzяrdя tutulurdu.Ancaq nizamnamяdя Nuxada ibtidai mяktяb yaradыlmasы nяzяrdя tutulmurdu. XЫX ikinci yarыsыnda Bazar gцnц mяkяtblяri юzцnяmяxsusluьu ilя seчilirdi. Burada tяhsil alanlarыn яsasыnы yaшlыlar tяшkil edirdi. Bu mяktыblяrdя tяhsil mцddяti bir il чяkirdi. Bazar gцnц mяktяblяrindя oxu, yazы юyrяdilirdi. Bu mяktяblяr шяhяr mяktяblяrinin nяzdindя yerlяшir vя hяm Rus hяm dя Azяrbaycan sektorlarы mюvcud idi.Bazar gцnц mяktяblяri adыndan primitiv gюrцnsя dя, 1896 cы ildя Nijni Novqorodda aчыlmыш Цmumrusiya sяrgisi tяrяfindяn naliyyяtlяrinя gюrя ЫV dяrcяlяi diploma layiq gюrцлmцшdцr. Иlk Bazar gцnц mяkяblяri 1895 cildяn fяaliyyяtя baшlamышdыr.

XЫX яsrin birinci yarыsыndan etibarяn Nuxada ipяk istehsalы sцrяtlя artmaqda idi. 1829-cu ildя Xanabad manifakturasыnыn fяaliyyяt baшlamasы ipяk istehsalыnыn coшqun inkiшafыnы gюstяrяn faktordur.Hяmin dюvrdя Чar Rusiyasы ipяkчilikdяn gяlяn gяliri olduqca yцksяk qiymяtlяndirir vя bu sahяdя ixtisaslы kadrlarыn formalaшdыrыlmasы цzrя mцяyyяn iшlяr gюrцrdц. 1843 cц ildя Nuxada yaradlыlan Tяcrцbi ipяkчilik mяktяbi buna sцbut ola bilяr.

Mяktяb fяaliyyяtя baшlayanda buraya 236 шagird qяbul edilmiш,bunlardan 117-ъi mяktяbi uьurla bitirmiшdir. Nuxada Tяcrцbi ipяkчilik mяktяbi 20 ilдяn artыq fяaliyyяt gюstяrmiшdir. Hяtta Nuxa шяhяr mяktяbinin nяzdindя ipяkчilik шюbяsi dя fяaliyyяt gюstяrirdi.

Azяrbaycanda шяhяr mяktяblяrinin aчыlmasы da, XЫX яsrin ЫЫ yarыsыna tяsadцf edir. 1872-ci il "Tяhsil яsasnamяsi"ndяn sonra bir шox qяzalarda pullu шяhяr mяktяblяri fяaliyyяtя baшladы. Nuxada шяhяr mяktяbi 1877 ci ildя yaradыlmышdыr.

XЫX яsrin ikinci yarыsыnda

Чar hюkцmяti rus-Azяrbaycan mяktяblяrinin aчыlmasыna start verdi.

Mяqsяd azяrbaycanlыlarы orta mяktяbя hazыrlamaq idi. Иlk rus-Azяrbaycan mяktяbi Bakыda 1887-ci ilдя H.Mahmudbяyov vя S.M.Qяnizadя tяrяfindяn yaradыlmышdыr. Nuxada rus-Azяrbaycan mяktяblяri bir az gec 1896-cы ildя yaradыldы.

Bu dюvrdя qыz mяktяblяrinin aчыlmasы olduqca mцtяrяqqi hal sayыla bilяr. Чцnki яsrlяr boyu xalqыmыzыn qыz юvlяdlarыnыn bюyцk bir hissяsi mяktяb oxumaq qыraьa, yazыb oxumaьы bele bacarmamышlar.

XЫX яsrin ikinci yarыsыnda Bakыda, Gяncяdя olduьu kimi Nuxadada qыz mяktяbi yaradыldы. Nuxada ilk qыz mяktяbini Шяfiqя Яfяndizadя 1894 cц ildя aчmышdыr. Qыz mяktяblяrinin aчыlmasы xalqыmыzыn qыz юvladlarыnыn maariflяnmяsi, onlarыn cяmiyyяtdя layiqli yer tutmasы yolunda uьurlu bir addыm idi.

XЫX яsrin ikinci yarыsыnda юlkя яrazisindя "Mцsяlman mяktяblяri" adlы tяhsil ocaqlarы fяaliyyяtя baшladы. Nuxada bele tipli mяktяblяr 1850-ci ildяn yaradыlmышdыr. Nuxadakы "Mцsяlman mяktяbindя" 1854 cц ildя 7 шagird tяhsil alыrdы. Bu isя onu gostяrir ki,mяkяtbin fяaliyyяti qяnaяtbяxш deyildi. Sяbяb isя maddi чяtinliklяr vя pedaqoji kadr чatышmazlыьыnы gюstяrmяk olar. Юlkяmizяdя tяhisl sahя-

sindя olan яn bюyцk problemlяrdяn biri dя, pedaqoji kadrlarыn чatышmazlыьы idi. XVЫЫ яsrin ЫЫ yarыsы Sяfяvilяr dюvlяtinin dяrin tяnяzzцlц dюvrцndя tяhsildя yaшanan problemlяr, dцnyяvi tяhsilin kюlgяdя qalmasы , XVЫЫЫ яsrin ЫЫ yarыsыnda Azяrbyacanda xanlыqlar dюvrц vя feodal pяrakяndяliyini tяhsil sahяsindя olan bu geriliyin яsas sяbяbi kimi gюtцrmяk olar.Dцzdцr hяmin dюvrlяrdя Azяrbaycanda mяscidlяr, mяdrяsяlяr vя mollaxanalar mюvcud idi.

Ancaq burada olan tяhsil demяk olarki dцnyяvi sяciyyя daшыmыrdы.

Razыlaшmaq lazыmdыr ki, orta яsrlяrdя olan, dini sяciyyя daшыyan mollaxanalar vя mяdrяrsяlяr XVЫЫ яsrdяn etibarяn dцnya standartlarыna cavab vermirdi. Hяmin gerilяmя isя яsasяn юzцnц XЫX яsrdяn bцruzя vermiшdi. Buna gюrя dя pedaqoji kadr чatышmazlыьы tяhsil sahяsinin inkiшafыnda maneя olaraq qalыrdы. Pedaqoji kardlarыn azlыьы яn чox xalq mяktяblяrindя юzцnц biruzя verirdi. Buna gюrя dя 80-cы illяrdяn etibarяn xalq mяktяblяrinя olan etiyacы юdяmяk цчцn шяhяr mяktяblяri nяzdindя qыsa mцddяtli kurslar tяшkil edildi. Kяnd mяktяblяri яsasяn яhalinin vяsaiti hesabыna yaradыlыrdы. Hяmin mяktяblяr dя яsasяn XЫX яsrin ЫЫ yarыsыnda fяaliyyяtя baшlamышdыr.

XЫX яsrin ЫЫ yarыsыnda Nuxa qяzasыnda yaradыlan kяnd mяktяblяri Kяndlяr Qurtqaшen Vяndam Xaчmaz Padar Gюynцk Qoxmuq Vartaшen Bum NИc Yaqublu Aьpilя kяnd Gюybulaq Daшbulaq

Yaradыlma tarixlяri 12.09.1882 30.10.1883 28.101883 01.11.1883 1884 1884 1887 1890 29.09.1889 30.091898 30.091898 01.10.1898 02.10.1898

Vяtяnimiz яbяdi sevgilimizdir

Дяйанят ЕЛМАНСОЙ, Шяki Regional Debat Mяrkяzinin рящбяри

30 iyun 2013-cц ildя Шяkidя Bяxtiyar Vahabzadя adыna parkda Шяki Шяhяr Gяnclяr vя Иdman Иdarяsi, Шяki Regional Debat Mяrkяzinin dяstяyi, Шяki Kreativ Gяnclяr Klubunun tяшkilatчыlыьы ilя "Milli Fleшmob" layihяsi чяrчivяsindя 30 iyun "Sevgililяr gцnц"nя hяsr olunan "Vяtяnimiz яbяdi sevgilimizdir" adlы fleшmob keчirilib.

Fleшmobun keчirilmяsindя mяqsяd Azяrbaycanda 30 iyun "Sevgililяr gцnц"nц vя vяtяnimizя, torpaьыmыza, bayraьыmыza olan sevgini gяnclяrimizя tяbliь etmяkdir. Fleшmob zamanы iшtirakчыlar яllяrindя Azяrbaycanыn bцtцn шяhяr vя rayonlarыnыn adlarы yazыlan

plakatlar tutmaqla, hяmчinin Azяrbaycanыn dюvlяt atributu - bayraьыmыzы meydana gяtirmяklя яtrafdakы insanlarыn diqqяtini cяlb edя biliblяr. Sosial шяbяkяlяrdя dя fleшmob virtual olaraq davam etdirilib vя sevgililяr gцnцnя hяsr olunan "Vяtяnimiz яbяdi sevgilimizdir" haшtaqыyla bir sыra mяlumatlar paylaшыlыb. Цmumiyyяtlя bir il mцddяtindя hяyata keчirilяcяk "Milli fleшmob" layihяsinin mяqsяdi milli mяnяvi vя maddi dяyяrlяrimizin tяbliьi, gяnclяr arasыnda milli adяt-яnяnяlяrя, milli olan hяr bir sяrvяtimizя maraьыn artыrыlmasы vя onun yцksяk sяviyyяdя tяbliьidir. Layihяnin icrasыna mart ayыndan baшlanыlыb vя artыq mart ayыnыn 19da "Novruz fleшmobu" keчirilib. Burada milli geyimlяrimiz, milli rяqsimiz olan Yallы Halay rяqsi, milli musiqi alяtlяrimizdяn olan naьara, zurna fleшmob vasitяsilя tяbliь olunub. Чox bюyцk maraqla qarшыlanan ilk fleшmob insanlar tяrяfindяn bяyяnilib vя layihя чяrчivяsindя qarшыdakы aylarda davam etdirilmяsi nяzяrdя tutulur. Layihяnin rяhbяri Шяki Kreativ Gяnclяr Klubunun direktoru Kюnцl Kяrimovadыr. Vя onun sюzlяrinя gюrя, "Bu gцn gяnclяrя nяyisя tяbliь etmяk цчцn tяlim, konfrans, dяyirmi masalarыn keчirilmяsi kюhnяlmiш bir versiyadыr vя fleшmobun bir vasitя olaraq seчilmяsi dя mяqsяdli bir шяkildя, insanlarы maraqlandыrmaq, onlara darыxdыrыcы olmayan vя qeyri-adi bir цsulla шцuraltыna mesaj шяklindя gюndяrmяkdir. Hal-hazыrda layihя чяrчivяsindя 2 fleшmob keчirilib. Ancaq

qarшыdakы aylarda Шяki шяhяrinin яhalisini daha maraqlы fleшmoblar gюzlяyir.

