kinhphapv

ÑOAØN TRUNG COØN NGUYEÃN MINH TIEÁN dòch vaø chuù giaûi

KINH PHAÙP BAÛO ÑAØN HAÙN – VIEÄT

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO

6

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

LÖÔÏC TÖÏ (Nguyeân vaên chöõ Haùn cuûa sa moân Thích Phaùp Haû i ñôøi nhaø Ñöôøng soaïn)

Ñ

aïi Sö teân Hueä Naên g, cha hoï Lö, teân huùy laø Haønh Thao. Ngöôøi meï hoï Lyù, sanh ra Sö nhaèm giôø Tyù, ngaøy muøng taùm, thaùn g hai, naêm Maä u Tuaá t, nieân hieä u Trinh Quaùn thöù 12.1 Khi aáy, haøo quang chieáu saùng leâ n khoâng trung, muø i höông laï toûa lan ñaà y nhaø . Ñeán taûng saùng, coù hai vò taêng laï maët ñeán vieáng, noùi vôùi ngöôøi cha raèng: “Khuya nay oâng vöøa sanh quyù töû, chuùng toâ i ñeán ñaây laø ñeå ñaët teân cho chaù u beùù.

OÂng neân ñaë t tröôùc laø chöõ Hueä (惠), sau laø chöõ Naêng (能).”

Ngöôø i cha hoû i: “Vì sao ñaë t teân laø Hueä Naêng?” Hai vò taêng ñaù p: “Hueä, nghóa laø ñem Phaù p maø boá thí cho chuùng sanh; Naêng, nghóa laø ñuû söù c laøm neân Phaät söï.”

Hai ngöôøi noùi roà i ra ñi, chaúng bieát ñi ñaâ u.

Sö khoâng duøng söõa meï, ñeâm ñeâ m coù thaàn nhaân nuoâi baèng nöôùc cam-loä.2 Khi lôùn leân, tuoåi vöø a hai möôi boán, Ngaø i nghe kinh Kim Cang maø ngoä ñaï o, môù i ñeán nuùi Hoaøng Mai 3 caàu ñaïo, ñöôïc Nguõ Toå nhaän cho laø ñöôïc. Nguõ Toå troïng taøi cuû a Sö, trao y baùt 4 vaø truyeàn phaù p, cho noái ngoâ i Toå. Luùc aáy laø naêm ñaàu 1 Töù c laø naê m 638, ñôøi Ñöôøng Thaùi Toâng.

2

Nöôùc ngoï t vaø thôm cuûa caù c vò tieân nhaân, töông truyeàn laø coù theå giuùp ngöôøi ñöôï c soá ng laâ u, khoâng beänh taä t.

3 Taï i phía taây baé c huyeä n Hoaøng Mai, tænh Hoà Baé c ngaøy nay, laø nôi Nguõ Toå Hoaè ng Nhaãn ñang giaûng phaùp.

4 Y baùt laø aùo maë c vaø bình baùt ñeå ñöï ng côm cuû a ngöôøi tu haønh. Thieà n toâng laáy y baùt laø m bieåu hieän cho söï noá i phaù p giöõ a thaày vaø troø. Y baùt ngaø y xöa ñöôï c chính ñöùc Phaä t truyeàn

