Xornal 200 anos contando contigo final web

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

200

Anos Contando Contigo

XORNAL SALESIANO DE LUGO| Mércores 6 de maio do 2015

O COLEXIO DIVINA PASTORA SALESIANOS DE LUGO CELEBRA CON MOITA LEDICIA O BICENTENARIO DO SEU FUNDADOR DON BOSCO.

As casas salesianas están a festexar o 200 aniversario do nacemento de Don Bosco.

Son moitos anos pero Don Bosco non é una historia pasada, pertence ao presente e pertencerá ao futuro.

Os seus seguidores seguen levando adiante a tarefa de encher de VIDA a existencia dos rapaces e rapazas e sempre CONTANDO CONTIGO.

DOMINGO SAVIO UN SANTO ALEGRE

“...Nos facemos consistir a santidade en estar sempre alegres”.

MAMÁ MARGARITA Nai e mestra de Don Bosco

Hoxe, aniversario de Domingo Savio Páxina 1

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

ร NDICE 3 4 7 9

100 106 108 110 112 113 118

Pรกxina 2

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

LIÑA DO TEMPO 1815 NACEMENTO XOÁN BOSCO

1832 1825 SONO DOS 9 ANOS

SOCIEDADE DA LEDICIA

1842 1841 RAPACES DA

1854 1846

ORATORIO ITINERANTE

ORATORIO EN

CÁRCERE

1856 FALECEMENTO MAMÁ MARGARITA

1863 1859 FUNDACIÓN DOS SALESIANOS

1888 FALECEMENTO XOÁN BOSCO

PRIMEIRA CASA FÓRA DE TURÍN

19..

ÁBRESE O COLEXIO DE OURENSE

1º SUCESOR:

2009 150 ANIVERSARIO DA CONGREGACIÓN

1934

2012 2011 PREPARACIÓN DO BICENTENARIO

AS RELIQUIAS DE D. BOSCO EN LUGO

1881

DON BOSCO VISITA BARCELONA

SALESIANOS EN ESPAÑA: UTRERA

1988 DECLARACIÓN SANTO A D. BOSCO

MIGUEL RÚA

1886

1º SALESIANOS MISIONEIROS

COÑECE A MARÍA MAZZARELLO

1910

NO ORATORIO

VALDOCCO

1879 1864

DOMINGO SAVIO

2015 200 CUMPREANOS DE DON BOSCO

Páxina 3

JUAN PABLO II PEREGRINA AOS SITIOS DE D. BOSCO

1988 CHEGADA DOS SALESIANOS A LUGO

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

CARTA DOS DIRECTORES

A MIÑA EXPERIENCIA NA OBRA SALESIANA DE LUGO. GASPAR MARTÍNEZ. Pídenme que escriba unhas liñas sobre a miña experiencia de vida comunitaria e acción pastoral na Obra Salesiana de Lugo. Foi unha experiencia que podemos cualificar de bastante fugaz, pois só estiven 2 cursos pastorais, pero moi intensa, rica salesianamente falando e que quedará sempre na miña memoria de vida salesiana.

Chegaba no mes de setembro de 2006 procedente de León- Centro Don Bosco como coordinador de pastoral do Colexio Divina Pastoral e director- encargado do Centro Xuvenil Ateibo. Os meus predecesores, Mauri Paniagua e Segundo Cousido (anteriormente) deixábanme todo moi ben preparado, co que a fase de entrada non su-

puxo ningunha dificultade. Tamén me axuda nesta fase de introdución atoparme cunha comunidade educativa moi nova en todos os sentidos, moi salesiana e pastoral. Un Claustro moi dispoñible para a acción pastoral levada conxuntamente a través das comisións de acción pastoral.

Sempre me atopei con brazos dispoñibles para colaborar no obxectivo común: facer da Obra unha plataforma pola educación integral na que os nenos e nenas e adolescentes fosen os auténticos protagonistas do seu crecemento. Podería mencionar aquí moitos nomes de persoas que me axudaron moito desde o principio e durante toda a miña breve estancia, pero alongaríame en exceso e sería inxusto, pois esquecería probablemente a máis dunha.

No Centro Xuvenil naqueles anos, creo que traballamos moito e ben e fomos crecendo nos grupos do Itinerario de Educación á Fe e noutras actividades. Foron anos nos que grazas ao financiamento de administracións públicas, fomos adquirindo material para acondicionar os locais e ampliar a nosa oferta educativa acolledora e variada: sala moza polas tardes, aniversarios de Ateibo, xornadas de programación cos animadores en Sobrado dous Monxes… Cantos bos recordos!

MANOLO CID SÁNCHEZ No verán de 1994, e procedente de Avilés, chegaba a esta casa de Lugo con bastante temor ante o novo destino que o Sr. Inspector me encomendaba. Preocupación que foi desaparecendo non só pola boa acollida da que fun obxecto, senón tamén co contacto e axuda que todos os irmáns me proporcionaron ao longo dos anos pasados neste Colexio.

Os profesores e profesoras entregados con entusiasmo ao seu traballo ben dirixidos por Don Mariano Castaño, presente tanto nas

dificultades como nas alegrías.

Quero deixar constancia tamén da boa relación habida coa Xunta do APA. Ante as dificultades, que é normal que se presenten, buscábanse as solucións oportunas, tendo como meta o ben dos alumnos e alumnas.

Se hai que destacar algún acontecemento, creo que paga a pena recordar o Segundo Premio Nacional de Redacción convocado por Cocacola, outorgado ao alumno Mario Lugilde. Este Premio brindounos a ocasión de acompañar a Mario tanto ao Director co-

mo ao Xefe de Estudos. Visita que aconsello realizar en calquera outra ocasión!

E como todo ten o seu fin, o verán de 2000 hai que facer de novo as maletas. Esta vez con destino a León Don Bosco.

O temor do ano 1994 transfórmase agora en nostalxia e morriña por ter que abandonar a casa de Lugo onde realmente pasei 6 anos acompañado por uns bos irmáns e un bo Claustro.

CARTA ABERTA Ó DIRECTOR DA CASA SALESIANA DE LUGO Graciñas, Xabi, polas letras que me mandaches hai catro días. Elas evocaron en min persoas lucenses de grata memoria, e acontecementos dun curso de feliz transición.

Mándoche algúns sentimentos daquel afastado curso que pasaba a derradeira páxina do século XX. Unha lembranza agradecida para o salesiano que, poucos anos antes, levara a Don Bosco a Lugo, unha lembranza ó defunto Don José Quintero Iglesias, a quen deixei ás portas do ceo, á miña saída de Lugo.

Un saúdo para o meu predecesor e hoxe gran administrador; un saúdo para Manuel Cid Sánchez, bo deportista de novo, e boa persoa sempre.

Grato recordo teño dos profesores: activos, emprendedores, solidarios, entregados a

causa do Colexio. Teño no corazón a moitos, aínda que aquí non cite a ningún. Non caberían os nomes de todos!

Un desexo de ben para aqueles alumnos: entón, aplicados e dóciles; hoxe, pais de familia con ganas de que os seus fillos estuden no “Divina Pastora”. Qué ben se comportan en Allariz os alumnos de Lugo que visitan estes anos As Terras do Arnoia!

Un saúdo para os membros daquela APA: APA atípica e orixinal, Aínda conservo o agasallo que me deron ó final do curso. E aínda lembro algún “desgustiño”.

Que María Auxiliadora siga guiando ós membros da ADMA: ADMA con inquietudes sociais. Por iso, aquel ano visitamos e alentamos a un preso no cárcere de Teixeiro.

Lembro con cariño as Salesianas, a parroPáxina 4

quia da Milagrosa, as parroquias de Sirvián e Vilameá.

Lembro con cariño os salesianos da Comunidade de entón. Qué ben levaba a secretaría e recordaba a historia salesiana en Lugo o incombustible Isidoro, cofundador, con Mateo e Mariano, desa obra! Cánto me axudou durante aquel curso Paco Ferreras, hoxe en Villamuriel!

No bicentenario do nacemento de Don Bosco, pido ó Señor que o seu carisma siga vivo e sexa fecundo na cidade da Muralla.

Un saúdo para todos e cada un dos que vivides o espírito de Don Bosco no Colexio “Divina Pastora”.

Adolfo Requejo

200 ANOS CONTANDO CONTIGO LUPI PEÑA. (DIRECTOR DESDE 2004-2005 ATA 2008-2009).

D. Angel Fernández Artime, actual Reitor Maior, X sucesor de Don Bosco, para min é ante todo un amigo e compañeiro. Coincidimos cando alguén nos levou a Astudillo (Palencia) de pequenos. Formabamos un grupo de 36 seminaristas salesianos que por camiños diversos confluímos alí. Quen nos enviou alí non era consciente de ser un instrumento do que o Señor se servía para encamiñarnos pola vida salesiana, sen nós tampouco sabelo. Tiñamos 10 anos, un máis que Xoanciño Bosco cando tivo o seu profético soño.

Pasaron os anos e Angel xa era Inspector salesiano cando finalizando o curso 20032004 pasou por Vigo e “propúxome” para ir a Lugo como director do Divina Pastora. Eu era un soldado raso, titor do terceiro ciclo de Primaria, levaba a pastoral de Infantil e Primaria e a coordinación de todo o deporte, que tiña un gran peso. Aí sentíame ben e o de ser director non me entusiasmaba. Querendo dourarme a píldora para convencerme dicíame que Lugo era un colexio máis sinxelo que Vigo, e que non ía ter dificultades. Con amigos así, para que inimigos, pensaba eu…

Como teño o voto de obediencia, non puiden negarme. O cambio sempre custa, pero que ben me veu coñecer outra realidade salesiana!

Entrei en Lugo con mal pé. O día da miña chegada, 19 de agosto de 2004, coincidiu coa accidentada morte de D. Felipe García, salesiano destinado en Foz que anos atrás estivera en Lugo. Mal empezamos! Unhas semanas despois, ao segundo día de curso, sen o cheirar estaloume o tema da “porta” (moitos recordaredes o aniño que nos deron)… Agora ese recordo en min non é máis que unha espiña, cuxa dor aprendín a mitigar levantando a cabeza e fixándome sobre todo no enorme e fermosa roseira que tiña ante min, que iso é o que de verdade era o Divina Pastora. Como me piden que non sexa longo, vou intentar cortar só unha ducia de rosas do meu pasado por Lugo. As cores destas rosas permanecen na miña retina e o seu perfume no meu corazón.

1. Profesores marabillosos, entregados, próximos, que querían de verdade aos seus alumnos, que abraiaron aos 200 profesores de varios colexios salesianos que se reuniron no 2005 en Lugo cun encontro como non

recordan outro. Profesores que algúns xa se xubilaron, outros marcharon, moitos se han ir incorporando ao persoal, aportando o seu espírito xuvenil. Un tesouro.

2. Alumnos próximos, cariñosos, que saúdan, nobres, con ganas de aprender. Graduacións de Infantil, de Primaria e diso emotivas, coloridas, familiares, motivadoras para seguir crecendo sempre e para cargar de valores a mochila da vida.

Celebracións colexiais, despedida de maio, bos días… Cantas lembranzas!

3. Pais que na súa inmensa maioría valoraban a educación salesiana, melloras materiais que se ían facendo aos poucos e sobre todo que os seus fillos, o máis querido para eles e nós, sentísense felices na casa de Don Bosco.

4. Porteiros e limpadoras que son tratados como membros da familia, e non como meros empregados.

5. Parroquia que sempre nos abriu as súas portas e acolleunos cos brazos abertos, na que nos sentiamos acollidos e na que procurabamos participar en todo o posible. Mariño, José Antonio, José Manuel, Alberto… Catequese nas aulas do cole, cea de Caritas, celebracións… Veciños que podían contar sempre con todo o que puidésemos serlles de utilidade, especialmente poñendo a disposición os locais colexiais ou o que se nos pedise.

Don Bosco quérenos “bos cristiáns e cidadáns”.

6. Familia Salesiana, familia de verdade, en crecemento, fiel ás citas do 24, á novena, procesión e ás homenaxes a María Auxiliadora.

7. Arde Lucus, que incendiou o colexio cun proxecto levado a cabo con moita ilusión, dedicación e esforzo, que foi e segue sendo un referente na cidade, que serviu para unir a moitas familias en torno ao seu colexio, forte exército de Salesiani Luci Augusti. Festas de Don Bosco e de María Auxiliadora. Festivais solidarios, madeira de artistas no escenario, pais cos seus monicreques…

8. Beléns colexiais que tanto boto de menos, que cada ano sorprenden e seguen superándose en beleza e creatividade. Haberá algún límite?

9. Nenos e adolescentes, mozos do barrio, que atopan en Ateibo un lugar onde xogar, compartir e educarse no tempo libre. Outros, no programa Espabila tiveron unha oportunidade para ir crecendo como persoas e aumentar a súa autoestima, experimentando que Don Bosco segue vivo en Lugo.

10. Os inicios dos encerados dixitais que tanta

Páxina 5

ilusión empezaron a xerar en min, en gran parte do profesorado e entre os alumnos e que foron xerando un cambio na forma de traballar. Mobles en aulas, biblioteca e outros locais para ir renovando e vestindo a casa. Orlas que empezaron a colgar polas paredes porque nunha familia os que marchan seguen estando presentes.

11. Isidoro, o veterano, a memoria histórica desde que os salesianos se instalaron en Lugo ata os nosos días. Secretario amable, cordial, riseiro. Que envexa me daba, pero que alegría me produce, que coñeza polos seus nomes, apelidos, caras e unha chea de detalles, a practicamente todos os alumnos que pasaron polo colexio!

12. Deixo para o final ao máis “vello” e á vez máis “novo” de espírito: Maxi. Limitado para moverse, pero non para; cústalle falar, pero non cala. Coa radio a cen, namorado das plantas, máquina de reciclar, traballador incansable. Pero sobre todo vaso rebordante de bo humor, detalle humano feito sorriso e feixe de perexil. Se non existise, habería que inventalo.

Ramallete de rosas. Ramo de perexil que dá sabor á contorna. Sento non facer referencia a outras rosas para non alargarme e de antemán pido perdón por non facelas explícitas. Pero confésovos que entre vós sentín e experimentei como en poucos sitios que somos unha familia. A todos os que imos ao Divina Pastora procedentes doutros colexios salesianos, parécenos un colexio pouco salesiano pola escaseza de patio. Pero eu deféndoo contra vento e marea e experimentei que non por iso é menos salesiano.

Como unha familia grande que vive nunha casa pequena, sabedes optimizar os recursos cunha boa organización, sabedes compartir e valorar o que tedes.

Oxalá sigades facendo de Don Bosco por moitos anos nese querido e recordado Divina Pastora que levo no meu corazón. Cantos motivos para dar grazas polo privilexio deses cinco anos vividos entre vós...

Un aperta grande.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

CARTA DOS DIRECTORES SEGUNDO Benquerido director!

Cheguei á casa salesiana de Lugo o 30 de agosto de 2003. Era a primeira vez que pisaba aquela cidade. Unha volta en coche pola ronda da muralla deixoume abraiado. Nos dous cursos que gocei alí descubrín que a impoñente muralla que podía semellar distancia... tornouse para min en fogar no que me sentín acollido e medrei coma salesiano: os salesianos da comunidade, o profesorado do colexio, as animadoras e animadores do centro xuvenil, a familia salesiana, as familias do alumnado do colexio, todas a realidades nas que puiden participar ao longo dese tempo... e, sobre todo, os rapaces e rapazas cos que camiñei, con eles e deles aprendín que quería dicir ser salesiano, aprender, pouco a pouco, a ir regalando a vida, recibindo vida, compartindo vida...

Aínda hoxe lembro moito do vivido alí e, como di o refrán: a raíz do toxo verde é moi mala de arrincar, os primeiros amoriños son moi malos de esquecer. Máis aínda, cando ese primeiro amor (que foi Lugo para min), non o quero esquecer!

Feliz bicentenario! Segundo Cousido.

CONSTANTINO DE LA VARGA Desde a verdes terras astures de Avilés onde me atopo realizando a tarefa de animación, o meu saúdo a todos e cada un dos membros da Comunidade Educativa da casa salesiana “Divina Pastora” de Lugo.

ción de pais, profesores, alumnos, antigos alumnos, veciños, amigos, institucións, … a proximidade, o agarimo e o agradecemento aos Salesianos pola súa presenza en Lugo, máis concretamente no barrio da Milagrosa.

Quero destacar dúas vivencias que permanecen imborrables no meu corazón e que posiblemente estean vivas tamén en vós.

Nelas resumo o meu paso por esa casa e por esa cidade.

Que sigades prolongando o espírito e a misión de Don Bosco.

Grazas.

Constantino de la Varga. En Avilés, a 28 de Abril de 2015.

A primeira, a visita da reliquia de don Bosco e a súa estancia en Lugo. Emocióname aínda reler aquelas palabras que lle diciamos como benvida: “Estamos contentos coa túa visita. Temos por seguro que a túa curta estancia entre nós axudaranos a coñecerte máis, a admirarte máis e a imitarte bastante máis. Don Bosco, grazas por vir onda nós, por estar entre nós. Grazas!”. Estas palabras recobran sentido e fanse tamén desexo neste ano tan especial da celebración do Bicentenario do seu nacemento.

A segunda vivencia foi a celebración dos 25 anos da presenza salesiana en Lugo. Xornada familiar e popular que puxo de manifesto coa participación, colaboración, a implica-

MATEO DEL BLANCO Ola, son Mateo del Blanco e teño o honor e a satisfacción de ser o primeiro director do colexio Salesiano Divina Pastora de Lugo.

Invítanme a facer un saúdo para o voso xornal con motivo do bicentenario do nacemento de Don Bosco que reflicta algo da miña experiencia durante seis anos neste colexio e fágoo con moitísimo gusto.