Biz layihяmizin шцarы olaraq Cяnab Prezidentimizin чox vacib bir sitatыnы seчmiшik. Prezidentimizin belя bir ifadяsi var: "Biz Avropa mяdяniyyяtinя hюrmяtlя yanaшыrыq, lakin bizim milli dяyяrlяrimiz hяr шeydяn цstцndцr". Bu gцn fleшmoblar Avropa mяdяniyyяtinin, adяt-яnяnяlяrinin, Avropa geyimlяrinin tяbliьi ilя mяшьul olur, buna qarшы deyilik, ancaq biz dя Шяki gяncliyi olaraq milli olan hяr bir dяyяrlяrimizi mяhz fleшmob vasitяsilя tяbliь etdirmяyi vяzifя borcumuz hesab edirik."

Sual oluna bilяr ki, fleшmob

nяdir? Fleшmob "flesmob" (ing. flash mob - flash - an; ani parыltы; mob - kцtlя, "ani toplanan kцtlя", "toplumun parыltыsы" ) - kцtlяvi bir qrup gяncin ("mobberlяr") ani surяtdя яvvяldяn danышыlan yerdя toplaшaraq, kцtlяvi aksiya keчirmяsi, danышыlan hяrяkяtin edilmяsi vя hяmin yerdяn tez ayrыlmalarы. Fleшmob internet hadisяsi olduьu цчцn, iшtirakчыlar fleшmobun keчiri-lя-cяyi zaman vя mяkan barяdя яvvяlcяdяn internet vasitяsi ilя mяlumatы alыrlar.

Fleшmobun яsas cяhяtlяrindяn biri odu ki, bцtцn dцnya mobberlяrinin яmяl etmяli olduьu цmumi qaydalarы var. Иlk юncя mobberlяr fleшmobun maraqlы vя

gюzlяnilmяz olmasы цчцn aksiyanыn tяшkil olunacaьы yerя яvvяlcяdяn gяlmяmяlidirlяr. Onlar tяsadцfi, yoldan keчяn, hяtta tanыdыqlarы insanlarы da tanыmayan tяяssцratы yaratmalы, qяfildяn peyda olub fleшmobu keчirib sakitcя юz yollarыna davam etmяlidirlяr.

Fleшmobun ssenarisi maraqlы vя qeyriadi olmalы, яvvяlki aksiyalarы tam olaraq tяkrarlamamalыdыr. Kяnardan seyr edяn tamaшaчыlar elя dцшцnmяlidirlяr ki,bu hяrяktlяrin xцsusi mяnasы var, sadяcя onlar tapmaqda чяtinlik чяkirlяr, aksiyanыn tяяccцblц hissяsi dя elя budur.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 29

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ЙЕНИ КИТАБЛАР

M.Я. Rяsulzadяnin яsяrlяrinin ЫV cildi

Professor Шirmяmmяd Hцseynovun illяr boyu axtarышlarыnыn nяticяsi olaraq gюrkяmli ictimai-siyasi vя dюvlяt xadimi M.Я.Rяsulzadяnin яsяrlяrinin toplandыьы cildlяr bir-birinin ardыnca iшыq цzц gюrmяkdяdir.

Mяlum olduьu kimi M.Я.Rяsulzadя istiqlal ideologiyasыnыn bir sыra mцhцm nяzяri яsaslarыnы yaratmaqla kifayяtlяmяmiш, hяm dя bu ideologiyanыn nяzяriyyя, anlayышlar halыndan gerчяkliyя чevrilmяsi цчцn яmяli fяaliyyяt gюstяrmiшdir.

Yenicя чapdan чыxmыш ЫV cild M.Я.Rяsulzadяnin 1917-ci ilin yanvar ayыndan 1918-ci ilin aprel ayыna qяdяr qяlяmя aldыьы yazыlarыnыn, qurultay, yыьыncaq vя mitinqlяrdяki nitq vя чыxышlarыnыn mяtbuatda, яsasяn "Aчыq sюz " qяzetinin mцxtяlif saylarыnda dяrc olunmuш mяtnlяri daxil edilmiшdir.

Bu dюvr tarixin sonrakы ge-

diшinя яhяmiyyяtli tяsir gюstяrяn hadisяlяrlя zяngin olmuшdur. Ы Dцnya mцharibяsinin tюrяtdiyi fяlakяtlяrin miqyasыnыn daha da geniшlяnmяsi 1917-ci ilin fevralыnda Rusiyada burjua-demokratik inqilabы ilя nяticяlяnmiш, mцtlяqiyyяt цsuli-idarяsi devrilmiшdir. Hяmin ilin payыzыnda bolшeviklяr чevriliш edяrяk proletar diktaturasы quracaqlarыnы bяyan etdilяr. Fevral inqilabы nя qяdяr mяntiqi idisя, oktyabr чevriliшi bir o qяdяr gюzlяnilmяz idi. Bolшeviklяrin rяhbяri Lenin bildirmiшdi ki, proletar diktaturasы qan tюkmяklя vя qan tюkmяdяn aparыlan mцbarizяdir. Amma onlar birinci vasitяyя daha чox цstцnlцk vermiшdilяr. S. Шaumyanыn Bakыda qurduьu qanlы rejim buna bariz nцmunяdir.

Bцtцn bu hadisяlяr Rusiya imperiyasыnыn tяrkib hissяsi olan Azяrbaycanda da mцxtяlif forma vя mяzmunda юzцnц bцruzя vermiш, xalqыmыzыn tarixi taleyinя mцhцm tяsir gюstяrmiшdir.

M.Я.Rяsulzadяnin o zaman qяlяmя aldыьы vя ЫV cilddя daxil edilmiш яsяrlяri hяmin dюvrdя baш verяn tarixi hadisяlяrin mahiyyяtini dяrk etmяk цчцn mцstяsna яhяmiyyяt kяsb edir.

Mяtnlяri araшdыrыb toplayanы, яrяb яlifbasыndan latыn qrafikasыna чevirяni, юn sюzцn mцяllifi vя lцьяtin tяrtibчisi Шirmяmmяd Hцseynovdur.

сящ.29

Иpяkчi- 80 , Шяkinin sяsi- 20 2013-ъц илдя Шякинин “ИПЯКЧИ” гязетинин 80, “ШЯКИНИН СЯСИ” гязетинин ися 20 йашы тамам олур. "Иpяkчi" qяzeti 1933-cu ilin 13 mart tarixindя nяшrя baшlamышdыr. Иlk redaktoru Rяsul Rяsullu idi.

Bюyцk Vяtяn Mцharibяsi illяrindя - 1943-cц ildя, "Иpяkчi"nin nяшri mцvяqqяti olaraq dayandыrыlsa da, mцharibяdяn sonra - 1956-cы ildя, yenidяn bяrpa edilmiшdir. Bu qяzet hal-hazыrda respublikamыzda nяшri davam edяn sonuncu чoxtirajlы (sovet dюvrцndя mцяssisя qяzetlяri belя adlanыrdы) vя yeganя fяhlя qяzetidir.

1983-cц ildя "Иpяkчi" qяzeti 50 ilik yubileyi mцnasibяti ilя Azяrbaycan SSR Ali Sovetinin Fяxri Fяrmanы ilя tяltif edilmiшdir. "Иpяkчi"nin 60 illik yubileyi mцnasibяti ilя isя o vaxtkы prezident, mяrhum Heydяr Яliyev, шяxsяn, qяzetin redaksiyasыna tяbrik mяktubu gюndяrmiшdir. 2010-cu ildяn internetdя "Иpяkчi" qяzetinin saytы da fяaliyyяt gюstяrir. Saytda hяmin ildяn baшlamaqla qяzetin bцtцn saylarыnыn PDF vя Flяш/PDF variantlarы yerlяшdirilmяkdяdir. “Шякинин сяси” гязети ися Milli Qurtuluш gцnцndя - 1993-cц il iyunун 15-дя юзцнцн илк сайыны бурахмышдыр. Щяр ики гязетин редактору олан Айдын Мяммядову йубилейляр мцнасибятиля тябрик едир, она мющкям ъан саьлыьы вя даща бюйцк йарадыъылыг уьурлары арзулайырыг.

Шяки Бялядиййясинин коллективи.

Шяkinin web еnsiklopediyasы www.sheki.biz vя www.irsimiz.com Aslan ЯЛИШАЩОЬЛУ Вeb studiyasы rяhbяri

Hazыrda Azяrbaycanыn beynяlxalq internet шяbяkяsindя чoxlu sayda internet sяhifяsi vardыr. Bu sяhifяlяrin regionlarыn payыna dцшяn hissяsi demяk olar ki, чох ъцзидир. Dцnya sяviy-

"Шяkinin интернет еnsiklopediyasы" "Hяdяf" veb studiyasы ilя "S Group" reklam vя di-zayn xidmяtlяrinin birgя лайищясидир. Веб енсиклопедийанын йарадылмасында мяqsяd Azяrbaycanыn qяdim diyarы olan Шяkiyя aid bцtцn mяlumatlarы bir интернет сайтында toplamaq vя internet истифадячиляриня чatdыrmaqdыr. Eyni zamanda Шяkinin gюrkяmli шяxsiyyяtlяri vя mцxtяlif sahяlяrdя чalышmыш, tanыnmыш xadimlяri ilя internet oxucusunu tanыш etmяyi qarшыmыza mяqsяd qoymuшuq.

Иctimai-siyasi fikir tariximizi yorulmadan araшdыran bu mцdrik elm xadimini belя bir epitetlя sяciyyяlяndirmяkdяn юzцmц saxlaya bilmirяm: “Шirmяmmяd Hцseynov - Иctimai-siyasi fikir xяzinяmizin bяnzяrsiz sяrrafы.”

