NTGent magazine januari - februari 2018 by NTGent

KWETSBAAR DURVEN ZIJN

#16

EDITORIAAL

Florian Fischer Â© Jules August

KWETSBAAR DURVEN ZIJN Laat me het hier hebben over mijn liefde voor instituten. Ik beschouw mezelf als een geïnstitutionaliseerde kunstenaar. Ik bedoel daarmee: ik heb een instituut als een stadstheater nodig om te doen wat ik wil doen. Veel van mijn collega’s vinden dat saai, ze zien zo’n instituut als iets dat moet worden bevochten. Ik ben het er niet mee eens. Ik zie het als iets waarmee je een dans aangaat. Het voelt als een geluk. Er is iets mis met de manier waarop onze wereld vandaag functioneert. We vallen steeds meer terug op onszelf. We worden eenzamer, en vrijer. We dragen almaar meer verantwoordelijkheid, zo gaat het in een neoliberaal systeem. Ieder kan doen wat hij of zij wil. Zoiets is niet mogelijk in een instituut. Binnen zo’n structuur betekent alleen zijn hetzelfde als niets zijn. Het instituut creëert de mogelijkheid om met elkaar in contact te komen. Dat is toch uniek. Ik ben geen kunstenaar die vanuit zichzelf werk creëert. Ik sta niet achter het romantische idee van de kunstenaar als iemand die alles uit zijn diepste wezen put - alsof die kunstenaar niet in verbinding staat met de wereld, met de anderen. Ik ben hooguit in staat om af en toe iets te kunnen grijpen van de creativiteit die aanwezig is. Maar ze komt niet vanuit mij. Creativiteit komt tot stand in samenwerking met anderen. Ik zie het als mijn taak om mensen samen te brengen rond de tafel. Om een klimaat te scheppen waarin mensen vrijuit kunnen denken en praten en gedachten kunnen uiten die ze in het dagelijkse leven niet zouden durven uitspreken. Het gaat erom kwetsbaar te durven zijn. Ik heb de structuur van het instituut nodig om dat mogelijk te kunnen maken. Het instituut als een ruggensteun. In de eerste plaats door middel van de grote kennis die het huisvest. Bijvoorbeeld: ik bezocht enkele dagen geleden het decoratelier van NTGent. Ik zag er die vakmensen aan het werk. Die handen: hoeveel

decors hebben die niet gemaakt. Sommige mensen werken daar al twintig, dertig jaar. Die praxis leidt tot een enorme expertise. Gewoon te weten dat die kennis daar aanwezig is en zal resoneren met het materiaal van de voorstelling waaraan ik werk, stelt me gerust. Hetzelfde geldt voor de rest van het instituut. Het heeft een lange geschiedenis. En mensen die er al zo lang werken kennen die geschiedenis. Ze kennen het verhaal achter elke scheur in de muur. Samen met deze mensen maak ik mijn werk. Dat is: ‘worlding’, we scheppen een wereld. Dat is iets wat het instituut mogelijk maakt: werelden scheppen. Het is een grote verantwoordelijkheid, maar ook een mogelijkheid. Ik houd van mogelijkheden. Wij, die aan het werk zijn binnen het instituut, hebben de mogelijkheid om de canon uit te breiden. Of te herschrijven. In de plaats van te blijven terugkomen op hetzelfde stuk of verhaal, kunnen we bijvoorbeeld werk van Kathy Acker brengen. Zo nemen we Acker op in de canon: een stadstheater dat door de staat wordt gesubsidieerd representeert dan een feministisch punk-standpunt. Het heeft de macht om zaken die lange tijd in de marge bleven in het centrum te plaatsen. Daardoor gaan die zaken spreken. En door ze te laten spreken worden ze bespreekbaar. Dat bedoel ik met het begrip ‘worlding’. ‘worlding’ heeft niet alleen betrekking tot de manier waarop een voorstelling wordt gemaakt en gebracht. Ook het instituut zelf is er onderwerp van. Door op een bepaalde manier te werken hoop ik de structuur van het instituut zelf te veranderen, te beïnvloeden, te herscheppen of herschrijven. Ik weet dat instituten toxisch kunnen zijn. Wanneer hun werking te rigide of te vrij is, voelt dat als een brutale aanval op je systeem. En dan moet je daarvan genezen. Maar wanneer het instituut ontvankelijk is en zich om je heen plooit, dan kan het helend werken. Ik zie mezelf niet als een creatieve producer die een afgewerkt product produceert, EDITORIAAL

dat dan wordt verkocht volgens een systeem van vraag en aanbod. Ik overhandig een ‘gift’: iets dat je lichaam in een andere staat kan brengen. Ik dring dat niet op. Ik zet de fles op de tafel en vertel erbij wat de inhoud van die fles met je kan doen. Ieder voor zich kan dan beslissen of hij een slok neemt of niet. Het heeft met kwetsbaarheid te maken. Kwetsbaar durven zijn. En van daaruit kracht ontwikkelen. Kunstenaars hebben die kracht, of die macht, maar ze beseffen het niet meer. In de jaren zestig en zeventig was dat vanzelfsprekend. Maar na dertig jaar turbokapitalisme is dat besef verdampt. Kunstenaars zijn veel te eenzaam geworden vandaag. Ze kunnen kracht ontwikkelen door ideeën uit te wisselen, elkaar versterken en steunen. In de plaats van enkel voor hun eigen product te gaan en dat in het centrum te willen plaatsen. Ik verzet me tegen dat centrumdenken. Gertrude Stein stelde het zo: handel alsof er geen centrum is. Dat is misschien raar om te zeggen, wanneer je vanuit de structuur van een stadstheater werkt. Maar ik zie het zo. Ik ga in het centrum staan om het van daaruit te kunnen degraderen. Ik denk niet dat het instituut voor iedereen toegankelijk moet zijn. In de zin van: voor elk wat wils. Dat is een supermarkt. Een instituut moet een duidelijke identiteit ontwikkelen, wetend dat dat inhoudt dat je grenzen moet aangeven. Hoe om te gaan met die grenzen, is een grote verantwoordelijkheid. Er wordt vandaag veel gesproken over transparantie. Dat betekent: je mag binnenkijken maar je kan niet aanraken. Je kan niet deelnemen. En toch blijft er die eis van transparantie. En dan wat? Dan weten we wat er zich binnen afspeelt. Maar het geeft ons nog steeds geen enkele macht. Ik ben er geen voorstander van om de deuren van het instituut dan maar open te zetten, zodat iedereen terecht kan in dat ene instituut. Ik denk dat we juist veel meer instituten nodig hebben. Elk met een duidelijke identiteit. Zodat iedereen een plek heeft waar hij of zij terecht kan. Het is belangrijk dat iedereen die in het instituut werkt, weet dat het hem of haar niet toebehoort. Dat geldt ook voor de toeschouwers. Instituten behoren 4

EDITORIAAL

niemand toe. We zijn allemaal te gast. Wanneer ik me eenzaam voel - en eenzaamheid of isolement is het meest politieke gevoel - dan kom ik naar dit theater. Dan kan ik kijken naar de andere toeschouwers en naar mensen op een podium. Die mensen doen iets voor mij en dat geeft mij een plaats. Dat is erg bijzonder - het feit dat er een ruimte is voor het denken en voor het conflict. Conflict krijgt een plaats in het theater terwijl het geen plaats krijgt in de economische werkelijkheid, daar is het alleen maar een probleem. We moeten leren hoe we met conflicten kunnen omgaan. Het instituut kan dat mogelijk maken. En het instituut moet zelf kwetsbaar durven zijn. Dat wil zeggen: durven sterven. Maar hoe doe je dat: een instituut laten sterven? Het is een religieuze vraag. Je moet geloven dat het instituut een ziel heeft, alvorens je die kan laten vertrekken. Zoals in het christendom. Er wordt een kerk gebouwd en door een ceremonie wordt de heilige geest in die kerk binnengebracht. De kerk is dan bezield, ingewijd. Maar er is ook een ceremonie om de geest terug uit de kerk te verwijderen, ze te ontwijden en zo het gebouw terug te geven aan de samenleving. Dat kunnen we ook met het instituut van een stadstheater doen. We kunnen het licht uitdoen. Dan wordt dat theater weer gewoon architectuur. Een gebouw. En dan kan er iemand anders komen. Een nieuwe gast die er zijn intrek neemt. FLORIAN FISCHER De jonge Duitse regisseur en kunstenaar Forian Fischer maakte vorig seizoen zijn NTGent-debuut met Kroniek of een man ligt dood in zijn appartement sinds 28 maanden. Op zaterdag 27 januari gaat zijn nieuwe voorstelling To Name Herstory in première. Meer info op blz. 6

INHOUD

KWETSBAAR DURVEN ZIJN Editoriaal door regisseur en kunstenaar Florian Fischer

TO NAME HERSTORY CREDITS EN PRAKTISCHE INFO HET BOUWEN VAN EEN NIEUW LICHAAM

6 7

URBAN PRAYERS DIVERSITEIT IN WOORD, ZANG EN GEBED MAG GOD NOG | Debat met Luc Van Looy, Jean Paul Van Bendegem en Ahmed Azzouz. Lisbeth Imbo modereert. WE GAAN ACHTERUIT | Column Rik Torfs

14 15 16

URBAN MIRRORS Op zoek naar verbinding

ONDERWORPEN Zijn we bereid bepaalde vrijheden op te offeren? Is dat de pasmunt voor een leefbare toekomst? OP ZOEK NAAR DE EIGEN STEM Column Steven Van Watermeulen

20 22

OOGST VAN DE WROK Een lofzang op het uithoudingsvermogen en de waardigheid van de menselijke geest, ook in onbarmhartige omstandigheden

DOORSCHIJNEND ALS FYSIEKE KWALITEIT Interview met kabinet k over hun creatie Invisible

DE STRANGERS MOETEN WEG Muziektheater Transparant en Antwerp Queer Arts Festival brengen Het Kanaal

HOE BEWEEGT EEN LICHAAM DAT EEUWENOUD IS? Kuiperskaai en de 11de eeuw

WUIVEND RIET GASTVOORSTELLINGEN TIME OUT. CULTURELE UITSTAPPEN VOOR VLUCHTELINGEN PRAKTISCHE INFO EN KALENDER

36 38 41 42

INHOUDSTAFEL

TO NAME HERSTORY Kathy Acker. New York. 1947-1997. Schrijfster, theoretica, mystica, essayiste, pornografe, dichteres. Een krachtige stem in de postpunk van de jaren tachtig. In 1986 publiceert Acker de roman Don Quixote: Which Was a Dream. Een verhaal over een vrouw, die zich met een abortus als aanleiding terugtrekt uit de samenleving. Een outsider positie, de positie van de pijn. Van daaruit begint ze die samenleving te ontleden. Ze besluit de wereld te genezen van zijn kapitalistische agressieve waan. We lezen Kathy Ackers werk, we proberen haar naar de scène te vertalen, we proberen te formuleren wat subjectiviteit is en hoe die te creëren of te vinden, we proberen uit te zoeken wat dit alles doet met een patriarchale structuur als een stadstheater en zijn overwegend mannelijk artistiek en technisch team, we proberen uit te zoeken hoe een huis kan worden gebouwd op basis van tekst, we proberen een wanhopige nood aan fictie te zijn - we try to name herstory. Met Florian Fischer, Lien Wildemeersch, Risto Kübar, Koen Haagdorens, Decoratelier (Jozef Wouters, Florian Fischer, Menno van der Velde), Samuel Kerridge, Rainer Kasper, Patrick Martens, Laura Ergo, Tom Engels en anderen. Om de unieke stem van Kathy Acker intact te laten, wordt deze voorstelling in het Engels gespeeld. Zonder boventiteling.

Première op zaterdag 27 januari* in NTGent Arca Voorstellingen op di 30, wo 31/01, wo 7, do 8, vr 9*, wo 21, vr 23 en za 24/02 in NTGent Arca * in copresentatie met Vooruit

Bij To Name Herstory voorziet onze afdeling publiekswerking gratis INLEIDINGEN 45' voor aanvang van de voorstelling (behalve bij de première). Op vrijdag 9/02 voorzien zij ook AUDIODESCRIPTIE. En op vrijdag 23 februari nodigen zij u uit op de INLEIDING XL door regisseur Florian Fischer (o.v.) en dramaturg Koen Haagdorens; na die voorstelling kan u met hen en met de acteurs in NAGESPREK gaan in de zaal. Tijdens het repetitieproces in januari is er de gelegenheid om OPEN REPETITIES bij te wonen. Geïnteresseerd? Mail naar publiekswerking@ntgent.be (SCHOOL)GROEPEN kunnen nog steeds plaatsen reserveren. Voor omkadering kan je aansluiten bij elke inleiding, maar je kan onze publiekswerkers ook boeken voor een inleidingsles of een inleidend gesprek op locatie. Ook na de voorstelling met elkaar praten kan zeker. Wens je je groep eens extra te verwennen? Neem dan contact op met onze publiekswerking: zij stellen voor jou graag een verweNTGeNTarrangement op maat samen! Eén adres: publiekswerking@ntgent.be 6

PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

HET BOUWEN VAN EEN NIEUW LICHAAM 30 november 2017. Het is exact 20 jaar geleden dat Kathy Acker heen ging in een centrum voor alternatieve kankerbestrijding in Tijuana, Mexico. Tijuana is ’s werelds meest bezochte grensstad en deelt 24 kilometer grens met haar Amerikaanse wederhelft San Diego. Elk jaar steken meer dan 50 miljoen mensen deze grens over. De grens over, heen en weer; geen wonder dat Acker voor deze laatste rustplek koos.