Era a tarde do 17 de agosto de 1988 cando chegamos Don José Quintero e máis eu ao colexio, coa idea de recibir os mobles para a comunidade que nos viñan de León. Pero… déronnos as 11, e as 12, a 1 e as 2…, como di a canción e non chegaron, así que nos deitamos nalgún dos colchóns que deixaran as monxas.

Ao día seguinte, 18, chegaron os mobles co Provincial e os salesianos e quedou constituída a primeira Comunidade Salesiana en Lugo. O día 1 de setembro empezamos a coñecer ás profesoras que formaban o

claustro do colexio.

O colexio era mixto ata 4º e os cursos chegaban ata 8º de EXB. Ese ano admitimos rapaces tamén en 5º. As primeiras impresións, e as últimas, non puideron ser mellores. Para min, recentemente nomeado director, e polo tanto novato, foi moi fácil e agradable dirixir este colexio no que había un grande espírito de colaboración e gañas de poñer toda a carne no asador por parte do profesorado e do persoal non docente para continuar o bo facer educativo das Irmás Misioneiras da Divina Pastora .

A xente de Lugo, o Anpa e as Familias, acolléronnos cos brazos abertos e desde o primeiro momento houbo unha xenerosa dispoñibilidade e cooperación para que o colexio seguise adiante, co mellor nivel educativo ao noso alcance,seguindo o bo rumbo que as monxas lle marcaran.

Páxina 6

Quero facer un recordo-homenaxe agradecido, a dúas persoas, sen cuxa tenacidade e constancia non sería posible esta presenza na única capital de Galicia que non contaba coa presenza dos Salesianos. Refírome ao bispo de Lugo, ao que cariñosamente chamabamos Frei José que tanto nos apoiou e nos quixo e ao salesiano Don José Quintero, ilustre lucense de Samos, que sempre suspirou e loitou para que os salesianos chegásemos á cidade da murallas..

Hoxe, 27 anos máis tarde, malia as normais dificultades e problemas, a obra dos Salesianos en Lugo é unha obra consolidada grazas á protección de Mª Auxiliadora e Don Bosco, grazas ao apoio do profesorado e da confianza das Familias que confiaron no noso saber facer na educación dos seus fillos e fillas.

Grazas a todos.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

ANTIGOS ALUMNOS De Como os valores ou o Salesianos foi

ADRIÁN RODRÍGUEZ ABELEDO

unha base para os anos no colexio e hoxe en dia.

Lembranzas Comecei aos 4 anos nos Salesianos con moitos dos que aínda a día de hoxe conservo como bos amigos. Alí teño vivido moitas das miñas lembranzas e, dado que estiven ahí ata os 16, a lista non é curta.

Nunca esquecerei as xornadas de convivencia, as clases de pintura, de informática (que máis tarde sería a miña vocación), as saídas á piscina e o día de María Auxiliadora con todas as actividades e xogos no patio. Tamén cabe destacar que era un pouco traste e a máis de un o traía de cabeza (Mariano e Paco sobre todo).

Vida Posterior Non foi sinxelo deixar á maioría dos meus ami-

me á Coruña onde viviría alí case 9 anos.

Mirando cara atrás, considero que o tipo de

Por último, e grazas a unha beca Leonardo

persoa que son, a miña forma de actuar, de

Da Vinci, viría a traballar a unha empresa

convivir cos demais, de tomar decisións e de

informática a Cork, ao sur de Irlanda, o cal

ver a vida está baseada en todos os valores

me encantou e me fixo tomar a decisión de

que aprendín nos Salesianos, sen dúbida

establecerme neste país, pero esta vez en

algunha.

Dublín, onde sigo a día de hoxe.

A miña paixón segue sendo a informática

numerosísimos países, disfruto de cada mo-

(as “maquinitas” para miña nai) e por iso

mento da miña vida respectando a todo o

acabei traballando de Analista nunha em-

mundo, aprendendo ao máximo de cada lu-

presa tecnolóxica chamada Quantcast.

gar e intentando axudar sempre que poida.

Para que vos fagades unha idea, temos

É algo extremadamente gratificante que, fai

minimotos para correr polos corredores e

26 anos, comezou a moldearse na planta

pistolas de xoguete para dispararnos os

baixa do colexio Divina Pastora Salesianos

uns aos outros (pero tamén hai que traba-

de Lugo, no barrio da Milagrosa.

llar duro).

Grazas por tódolos bos momentos que lle

gos e comezar o meu futuro. Todas eran caras

fixéchedes pasar a este traste.

novas pero pouco a pouco todo foi saíndo ben

Unha aperta,. Adrián “Abeledo”.

e acabaría estudando informática e mudándo-

LUIS PERNAS Hola, soy Pernas y soy antiguo alumno de Salesianos Lugo.

Aunque parezca que fue ayer, entré en el colegio Divina Pastora en primero de EP en 1996, y allí estuve hasta que terminé la ESO en 2006. Fueron diez años que me marcarían para toda la vida... hasta el punto de que actualmente soy salesiano (sdb).

Son muchísimos los recuerdos que me asaltan de mi paso por el colegio y por el Centro Xuvenil Ateibo, tantos que no podría escribirlos ni en un libro entero, pero intentaré contarte lo que para mí es más esencial...

En primer lugar, el ambiente de familia que se vivía me hacía sentir como en casa. Recuerdo la buena relación con compañeros y profesores (o animadores, en Ateibo), el sentirme querido y valorado, las horas pasadas después de clase charlando o preparando alguna cosa, los juegos por el patio esquivando las columnas, las obras de teatro y demás actuaciones...

Sin duda no fue hasta después de salir del

Encántame viaxar e nos últimos anos visitei

colegio que valoré del todo este ambiente, pues cuando siempre has vivido algo te parece lo ordinario, pero al salir "al exterior" te das cuenta de que fuera las cosas funcionan de otro modo: que el centro en el que estudias no es tu segunda casa sino tu lugar de trabajo, y que profesores y compañeros no son necesariamente como de la familia.

Recuerdo con especial cariño las fiestas de Don Bosco y de María Auxiliadora: en Don Bosco la fiesta para mí era doble (¡coincidía con mi cumple!) y en ella tenían lugar el festival de playback, la Misa en la Milagrosa y, lo que más me gustaba, los juegos en el patio con diferentes premios. Para celebrar María Auxiliadora teníamos también Misa en la Milagrosa, seguida de más juegos, de una rifa, de las exhibiciones de los diferentes grupos de actividades extraescolares...

También fue en salesianos donde aprendí, de la mano de Paco Ferreras, a tocar la guitarra, lo que todavía hoy en día es uno de mis hobbies favoritos. No puedo olvidar aquel "Cabalgando con Robin Hood", o aquella "Noche de Terror" (quien ha estado sabe a qué me refiero).

Páxina 7

Los sábados para mí la cita era obligada en Ateibo, donde disfrutaba del tiempo libre con mis compañeros de clase y amigos, y donde aprendí a dar parte de mi vida por los demás sin esperar nada a cambio, otro elemento que terminaría por ser fundamental en mi opción de vida.

De chaval del Centro Xuvenil pasé a ser animador, lo que seguiría siendo incluso después de "abandonar" el colegio. Y digo "abandonar", entre comillas, porque en realidad nunca me he ido del todo: siempre he mantenido un contacto muy vivo con los salesianos a través de Ateibo y de visitas al colegio cada vez que podía, también después de irme a vivir a León para estudiar Aeronáutica y a Granada o a Roma en mi camino como salesiano.

Doy gracias a Dios por haber puesto en mi vida esta fantástica segunda familia, con la que espero seguir viviendo mil momentos más. ¡Un abrazo y gracias!

Pernas

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 8

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1815 NACEMENTO DE DON BOSCO O 16 de agosto de 1815 naceu en I Bec-

na, a Asociación de Salesianos Cooperado-

chi, Turín, Juan Melchor Bosco Occhiena

res, O Boletín Salesiano, o Oratorio Sale-

mais coñecido por nós coma Don Bosco.

sianos e o Instituto das Fillas de María Au-

Fillo de Francisco Luis e de Margarita Oc-

xiliadora. Promoveu a Asociación de Exalu-

chiena, humildes campesiños que a duras

mnos Salesianos, o desenrolo dun mo-

penas gañaban para dar de comer aos

derno sistema pedagóxico coñecido como

seus fillos, Antonio, José e Juan.

“Sistema Preventivo” para a formación dos

Cando Juan cumpliu os 2 anos o seu pai morreu de repente e foi cando os tres irmáns tiveron que axudar a mamá Margarita para sair adiante. Súa nai era unha muller de férreo carácter, moi familiar e

nenos e xóvenes e promoveu a construción de obras educativas ao servizo da xuventude mais necesitada, especialmente en Europa e América Latina. Poboacións, provincias, parques, rúas, teatros, museos e

con grandes valores. A maneira en que ela defendeu aos seus fillos no medio da pobreza así coma a disciplina e a devoción que lles impartiu, tiveron moito que ver nas decisión futuras de Don Bosco.

A pesar das difíciles condicións nas que se viu inmerso atopou forza e tempo para rezar e estudar ata chegar a converterse nun prestixioso sacerdote e educador de xóvenes necesitados, o que lle serviu para acadar o respeto das autoridades civís e relixiosas do seu tempo e do seu pais, así coma unha notable fama no estranxeiro. Foi declarado Santo polo papa Pío XI o 1 de abril de 1934, tan só 46 anos despois da súa morte que aconteceu o 31 de xaneiro de 1888. Ademais o papa Juan Pablo II concedeulle o título de “Padre, Maestro e amigo dos xóvenes”.

Foi o fundador da Congregación Salesia-

Páxina 9

sobre todo colexios levan o seu nome.

A familia salesiana é un dos grupos católicos mais numerosos do mundo e existen obras de Don Bosco en 130 nacións.

Ademais da importancia do nacemento de Don Bosco no ano 1815 aconteceron unha serie de novas de ámbito local, nacional e internacional das que damos conta de seguido.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1815

A ERUPCIÓN DO VOLCÁN TAMBORA

A BATALLA DE WATERLOO

Foi un combate librado entre o exército francés comandado polo emperador Napoleón Bonaparte e as tropas británicas, holandesas e alemáns dirixidas

En Indonesia na illa de Sumbawa atópase o monte Tambora, que

polo duque de Wellington e o exército prusiano do mariscal de campo Ge-

o 5 de abril de 1815 estalou convertido en volcán e só nun día

bhard Leberecht von Blücher, preto da localidade de Waterloo, Bélxica, o 18

xerou unha nube de cinza que cubriu o Sol durante dous días en-

de xuño de 1815.

teiros nun radio de 600 km. A erupción prolongouse durante 10 días. A materia incandescente que lanzou matou a unhas 12.000 persoas, ás que lle hai que sumar 49.000 que morreron de fame na rexión porque todas as colleitas quedaron arruinadas. O ano seguinte foi coñecido como o ano sen verán con neve mesmo nesta estación.

ESPAÑA EN 1815 A BATALLA DO CABO DE GATA

FEDERICO MADRAZO KÜNTZ

Foi unha acción naval que tivo lugar o 17

sobre a rexencia norteafricana, freando

Nacemento de Federico de Madrazo, non só foi un gran

de xuño de 1815, durante a segunda gue-

a pirataría e forzando a paz co Dey, tras

pintor da alta sociedade madrileña, senón un importante

rra berberisca, nas proximidades do cabo

avanzar sen case oposición ata Alxer.

personaxe da vida cultural e intelectual do seu momento.

de Gata, fronte ás costas españolas, entre

Dirixiu durante varias décadas o Museo do Prado, e orga-

unha escuadra de buques estadouniden-

nizou as coleccións de tal forma que resultasen atractivas

ses baixo o mando de Stephan Decatur, Jr.

e didácticas. Foi o primeiro en organizalo por Escolas e en

e unha fragata de Alxer, a Meshuda, baixo

sacar á luz algunhas pezas que, como o Tesouro do Delfín,

o mando do Ra'is Hammida. Os estadouni-

non foran convenientemente valoradas ata o momento.

denses lograron capturar a fragata alxe-

Foi pintor de cámara do rei e tamén dirixiu a Real Acade-

riana, e apuntáronse unha vitoria decisiva

mia de Belas Artes de San Fernando.

GALICIA EN 1815

O PRONUNCIAMENTO DO XENERAL PORLIER Segundo pronunciamento militar do século

Capitán Xeral don Felipe de Saint-March, e de

XIX, primeiro de corte liberal.

deseguido proclamou a Constitución de 1812, todo iso no medio da total indiferenza da poboa-

Don Juan Díaz Porlier é outro exemplo, xun-

ción, que non se manifestou nin a favor nin en

to co xeneral Espoz e Mina, da nova oficiali-

contra. Trala Guerra da Idependencia, varias

dade española nacida durante a Guerra da

cidades, encabezadas por Lugo, intentan reunir

Independencia.

o Reino de Galicia coas mesmas facultades que Cando o xeneral Porlier chegou ao castelo

tiña en 1806. En concreto o concello lucense

de San Antón, situado nunha illa da baía Da

desexaba un congreso para abordar o expedien-

coruña, tomou corpo nel a idea de realizar

te de renovación de foros. Así mesmo, a corpo-

un pronunciamento liberal, para o cal iniciou

ral Porlier dirixiuse cara Á Coruña. En me-

unha serie de contactos con persoas afíns

nos de dúas horas gañouse á oficialidade da

ás súas ideas.

gornición e púxose á fronte da forza que

A noite do 18 ao 19 de setembro o xene-

gornecía a cidade. A continuación detivo o

Páxina 10

ración lucense quería que se aprobase a prórroga sexenal de millóns e que se falase dos problemas da economía galega e se puxese remedio a eles.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 11

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 12

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 13

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 14

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 15

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 16

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 17

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 18

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 19

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 20

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 21

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 22

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 23

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 24

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 25

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 26

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 27

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 28

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 29

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 30

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 31

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 32

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 33

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 34

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 35

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 36

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 37

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 38

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 39

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 40

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 41

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 42

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 43

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

4ยบA Pรกxina 44

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1863 PRIMEIRA CASA FÓRA DE TURÍN O 20 de outubro de 1863 Don Bosco funda o

en Turín: sempre rodeado de xóvenes pola

centro e, entre eles, é digno lembrar o cuarto

primeiro colexio salesiano fóra de Turín, o de

súa afectuosidade.

sucesor de Don Bosco, Don Pedro Ricaldone.

Mirabello: o “pequeño seminario de San Car-

O seminario creouse nunha propiedade do

Por isto é emotivo o recordo alegre do que ocu-

los”.

Sr. Provera, cuxo fillo Francisco foi sale-

rriu aquí fai século e medio. Mirabello Monfe-

O seu primeiro director será o Pai Miguel Rúa,

siano e insistiu con Don Bosco en que viñe-

rrato, aínda que carece desde hai moito tempo

que traía consigo unha carta que contiña unha

ra a esta inauguración.

da presencia dunha obra salesiana, ten manti-

serie de consellos para a boa xestión do cole-

O seminario acolleu a xóvenes e entusias-

do un forte clima de salesianidade, transmitida

xio; consellos que, co paso dos anos, serán

tas salesianos que despois foron destina-

polas xeracións pasadas.

coñecidos como “Memorias confidenciais aos

dos a distintas partes de Italia e do mundo.

Directores”. Don Rúa actúa como Don Bosco

Moitos son os salesianos orixinarios do

SANTUARIO DE MARÍA AUXILIADORA

O BOLSO DA VIRXE

Foi construido en honor á Virxe, á que San Xoán Bosco tivo gran devoción.

Atópase no barrio de Valdocco da cidade de Turín (Italia). É coñecida como a igrexa nai da congregación salesiana e da que parten cada ano misioneiros para todo o mundo.

Una noite de principios de xullo do ano 1863 Don Bosco relatou aos seus oíntes un soño no que vira a alguén (seguramente a Virxe María) que paseaba entre os xóvenes portando un bolso elegante e ofrecéndolles a sacar do seu interior un papeliño. El ía anotando

Constriuse con grandes problemas económicos entre 1863 e 1868. Don

as palabras contidas en cada un deles. Rematou contando que to-

Bosco comezou a súa construcción con tan só corenta céntimos, pero co

dos sacaron o seu papeliño, agás un, que permaneceu apartado

axuda dos seus rapaces do Oratorio Salesiano e da xenerosidade da po-

dos demáis, polo que el acercouse para ver o que había escrito no

boación de Turín logrou concluir a obra. Don Bosco asegurou sempre que o

papeliño que non sacara e leu nel a palabra “morte”.

diñeiro conseguido viña da Providencia.

Tras o relato do soño invitou a cada un deles a entrevistarse con el

O de 1868 se consagraba o santuario de María Auxiliadora. Na igrexa ha-

para coñecer as palabras escritas para cada un. E a cada un soubo

bía 1.200 xóvenes.

darlle un bo consello.

Nela se encontran os corpos de San Xoán Bosco, Santo Domingo Savio e Santa María Mazzarello.

Páxina 45

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1863 CRISTIAN IX DE DINAMARCA SOBE AO TRONO

INAUGURACIÓN DO PRIMEIRO FERROCARRIL EN LONDRES

Aos poucos días de subir ao trono, viuse

O 10 de xaneiro: Inauguración do primeiro sistema de ferrocarril metropolitano en Londres, cun

obrigado pola presión popular a redactar a

trazado de 6 km.

chamada Constitución Xurada de Dinamarca, pola que, entre outras medidas lexislativas, proclamou a anexión dos ducados de Schleswig e Holstein, territorios que viñan causando constantes litixios entre Dinamarca e os Estados alemáns do norte pola súa pose-

O primeiro metro do mundo foi o subterráneo de Londres (denominado Metropolitan Railway), inaugurado en 1863 con seis quilómetros de lonxiitude. En anos sucesivos foi estendéndose, de forma que en 1884 formaba un anel de aproximadamente vinte quilómetros. A continuación engadíronselle liñas radiais, en parte a ceo aberto e en parte en túnel, para constituír o Metropolitan and District Railway. As locomotoras eran de vapor. Posteriormente comezouse a escavación de túneles en forma de tubo e electrificáronse as liñas, de alí a denominación inglesa Tube.

sión.