Hябибулла MАНАФЛЫ

ДЙП хябярляри "Yol hяrяkяtinin tяhlцkяsizliyinin tяmin edilmяsi sahяsindя яlavя tяdbirlяrя dair" Tural NИФТАЛЫЙЕВ,

Шяki ШRPШ DYPB-ninYPX-nin baш inspektoru, пolis leytnantы Azяrbaycan Respublikasыnыn Prezidenti, Ali Baш komandan cяnab Иlham Яliyevin hяyata keчirdiyi uьurlu iqtisadi islahatlar kursu nяticяsindя юlkяdя яlveriшli investisiya mцhiti inkiшaf edяrяk яhalinin maddi rifah halы ilbяil yaxшыlaшдырmышдыр. Тяkcя 2013-cц ilin юtяn 6 ayы яrzindя юlkяyя 47 mindяn artыq nяqliyyat vasitяsi idxal edilmiшdir. Hяr il юlkяyя on minlяnlяrlя avto-nяqliyyat vasitяsinin gяtirilmяsi nяqliyyat parkыnыn sayыnыn artmasыna vя respublikanыn avtomobil yollarыnda xцsusяn yay aylarыnda hяrяkяt intensivliyinin xeyli yцksяlmяsinя sяbяb olmuшdur. Yol hяrяkяtinя nяzarяt iшinin tяkminlяшdirilmяsi sahяsindя gюrцlяn tяdbirlяr нятиъясиндя bцtюvlцkdя qяzalыьыn vяziyyяti nяzarяtdя saxlanыlsa da, tяhlillяr йол щярякяти qaydalarыnы pozmaqla щярякятин диэяр iшtirakчыlarыna tяhlцkяli шяrait yaradан сцрцъцлярин щяля дя кифайят гядяр олдуьуну эюстярир. Тяhlцkяsizlik kяmяrlяrindяn istifadя olunmamasы isя qяzalarыn aьыrlыq dяrяcяsini daha da artыrыr. Bunларын nяticяsidir ki, cari ilin юtяn 6 ayы яrzindя respublika яrazisindя baш vermiш yol-nяqliyyat hadisяляринdя 556 nяfяr hяlak olmuшdur вя bu da юtяn ilin mцvafiq dюvrц ilя

mцqayisяdя 27,5% чoxdur.

Qeyd olunanlar nяqliyyat vasitяlяrinin tяhlцkяsiz vя fasilяsiz hяrяkяtinin tяшkili, yol hяrяkяti ilя baьlы insanlarыn hяyat vя saьlamlыьыnыn qяzalardan qorunmasы sahяsindя tяdbirlяrin geniшlяndirilmяsini, юlцmlя nяticяlяnяn aьыr yol-nяqliyyat hadisяlяrinin qarшыsыnыn alыnmasы istiqamяtindя proflaktiki tяdbirlяrin effektivliyinin yцksяldilmяsini zяruri edir.

Bu mяqsяdlя, DИN-nin яmr vя gюstяriшlяrinя яsasяn respublikanыn hяr yerindя olduьu kimi Шяki ШRPШ Dюvlяt Yol Polisi Bюlmяsi dя Иyul ayыnda рeydlяrя start verdi.

Reydlяrin keчirilmяsinя polisin digяr xidmяt sahяlяri, o cцmlяdяn post-patrul xidmяtinin яmяkdaшlarы, hяkim-narkoloq, KИV nцmayяndяlяri (Шяki Kanal S) cяlb olunmaqla, bu reydlяr oktyabr ayыnыn 1-dяk davam edяcяkdir. Шяki Dюvlяt Yol Polisi sцrцcцlяrin qяzalarыn baш vermяsinя birbaшa tяsir gюstяrяn qayda pozuntularыna, o cцmlяdяn nяqliyyat vasitяlяrini sяrxoш vяziyyяtdя idarя edilmяsi, mцяyyяn olunmuш surяt hяddini aшыrmasы, юtmя вя manevr qaydalarыnыn pozulmasы, yolayrыcыlarыn keчilmяsi qaydalarыnыn pozulmasы, цmumiyyяtlя bцtцn nюv yol hяrяkяti qaydalarыnыn pozulmasыna qarшы mцbarizяni gцclяndirяcяkdir.

Buna gюrя dя, bцtцn sцrцcцlяri yol hяrяkяti qaydalarыna riayяt etmяyя чaьыrыrыq!

Редаксийа щейяти (солдан саьа) - Aydыn Mяmmяdov, Шahin Abdulhяmidov, Abbas Bяxtiyarov, Шahid Mяmmяdkяrimov, Maqsud Mustafayev, Vaqif Kяrimov, Murad Nяbibяyov вя Aslan Яliшahoьlu yяsindя, gцndяlik mяtbuatla (qяzet, jurnal vя s.) mцqayisяdя internet mяtbuatыnыn яn чox oxunaqlы olduьunu vя internet istifadячilяrinin sayыnыn sцrяtlя artmasыnы nяzяrя alsaq, bu sahяnin Azяrbaycanda daha da inkiшaf etdirilmяsinin vacib olduьunu gюrцrцk. Eyni zamanda bu интернет Azяrbaycanыn mцxtяlif sahяlяrdя (tarix, iqtisadiyyat, mяdяniyyяt, маариф, сящиййя, яdяbiyyat, idman vя s.) tяbliьindя bюyцk rol oynaya bilяr.

Bu baxыmdan bu ensiklopediya vasitяsi ilя Шяkinin tarixini, iqtisadiyyatыnы, mяdяniyyяtini, яdяbiyyatыnы, idmanыnы, turizmini, gюrkяmli шяxsiyyяtlrini vя s. geniш miqyasda tяbliь edя bilяrik. Иndiyя kimi Шяki haqqыnda mцxtяlif veb sяhifяlяrdя vя mцxtяlif kitablarda yazыlmыш qiymяtli mяlumatlarы ensiklopediya шяklindя cяmlяmяk mяqsяdяuyьundur.

Eyni zamanda, indiyя kimi sюzцgedяn mяnbяlяrdя haqqыnda heч bir mяlumat olmayan, bir nюv unudulмуш тарихимизи, ziyalыlarымызы, gюrkяmli шяxsиййятляри tapmaq vя ensiklopediyaya яlavя etmяk мцмкцндцр. Щюрмятли охуъулар! Щялялик щазырлыг мярщялясиндя олан бu sяhifя haqqыnda istяk vя tяkliflяrinizi bizimlя paylaшsanыz mяmnun olarыq. Щямчинин ensiklopediyada adыnы gюrmяk istяdiyiniz Шяkililяr haqqыnda bizя mяlumat verя bilяrsiniz.

Bizimlя, info@sheki.biz vя info@irsimiz.com elektron цnvanlarы vasitяsi ilя яlaqя saxlamaq mцmkцndцr. Xatыrladaq ki, gюndяrdiyiniz mяlumatlar, bu лайищянин - Веб енсиклопедийанын redaksiya heyяtinя tяqdim olunacaq vя onlarыn rяylяri яsasыnda sяhifяyя yerlяшdirilяcяkdir. Енсиклопедийанын рedaksiya heyяti: Abbas Bяxti-

yarov (Araшdыrmaчы, шair, folklorшцnas), Aydыn Mяmmяdov ("Иpяkчi" vя "Шяkinin sяsi" qяzetlяrinin redaktoru), Maqsud Mustafayev (Filoloq, pedaqoq), Murad Nяbibяyov ("Шяki bяlяdiyyяsi" qяzetinin baш redaktoru), Шahid Mяmmяdkяrimov (Шair, publicist) вя Vaqif Kяrimov (Mяdяniyyяtшцnas), идейа mцяlliflяri ися Aslan Яliшahoьlu (2009 cu il "Sanalыn Krallarыndan" (Tцrkiyя) internet mцsabiqяsinin, 2010 cu il "Zolotoy Sayt" (Ukrayna) internet mцsabiqяsinin, 2010, 2011, 2012 ci illяri "Netty" Milli Иnternet Mцsabiqяsinin mцkafatчыsы, Шяki veb mяktяbinin qurucularыndan biri, "Hяdяf" vebstudiyasыnыn rяhbяri) вя Шahin Abdulhяmidovдур (Шякиdя keчirilяn mцxtяlif tяdbir vя dюvlяt яhяmiyyяtli gцnlяrdя, шяhяrin dekorasiya vя bяzяdilmяsindя xцsusi xidmяtlяri olan "S Qrup" Reklam vя Dizayn Xidmяtlяrinin rяhbяri, Azяrbaycan Reklamчыlar Иttifaqыnыn цzvц).

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 30

сящ.30

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

Tяsadцfi ortaq САТИРИК НЕКАЙЯ Эцnяш sonuncu шцalarыnы yыьышdыrыb batmaqda idi. Fяrrux fikirlifikirli iшdяn qayыdыrdы. O, kцчя qapыsыnы aчmaq цчцn яlini dяstяyя uzatdы.

O, biri tяrяfdяn hяyat yoldaшы Gцlafяt qapыnы aчdыьы цчцn яli boшa чыxdы. Az qalmышdы ki, цzц aшaьы dцшsцn, Gцlafяt onu bir tяhяr tutub saxladl: - Qurban olum, a kiшi, - dedi - baшыna bir iш gяlsя neylяyяrdik?

Fяrrux hirslяndi: - Az, niyя qaxыlыb evindя oturmursan ki, mяnim dя яlim boшa чыxыr.?

- Neylяyim, a kiшi, bilirяm iшdяn qayыdan vaxtыndы. Яl-цzцnц yuyan kimi чay istяyяcяksяn. Samavarы qaynadыb, sцfrяni aчmышam. Иstяyirdim чayniki yaxalayыm, dяmlяyim. Gюrdцm quru чayыmыz qurtarыb.

Qaчыrdыm qonшumuz Sяlimя xaladan bircя dяmlik чay alыm, qarшыma чыxdыn.

Fяrrux dinmяdi, baшыnы aшaьы saldы. Gцlafяt Sяlimя xalagilя qaчdы, o, isя evя keчmяdi, mцqяssir uшaqlar kimi qayыdыb kцчя qapыsы ilя darvazanыn arasыnda dцzяltdiyi oturacaqda яylяшdi vя baшыnы yыrьalayayыrьalaya юz-юzцnя pычыldadы: - Sяn Allah, iшя bax da!

Gцn чыxmamыш iшя get, gцn batandan sonra qayыt, arvad da getsin qonшuya bir dяmlik quru чay almaьa, adыnы da "Usta Fяrrux" - deyib чaьыrsыnlar. Sяn dя elя zяnn elя ki, kiшisяn. Tцfu... Sяnin zatыna lяnяt, a belя zamяnя...

Bu an maшыn sяsi gяldi.

Fяrrux baшыnы qaldыrыb sяs gяlяn sяmtя baxdы. Gяlяn yцk maшыnы idi.

Maшыn Fяrruxdan bir az aralы dayandы. Kabinяdяn iki nяfяr dцшцb onun yanыna qaчdы. Fяrrux onlarы tanыdы.