HET VERHAAL VAN EEN VROUW DIE BLIJK GEEFT VAN EEN NOOD OM ZICHZELF TE FICTIONALISEREN, EN OM EEN NIEUWE, GESCHIFTE TAAL TE VINDEN OM DE WERELD WAARIN ZE LEEFT TE KUNNEN TROTSEREN. Voor de creatie van To Name Herstory vertrekt regisseur Florian Fischer van een van Ackers latere werken: Don Quixote, which was a dream. Hoewel haast iedereen wel een notie heeft van Cervantes’ dwaze ridder Don Quixote die samen met zijn kompaan Sancho Panza tegen het onrecht in de wereld ten strijde trekt, zet Acker met dit boek uit 1986 een duizelingwekkende herwerking van dit oude ridderverhaal neer. Ackers Don Quixote is een vrouw die op het punt staat een abortus te ondergaan, aldus de opening van het boek: “When she was finally crazy because she was about to have an abortion, she conceived of the most insane idea that any woman can think of. Which is to love.” Om met de nakende abortus om te kunnen gaan, besluit de vrouw de identiteit van Don Quixote aan te nemen en de wereld te ontdoen van sociaal, politiek en persoonlijk kwaad. Dit is meteen ook de crux van To Name Herstory: niet het avonturenverhaal van een gekke Spaanse man, maar het verhaal van een vrouw die blijk geeft van een nood om zichzelf te fictionaliseren, en om een nieuwe, geschifte taal te vinden om de wereld waarin ze leeft te kunnen trotseren.

PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

Kathy Acker in 1988 © Rick McGinnis

EEN DAAD VAN RADICAAL VERZET EEN ZOEKTOCHT NAAR IDENTITEIT IN EEN BEDREIGENDE WERELD. OOK EEN QUEESTE NAAR DE MOGELIJKHEID TOT ‘ECHT’ CONTACT, IN HET BESEF DAT DE ANDER NOOIT TEN VOLLE KAN BEGRIJPEN. (Lien Wildemeersch) Door haar personages te ontdoen van psychologische eenduidige fundamenten, ontwaakt er een visie op het subject die spreekt vanuit de tegenstrijdigheden van het bestaan, de perversiteit van verlangen en seksualiteit en de mogelijkheden tot het experimenteren met iemands subjectiviteit. Haar drijfveer is het creëren van barsten en breuklijnen in harmonieuze, ‘realistische’ plots en personages die sinds de 19de eeuw de literatuur domineren. Ackers werk is een groot kluwen van ‘gestolen’ werk van zowel grootmeesters in de literatuur (Charles Dickens, Cervantes, De Sade, Baudelaire, …), als magazines, handleidingen, stationsromans, etc. Deze aanpak gaat terug op een methode die ze in de schoot geworpen kreeg tijdens een workshop van de Amerikaanse dichter David Antin. “Go to the library! Steal! You can write about anything in the world that you want, except somebody else knows more about it than you, and it’s already in a book in the library!” Deze richtlijnen veranderden het schrijverschap van Acker voorgoed, en lagen aan de basis van wat men later in de literatuur ‘appropriation’ zou gaan noemen. Het aaneenrijgen van deze verschillende teksten gebeurt niet at random; Acker ging op zoek naar hoe verschil-

lende werelden met elkaar verbonden konden worden. Hoewel in het kielzog van het opkomend postmodernisme in de jaren tachtig deze techniek haast gemeengoed, of zelfs mainstream zou gaan worden, was deze daad op het moment van haar schrijven een daad van radicaal verzet. I’M FORCED TO FIND A SELF WHEN I’VE BEEN TRAINED TO BE NOTHING. Telkens opnieuw schrijft Acker zichzelf in de tekst door toegeëigend tekstmateriaal te gaan contrasteren met autobiografische elementen zoals dagboekfragmenten, liefdesbrieven, notities, etc. Doorheen haar hele werk keren bepaalde motieven terug, zoals geperverteerde familierelaties en de machtsverhoudingen tussen geliefden, en tegelijkertijd zijn het telkens concrete gebeurtenissen in haar leven die haar aan het schrijven zetten: “While I was waiting to have the abortion, I was reading Don Quixote. Because I couldn't think, I just started copying Don Quixote. Then I had all these pieces and I thought about how they fit together.” Het continu neerschrijven en herschrijven van haar ervaringen en herinneringen, en deze te schakeren met reeds bestaand materiaal, maakten dat haar persoonlijke ervaring plots onpersoonlijk werd; door het herschrijven van haar eigen materiaal begon ze het materiaal van zichzelf te onteigenen. Op die manier kon het iets gaan betekenen voor anderen: “Disinclined toward conventional narrative but determined to write constantly […] Acker worked and reworked her memories until, like the sex she described, they became conduits PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

to something a-personal, until they became myth.” Don Quixote schemert tussen het persoonlijke en het onpersoonlijke. Haar ‘ik-figuur’, de ‘I’, is niet eenduidig, het is zowel een personage als een deel van Acker zelf: “Whenever I use “I,” I am and I am not that “I.” It’s a little bit like the theater: I’m an actress and that’s the role I’m taking on.” De zoektocht naar die “ik” of zichzelf, en hoe deze te definiëren, te begrijpen en te belichamen, staat centraal in Don Quixote: “I’m forced to find a self when I’ve been trained to be nothing.” HET CREËREN VAN EEN NIEUWE TAAL HET POËTISCH MANIPULEREN VAN TAAL IS VOOR ACKER EEN MANIER OM EEN NIEUWE GEMEENSCHAP TE CREËREN EN VERBINDINGEN TE MAKEN MET ZIJ DIE GEBUKT GAAN ONDER HET REGIME “Mad language is consciousness in myth,” schrijft Acker. De mythe, of de droom van Don Quixote is een wereld die wars van alle logische parameters aanstuurt op het creëren van een nieuwe taal. Acker schrijft Don Quixote ten tijde van het bewind van Ronald Reagan, de Amerikaanse president die in 1984 de geschiedenis in ging met een uitspraak als “A nation that cannot control its borders is not a nation.” In juli 2015 tweette Donald J. Trump diezelfde uitspraak. Hoewel Reagan het hier had over de grens tussen Mexico en Amerika, kan men deze uitspraak extrapoleren naar de Amerikaanse burgers zelf: een idioom van goede zeden, gecontroleerd gedrag en 10

PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

stills uit documentaire over Kathy Acker uit 1984 © lan Benson

conservatief gedachtegoed. “The political mirror of this individual simultaneity of freedom and imprisonment is a state of fascism and democracy: the United States of America,” schrijft ze. Acker verwijst in Don Quixote expliciet naar Reagan, maar ook naar Andrea Dworking, een radicale feministe die pleitte voor het afschaffen van pornografie aangezien deze per definitie gewelddadig zou zijn ten opzichte van vrouwen. Acker noemt deze figuren, die volgens haar de bevolking met conservatieve paradigma’s betovert, de evil enchanters, de kwaadaardige tovenaars. Om aan hen te weerstaan is er maar één optie, namelijk zich in fictionele werelden te storten en op zoek te gaan naar een taal die niet door hen begrepen wordt: “It is necessary to be mad, that is to sing, because it’s not possible for a knight, or for anyone, to attack successfully against the owners of this world.” Don Quixote is bij deze een figuur met een verhoogd klassenbewustzijn, een vrouw die fulmineert tegen de groter wordende kloof tussen conservatieve politiek, het kapitaal dat haar wereld domineert en het volk dat zich in een roes van onverschilligheid bevindt. Het poëtisch manipuleren van taal is voor Acker een manier om een nieuwe gemeenschap te creëren en verbindingen te maken met zij die gebukt gaan onder het regime: “These words sit on the edges of meanings and aren’t properly grammatical. For when there is no country, no community, the speaker’s unsure of which language to use, how to speak, if it’s possible to speak. Language is community.” En laat het nu die zoektocht naar gemeenschap zijn die To Name Herstory in het theater actualiseert.

ACKER TOOK REVENGE ON A MALE LITERARY TRADITION BY RAIDING IT MERCILESSLY; HER SO-CALLED PLAGIARISM IS A WAY OF APPROPRIATING WHAT IS OTHERWISE DENIED. AS A WOMAN, SHE CAN’T INHERIT. AS A PIRATE, SHE CAN TAKE ALL THE TREASURE FOR HERSELF. (Jeannete Winterson) CONTROLE VAN LICHAAM EN GEEST Niet alleen de zoektocht naar taal en hoe deze te delen met een gemeenschap, maar ook de verkenning van het lichaam staat centraal. Het lichaam krijgt niet alleen in Don Quixote, maar in kortweg haar hele oeuvre, een uitzonderlijke status toegekend; het is zowel de plek waar verlangen en seksualiteit, maar ook de mogelijkheid tot verzet zich manifesteert. Om de wereld, gedomineerd door machtsverhoudingen, te begrijpen, kijkt Acker naar haar eigen lichaam en onderzoekt ze de maakbaarheid, maar ook de onderworpenheid van haar eigen lichaam. Hoewel haar werk bol staat van seks en pornografie, gaan deze scenes vrijwel nooit voor goedkoop effectbejag. Het is de welgemeende zoektocht naar de relatie tussen taal en lichamelijkheid, tussen passie en controle, die centraal staat: “Being rejected was my worst nightmare. Is that related to being female? If I could control my own life, I could make sure I wouldn’t be rejected. In order to control my own life, rather than to make up an image or be hypocritical as most social people do, I learned to control my own body and mind.” Die controle van lichaam en geest uit zich in Ackers obsessie voor bodybuilding. In de periode waarin ze PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

Don Quixote schrijft, zal ze meer en meer tijd in de gym doorbrengen om zorgvuldig elke spier van haar lichaam te gaan trainen, om stereotiepe vrouwbeelden te gaan bevragen, om zichzelf een nieuw lichaam te bouwen. KATHY ACKER SCHRIJFT ZICHZELF IN EEN NARRATIEF DAAR WAAR ZE GEEN NARRATIEF VINDT WAAR ZE ZICHZELF IN HERKENT. ER SCHUILT EEN ENORME KRACHT IN JE HET BESTAANDE CANON TOE TE EIGENEN. EEN LITERAIRE FUCK YOU ALS HET WARE. (Laura Ergo) HET JUK VAN HET PATRIARCHAAT VAN ZICH AFWERPEN To Name Herstory vertrekt niet vanuit het verlangen om Don Quixote, which was a dream letterlijk naar het podium te vertalen. De insteek van Florian Fischer vertrekt vanuit de versnippering van Ackers taal en de instabiliteit van haar scènes en personages. Net zoals in Kroniek of een man ligt dood in zijn appartement sinds 28 maanden (NTGent, 2016) waarin Fischer op een fragmentarische manier de dood van Michel Christen dissecteerde, behandelt hij nu Don Quixote, which was a dream en het leven van Acker als case-study. Na een relaas over de positie van de dood in onze maatschappij, kiest hij er nu voor om te reflecteren over de positie van een vrouw die met man en macht een nieuwe taal in het leven tracht te roepen om het juk van het patriarchaat van zich af te werpen. Toeval of niet, deze voorstelling wordt gecreëerd te 12

PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

midden van een sociaal weefsel dat plots van een verhevigde gevoeligheid getuigt wat betreft de machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen. To Name Herstory speelt zich af in de kolkende woede van diegenen die leven in de marge van de maatschappij, diegenen die het anders willen, diegenen die beseffen dat het anders moet. TOM ENGELS De citaten in deze tekst komen uit Don Quixote, which was a dream (Kathy Acker, 1986), After Kathy Acker (Chris Kraus, 2017) en A Conversation with Kathy Acker (Ellen G. Friedman, 1989). Tom Engels is actief als dramaturg, schrijver, redacteur en curator. Hij is gastprofessor aan de School of Arts Gent en cureert zowel discursieve als performatieve programma’s. Zijn werk verschijnt regelmatig in Etcetera, Extra Extra Magazine, De Witte Raaf, e.a. Hij is als dramaturg betrokken bij de creatie van To Name Herstory.

KOOR (KATHY ACKER EN HET RAAM) Wanneer de keel door intensief stemgebruik geïrriteerd is, branderig of dichtgeknepen aanvoelt en het lijkt of iets niet kan worden doorgeslikt. Het is er, maar we hebben er geen woorden voor, het ligt naamloos en log naast ons in bed te zwijgen. Overdag werken we het weg door onophoudelijk te, onophoudelijk. Wat hoort Kathy als ze zonder onderbreken hetzelfde liedje zingt? Met een vingernagel tikt ze voorzichtig tegen wanden, vazen, tegen een voortand – hoort ze het leven van de tijd? De vingernagel tegen het raam, de vingertop aan de andere kant van het glas. Je wil er je wang tegen leggen om eindelijk, eindelijk niet meer te. PETER VERHELST (overgenomen uit Koor, De Bezige Bij, 2017)

PREMIÈRE TO NAME HERSTORY

DIVERSITEIT IN WOORD, ZANG EN GEBED EXTRA VOORSTELLINGEN VAN URBAN PRAYERS IN EIGEN HUIS

De voorbije weken trok NTGent, in samenwerking met Victoria Deluxe, langs een aantal gebedshuizen in Gent met het locatieproject Urban Prayers. De voorstelling, een combinatie van gesproken woord en livemuziek, gaat op zoek naar de gemeenschappelijke grond onder de diverse religies en levensbeschouwingen die onze stad rijk is: katholicisme, islam, protestantisme, boeddhisme, om er maar enkele te noemen. Gent is een stad met een almaar toenemende diversiteit, waarbij migratie een belangrijke factor blijft voor de demografische groei. Uit cijfers van de Stad blijkt bijvoorbeeld dat er in 2016 in totaal 5.878 niet-Belgen in Gent kwamen wonen, terwijl er 4.798 in datzelfde jaar weer vertrokken. Bij de nieuwkomers zijn er bijvoorbeeld veel Syriërs en Bulgaren, op zoek naar een beter leven. Die instroom vertaalt zich in een groeiende diversiteit op het vlak van tradities en levensbeschouwingen. Met het project Urban Prayers proberen we een brug te bouwen tussen het medium dat ons eigen is als huis – namelijk theater – en de reële context van een aantal gebedsplekken, waar de voorgangers vaak eeuwenoude tradities in stand houden en de gemeenschap in kwestie doorgaans weinig of geen affiniteit heeft met onze kunstpraktijk. Die uitwisseling is boeiend en relevant: niet alleen omdat veel religies zich bedienen van codes die je ook als ‘theatraal’ zou kunnen omschrijven, wekelijks gebracht binnen een vastgelegde regie, maar ook voor de ontmoeting an sich. Toeren langs diverse gebedshuizen lijkt inderdaad op ‘reizen in eigen stad’ en vaststellen hoeveel – of beter: hoe weinig – je als gemiddelde Gentenaar weet van de werkelijkheid die ons dagelijks omringt. Van de Regenboogkerk in de Forelstraat naar het 14