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

7

nieân hieäu Long Soù c.1 Ngaøi veà phöông Nam aån naù u trong 16 naêm, mang hình töôùng cuû a ngöôøi theá tuïc. Qua naêm ñaà u nieân hieäu Nghi Phuïng,2 nhaèm ngaøy muøn g taùm thaùng gieân g, Ngaøi gaë p phaùp sö AÁn Toâng cuøng luaän baøn nhöõng yù nghóa cao sieâu huyeàn dieä u. AÁn Toân g tænh ngoä, hôï p vôùi yù Ngaøi. Ngaø y raèm thaùng aá y, phaù p sö AÁn Toâng nhoù m hoï p boán chuùng, 3 laø m leã xuoáng toùc cho Ngaøi. Ngaøy muøng taùm thaùng hai, Phaùp sö laïi nhoùm hoïp caùc vò danh ñöù c, laø m leã truyeàn giôùi cuï tuù c.4 Caùc vò truyeàn giôù i coù ngaøi Trí Quang Luaät sö ôû Taây Kinh (Tröôøng An) laøm Thoï giôùi sö, ngaø i Hueä Tónh Luaä t sö ôû Toâ Chaâ u laøm Yeát -ma, ngaøi Thoâng ÖÙng Luaät sö ôû Kinh Chaâ u laø m Giaù o Thoï, ngaøi Kyø -ñala Luaät sö ôû Trung Thieân Truùc 5 laøm Thuyeá t Giôùi, ngaøi Maät ña Tam Taïng ôû nöôùc Taâ y Truùc 6 laøm Chöùng Giôù i. Giôùi ñaøn naøy laø do ngaø i Caà u-na Baït -ñaø-la Tam Taïng hoà i trieà u Löu Toáng 7 saùng laä p, coù döïng bia ñeà raèng: “Sau naøy seõ coù vò Boà -taùt hieän thaân ngöôø i phaø m8 maø thoï giôùi nôi ñaây ”. Laï i nöõa, naêm ñaà u nieân hieä u Thieân Giaùm nhaø Löông,9 Trí Döôï c phaùp sö töø nöôùc Taây Truùc vöôï t bieån sang ñaây, mang theo moä t caây Boà -ñeà beân xöù aá y maø troàng keá beân ñaøn naø y, cuõng coù noù i raèng: “Veà sau, khoaûng 170 naê m nöõa,10 seõ coù vò Boà -taùt hieän thaân ngöôøi

laï i cho ngaøi Ca-dieá p laøm Toå thöù nhaát ôû AÁn Ñoä . Ñeán Boà -ñeà Ñaï t-ma laø Toå thöù 28 thì sang Trung Hoa maø laøm Toå thöù nhaá t cuû a Thieàn toâng Trung Hoa, roài truyeà n ñeá n Luï c Toå laø ñôøi thöù 6 thì thoâi khoâng truyeà n nöõ a.

1 Töù c laø naê m 661, Taân Daä u, nhaèm ñôø i vua Ñöôø ng Cao Toâng.

2 Töù c laø naê m 676, Bính Tyù , cuõ ng ñôøi vua Cao Toâ ng nhöng söûa ñoå i nieân hieäu.

3 Xuaát gia hai chuùng : tyø -kheo, tyø-kheo ni; taï i gia hai chuù ng : cö só nam, cö só nöõ .

4 Laø 250 giôùi cuû a vò tyø -kheo.

5 Trung Thieâ n Truù c töù c laø mieàn Trung AÁn Ñoä.

6 Taâ y Truùc cuõng laø moät teân goï i khaùc cuû a AÁ n Ñoä .

7 Töù c vua Toá ng Löu Duï (420 – 478).

8 Nguyeâ n vaên laø “nhuïc thaân Boà-taùt” 9 Töù c laø naê m 502, ñôøi vua Löông Voõ Ñeá .

10 Khoaûng thôø i gian tieâ n ñoaùn naøy laø töø naê m 502, öùng ñeán naêm 676 quaû ñuùng nhö thaä t.

8

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

phaø m maø khai dieãn phaùp Thöôïng thöøa 1 döôùi coäi caây naø y, ñoä cho voâ soá chuùng sanh, laø vò Phaù p chuû chaân truyeàn taâ m aán cuûa Phaä t vaä y.”

Trong phaù p hoä i naøy, Ngaøi chính thöùc caï o boû raâu toùc, thoï giôùi tyø -kheo, vaø vì boán chuùng maø khai thò phaù p Ñaïi thöøa Ñoán giaù o,2 moïi vieäc ñeàu y nhö nhöõng lôøi döï baù o töø tröôùc.