Onun iш yoldaшlarы idilяr. Biri kяrpickяsяn Nurяli (Иш vaxtыndan sonra vя istirahяt gцnlяri qapыlarda чiy kяrpic kяsdiyi цчцn ona kяrpiчkяsяn deyяrdilяr) o biri iш icraчыsы xяsis Rяsul idi.

Onlar Fяrruьu gюrяn kimi salamsыzkяlamsыz dedilяr: - Fяrrux, bu yol hara чыxыr?

Fяrrux tяяccцblя onlara baxыb: - Burdan o yana maшыn yolu yoxdur. Nя olub axы?

Xяsis Rяsul Fяrruьa bir sюz demяdi. Onunla mяslяhtlяшmяdяn qaчdы hяyяtя. Darvazanы aчdы, яllяrini yellяyя-yellяyя sцrцcцnцn цstцnя qышqыrdы: - Я, ver iчяri!

Sцrцcц motoru sюndцrmяmiшdi. Maшыnы cяld hяrяkяtlя darvazadan hяyяtя saldы. Xяsis Rяsul bir gюz qыrpыmыnda darvazanы baьladы.

Kяrpickяsяn Nurяli ayaьы ilя darvazanыn aьzыndakы maшыn izlяrini itirmяyя чalышdы. Bцtцn bunlar elя ardыcыllыqla yerinя yetirilirdi ki, sanki яvvяlcяdяn hяr bir iш dцшцnцlmцш, hяr kяsin юhdяsinя dцшяn vяzifя bюlцшdцrцlmцшdц.

Fяrrux юzцnц itirmiшdi. Яllяri qoynunda bцtцn olanlara, heч nя anlamadan tamaшa edirdi. Nяhayяt hяyяcanla dillяndi.: - Я, Rяsul kiшi, sяn o bir olan Allah, de gюrцm bu nя hяngamяdir?

Rяsul kiшi birdяn-birя mяtlяbя keчmяdi, yaьlы dilini iчы saldы: - Ay Fяrrux, ay qadan alыm, я, adamыn evinя gяlяndя "Xoш gяlmisяn" deyяrlяr. qonaq istяmirsяn? Gяlmiшik sizя dя. Юzzцm юlцm, ballalarыmыn canы цчцn dilimiz- aьzыmыz quruyub. Sяn Allah bir stяkan чaya dяvяt elя, oturaq, nяfяsimizi dяrяk sonra rahat-rahat danышaq, mяslяhяtlяшяk. Bir dя, sяn mяnim canыm, чюlя bax gюr o kяrpickяsяn Nurяli harda qaldы, de gяlsin iчяri.

Fяrrux yenя sяbrini basdы, qapыnы aralayыb Nurяlini sяslяdi.

Nurяli: - Gяldim, gяldim - deyяdeyя qaчыb Rяsulun yanыnda dayandы.

Elя bu vaxt balaca qapы ehmalca aчыldы. Xяsis Rяsulun da, Nurяlinin dя, sцrцcцnцn dя qaчmыш bяnizlяri daha da aьardы. Bir-birlяrinя qыsыldыlar. Gцlafяtin gяldiyini gюrцb bir az rahatlandыlar.

Gцlafяt чaьrыlmamыш qonaq-lara: - Xoш gяlmisiniz! - deyib цzцnц Fяrruxa чevirdi. Elя bil baxышlarы ilя onlarыn nя цчцn gяldiyini xяbяr almaq istяyirdi.

Fяrrux ehmalca чiyinlяrini чяkdi vя Gцlafяtin яlindя kaьыza

bцkцlmцш quru чayы gюrцb цrяklяndi: - Dayanma, arvad, tez elя hяyяtdяki stolun цstцnя sцfrя sal, чay gяtir. Allahdan xeyirlisi gюrяk baшыmыza nя iш gяlir.

Xяsis Rяsul: - Fяrrux, я sяn nя yaxшы adamsanmыш, я... Иndiyя qяdяr sяni tanыmamышыq, яsl dost, qardaш adamsanmыш, Allah sяnin nя niyyяtin var ona чatdыrsыn, belя balalarыndan gцvяnяsяn! Sяni neylяyim, necя elяyim demяyяsяn. Belя dolasan, boшalmayasan.

Xяsis Rяsulun alqышlarыnы eшidяn Fяrrux qalmышdы mяhяttяl. Юz - юzцnя dцшцnцrdц ki, ayя, bu Rяsul iш vaxtы aьzыndan zяhяr tюkцlяn adam deyil? Оdur ki hюvsяlяsi daraldы.

- Ay Rяsul, - dedi - я, alqыш elяdiyin bяsdir, sяn mяtlяbя keч gюrяk axы nя olub? Bu nя taxtadыr, maшыnы niyя bura sцrdцnцz?!

Rяsul kiшi iki яlini шappыltы ilя vurdu dizlяrinя: - Eh! Demя, Fяrrux, demя, baшыmыza gяlяni dilimin ucuna gяtirib sюylяmяyя qorxuram. Sяnin qabaьыnda юlцm. Fыrla bizi balalarыnыn baшыna. Чay gяlincя dur чыx yola, lap dюngяnin baшы var ha... ora kimi get, bax qayыt, gюr orada milis maшыnы fыrlanыr ya yox. Ишdi birdяn rast gяlsяlяr sяndяn nя xяbяr alsalar sяn o bir balanыn canы dяvя gюrdцn, izini yox.

Anladыn?!

Fяrruxa hяlя indi aydыn oldu ki, taxtanы tikinti sahяsindяn oьurlayыblar. Milis onlarыn arxasыna dцшцb. Onlar iz azdыrmaq цчцn qaчыb tяsadцfяn bura gяlib чыxыblar.

Fяrruxun цrяyi sancdы. Юzюzцnя: - Ay dяdяm vay! - dedi milis gяlib taxtalarы tutsa mяn kimя inandыra bilяrяm ki, bu iшdяn xяbяrim yoxdu. Nя qяdяr and-aman elяsяm deyяcяklяr onlar gяtirir, sяn satыrsan. Иш-iшdяn keчib yaxшыsы budur gedim baxыm, heч olmasa юzцm dя arxayыn olum.

Bu fikirlя dя Fяrrux qapыdan чыxdы vя ehtiyatla yolun baшыna getdi.

Az keчmяmiш kцчя qapыsы yenidяn aчыldы. Baxышlar yenя dя qapыya dikildi, цrяklяr шiddяtlя dюyцndц, bяnizlяr aьardы, dillяr tutuldu.

Fяrruxun oьlu Fuad, чiynindя fotoaparat qapыdan iчяri daxil oldu. Hяr цчц birdяn: - Allah sяnя шцkцr - dedi.

Fuad onlarla kюhnя tanыш kimi яl verib gюrцшdц: - Хoш gяlmisiniz - dedi vя яtrafы nяzяrdяn keчirdi, atasыnы soraqladы.

- Yola чыxdы indi gяlяr - dedilяr.

Rяsul kiшi onu diqqяtlя sцzцb xяbяr aldы: - Nя iшя baxыrsan, oьul?

- Orta mяktяbi бu il bitirmiшяm. Иnistuta daxil ola bilmяdim. Иndi dцlgяr sexindя iшlяyirяm. Boш vaxtlarыmda da bu fotoaparatdыr bir dя mяn. Чяkib юyrяnirяm юzцm цчцn.

- Чox yaxшы, чox yaxшы, afяrin, aьыllы oьlansan, sяnяt hяr шeydяn yaxшыdыr. Atalar deyib ki, sяnяtkar gцnortayadяk ac olar.

- Elяdir, elяdir - deyя hamы Rяsul kiшinin sюzцnц tяsdiqlяdi.

Fuad: - Mяni baьышlayыn - dedi, яynimi dяyiшib gяlirяm.

- Buyur, buyur, ay oьul.

Fuad seyvana чыxdы. Mяtbяxdя anasы ilя bir az sюhbяtdяn sonra evя keчdi, pяncяrяnin qabaьыnda dayanыb qonaqlarы mцшahidя etmяyя baшladы.

Rяsul kiшinin mяslяhяti ilя Fяrrux qayыdыnca onlar taxtalarы maшыndan boшaldыb kяnara yыьdыlar. Maшыnыn iчini sцpцrdцlяr, цst-baшlarыnы tяmizlяdilяr, яl-цzlяrini yuyub, чay stolunun yanыndakы skamylarda oturdular. Gцlafяt чay gяtirdi. Amma heч biri чaya яlini uzatmadы. Heч kяs dinmirdi. Hamы hяyяcan iчindя, qaшqabaqlы dayanmышdы. Sцrцcц siqaretdяn siqaret йandыrыr, arabir tяlaшla ayaьa durub otururdu. Kяrpickяsяn Nurяli isя юz-юzцnя deyinirdi.

- Allah vaisin evini yыxsыn, siz юlяsiz bizi satыblar, yoxsa bu birinci dяfя deyil a.

Xяsis Rяsul: - Buna da шцkцr - dedi, nя yaxшы Fяrrux kiшiyя rast gяldik. Bircя yoldan qayыtsa, milis maшыnыnыn olmadыьыnы bilsяk, maшыnы aradan чыxardarыq. Яsas maшыndыr, qaraja чatsыn vяssalam, qurtardы.

Sцrцcц etiraz etdi: - Sяn nя danышыrsan, ay Rяsul , bяs sяncя maшыnыn nюmrяsini yazmayыblar?!

- Sяn ondan narahat olma, ay qaqaш, sяn юzцnц qaraja чatdыrsan, taxta da яlя keчmяsя heч kяs sцbut edя bilmяz ki, sяn yolda olmusan. Mцdir dя, mexanik dя, hяtta sцpцrgячi dя шahid duracaqlar ki, bu maшыn bu gцn heч reysя чыxmayыb.

Milis iшчilяri nюmrяni sяhv salыblar.

Kцчя qapыsы aчыldы vя sonra yenidяn юrtцldц, gяlяn olmadы.

Baxышlar qapыya dikildi. Araya elя sцkut чюkdц ki, цчцnцn dя цrяk dюyцntцsц eшidilirdi. Цrяyin biri sanki oyun havasы чalыr, o biri zцy tutur, digяri naьara vururdu. Qapы yenя yavaш-yavaш ehmalca aчыldы. Yoldan Fяrruxun sяsi gяldi: - Di salamat qal, gюzu yiyim! Юydяkilяrя salam sюylя. Saь ol!

Saь ol!