URBAN PRAYERS

Boeddhistisch Centrum op het Zuid naar de Eyup Sultan Camii Moskee in de Kazemattenstraat: het contrast tussen de ene en de andere zondag was soms zeer groot. Bij wijze van slot, en ook omdat vrijwel alle voorstellingen uitverkocht waren, organiseren we in januari twee extra voorstellingen van Urban Prayers in ons eigen huis, met name ‘op locatie’ in onze schouwburg. Wie onze stadskaravaan in november of december gemist heeft, heeft dus nog een kans aan het Sint-Baafsplein. In regie van Yahya terryn treden aan: Chris Thys, Frank Focketyn, Lien Wildemeersch, Lola Oduwole, Yannick Tayou, Aboudar Abbas. Zij lezen tekstfragmenten uit diverse bronnen, gaande van oude gebeden uit de Bijbel en de Koran, tot fragmenten uit recente interviews met Gentse jongeren, afgenomen door Victoria Deluxe. De sfeervolle samenzang en livemuziek is, op een cover van The Dirty Projectors na, speciaal gecomponeerd voor deze productie, met dank aan Yasmin en Fedia Holail Mohamed (bekend van de band Binti) en de broers Gilles Vandecaveye-Pinoy en Cesar De Sutter-Pinoy. STEVEN HEENE EXTRA VOORSTELLINGEN URBAN PRAYERS NTGent & Victoria Deluxe Een stadstraject omtrent religie komt thuis. Wo 10, do 11/01 in NTGent Schouwburg

MAG GOD NOG DEBAT NAAR AANLEIDING VAN GELIJKNAMIGE BOEK

In het verlengde van Urban Prayers is er straks, in april en op locatie, het project Urban Mirrors, zijnde een spiegelversie van de eerste reeks via onze publiekswerking. Daarover leest u meer op blz. 16. In afwachting, en bij wijze van reflectie op het thema, organiseert NTGent in samenwerking met The Contentmakers een literaire avond in de schouwburg met als titel Mag God nog. De titel verwijst naar het gelijknamige boek dat Lisbeth Imbo enkele maanden geleden voorstelde tijdens de Boekenbeurs, een publicatie uitgegeven door Borgerhoff & Lamberigts. Imbo ging voor haar boek in gesprek met drie intellectuelen over religie als springlevend fenomeen in het Vlaanderen van de 21ste eeuw: met kerkjurist en hoogleraar Rik Torfs (zie ook blz. 16 voor zijn column, red.), met de Gentse imam Khalid Benhaddou en met de Nederlandse filosoof Paul Cliteur. Of anders gezegd: met een ‘bekende christen’, een ‘moderne moslim’ en een ‘vooraanstaande vrijzinnige’. Dit triumviraat krijgt overigens een andere, maar even geïnspireerde invulling voor de avond in NTGent, want dan gaat Imbo in gesprek met de Gentse bisschop Luc Van Looy, met filosoof, wiskundige, vrijzinnige en vrijmetselaar Jean Paul Van Bendeghem en met Islaminspecteur en -adviseur Ahmed Azzouz. Het publiek krijgt ook, voor een allerlaatste keer, fragmenten te horen uit Urban Prayers en er is livemuziek door de Gents-Turkse zangeres Melike Tarhan, die vorig seizoen te zien was in de productie Sneeuw in een regie van Luk Perceval. Melike zal enkele liedjes vertolken en keert later dit voorjaar terug voor een volwaardig concert in de schouwburg, meer bepaald op 27 april.

DEBAT: MAG GOD NOG NTGent & De Contentmakers Debat met Luc Van Looy, Jean Paul Van Bendeghem en Ahmed Azzouz. Lisbeth Imbo modereert. Za 13/01 in NTGent Schouwburg

STEVEN HEENE Lisbeth Imbo © Christophe Lambert

URBAN PRAYERS

WE GAAN ACHTERUIT Dagenlang discussieerden we in hotel Martin’s Patershof in Mechelen. We, dat zijn de Nederlandse rechtsfilosoof Paul Cliteur, de briljante jonge imam Khalid Benhaddou en ikzelf, dat alles onder leiding van Lisbeth Imbo, die vreemd genoeg even intelligent is als ze lijkt. Thema: ‘Mag God nog.’ Zonder vraagteken, heb ik begrepen. Later dit jaar komen de gesprekken in een boek. Paul Cliteur is atheïst, Khalid Benhaddou moslim, ikzelf katholiek. Lisbeth Imbo heeft grote religieuze belangstelling. Ze is een buitenbeentje in de wereld van de journalistiek, waar seculiere stedelingen met een plattelandsverleden waarover ze enige gêne vertonen ruimschoots in de meerderheid zijn. Bijzonder fijn was dat het gesprek een gesprek was, geen debat. Niemand werd boos. Geen heilige verontwaardiging. Geen korte lontjes. Geen lange tenen. En toch ging het over religie en levensbeschouwing. Gevoelige onderwerpen. Je moet maar eens een tweet versturen over God. Vlijmscherpe reacties gegarandeerd. ‘God? Wie een beetje nadenkt, weet dat die niet bestaat!’ Soms word je ronduit van achterlijkheid beschuldigd. Vreemd, lieden die geweldig boos worden op iemand die er niet is. Misschien bestaat God minstens een beetje. Anders zouden mensen niet zo kwaad op hem zijn. Het gesprek was een verademing. Je kunt van mening verschillen en toch naar anderen luisteren. En als je een mening hebt, zijn er naast verschillen doorgaans 16

URBAN PRAYERS

Rik Torfs © KULeuven

ook gelijkenissen. Het belang van levensbeschouwing, bijvoorbeeld. Dat bleek al uit de gesprekken zelf. Anders blijf je geen dagen bezig. Het samenspel tussen geloof en rede: daarover zijn karikaturale debatten, maar evenzeer subtiele gesprekken mogelijk. Natuurlijk ging het ook over mensenrechten, waar Paul Cliteur en ik - we zijn generatiegenoten - duidelijk op één lijn zaten. De hoogdagen van de mensenrechten, waaronder de vrije meningsuiting, liggen al een tijdje achter ons. In het Handyside-arrest dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in 1976 uitvaardigde, lezen we dat schokkende, kwetsende of storende uitspraken goed zijn voor het algemeen welzijn. De vrijheid van spreken maakt onze samenleving rijker. Die gedachte staat vandaag onder druk. De holocaust loochenen is strafbaar. Met seksistische uitspraken kun je in de criminaliteit belanden. Hoe valt die terugval van de vrije meningsuiting te verklaren? Uiteraard zijn er het extremisme en de terreurdreiging. Maar wat ook speelt: er heerst nu een strakkere moraal dan in de jaren 70, toen vrijheid blijheid was. Vandaag let je maar beter op je woorden. Het herbergzame meningsverschil, waarbij mensen er plezier in scheppen om met elkaar van gedachten te wisselen, wordt zeldzaam. De nieuwe moralisten zijn het met een andere mening niet enkel oneens, ze worden boos en tonen zich verontwaardigd. Ze bestrijden andermans mening, maar ook de persoon zelf. Die wordt bijvoorbeeld ontmaskerd als een seksist en is definitief afgeschreven. Ook zijn toekomstige uitspraken zijn waardeloos.

Waarom maakten de gesprekken in Mechelen mij gelukkig? Het luchtte mij op te mogen zeggen dat het met de mensenrechten niet zo goed gaat. Er zijn vandaag vrouwenrechten, kinderrechten, jongerenrechten, ouderenrechten en dierenrechten. Alleen met de mensenrechten gaat het minder. Soms hebben wij wat last van zelfgenoegzaamheid. We waren nooit gevoeliger voor minderheden dan nu. De kunst was nimmer zo geëngageerd. De tv-programma’s zijn sterker, de kranten geleerder en onafhankelijker. De restaurants zijn beter en de toiletten properder. Waarom niet erkennen dat we af en toe ook achteruitgaan? Brussel heeft niet langer de glans van vijftig jaar geleden, Europa wijst niet meer de weg, in het Nederlandse taalgebied waren er ooit sterkere dichters dan vandaag. En onze samenleving is minder vrij dan in de jaren 70 en 80. Dat is niet erg. Want het kan weer beter worden. Zo geloven Paul Cliteur en ikzelf in een heropleving van de mensenrechten. Toen we dat zegden, nam Lisbeth Imbo een pijnstiller, mogelijk om een andere reden. RIK TORFS Deze column verscheen eerder in Het Laatste Nieuws van 8 juli 2017.

URBAN PRAYERS

URBAN MIRRORS OP ZOEK NAAR VERBINDING Urban Mirrors wordt een wandeltraject in het voorjaar, op zaterdag 21 en zondag 22 april 2018. We wandelen voorbij korte ‘spiegelprojecten’, met Yahya terryn (bekend van Het KIP) als eindregisseur. In verschillende theaterateliers werken een aantal doelgroepen uit het Gentse onder leiding van onze theaterdocenten rond het thema religie een presentatie uit. Het resultaat wordt een avontuurlijke montage: van de ene locatie naar de andere, met telkens een verrassende wending. Ideaal dus voor wie na de serie Urban Prayers nieuwsgierig is naar de verbinding, letterlijk en figuurlijk, tussen de diverse geloofsgemeenschappen die Gent rijk is. Van de rand naar het centrum en terug: veel meer nog dan een fysieke verplaatsing op één namiddag wordt dit traject een heuse ontdekkingsreis waarbij jong – en iets ouder – talent het beste van zichzelf laat zien, geïnspireerd door het thema ‘religie’ en door elkaar. In deze editie van het NTGent-maandblad stellen we u graag al drie deelnemende spiegelgroepen voor. Zij werden begeleid door Debbie Crommelinck (Autisme Centraal), Griet Dobbelaere (Sint-Janscollege) en Hanne Vandersteene (Hand in Hand).

AUTISME CENTRAAL Samen met Pasform en Vijftact, organisaties waar Autisme Centraal partner van is, bouwen we mee aan een inclusieve samenleving. Onze missie is de wereld autismevriendelijker te maken. Dat doen we door te informeren, te inspireren en op te leiden. Autisme Centraal heeft een uitgebreid documentatiecentrum, biedt gespecialiseerde opleidingen en cursussen, geeft een tijdschrift en diverse publicaties uit. Autisme Centraal organiseert o.a. Brugactiviteiten voor volwassenen met autisme en een (rand) normale begaafdheid of met een bijkomende licht verstandelijke beperking. Dat zijn bijvoorbeeld een kookcursus, een museumbezoek, een sportdag of een theaterworkshop. Er wordt in kleine groepjes gewerkt van een 6-tal deelnemers, 1 groepsverantwoordelijke en 2 tot 3 18

URBAN MIRRORS

vrijwilligers die helpen coachen. Op de Brugactiviteiten kun je iets bijleren, andere mensen leren kennen en plezier maken. De activiteiten duren een halve of volledige dag en gaan door op verschillende locaties in Vlaanderen. Er is ook een zomercursus van 5 dagen met overnachting. Samen met NTGent werken we aan een theatervoorstelling. Meer info: www.autismecentraal.com/docs/Aanbod/autismecentraalbrochureweb.pdf SINT-JANSCOLLEGE Het Sint-Janscollege in het centrum van Sint-Amandsberg is een ASO-school met een beperkt TSO-aanbod, ontstaan uit een fusie van het voormalige Sint-Jan Berchmanscollege en O-L-V-Visitatie.

Het Sint-Janscollege biedt onderwijs vanuit een christelijke inspiratie met respect voor de levensbeschouwing van anderen. De school hecht veel belang aan een goede sfeer van openheid, vertrouwen, begrip, respect en participatie, waarin zowel leerlingen als leerkrachten in een geest van samenhorigheid kunnen samenwerken en samenleven. Vrijwillig engagement in sociale projecten wordt gestimuleerd. De school investeert veel in leerlingenzorg en – begeleiding. De school werkt ook hard aan de culturele ontwikkeling van de leerlingen. Er is een rijk aanbod aan culturele activiteiten: toneelbezoek, theaterprojecten, concerten, opera- en dansvoorstellingen, …. Meer info: www.humaniora.sjc-gent.be/nl/ HAND IN HAND Hand-in-Hand is een veelkleurige, pluralistische groep: sterk gemotiveerde mensen (oude en nieuwe Belgen) en vluchtelingen (met en zonder papieren) samen. De groep bestaat uitsluitend uit vrijwilligers (een 25-tal in totaal) die samenwerken in wederzijds respect. Ze geloven in solidariteit en een menselijkere samenleving. Hand-in-Hand heeft twee belangrijke doelstellingen: enerzijds vluchtelingen en mensen-zonder-papieren ondersteunen op hun lange weg naar erkenning, anderzijds sensibilisatie van de publieke opinie.

ren en volwassenen. Dit kan gaan om een infomoment rond asiel en regularisatie, of rond het werk van de vrijwilligers. Het kan ook gaan om een vluchteling die uit eigen ervaring gaat vertellen. Deze getuigenissen zijn altijd interactief. Om mensen-zonder-papieren (en bijgevolg zonder enige vorm van inkomen) te ondersteunen, is geld nodig voor huur, energierekeningen, schoolkosten, advocaatskosten, medische kosten, transport, voeding, kledij,... Hand-in-Hand wordt evenwel niet gesubsidieerd: het financiert zijn werking via sponsoring en eigen geldacties. Hand-in-Hand helpt in concrete noden en bij administratieve taken: begeleiding naar medische diensten, bemiddeling bij het vinden van een woning, begeleiding bij de inschrijving in scholen, doorverwijzing naar sociale diensten, juridisch advies en voedselbedeling, het bieden van een luisterend oor… De grootste noden doen zich voor in gezinnen met kinderen waar ouders volledig in beslag genomen worden door de struggle for life. Daarom werkt Hand-in-Hand rond drie projecten: groeikansen voor jongeren (via allerlei culturele, sportieve, educatieve en ontspannende buitenschoolse activiteiten), studiebegeleiding en huiswerkhulp (aan huis, op vraag van de ouders) en ‘wonen: huur en energie’. Meer info: www.facebook.com/HandinHandGent/

Op vraag van scholen en/of verenigingen gaan vrijwilligers van Hand-in-Hand spreken voor groepen jongeURBAN MIRRORS

ONDERWORPEN ZIJN WE BEREID BEPAALDE VRIJHEDEN OP TE OFFEREN? IS DAT DE PASMUNT VOOR EEN LEEFBARE TOEKOMST?