ESPAÑA EN 1863

NACE XOAQUIN SOROLLA

Society, traballou como profesor de composi-

O 27 de febreiro de 1863 nace o pintor español

ción e cor na Escola de Belas Artes de Madrid.

Xoaquín Sorolla.

A súa pintura representou a aplicación directa do luminismo á paisaxe e a figura, achegando

Cando apenas contaba con dous anos de idade, fale-

xa que logo esta tendencia á sociedade da

ceron os seus pais por mor dunha epidemia de cóle-

época. En 1920, mentres pintaba o retrato da

ra. Ao quedar orfos a súa irmá Eugenia e el, a súa tía

señora Pérez de Ayala no xardín da súa casa

Isabel, irmá da súa nai, e o seu marido, de profesión cerralleiro, recolléronos. Pasados os anos intentaron

Paseo por la playa (1910)

ensinarlle, en balde, o oficio da cerrallaría, advertin-

nez, o rei Afonso XIII, Vicente Blasco

do pronto que a súa verdadeira vocación era a pintu-

Ibáñez, Ortega y Gasset etc. Tamén, en

ra. Outra importante faceta súa foi a de retratista de

1914, foi nomeado académico e, cando

figuras importantes como foron Juan Ramón Jimé-

terminou os traballos para a Hispanic

en Madrid, padeceu un ataque de hemiplexía que minguou as súas facultades físicas e mentais. Faleceu na súa casa de Cercedilla o 10 de agosto de 1923.

GALICIA EN 1863 ROSALIA DE CASTRO PUBLICA O SEU LIBRO " CANTARES GALEGOS" Rosalía de Castro publicou por primeira vez un poema en galego en Santiago de Compostela no número 4 do Eco Escolar. Revista semanal compostelana, centifica, literaria, e de intereses xerais, editada na cidade o xoves 22 de xaneiro de 1863. Esa composición titulábase naquela primeira versión “O gaiteiro”, Incluíuse pouco despois na primeira edición de Cantares Galegos, ese mesmo ano: desde entón coñécese coma “Un repoludo gaiteiro”, o seu primeiro verso, ó haber saído sin título no libro. Este poema estudiouno Lydia Fontoira Surís titora da facultade de filoloxía da USC, nun traballo. Valora que nesta composición agrúpanse a gracia e a expresividade Rosaliana para transmitirnos vivencias do seu pobo.

Páxina 46

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 47

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

4ยบB Pรกxina 48

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1864 MARÍA MAZARELLO

filas para oílo mellor.

Don Bosco atópase en Mornese con María

A amizade con Don Bosco fixo medrar a

Mazzarello o 7 de outubro de 1864.

pasos axigantados en santidade á moza de Mornese.

María Mazzarello foi unha relixiosa italiana coa que Don Bosco fundou o Instituto das Fi-

Don Bosco constatou que aquelas rapa-

llas de María Auxiliadora, coñecidas tamén

zas que dirixía o Pai Pestarino eran ex-

como salesianas. Esta foi a primeira Superiora

celentes candidatas para seren relixio-

Xeral dende o 29 de marzo de 1872 ata a súa

sas, e con elas fundou a Comunidade de

prematura morte en 1881. A súa gran sensi-

Fillas de María Auxiliadora, que hoxe en

llez e a súa vida consagrada á formación femi-

día son máis de 16.000 en 75 países, e

nina do sistema preventivo de Don Bosco,

a súa Congregación é a segunda máis

abríronlle ás portas á “santidade” recoñecida

numerosa en todo o mundo.

pola Igrexa Católica en 1951, baixo o pontifi-

O santo comunicoulle a fermosa nova ó

cado de Pío XII.

Papa Pío IX, e no ano 1872 naceu ofi-

A fundación das salesianas foi unha resposta

cialmente esta gran congregación reli-

pastoral de Don Bosco á necesidade de moi-

xiosa.

tas mozas obreiras que vivían as consecuen-

Os restos de María Mazzarello, que fale-

cias da revolución industrial no Piamonte do século XIX o que María Mazzarello se adicou

Imaxe de María Mazzarello, fundadora das Fillas de María Auxiliadora

con notable empeño.

Na vida de María Mazzarello hai unha data que xamais esquecerá, porque marcou para sempre o rumbo da súa vida. O 7 de outubro de 1864 no día en que San Xoán Bosco foi por primeira vez a Mornese. Todo o pobo saíu a recibir ao santo e a os seus alumnos que cunha alegre banda musical viñan a visitalos.

Todos estaban convencidos que era un gran santo e ademáis era moi amable e alegre e amigo dos nenos e dos pobres.

María Mazzarello xamais vira a Don Bosco, pero esa noite, apenas oíu o seu primeiro sermón quedou chea de admiración. Sempre que o santo falaba ela colocábase nas primeiras

Outra imaxe de María Mazzarello, rodeada das súas nenas.

Páxina 49

ceu aos 44 anos, venéranse na Basílica de María Auxiliadora de Turín.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1864 TERREMOTO PRETO DA ELECCIÓNS PRESIDENCIAIS DE EEUU CIDADE DE MÉXICO

PRIMEIRA CONVENCIÓN DE GINEBRA

Celebráronse as eleccións presidenciais de

Preto da Cidade de México (uns 250 km)

Fírmase a primeira Convención de Ginebra que

EEUU o 8 de novembro onde saíu reelixido

o 3 de outubro rexistrouse un terremoto

inclúe a mellora do trato que se lle ten que dar

Abraham Lincoln como presidente. Foi a

que destrúe a capela que os españois

aos militares feridos, feitos prisoneiros nas ba-

primeira vez nos Estados Unidos que os sol-

construiran sobre a pirámide Gran Pirá-

tallas das diferentes guerras. A protección do

dados poideron exercer o seu dereito ao vo-

mide de Cholula, a máis grande do mun-

persoal sanitario, asi como tamén a dos hospi-

to estando no frente, dándolle a Lincoln

do, debido aos seus 400 m de lado, aín-

tais militares. A creación da Cruz Vermella sobre

máis do 70% dos seus votos. Poucos meses

da que non é a máis alta.

fondo blanco como símbolo protector. E tamén

despois Lincoln foi asasinado.

créase o Comité Internacional da Cruz Vermella.

ESPAÑA EN 1864 NACE A CRUZ VERMELLA EN ESPAÑA

INAUGURACIÓN DO “HOTEL PARIS” DE MADRID No verán deste ano ábrese ao público o

Aínda que no ano 1863 unha representa-

“Hotel Paris” de Madrid, foi un dos gran-

ción española estivo entre as catorce na-

des hoteis de Madrid con cuarto de baño

cións que asistiron á Primeriar Conferencia

en cada habitación, dispoñía de servicio

Internacional, a Cruz Vermella en España

de habitacións e recepción. Ata fai pou-

nace oficialmente o 6 de xullo do ano 1864,

cos anos foi moi popular por ter no seu

baixo os auspicios da Orde de San Xoán de

tellado o anuncio de “Tío Pepe” vistos por

Xerusalen sendo declarada “Sociedade de

milleiros de persoas con motivo das cam-

Utilidade Pública”.

panadas na noite de fin de ano.

GALICIA EN 1864

TÚNEL DE MONTEFURADO

Fotogra a do plano de Montefurado.

A antiga estructura do túnel de Montefurado aparece nun plano trazado por Francisco Coello, coronel de inxeneiros e publicado neste anode 1864 , nun conxunto de mapas da provincia de Lugo. O tunel da nome ao pobo de Montefurado por onde atravesa o río Sil e que foi construído no século II, nos tempos do Emperador Trajano, para desviar

O ESTADO INDEPENDENTE O “COUTO MIXTO”,

independente o “Couto Mixto”, situado entre España e Portugal ao sur da provincia de Ourense, cunha extensión dus 27 km

a auga do río e poder así extraer o ouro que

Polos acordos do Tratado de Portugal o 29 de

cadrados. Durante case 900 anos conse-

este arrastraba. Ten uns 400 metros de lon-

setembro deixou de existir un pequeno estado

guíu manterse independente das coroas

xitude e 19 m de ancho.

española e portuguesa.

Páxina 50

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 51

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

5ยบA Pรกxina 52

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1879

Don Bosco entregou unha misión aos primeiros Salesianos misioneiros cara á Patagonia. cerdote, mestre de escola. Bartolomé Molinari, A congregación Salesiana de Don Bos co che-

sión, mediante unha figura administrativa libre

gou a Arxentina no 1875 coa intención de

da inxerencia estatal e eclesiástica nacional: o

evanxelizar infieis na Patagonia, mediante un

Vaticano apostólico. Os conflictos desta incor-

plan concreto de adoutrinamento e educación

poración mostran un estado celoso do seu pa-

para os pobos orixinarios. Para iso Don Bosco

tronato pero pouco disposto a facerse cargo

formulou un proxecto no que daba conta acer-

da situación e a unha congregación que logra

ca da situación violenta entre os indíxenas e o

posicionarse ventaxosamente e acaparar o

estado arxentino en Patagonia. Tras algúns

territorio misioneiro, a evanxelización e a edu-

Todos e cada un recibiron de mans de Don

intentos falidos de ingresar na Patagonia os

cación católica dos seus habitantes.

Bosco un folleto impreso onde estaban estes

salesianos acompañan ao exército de Xulio

A basílica de María Auxiliadora encóntrase no

Roca no 1879.

barrio de Valdocco da cidade de Turín(Italia). É

Sen embargo xustificaron esta acción en fun-

coñecida como a igrexa nai da congregación

Coiden dos enfermos, dos nenos, dos vellos e

ción da acción civilizadora de Estado e a nece-

salesiana e da que parten cada ano os misio-

dos pobres e gañarán a bendición de Deus.

sidade de cristianización.

neiros para todo o mundo.

Ámense entre vostedes, corríxanse mutua-

A conflictiva inclusión da Patagonia ao Estado

A tarde do 11 de novembro de 1875, na igre-

mente, non se teñan envexas nin rancores,

Nacional no 1879 foi acompañada dun proce-

xa de María Auxiliadora de Valdocco, tiña lugar

que o ben de un sexa tamén o ben de todos. A

so non menos conflictivo no seu carácter de

unha grandiosa celebración, da partida dos

última mensaxe de Don Bosco cando estaban

terra de misión e incorporación dos seus habi-

primeiros dez misioneiros salesianos(6 sacer-

embarcando foi: fagan o que poidan, Deus

tantes orixinarios como cidadáns católicos. O

dotes e 4 coadxutores) para Arxentina.

fará o demais. Confíenlle todo a Xesús Sacra-

mandato constitucional de conversión dos In-

Os misioneiros eran: Xoán Cagliero, sacerdo-

dios ao catolicismo centrou a discusión na

te,doutor na sagrada teoloxía, profesor de mo-

instrumentación de cómo e quen debía de fa-

ral e autor de varias composicións musicais.

cerse cargo dos sobreviventes das campañas

Xosé Fagnano, sacerdote, doutor en belas le-

militares sureñas.

tras. Domingo Tomatis, sacerdote, doutor en

No medio deste combate a congregación sale-

belas letras. Valentín Cassini, sacerdote, pro-

siana de Turín chegada a Arxentina proponse

fesor de bacharelato de métodos didácticos.

evanxelizar estes territorios co obxectivo de

Xoán Bautista Baccino, sacerdote, profesor de

monopolizar coa súa presencia a terra da mi-

bacharelato superior. Santiago Allavena, sa-

mestre de ximnasia e profesor de música. Vicente Gioia, mestre zapateiro.

Estebán Belmonte, profesor de ximnasia e administrador da casa. Ademais todos saben de música e teñen práctica na docencia de nenos tanto nas ciencias coma na catequesis.

recordos: Busque almas, non diñeiro, nin honores, nin dignidades.

mentado e a María Auxiliadora e veredes o que son os milagres. Os obxectivos da primeira misión eran: dedicarse á xuventude pobre e abandonada. Facerse cargo dun novo colexio.

Serían enviados a outros lugares, os que Don Bosco chamaba “pobos salvaxes”:A Patagonia.

A GRANDE BATALLA: O FUTURO E AS VOCACIÓNS 1879

O 9 de maio Don Bosco narrou o seguinte soño: A BATALLA: Vin que os mozos tiñan que entaboar unha batalla contra guerreiros moi ben armados e que ao fin quedaron moi poucos superviventes. Logo vin que as batallas

eran contra monstros de forma de formas xigantescas. Pero os nosos levaban un estandarte cun letreiro “María Auxiliadora dos cristiáns”. Os que formaban o noso exército, despois de batallar fortemente dividíronse en tres grupos: uns fóronse cara a Oriente, outros cara a occidente e os terceiros ao sur. AS MENSAXES VOCACIONAIS: Logo apareceuse un personaxe que semellaba ser San Francisco de Sales, o cal me presentou un libriño e díxome “le as mensaxes que lle envían neste libro” Púxome a lelos e dicían: aos novos que sexan moi obedientes xa que obterán bendicións de Deus e boa vontade das persoas. Aparecen catro personaxes levando un ataúde dirixínPáxina 53

dose cara a min, eu preguntei para quen era e dixéronme que era para min para recordarme que son mortal e que debo predicar dende agora o que desexo que fagan os meus discípulos despois da miña morte. Pregunto si nos esperan moitas espiñas ou moitas consolacións e dinme que aos meus relixiosos lles esperan moitas flores e triunfos pero tamén moitas espiñas que os farán sufrir. É necesario rezar moito. Tamén pregunto si a comunidade fundará casas en Roma e dime que si pero con moita prudencia e cautela.

Interésome polo fin dos meus días pero dinme que non me preocupe e que faga o que predico: estar preparado porque á hora menos pensada chega o señor. Nese intre sono un tren e eu... espetei.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1879

THOMAS ALVA EDISON

Thomas Alva Edison foi un prolífico inventor

lla. O 19 de outubro de 1879 tivo éxito co

estadounidense que patentou mais de mil

seu test de deixar un filamento incandes-

inventos( durante a súa vida adulta patentou

cente acendido durante varios días.

un invento cada quince días) e contribuíu a darlle tanto aos Estados Unidos como a Europa, os perfiles tecnolóxicos do mundo contemporáneo as industrias eléctricas, un sistema telefónico viable, o fonógrafo, as películas... Este mesmo inventor inventou a bombi-

Dende entón, aquel día é considerado a data do nacemento da lámpada. Tres meses despois, o 27 de xaneiro de 1880, Edison de 32 anos, inscribiu a patente so seu invento e empezou coa producción en masa.

Edison Coa Bombilla

ESPAÑA EN 1879 A RIADA DE SANTA TERESA DO ANO 1879 que alcanzan 600mm nunha hora.

Na noite do 14 de outubro de 1879, comezou unha das catástrofes mais tráxicas que se recordan en Murcia; a

Esta espantosa traxedia tivo a magnitude sufi-

riada, enorme, que pasou á historia coma a de Santa Te-

ciente para conmover non xa a nosa rexión, nin

resa, por ter lugar o 15 de outubro, día de tal festividade,

sequera a España enteira, se non ao mundo

é o mais grave cataclismo para a rexión de murcia. O río

enteiro. As desastrosas consecuencias, perdi-

Segura alcanza un caudal de 1890m3/s, chegando aos

das de vidas, desaparición de fogares enteiros,

2000m3/s e ocasiona graves destrozos no val de Gua-

ruína da mais rica parte da nosa veiga, esperta-

dalentín, na horta de Murcia e a Veiga baixa. Estímase

ron un profundo e extenso eco na caridade das xentes de tódalas nacións.

AS ELECIÓNS XERAIS DO 20 DE ABRIL DE 1879 Foron convocadas baixo o coma Restauración borbóni-

mediante sufraxio restrinxido. Elixíronse 392 deputados o día 20 de

reinado de Afonso XII segun- ca en España.

abril de 1879.

do o disposto na Constitu- O número de votantes para ción española do 1876 vi- estas eleccións era de aproxente ata 1931, na coñecida ximadamente uns 840.000

Descoñecese a participación o que presupón unha ostensible manipulación, coa victoria dos liberais dinásticos que gobernaban entón, denominados liberais conservadores,con 293 escanos.

GALICIA EN 1879 HALLAZGO DAS RELIQUIAS DO APÓSTOLO SANTIAGO En 1879, froito da tarefa dunha escavación

Despois dun estudo, comprobouse q auten-

na catedral encontráronse nunha arqueta

ticidade das reliquias pertencendo un ao

con paredes e tapa formadas por laxas de

apóstolo Santiago e os outros dous aos dis-

pedra, situado debaixo do pavimento do al-

cípulos, Teodoro e Anastasio.

tar maior a 30 metros de profundidade.

Este achado difundiuse dende Galicia ata o resto de Europa, dando ao fenómeno das peregrinacións xacobeas.

Dentro del atopáronse osos revoltos pertencentes a tres esqueletos.

Páxina 54

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 55

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

5ยบB Pรกxina 56

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1881 POR FIN OS SALESIANOS CHEGAN A UTRERA A primeira escola salesiana foi en San Diego, que foi a primeira en España e despois se crearon en Portugal.

O mércores 16 de febrero en 1881 chegán os salesianos a Utrera No tren procedente de Cádiz, os seis primeiros homes que Don Bosco manda a España.

En España traballan moitos salesianos para seguir o traballo de Don Bosco axudando a xente pobre e necesitada para así crear un mundo mellor

Aprenden a lingua do país e se adaptan a las costumes locais. E deciden crear escolas para nenos pobres. Entón dende Utrera ,abrense en magnífico abanico irradiando salesianidad por todos os ángulos da Península Ibérica .

Páxina 57

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1881

NACEU UN XENIO, PABLO PICASSO.