O dцnyaya getmiш hяyяtdяkilяr yavaш-yavaш bu dцnyaya qayыtdыlar. Fяrrux iчяri keчdi, qapыnыn kilidini vurdu, iri addыmlarla onlara yaxыnlaшdы. Rяsul kiшi hюvsяlяsizlik etdi.

- Я, niyя belя gec gяldin, xeyir ola?

Fяrrux Rяsul kiшi ilя цzbяцz oturdu: -Я, iш natяrяsя dцшяndя necя olsa яyilir dя. Dцz yolun baшыna kimi getdim, hяr tяrяfя baxdыm, milis maшыnыnыn nя izi var, nя tozu . Mяn dя arxayыnlaшdыm, elя bil sцd gюlцnя dцшdцm. Иstяyirdim qayыdam evя.

Elя bu vaxt kimi gюrsяm yaxшыdыr?

- Kimi?

- Agent Mustafanы. Zalыm oьlu elя bil yer yarыlыb yerdяn чыxdы.

Gюрdцm budu, qarшыmda mыxlanыb.

Deyir: "Salam, Fяrrux kiшi sяndяn nя яcяb, gecя vaxtы nя ora-bura dюyцkцrsяn?" Юzцmц itirdim, heч bilmяdim nя cavab verim, birdяn oьlum yadыma dцшdц dedim ki, Яleykцmяsalam, ay Mustafa. Я, dюyцkmяyim neylяyim ey. Юzцn biliрsяn ki, gюzцmцn aьы-qarаsы bircя oьlum var bir az gec gяldi ha... evdя otura bilmirяm. Чыxыram yola-izя. Hяr qaraltыnы oьlum bilib boylanыram. Bu zalыm oьlu Mustafa mяnя nя desя yaxшыdыr.

- Nя dedi?!

- Dedi: "Я, Fяrrux, sяn юl belя getsя sяn dяli olacaqsan. Я, mяn sяni dя yaxшы tanыyыram, oьlun Fuadы da. Bu gцn sabah oьlunu aparacaqlar яsgяrя. Nя bilim ursiyяtin harasыna dцшцcax, onda naьarыcaxsan? Qabaьыna чыxacaxsan? Я, gяl gedяk, mяn dя siz tяrяfя gedirяm.

Oьlan uшaьыdыr, qыz dюyцkц, gяl! deyib tutdu qolumdan, baшladы evя tяrяf чяkmяyя.

"Mяn dя sizя tяrяf gedirяm!" - deyяndя цrяyim guppultu ilя dцшdц ayaqlarыmыn altыna. Elя bildim agent - dяdяsindяn bixяbяr - hяr шeydяn halыdыr. Иstяyirdim dцшяm ayaqlarыnыn altыna yalvaram ki, Mustafa fыrla mяni balalarыnыn baшыna, nя istяyirsяn al, amma bizi satma. Elя bu an dedi ki, sizin aшaьы qonшunuz taksi Sadыxnan bir az iшim var gedirяm onlara. Иstяdim deyяm ki, я, sяn hara, taksi Sadыx hara? Fikirlяшdim ki, яшi sюhbяti uzatmasam yaxшыdыr qoy baшыmdan aчыlsыn, amma zalыm oьlu baшladы sюhbяtя: - Mяnim яmim oьlu kommunist Camalы tanыyыrsan da?

Dedim: - Bяli.

Dedi: - Allahыn adы haqqы, taksi Sadыx яmim oьlu kommunist Camalы tяhqir edib verяcяm onu mяhkяmяyя.

Fikirlяшdim ki, taksi Sadыx heч kimnяn iшi olmayan, baшыnы aшaьы sallayыb bir loxma чюrяyinin dalыnca gedяn adamdы. O nя gцnahыn sahibidir gюrяsяn? Xяbяr aldыm ki, я, o neylяyib axы?

- Neylяsя yaxшыdы? Taksi Sadыx yolun kяnarыnda dяrdli-qяmli dayanыbmыш. Mяnim яmim oьlu kommunist Camal da fabrikdяn iшdяn qayыdыrmыш. Taksi Sadыxы gюrцb xяbяr alыb ki, ay Sadыx, nя olub, niyя belя qяm kцpцnя batmыsan? Sadыx da baшlayыb цrяyini boшaltmaьa. Deyib ki, soruшma Camal dяrdim bюyцkdцr. Oьlum Чelyabinskdя яskяrlikdяdir. Teleqram gяlib ki, aьыr xяstяdir, ya чatarsan, ya yox. Bilmirяm neylяyim? Цrяyim dцшmяn demяyяni deyir. Bu zaman яmim oьlu kommunist Camal da юz dяrdindяn sюz aчыb . Deyib ki, eh! Ay Сadыq, я,

sяnin dяrdin dяrd deyil ey, sяnя dяrd sюylяyim dяrdini unut. Fabrikdя bir qadыnы partkom seчmiшik dцz цч aydыr iclas чaьыrmыr sюz цrяyimizi deшir. Dяrd budur ey! Dяrd budur!

Sadыq: "Lяnяt olsun sяnя, utanmaz!"

- deyib uzaqlaшыb Camaldan. Иndi gedirяm gюrцm nя ixtiyarla яmim oьluna "Utanmaz" - deyib. Verяcяm onu mяhkяmяyя. Gюrяk nя haqla xalqыn iшini юz fяrdi iшindяn цstцn tutur.

Bir anlыьa haмы qыmышdы.

Fяrrux яlavя etdi: - Vallah gцlmяyin, agent Mustafanыn cяnginя keчmяkdяn, qorxduьunuz milisin яlinя dцшmяk yaxшыdыr. Taksi Sadыqdan filan qяdяr almasa яl чяkяn deyil. Mяn юzцm dя ondan qorxa-qorxa, piшiyim-piшiyimnяn ayrыldыm.

Xяsis Rяsul: - Яшi, ay Fяrrux, ay pir olmuш, agent Mustafanыn da Allah bяlasыnы versin, яmisi oьlu kommunist Camalыn da. Sяn yoldan danыш, danыш gюrяk nя gюrdцn nя eшitdin?

- Яvvяlcяdяn dedim dя, arxayыn ol, gimgяdя adamlarla da gюrцшdцm, sюhbяtlяrinя qulaq asdыm. Heч kяs milis maшыnыndan danышmadы. Gюrsяydilяr, bayaq ha deyяrdilяr ki, milis maшыnы fыr-fыr fыrlanыr. Ичindяkilяr kimdir, hansы doqqazdan keчdi... Vallah, ay Rяsul, mяni qыnamayыn, gimgяdяkilяrlя gюrцшяndяn sonra юz-юzцmя demiшяm ki, я bяlkя sizin arxanыzadkы maшыn milisin yox, hяrbi komissarlыьыn olub. Atalardan mяsяl var, deyir xain xoflu olar.

Elя paqon gюrяn kimi dцшmцsцz qorxuya, yoxsa milis iшчilяri belя asanlыqla яl чяkmяzdilяr.

Xяsis Rяsul fikrя getd: - Яdя, Nurяli, - dedi - arxamыzca milis maшыnы gяldiyini birinci sяn dedin. Dяqiq gюrmцшdцn?

- Яlbяtdя, vilis maшыn idi. Ичindя dя paqonlular.

- Nя olsun я, elя hяrbi komisarlыьыn da vilis maшыnы var. Hamыsы da paqonludur.

Xяsis Rяsul onlarы sakitlяшdirdi: - Di yaxшы, bu sonranыn iшidir. Tяki elя Fяrrux deyяn kimi olsun. Nurяli dur darvazanы aч maшыnы yola sal.

Sonra цzцnц Fяrruxa чevirdi: - Hя, qardaш, - dedi - gecdir biz dя gedяk. Sяnя яziyyяt dя olsa taxtalarы юzцn sямtlяшdirяrsяn, amanatdыr, mцnasib vaxtda gяlib aparacaьыq. Narahat olma sяnя dя hюrmяt olunacaqdыr.

Fяrrux gцlцmsяdi.

- Arxayыn ol, ay Rяsul, taxtalarы юz malыm kimi qoruyacaьam.

Sonra o sцfrяni gюstяrib яlavя etdi: - Я, bяs чaylarыnыzы iчmяdiniz, yaxшы deyil axы.

- Ay saь olmuш indi nя чaybazlыqdыr. Иnшallah arxayыn vaxtda iчяrik. Di salamat qal, bir dя sяnя agah olsun ki, taxtanыn sizdя olduьunu mцdirя dя danышacaьam hяr halda o da sяni qiymяtlяndirяcяk.

- Yaxшы , yaxшы, ay Rяsul, bu sюzlяr bizim aramыzda artыqdыr axы.

Maшыn gedяndяn bir az sonra Xяsis Rяsul Nurяliyя him vurdi. Hяr ikisi evdяkilяrlя salamatlaшыb getdi.

Bu hadisяdяn цч ay yarыm keчmiшdi. Avqust ayыnыn ortalarы olardы. Иstilяr dцшmцш, nяfяs almaq olmurdu.

Gцlafяt adяti цzrя hяyяtdяki stola sцfrя aчdы,somavarы qaldыrыb stolun baшыna qoydu, stяkannяlbяkini padnosa yыьыb gяtirdi. Dяm чaйnikini somovarыn dяmkeшindя otutdurdu. Gюzцnц hяyяt qapыsыna zillяdi. Anlar юtцшdц. Gцlafяt darыxmaьa baшladы. Boylanыb seyvandakы divar saatыna baxdы: - Paho, - dedi - saat doqquzu haklayыr. Bu Fяrrux harda qaldы gюrяsяn?

Elя bu vaxt oьlu Fuaд hяyяt qapыsыnda gюrцndц. Gцlafяt onu sorьu-suala tutdu: - Ay oьul, atan xeyli vaxtdыr iшdяn gec qayыdыr bяlkя sяbяbini sяn bilяsяn?

- Narahat olma, ay ana, o tikdiklяri bina var ha... onu bu ayыn axыrыna tяhvil vermяlidirlяr. Ишlяri чoxdur gцn чыxandan gцn batanadяk iшlяyirlяr. Ad da olur ki, iш vaxtы sяkkiш saatdlr. Bir dя atam o gцn bilirsяn mяnя nя deyir?

- Nя deyir, axы?

- Deyir ki, o taxta mяsяlя-

Шahid MЯММЯДКЯРИМОВ sindяn sonra onun maaшы яmяllibaшlы artыb. Яvvяlki aylarda 100-120 manat aldыьы halda indi 400-450 manat alыr.

- Nя danышыrsan, ay oьul, heч elя iш olar?