We schrijven 2022: Frankrijk wordt geregeerd door een democratisch verkozen moslimpresident. François is docent Franse literatuur aan de Sorbonne, maar wordt ontslagen door het nieuwe islamitische bestuur. De totale eenzaamheid dreigt wanneer zijn geliefde Myriam, een joodse, naar Israël emigreert. Hoe te overleven in zo’n veranderende wereld? De nieuwe collegevoorzitter van de universiteit raadt François aan zich te bekeren tot de islam. Het wordt een gesprek waarin duizend jaar westerse cultuur tegen het licht wordt gehouden. Met als uiteindelijke vraag: is er een kans op een tweede leven? Onderworpen van Michel Houellebecq onderzoekt hoe vrij wij westerlingen zijn. En hoeveel die vrijheid ons waard is.

NTGENT EN ACTION ZOO HUMAIN BEWIJZEN IN HUN ZEER GESLAAGDE THEATERBEWERKING DAT DIT BOEK ZOVEEL MEER IS DAN PESSIMISTISCHE BANGMAKERIJ EN VOORAL GAAT OVER DE CONDITION HUMAINE VAN DE WESTERSE MENS.(...) ONDERWORPEN IS ZO'N VOORSTELLING DIE ONDER JE KLEREN KRUIPT EN DE DAG NADIEN NOG NAZINDERT. AAN ZO’N THEATERERVARING ONDERWERPEN WIJ ONS MET PLEZIER. (De Standaard) ONDERWORPEN INTRIGEERT NIET ALLEEN DOOR HET BRANDEND ACTUELE THEMA MAAR OOK (MISSCHIEN ZELFS VOORAL) DOOR HET SPRANKELENDE SPEL VAN DE ACTEURSPLOEG, AANGEDREVEN DOOR EEN PITTIG REGISSEURSDUO. (Knack)

ONDERWORPEN Toneelbewerking van de roman Soumission van Michel Houellebecq in regie van Johan Simons en Chokri Ben Chikha, met Steven Van Watermeulen, Sara De Bosschere, Marijke Pinoy, Mourade Zeguendi en Zouzou Ben Chikha. Een productie van NTGent en Action Zoo Humain. Wo 31/01 en do 1/02 in Theaterzaal Vooruit met gratis inleiding 45’ voor aanvang en Franse boventiteling speelt ook in Maastricht (24/04)

BEPROEFD REPERTOIRE

Onderworpen Â© Phile Deprez

BEPROEFD REPERTOIRE

OP ZOEK NAAR DE EIGEN STEM ‘Leuk, dat je het zo op stem speelt, als een concert!', zei een goede vriend me na afloop van Onderworpen in Stadsschouwburg Amsterdam. Een groter compliment kon hij me niet maken.

Ik heb Platform (2005) en Onderworpen (2017) van bijna de eerste lezing af op stem gelezen, ik had de stem meteen, dat vreemde geluid van hopeloosheid maar ook van ironisch realisme, aards, vol van wanhoop en dus ook vol van romantiek, een verlangen naar iets dat verloren is gegaan, dat altijd weer opnieuw in ieder tijdperk verloren gaat, dat van de mens die geboren wordt en niet kan aarden in deze wereld 22

BEPROEFD REPERTOIRE

waarin hij altijd maar een helft is, warm dan niet koud, lang dan niet kort, vriendelijk dan niet agressief, nooit de twee meer tegelijkertijd in een! En dus kan de mens volgens Houellebecq enkel nog schreeuwen, van zodra hij geboren wordt, schreeuwen, huilen of meteen aan de alcohol. Twaalf jaar geleden, zonder een letter uit het boek te hebben gelezen, intuïtief, omdat ik noch Houellebecq, noch Johan Simons kende, zette ik mijn lef in, het lef om mijn oerstem te volgen en Michel een stem te geven zoals ik voelde dat hij moest klinken. Voor Johan Simons gaat het geluid van een acteur er niet om of hij het gelooft of niet, geloven in de zin zoals Dora van der Groen (mijn eerste mentor) dat graag wilde geloven, het is voor hem eerder zoals voor een componist of een dirigent: klinkt de noot vals of niet, krijgt de noot een oorspronkelijke klank, vers vanop een vel papier, of in een grote kale repetitieruimte, met lef vanuit een lichaam, vanuit een buik, met hart en hoofd, met zin voor gevaar, origineel. Aan mijn studenten regisseurs in Amsterdam zeg ik altijd, de eigen stem vinden is het moeilijkste voor een kunstenaar, voor een mens 'tout court' wat er is. Laatst belde ik met een medium, tien euro betalen en de vrouw kan ter plekke via channeling je vraag beantwoorden, of in ieder geval wat je moet gaan doen, zij biedt niet de oplossing, ze geeft raad wat je te doen staat, er is werk aan de winkel. Op mijn vraag - ik ga niet helemaal in detail treden -, gaf ze me de raad om (op zijn Hollands) ‘wat meer op mijn poot te spelen’, meer van me laten horen! Ik moest er eerst een beetje om lachen - collega's weten dat ik meestal hard genoeg van me laat horen! Goed, ik legde de raad niet Steven Van Watermeulen © Jules August

naast me neer. Samen met de andere aanwijzingen die ze me gaf, bleef het een en ander doorwerken. Tot ik een paar weken later in de auto op een parking aan de telefoon in een heftige discussie met een van mijn lesgevers zat verwikkeld. Ik zag mezelf bezig, goed in het zadel, niet verhit, niet koud, geëngageerd, goed nadenkend ook, en ik voelde hoe hart, buik en hoofd met elkaar verbonden waren, ik was niets ontziend, maar ook begripvol, niet enkel ego dat zijn gelijk wilde halen, het voelde echt, ik was niet bang de ander voor altijd uit zijn engagement te slaan, noch mezelf te verliezen, noch de ander te kwetsen, ik was er, hij was er, boos ook, stem verheffend, briesend, ik door blijven denkend, ratelend en doorgaand tot ik hem had - mijn intuïtie wist dat zijn aantijging een afleidingsmanoeuvre was geweest, maar ik kon maar niet duiden waar de angel zat -, daar in mijn auto aan de telefoon midden in de nacht, terwijl het buiten pijpenstelen regende. Nu had ik hem en hij werd mak als een lam. Omdat ik op voorhand had geweten dat hij niet helemaal gelijk zou kunnen krijgen en er meer aan de hand had moeten zijn: een afleidingsmanoeuvre, maar welk en wat daar dan onder zat? En nu had ik het onderste uit de kan gekregen. En ik wist: dit is zoals het hoort, ik maak geen ruzie (zoals ik wel eerder deed) vanuit een patroon dat me is opgelegd onderweg door opvoeders, of uit compensatie voor verborgen dingen die ik heb meegemaakt, of kleine trauma's van verwaarlozing op wat voor thema dan ook. En vooral ik klink niet: volgens de stem van mijn opvoeders, die van mijn vader noch die van mijn moeder, die van mijn leerkrachten, of van de regisseurs met wie ik heb gewerkt, van mijn partners met wie ik ben gegaan of van mijn echtgenoot

met wie ik ben, maar gewoon de stem van mijzelf in haar volle kracht: mij, mijn geluid, dat, zoals het soms op het toneel klinkt, echt! En ik begreep wat het medium bedoelde met ‘Je mag wel eens wat meer op je poot spelen!’ Houellebecq had ik makkelijker bij de lurven, twaalf jaar geleden al, meteen naar de kern, zoals het werk van een acteur hoort te zijn, meteen naar de hand die het geschrevene pent. Dan is theater echter dan het leven en leert het me steeds opnieuw hoe te leven. Met lef Steven, gevaarlijk, verrassend en origineel! STEVEN VAN WATERMEULEN In 2005 begon Steven Van Watermeulen zijn carrière bij NTGent met een schitterende hoofdrol in Platform. Met Houellebecqs Onderworpen maakt hij de cirkel rond en neemt hij als ensemblelid afscheid van ons huis. Zijn Gentse parcours: Het leven een droom, Maeterlinck, Vergeten Straat, Krapps laatste band, Instinct, Gif, La grande bouffe, Aida, Decemberhonger, Het meisje dat te veel van lucifers hield, Olifant Jezus. Platonov, FRONT Polyphonie, Dit zijn de namen en Odysseus. Een zwerver komt thuis. Steven is sedert 2014 artistiek leider van de Regie Opleiding van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten en maakt sedert het begin van dit seizoen deel uit van het ensemble van Toneelgroep Amsterdam.

BEPROEFD REPERTOIRE

OOGST VAN DE WROK EEN LOFZANG OP HET UITHOUDINGSVERMOGEN EN DE WAARDIGHEID VAN DE MENSELIJKE GEEST, OOK IN ONBARMHARTIGE OMSTANDIGHEDEN

De familie Joad is net als duizenden andere gezinnen in de jaren dertig van de vorige eeuw - als gevolg van de Grote depressie en uitzonderlijke droogte gedwongen te vertrekken naar het westen. Het decor voor deze epische queeste is de legendarische Route 66, de kortste weg naar het land van de sinaasappelen. Maar het beloofde land Californië bereiken is één ding; er een nieuw leven opbouwen is nog iets anders. Uiteindelijk is het verhaal van de Joads er een van valse hoop, zo blijkt: de opofferingen onderweg zijn te groot, de beloning aan het einde van de reis is te karig. Regisseur Luk Perceval maakte, net als bij Platonov (2013) van Tsjechov, een radicale, eigen interpretatie van Steinbecks beroemde verhaal, een lofzang op het uithoudingsvermogen en de waardigheid van de menselijke geest, ook in onbarmhartige omstandigheden. Het vraagstuk over immigratie, en hoe daarmee om te gaan, is actueler dan ooit. Politiek, maar ook op menselijk vlak, daagt dit onderwerp ons uit om – in alle nederigheid – na te denken over onze status. Zijn we niet allemaal vluchtelingen geweest, in een dichtbij of ver verleden? En hoe fair is het om grenzen te willen sluiten voor gezinnen die alleen maar uit zijn op een menswaardig bestaan? Via de magistrale roman van Steinbeck keren deze kwesties als een boemerang terug naar het Europa van vandaag. Met als bottomline: wat willen we oogsten, op termijn?

BEPROEFD REPERTOIRE

Oogst van de wrok © Phile Deprez

PERCEVAL BLIJFT PERCEVAL: EEN KWALITEITSLABEL, EEN THEATERBEEST, EEN VERHALENVERTELLER, EEN REGISSEUR UIT DE CHAMPIONS LEAGUE. DUS, BEPROEFD, GEPROEFD EN GENOTEN EN GESMAAKT. (deredactie.be) DE VOORSTELLING MAAKT MEER INDRUK DAN EEN RECHTSTREEKS BEELDVERSLAG OVER HET VLUCHTELINGENKAMP IN CALAIS. (Knack) DE VERWOEDE POGINGEN VAN DE JOADS OM HET LEVEN LEEFBAAR TE MAKEN, ZIJN VAN EEN VERPLETTERENDE SCHOONHEID EN EEN ONTWAPENENDE PUURHEID DIE ZELDEN OP TONEEL TE ZIEN ZIJN. (Cutting Edge)

OOGST VAN DE WROK NTGent & Thalia Theater Hamburg naar de gelijknamige roman van John Steinbeck in een bewerking en regie van Luk Perceval, met Bert Luppes, Kristof Van Boven, Felix Burleson, Marina Galic, Rafael Stachowiak en Maria Shulga Vr 9, za 10/02 in de Vlaamse Opera Gent met gratis inleiding 45â&#x20AC;&#x2122; voor aanvang speelt ook in Brugge (26/01), Tilburg (30/01), Hasselt (31/01), Groningen (2/02), Brussel (6, 7/02), Antwerpen (8/02), Rotterdam (13/02), Eindhoven (14/02)

BEPROEFD REPERTOIRE

DOORSCHIJNEND ALS FYSIEKE KWALITEIT INTERVIEW MET KABINET K OVER HUN CREATIE INVISIBLE

Voor Invisible, de nieuwe voorstelling van kabinet k in samenwerking met HETPALEIS, laten de makers zich inspireren door ontmoetingen met mensen die liever elders zouden zijn. In oktober 2014 ontmoetten Joke Laureyns en Kwint Manshoven de gelauwerde fotograaf en oorlogsverslaggever Franco Pagetti in zijn thuisland Italië. Hij toont hen beelden van zijn rondreis door Afghanistan, waar hij regelmatig op zoek moest naar dekking: om te schuilen voor de rondvliegende kogels. Twee jaar later, in maart 2016, is het regisseursduo in Portugal en is er een ontmoeting met de bewoners van Luz, een dorpsgemeenschap die tegen haar zin moest verhuizen door de bouw van een enorme stuwdam. Het oorspronkelijke dorp ligt inmiddels onder water, maar dat versterkt de heimwee naar vroeger alleen maar, ook al liggen de twee woonlocaties slechts op honderd meter hoogteverschil van elkaar. Het heeft iets mythisch, vertellen Laureyns en Manshoven, dat collectieve verlangen om onder water te willen leven. Samen vormen beide ontmoetingen de insteek voor de productie Invisible. Het wordt een dansvoorstelling over loutering en, zoals steeds bij kabinet k, voor jong en ouder. Het zijn mooie verhalen, die twee inspiratiebronnen, maar best wel grimmig, niet? Joke Laureyns: We hebben lang zelf niet begrepen waarom juist die ontmoetingen zijn blijven hangen als inspiratiebron voor een nieuwe voorstelling. Want we zagen zelf niet meteen het verband tussen de twee situaties. En inderdaad zijn ze vrij donker of grimmig. Maar gaandeweg hebben we voor onszelf daar wel een 26