A CONSTRUCCIÓN DO SÉCULO

Onte, 8 de abril de 1881, naceu Pablo Picasso que segundo os profetas chegará a ser o artista máis influente do século XX.

Comezan a construción do canal de Panamá, a construción faraónica.

Estes días comezan a construción do Canal de Panamá. Será unha vía entre o mar Caribe e o océano Pacífico. Prevense que, superarán todos os obstáculos e perigos, para terminar o gran canal. Nel traballaran máis de 40.000 persoas, todas cun mesmo fin, terminar o canal. Os expertos afirman que rematarán o ca-

Será considerado un dos maiores artistas do século XX, participará dende o xéneses en moitos movementos artísticos que se propagaran polo mundo e exercerán unha gran in-

ESPAÑA EN 1881

UN GRAN PASO PARA O CHOCOLATE: CHOCOLATES VALOR

instálase na Ermida De San Antonio, un pequeno caserio a momentos cando se empeza a crear, sempre no círculo familiar, un chocolate con nome propio. Agora Chocolates Valor S.A. Empresa dedicada á fabricación de chocolates desde 1881 en Villajoyosa, Alacante, comunidade Valenciana, (España).

Está presente en catro grandes mercados, as tabletas de chocolate, o chocolate á cunca, os bombóns e a repostería.

A inauguración de Chocolates Valor lévalle millóns e millóns ao seu creador.

En 1881, da man de Valeriano López Lloret, o nome da empresa débese a que el era coñecido como Sr.Valor. Comezou a súa andadura empresarial en Villajoyosa , Alacante, cando se converte en “xocolater”, artesán que arrendar os seus servizos ás familias valencianas que o requirían, para realizar, nas súas propias casas, onzas, libras e chocolate á cunca. Máis tarde dedicouse a fabricar chocolate na súa casa e posteriormente

GALICIA EN 1881 1881 foi en Vigo o ano do tren, porque

tras 17 anos de traballos, a gran aspira-

mercancías. Haberá que esperar cinco anos

entrou en servizo a liña férrea con Ouren-

ción de contar cun ferrocarril fíxose reali-

máis para alcanzar a conexión á rede nacional,

se, primeiro paso para a conexión ferro-

dade a finais de marzo de 1881, cando

e así poder viaxar a Madrid sen ter que utilizar

viaria da cidade olívica co resto do país.

Vigo e Ourense quedaron unidas polo fe-

como alternativa as rutas férreas portugue-

rrocarril. O servizo diario se implantaría no

sas.

O primeiro traxecto que culminaba moitos anos de promesas, obras e atrasos. E é que

mes de xuño e cinco días despois o de

Páxina 58 PÁGINA 58

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 59

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

6ยบA Pรกxina 60

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1886 VISITA GLORIOSA DE DON BOSCO A BARCELONA O ano 1886 é un ano especial para o noso

hoxe en día son a sede do principal cen-

o beato Don Rúa.

país, xa que Don Bosco, fundador dos Sale-

tro de formación dos Salesianos en Ca-

Esta fermosa imaxe representa un dos

sianos, visita Barcelona en maio de ese ano.

taluña e tamén un centro para a xuven-

máis fieis retratos de Don Bosco, do seu

Don Bosco residiu na casa da súa congrega-

tude de aquel barrio.

rostro amablemente paterno, rodeado

ción en Sarriá e visitou a Basílica da Nosa

Alí pasaron un día de festa no que os

dos seus “fillos”, rapaces e colaborado-

Señora da Merced e a Igrexa do Belén; reci-

rapaces do oratorio estiveron xogando e

res. Reflexa un momento de satisfac-

bindo a doazón duns terreos no cumio do

correndo pola finca coa compañía do

ción por estar rodeado da súa xente,

Tibidabo, onde se construíu a basílica do Sa-

seu benefactor.

aos seus 72 anos, no que se nota unha

grado Corazón.

Moitos cidadáns tiveron a ocasión de

vellez vigorosa de home activo, que par-

Durante esta estancia, Don Bosco visitou

escoitar a Don Bosco, celebraron a misa

ticipa intensamente da vida e na que se

Barcelona co fin de recadar fondos ente as

con el e recibiron a súa bendición.

destaca o seu rostro feliz, bondadoso,

familias burguesas para soster a súa obra e

Hacia as catro da tarde, baixaron ao

sereno e cun sorriso espontáneo.

conseguir adhesivos ao seu proxecto. Con el

xardín, onde un fotógrafo da familia in-

foron todos os rapaces do oratorio de Sarríá

mortalizou o momento cunha foto que,

e hospedáronse na fabulosa casa do señor

máis tarde recibiría o nome de “a foto

Lluís Martí-Codolar,en Horta, nos locais que

dos Santos”, xa que aparece nela tamén

Fotografía tomada en Barcelona, no centro Don Bosco Páxina 61

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1886

INAUGURACIÓN DA ESTATUA DA LIBERDADE EN NOVA O 28 de outubro de 1886, a “Liberdade ilu-

gobernador. Por parte de Francia asistiu o

ción para o monumento, elexindo a pequena

minando o mundo”, máis coñecida como a

seu embaixador, acompañado polo Comité

illa de Bedloe (illa da Liberdade) situada na

Estatua da Liberdade foi inaugurada en No-

Francés.

bahía de Nova York. O recoñecido inxeniero

va York polo seu creador, Fréderic Auguste

Este agasallo dos franceses aos americanos

Gustave Eiffel foi o encargado de construír

Bartholdi.

pretende conmemorar o centenario da Decla-

a estrutura interna da mesma.

O día foi declarado festivo e, a pesar da

ración da Independencia dos Estados Unidos

choiva e a néboa, milleiros de persoas saíron

e é un monumento que pretende fomentar os

ás rúas de Nova York para celebralo.

lazos entre Estados Unidos e Francia.

Ó acto asistiron dignatarios americanos e

O artista Frédéric-Auguste Bartholdi, que era

franceses. En representación de Estados

coñecido polas súas obras a gran escala, foi o

Unidos o presidente Grover Cleveland e o

encargado de diseñar a escultura. Bartholdi

A estatua ten una medida de 93 metros desde a base do pedestal hasta a punta da antorcha e recibe, desde o porto no que está ubicada, a todos os viaxeiros e inmigrantes que é o primeiro que ven despois dunha longa travesía polo Atlántico.

viaxou a Estados Unidos para buscar a ubica-

ESPAÑA EN 1886 ELECCIÓNS XERAIS DE 1886 O ano 1886 constitúe un ano importante

do país, procedeuse á disolución das Cáma-

392 que se elixiron este día.

para o Goberno de España, xa que se con-

ras, e á convocatoria de eleccións lexislati-

En canto ao substituto do Rei Alfonso XII, éste

vocaron as eleccións xerais do 4 de abril

vas.

será o seu fillo, Alfonso XIII, que recibirá os car-

tras o falecemento do rei Alfonso XII en

Esta xornada de eleccións tivo un número de

gos reais cando cumpra a maioría de idade. Até

base ao disposto na Constitución españo-

votantes bastante numeroso, ao redor de

entón, será a súa nai, María Cristina de Habs-

la de 1876, nunha etapa coñecida como

800.000 persoas ( o 45 % da poboación

burgo, quen asumirá a rexencia.

Restauracións borbónica.

total) e levouse a cabo mediante sufraxio

O 15 de xaneiro deste ano, seguindo o

restrinxido.

proceso de normalización conforme ao

A vitoria dos grupos liberais dinásticos foi

pactado entre as maiores forzas políticas

clara, obtendo un total de 278 escanos dos

GALICIA EN 1886 NOVA “ODA” A GALICIA EN PALABRAS DE EDUARDO PONDAL O recoñecido poeta pontecesano Eduardo

1846. Adica a súa vida a escribir e esta

cendo unha clara alusión ao antigo rei celta

Pondal acaba de publicar neste ano 1886

transcorre entre Santiago, Ponteceso e a

que viviu na nosa terra; e tendo como eixe

outra obra literaria que leva por nome

Coruña.

principal os rumorosos pinos, que Pondal re-

“Queixume dos pinos” coma homenaxe a esa

Anteriormente publicou as coñecidas obras

trata como símbolos galegos.

Galicia que tanto ama, escrita integramente

“A campana de Anllóns” e “Rumores de los

Este poema converterase máis tarde no himno

en galego.

pinos, con poemas en gallego y castellano”

galego recoñecido en todo o mundo, coa cola-

Este escritor, nacido en Ponteceso no ano

Nesta obra decidiu apostar por escribir os

boración de Pascual Veiga na súa composición

1835, comezou desde moi novo a compoñer

seus poemas en galego e destaca o seu poe-

musical. Consta de dez estrofas, das cales as

poemas, desde a súa chegada a Santiago

ma “Os pinos”, toda unha oda aos misterios

catro primeiras compoñen a letra do actual

nos anos do resurximento cultural e político

e historia de Galicia, representada por este

Himno Galego.

galego, logo da revolución acontecida en

grande artista como “fogar de Breogán”, faPáxina 62

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 63

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

6ยบB Pรกxina 64

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1888 DON BOSCO A COMEZOS DE 1888 ENVIOU MISIONEIROS A ECUADOR. O 31 de Xaneiro de ese mesmo ano morreu

para os seus pobres rapaces .Foron tan-

Don Bosco foi mestre da xuventude, un

o apóstolo dos xoves, a causa dunha pulmo-

tos os milagres conseguidos ao enco-

artesán da educación,e unha das súas

nía bronquial, tiña 72 anos, 5 meses e 14

mendarse a Don Bosco, que o Sumo

frases máis fermosas foi :

días. As súas últimas recomendacións foron:

Pontífice beatificouno en 1929 e cano-

“Propagade a devoción a Xesús Sacramenta-

nizouno cando apenas pasaran corenta

do e a María Auxiliadora e veredes o que son

e seis anos da súa morte (en 1934).O

os milagres. Axudade moito aos nenos, aos

Papa declarouno, ademais, Patrón dos

pobres, aos enfermos, aos anciáns e a xente

que difunden boas lecturas “ Pai e mes-

máis necesitada e conseguiredes enormes

tre da xuventude”. Para a súa canoniza-

bendicións e axudas de Deus. Espérovos no

ción presentáronse 650 milagres obra-

Paraíso. Lembrade sede Bos cristiáns e hon-

dos por el. O seu corpo permanece inco-

rados cidadáns.”

rrupto na Basílica de María Auxiliadora.

Corenta mil persoas desfilaron ante el, toda a cidade de Turín saíu á rúa durante 3 días para honrar a Don Bosco por última vez.

Deu todo de si para deixar unha obra sólida

“A educación é cousa do corazón”.

A súa festividade conmemorase o día do

Despois foi sepultado o 6 de Febreiro na casa Salesiana de Valsalice, pero os seus restos serían posteriormente trasladados á Basílica onde permanecen na actualidade.

31 de xaneiro de 1888, polas rúas de Turín.

Páxina 65

DON BOSCO SEMPRE SEGUIRÁS CONNOSCO.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1888 TRAS 126 ANOS, DESCUBRIRON A IDENTIDADE DE 'JACK, O DESTRIPADOR'' No ano 1888, un home asasinou a cinco mu-

xunto ao corpo de Catherine Eddowes, unha

roupa nunha poxa con a axuda de Jari

lleres en Londres, enviou unha carta a policía

das vítimas, puideron confirmar que Kos-

Louhelainen, experto nos análise do mate-

que firmou como Jack, o destripador. Tratou-

minski, un dos seis sospeitosos dos crimes,

rial xenético, fixo o histórico hachádego.

se durante anos de determinar o seu nome,

era efectivamente Jack, o destripador.

Louhelainen conseguiu extraer mostras de

O empresario Russell Edwards comprou a

ADN do chal despois de 126 anos, com-

pero tras 126 anos de busca por fin resolveuse o misterio. A persoa que cometeu os cri-

prounas co o ADN dos descendentes e fa-

mes foi un polaco xudeu chamado Aaron Kos-

miliares de Eddowes e do sospeitoso e os

minski, que emigrou a Londres, revelouno o

resultados confirmaron que, sen lugar a du-

diario británico ''The Daily Mail''.

bidas, a tela tiña restos de ambas persoas.

As probas que lle fixeron a unhas mostras de

Kosminski emigrou en 1882 a Londres, Os

ADN que estaban nun chal que se atopou

investigadores aseguran que tiña 23 anos

ESPAÑA EN 1888 INVENCIÓN DO SUBMARINO pesetas, para mercar algúns materiais que A idea do submarino xorde en 1884,cando

non atoparon en España.

Peral o pon por escrito,tras varios estudos

mar ante numeroso público. Foi un feito histórico,a noticia foi cuberta por moitos xornais. A

Primeiros pasos:

partir de entón seguíronse a facer probas de

coñeceuse en 1885,cando España,estivo a

Os primeiros anos pasaron perfeccionando o

funcionamento.

punto de entrar en conflito con Alemaña.

sistema eléctrico, e ían montando diferentes

Éxito de Peral:

Dous ilustres matemáticos escoitaron a idea

partes ata chegar ao presuposto de trescen-

e informaron aos seus superiores que recla-

tas mil pesetas. A construción do submarino

maron a presenza de Peral para dar máis de-

iniciouse en 1887.

talles. Con algúns apoios o proxecto comeza

Acto de botadura 1888

previos. O proxecto do torpedo sumerxible

a construírse, con presuposto de cinco mil

Cando estivo listo o submarino botouse ao

O mundo enteiro fíxose eco da noticia con rapidez, e, a falta de coidado fixo que aparecesen submarinos similares por Francia e Italia.

No momento das probas superouna, facendo con submarino de Peral se considerase un éxi-

GALICIA EN 1888

O “EJÉRCITO” DE FERROL” O “Ejército” foi un torpedeiro da Armada Española regalado á mesma polo Exército coma símbolo perenne da Unión e Compañeirismo dos dous institutos armados, cun prezo de 225.000 pesetas (1.500€).

Tiña forrado de aceiro os fondos e a torre, e foi construído nos artilleiro de Ferrol, Gil, Otero e Compañía. Foi botado o 30 de novembro de 1887 e recibido pola Armada o 23

18,167 nos sobre a distancia dunha milla.

permaneceu na Brigada Torpedista de

de febreiro de 1888. Nas súas probas de

Súas condiciones militares e mariñeiras re-

Ferrol durante a maior parte da súa

mar, rexistrou unha velocidade media de

sultaron ser pouco brillantes. O “Ejército”

vida mariñeira.

Páxina 66

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 67

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

1ยบA Pรกxina 68

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1888 MIGUEL RÚA-PRIMEIRO SUCESOR DE DON BOSCO Miguel Rúa naceu en Turín o 9 de xuño de 1837. Foi o primeiro sucesor de Don Bosco dende 1888 ao 1910. Sempre estivo onda don Bosco e grazas a el a Congregación Salesiana aumentou.

Foi o menor de nove irmáns e chegou ao Oratorio de Valdocco en 1852 cando o acolleu o propio Don Bosco.

Xa sendo neno colaborou moito nas tarefas que Don Bosco lle foi encomendando. De feito, estivo no primeiro grupo ao que Don Bosco lle propuxo a posibilidade de se converter en salesianos, e que así o fixeron o 18 de decembro de 1859.

Durante varios anos foi o colaborador máis próximo a Don Bosco. Tamén foi o primeiro director espiritual da Congregación. Foi ordenado sacerdote en 1860.

Desenvolveu varias tarefas: director dun colexio, vicario en Valdocco, director xeral das Salesianas e, sobre todo, vicario da casa de Valdocco e vicario da Congregación.

No 1884 o papa León XIII, por petición de Don Bosco, designouno futuro sucesor de Don Bosco. E así foi: cando don Bosco morre no 1888, don Rúa pasa a ser o Reitor Maior da Congregación Salesiana.

Durante o seu mandado coma Reitor Maior, a Congregación Salesiana espallouse polo Mundo adiante, sobre todo por América Latina.

As características máis salientables de Don Rúa foron, entre outras moitas, unha grande e amable apertura pastoral e social, unha laboriosidade incansable seguindo o binomio de Don Bosco “traballo e templanza”, unha grande delicadeza humana, a predilección polos xoves pobres. Herdou de Don Bosco un vivo interese pola mocidade e pola clase obreira, e unha grande simpatía por toda forma de organización destinada a protexer e defender os dereitos humanos.

Páxina 69

A súa grande preocupación foi sempre que a Congregación Salesiana fose fiel ás ideas de Don Bosco. Por iso nos seus escritos e discursos adoitaba utilizar as seguintes expresións: “Don Bosco dixo”, “Don Bosco fixo”, “Don Bosco quería que…”.

Viaxou por moitos lugares do Mundo para estender a Congregación. Por exemplo, achegouse a Vigo para coñecer a obra salesiana que acababa de iniciarse en Galicia.

A fama de santidade que acompañou a Don Rúa durante toda a súa vida medrou despois da súa morte. Paulo VI beatificouno o 29 de outubro de 1972 dicindo del: “A Familia Salesiana débelle a súa orixe a Don Bosco, ao Pai Rúa a súa continuidade”

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1888 NACE NATIONAL GEOGRAPHIC En 1888 nace unha nova revista científica en Washington D.C. en Estados Unidos, National Geographic , para disvulgar o coñecemento xeográfico.

Na onal Geographic Society Era unha organización Mundial sobre educación e ciencias. Tiña o obxec%vo de avanzar no coñecemento da xeogra a e do mundo. Tamén falaba de arqueoloxía, ciencias naturais, culturas do mundo, historia e da comprobación do medio ambiente.

Foi fundada o 27 de Xaneiro de 1888 fai 127 anos. De publicación mensual, o seu principal fundador foi Gardider Greene Hubbard. A suá sede estaba e está en Washintong D.C. en Estados Unidos. A revista foi ampliamente coñecida pola súa calidade, empezou a publicar fotogra-

as en cor a comezos do século XX. Máis tarde iniciou a publicación de fotos na portada da revista, anteriormente só con%ña texto.