Muøa xuaân naê m sau, Ngaøi töø giaõ boán chuùng maø veà chuø a Baû o Laâ m ôû Taø o Kheâ . AÁn Toâng phaù p sö vaø caû hai giôù i taêng tuïc theo tieãn chaân coù tôùi treân ngaøn ngöôø i, thaú ng ñeán taän Taø o Kheâ. Khi aá y, Thoâng ÖÙng Luaät sö ôû Kinh Chaâu vôùi vaøi traêm ngöôøi tu hoïc cuøng veà nöông theo Ngaøi. Ngaø i ñeán Baûo Laâ m, Taøo Kheâ , thaáy nhaø cöûa thaá p heï p, chaúng ñuû cho boán chuùng aên ôû. Muoán môû roäng ra, Ngaøi lieàn ñeán gaëp moät ngöôøi trong laøng laø Traàn AÙ Tieân maø noùi raèng: “Laõ o taêng muoá n ñeán thí chuû,3 caàu xin moät choã ñaá t ñeå traûi caùi toïa cuï, 4 khoâng bieát coù ñöôïc chaêng?” AÙ Tieân hoûi: “Toïa cuï cuûa Hoøa thöôï ng roäng chöøng naøo?” Toå Sö ñöa toïa cuï ra cho xem. AÙ Tieân ñoà ng yù. Toå Sö laáy toï a cuï giuõ ra moät caùi, toûa roäng phuû heá t caû vuø ng Taøo Kheâ, coù boán vò thieân vöông hieän thaân ngoài nôi boán goùc. Ngaø y nay, ôû caûnh chuøa aáy coù nuù i Thieân Vöông, laø nhaân chuyeän naøy maø ñaë t teân. AÙ Tieân nhìn thaá y lieàn noùi: “Nay toâi ñöôïc bieát phaù p löïc cuûa hoø a thöôïng thaä t laø roäng lôùn; coù ñieàu, moà maû toå tieân nhaø toâi töø tröôùc ñeán nay ñeàu ôû taï i ñaát naøy. Neáu veà sau coù caát chuøa döïng thaùp, xin ñöøng huûy hoaïi, coøn ngoaøi ra xin cuùng döôøng caû ñeå maõ i maõ i duøng laø m ngoâi Tam Baû o. Nhöng ñaá t 1

Phaùp Thöôïng thöø a, töùc laø phaùp Ñaïi thöøa. ÔÛ ñaây chæ cho phaùp moân Ñoán ngoä maø Luï c Toå veà sau xieån döông.

2 Nguyeâ n vaên laø “giaùo ngoaï i bieät truyeà n”, töùc laø Phaùp chæ truyeàn rieâng beâ n ngoaø i phaàn vaên töï cuûa kinh ñieån.

3 Thí chuû : ngöôøi ñem taøi vaät maø boá thí cho keû khaùc. Thöôøng duø ng ñeå chæ nhöõng ngöôøi cuùng döôøng cho Tam Baû o, coù nôi cuõng goïi laø ñaøn vieä t.

4 Taá m vaû i nhoû may laïi duøng ñeå ngoà i thieàn, thaày taêng ñi ñaâu cuõng mang theo.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

9

naøy laø maï ch ñeán cuûa sanh long, baïch töôïng,1 chæ coù theå laøm baèng beân treân, chöùù khoâng neân laøm baèng phía döôùi.” 2 Theo lôøi AÙ Tieân , moïi söï kieán thieát, xaâ y döïng veà sau ñeàu tuaân thuû nhö vaäy.