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

Invisible © Kurt van der Elst

vertrekpunt uit gepuurd, als kern voor deze creatie. En die kern is de vraag: wat doet het met een mens als hij geen ijkpunten meer heeft? Tegelijk willen we iets van hoop bewaren, of een vorm van troost, als mogelijk antwoord op zo’n gevoel van ontreddering. Het feit dat we dit onderzoeken met kinderen maakt het nog universeler, denken we. Want ook kinderen kunnen zich heel erg verloren voelen, uiteraard. Kwint Manshoven: Het is ook een interessant vertrekpunt voor een fysieke vertaling: wat doet het met een mens om geen houvast meer te hebben? Geen grip op de dingen? Uw draai niet vinden, letterlijk? Het zijn enkele van de begrippen waarmee we aan de slag zijn gegaan. De titel Invisible gaat niet alleen over onzichtbaar zijn, maar over veel meer. Het verwijst naar alles wat onder de oppervlakte schuilt, of onderhuids is. Maar het kan ook zeer concreet zijn, zoals in de getuigenis van Franco Pagetti. Hij wou vaak onzichtbaar zijn om zich veilig te voelen en liet ons beelden zien waarop doeken in het straatbeeld hangen, als middel om de sluipschutters te ontwijken. Dichter bij huis verwijst het woord ‘onzichtbaar’ ook naar de wijze waarop sommige mensen bijna transparant of doorschijnend kunnen zijn qua verschijning. Hoe ze iets kunnen uitstralen als: ik ben hier niet. Dat laatste is trouwens een leidraad geweest bij het casten, want toen zijn we expliciet op zoek gegaan naar performers die op een niet gearticuleerde manier aanwezig zijn in de ruimte… Zeg maar op een heel indirecte manier. JL

KM Op de foto’s van Franco zie je ook vaak iets als verstilling, ondanks de oorlogssituatie. Dat viel ons echt op. Zijn werk is veeleer artistiek dan documentair of journalistiek. Hoe die doeken in het straatbeeld daar hangen: zonder woorden, zachtjes meedeinend op de wind…

JEZELF VERLIEZEN MAAR IN DAT VERLIES OOK IETS VAN WAARDE TERUGVINDEN JL Die dualiteit willen we onderzoeken. Hoe iets gruwelijk en toch teder kan zijn.

Lachen en huilen tegelijk.

Jezelf verliezen maar in dat verlies ook iets JL van waarde terugvinden. Hoe gaan jullie te werk, met een gemengde cast waarin twee achtjarigen en twee elfjarigen zitten, om zulke complexe thema’s te onderzoeken? Bekijken jullie eerst de foto’s waarvan sprake, en films bijvoorbeeld? Om een denkkader te vormen? KM

We doen het eigenlijk nooit op die manier. Het

is niet onze intentie of ambitie om de verbeelding van die jonge spelers te beïnvloeden of in een bepaalde richting te sturen. We spreken hen vooral aan in hun fysieke manier van zijn. JL Kwint en ik delen een aantal inspiratiebronnen en een bepaald vertrekpunt, maar daar hebben we het

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

inderdaad niet over met de groep. Nauwelijks met de volwassenen, en per definitie niet met de kinderen. Als iemand een vraag stelt over wat we aan het doen zijn, dan proberen we daar een eenvoudig en concreet antwoord op te geven. Meer niet. In de praktijk houden we heel lange improvisatiesessies, net zolang tot iedereen naar elkaar toegroeit in een bepaald onderzoek. Maar het komt erop aan om tijdens dat onderzoek dingen te laten ontstaan die uit de spelers zelf komen, weliswaar via opdrachten waar wij als duo goed over nadenken. Bijvoorbeeld: werken rond een woord als ‘leeglopen’, als het over ademhaling gaat, is veel vruchtbaarder, zo blijkt, dan het te hebben over een thema als ‘verloren zijn’. We merken dat zo’n benadering veel meer oplevert dan eerst allerlei bronnen op tafel te leggen, met als risico dat de spelers zouden willen proberen om pakweg een oorlogsfoto te imiteren.

dat je heel moeilijk onder woorden kunt brengen, of je komt op zeer glad ijs. Of het wordt al te zeer theater, in de zin van: geënsceneerd. Maar soms gebeurt het vanzelf in de studio. Dan is het er ineens: dat een van de volwassenen een kind omhoogtrekt, zonder dat het per se een geladen of kunstmatig beeld is, of dat iemand het bewust zo heeft geënsceneerd. Daar gaan we naar op zoek. En dus trainen we de kinderen tijdens de opwarming in hoe ze licht kunnen maken, hoe ze met hun ademhaling kunnen werken. We investeren in een mate van fysiek bewustzijn. Maar daarna gebeurt het allemaal in de actie, tijdens de improvisatie. En dan is het aan ons om die momenten te zien en te koesteren.

We filmen ook heel vaak de repetities. Om KM daarna te bekijken welke acties de moeite waard zijn om te herhalen.

Zeker de twee meisjes van acht zijn echt totaal JL verschillend. Het ene meisje bekijkt alles met grote, verwonderde ogen: wat is dat hier toch allemaal? En dat is ook mooi. En het andere meisje is vooral nieuwsgierig en zelfs bijdehand. Zij zou alles willen uitproberen, direct.

Of we bekijken samen de foto’s als iemand als JL Kurt Van der Elst (theaterfotograaf, SH) is langsgekomen. Zodat iedereen zich wel een beeld kan vormen van hoe het proces verloopt. (Denkt na) Het liefst willen we een gelijkaardige emotie bereiken als in Erbarme Dich van Bach. Wat dat lied teweegbrengt… Onwerelds mooi. Nu is het woord ‘erbarmen’ natuurlijk religieus geladen, maar het is ook existentieel. Als je op de bodem van een put zit, welke opties zijn er dan nog? Er is het voor iedereen herkenbare verlangen naar een hand die je daaruit trekt. Maar dat is een gevoel 28

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

KM Het vertrekt inderdaad vanuit de individuen op scène, waar ik zelf ook toe behoor. En het is opnieuw een zeer heterogene groep…

We hebben met hen al geïmproviseerd op zeer

uiteenlopende muziek, gaande van Madensuyu tot Bach. Of op Jacques Brel. Maar ook vaak in stilte. Het is trouwens Stijn Degezelle van Madensuyu die de muziek voor ons schrijft: niet op gitaar maar op piano. JL Maar ook in de voorstelling zal er veel met stilte gewerkt worden. En via ademhaling.

KM Of via stem. We hebben al geëxperimenteerd met lachen en huilen, zoals gezegd. En schreeuwen. Benieuwd of er ook nog echt woorden gaan bijkomen. Wie weet.

Wat zoeken jullie in een kind, als speler of danser? JL Sommige dingen keren altijd terug, andere zijn specifiek per productie. Sowieso doen we nooit aan typecasting. Algemeen: we moeten voelen dat het kind zo’n lang creatieproces gaat aankunnen. En dat het als persoon kan genieten van wat er wordt aangeboden, en wat het daar zelf kan uithalen. Omdat je dat nodig hebt als intrinsieke motivatie: om vijf maanden lang veel op te geven uit de privésfeer, tot en met verjaardagsfeestjes van vriendjes. Daar peilen we naar tijdens een auditie. Door te zien ook hoe ze op feedback reageren: als een suggestie of kans, in plaats van kritiek? Dan zit het meestal al goed. Ze moeten ook een goeie verhouding tot hun eigen lichaam hebben, bewust of onbewust. Dat ze hun lijf als een instrument kunnen aanvoelen, om daarmee te willen spelen. Plus: een algemene nieuwsgierigheid. En liefst nog geen podiumervaring. Daarom is een goed contact met de ouders enorm belangrijk.

Ook dat eerste contact met de ouders is meestal veelzeggend, als indicatie. KM

Tot slot, en aansluitend bij het onderwerp: jullie zijn als duo ook een ijkpunt voor elkaar. Ooit overwogen om zonder elkaar een voorstelling te maken? Invisible © Kurt van der Elst

(Aarzelt niet) Ik zou dat niet kunnen. Joke

wel. JL We hebben ooit los van elkaar gewerkt. Maar het is toch niet hetzelfde, neen. Zonder Kwint en zijn doorgedreven fysieke vertaling is onze voorstelling nooit een dansvoorstelling.

KM En zonder Joke, en het overzicht dat zij bewaart, is er nooit een voorstelling als dusdanig. Dus ja, we vullen elkaar goed aan…

Nog altijd.

STEVEN HEENE

INVISIBLE Kabinet k & HETPALEIS Een dansvoorstelling over loutering. Voor jong en oud. Za 17 PREM, zo 18, wo 21, vr 23, za 24/02 in NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45’ voor aanvang (behalve op de première)

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

DE STRANGERS MOETEN WEG MUZIEKTHEATER TRANSPARANT & ANTWERP QUEER ARTS FESTIVAL BRENGEN HET KANAAL

Een vluchteling staat op het punt om het Kanaal in Calais over te zwemmen. Aan de overkant neemt een (transseksuele) vrouw afscheid van het leven. Hun lot blijkt sterker verbonden dan gedacht. De tekst van auteur Gaea Schoeters vindt zijn spiegel in een recent teruggevonden theatertekst van William Shakespeare, waarin de sheriff probeert de burgers van Londen tot rede te brengen die een groep recent aangekomen vluchtelingen willen lynchen… In tegenstelling tot wat je zou vermoeden, is dit geen triest verhaal, maar vormen de twee monologen samen een ironische tragikomedie. Weliswaar wrang en maatschappijkritisch, maar nooit somber. Componiste Annelies Van Parys zet de Shakespearetekst om tot een reeks liederen voor sopraan & gitaar/luit. De muziek vormt geen klassieke soundtrack, maar wordt een extra personage. De sopraan krijgt de rol van ‘commentator’ en plaatst de monologen in een ruimer kader, zodat ze niet alleen een persoonlijk verhaal zijn, maar ook een maatschappelijke reflectie. Gaea Schoeters: ‘De gemeenschappelijke noemer van beide verhaallijnen is zeker identiteit. Wie ben ik en hoe definieer ik wie ik ben? En transitie. De overgang van man naar vrouw is ook een culturele transitie. Of je dat nu leuk vindt of niet, er zijn wel degelijk ‘mannelijke’ en ‘vrouwelijke’ omgevingen in de maatschappij. In hoeverre word je na je transitie als volledig jezelf gezien? Voor vluchtelingen stelt zich uiteraard ook dat probleem. Hoe goed je ook integreert, je blijft vaak een buitenstaander. Daarvoor moet je zelfs niet naar vluchtelingen kijken. We 30

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

beschouwen de derde en vierde generatie migranten nog steeds als ‘allochtoon’. De inclusie is nooit volledig. Niet voor transgenders en niet voor vluchtelingen.’ ‘Dat beide thema’s me nauw aan het hart liggen, blijkt uit mijn eigen werk. Het reisboek Meisjes, moslims en motoren focust op onze angst voor de islam en de ‘gesluierde’ ander, Diggers kruipt in de oorlogslogica van WOI en De kunst van het vallen heeft een biseksueel m/v hoofdpersonage. Ook in mijn columns voor De Standaard volg ik de vluchtelingencrisis en het lhbt-thema al lange tijd op; ik ben vertrouwd met beide, waardoor ik mijn inspiratie voor de monologen uit waargebeurde verhalen kan halen, waardoor ze aan authenticiteit zullen winnen. Maar het blijft fictie, en fictie moet voor mij de waan van de dag overstijgen door één en ander in historisch perspectief te plaatsen en zo de omslag te maken van journalistieke feiten naar literair werk. Precies daarom was de Shakespearetekst als vertrekpunt zo interessant.’ Componiste Annelies Van Parys over haar keuze voor de luit: ‘Het is een uitdaging, omdat het instrument traditiegetrouw vooral in de oude muziek wordt gebruikt. Hier hedendaagse muziek voor componeren is zowel voor mij als voor de uitvoerder spannend, en bovendien brengt de keuze voor luit ook de oude Europese traditie (uit de tijd van Shakespeare) samen met een klankkleur uit Eurazië (de ud). Zo ontstaat er een mengeling van twee muzikale stijlen die zelden samen voorkomen. Dat sluit naadloos aan bij de inhoud van de voorstelling, waar we twee minderheidsgroepen die elkaar ook zelden treffen bij elkaar brengen.’

Katelijne Verbeke: ‘Ter voorbereiding ben ik met veel mensen gaan praten. Het boeiende in de gesprekken die ik met transgenders had, ging niet over hun operatie, maar over daar waar de pijn zit. Ik ga als een speurneus op zoek naar waar het pijn doet bij de mensen met wie ik spreek. Dat is waar ik als actrice een connectie mee maak. Pijn is immers iets dat we allemaal kennen. Daar put je uit voor je rol.’ EEN FRISSE, GEËNGAGEERDE OPERA DIE AANTOONT DAT VREEMDELINGENHAAT VAN VEEL TIJDEN IS ÉN AAN KAN ZETTEN TOT EIGENZINNIG MUZIEKTHEATER DAT DURFT KIEZEN VOOR EENVOUD EN GEESTIGHEID OM EEN KRACHTIG, VINNIG STATEMENT TE MAKEN OVER HOOPVOL LEVEN ONDANKS DE AANZWELLENDE WANHOOP. (Knack)

HET KANAAL Muziektheater Transparant & Antwerp Queer Arts Festival Een vluchteling staat op het punt om het Kanaal in Calais over te zwemmen. Aan de overkant neemt een vrouw afscheid van het leven. Hun lot blijkt sterker verbonden dan gedacht. Muziektheaterproductie van en met Gaea Schoeters (tekst), Annelies Van Parys (compositie), Het Geluid Maastricht, Gable en Romy Roelofsen (regie), Katelijne Verbeke en Adam Menash (spel), Naomi Beeldens (sopraan) en Maarten Vandenbemden (luit/gitaat) Di 6, wo 7/02 in NTGent Minnemeers met gratis inleiding ’45 voor aanvang

Het Kanaal © Koen Broos

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

HOE BEWEEGT EEN LICHAAM DAT EEUWENOUD IS? KUIPERSKAAI EN DE 11DE EEUW

Op de overgang van februari naar maart speelt Kuiperskaai zijn voorstelling 1095 bij NTGent. Lisaboa Houbrechts en Victor Lauwers spreken over wat het stuk voor hen betekent, de weg van hun collectief, haar choreografie en zijn schrijven. LH Kuiperskaai is een kunstenaarscollectief van muzikanten, theatermakers, schrijvers en beeldend kunstenaars, ontstaan in een context van beeldende kunst. Wij woonden samen in een grote atelierruimte. Wij sliepen daar in tenten. We beschilderden die tenten, die dan kunstwerken an sich werden.