Actualmente, a revista publícase en diferentes linguas : xaponés, español, italiano, grego, alemán, francés, portugués... Punto tal de 32 linguas.

A sociedade tamén publica materiais educa%vos, mapas temá%cos, atlas, DVD e numerosos libros e webs en Internet con búsquedas temá%cas his>ricas. Orienteda a mozos en idade escolar.

A edición de xuño de 1985 na súa portada %ña a foto dunha nena afgana de 13 anos, chegando a ser unha das imaxes máis recoñecidas da revista.

Realizouse unha búsqueda da moza, que foi iden%ficada no ano 2002 como Shatbat Gula.

Na onal Geographic Televisión En setembro de 1997, a sociedade presentou o seu propio canle televisivo internacional, Na%onal Geographic Channel, que se pode ver por cable e vía satélite.

ESPAÑA EN 1888 O GRAN CRIME NA RÚA FUENCARRAL No ano 1888 uns sucesos que deron lugar ao dito “É máis coñecido co crime da rúa Fuencarral”.

O crime da rúa Fuencarral é un asasinato acaecido no piso 2º esquerda do número 109 da rúa Fuencarral, que hoxe en día, o lugar do crime é coñecido como número 95 que fai esquina coa rúa Divino Pastor.

O pasado día 2 Xullo, os veciños do número 109 da rúa Fuencarral alertan aos policías polo cheiro a petróleo, e carne queimada que se sente no 2º piso esquerdado inmoble. Os policías derruban a porta e encóntranse co corpo sen vida de Dona Luciana Borcina boca arriba na súa cama e cuberta con trapos mollados en petróleo.

Nunha habitación adxacente encontrábaseun

can Bulldog, a empregada do fogar Higinia Balaguer Ostalé durmindo baixo o efecto dun narcótico.

O 26 de Marzo de 1889 comeza o xuízo no Palacio de Xustiza de Madrid. Durante as seguintes horas pódese comprobar que Higinia Balaguer pretendía roubar a súa dona, xa desde o primeiro instante da súa contratación seis meses antes. Higinia confesa matar a súa ama cun coitelo. Ela rompera sen querer un xarrón, e por mor do enfado de Luciana, Higinia, nerviosa, matouna.

Na cuarta sesión o xuíz establece unha co-

nexión entre Higinia Balaguer e Xosé Millán Astray, director do cárcere modelo na que Xosé Varela, fillo de Luciana Borcino encontrábase recluído. Xosé Varela entra e sae do cárcere cando quere e isto compromete a Xosé Millán.

Finalmente Higinia Balaguer foi condenada a pena de morte por homicilio e a súa amiga Dolores Ávila como cómplice, condenada a dezaoito anos de prisión.

O sábado 19 de Xuño de 1890 Higinia foi executada no garrote. Nos momentos previos a súa morte Higinia gritou “¡Dolores, catro mil suros!”

GALICIA EN 1888 O GRAN QUIOSCO DA MÚSICA No ano 1888 o gran arquitecto Nemesio Cobreros, coa axuda do contratista Victoriano López, constrúen o gran quiosco da música no centro da Praza Maior, seguindo as últimas tendencias de arquitectura de xardín decimonómica.

Nemesio Cobreros presenta o seu proxecto para o quiosco, escollendo a súa situación no centro de animación da cidade: A Praza Maior que serviría para anemizar o paseo coa música.

Os adornos da cristaleira, columnas e balaustrada foron distintos dos que figuraba no proxecto, axustándose aos modelos de fábrica para abaratar custes. No 1986 o quiosco foi rehabilitado seguindo o proxectode Santiago Catalán Tobía.

O quiosco de Lugo creouse sobre todo para a banda de música. A creación dunha banda de música Municipal no 1876 servirá de escoPáxina 70

la para os nenos e para os mozos, as clases serán impartidas por un músico que era pagado mensualmente do presuposto Municipal.

O 23 de Abril de 1886 nomearon director da banda a Xoán Montes. O número de músicos inicialmente queda establecido en 10.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 71

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

1ยบB Pรกxina 72

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1894 OS SALESIANOS CHEGAN A VIGO En 1894 don Matias Buil e don Jesús Carballo chegaron a Vigo, para establecerse no Areal, o barrio máis humilde da cidade olívica.

No Areal impártense clases, catequese e funciona tamén de clase nocturna para os obreiros. Moi pronto don Jesús e don Matías descobren que as instalacións do Areal están quedando pequenas para todo o que se pode facer na cidade a favor da mocidade, por iso pensan en erguer un novo centro escolar que xurdiu o día 23 de xaneiro de 1898 onde don Filipe Rinaldi, que máis tarde sería Reitor Maior dos salesianos, aproveitou para bendicir tamén a primeira pedra do que logo sería a actual parroquia salesiana de María Auxiliadora.

O novo colexio chamado san Matías e xurdido no 1898 sufriu un incendio o 28 de xullo de 1963, quedando destruído totalmente. Por iso, o 16 de setembro de 1964 púxose a primeira pedra do novo colexio, que foi recoñecido coma “Colexio de María Auxiliadora” polo ministerio de Educación e Ciencia no ano 1967.

O 15 de Novembro de 1970 a igrexa de María Auxiliadora convértese nunha parroquia por decisión do bispo de Tui-Vigo. Actualmente é un dos centros de relixiosidade popular mariana máis significativos de Vigo.

Todos os 24 de cada mes faise unha conmemoración na honra da Virxe Auxiliadora.Tamén nos anos 70 xorde o centro xuvenil abertal, moi recoñecido na cidade polo seu traballo coa mocidade no tempo de lecer. Resulta tamén moi coñecido o “cine salesianos” presente tamén nesta obra salesiana de Vigo.

No ano 1994, os salesianos celebraron os cen anos de presenza en Vigo. Organizáronse moitas actividades culturais e deportivas. E os Salesianos recibiron a Medalla de Ouro da cidade, en recoñecemento polo seu labor educativo.

Imaxe da fachada principal do Colexio de María Auxiliadora de Vigo Páxina 73

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1894 ELECTROBAT, O PRIMEIRO COCHE ELÉCTRICO Un par de estadounidenses construíron o primeiro coche eléctrico funcional.

O Electrobat recorría 160 kilómetros sen repostar, pesando 2 toneladas e cunha batería de 700 kilos. Dispoñía de dous asentos dianteiros situados case enriba das rodas dianteiras, e tiña espazo para 3 ou 4 persoas na parte traseira.

amigo Pedro Salom. Ambos os dous cons-

truíron un coche perfectamente funcional.

Os dous amigos abandonaron o prototipo e construíron a nova versión O Electrobat 2, que pesaba uns 800 kg. en total e era moito máis pequeno. Só podía transportar o condutor e as súas baterías pesaban 90 kilos. Os coches de gasolina eliminaron os coches eléctricos durante os 70 ou 80 anos seguintes.

O coche estreouse o día 31 de agosto de 1894, grazas ó traballo dun conxunto de inxenieiros chamados Henry Morris e o seu

ESPAÑA EN 1894 ESTRÉASE A ZARZUELA DA PALOMA A zarzuela da paloma tan coñecida internacionalmente estréase por primeira vez no gran teatro Apolo de Madrid.

Esta coñecida zarzuela é obra do gran Ricardo de la Vega e coa axuda de Tomás Bretón, coñecido polas súas apreciadas óperas, aínda que ao principio, a súa colaboración non foi ben recibida. Ricardo de la Vega díxonos que esta zarzuela será todo un éxito.

Para Ricardo de la Vega, o título de esta zarzuela, fai referencia as festas Madrileñas do mes de agosto.

co e o demais é segredo.

O elenco está formado por personaxes moi típicos do vello Madrid do século XIX. Algúns datos importantes de esta zarzuela de corta duración é que o libreto iba a estar composto por Ruperto Chapí, aínda que ao final, non se fixo cargo, e que Tomás Bretón compuxo a música en só 19 días.

Tamén dixo que esta zarzuela é de xénero chi-

GALICIA EN 1894 NOVOS TÍTULOS PARA MONFORTE Por fin chega o noso recoñecemento.

A raíña rexente, María Cristina de Habsburgo, en nome do seu fillo o rei Alfonso XIII, otorgoulle o tratamento de Excelencia ao concello de Monforte por Real Decreto, o 26 de Xuño de 1894.

Esta distinción foi otorgada a petición do deputado deste distrito, Don Guillermo de Osma.

Este non é o primeiro título que recibe a comarca xa que o 15 de Marzo de 1885 o alcalde comunica ao pleno de Monforte a chegada do comunicado do Excmo. Gobernador de Lugo que informaba do seguinte:

O rei dignouse de dar polo ministerio o Real Decreto, que é o seguinte: Querendo dar unha proba do meu Real aprecio a vila de Monforte, provincia Lucense, polo seu aumento da población, progreso da industria e comercio, e a súa constante xuntanza a monarquía constitucional, concédolle a Monforte de Lemos o título de cidade.

Páxina 74

Os monfortinos agradécenlle moito ao deputado Don Antonio Guitián a gran xestión que realizou para que Monforte de Lemos puidese obter ese título que foi concedido no palacio o 27 de Xaneiro de 1885.

Os cidadáns acolleron con gran ledicia a noticia sobre o novo tratamento de cidade e esperan así seguir progresando como vila e atraer novas persoas, negocios e en xeral prosperidade para a comarca.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 75

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

2ยบA Pรกxina 76

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1934 XOÁN BOSCO, O SANTO Na mañá do 1 de Abril de 1934 celebrouse a cerimonia de canonización de San Xoán Bosco, na praza de San Pedro, no Vaticano. Era a pascua de Resurrección.

O acto, que acolleu a máis de 160.000 persoas ás portas da Basílica Vaticana, contou coa presenza de personaxes importantes de todos os ámbitos: reis, príncipes, presidentes e eminencias do mundo cristián, procedentes de todo o planeta.

oportunidade de ver algo. No desfile o cortexo percorreu a praza de San Pedro ata a escalinata despois subiu ata o adro da basílica. Na Celebración participaron moitísimos relixiosos e relixiosas, e 500 salesianos.

Nunha cerimonia de grande esplendor, o Papa Pío XI nomeou a San Xoán Bosco santo, acompañado por cardeais. Na Basílica tamén se atopaban alumnos dos colexios salesianos e alumnas das Fillas de María Auxiliadora, que viviron con grande gozo tal cerimonia, saltándose o protocolo varias veces para cantar cantos de festa e satisfacción.

Pechaba a procesión o estandarte de Don Bosco entre aplausos.

Ás seis da madrugada abriuse paso a xente que ía encher a basílica: 20.000 persoas, e outras 140.000 quedaron fóra. Pío XI quixo que os que non puideran entrar tivesen a

Subiu o papa á escalinata. Na Basílica agardaba unha moitedume. Reinaba un profundo silencio cando no templo o sucesor de San Pedro pronunciou a fórmula que canonizaba a Don Bosco.

Na praza resoaba o eco da multitude: as campás da Basílica anunciaban que Don Bosco era santo. Finalmente, a cerimonia de canonización rematou cando o reloxo de San Pedro daba as once.

Imaxe da canonización de Don Bosco ás portas da Basílica Vaticana.

Páxina 77

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1934

UN HEROE DE PAPEL

Nace Flash Gordon, un personaxe mítico do cómic de ciencia ficción.

O 7 de xaneiro de 1934 Don Moore ,guionista, e Alex Raymond, debuxante, crean este superheroe para as páxinas do dominical da King Features Sindicate. A súa maior competencia foi Buck Roger na Amazing Stories, pero conseguiu superar ao seu rival con creces.

Alex Raymond nacera en New York en 1909.

Destacouno cómic norteamericano cando iniciou esta serie, e mantivo a súa autoría sobre o personaxe ata 1944. En total debuxou 554 páxinas. Cando apareceu o novo debuxante Dan Barry a serie volveu gozar dun alto nivel de calidade e aclamación popular durante os corenta anos que continuou debuxando.

A historia de Flash comeza cando un meteoro choca contra o avión no que viaxaba o xogador dos New York Nets coa súa futura moza, Dale Arden. Aterran nunha illa perdida do océano, onde se atopan co científico Zarkov que os avisa de que un novo meteoro se dirixe cara a Terra. Estes deciden viaxar cara o lugar de procedencia do meteoro, o planeta Mordon, pero teñen problemas co malvado emperador Ming.

A historieta levouse ás grandes pantallas en 1980 e á televisión en 1979. Foi o personaxe mais coñecido na historia da ciencia ficción ata Stars Wars.

ESPAÑA EN 1934 UN DÍA HISTÓRICO PARA ESPAÑA As rúas do país colapsáronse onte día 14 de decembro de 1988 ante unha folga xeral histórica na cal 8 millóns de españois estiveron presenA actividade industrial, recreativa e comercial de España quedou onte case totalmente paralizada pola folga xeral contra a política económica do Goberno que convocaron os dous sindicatos maioritarios, o socialista Unión Xeneral de Traballadores (UGT) e o comunista Comisións Obreiras (CCOO) case oito millóns de españois secundaron o chamamento.

A causa da folga foi a presentación por parte do Goberno do "Plan de emprego xuvenil". O devandito Plan prevía un contrato: "destinado a mozos de entre 16 e 25 anos, polo salario míni-

mo interprofesional, unha duración de entre seis e 18 meses e exencións nas cotas da seguridade social para os empresarios" Entre as reivindicacións da folga estivo a equiparación da pensión mínima co salario mínimo e o dereito á negociación colectiva dos funcionarios.

O presidente do Goberno, Felipe González, descartou onte a mediodía, nunha entrevista ante a Prensa, que vaia anticipar as eleccións, e expresou o seu interese por dialogar cos sindicatos. Membros do Goberno e diri-

xentes do PSOE, puxeron en dúbida que todos os folguistas actuasen por propia vontade. Ese amplo seguimento tivo o seu principal símbolo no peche dos pequenos comercios, talvez ante o temor de que realmente se producisen os violentos incidentes prognosticados dende o Goberno. O paro foi total no sector do transporte, como xa previran os convocantes, e cumpríronse os servizos mínimos pactados.

GALICIA EN 1934 NOVO CENTRO DE CULTURA EN LUGO Creado en 1932 e inaugurado en 1934 pola Deputación Provincial, este museo situábase nun principio nunha das ás da planta baixa da Deputación, no Pazo de San Marcos.

tos tales como pezas de cerámica de Sargadelos, escudos nobiliarios, pinturas e esculturas…

Dirixido por Luis López Martí, contaba con varias salas nas que se expoñían diferentes restos arqueolóxicos, históricos e artísticos, ademais de todos os restos romanos atopados en Lugo, que se depositaron alí ata finais do século XX.

Constaba ademais dunha sala dedicada ó mar, con cartas da costa de Lugo, un modelo de barco do século XVIII…

No momento da inauguración expoñíanse obxec-

En 1957 trasladaríase a un novo edificio na Praza da Soidade, realizado polo arquitecto D. Manuel Gómez Romá.

Páxina 78

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 79

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

2ยบB Pรกxina 80

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1988 CENTENARIO DA MORTE DE DON BOSCO Roma, 31 de xaneiro de 1988

No día de hoxe, cunha solemne celebración en Turín, coa presenza do Reitor Maior da Congregación e de todo o Consello Xeral Salesiano, ábrese o ano de conmemoración do centenario da morte de san Xoán Bosco, morte acaecida tal día coma hoxe no ano 1888.

II aos lugares de Don Bosco: I Becchi, Chieri -Valdocco. O 3 de setembro, no Colle Don Bosco será proclamada Beata Laura Vicuña.

Xoán Paulo II atoparase alí tamén cos 5000 mozos e mozas de todo o mundo salesiano que están reunidos no chamado “Confronto 88” para falar da figura de Don Bosco hoxe e compartir experiencias.

Ao longo deste ano conmemorativo sonche moitas as iniciativas que se van levar a cabo. Cabe salientar as seguintes:

Estrea mundial da película “Don Bosco”, dirixida polo Director italiano Leandro Castellani e onde a figura do Santo é interpretada polo actor Ben Gazzara. ♦

Posta en escena de varios musicais dedicados á figura de Don Bosco. Por exemplo, en España estrearanse dous: “musical Don Bosco” creado polas obras salesianas de Madrid e o “Musical Xoán Soñador” creado polas obras salesianas de Galicia, Castilla-León e Asturias. ♦

Congreso histórico sobre a figura de san Xoán Bosco, que se celebrará en Roma na Universidade Pontificia Salesiana. ♦

O 14 de maio os Salesianos de todo o Mundo renovarán a profesión na fidelidade ao Fundador. ♦

Do 2 ao 4 de setembro producirase a extraordinaria peregrinación do Papa Xoán Paulo ♦

Páxina 81

A todo isto hai que engadir os centos de actividades e iniciativas que en cada casa salesiana do mundo se van levar a cabo para dar a coñecer mellor a figura de don Bosco.

A conmemoración do centenario terá o seu remate no ano 1989 con dous actos ben significativos: o 24 de xaneiro de 1989 o Papa Xoán Paulo II proclamará oficialmente a Don Bosco “Pai e Mestre da Mocidade”, e o 31 de xaneiro de 1989, en Roma, cunha solemne conmemoración civil no Capitolio e coa celebración no gran Templo do Santo en Cinecittá, será o colofón de todo o vivido ao longo deste ano de homenaxes continuos á figura do santo amigo e servidor da mocidade.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1988

AS OLIMPÍADAS

No 1988 celebráronse as olimpíadas de verán e inverno en Seúl e Calgary respectivamente.

As olimpíadas celébranse dende a antiguïdade para reducir as guerras xogando e competindo, entre persoas de distinto territorio.

Seúl. As olimpíadas de Seúl capital de Corea do Sur, entre o 17 de setembro e o 2 de octubro de 1988.