- Niyя olmur, ay ana, taxta mяsяlяsinя qяdяr atam iшlяyirdi pulu yazыrdыlar юzgяlяrinя, sonra bюlцrdцlяr. Иndi mцdir tapшыrыb atamыn qazandыьыnыn hamыsыnы yazыrlar юzцnя, vяssalam.

Gцlafяt heyrяtlя: - Ay dяdяm vay! - dedi- kiшi dцz otuz beш ildir hяmяn tikintidя iшlяyir. Gюr onun nя qяdяr halal яmяk haqqыnы yeyiblяr. Zяhяrlяri olsun, belя balalarыnыn xirtdяyindя qalsыn, heч яritmяsinlяr.

Kцчяdяn gяlяn maшыn sяmtini Fяrruxun darvaзasыna чevirdi. Az keчmяmiш qapыnыn zяngi sяslяndi. Fuad qapыnы aчdы. Xяsis Rяsul, kяrpickяsяn Nurяli ilя iчяri keчdi: -Salam, ay oьul, atan evdяdir?

Fuad яl uzadыb onlarla gюrцшdц: - Xoш gяlmisiniz, - dedi vя sonra ehtiramla yol gюstяrib яlavя etdi: - Buyurun iчяri. Atam iшdяdir bir azdan gяlяr, gюrцшяrsiniz.

Xяsis Rяsul: - Saь ol, ay oьul,- dedi vя цzцnц Nurяliyя чevirib gюstяriш verdi: - Я, Nurяli darvazanы aч шofer maшыnы iчяri versin.

Nurяli bir gюz qыrpыmыnda darvazanы tayladы. Sцrцcц maшыnы iчяri verяn kimi Nurяli cяld qapыlarы baьladы.

Fuad qonaqlarы mяnalыmяnalы sцzцb dedi: - Deyяsяn taxtalarы yыьmaьa gяlmisiz hя?

Xяsis Rяsul Fuadыn kцrяyinя ehmalca яl чяkdi: - Afяrin, maшallah, zыrяk oьlansan.

Fuad gцlцmsцndц. Bu gцlцшdяki kinayяni nя xяsis Rяsul, nя dя kяrpickяsяn Nurяli anladы.

Fuad: - Belя isя daha atamы niyя gюzlяyirik. Buyurun taxtalarы maшыna yыьыn, aparыn! - deyя - юzlяrinin tяzя taxtalanmыш seyvanы, tяzя baьlanmыш pillяkяni onlara gюstяrdi.

Xяsis Rяsul яvvяl heч nя anlamadы. Lakin yadыna dцшяndя ki, onlar birinci dяfя gяlяndя indi gюrdцklяri yox idi, mяsяlяnin nя yerdя olduьunu anladы vя gюzlяri kяllяsinя чыxdы: - Sяn nя danышыrsan! - dedi- polu sюkяcяyik, pillяkяnlяri daьыdacaьыq?

Fuad sakit vя tяmkinlя: - Юzцnцz bilяrsiniz - dedi sюkmяk mцmkцn deyilsя sюkmяyin.

Gedin mцdirinizя dя deyin ki, taxtalarы baьышladыq ortaьa. Dцz sяkkiz ildir siz яvvяl gюrdцyцnцz gцndя idik. Иki dяfя mяn o aralardan yыxыlmышam. Atam mцdirdяn xahiш etmяkdяn yorulub "Mяnim gюzцm цstя usta Fяrrux" sюzцndяn baшqa ortada heч nя yoxdur. Anladыn?!

Xяsis Rяsul hiddяtlяndi: - Anladыm, anladыm! - dedibaxarыq taxtanы sюkmяk mцmkцn olmasa da Fяrrux kiшinin baшыna min oyun aчmaq bizя borc olsun.

Fuad яlini cibinя salыb bir dяstя fotoшяkil чыxarыb xяsis Rяsula verdi: - Al! Bu da bizdяn sizя yadigar olsun - dedi unutmayыn ki, яgяr atama gюzцn цstя qaшыn var desяniz bu шяkillяrin hamыsы prokurorluqda olacaq. Шяkillяrя baxdыqca Rяsul kiшinin dodaqlarы яsmяyя baшladы, sцrцcц isя idarя etdiyi maшыnыn, onun aчыq-aydыn nюmrяsini gюrяndя: - Vay, dяdяm, vay! - deyib iki яlilя baшыnы tutdu.

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 31

№ 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

ШЯКИ БЯЛЯДИЙЙЯСИ

сящ.31

Г Г А А Й Й Ы Ы Д Д Ы Ы Ш Ш Я Д И Л Х А Н р о м а н ы , 4-ъц фясил, 6-ъы щисся

Акиф САЛАМОЬЛУ

(Яввяли ютян сайымызда) Атасынын йанына шикайятя эялян гызына мцдрик ата нясищят вериб йола салырды: - Яэяр бир чятинлийя Аллащ цчцн сябр едилирся ибадят сайылыр. Чятинликляри дяф етмяйин мянбяйи сябр етмякдир, гызым.

- Ата, беля рязалятя ахы мян неъя дюзцм, сябр едим? Ярим эюзцмцн габаьында башга гадыны машынына миндириб эяздирир, кеф чякир, доьма ушаглары ися евдя аъындан юлцр, мян бу цч тифиля нечя бахым ахы?

- Сябр ет, гызым, пис эцнцн юмрц аз олар, оьланларын бу бошлуьу долдураъаг, сяня дайаг олаъаглар. Бах бу балаъа Илгарын иншаллащ сяня щяр аъыны унутдураъаг.

- О эцнц мян эюря биляъяйимми, ата?!

- Мян эюрмясям дя сян эюряъяксян, сябр ет. Тясялли алан заваллы гадын эяляъяйя цмидля йеня кишисиз евиня гайыдырды. Буна бянзяр сющбят Тилисдя Ядил ханын евиндя дя эедирди, амма орада даща кяскин, даща щай-кцйлц иди. Ханын гызы Тубу башга миллятдян олан оьланы севиб она яря эетмяк иддиасында иди. Ата хасиййятиня уйушмайан тярздя юзцндян чыхмышды: - Гызым, сян мяни рцсвай етдин! Ахы сяни ня мяъбур етди ки, башга миллятя эедясян? Бу биабырчылыьы мян щеч ъцр щязм едя билмирям.

- Милйончу Щаъы Зейналабдинин гызы да башга миллятя яря эедиб ня олсун ки?

- Дцз дейил! Онун яри мцсялмандыр, татардыр. О, тязйиг алтында ад-фамилини дяйишмишдир. Юз ады Камал, анасынын ады Сара олуб, мяъбурян юзцня ад гурашдырыб Николай Сарайев. Амма сянин севиб эетдийин адам кюклц христиандыр вя сяни дя щеч бир мянфи гцввя мяъбур етмирди. Щаъынын гызы Сара кимсясиз, кюмяксиз галмышды, щям дя башга сойад алтында йашамаг онунчцн зярури иди. Юзцнц онун йериня гойма, сянин щеч няйя ещтийаъын йохду. Сян садяъя нанкорсан!

- Ата, биз даща гощумуг, сян ону гябул етмялисян.

- Ясла! Бу эцндян мяним сян адда гызым йохдур. Дяф ол эюзляримин юнцндян! Иззяти-няфсини итирдин, щяйаны итирмя щеч олмаса. Ядил хан юмрцндя бу ъцр ясябиляшмямишди, юзцнц яля ала билмир, гызынын гарасынъа дейинирди: "Щарынламыш узунгулаг атын белиня сычрайар. Ат да кей олса онда щеч ня! Нясил корланар, ясил-няъабят итяр! Ей аллащым, мян икинъи гызымы да бу ъцр итирдим, тягсирим нядир эюрян?" Ахсаг Ряшидин дул гадыныны чох йердян истяйирдиляр. Щям юзцнц дул гадын кими намуслу апармыш, щям дя защири эюрцнцшц вя мядяниййяти эюзялди. Яхлагы эюзял оланы ися доьрудан да севмямяк олмаз. Сяриййя ися Ряшиддян сонра яря эетмяйяъяйиня исрар едир, медалйону вя хатиря албомуну щяр эцн ачыб бахыр накам мящяббятини горуйуб сахлайаъаьына юзцня сюз верирди. Щятта албомун илк вярягиня ики мисра шер дя йазмышды: Ким мяня сюйляся йардан кечям мян Она дейярям ки, йарсыз щечям мян. Сялим тязя ишя кечмишди,