VL Wij maakten dus initieel eerder tentoonstellingen dan theater. Maar Lisaboa is een transformatieve leider, die zich ontplooit naargelang de situatie. Zij voelde zich volgens mij niet zo thuis in de eenzame praktijk van het beeldend kunstenaarschap. Zo bloeiden wij open tot een theatergezelschap.

Ik voelde mij in het begin een beetje geïntiLH mideerd door die drie die zo baldadig en diep op hun medium ingingen. Victor met zijn beeldend werk en poëzie, de schilderkunst van Oscar van der Put, de performances van Romy Louise Lauwers. Ik vroeg me af hoe ik die drie elementen kon combineren. We begonnen met performances in die expositieruimte, maar die barstten al snel uit hun voegen. Kleine ruimte, iedereen naakt, iedereen schreeuwen, heftige toestanden. Het werd voor het publiek bijna te confronterend om naar te kijken. Zo kwam de gedachte om de stap te zetten naar de theaterscène. Maar hoe zetten we ons werk op dat verhoog, zonder onze authenticiteit te verliezen? Ons experiment, onze bruutheid, onze vermenging en vereniging van disci32

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

plines. Dat zijn we nu volop aan het ontdekken. We proberen elk element van de grote scène te bevragen en ten dienste te stellen van onze eigen theatertaal. LH Onze theatertaal kenmerkt zich door een soort wreedheid. We duiken graag in de waanzin, zowel beeldend als inhoudelijk, in een clash van disciplines. Dat geldt ook voor deze voorstelling, 1095. In de tijd die tot de kruistochten leidt, gingen wij op zoek naar het grote conflict, naar uitzonderlijke toestanden in het spelen en het zijn.

LH Het is een intelligente, actieve geschiedenis met een heel hoog ritme. Ik heb die herleid tot een sensitieve, heftige performance, maar die tekst is autonoom. Je zou er een heel andere voorstelling van kunnen maken.

Een actieve geschiedenis? Ik wilde geen monoloog en geen enkele vorm VL van metatekst. Elk personage leeft in het hier en nu. Je valt letterlijk binnen in hun leven. Je kijkt door een tijdbox, een tijdtelescoop. Zonder externe verteller.

Welke rol speelt taal daarin? LH

Aan de basis van ons werk ligt ook een gedeelde grote liefde voor taal. Ik was zelf altijd al heel erg bezig met de vraag wat taal kan betekenen. Hoe kunnen we taal transformeren en gebruiken in al die media? Hoe komen we tot theater dat geënt is op de tekst, zonder dat het klassiek wordt? Ik wou in 1095 de uitdaging aangaan om de tekst van Victor vooraan te zetten. Dus het verhaal was het grote vertrekpunt. LH

Hoe is die tekst ontstaan? Die 11de eeuw was zo'n boeiende tijd. Er was VL een lang gerijpt inzicht dat dit verteld moest worden. Het komt niet vaak voor in het leven van een schrijver dat je weet dat een verhaal groter is dan jezelf. Zo exact van inhoud. Het was duidelijk voor mij hoe belangrijk die thematiek van de kruistocht is om de wereld vandaag te begrijpen. Het was een van de eerste geopolitieke situaties, de wieg van de moderne conflicten tussen het Midden-Oosten en Europa. Bijna elke structuur die vandaag onze samenleving bepaalt, heeft daar zijn oorsprong. Van de katholieke kerk, de institutionele macht en al wat haar heeft vervangen, tot het idee in zichzelf te keren om zichzelf te vinden. En liefde voor muziek. En het herontdekken van Griekse teksten. De fascinatie voor het katholicisme en het idee Europa was er al lang. Ik heb tien jaar lang obsessief geschreven. Een trage, constante zoektocht met het script van 1095 als hoogtepunt. Ik zou dat script nooit meer opnieuw kunnen schrijven.

Niemand die iets zegt als: 'Ondertussen in Bo-

hemen'. Want niemand heeft nog zin in meta. Wij zijn VL totaal blasé op dat vlak. Geen zin om iets te zien dat we al hebben gezien. Ook geen zin in een stuk dat een commentaar levert op het feit dat we het al hebben gezien. Dat hebben we ook al gezien. We moeten terug naar de kern: hoe maken we een verhaal interessant? Zodat je je luie gat wil opheffen om naar het theater te gaan. Er wordt ook veel interessant metatheater LH gemaakt, hoor. Maar de richting die Kuiperskaai nu opgaat, is echt kiezen voor het dramatische. En toen was die tekst er. Hoe ging Lisaboa daar mee om? Er is geen enkele vorm van hogere macht bij VL Kuiperkaai. Het vertrouwen is zo groot dat dit heel duidelijk was: ik schrijf de tekst, en wanneer die klaar is, maak jij het stuk. Met dezelfde autonomie. Victor zei: 'Hier is de tekst, doe ermee wat je LH wil. Ga er alsjeblieft zo ruig mee om als met je Shakespeare.' Dat was voor mij heel belangrijk. Bijzonder trouwens, hoe hij dat als acteur vervolgens losliet. Naast de scène kon hij – bijna als een dramaturg – vanalles formuleren over die tekst en de context. Maar tegelijk kon hij als acteur op en in die scène staan en nog die kwetsbare hulpeloosheid hebben. Het niet meer weten. Daar maakten we dan ruimte voor de GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

dankbare zoektocht naar hoe we de onderliggende beelden naar voren zouden halen.

Een hoedje is bijna een rood stipje. En een gezicht is bijna een stripfiguur. Brueghel belichaamt afstand.

Hoe maak je beeld van die tijd?

LH Maar tegelijk toont hij op zo'n waarachtige manier dat boerenleven... In die afstand zit ook iets diepmenselijks.

LH Ja, de grote zoektocht. Hoe kunnen we die middeleeuwen door ons eigen lichaam trekken en tegelijk genoeg context geven met de weinige taal die er is? Wat weten wij in hemelsnaam over die tijd? Kunnen we die tot leven roepen? Wij zijn op zoek naar een nieuwe, klassieke sensitiviteit op de scène. Een andere manier van begrijpen dan de rationele. In deze voorstelling was dat: door dat beeld zo groot te maken dat we erbij kunnen. De acteurs gaan tegelijk een verbinding aan met die tijd, met zichzelf en het publiek. En daarin kunnen dingen plots heel erg helder worden. Ineens komt 1095 tot leven, om op een ander moment in de gaten daartussen te vallen.

Het beeld zo groot maken tot je erbij kunt? Op het vlak van performance, bedoelt ze. De VL schreeuw door het lichaam halen, eerder dan transparantie te geven. 'Schreeuwen' is niet helemaal het juiste woord. Het is zoeken hoe een personage los te maken van 'een mens zonder meer'. Hoe speel ik iemand die al 1000 jaar oud is? En hoe beweegt zo'n lichaam? Die vraag blijft me ook voor de volgende LH voorstelling - Hamlet - bezighouden. We blijven de geschiedenis binnentrekken in theater. Met die vraag: hoe beweegt een lichaam dat eeuwenoud is? Het antwoord zal anders zijn in Hamlet dan in 1095. Hier lag de sleutel voor mij in wat Victor een keer zei: 'Om een verhaal van de middeleeuwen te vertellen, moet je door de modder van de middeleeuwen'. We moesten die vuilheid totaal aangaan. Toen ik het mij als acteur visualiseerde, was het een soort nooit geschilderd brueghelschilderij. VL

Het is ook echt de wereld van Brueghel.

Ja, het is zijn blik, die afstandelijke verftoets.

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

Brueghel is tragisch. Het verschil tussen vanVL op het Belfort naar Gent kijken en eentje gaan drinken op café. Dat conflict tussen die twee perspectieven. Hoe vertalen jullie die diepmenselijkheid op scène? Je kijkt naar echte mensen. Bijna altijd drukVL ken mensen zich over de voorstelling uit met de namen van de personages. Alsof ze iemand ontmoet hebben. Dat raakt mij heel erg. Ook mensen die er niets aan hadden, gebruiken wel de naam van het personage. Dat komt door het weglaten van die meta. Je kan denken 'meisje in rok', maar dan is er iets mis, moet je naar de dokter. Ze noemt Berta. Dus ja: 'Berta, daar had ik nu eens helemaal niets aan'. Met Berta en Num heeft Victor trouwens twee LH fantastische vrouwenrollen gemaakt. De voorstelling opent met hen, de achtergelaten vrouwen in bijna-extase. Ze graven, zoeken een manier om te overleven. Als schaamteloze vrouwen staan ze daar, uit het slijk van al die eeuwen, te schreeuwen om aandacht. En dan is er Benny, op zoek naar een nieuwe betekenis in zijn leven. Op reis komt hij in contact met de belangrijke historische gebeurtenissen van zijn tijd. Maar Benny heeft geen tekst. Het overkomt hem. Hij kan niet reageren, niet ingrijpen. De beweging tussen die twee, dat is de dynamiek van het stuk. Wie is Benny? De naam is een toespeling op Benedictus, VL grondlegger van de benedictijnen. In die tijd bestond er maar één monikkenorde in Europa. Het was een hele strenge orde. Maar Benny was een opstandige monnik. Benny belichaamt het principe van ergens te willen uitbreken. Zo ontstaat er conflict in de abdij, en Benny wordt verbannen.

Is Benny een tragisch figuur? VL Tragiek is de ondergang van een persoon door zijn eigen keuze. Zoals Prometheus, geboeid aan een rots. Hij is een passief centrum geworden, kan geen kant meer op. Waarom? Omdat hij het vuur van de goden wilde stelen. Benny's monddoodheid is zijn rots.

HET WAS DUIDELIJK VOOR MIJ HOE BELANGRIJK DIE THEMATIEK VAN DE KRUISTOCHT IS OM DE WERELD VANDAAG TE BEGRIJPEN. HET WAS EEN VAN DE EERSTE GEOPOLITIEKE SITUATIES, DE WIEG VAN DE MODERNE CONFLICTEN TUSSEN HET MIDDEN-OOSTEN EN EUROPA.

Wat met de intentie achter de keuze, bij Prometheus en Benny? Exact dezelfde intentie. Benny heeft een VL probleem met de hypocrisie van de monniken. Zij beschikken over een kennis en vrijheid die de boeren niet hebben. Die leven in zo'n ellende en zijn intellectueel achtergesteld. Benny, noem het zwakte of niet, voelt medelijden. Hij vertelt de boeren verhalen en zingt ze liedjes. Dat is voor de monniken blasfemie, muziek is de wetenschap van God. Maar die voorgeschiedenis krijgen wij niet te zien in het stuk? VL

Die zit in het personage zelf.

Victor heeft alles gereduceerd tot dialogen LH waarin alles snel op elkaar volgt. Er zit zo veel in die tekst, in dat ene woord, in die ene zin. Die voorgeschiedenis zoeken wij op allerlei plekjes tot leven te roepen. Al is het in één beeld, in één schreeuw. In de kern is 1095 onbegrijpbaar. Ik begrijp die tijd niet, die tot de kruistocht heeft geleid. De paus schreeuwt, maar ik versta hem niet! Maar donkerte heeft veel nuances, en kan ook vol levenslust en kracht zitten. Het was dan wel een donkere wereld, maar misschien des te fantasierijker. We tonen niet gewoon de vuilheid, maar ook die fantasie. Er is ook Cordoba, Benny's bestemming. Een mythische plek, het verlichte kalifaat. Met de allereerste straatverlichting, en palmbomen. Waar vrouwen konden studeren. Hoe konden we die verlichting naast die duisternis zetten? Soms moet je destructie tonen om eraan te kunnen ontsnappen. TINEKE DE MEYER

1095 Kuiperskaai November 1095. Paus Urbanus II roept op tot een kruistocht. De eerste van negen ‘heilige oorlogen tegen de ongelovigen’ om het heilige land en Jeruzalem te veroveren. Een boeiend tijdsgewricht waar Kuiperskaai ons in onderdompelt met een tekst van Victor Lauwers in regie van Lisaboa Houbrechts. Met Seppe Decubber, Romy Louise Lauwers, Victor Lauwers, Lobke Leirens en Maxime Rouquart. Wo 28/02 en do 1/03 in NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45’ voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN UITGELICHT

WUIVEND RIET 2018 18.02.2018 | BALKON SCÈNES - EEN INTERDISCIPLINAIR KUNSTFESTIVAL Een lege zaal, onbemande balkons, een garderobe zonder jassen. In het grijze gebied van de renovatie blaast Wuivend Riet weer leven in de schouwburg en maakt van de werf het decor van Balkon Scènes - een interdisciplinair kunstfestival. Gedurende één dag bundelen we onze krachten met partners uit het Gentse culturele veld voor een veelzijdig kunstavontuur in en rondom de grote zaal. i.s.m. Tumult.fm, KASK Conservatorium, STOCK, S.H.O.T.S. en Kluger Hans. 28.03.2018 | NAAST DE SCÈNE - IN DIALOOG MET MENUET Wat als de performance zich van de scène af beweegt? Wuivend Riet programmeert (opkomend) talent tijdens de première van Menuet. Niet alleen op, maar ook naast de scène zal de avond in het teken staan van de tekst van Louis Paul Boon, de Franse barokdans en Liliane Brakema’s creatie.

