A CTUEEL
De Polen blijven Vanaf 1 mei zijn de Nederlandse grenzen helemaal open voor werknemers uit nieuwe lidstaten. Voortaan kunnen de inwoners uit de Oost-Europese landen zonder werkvergunning aan de slag. Voor de Bollenstreek betekent dat nog meer Polen die komen en hier in de regio verblijven. En daar zijn veel bewoners en werknemers niet blij mee. Waarom willen overheden en bedrijven dan toch dat ze blijven?
Toch mogen de werknemers uit de nieuwe lidstaten van de Europese Unie (EU) nu vrij aan de slag in Nederland. Sinds 1 mei geldt namelijk vrij verkeer van werknemers uit Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. Vrij verkeer van personen en werknemers is een van de basisvrijheden van de Unie. Na de uitbreiding in 2004 gold er voor werknemers uit de nieuwe lidstaten echter een overgangsregeling waarbij ze maar beperkt in Nederland konden werken. Deze overgangsregeling had onze regering tot 1 mei 2009 kunnen verlengen, maar omdat vrij verkeer van werknemers gezien de Europese maatregelen uiteindelijk toch onontkoombaar was, deed ze dat niet.
Zestig Polen in één hok Begin 2006. Twintig bewoners uit Hillegom plakken posters tegen de komst van een Polenpension. Ze vrezen ‘rondslingerende flessen bier, zwervende Polen en verminderde veiligheid voor hun kinderen’. Ze zijn boos op de gemeente die zomaar een convenant met uitzendondernemer Ruigrok heeft gesloten. Hun angst is zo groot dat ze bereid zijn om tot het einde toe naar
de rechter te gaan. “Want zestig polen in één hok zonder vertiermogelijkheden is vragen om problemen”, is hun reactie. “Waarom verleent Hillegom in hemelsnaam haar medewerking aan deze plannen?” Voor de gemeente is het wel duidelijk. De verantwoordelijke wethouder Jan Weijers legt uit dat het onderbrengen van Poolse werknemers al een langer lopend vraagstuk is in de regio. “Daarom is er binnenkort overleg met de wethouders van andere Bollenstreekgemeenten”, licht de Hillegomse wethouder van Ruimtelijke Ordening toe. “Op dit moment is moeilijk na te gaan hoeveel buitenlandse werknemers er in Hillegom wonen, maar met Ruigrok is de afspraak gemaakt dat er maximaal 200 Polen mogen zijn”, gaat de CDA’er verder. ”Op een gegeven moment kun je ze niet meer wegstoppen in slooppanden en campings en moet je als gemeente je verantwoordelijkheid dragen.” Daarom heeft de gemeente met Ruigrok afgesproken mee te werken aan een oplossing.
Goedkoop onderdak En dat is hard nodig, volgens Gerard Gabrisch, een Poolse jongeman die zich in de zes jaar die hij hier in Nederland is, heeft opgewerkt tot planner bij uitzendbureau Ruigrok. Ook hij woont in een Polenpension, een prachtige, oude villa op de grens van Hillegom met Lisse. De tientallen slippers en schoenen in de gang en de nummers op de kamers verraden de huidige bestemming van dit historische pand. Hier wonen en leven rond de twintig van de in totaal 720 Polen die op dit moment voor Ruigrok in de Bollenstreek werken. Nog vijftig Polenpensions en
bescheiden mentaliteit te kort. Ze zijn minder mondig en zullen daardoor minder snel opslag vragen dan hun Nederlandse collega’s. Over het algemeen worden ze dan ook in de laagste loontarieven ingeschaald. Maar dat is wat anders dan de ‘broodroof’ waarvan de Polen soms beticht worden. Wettelijk gezien moeten buitenlandse werknemers namelijk hetzelfde worden behandeld en beloond als de Nederlanders. Maar doordat ze harder en beter werken, zeggen veel bedrijven dat ze uiteindelijk goedkoper uit zijn met Poolse werknemers.
-huizen in deze regio zijn van Ruigrok. Net als de Polendisco die ieder weekend even verderop in hotel de Nachtegaal gehouden wordt. Gabrisch geeft toe dat ‘hun’ Polen hierdoor een grote afhankelijkheid van het uitzendbureau hebben, maar ziet daarin geen probleem. “Wij doen alles voor die mensen. Werk, goedkoop onderdak en transport naar het werk.” Gabrisch zegt zich voor te kunnen stellen dat wijkbewoners bang zijn voor de komst van een pension in hun straat. “Als er ineens heel veel Nederlanders in Polen komen wonen, dan zijn de mensen daar ook bang. Dat is altijd zo, kijk maar hoe het ging met Turkse of Marokkaanse mensen. Maar als een werknemer van ons zich hier misdraagt, wordt hij teruggestuurd. Het is voor
ons ook belangrijk dat alles goed gaat.” Hulp van gemeentes kunnen ze daar goed bij gebruiken. De door Ruigrok verwachte 20 procent groei aan Poolse werknemers per jaar moet toch ergens ondergebracht worden, bij voorkeur in pensions. “Want als ze op campings moeten blijven, gaan ze juist zwerven.” Bang voor hun veiligheid of overlast hoeven de bewoners dan ook niet te zijn. “Er is nog nooit iets gebeurd.”
Broodroof Van de werkgevers hoort het Centrum voor Werk en Inkomen, dat voorheen de werkvergunningen afgaf, juist positieve verhalen over de werkende Polen. Dat ze hard en nauwkeurig werken, niet zeuren en weinig ziek zijn. Maar soms doen de Polen zich door hun
Dat sommige werkgevers of intermediairs het niet zo nauw met de wet nemen en er illegale praktijken op nahouden, is een tweede. Het is ook precies daarom dat Nederland de grenzen nu al openstelt en niet pas in 2009. Uitstel zou illegale constructies alleen maar in de hand werken. Helemaal nu er voor de komende jaren een toenemende vraag naar arbeid wordt verwacht. Vooral in de agrarische sector en dus vooral in de Bollenstreek. “En dan moet er toch iemand zijn die het vuile werk opknapt?”, meent Ruigrok. Daarom blijven zijn werknemers als het aan hem ligt voor langere tijd. “Want zolang er handjes nodig zijn, zullen mijn Polen blijven. Omdat de Nederlanders zelf het werk niet willen doen. Zo simpel is het.”
39 ONDERNEMERS actief • 30 - 2007
ONDERNEMERS actief • 30 - 2007
38
Begin 2005. Lisse is in rep en roer. Hotel de Nachtegaal, dat voorheen vooral toeristen herbergde, is overgenomen door Peter Ruigrok. De eigenaar van het gelijknamige uitzendbureau voor Polen gaat een deel van het hotel gebruiken voor huisvesting van zijn werknemers. De omgeving vreest voor ‘openbaar dronkenschap na iets te gezellige barbecues, het lastig vallen van vrouwen door het ontbreken van gemeenschappelijke waarden en het inpikken van werk door hun lagere lonen.’