йахын колхозларын бириндя агроном ишляйирди. Няглиййат васитяси олараг колхоз она ат да вермишди. Ачыг шабалыды кящяр ата миниб йола дцшяндя щямишя Штутгартдакы щадися - мотосикл вя автомашын сцря билмядикляри эялиб эюзцнцн габаьында дайаныр вя щяля дя утанырды. Инди ися бунлары юйрянмяк явязиня щяля ки, ат сцрмяйи юйрянмишди. Яввялляр щарынламыш кющлян атын белиня галха билмирди, ат эащ шащя галхыр, эащ да дырнаглары иля йери еширди. Гулаьына чатмышды ки, сядр шящяр адамларыны севмир, онун фикринъя инъя шящяр адамы кянд ишлярини эюрмяйя дюзмяз. Фягят Сялим еля аьыр сынаглардан чыхмышды ки, колхоз иши она истиращят кими бир шейди. Колхозун идаря бинасына чатанда танымадыьы бир няфярин айаг цстя дайанараг гязет каьызына бцрцдцйц тцтцнц щярисликля сцмцрдцйцнц эюрдц. Йекяпяр, ири быьлы, пыртлагэюз бир адам иди, папирос чякмякдян быьларынын алты саралмышды. Йанындан ютяндя йерли кяндлиляря хас олан мещрибанлыгла танымадыьы адама салам вермядийини эюряндя ямин олду ки, эялмядир. Сядр Сялими вя щямин адамы отаьына чаьырыб яввял агроному танышлыг верди: - Колхозун баш агрономудур. Сонра цзцнц гяриб адама тутараг ялавя етди ки, бу киши ися Иряван гачгыныдыр. Йахшы мцтяхяссис кими мяслящят эюрцбляр ки, биздя тцтцн цзря агроном ишлясин. Гяриб адам йекя ялини Сялимя узатды: - Бящмян Няъяфли. Бу танышлыг сонрадан йахын достлуьа чеврилди. Щяр икиси язаб чякмиш инсанлар олдуьу цчцн сющбятляри тутурду. Бири фашистлярдян, о бири ися ермянилярдян язаб чякмишди. Бящмянин ики гызы варды. Икинъиси тязя олмушду, арвады защылыг цстцндя мющкям хястялянмишди. Иш йолдашларынын юз араларындакы достлуьу аиля достлуьуна чеврилмишди. Бир нечя айдан сонра Бящмянин щяйат йолдашы газандыьы хястяликдян вяфат етди. Киши башыны итирмишди, ушаглара гоъа анасы бахырды. Адяти цзря Сялимэиля гонаг эялян Бящмян гызларыны да эятирирди. Ики йашлы Мялащят Сяриййяйя щяддиндян артыг исинишмишди, дул гадын да бу анасыз кюрпяйя биэаня дейилди. Сонсуз олса да, ана нявазишинин ня олдуьуну билмяся дя бу гызъыьазы цлви ана мящяббяти иля севир, онун гайьысына галырды. Кюрпя ушаглар ися аьлы кясмяся дя ону севянляри фящмляри иля чох эюзял таныйырлар. Сялимин цчцнъц баъысы да Полшада щярби гуллугда олан ярини итирдикдян сонра ата евиня гайытмышды. Онун да ушаьы йохду. Щяр ики дул гадын балаъа Мялащятя аналыг етмякдян усанмырдылар. Бящмян эизли фикрини бир илдян артыг цряйиндя эяздирся дя достуна сюйлямяйя чякинирди. Нящайят юзцндя тяпяр тапды: - Сялим, мяни дцзэцн баша дцш, сянин евиня намусла эялиб эетмишям. Баъыларын да чох намуслу, исмятли гадынлардыр, эялсяня бирини мяним ушагларыма ана едяк? - деди. Сялим юзцнц итирди, бу гяфил тяклифя щазыр дейилди, мяслящятляшиб она ъаваб дейяъяйиня сюз верди. Анасы иля разылашды: - Оьул Сяриййя нечя илдир ипя-сапа йатмыр, бялкя о бирини йола эятирдим. Цч эцн Бящмяня цч ил кими эюрцндц. Нящайят разылашдыглары эцн досту анасы иля бирэя Сялимэиля эялини апармаьа эялдиляр. Няняси балаъа Мялащяти баша салараг дейирди ки, бц эцн сяня ана апараъаьыг. Гызъыьаз да цряйиндя Сяриййя халаны тутуб севинирди. Ана кими о бири баъыны эюстяряндя тифил ушаг ичин-ичин аьламаьа башлады: - Йох! Мян Сяриййя халаны истяйирям. Мяним анам о олсун, ону апараг! - дейя эюз йашы

тюкян Мялащятин юнцндя ики дул гадын мцнтязир дайанмышдылар. Бири бохчасыны щазырлайараг яр евиня эетмяйя щазырлашан бяхтявяр гадын, диэяри бу чыхылмаз вязиййятдя чашбаш щалда бир-бир щамынын цзцня бахан заваллы Сяриййя. Мялащят эюзц йашлы гачараг Сяриййянин бойнуна сарылды. Кюрпянин эюзляриндя щям йалварыш, щям дя севинъ варды: - Эедяк бизя, мяним анам ол! - дейяряк гадынын цз-эюзцндян юпмяйя башлады. Сяриййянин гялбиндян бир ащ галхды. Щеч кимин эюзлямядийи щалда: - Йахшы эедяк, гызым, атан апарырса эедяк… Бцтцн эюзляр йашармышды, балаъа гыз ишин эедишиндя щеч кимин эюзлямядийи бир дюнцш етмишди. Ян чох Сяриййянин анасы севинирди, ня-

сябрля дюздцйцнц сон цч ай явязляйирди. Бир эцн Пашаэилин щярби щиссясини айаьа галдырыб Лвовдан щараса апардылар. Танкчылар бригадасы бир дя эюзцнц ачанда юзлярини Маъарыстанын сярщяддиндя эюрдцляр. Ядил хан йцнэцл бир ишдя чалышырды. Адяти цзря сящяр сойуг душ гябул етди, сялигя иля цтцлянмиш парусин костйумуну эейинди, аь ялъяйини дя тахды. Щяр эцн мцтямади олараг алдыьы "Правда" вя "Известийа" гязетинин йени сайларыны ялдя етмяк цчцн "Шейтанбазарын" йанындакы гязет кюшкцня йахынлашды. Иш йериндя цряйи олмазын дарыхды, щеч беля щал кечирмямишди. Иъазя алыб Кцр чайы сащилиня эетди, севдийи Воронсов кюрпцсц тяряфя аддымлады. Гязетляри бир дя ачды, Маъарыстандан йазырдылар; эуйа онлар советляр бирлийинин тяркибиндян чыхмаг истяйирляр. Ящямиййят вер-

Маъарыстан, 1956-ъы ил щайят ки, нечя илляр евдя галмыш Сяриййянин бузуну бу гызъыьаз ачды. Щямин вахтдан алты ай кечмясиня бахмайараг Сяриййя Бящмяня уйуша билмир, тез-тез гардашына шикайятлянирди. Сялим чох вахт Бящмян Няъяфлинин тягсириндян кечирди, чцнки о баша дцшцрдц ки, Ермянистанда йашадыьы мцддятдя шящяря эетмяйя беля ихтийары олмайан, даим тящгир вя тязйиг алтында йашамаьа мяъбур олан, аддымбашы ермяниляр тяряфиндян алчалдылыб тящгир едилян бу адам инди гядим ханлыг шящяри, мядяниййят, тиъарят бешийи олан Нухада юзцнц лазыми сявиййядя апара билмир. Тез-тез чашыр, сящвляр бурахыр, данышыьыны, эцлцшцнц, юзцнц апармасыны баъармыр. Бирдян биря ъящяннямдян ъяннятя дцшян адам бу тяряггидян башыны итирмязми? Сялим дя тязя йезнясини баьышлайыр, она гаршы кин сахламырды вя баъысыны да бу йюнцмдя овундурурду. Бцтцн бунларла йанашы бу габалыьын, мядяниййятсизлийин ичиндя инъя вя кювряк гялб варды. Бящмяндян сон тикясини дя истясяйдин аьзындан чыхарыб верярди. Аллащ инсаны щеч вахт бцтюв йахшы вя йа там пис йаратмайыб, щяр йаманлыгда бир йахшылыг ъцъяртиляри дя олур.

***

Ядил хан отуз ил ейни вязифядя, йяни Загафгазийа байтарлыг лабораторийасынын директору олуб тягацдя чыхмышды. Сакит щяйат тярзи кечиряъяк бу ащыл адамын башына йени бялалар эялирди. Тубуну гызлыгдан чыхардыгдан сонра кичик оьлу Пашаны да ясэярлийя апармышдылар, йанында ики оьлу - Ящмядхан вя Мяммядхан галмышды. Онлар да али тящсил аландан сонра доьма Вятяня - Азярбайъана ъан атырдылар. Ясэяри хидмятиня аз галмасына бахмайараг Паша дарыхдырыъы мяктублар йазырды. Санки цч ил

мяди, чцнки бу баш тутан сювдя дейилди, зянъирин бир щялгясини дя гырылмаьа гоймаздылар.

1956-ъы илдя танк гошунлары сярщяддя маъарларла цзбяцз дайанмышды. Маъарлар сакит дайаныб онлара тушланан танк лцляляриня тамаша едирдиляр, щеч аьылларына да эялмирди ки, совет гошунлары онларын йурдуна пис мярамла эяля биляр. Ясэярляр щяля ки, атяш ямри алмамышдылар, амма нящянэ совет дювляти аъыглы вя язазил бир ата кими "ювладларыны" тянбещ етмяли иди. Паша йанындакы досту Мяммядийяйя сигарет чякмяйи тяклиф етди. Танкын цстцня галхдылар. Динъ адамлар онары марагла изляйирдиляр. Командир деди ки, эеъя маъарлар тяряфя кяшфиййата кечиб онларын палтарларындан ялдя етмяк лазымдыр. Яняняви маъар палтарлары эейинмиш совет ясэярляри маъар халгынын ичиня гарышараг эеъянин дцшмяйини эюзлядиляр. Эеъя онлар тяряфиндян танклара гаршы ачылмыш бир нечя зяиф атяш йарым саатдан сонра танкларын щцъумуна тякан олду. Маъарлар да сакит дайаныб бахмагларына ряьмян эизли силащланыблармыш. Лакин танкын тыртыллары алтында язилянляр даща чох иди. Бу эюзлянилмяз кичик мцщарибядя совет ясэярляри дя щялак олду, о ъцмлядян Паша вя Мяммядийя. Щялак оланларыын аиляляриня йалан мялуматлар вердиляр, эуйа онлар чайда чимяркян батыб боьулублар. Мейитляр сащибляриня изи итирмяк цчцн Лвовда тящвил верилди. Ана гялби кювряк олса да, ян чох язаб чякян Ядил хан иди, цздя бцрузя вермяся дя дахилян чякдийи язаб ичини дидиб парчалайырды. Тубу ъясарят едиб юзц ярсиз, гардашынын йасына эялдися дя атасы йеня ону гябул етмяди. Цряйи даша дюнмцш ата ону гуъаглайыб юпмяк истяйян гызындан ики аддым дала чякилди: - Садыхъан тары дизиндян синясиня галдырдыьы кими мян дя сяни баьрыма басыб язизлядим. Амма сян буну дцзэцн гиймятляндир-

мядин, юзбашыналыг едяряк ондан да йухары, йяни башыма чыхмаг истядин. Лакин мяним буна имканым йохдур, чцнки эюзцм цстя анамын, башым цстя ися атамын йеридир.

- Ата, мяни яфв ет.

- Йох, ювлад гансоран зялийя бянзяйир, зяли инсанын пис ганыны соруб саьламлашдырдыьы кими, ювлад да ата-ананын ганыны сордугъа ону фярящляндирир. Фягят сян атаны эцрзя кими санъдын, аз гала юлмцшдцм.

- Баьышла, ата!