Wuivend Riet is een discipline overschrijdend kunstenplatform, waarbinnen kunstenaars/makers elkaar ontmoeten, inspireren en samen creëren. Dit theater seizoen staat Wuivend Riet in voor de alternatieve randprogrammering bij NTGent. Samen beogen zij verbinding tussen de stad en de schouwburg, tussen artiesten en publiek. Samenwerken? Stuur een mailtje naar wuivendriet.ntgent@gmail.com. 36

WUIVEND RIET

wui

ven

et d ri

T RIE T ND IVE T E E R U W SEN PRE

|20 1 0 | 8

wuivend rie t

WUIVEND RIET PRESENTEERT

balkon scenes

18|02|2018

wuivend rie t

naast de

28|03|2018

IN DIALOOG MET MENUET

RU I

TBL

IK WU P R E IVEN S E N D RIE EEN INTERDISCIPLINAIR T T E E KUNSTFESTIVAL RT w ui

..|0

EEN

ven

d r ie

ren se di pi tijd I I

scÃ¨ne

WUIVEND RIET G- E PRESENTEERT E RU T EEN

OO NV

ESI

4|2

018

TE GAST IN ONS HUIS Behalve de voorstellingen die op de voorgaande bladzijden aan bod kwamen, heeft NTGent nog andere producties te gast, waarover u hier de basisinformatie vindt, maar waar onze website uitgebreider aandacht aan besteedt met foto’s, filmpjes, en teksten of extra weblinks. Eén adres: www.ntgent.be

ARABISCHE NACHT De Roovers

AMNES(T)IE Action Zoo Humain

Vijf prachtig gemonteerde monologen van de Duitse auteur Ronald Schimmelpfenning.

Theatergezelschap Action Zoo Humain duikt in het televisielandschap met een nooit eerder gezien talkshowformat.

In een appartementsblok op een warme zomernacht. De achtste, negende en tiende verdieping hebben geen water. Alsof het water op de zevende verdieping ergens verdwijnt. De conciërge hoort het water achter de muren stromen en gaat er naar op zoek. Zijn tocht leidt hem naar appartement 7-32 waar Fatima woont met Francisca, die elke avond op de zetel in slaap valt en pas ontwaakt als de zon weer opkomt. In haar droom is ze een Arabische prinses. Niemand krijgt haar wakker tot op een nacht drie mannen haar trachten te kussen... Met Sara De Bosschere, Robby Cleiren, Sofie Sente, Luc Nuyens en Said Boumazoughe. wo 10, do 11/01 | 20:00 | NTGent Minnemeers met gratis inleiding 45’ voor aanvang

Wat kunnen we leren uit een periode in de geschiedenis waarin de ‘integratie’ en ‘genezing’ van fanatici een hot topic was? Kunnen we lessen trekken uit de herintegratie van collaborateurs na WOII met het oog op de terugkeer van geradicaliseerde IS-strijders - vooral ook nu het kalifaat verbrokkeld is? Moeten we vergeten en vergeven? En is er een mogelijkheid tot verzoening? Amnes(t)ie lapt de 10 geboden van het TV-format aan zijn laars en trekt de kaart van de radicale verzoening, met als gastheer: Bert Gabriëls! De gasten van de avond: een dochter van een Vlaamse collaborateur en een moeder van een Syriëstrijder. Van en met Chokri Ben Chikha, Zouzou Ben Chikha, Marijke Pinoy, Erwin Jans, Erik-Ward Geerlings, Tom Dupont, Bert Gabriels en Dahlia Pessemiers-Benamar. wo 10, za 13/01 | 20:00 | NTGent Arca met gratis inleiding 45’ voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN

HALKA (8+) Groupe Acrobatique de Tanger

DESPERADO Toneelhuis / Bart Meuleman

Een bijzondere ervaring met twaalf acrobaten, zangers en muzikanten die samen sollen met de zwaartekracht.

“Droogkomisch maar beenhard. (…) Een staaltje ouwehoeren op topniveau.” (De Standaard)

In Marokko is acrobatie een familietraditie: het vak wordt van vader op zoon / dochter doorgegeven en is gebaseerd op rituelen uit de Berbercultuur. De traditie gaat terug tot de 15de eeuw en is volstrekt uniek in de wereld. Groupe Acrobatique de Tanger bestaat voor een groot deel uit leden van klassieke acrobatiefamilies. Met Halka keert het gezelschap terug naar zijn roots: het strand. Het is namelijk aan de kustlijn van Tanger waar de acrobaten van oudsher trainen. Het strand als lege pagina waar voetafdrukken gewist worden door de wind. za 20/01 | 20:00 | Theaterzaal Vooruit uitverkocht in het kader van Smells Like Circus

Vier kerels brengen samen het weekend door in een cowboydorp. In vol ornaat. In het diepst van hun gedachten zijn het helden van de Far West, in het dagelijkse leven is het heldendom pijnlijk veraf. Van op hun barkruk analyseren ze de wereld, het werk, de vrouwen (en ja hoor, ook een beetje zichzelf). Zwartgallige maar onweerstaanbare humor in Desperado, op tekst van het Nederlandse duo Kas & de Wolf, in een regie van Bart Meuleman. De vier pistoleros van dienst zijn Tom Dewispelaere, Kevin Janssens, Johan Van Assche en Marc Van Eeghem*. wo 24, do 25, vr 26, za 27/01 | 20:00 NTGent Minnemeers | uitverkocht met gratis inleiding ’45 voor aanvang

* Vlak voor het ter perse gaan van dit magazine, bereikte ons het droeve bericht van het overlijden van acteur Marc Van Eeghem. We willen onze steun betuigen aan zijn dichte familie en vrienden, en herinneren hem als een steengoed acteur en aimabel collega. GASTVOORSTELLINGEN

MARX De Verwondering & Het Zuidelijk Toneel

DUMAS / LADAME / DESADE Maatschappij Discordia

Johan Heldenbergh speelt Karl Marx.

Weiblicher Akt 8

In de theatermonoloog MARX kijkt één van de invloedrijkste denkers uit de geschiedenis terug op zijn bewogen leven en denken. Waarin heeft Marx zich vergist? En waarin heeft hij gelijk gekregen? In welk opzicht is zijn filosofie vandaag nog steeds relevant en bevrijdend? In tijden van onzekerheid en groeiende ongelijkheid is de theatermonoloog MARX een confronterend, kritisch en gloedvol pleidooi voor vrijheid en menselijke waardigheid.

Een meeslepend en hartstochtelijk liefdesverhaal over een prostituee die sterft aan tbc, of was het syfilis? Een verhaal waarin woorden als ontucht, ziekte en schaamte veelvuldig voorkomen. Verdi noemde haar La Traviata: de gevallene. In Dumas/Ladame/Desade spelen we het tragische leven van Marguerite Gautier, de dame met de camelia’s uit de gelijknamige semi-autobiografische roman van Alexandre Dumas fils, onwettige zoon van de beroemde Alexandre Dumas père (oa De drie musketiers). Wij laten de Marguerite in onszelf aan het woord. Wij proberen Marguerite de macht over haar eigen leven terug te geven en laten ons hierbij, verrassend misschien, helpen door Markies de Sade…

MARX is een theatermonoloog van Stefaan Van Brabandt gespeeld door Johan Heldenbergh. wo 28/02, do 1, vr 2/03 | 20:00 | NTGent Minard uitverkocht met gratis inleiding ’45 voor aanvang

GASTVOORSTELLINGEN

vr 2, za 3/03 | 20:00 | NTGent Arca met gratis inleiding 45’ voor aanvang

TIME OUT: CULTURELE UITSTAPPEN VOOR VLUCHTELINGEN Als stadstheater voelen we een sterke nood om om te gaan met een toestroom van vluchtelingen in de stad. Onze core business is het produceren van theatervoorstellingen, maar vanuit de afdeling Publiekswerking zetten we (ook op andere manieren dan het maken van voorstellingen) in op het aanhalen van de banden met de stad, in al zijn geledingen. In overleg met opvanginitiatieven en vrijwilligersorganisaties die vluchtelingen opvangen en begeleiden, stelden we vast dat (culturele) vrijetijdsbesteding vaak weinig tot niet aan bod komt in opvanginitiatieven die werken volgens het bed-bad-brood-principe. Daarom coördineerde NTGent een project dat de eigen organisatie oversteeg, en een actieve kennismaking initieerde tussen burgers en vluchtelingen (volgens het principe van buddy’s) en het Gentse culturele veld. In eerste instantie wilden we ruimte creëren voor ontspanning en vrijetijdsbesteding van vluchtelingen die in Gent verblijven, om zo te komen tot onthaal en integratie door kunsten cultuurbeleving. Een wederzijdse kennismaking tussen vluchtelingen, burgers, cultuurhuizen met professionele werkers zoals publiekswerkers, docenten en gidsen (die op hun beurt uiteraard ook burgers zijn) vonden we daarbij erg belangrijk. We wilden tot nieuwe buddycombinaties komen maar ook bestaande combinaties versterken, en vluchtelingen ondersteunen in het bereiken van zelfredzaamheid zodat zij zich (op meerdere levensterreinen) kunnen bewegen in de stad waarin zij terecht gekomen zijn. De invulling van de activiteiten op het programma was flexibel in die zin dat we activiteiten ook aanpasten/organiseerden

naar aanleiding van specifieke wensen/behoeftes van deelnemers. Gaandeweg creëerden we een programma waarbij we (minstens) maandelijks een culturele activiteit aanboden aan burger- en vluchtelingenbuddy’s. Daarvoor maakten we afspraken met enerzijds culturele partners zoals bijvoorbeeld de Handelsbeurs, MSK, Museum Dr. Guislain, Les ballets C de la B, STAM, de Bijloke, de Centrale, de Educatieve Diensten van stad Gent (schoolhoeve de Campagne en de Wereld van Kina), LOD, Compagnie Cecilia en Vizit. Activiteiten op het programma waren o.a. concerten, rondleidingen, workshops, ateliers, het bijwonen van een voorstelling met inleiding en nagesprek met de makers, enz. Anderzijds verbonden we ons aan verschillende Gentse opvanginitiatieven, diensten en organisaties die vluchtelingen begeleiden. In totaal vonden zo zeventien activiteiten plaats, voor een 250-tal deelnemers. Op 22 december sloten we het project af met een feestmaaltijd in het NTGent café, gevolgd door de voorstelling De stressweg in NTGent Arca. Dit project werd gerealiseerd met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij, en liep van januari tot december 2017.

TIME OUT

NTGENT IN GENT \ EVEN PRAKTISCH St-Baafsplein 17, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Reep, Sint-Michiels, Kouter

Minnemeers 8, 9000 Gent | parking: Vrijdagmarkt

St. Widostraat 4, 9000 Gent | parkings: Vrijdagmarkt, Ramen, Sint-Michiels

Walpoortstraat 15, 9000 Gent | parkings: Zuid, Kouter, St. Pietersplein

check ntgent.be

Uw NTGent-ticket geldt op de dag van de voorstelling als vervoersbewijs heen en terug voor bussen en trams van De Lijn. De Park & Ride plaatsen in Gentbrugge, Flanders Expo en aan het St. Pietersstation laten u genieten van bus of tram. Zo kunt u de parkeerdrukte in de stad vermijden. Het nachtnet van De Lijn (tot 1u) brengt u veilig terug. Om uw reisweg te plannen surft u naar delijn.be/nl/routeplanner.

Dagelijks open van 10u ’s ochtends tot 20u op dagen zonder voorstelling en tot 3 uur na het vallen van het doek. Proef er de beste koffie of een theatraal glaasje bubbels, geniet er het gezelschap van acteurs en theaterliefhebbers of lees er in een aangenaam kader een krant, tijdschrift of goed boek. Elke weekdag bieden we u tussen 12u en 14u een gezond buffet aan. Regelmatig organiseren we onder de noemer Wuivend Riet een laagdrempelig programma met opkomend lokaal en muzikaal talent (zie www.facebook.com/wuivendrietntgent)

RUBRIEK

Het mooiste zonneterras van Gent in combinatie met heerlijke gastronomische gerechten, originele wijnen of Belgische bieren: het team van NTGent Foyer verwacht u elke dag behalve op maandag en dinsdag voor heerlijke bistrogerechten, Belgische klassiekers of voor de populaire brunchformule op zondag. Met het theaterarrangement boekt u een ticket in rang 1 en kunt u vooraf genieten van een goed getimed dinner zodat u op tijd naar de voorstelling kan. Reserveren kan via +32 9 225 01 01 of info@ticketsgent.be

GRAND HOTEL REYLOF Sandton Grand Hotel Reylof is het kroonjuweel van de tophotels in Gent. Een hotel dat u zal verrassen door de unieke samensmelting van authentiek en origineel design, comfort en luxe. Met een toprestaurant, mooie wellness en een prachtige binnentuin waar u tot rust kunt komen. Allemaal op een steenworp van het historische centrum van Gent. In samenwerking met NTGent geniet u er speciale tarieven in de charmekamers, en krijgt u er een welkomstdrankje bovenop! U boekt deze pormotie rechtstreeks in het hotel met vermelding ‘arrangement NTGent’ via +32 9 235 40 70. U kunt er ook genieten van een quick dinner formule in combinatie met een ticket in rang 1. Dit theaterarrangement boekt u via +32 9 225 01 01 of info@ticketsgent.be