Participaron 8391 atletas de 159 países, 26 deportes e 237 especialidades, foi a última olimpíada que se disputou baixo o marco da Guerra Fría. 1467 Revelistas levaron a antorcha olimpíca nun percorrido de 1525 kilómetros que comezou o 23 de agosto en Olimpia, Grecia, pasou logo a Atenas e de alí a territorio coreano. O percorrido rematou o 17 de setembro coa ceremonia de apertura.

Momento histórico: Larry Lemieux abandonou

a regata individual de vela que encabezaba xunto co español José Luis Doreste para rescatar a dous participantes de Singapur, na que a súa embarcación volcou a varios kilómetros da costa.

Iso costoulle acadar o podio , mais non quedou sen medalla, o COI otorgoulle a medalla Pierre de Coubertie ao espirito deportivo.

Calgary. As olimpíadas de Calgary de inverno celebráronse na provincia de Alberta, Canadá, entre o 13 e 28 de febreiro de 1988.

Foron un éxito que deixou varios millóns de

dólares de beneficios. Participaron 1423 atletas de 57 países. Esta edición foi a última na que os xogos paralímpicos e as olimpíadas de invernose realizaron en sedes separadas.

Momento histórico: Xamaica de maneira incríble conseguiu a clasificación para o seu equipo de Bobsleigh para competir entre os mellores do mundo. O equipo Xamaicano fíxose famoso polo seu exemplo de esforzo. O equipo Xamaicano sufriu unha notoria caída a metade de carreira, mais ao ver o trineo volcado e conmovidos polo seu esforzo os espectádores axudaron a cargalo ata a líña de chegada.

ESPAÑA EN 1988 PEDRO DELGADO GAÑA O TOUR DE FRANCIA O segoviano Pedro”Perico” Delgado foi o terceiro español en gañar o desexado Tour de Francia de 1988.

Naceu en Segovia o 15 de Abril de 1960. Era un neno enfermizo. Estivo 3 meses na cama, a causa dunha hepatite ata que estabilizouse e comezou unha nova etapa para el. Foi cando empezou cunha bicicleta que lle deixaba un veciño.

O 25 de Xuño de 1988 o deporte español volveu a lucirse unha vez máis dado que conseguía unha victoria nunha das competicións máis importantes do mundo, o codiciado Tour de Francia.

Ese día o segoviano subía no máis alto do podio nos campos elíseos como facía anos o fixeran Bahamonte e Ocaña.

No podio estivo acompañado do holandés Steven Rooks que quedou segundo, e do colombiano Francisco Parra que quedou terceiro.

Ademais desta victoria histórica, logrou o terceiro posto o ano anterior (1987), e o segundo lugar o próximo ano (1989).

GALICIA EN 1988

DESCUBERTO EN LUGO UN ARSENAL CON EXPLOSIVOS E ARMAMENTOS DO EXÉRCITO DO POVO GALEGO Estado para a Seguridade.

A Policía detivo a outras catro persoas.

As forzas armadas do estado localizaron onte unha choza, situada a un quilómetro da ponte de Abeloda (Lugo), onde a organización terrorista, Exército Guerrilleiro do Povo Galego (Egpgc) escondía armas, diverso material explosivo e víveres.

En total son 10 as persoas detidas pla Policía como presuntos membros e colaboradores do Egpagc tras a voladura do chalet de Manuel Fraga en Perbes, informaron fontes da Secretaría do

As fontes consultadas por Efe indicaron que na operación realizada o sábado polos GEO, na que foron detidas 6 persoas, foron incautadas diversas armas e explosivos. Entre o material explosivo intervido pola Policía está unha escopeta de canóns recortados, abundante documentación sobre a banda terrorista, víveres e 2 camastros.

A escasos metros desta choza a Policía descubríu tres depósitos de explosivos e detonadores que contiñan 60 kg de gelamonita, Páxina 82

140 metros de mecha lenta, 192 metros de cordón detonador, 490 detonadores piroctécnicos e 25 detonadores eléctricos.

A Delegación do Goberno en Galicia facilitou onte a relación dos outros catro detidos, cuxas filiacións corresponden a: Alfredo Santos Conde, de trinta e un anos, que foi detido en Allariz (Ourense); Juan Arias López, de cincuenta anos, detido en Escairón – Sabinao (Lugo); Manuel Álvarez Fernández, de trinta anos; e María do Pilar Casanova González, de trinta e dous anos, tamén detida en Navia – Trives.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 83

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

3ยบA Pรกxina 84

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1988 OS SALESIANOS CHEGAN A LUGO Asentáronse os salesianos no Barrio da Milagrosa e fanse cargo do colexio “Divina Pastora” para levar a cabo o labor educativo-pastoral e para colaborar coa Parroquia.

O día 18 de agosto de 1988, ano centenario da morte de Don Bosco, os salesianos asentáronse no colexio que a Inspectoría sslesiana de León acababa de mercar ás relixiosas “franciscanas misioneiras da Nai do Divino Pastor”, o colexio “Divina Pastora”, para levar a cabo o labor educativo-pastoral e colaborar coa parroquia da Milagrosa e máis colectivos de Lugo.

Polo que puido saber este xornal, os salesianos, xa asentados en varias vilas de Galicia, andaban na procura dun colexio para se asentar tamén na cidade amurallada. Máis en concreto, un salesiano de orixe lucense, don Xosé Quintero, levaba anos percorrendo a cidade, falando cuns e con outros para conseguir facer realidade o seu soño: unha obra salesiana en Lugo.

Páxina 85

A Congregación relixiosa, fundada por san Xoán Bosco, adquiriu para o seguinte curso 1988-1989 o colexio “Divina Pastora” de Lugo. Aínda que se cambiou o nome do Centro, continúa funcionando sen ningunha alteración. Durante vinte seis anos foron numerosas xeracións de mulleres e homes lucenses, sobre todo mulleres (aínda que hai catro anos se converteu en colexio mixto), as que se educaron neste centro relixioso que agora, rexentarán os salesianos.

Polo que puido saber este xornal, a idea dos salesianos é, ademais de seguir adiante co labor educativo no colexio, crear tamén un centro xuvenil e tamén colaborar co labor pastoral que realiza a parroquia da Milagrosa.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1988

ANO CLAVE NA PERESTROIKA

O líder soviético Mijail Gorvachov lidera o proceso de cambio na vella Unión Soviética. As negociacións co presidente dos Estados Unidos,

Mijail Gorvachov defendeu o proceso de cambio (Perestroika) ante unha ansiosa audiencia de periodistas estranxeiros e nacionais. "o vello está comezando a ceder ante o novo, pero con loita". Gorvachov e Reagan firmaron a súa determinación de obrar a favor da paz no mundo, especialmente esforzándose para reducir os arsenais nucleares de ámbalas dúas potencias.

Reagan comprometeuse cos cidadáns da URSS, a través da televisión, a "atacar sen demora o problema da redución de forzas convencionais en Europa". O líder

soviético, pola súa parte, na súa intervención ante a audiencia estadounidense, encomiou a "enorme reserva de boa vontade" que existe nos dous pobos. "utilizala completamente é a tarefa máis nobre e máis responsable á que se enfrontan os dirixentes e políticos das nosas nacións".

Estas negociacións están sendo acompañadas pola paulatina desvinculación da URSS dos conflitos armados e dos compromisos que tiña en moitas partes do mundo: Nicara-

ESPAÑA EN 1988 AS RÚAS DO PAÍS COLAPSÁRONSE O DÍA 14 DE DECEMBRO DE 1988 ANTE UNHA FOLGA XERAL HISTÓRICA NA CAL 8 MILLÓNS DE ESPAÑOIS ESTIVERON PRESENTES. A actividade industrial, recreativa e comercial de España quedou onte case totalmente paralizada pola folga xeral contra a política económica do Goberno que convocaron os dous sindicatos maioritarios, o socialista Unión Xeneral de Traballadores (UGT) e o comunista Comisións Obreiras (CCOO) case oito millóns de españois secundaron o chamamento.

A causa da folga foi a presentación por parte do Goberno do "Plan de emprego xuvenil". O devandito Plan prevía un contrato: "destinado a mozos

de entre 16 e 25 anos, polo salario mínimo interprofesional, unha duración de entre seis e 18 meses e exencións nas cotas da seguridade social para os empresarios" Entre as reivindicacións da folga estivo a equiparación da pensión mínima co salario mínimo e o dereito á negociación colectiva dos funcionarios.

O presidente do Goberno, Felipe González, descartou onte a mediodía, nunha entrevista ante a Prensa, que vaia anticipar as eleccións, e expresou o seu interese por dialogar

cos sindicatos. Membros do Goberno e dirixentes do PSOE, puxeron en dúbida que todos os folguistas actuasen por propia vontade. Ese amplo seguimento tivo o seu principal símbolo no peche dos pequenos comercios, talvez ante o temor de que realmente se producisen os violentos incidentes prognosticados dende o Goberno. O paro foi total no sector do transporte, como xa previran os convocantes, e cumpríronse os servizos mínimos pactados.

GALICIA EN 1988

OS GRAPO VOLVEN ATACAR EN GALICIA

O atentado mortal tivo lugar o pasado 27 de Maio, sobre as tres da tarde.

Tres individuos, un home e dúas mulleres, asasinaron utilizando unha pistola ao expresidente de Caixa Galicia, Claudio San Martín, fronte ao seu domicilio, cando saía a dar un paseo.

Varios días despois, a policía localizou facilmente aos causantes desta traxedia tan sorprendente para a cidade.

Este non é o primeiro atentado deste tipo en Galicia. Lémbranse outros como o asasinato de dous gardas civís e outros administrativos.

Páxina 86

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

LEMA DO CURSO:

“Algún día dos pupitres nacerán frores”

Páxina 87

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

3ยบB Pรกxina 88

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 1989 XOÁN PAULO VISITA A TERRA DE DON BOSCO Extraordinaria peregrinación aos lugares de Don Bosco onde o proclamou oficialmente como “Pai e Mestre da Xuventude”.

O papa Xoán Paulo II peregrinou co motivo do primeiro centenario da morte do Santo aos lugares da súa infancia e mocidade. Trátase da primeira vez que un papa visita os lugares salesianos.

O papa levou a cabo un itinerario moi axetreado. O primeiro que fixo ao chegar o día 2 foi ir a Turín, onde no pazo dos deportes presidiu unha celebración eucarística. Ao anoitecer visitou a Basílica de María Auxiliadora onde rezou ante a Virxe e ante a tumba de san Xoán Bosco. Alí deu as “boas noites” aos tres mil mozos e mozas reunidos no encontro salesiano chamado “Confronto 88”.

O domingo 4 de setembro foi visitar en primeiro a escola do exército italiano. E nas primeiras horas da tarde celebrou un encontro ao que acudiron centos de educadores na catedral de Turín polo discurso do Papa onde nomeou a Don Bosco “Pai e Mestre da Mocidade”.

O sábado 3 de setembro, en I Becchi, o papa achegouse á casiña de Don Bosco, logo na chamada “Colina das Benaventuranzas” do Colle proclamou beata a Laura Vicuña. Estaban presentes milleiros de mozos de todo o mundo salesiano.

Pola tarde chegou a Chieri, cidade onde estudou Don Bosco. Máis tarde foi á universidade de Turín e ao estadio municipal.

Páxina 89

Durante toda a fin de semana, o papa mergullouse totalmente no espírito de Don Bosco e demostrou sinais de devoción a Don Bosco e tantas mostras de afecto á Familia Salesiana.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 1989

O MURO CAE; BERLÍN LEVÁNTASE

A caída da construción que, durante case tres décadas, illou brutalmente a todo un pobo, significa o fin dos réximes comunistas en Europa Hoxe, 9 de novembro de 1989, os cidadáns de ámbalas dúas marxes do "muro da vergoña" puideron poñer fin a 28 anos de illamento. A estrutura de 50 km de lonxitude e 4 metros de altura, erixida polo bloque oriental como "muro de protección antifascista", non foi suficiente para evitar a fuga masiva de tres millóns de alemáns, sobre todo persoas cualificadas. Isto supuxo nos últimos anos un grave problema que afectou ás estruturas sociais e económicas da RDA (República Democrática Alemaña). Despois dunha breve conferencia realizada polo o partido comunista oriental anunciouse a liberdade para viaxar á outra Alemaña ou a calquera outra parte do mundo, eleccións libres e a configuración dun novo goberno.

ESPAÑA EN 1989 CELA, O ESCRITOR GALEGO, GAÑA O NOBEL Camilo José Cela (1916, Iria Flavia ) recibiu onte o Premio Nobel de Literatura.

compaixón configura unha visión provocadora do desamparado ser humano".

españolas coa publicación de “La familia de Pascual Duarte” (1942) con só 26 anos, recibiu a noticia do galardón sorprendido porque non o esperaba.

Cela convértese así no quinto español en recibir o máis importante premio das Letras de todo o mundo xunto con figuras como: José Echegaray (1904), Jacinto Benavente (1922), Juan Ramón Jiménez (1956) e Vicente Aleixandre (1977).

Xosé Cela afirmou que con 25 anos díxolle ao seu amigo César González Ruano, cando estaba a punto de publicar o Pascual Duarte, que “pagaría o diñeiro do Nobel por ter o Nobel .É o destiño natural dun escritor.

O outro é ser taducido ao Latín, e xa o fun”.

Camilo Xosé Cela que revolucionou as letras

Cela recibiu dous anos antes o Premio

Según o xurado da Academia, foi premiado pola súa “prosa rica e intensa, que con refrenada

Príncipe de Asturias o que axudouno a conseguir a súa candidatura nos Nobel.

Aínda que tivo dificultades para publicar as súas obras, “La colmena” unha das súas obras maestras tivo que ser publicada en Arxentina no ano 1951 porque en España censuraban certos pasaxes, Cela conseguiu seguir publicando libros como “Viaje a la Alcarria” (1948) e “Del Miño al Bidasoa” (1952). Que demostraron o seu talento literario tanto como para gañar o Nobel.

GALICIA EN 1989

RESCATADOS CON VIDA OS 17 TRIPULANTES DUN PESQUEIRO GALEGO AFUNDIDO. O pesqueiro con base no porto de Celeiro (Lugo) naufragou na madrugada do pasado 14 de decembro a 120 millas da costa de Ferrol por mor do terrible temporal que azota Galicia.

As familias dos pescadores case non tiñan esperanza porque é moi difícil sobrevivir a un afundimento no medio dun temporal. Por sorte a experiencia de moitos anos traballando no mar, axudounos a sobrevivr.

Os 17 tripulantes do Mariscador foron encontrados en botes despois de abandoar o barco. O Servizo Aéreo de Rescate salvounos coa axuda dun helicóptero, e aínda que non foi unha operación de rescate sinxela, conseguiron devolver aos mariñeiros aos seus fogares.

As autoridades advirten do risco de saír en barco xa que o mar é terriblemente perigoso Páxina 90

cando está presente un temporal. Nestas situacións nin a experiencia nin os equipamentos auguran o sobrevivir en alta mar despois dun afundimento.

O tempo empeorará durante toda a fin de semana e non mellorará ata mediados da próxima semana polo que non é recomendable ir nunha embarcación estes días.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

LEMA DO CURSO:

“Camiñando xuntos/as”

Páxina 91

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

4ยบA Pรกxina 92

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 2009 150 ANIVERSARIO DA FUNDACIÓN SAN XOÁN BOSCO A congregación salesiana celebrou ao longo de 2009, o 150 aniversario da súa fundación por san xoán bosco, sacerdote turinés empeñado na educación e evanxelización dos mozos.

A Congregación Salesiana naceu o 18 de decembro de 1859 en Turín, Italia, por iniciativa de san Xoán Bosco. Hoxe está presente en 129 nacións con 16.092 salesianos e en España posúe 100 colexios, 36 centros de formación profesional, 103 centros xuvenís, 92 parroquias e 24 centros de insercción socioeducativa, para atender a preto de 120.000 rapaces e mozos, coa colaboración e o traballo de preto de 13.000 profesores e educadores.

Así pois o aniversario recordou a reunión que tivo lugar o 18 de decembro de 1859 nos cuartos de Don Bosco no Oratorio de San Francisco de Sales de Valdocco, en Turín, onde 18 mozos, decidiron alzarse como Congregación tendo como obxectivos axudarse mutuamente para a propia santificación, promover a gloria de Deus e a salvación das almas necesitadas de instrución e de educación.

O Reitor Maior dos Salesianos, Pascual Chávez Villanueva, na carta de convocatoria do 150° aniversario definiu o 2009 como "un ano de graza" que debía axudar aos fillos de Don Bosco a recordar

Páxina 93

as súas propias orixes e as finalidades ás que están chamados.

Pois son diversas as iniciativas e eventos celebrativos programados polas 93 inspectorías nas cales está organizada a Congregación, que comenzaron o 31 de xaneiro, ao comezo do ano oficial da festa litúrxica de Don Bosco.

Nesa data publicouse o "Proxecto Europa" da Congregación Salesiana que buscou responder aos novos desafíos que o vello continente lle propuxo á vida relixiosa, á educación e á formación dos mozos e que se comprometeu a relanzar a presenza salesiana en Europa.

Un dos feitos máis relevantes foi a peregrinación dunha urna que contiña unha reliquia insigne de Don Bosco que percorreu as distintas nacións nas que están presentes os Salesianos.

Este itinerario iniciouse o mes de xullo de 2009 en Chile e conclue no 2015, ano no que se está a celebrar o bicentenario do nacemento de Don Bosco.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 2009

Michael Jackson dead at 50 after cardiac arrest Entertainer Michael Jackson died after being taken to a hospital on Thursday having suffered cardiac arrest, according to the Los Angeles County Coroner's office. Paramedics took Jackson, 50, from his west Los Angeles home Thursday afternoon to UCLA Medical Center, where a team of physicians attempted to resuscitate him

for more than an hour, said brother Jermaine Jackson. He said the famed singer was pronounced dead at 2:26 p.m. PT. An autopsy is scheduled Friday, he said. Results are expected Friday afternoon, according to Lt. Fred Corral of the Los Angeles coroner's office, who also said Jackson was unresponsive when he arrived at the hospital.

