Juryverslag Canon Prijs voor vernieuwende fotojournalistiek Wat is vernieuwend? Dat was een van de eerste vragen die de jury besprak tijdens de beoordeling van een zestigtal inzendingen voor deze prijs. Kijk je naar de gebruikte techniek? Gaat het om inhoudelijke vernieuwing? Kun je in producties voor ‘oude media’ als kranten en magazines eigenlijk wel vernieuwend zijn, en hoe dan? Gaandeweg werd duidelijk waar de vernieuwing zich afspeelt in de Nederlandse fotojournalistiek: in het loslaten van het idee dat een fotograaf doet wat een opdrachtgever verlangt en in het opzetten van eigen projecten en daarvoor het juiste medium/media kiezen om het verhaal zo goed mogelijk te vertellen. Is het medium goed toegepast, dan valt alles vanzelfsprekend op zijn plaats: inhoud, techniek en vorm. Bij het bekijken van de inzendingen kwam de jury tot de conclusie dat het fotoboek in Nederland een sterk ontwikkeld medium is. Verreweg de beste bijdragen zaten in deze categorie. Multimedia staan in de Nederlandse fotojournalistiek nog steeds in de kinderschoenen. Met name bij de ingestuurde audioslideshows vroeg de jury zich met enige regelmaat af waarom de fotograaf deze vorm had gekozen. Vaak kreeg de jury de indruk dat er slechts sprake was van een serie foto’s waar geluid aan was toegevoegd zonder goed na te denken over de spanning die je kunt scheppen door die twee media te combineren, en kennelijk ook zonder te overwegen of filmen geen betere optie zou zijn geweest. De jury doet daarom een oproep: “Veel fotografen denken dat ze het allemaal zelf kunnen. Dan zie je een slideshow met wat audio en lelijke lettertypes. De presentaties op het gebied van multimedia haperen. Het is essentieel om te beseffen dat alle onderdelen van belang zijn bij multimedia om je verhaal goed over te brengen. Fotografen moeten samenwerken met deskundige mediamakers, net als bij boekproducties vanzelfsprekend samengewerkt wordt met een vormgever.” Detroit: een stad in verval, een audioslideshow die Daimon Xanthopoulos maakte over de gevolgen van de economische crisis in wat eens de trotse wereldhoofdstad van de autoindustrie was, bleek uiteindelijk de enige web-productie die de jury dermate positief stemde dat er een nominatie volgde: goede fotografie, mooie sfeer, een informatief en interessant verhaal met spanning opgebouwd. Een tweede nominatie volgde voor Mike Roelofs met zijn project Resilience, over het leven van de Roma in Roemenië. Het project is gemaakt in samenwerking met antropologe Fanny Jol. Met name de kortlopende tentoonstelling in Strijp-S, een oud industrieel pand in Eindhoven en de video daarover vond de jury sterk. Het vormde een logische combinatie met de sterke fotografie in het boek. Uiteindelijk bleek de ironie te willen dat de winnaar van de Canon Prijs een krant heeft ingezonden. Rob Hornstra maakte onder de titel On the other side of the mountain een krant van 64 pagina’s. Een speciale krant dat wel: als je de 16 vellen papier waaruit het product bestaat uit elkaar haalt, kun je ze naast elkaar ophangen. Met twee exemplaren kun je beide zijden van het papier tonen en heb je een complete doe-het-zelf-tentoonstelling. Een oud medium ingezet met een vernieuwende gedachte. De krant maakt onderdeel uit van The Sochi Project waaraan Hornstra samen met schrijvend journalist Arnold van Bruggen al enkele jaren werkt, en wat
beiden de komende jaren zullen voortzetten. The Sochi Project is vernieuwend: twee journalisten zetten op eigen initiatief een langdurig onderzoeksproject op over het Russische Sochi en omgeving, een politiek gevoelige plek waar in 2014 de Olympische Winterspelen worden gehouden. Vernieuwend is ook de manier waarop ze het project financieren, namelijk door middel van crowdfunding. Daarmee bouw je een groep geïnteresseerde volgers op, die tevens mede-financiers van het project zijn. De aanpak mondt uit in een website, boeken en ander drukwerk, tentoonstellingen, publicaties in kranten en magazines, videoverslagen en foto’s voor de verkoop. Hornstra en Van Bruggen lopen daarmee voorop in de Nederlandse journalistiek. 23 januari 2011