NTGENT IN GENT \ JANUARI - JULI JANUARI WO 10 20:00 AMNES(T)IE €14-18 Action Zoo Humain | NTGent Arca | €14-18 ‘In vergelijking met Oostfronters zijn IS-strijders maar kleuters.’ Van en met Chokri & Zouzou Ben Chikha, Tom Dupont, Erwin Jans, Erik-Ward Geerlings, Bert Gabriëls, Dahlia Pessemiers-Benamar en Marijke Pinoy. WO 10 20:00 ARABISCHE NACHT De Roovers | NTGent Minnemeers | €14-22 Vijf prachtig gemonteerde monologen van Ronald Schimmelpfennig. De verbeelding is aan u. WO 10 20:00 URBAN PRAYERS NTGent & Victoria Deluxe NTGent Schouwburg | € 12-15 Thuiskomst van een stadstraject rond religie en gebedshuizen. Met Ademilola Oduwole, Yannick Tayou, Abou Dar Abbas, Lien Wildemeersch, Chris Thys, Frank Focketyn, Yasmin & Fedia Holail Mohamed, Cesar De Sutter en Gilles Vandecaveye. Yahya terryn regisseert. DO 11 20:00 ARABISCHE NACHT €14-22 DO 11 20:00 URBAN PRAYERS €12-15 ZA 13 20:00 AMNES(T)IE €14-18 ZA 13 16:00 DEBAT: MAG GOD NOG NTGent | NTGent Schouwburg | € 12 Debat met moderator Lisbeth Imbo naar aanleiding van haar gelijknamige boek over religie, uitgegeven bij Borgerhoff & Lamberigts . In het panel bisschop van Gent Luc Van Looy, wiskundige en filosoof Jean Paul Van Bendegem (VUB) en Ahmed Azzouz, islaminspecteur en -adviseur in Antwerpen. Aangevuld met stukjes uit de NTGent-voorstelling Urban Prayers en liederen van de Turks-Vlaamse zangeres Melike Tarhan (Sneeuw). ZA 20 20:00 HALKA (8+) Groupe Acrobatique de Tanger Theaterzaal Vooruit | €24-28 Een bijzondere ervaring met twaalf acrobaten, zangers en muzikanten die samen sollen

met de zwaartekracht. WO 24 20:00 DESPERADO Toneelhuis / Bart Meuleman NTGent Minnemeers | €14-22 Zwartgallige maar onweerstaanbare humor op tekst van Kas & de Wolf, in regie van Bart Meuleman. De vier pistoleros van dienst zijn Tom Dewispelaere, Kevin Janssens, Johan Van Assche en Marc Van Eeghem. DO 25 20:00 DESPERADO €14-22 VR 26 20:00 DESPERADO €14-22 ZA 27 20:00 DESPERADO €14-22 ZA 27 20:00 F/M/X PREM NTGent | NTGent Arca | €14-22 Uitgangspunt voor deze nieuwe voorstelling van Florian Fischer met Risto Kübar en Lien Wildemeersch is de roman Don Quixote (which was a dream) van Kathy Acker over de ongelijkheid tussen man en vrouw en bij uitbreiding over elke vorm van ongelijkheid. DI 30 20:00 F/M/X €14-22 WO 31 20:00 F/M/X €14-22 WO 31 20:00 ONDERWORPEN NTGent & Action Zoo Humain Theaterzaal Vooruit | €14-24 Theaterbewerking door Johan Simons en Chokri Ben Chikha van de gelijknamige roman van Michel Houellebecq. ‘Aan zo’n theaterervaring onderwerpen wij ons met plezier’ (De Standaard).

FEBRUARI DO 01 20:00 ONDERWORPEN €14-24 DI 06 20:00 HET KANAAL Muziektheater Transparant NTGent Minnemeers | €14-22 Migratie is van alle tijden, onze primaire reactie erop ook. Een tekst van Gaea Schoeters met liederen van Annelies Van Parys. WO 07 20:00 HET KANAAL €14-22 WO 07 20:00 F/M/X €14-22 DO 08 20:00 F/M/X €14-22 RUBRIEK

VR 09 20:00 F/M/X €14-22 VR 09 20:00 OOGST VAN DE WROK NTGent & Thalia Theater Vlaamse Opera Gent | €14-26 Over immigratie, en hoe daarmee om te gaan. Luk Perceval bewerkt en regisseert de beroemde roman van John Steinbeck. ZA 10 20:00 OOGST VAN DE WROK €14-26 ZA 17 20:00 INVISIBLE PREM kabinet k & HETPALEIS NTGent Minnemeers | €14-18 Een dansvoorstelling over loutering. En over hoe het leven toch steeds weer de bovenhand neemt, hoe dan ook. ZO 18 15:00 INVISIBLE €14-18 WO 21 20:00 INVISIBLE €14-18 WO 21 20:00 F/M/X €14-22 VR 23 20:00 INVISIBLE €14-18 VR 23 20:00 F/M/X €14-22 ZA 24 20:00 INVISIBLE €14-18 ZA 24 20:00 F/M/X €14-22 WO 28 20:00 MARX De Verwondering & Het Zuidelijk Toneel NTGent Minard | €14-22 Theatermonoloog van Stefaan Van Brabant met Johan Heldenbergh als Karl Marx. WO 28 20:00 1095 Kuiperskaai | NTGent Minnemeers | €14-18 Een satire en een klaagzang, een verhaal van blinde liefde en verraad, van catastrofe en de schoonheid die zich daartegen laat aftekenen. Nieuwe voorstelling van Lisaboa Houbrechts op tekst van Victor Lauwers.

MAART DO 01 20:00 MARX €14-18 DO 01 20:00 1095 €14-18 VR 02 20:00 MARX €14-22 VR 02 20:00 DUMAS / LADAME / DESADE Maatschappij Discordia | NTGent Arca | €14-22 Over het tragische leven van Marguerite Gautier, de dame met de camelia’s uit de gelijknamige roman van Alexandre Dumas fils. ZA 03 20:00 DUMAS / LADAME / DESADE €14-22 WO 07 20:00 SLAPEND RIJK 44

RUBRIEK

SKaGeN | NTGent Minnemeers | €14-22 Valentijn Dhaenens, Korneel Hamers, Clara Van den Broeck en Mathijs F Scheepers zoeken de weg van het geld. DO 08 20:00 SLAPEND RIJK €14-22 VR 09 20:00 DE SCHPOUNTZ Comp. Marius | NTGent Minnemeers | €14-22 Een onnozele farce en een ode aan de toneelspeler van Marcel Pagnol in 57 scènes en 34 personages, waarin het onbegrip tussen een jonge artiest met een dikke nek en een hardwerkende kleine middenstander tussen de roquefort en saucissen wordt beslecht. ZA 10 20:00 DE SCHPOUNTZ DI 13 20:00 HAMLET Theater Utrecht | NTGent Minnemeers | €14-22 Over familie en verlies. Een klassieker van Shakespeare in een actuele regie van de jonge Noor Espen Hjort. WO 14 20:00 HAMLET €14-22 ZA 17 20:00 WHITE ON WHITE Kunst/Werk | NTGent Minnemeers | €14-22 Choreograaf Marc Vanrunxt en danser Bahar Temiz over de maakbaarheid van het personage. WO 28 20:00 MENUET PREM NTGent | NTGent Minnemeers | €14-22 Liliane Brakema regisseert Chris Thys, Lien Wildemeersch en Bert Luppes in deze toneelbewerking van de gelijknamige succesroman van Louis Paul Boon. VR 30 20:00 MENUET €14-22 ZA 31 20:00 MENUET €14-22

APRIL DI 03 20:00 MENUET €14-22 VR 13 20:00 MENUET €14-22 ZA 14 20:00 MENUET €14-22 DI 17 20:00 MENUET €14-22 WO 18 20:00 MENUET €14-22 WO 18 20:00 KOOR €14-22 DO 19 20:00 KOOR €14-22 VR 20 20:00 KOOR €14-22 ZA 21 ntb URBAN MIRRORS NTGent & Victoria Deluxe | ntb | €12

Onze publiekswerking plaatst in dit spiegelproject een orgelpunt op ons stadstraject rond religie en gebedshuizen. ZO 22 ntb URBAN MIRRORS €12 VR 27 20:00 BARABAR Melike Tarhan | NTGent Schouwburg | €15 Nieuw muziekproject van de Turks-Vlaamse zangeres Meilke Tarhan: ‘SAMEN’. ZA 28 20:00 MENUET €14-22 ZO 29 20:00 MENUET €14-22 MA 30 20:00 MENUET €14-22

MEI WO 02 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ tg STAN & DE KOE | NTGent Arca | €14-22 Damiaan De Schrijver en Peter Van den Eede hernemen een legendarische voorstelling uit 1998. DO 03 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ €14-22 VR 04 20:00 MENUET €14-22 VR 04 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ €14-22 ZA 05 20:00 MY DINNER WITH ANDRÉ €14-22

JUNI DI 05 19:00 JR PREM FC Bergman & NTGent, Toneelhuis/Olympique Dramatique & KVS | Floraliënhal Gent €15-25 | Copresentatie met Vooruit Een spectaculaire locatievoorstelling voor een complexe en bijwijlen hilarische satire op het kapitalisme van William Gaddis. WO 06 19:00 JR €15-25 DO 07 19:00 JR €15-25 VR 08 19:00 JR €15-25 ZA 09 19:00 JR €15-25

Afgesloten op 15/12/2017. Alle weergegeven informatie is onder voorbehoud van wijzigingen in de loop van het seizoen. NTGENT.BE

Met deze digitale kaart kunnen deelnemers aan vrijetijdsactiviteiten in Gent punten sparen die recht geven op bijkomende voordelen en fijne extraatjes. UiTPAS-houders die in aanmerking komen voor het kansentarief krijgen tot 80% korting voor deelname aan een activiteit. Ook NTGent aanvaardt deze kaart bij alle voorstellingen (behalve bij zaalhuren). Meer info op www.uitingent.be/uitpas. Tickets met UiTPAS zijn enkel ter plekke te bekomen bij Tickets Gent. 45

Tickets Gent presenteert en commercialiseert de voorstellingen die NTGent in zijn thuisstad produceert en uitnodigt in het kader van zijn werking als stadstheater

Tickets voor NTGent bestel je bij Tickets Gent, ons bespreekbureau dat je bereikt via de doorgang rechts van het NTGent Café. Open van maandag tot vrijdag van 10u tot 18u, op zaterdag van 14u tot 18u en vanaf 1 uur voor aanvang van de voorstellingen aan de avondkassa. Gesloten op zondag. Online bestellen kan uiteraard altijd. ntgent.be | +32 9 225 01 01 | info@ticketsgent.be Op zoek naar een geschenk? Wij helpen je graag en geven het beste van onszelf: theater met alles erop en eraan. CADEAUBONNEN en TICKETARRANGEMENTEN met een diner in onze Foyer of Restaurant Lof, of zelfs met een OVERNACHTING in het Grand Hotel Reylof: het kan allemaal. Of geeft u liever een BOEK of een CD? Kijk even op ntgent.be en laat u verleiden. Tickets Gent verzorgt ook de ticketverkoop voor onder meer de Handelsbeurs, de Miry Concertzaal, Gent Festival van Vlaanderen, Film Fest Gent en events die via Ticketmaster te koop worden aangeboden.

NTGent wil een open huis zijn, toegankelijk voor iedereen. Een NTGent-productie bijwonen is – zo vinden we – een recht. Daarom maken we ons aanbod zo toegankelijk mogelijk. NTGent is rolstoeltoegankelijk, heeft een ringleiding voor doven en slechthorenden (tijdens seizoen 2017-2018 in Minnemeers), en voorziet bij sommige voorstellingen ook audiodescriptie, tolken Vlaamse gebarentaal, voelstoelen en/of boventiteling. Om u de beste service te kunnen bieden, vragen wij u om steeds alle relevante informatie te vermelden bij uw reservering. Meer info via: saartje.cauwenbergh@ntgent.be of +32 9 269 35 30

We voorzien audiodescriptie bij To Name Herstory op vrijdag 9/2. Audiodescriptie is een live beschrijving van wat er op scène gebeurt, bedoeld voor blinden en slechtzienden. Als je hiervan gebruik wenst te maken, dan kan je je ticket reserveren via VeBeS Gent: via het nummer 09 292 40 80 of via e-mail gent@vebes.be. VeBeS is een vereniging van blinden en slechtzienden, maar je hoeft geen lid te zijn van deze organisatie om gebruik te maken van dit aanbod.

NTGENT OP TOURNEE \ JANUARI - JULI GIF Den Haag (9, 10/01), Ieper (18/01) JR Schelle (22-31/03), Amsterdam (16-18/06) KOOR Den Haag (13/03), Antwerpen (5/04), Brugge (26/04) MENUET Den Haag (5/04), Aalst (7/04), Roeselare (9/04), Haarlem (11/04), Amsterdam (25, 26/04), Eindhoven (2/05), Oostende (5/05) ONDERWORPEN Maastricht (24/04) OOGST VAN DE WROK Brugge (26/01), Tilburg (30/01), Hasselt (31/01), Groningen (2/02), Brussel (6, 7/02), Antwerpen (8/02), Rotterdam (13/02)

CHECK NTGENT.BE VOOR MEER INFO

COLOFON

LEES DIT MAGAZINE ONLINE VIA ISSUU.COM/NTGENT

redactie Pablo Fernandez Alonso | Nele Buyst | Dirk Crommelinck | Benny D’haeseleer | Caroline Eliano Koen Haagdorens | Steven Heene | Koen Van Caekenberghe (coördinatie & eindredactie) fotografie Johan Jacobs (cover & affichebeelden) | Jules August (corporate photography) vormgeving Chilli (Hannah De Jonghe, Frederik Vanderfaeillie) verantwoordelijke uitgever Pablo Fernandez Alonso | Sint-Baafsplein 17, 9000 Gent U ontvangt deze publicatie op basis van klantgegevens van NTGent. Wenst u dit niet, laat het ons dan weten via info@ntgent.be 47

NTGent magazine januari-februari 2018 jaargang 15 #16 december 2017

PB-PP BELGIE(N)-BELGIQUE

Verschijnt 6x per jaar in februari, april, mei, augustus, oktober, december Afgiftekantoor Gent X | P209538 Afzendadres | Pablo Fernandez Alonso, St-Baafsplein 17, 9000 Gent