- Йох, сяни щеч вахт баьышлайа билмярям. Тубуну бу ъцр йола салан ата эеъя юзбашына данышырды: "Оьул ювладынын йахшысы ян йахшыдыр, гыз ювладынынса писи ян писдир. Мян Тубуну да гялбимдя юлдцрдцм. Ювладына гаршы щагсызлыг йа юлцм, йа да зцлм эятиряр. Йягин мян о вахтлар Щищата гаршы сайгысызлыг етдим, ондан хябяр тутмадым, она эюря ян чох севдийим ювладым Пашаны Аллащ ъаван икян ялимдян алды. Она юлцм, мяня зцлм верди. Йа ряббим, сян сонракы эюзлянилмяз бялалардан щифз еля, эцнащымдан кеч!". Билгейис ханым чох ещтийатла яриня йахынлашды, ону тяк бурахмаьа горхурду ки, кишинин башына щава эяляр. Бу дямлярдя зярэяр Щидайятин евиндя гонаглыг варды. Сялим мцлкц Щаъырзагулу бяйин оьлундан алмышды. Щаъырзагулу бяй ися бир нечя ил яввял рящмятя эетмишди, оьланлары Зющраб вя Ящмяд Ханабадлы ата мцлкцнц Сялимя щалаллыгла, хошщаллыгла сатды, чцнки атасы вясиййят етмишди ки, пуллары олса да зярэяр Щидайятин аилясини мцлкдян чыхартмасынлар. Мядиня ханым бир дя она эюря севинирди ки, гардашы Рясулун оьлу Адил йай тятилини онларда кечирирди. Гардашынын ийини ондан алырды. Ширин бакылы лящъяси иля данышан Адил тезтез бибисыны ишиндян айырырды: - Биби, щяйятдя пейьямбяри вар. Мядиня ханым узун, енли туманыны яли иля йыьышдырыб тялясик пиллялярля ашаьы енди: - Бисмиллащ, ушаьын эюзцня няся эюрцнцб.

- Йох, щеч ня эюрцнмяйиб, эял эюстярим, ондан истяйирям.

- Бисмиллащ, бялкя пейьямбярин рущу эялиб щяйятя? дейя биби наращат щалда щяйятин эцнъ-буъаьына бойланды. Адил ися исрар едяряк бибисинин дарта-дарта щяйятин ортасына апарыб йетишмиш гарьыдалыларын габаьында дайанды: - Будур пейьямбяри, дяр апар биширяк. Мядиня ханымын цряйи йериня эялди, демяли гардашы оьлуна щеч ня олмайыб. Садяъя олараг о юзц бакылы сюзляринин щамысыны билмир.

- Биби, янъир дя истяйирям.

- Дырмаш аьаъа ня гядяр истяйирсян инъил йе. Шцкцр аллаща, мян дя сян дедийин пейьямбярини биширим, - дейяряк арвадын додаьы гачды. Бир аздан йеня Адилин гышгырыьы ешидилди. Ялини бал арысы санъмышды. Дяймиш янъирляря дарашан арылар ону горхутмушдулар. Бибиси арынын ийнясини чыхарараг шишян йеря сцзмя сцртдц ки, шиши вя аьрыны азалтсын.

***

Бящмян Няъяфли шящяр кянарында ики балаъа отагдан вя онларын юнцндя аршын йарымлыг дар ейвандан ибарят кцрсцлц ев тикдирмишди. Бир отаьын башындан биринъи арвадынын бюйцдцлмцш шяклини, о бири отагдан ися ата вя анасынын шякиллярини асмышды. Бюйцк гыз Сяриййяни юэей ана кими щесаб еляся дя Мялащят ону доьма анасы кими севирди. Сяриййя дя Ряшидля баьлы хатиря шякиллярини долабда сахлайыр, щярдян эютцрцб онлара дойунъа бахырды. (Арды эялян сайымызда)

1r:1r.qxd 22.08.2013 17:30 Page 32

ДИГГЯТ!

ШЯКИ

ИНТЕРНЕТ ИСТИФАДЯЧИЛЯРИНИН НЯЗЯРИНЯ: БИЗИМ WEB СЯЩИФЯЛЯРИМИЗ:

БЯЛЯДИЙЙЯСИ № 5-7 (105-107), Май - Ийул 2013

http://sheki.io.ua http://belediyye.io.ua http://sheki-municipality.narod.ru http://issuu.com/shekibelediyyesi http://facebook.com/shekibelediyyesi

ТЯБРИК ЕДИРИК Dostum Мцшфигин оьлу Мцшфиги Азярбайсан Дювлят Мядяриййят вя Инъясянят Университетинин тялябяси олмасы мцнасибятиля тябрик едирям. М.Нябибяйов

Шяки Бялядиййясинин коллективи, бялядиййя гуллугчулары Айдын Щаъыйеви, Елмар Гачайеви, Мащир Саламзадяни вя Аьамир Мирмяммядову ад эцнц мцнасибятиля тябрик едир, онлара мющкям ъан саьлыьы арзулайыр.

СИЗЯ ЙАХЫН БАНКЧЫЛЫГ

АЛЛАЩ РЯЩМЯТ ЕЛЯСИН Шяки шящяр 10 сайлы орта мяктябин 1957-ъи ил мязунлары, Абид Шярифов, Надир Ящмядов, Рагуб Бяширов, Немят Щаъыйев, Ханлар Ъяфяров, Емин Илйасов, Ибращимхялил Щаъыйев, Фурман Мурадов, Мяммяд Ъялилов, Ариф Султанов, синиф йолдашлары АЬАЛАР КЯРИМОВУН вяфатындан кядярляндиклярини билдирир вя мярщумун аилясиня дярин щцзнля баш саьлыьы верирляр. Аллащ рящмят елясин.

Кичик

бизнез кредит и

Мцддяти: 3 иля гядяр Мябляьи: 30 000 АБШ долларына гядяр

изнес Инди кичик б Достлар кредити ал, “ зв ол! клубуна”-ц

%дяряъяси: иллик 25%-дян башлайараг

ЕТИБАРСЫЗ ЩЕСАБ ЕДИЛИР

ФИФД 26,01%-дян башлайараг

Сумгайыт шящяри, 30-ъу мящялля, ев 6/4, мянзил 52-дя йашайан Бахышов Надир Мухтар оьлунун Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр Шяки шящяри, В.Сялимов кцчяси, ев 34 цнванда йашайан Мустафайев Хяйал Елчин оьлунун адына верилмиш 55 БЭ 690 Дювлят нюмря нишаны олан ВАЗ 21063 маркалы автомобил цчцн олан Баш етибарнамя вя щямин автомобилин Техники паспорту, щямчинин Мустафайев Хяйал Елчин оьлунун Шяхсиййят вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки шящяри, Баьбанлар кцчяси, дюнэя 2, ев 23 цнванда йашайан Рясулов Рамид Фяхри оьлунун адына 2006-ъы илдя верилмиш сцрцъцлцк вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Шяки району, Орта Зяйзид кяндиндя йашайан Яййубов Тофиг Абдул оьлунун адына верилмиш сцрцъцлцк вясигяси итдийи цчцн етибарсыз сайылыр. Бакы шящяри, 8-ъи км. гясябяси, Ширвани 1, мянзил 59 цнванда йашайан Мяммядов Сямими Ялияшряф оьлуна мяхсус Дювлят нюмря нишаны 10 ЕЖ 728 олан ВАЗ 21063 маркалы автомобилин Техники паспорту итдийи цчцн етибарсыз сайылыр.

Гязетин щазырланмасында Шяки Шящяр Иъра Щакимиййятинин (www.sheki-ih.gov.az), Шяки бялядиййясинин (www.belediyye.io.ua) вя АзярТАъ-ын (www.azertag.gov.az) интернет сайтларындан истифадя олунмушдур.

Р РА АЩ ЩА АТ ТЛ ЛЫЫЬ ЬЫЫН Н Г ГЯ ЯД ДР РИИН НИИ Б БИИЛ ЛЯ ЯН НЛ ЛЯ ЯР Р Ц ЦЧ ЧЦ ЦН Н

yaшamaьыnыz вя йа ишлямяйиниз sizin fikirlяrinizin неъя kaьыza kючцrцlяъяйиндян чох asыlыdыr. Бу мясялянин ися щяллиндя биз сизя йардымчы ола билярик.

Eйни заманда, sizin щазырда йашадыьыныз kюhnя evin yenidяn planlaшdыrыlmasы, interyerinin sizя xoш olan stildя qurulmasы вя евинизин интерйериндя эюз охшайан дивар собаларынын (каминлярин) лайищяляндирилмяси цчцn дя бизя мцраъият едя билярсиниз.

Zяmanямиз dяyiшib...

Цнванымыз: АЗ5500, Шяки шящяри, М.Я.Рясулзадя пр.,182, 2-ъи мяртябя. Тел: (0177) 4 28 02; Моб: (055) 646 73 00.

Бу эцн сойдашларымыз хarici юlkяlяrя даща чох сяфярляр едир, яънябилярин йашайыш тярзини эюрцб тябии ки, юзляри цчцн дя беля ращатлыг йаратмаг истяйирляр... Ахы ким истямяз ки, йашадыьы мцлк, чалышдыьы офис, истиращят етдийи баь еви эюзял, йарашыглы, инсанын рущуну охшайан олмасын?!

Hяr bir baшlanьыc kimi, tikinti dя ideyadan ямяля эялир. Yяqin ki, siz дя artыq gяlяъяk evinizin, тикмяк истядийиниз обйектин virtual surяtini xяyalыnыzda ъанландырырсыныз vя tezliklя юz fантазийанызы reallaшdыrmaq, bu reallыqdan щязз алмаг istяyirsiniz... Лакин сизин фантазийанызын эерчякляшмяси цчцн мemar тяфяккцрцня, дизайнер кюмяйиня ещтийаъыныз вар вя бu да тябиидир. Мемарын лайищяси sizin ideyanыzыn vя tяxяyyцlцnцzцn яksidir. Mцasir tikilяъяк бинада rahat

Тясисчи: Шяки Бялядиййяси Баш редактор: Мурад Нябибяйов

Редаксийанын цнваны: Шяки шящяри, АЗ5500, М.Я.Рясулзадя пр.182, 2-ъи мяртябя Тел: (994177) 4 28 02; Моб:(99450) 310 69 57. Е-маил: sheki.belediyye@gmail.com municipality-sщеки@rambler.ru

www.sheki-municipality.narod.ru

Щесаб нюмряси: Азярбайъан Бейнялхалг Банкынын Шяки филиалы, Код: 805410 ВЮЕН: 9900001881 Мцхбир щесабы: 0137010002944 S.W.И.Ф.Т. БИК ИБАЗАЗ 2Х Шяки Бялядиййяси, Щесаб Но: 33308019449336503266 ВЮЕН 3000086531

Гязет 2005-ъи илдя Азярбайъан Республикасы Ядлиййя Назирлийиндя гейдиййатдан кечиб. Гейдиййат № 1458. Тираж 500. Чапа щазырланыб: 20 август 2013-ъи ил Гязет “ЗАМАН-АЗЯР” ММЪ-нын мятбяясиндя чап олунуб.

www.belediyye.io.ua