ESPAÑA EN 2009 CRISE E FE Nos tempos que estamos a vivir as asociacións salesianas teñen que amentar a súa oferta debido á subida do número de persoas con problemas económicos.

Dende o 2008 estamos sumidos nunha crise finincieira e económica que neste 2012 aumentou debido á reforma laboral de febrero, a crisis de Bankia que necesitou 23.500 millóns de euros para recuperarse, o ``rescate´´ a España polo Eurogrupo, os recortes de Xuño e os rescates ás comunidades autónomas.

As consecuencias de todo esto foron aumentar o

número de parados e de familias cun capital insuficiente para subsistir mes a mes. Ao principio do 2013 os desaucios aumentáronse notablemente con respecto a anos anteriores.

Polo tanto o número de familias con necesidade de acudir a asociacións de alimentos, roupa e axuda laboral ou económica tamén tivo unha subida.

A Fundación Proxecto Don Bosco desarrollou durante o 2013 o programa Incorpora . Este programa, cofinanciado pola Obra Social de A Caixa, persigue a

incorporación laboral destas persoas.O programa leva desarrollándose dende fai 6 anos, cun volumen total de beneficiarios superior ás 1.200 personas en Andalucía.

La Fundación Proxecto Don Bosco es unha entidade sen ánimo de lucro promovida por la Congregación Salesiana e Grupos da Familia Salesiana, con sede en Córdoba y presencia en Andalucía, Canarias e Extremadura. Enfocada á axuda a mozos e mozas en situación de risgo de exclusión social, sólo en 2012 atendeu en todo o seu ámbito de influencia a máis de 5.500 mozos.

GALICIA EN 2009 “COMBATIR A FAME , PROXECTO DE TODOS” MANS UNIDAS LUGO O mércores 4 de febreiro de 2009 a fundación caixa galicia de lugo acolleu a presentación da campaña de mans unidas que cumprían os 50 anos de loita contra a fame.

En Lugo, Mans Unidas comezou cun grupo de mulleres pertencentes á Acción Católica.

Conchita Basanta foi a súa primeira presidenta, e despois desempeñou este cargo Pepa Carro, que dirixiu a ONG durante 22 anos.

Ao longo destes 50 anos foron abundantes os proxectos que se levaron a cabo en países en vías de desenvolvemento. En Asia, por exemplo, construíronse escolas de formación profesional, obradoiros, residencias para estudantes, centros de acollida de nenos, leproserías etc e en África, salas de operacións, centros de formación para mulleres, depósitos de recollida de auga para a agricultura sostible etc.

Tamén é coñecida a recollida de fondos, para levar a cabo todos os proxectos que asumiu a delegación de Lugo , e que se materializaron nas colectas das misas, ou no rastro que se celebrou

no mes de maio dese ano no que poñían á venda os artigos que particulares ou empresas lles doaron. Pero unha das funcións máis importantes é a de sensibilización. Por iso entre as súas actividades está a de ter presenza pública a través da lectura de manifestos, faladoiros e conferencias de misioneiros ou de personaxes de actualidade, como a que deu no ano 1998 Paloma Gómez Borrero, ou a tradicional "cea da fame" coa que compartindo un café con leite solidarizáronse con todos aqueles que non dispoñen de nada máis. É de destacar tamén que Mans Unidas dispón dunha área de educación que reparte material educativo a colexios e institutos coa finalidade de involucrar aos máis novos na realidade dos menos favorecidos, e nun festival infantil que se celebra no mes de maio e no Páxina 94

que participan os alumnos de todos estes centros.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

LEMA DO CURSO:

“Unha casa para ti”

Páxina 95

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

4ยบB Pรกxina 96

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DON BOSCO EN 2012 O SANTO ACHÉGASE A CASA As reliquias de Don Bosco viaxaron por toda a congregación Salesiana ata o 2015, ano no que se conmemora o bicentenario do nacemento do santo. Xa visitara varios continentes e en 2012 centrouse na presenza salesiana en España e instaláronse na parroquia da Milagrosa.

Por cursos, os alumnos das escolas de Divina Pastora salesianos e María Auxiliadora visitaron a urna que contiña unha réplica da imaxe exacta de San Xoán Bosco, como se atopa na Basílica de María Auxiliadora, en Turín.

Dentro da réplica veñen as reliquias do considerado patrono da mocidade. A figura contén, nunha caixa selada que sentase no nivel do peito, unha das mans do santo no.

A urna tamén permaneceu accesible aos visitantes, tras as celebracións cos alumnos de ambas escolas. Posteriormente, houbo unha solemne Eucaristía presidida polo Bispo de Lugo, Alfonso Carrasco Rouco, e entretemento musical. Tamén organizaron unha eucaristía comunitaria en despedida das reliquias, xa que despois emprenderían o camiño hacia outra nova congregación.

Don Bosco foi un sacerdote de Turín do século XIX, que desenvolveu o seu traballo educativo coa xuventude carente, cun sistema chamado preventivo e baseada en tres partes: razón, relixión e amor. O seu prestixio como educador de mozos en risco de exclusión social gañou o respecto de autoridades relixiosas e civís no seu país, así como unha excelente reputación no exterior.

Foi canonizado polo Papa Pío XI o 1 de abril de 1934 e

Páxina 97

Xoán Paulo II o proclamou en 1989, "Pai, profesor e amigo da xuventude".

A orden de Santiago da que a inspectoría Santiago el Mayor de León peregrinó ao longo do tramo final do Camiño de Santiago, coa orde Salesiana Don Bosco foi fundada en 1859. O nome oficial é a Sociedade de San Francisco de Sales, como era o santo escollido por Don Bosco por mor da súa bondade proverbial e paixón evanxélica.

O obxectivo dos Salesianos é a educación dos mozos.

En xeral, orde relixiosa reúne 16.000 relixiosos, distribuidos en 130 países. Están presentes en España desde 1881 e, actualmente, son 1.240 relixiosa, que, xunto cos educadores e facilitadores, que traballan nesta área en todo o país.

O obxectivo da visita das reliquias é fomentar o recordo do fundador dos Salesianos, eo seu traballo, axudando a renovar o compromiso de traballar cos mozos máis necesitados.

A urna que realiza esta visita a España ten un peso de 850 quilos. Mide 2,5 metros e ten unha altura de 1,45 metros. O percorrido ten lugar baixo o lema 'Benvido a casa ", xa que se considera que a pegada do santo permanece viva diariamentre en toda a congregación relixiosa.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

MUNDO EN 2012

Muere Whitney Houston

Whitney Houston, la reina negra del pop de los 80 y los 90, murió este sábado a los 48 años.

La cantante fue encontrada sin vida por uno de sus colaboradores en la bañera de su habitación en un hotel de Beverly Hills.

La diva con un historial turbulento de abusos de drogas describió sus tormentos públicamente. "El gran demonio está en mí. Soy o mi mejor amigo o mi peor enemigo", dijo en una entrevista a la ABC en 2002.

Houston estaba el sábado en el hotel Beverly Hilton preparándose para una fiesta antes de los

premios Grammy que organizaba Clive Davis, el magnate musical. Él fue quien descubrió a Whitney mientras cantaba con su madre en un club de New Jersey.

La policía de Beverly Hills confirmó que el servicio de emergencias acudió a la llamada del hotel y encontró el cuerpo de Houston en la habitación sobre las tres y media de la tarde hora de California (las doce y media de la noche en la Península). Los médicos trataron de reanimarla durante unos 20 minutos sin éxito. La policía asegura que el cuerpo no presentaba signos de violencia, aunque aún investiga la causa de la muerte.

ESPAÑA EN 2012 PARO EN ESPAÑA EN 2012 No 2012 comezamos con máis de 5 millóns de persoas que sufren unha situación de exclusión social en España, co comezo da Crisis, o número de desemprgeados aumentou brutalmente.

En Málaga, a Fundación “Proyecto Don Bosco” conseguiu asistir ao redor de 673 xóvenes nesta situación a través dos seus diferentes programas. O que esta fundación quería conseguir era facer un chamamento á poboación para que agora, que é cando máis o necesitan, axuden aos máis desfavorecidos.

En xeral, os proxectos feitos por esta fundación, aumentou un 25% os seus programas.

Existen dúas áreas principais de atención: Inser-

ción social e intervención socioeducativa xa que cada día son máis os xóvenes que sufren estes problemas. Moitas fundacións traballan día tras día en contra de problemas como os anteriormente mencionados como facía Don Bosco.

A experiencia que tivo Don Bosco cos xóvenes en Turín ilumina os camiños da historia salesiana. A situación que máis lle conmoveu foi a das cárceres, onde algúns xóvenes eran executados aos 20 anos. Estas experiencias foron para Don Bosco señais de Deus, que lle mostraban o camiño da súa vocación. É por iso a Familia Salesiana hace hoxe en día O Proxecto de Don Bosco.

Don Bosco deulle vida a un vasto movemento de persoas comprometidos coa salvación da xuventude pobre e abandonada.

A Familia Salesiana pone ollos e corazón nas novas formás de pobreza infantil (As bolsas de marxinación nalgúns núcleos urbanos, a desestructuración das familias, a realidad do paro, o fenómeno dos menores inmigrantes…)

“A Familia Salesiana actualiza na historia o espírito e a misión de Don Bosco, poñendo de manifesto a súa perenne novedad: axudar, por medio da educación, aos xóvenes pobres e abandonados. Esta é a súa razón de ser”.

GALICIA EN 2012 VIVENCIA DA CHEGADA DE DON BOSCO A LUGO O centro Salesiano Divina Pastora celebrou en Lugo un acto en honor da reliquia de San Xoán Bosco.

A chegada da reliquia de San Xoán Bosco a Lugo ao centro Salesiano da Divina Pastora, supuxo unha grande concentración de lucenses no acto relixioso. Levouse a cabo na praza da Milagrosa que se encontra situada a carón do centro salesiano.

Toda a xente que asistiu quedou commovida polas palabras do director do centro salesiano Don Constantino de la Varga. Tamén asistiron ao acto grandes personalidades do ámbito relixioso da diocese de Lugo coma o propio párroco da

Milagrosa.

Despois do acto público todos os que quixeron puideron asistir á Eucaristia celebrada na igrexa da Milagrosa.A continuación cadaquén puido admirar a reliquia de San Xoán Bosco.

Despois da celebración entrevistamos a algún dos asistentes que na súa meirande parte expresaron a sua devoción polo Santo,patrón dos Salesianos e Salesianas. Aínda así atopamos alguna opinión discrepante no Páxina 98

sentido de que as reliquias deberían repousar no seu sepulcro considerando que a súa exposición constitúe un acto sórdido e non acorde coa moral Cristiá. Os estudantes do centro salesiano gozaron deste importante acontecemento con diferentes actividades dentro e fóra do colexio. Así puideron visionar vídeos de celebracións desta festa en diferentes partes do mundo, compartiron música e fixeron unha homenaxe merecedora do Santo.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

PASATEMPOS CROSSWORDS 1. Space where the boys could learn a trade, pray and have a playground to play with friends.

2. Experience that he had at nine years.

3. Brother of Don Bosco.

4. Alps region which is located I Becchi.

5. Don Bosco’s pupil.

6. He became in his patron.

WORDS SEARCH Search these ten words related to the life of Don Bosco in e words search: A

N

U

T

B

N

B

M

P

B

L

Y

E

W

S

Q

C

I

N

I

E

A

O

D

P

E

O

G

M

C

F

R

I

U

V

N

O

U

L

E

R

L

I

S

N

H

S

E

D

N

A

Z

W

R

Z

G

O

L

C

T

N

S

A

I

N

T

M

R

F

E

C

N

C

T

R

F

U

U

V

N

I

G

U

Y

S

Q

I

A

K

A

S

T

W

L

F

L

O

W

E

R

M

A

R

G

A

R

I

T

A

Y

Solutions: U B I C E N T E N A R Y

U

Páxina 99

S P N M L D C F V K E A

S

N M I G U E L R U A W T

N

A B C O O S O M U I O I

A

I N Q E N H G T F Q L R

I

S B S P V N Z N R S F A

S

E T W D U S R I T Y L G

E

L U E O I I W A C U W R

L

A N Y A R L Z S N G T A

A

S A L E F R A N C I S M

S

200 ANOS CONTANDO CONTIGO CRUCIGRAMA EN FRANCÉS 1

2

3

4

5

6

7

8

9

2

Solución:

3 4

6 7 8 9 10 11

VERTICAL N/ IL/ CE/ IR/ L E/ SEPTIEME TU/ LIS/ EN/ V E/ F/ UN/ LE SALESIEN/ R ET/ E/ UF B/ URNES/ TROP DIVER/ ITALIE SE/ E/ SU

HORIZONTAL N/ TES/ BD EU/ A/ IS I/ FLEUVE L/ L/ ETRE SI/ S/ NR CES/ I/ E P/ ES/ S IT/ UNE/ TE RIEN/ TA EN/ URL M/ L/ FOIS 12. LEVER/ PEU

5

VERTICAL 1. Quatorzième lettre de l´alphabet/Pronom personnel, 3ª personne singulier/ terminaison de la 2ª conjugaison/douzième lettre de l´alphabet 2. Cinquième lettre de l´alphabet/nombre ordinal : septième 3. Pronom personnel, 2ª personne singulier/2ª personne de singulier, verbe ´lire´/ pronom substitutif/ vingt-troisième lettre de l´alphabet 4. Cinquième lettre de l´alphabet/sixième lettre de l´alphabet /premier nombre / article défini masculin 5. Congrégation fondée par Don Bosco /dix-neuvième lettre de l´alphabet 6. En plus de /cinquième lettre de l´alphabet /exclamation 7. Deuxième lettre de l´alphabet / boîte / excessif 8. ´Divers´ moins ´s´ / Don Bosco pays d'origine 9. Pronom pronominal / cinquième lettre de l´alphabet / participe passé, verbe ´savoir´ HORIZONTAL 1. Point cardinal / pronom possessif / bande 2. Europe / premier lettre de l´alphabet / terminaison verbale 3. Neuvième lettre de l´alphabet / ruisseau 4. Douzième lettre de l´alphabet /consonne /verbe ´ser´ 5. Affirmation/vingtième lettre de l´alphabet/route nationale à l´envers 6. Adjectif démonstratif/neuvième lettre de l´alphabet/cinquième lettre de l´alphabet 7. Dix-septième lettre/ cinquième lettre/ affirmation 8. Terminaison verbale/ première nombre féminin/ pronom possessif 9. Sans quelque chose/ pronom personnel, 2ª personne féminin 10.Pronom substitutif/ site (adresse) 11.Treizième lettre/ Douzième lettre/ Trois… par jour/ élever/ court Páxina 100

200 ANOS CONTANDO CONTIGO SOPA DE LETRAS EN FRANCÉS badocco: ville de l'oraitre Ésile: place pour prier Don Bosco: saint salecion Cirque: place par Jeune: person que n'est pas un aneien Prier: mot que commence par p et fini par r École: place pur appencre Orphelin: person voleur: person que vole voler: mal cetion s

a

i

n

t

a

z

z

b

s

h

j

x

e

c

c

u

w o

c

k

i

h

n

k

a

s

i

g

u

a

y

i

n

s

t

a

l

o

s

o

r

o

t

o

h

o

s

a

r

v

e

i

c

h

b

u

j

o

d

e

p

e

n

a

g

d

e

o

d

e

s

o

r

p

h

e

l

i

n

u

e

o

v

i

p

v

a

l

a

d

v

i

f

a

c

h

i

h

g

a

c

h

o

p

a

b

c

v

c

z

c

a

c

p

r

i

e

y

t

o

u

f

f

n

b

u

f

v

f

t

h

a

y

t

a

n

c

h

a

r

i

p

a

t

i

e

s

t

t

n

y

y

e

o

w e

x

a

r

i

p

r

a

g

g

g

g

i

f

i

c

h

s

a

e

k

i

z

e

b

v

o

l

s

e

s

t

l

a

i

v

o

l

e

r

u

e

e

d

d

e

l

s

a

r

e

y

g

t

o

s

i

t

i

j

o

p

d

r

u

p

c

o

l

a

l

o

i

u

d

b

z

r

t

g

a

n

s

e

s

s

e

p

r

i

l

a

o

e

x

l

a

h

g

i

h

a

b

d

f

e

f

h

d

a

d

o

p

e

c

t

r

h

p

l

a

t

c

i

h

e

c

c

t

r

a

c

h

p

i

e

s

a

a

l

l

o

a

p

o

i

e

s

o

r

p

l

e

g

t

a

p

i

t

c

r

e

j

m r

b

g

g

g

u

e

t

t

e

m f

t

i

e

b

a

r

o

i

t

a

a

r

b

e

r

y

e

e

e

n

s

s

i

v

e

r

s

a

e

f

e

e

a

r

s

e

c

e

a

s

i

s

y

e

y

e

u

l

g

t

i

i

c

l

a

p

t

r

h

b

p

m h

y

d

v

i

s

e

l

o

c

e

u

v

a

h

f

c

t

s

f

o

i

t

a

s

a

o

l

f

u

c

t

o

n

r

t

x

e

s

c

o

l

a

t

e

y

s

o

w

i

z

a

r

d

t

u

s

e

g

l

i

s

e

e

a

l

r

e

t

o

d

e

l

p

a

l

o

p

m o

r

e

i

s

c

l

t

a

s

p

e

r

s

o

n

e

x

b

i

c

h

m o

s

c

u

o

l

i

m p

i

c

s

w o

i

g

u

a

s

h

p

e

s

y

y

d

a

u

s

t

r

a

l

i

a

x

y

d

f

o

s

t

j

y

v

o

l

e

u

r

t

a

x

d

l

o

l

a

z

o

a

n

c

i

r

q

u

e

l

o

m g

g

o

Páxina 101

200 ANOS CONTANDO CONTIGO MÁIS PASATEMPOS FRANCÉS

Páxina 102

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 103

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 104

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DEPORTES SALESIANOS NO MUNDO OS FUNDADORES DA JUVENTUS FC FORON OS PRIMEIROS ALUMNOS DE DON BOSCO A Juventus football Club conocida tamén como

nación do club (Pronunciase “IU-VEN-

(juventud en idioma castelán) en homenaxe á

Juventus FC (uo Juventus Torino),ou popular-

TUS”)é unha variación literal en dialecto

xuventude dos seus fundadores , rapaces da

mente como a Juve; é un clube de fútbol ita-

piamostes do sustantivo latino iuventus

rúa que eran acollidos por Don Bosco no Orato-

liano con sede na cidade de Turín, capital da

rio ensinándolles un oficio e unha catequesis

rexión de Piamonte

mediante o deporte e a diversión.

Fundado o 1 de Novembro de 1897 como

Ata o 26 de decembro de 1915 na revista

Sport Club Juventus por un grupo de estudan-

“Hurra Juventus” non existen referencias perio-

tes do oratorio Salesiano turinés que fundou

dísticas deste club fundado por rapaces cris-

San Xoan Bosco en 1845, la Vecchia Signora

tiáns da rúa, que non contaban con ningún re-

(Vella Señora ou Vella Dama), como é coñecido

curso únicamente a axuda da recén fundada

o club a nivel mudial, milita na máxima catego-

congregación salesiana.

ria do fútbol italiano dende 1829. A denomi-

XOGOS INTERNACIONAIS DA XUVENTUDE SALESIANA 2014: DEPORTES E Alrededor de 1.100 rapaces atletas de 12 países

ao equipo organizador que xa está traballan-

europeos participaron nos XXV Xogos Interna-

do dende fai un ano.

cionais da xuventude Salesiana, celebrados en Bratislava, Eslovaquia, a partir do 30 de abril ó 5 de maio de 2014. Os Xogos ofrecerán ós atletas unha experiencia deportiva, pero tamén cultural e espiritual. Están previstas tamén a adoración eucarística, un tour sobre o Danubio, un concerto O Rector Maior dos Salesianos, Don Ángel Fernández Artime co cartel dos xogos, xunto

e un after party. Para asegurar o éxito do evento

"It’s all about the spirit - In game and life as well" – (É toda unha cuestión de espíritu - no xogo, como na vida) é o lema do 2014; un evento que para os salesianos en Eslovaquia é tamén unha oportunidade para celebrar o 90° aniversario da súa presencia.

estarán 160 rapaces voluntarios, que se unirán

UNHA ALUMNA SALESIANA DE 15 ANOS PORTA A ANTORCHA OLÍMPICA DOS XOGOS PARALÍMPICOS DE LONDRES, EN 2012.

Entre os portadores da antorcha dos Xogos

A xoven atleta, de feito, comezara a practi-

multitude, conmoveu aos seus pais e a moitos

Paralímpicos de Londres estivo Beatrice Vio,

car este deporte dende os 5 anos e conti-

atletas e comentaristas que seguían o evento.

unha estudante do Instituto Salesiano "San

nuou despois da operación. Agora é unha

Marco" en Mestre. "Bebe", como se lle coñece

promesa da esgrima. Xa ten unha vitoria no

entre os seus amigos, é una nena de nacionali-

Mundial en categoría Sub-17. Apoiándose

dade Italiana de 15 anos de idade. Aos 11, por

nas próteses adecuadas, similar ás do atleta

complicacións dunha enfermidade, tivéronlle

sudafricano Oscar Pistorius, Beatriz levou a

que ser amputados os antebrazos e as pernas.

antorcha paralímpica por un longo tramo, do

En lugar de derrumbarse, apenas rematada a

centro da cidade londiniense, sendo a única

intervención

médicos:

atleta non británica en recibir esta honra.

"¿Cándo podo volver ao entreno de esgrima?".

Emocionada e acompañada polos saúdos da

preguntoulle

aos

Páxina 105

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

DEPORTES SALESIANOS EN ESPAÑA UNHA METEÓRICA CARREIRA A Rafael Pascual Cortés, naceu en Madrid o 16 de Marzo de 1970. Despois de practicar todo tipo de deportes, este xoven madrileño decantouse polo voleibol cando tiña tan só 15 anos. Dende entón, a carreira de Rafa neste deporte foi sencillamente meteórica: dende xogar cos Salesianos de Atocha, ata ser convocado ca selección española, en apenas uns meses. É considerado como un dos deportistas 'bandeira' do deporte español. Trátase do mellor xogador español, da historia deste deporte, e un dos mellores a nivel mundial, xa que competiu e destacou, nas ligas internacionais máis importantes. Nos Xogos Olímpicos de Barcelona 1992, Rafa Pascual foi coroado, o mellor xogador

O ADESTRADOR DO REAL MADRID CARLO ANCELOTTI, UNIUSE A FESTA DE DON BOSCO Na inauguración dos actos polo bicentenario do nacemento do “Pai e Mestre da xunventude” na inspectoria de Santiago O Maior, asistiron varios invitados de excepción, entre eles o técnico italiano Carlo Ancelotti.

O adestrador do Real Madrid recordou o seu paso por un colexio salesiano, que lle axudou a mellorar como persoa,tamén alabou a labor de Don Bosco e rematou a súa testemuña con un “viva Don Bosco”.

de voleibol do mundo.

SALESIANOS EN GALICIA

LAURA BESTEIRO ALUMNA DE 6º DE EDUCACIÓN PRIMARIA DO COLEXIO SALESIANO DIVINA PASTORA DE LUGO ASISTIRÁ AO

EZEQUIEL GAGO, DOBLE CAMPEÓN DE ESPAÑA DE TAI CHI Ezequiel Gago, profesor de Educación Física en Salsianos Ourense acaba de proclamarse o 31 de marzo do

As deportistas do CN PortaMiñá Lugo Laura Besteiro Corral (Salesianos Divina

2015, campeón de España das duas modalidades de

Pastora) e Raquel Cando Santos foron convocadas pola Federacion Galega de

Tai Chi.. Dous títulos máis para o sue xa amplo palma-

Natación (Fegan) para participar coa selección autonómica no campioato de

rés no mundo do wushu e tai chi, entre outras modali-

España de natación en idade escolar que se desenvolverá en Cáceres do 25 ao

dades

26 deste mes.

Ogallá poda formar parte da selección española que

Compiten na categoría alevín e o seu obxectivo consiste en “mejorar los tiempos,dejar a Galicia en buen lugar, pasarlo bien y vivir buenos momentos”,din.

As dúas teñen 12 anos. Raquel é fondista e Laura velocista, segundo comentan durante unha entrevista na piscina municipal de Frigsa. Na conversa debordan ilusión e simpatía ao tempo que amosan ledicia por unha convocatoria que recibiron por sorpresa.

Laura Besteiro e Raquel Cando, as convocadas para o campionato de natación

Ezequiel Gago, no podio coa súa doble medalla

Páxina 106

nas

que

é

todo

un

nos represente nos mundiales de Yakarta.

campeón.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Cร MIC

Pรกxina 107

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 108

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

CULTURAL FRANCISCO JOSÉ DE GOYA 1746 - 1828 Francisco de Goya naceu en Fuendetodos (Zaragoza) o 30 de marzo de 1746 e morreu en Bordeaux (Francia) o 16 de abril de 1828.

atrocidades cometidas, e compoñen una visión exenta de heroísmo onde as vítimas son sempre os individuos de calquera clase e condición.

Foi un pintor e grabador español, desarrollou un estilo que inaugurou o Romanticismo. A arte de Goya anticipa a pintura contemporánea e os variados movementos de vangarda que marcarían el século XX.

Unha das súas obras mais coñecidas é La Maja Desnuda una obra feita por

Nas súas obras o artista reflexa o convulso período histórico no que vive, particularmente a Guerra da Independencia, da que a serie de estampas de Los desastres de la guerra é case unha reportaxe moderna das

encargo que retrata o corpo espido dunha muller recostada nun leito. Pero a súa obra culminante son Las Pinturas negras, unha serie de catorce obras murais pintadas coa técnica do óleo secco (sobre paredes recubertas de xeso). Creounas como decoración dos muros da súa casa, chamada a Quinta do Xordo. Estes murais foron trasladados a lenzo a partir de 1874, e actualmente consérvanse no Museo do Prado de Madrid.

O MUSEO DO PRADO ABRE AS SUAS PORTAS 1819 Aproveitando a voda de Fernando VII, por primeira vez esta magnífica obra foi aberta ao público. o día 19 de Novembro de 1819, inaugurouse en Madrid o Museo do Prado. Aproveitouse a ocasión do terceiro matrimonio do monarca Fernando VII con María Josefa Amalia de Sajonia para poder sacar á luz o novo museo da capital española.

Naquelas fechas, o museo comezou a funcionar cun horario establecido para as visitas do público. Soamente podíase visitar este museo os mércores dende as nove da mañá

ata as dúas da tarde.

Dende a súa inauguración, o museo contaba exactamente con trescentas once obras artísticas, todas elas de escola española, onde destacan principalmente obras de grandes autores como por exemplo Diego Ve-

lazquez, Claudio Coello o Francisco de Goya.

O ARCO DO TRIUNFO 1836 En 1836, inagurábase en París o Arco do Triunfo, trinta anos despois de poñer a primeira pedra. está ubicado na praza de Charles de Gaulle, no extremo oeste da avenida Champs-Élysées.

de Roma. Ten unha altura de 49 metros e 45 de ancho. Posúe unha estatua en cada un dos seus catro pilares: “Le Triopmhe”, “La Résistance”, “La Paix” e “Départ des volontaires o La Marseillaise”.

Napoleón Bonaparte decidiu construír este arco tras a súa vitoria na Batalla de Austerlitz, tras prometer aos seus homes: “Volveredes á casa baixo arcos triunfales.”

Inicialmente Napoleón desexaba que se construíra na Praza da Bastilla, ao este de París, que era por onde os exércitos regresaban da guerra.

Foi deseñado por Jean Chalgrin e JeanArnaud Roymand, inspirados no Arco de Tito

O Arco do Triunfo forma parte dos monumentos nacionais que posúen

Páxina 109

unha forte carga histórica. Aos seus pés atópase a Tumba ao Soldado Descoñecido da Primeira Guerra Mundial, en cuxa superficie hai unha inscrición: ICIREPOUSE UN SOLDAT FRANÇAIS MORT POUR A PATRIE 1914-1918 (Aquí xace un soldado francés morto pola Patria 19141918»), e unha chama continuamente acendida que as asociacións de antigos combatentes ou de vítimas de guerras reavivan todos os días ás seis e media da tarde, conmemorando o seu recordo que é revivido cada 11 de novembro, aniversario do armisticio asinado en 1918 entre Francia e Alemana que puxo fin á Primeira Guerra Mundial.

200 ANOS CONTANDO CONTIGO ROSALÍA DE CASTRO 1837-1885 Rosalía de Castro (Santiago de Compostela, 24 de febrero de 1837-Padrón, 15 de xullo de 1885) foi unha poetisa e novelista galega que escribiu tanto en lingua galega coma en lingua castelá. É considerada unha escritora indispensable no panorama literario do século XIX, xa que representa xunto con Eduardo Pondal e Curros Enríquez unha das figuras máis emblemáticas do Rexurdimento galego.

O 17 de Maio de 1863 publica a súa obra máis importante:`` Cantares Gallegos´´, unha gran obra da literatura galega que acabou converténdose nun símbolo do pobo galego.

Foi o marido de Rosalía, Manuel Murguía, quen xestionou, sen o permiso da súa muller, a publicación deste poemario que fixa o comezo dunha nova etapa para a poesía ga-

lega. Con esta obra Rosalía expresa o seu pensamento crítico e reivindicativo da sociedade que a rodea e loita polos avances sociais. O tema principal desta obra é a emigración como se pode apreciar nun dos primeiros versos que compoñen a obra "Adiós ríos, adiós fontes".

Con esta publicación Rosalía marca unha época: O Rexurdimento, etapa que ten coma característica principal a revitalización da Lingua Galega tras o período dos Séculos Escuros.

No ano 1880 publicou “Follas Novas”, un poemario concibido por Rosalía coma unha continuación de “Cantares Gallegos. Unha gran parte dos poemas de Follas Novas teñen que ver coas temáticas dos poemas de Cantares Gallegos, mentres que o resto do poemario, base-

ouse nun espírito poético motivado pola emigración, as desgrazas familiares e as doenzas físicas e morais.

INAUGURACIÓN DA GRAN TORRE 1889 O dia 31 de marzo do ano 1989 déronse por rematadas as obras da torre Eiffel, unha obra mestra da época deseñada por Maurice Koechlin e Émile Nouguier , e construida en dous anos, dous meses e cinco días (de 1887 a 1889) polo enxeñeiro francés Gustave Eiffel e os seus colaboradores, para a Exposición universal de 1889 en París.

Gustave Eiffel foi un enxeñeiro francés que adquiriu fama realizando numerosas obras como o gran viaducto de Garabit, ou a estru-

tura interna da Estatua da Liberdade de New York.

A gran torre símbolo de Francia e de París, con 342 metros de altura, é a

estrutura máis alta da cidade, e foi a estrutura máis alta do mundo durante moito. A torre está feita por unha estrutura de ferro e está dividida en tres plantas. Inicialmente foi utilizada para probas do exército como antena para espiar o exército alemán. Hoxe en día, ademais dun reclamo turístico, emprégase como emisora de programas radiofónicos e televisivos.Esta gran obra foi visitada ao longo dos anos por millóns de persoas de todo o mundo.

GEORGE PIERRE SEURAT 1859-1891 Este pintor parisino foi o fundador do Neoimpresionismo, e creador da técnica do puntillismo. O seu traballo Tarde de domingo en la isla de Grande Jatte, é un dos íconos da pintura do século XIX. No verán de 1884 Seurat comezou a creación da súa obra mestra Tarde de domingo en la isla de la Grande Jatte, que lle levou dous anos completar. O seu cadro exponse en 1886 xunto a outras obras de pintores do seu grupo.Con este cadro nace o termo puntillismo, ou técnica da mestura óptica das cores, Seurat distribúe a pintura en puntos cromáticos que resumen a cor e a luz do obxecto, ao recompoñerse na retina do espectador.

No ano 1889 realizou o cadro da torre Eiffel era un monumento que lle fascinaba.

Seurat crea unhas composicións equilibradas de aspecto agradablemente decorativo, usaba a cor para crear harmonía e emoción na arte da mesma forma que os músicos

usan variacións do son e o tempo para crear harmonía na música.

Seurat morreu os 31 anos, e foi incinerado no cemiterio de Père Lachaise. A súa morte evitou que completase as súas investigacións no puntillismo e na física das cores

Tarde de domingo en la isla de la Grande Jatte (1886)

Páxina 110

La torre Eiffel (1889 )

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

TIRA Cร MICA

Pรกxina 111

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

ANUNCIOS

Pรกxina 112

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 113

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 114

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 115

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

Pรกxina 116

200 ANOS CONTANDO CONTIGO

PECHE A CARGO DE...

QUE SIGNIFICA PARA NÓS BICENTENARIO DE DON BOSCO?

CELEBRAR

O

(Don Angel Fernández Artime, Reitor Maior da Congregación Salesia-

Celebrar na sociedade, nas cidades, nas casas salesianas como a vosa de Lugo o Bicentenario do nacemento de Don Bosco permítenos recoñecer qué significa para nós ter como Pai a Don Bosco: * É unha oportunidade para sentirnos agradecidos ao Señor porque, douscentos anos despois do nacemento de Don Bosco, atopámonos aquí, como regalo de Deus para os mozos. Oportunidade para recoñecer a Deus presente no medio da nosa historia, pois constatamos que El (o Deus da

Vida) sempre ha ir diante. * É un comprometernos máis coa forza do Evanxeo que ha de chegar de xeito especial aos mozos e mozas, e entre eles aos últimos, aos que sen máis, sen facer nada para iso, foron excluídos e excluídas da festa da vida. * É un momento axeitado para narrar de novo a actualidade dun carisma que se coloca no centro dos problemas do mundo de hoxe, especialmente do mundo da mocidade. Porque Don Bosco segue tendo hoxe palabras e propostas para os mozos e mozas do mundo, xa que, aínda que

cambiaron as situacións e os contextos, o corazón dos mozos, de todo mozo segue tendo os mesmos latexos de en-

tusiasmo e apertura á Vida. * O carisma salesiano foi e é o agasallo que o noso Deus fai ao mundo, tendo elixido a Don Bosco para iso. Por iso insistimos tanto, por convicción, en que Don Bosco é un ben da Igrexa e de toda a Humanidade. El formouse no tempo, desde os primeiros momentos nos brazos de Mamá Margarida, ata a amizade con bos mestres de vida e, sobre todo, na vida cotiá cos mozos que, modelando desde a cotidianeidade o seu corazón, axudárono a ser máis de Deus, máis das Persoas e máis dos mesmos mozos.

E esta celebración significa tamén evocar douscentos anos de historia de homes e mulleres que deron a súa vida por este ideal, tantas veces de xeito heroico, en condicións difíciles, e ás veces extremas. Isto é un tesouro inestimable que só Deus pode valorar na súa xusta medida e a el encomendámosllo.

Páxina 117

Ángel Fernández Artime.

10º Sucesor de Don Bosco

Nós somos dos que hoxe cremos que aquel 1815, coa chamada á vida de Xoanciño Bosco e a súa elección de parte do Señor, foi só o comezo dunha longa cadea de testemuñas que, do mesmo xeito que Don Bosco, queremos comprometernos en axudar a escribir o futuro de vida, e vida crente, dos mozos, e entre eles os máis necesitados, coas cores da esperanza.

Con todo afecto e fraternidade saúdavos, Ángel Fernández Artime, sdb Reitor Maior