Moät hoâm , Toå Sö ñi daï o chôi ñeán moät choã caûnh vaät toát töôi, coù suoái nöôùc, non cao, lieàn döøng nghæ laïi ñoù, beøn thaønh moät nôi lan-nhaõ,3 coù caû thaûy 13 caûnh nhö vaäy, ngaøy nay goïi laø Hoa Quaû Vieän. Coøn teân goï i ñaï o traøng Baû o Laâm laø do tröôùc ñaâ y ngaøi Trí Döôïc Tam Taïng nöôù c Taây Truùc, khi töø Nam haûi qua cöûa Taøo Kheâ , laáy tay voác nöôùc maø uoán g thaáy thôm vaø ngon, laáy laøm laï maø baûo moân ñoà cuûa mình raèng: “Nöôùc naøy vôù i nöôù c beân Taây Thieân4 khoâng khaùc gì. Treân nguoàn suoá i naøy aét coù thaéng ñòa, caát chuøa leân raát toát”. Lieàn laàn theo doøng suoái maø ñi leân nguoàn, thaáy boán beà non nöôù c quanh co, ñeøo ñoäng toá t laï , khen raèng: “Thaät khoâng khaù c gì nuù i Baû o Laâm beân Taâ y Thieân!” Lieàn noù i vôùi cö daân thoân Taøo Haà u raèng: “Nôi ñaây neân caá t moä t ngoâ i chuøa. Sau naø y chöøng moät traêm baûy chuïc naêm nöõa, seõ coù phaù p baû o voâ thöôïng ñöôï c dieãn giaûng ôû ñaây, keû ñaéc ñaï o nhieà u voâ keå, neân ñaë t hieä u laø Baû o Laâm .”5 Quan Muïc Thieà u Chaâ u thuôû aáy laø Haàu Kính Trung ñem lôøi aá y soaïn tôø bieå u taâ u leân trieàu ñình, nhaø vua chuaån lôøi xin, ban cho taám bieån ñeà laø Baû o Laâm, bôû i ñoù maø thaønh moä t ngoâi chuøa to lôùn. Vieäc aáy baét ñaà u töø naêm thöù 3 nieân hieäu Thieân

1

Chæ ñòa theá nuùi Nam Hoa, caùch phía Nam huyeän Khuù c Giang 60 daë m, chaïy daø i ñeán Taøo Kheâ .

2 Nguyeâ n vaên laø chæ neân “bình thieân”, khoâng neâ n “bình ñòa”, nghóa laø caát nhaø löïa theo theá nuù i: heã caát ôû choã cao thì laø m thaáp xuoá ng, caát ôû choã thaá p thì laø m cao leâ n, khieá n cho noù c nhaø baèng nhau ôû phía treân trôøi; chôù khoâ ng xeû nuù i ñaùnh ñaù , cho baèng nhau ôû phía döôù i ñaát ñöôï c, vì e hö long maïch cuûa nuù i.

3 Lan-nhaõ, phieân aâm tieáng Phaï n, vieá t troïn chöõ laø A-lan-nhaõ (Ārinya), cuõ ng vieá t : Lan thaát, töùc laø nôi yeân vaéng, thanh tònh, chæ caûnh chuøa chieàn noùi chung.

4 Taâ y Thieâ n, cuõ ng laø teâ n khaùc chæ AÁ n Ñoä .

5 Baûo Laâm: khu röø ng quyù, yù noùi ngöôø i ñaéc ñaï o seõ nhieà u nhö caâ y trong röø ng vaäy.

10

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Giaùm.1 Tröôùc chuøa coù moä t caùi hoà lôùn, thöôøng coù moät con roàng noåi leân, thaân hình to lôùn quaán quanh, laøm haïi caây coái trong röøng. Moä t ngaø y kia, noù hieän hình raát lôùn, quaã y ñaï p soùng daäy traøn leân, maây möa muø mòt, khieán taêng chuùng ñeàu sôï haõ i. Toå Sö ra naï t con roàng raèng: “Ngöôi chæ hieän ñöôï c hình lôùn, chaúng hieän ñöôïc hình nhoû . Neá u laø roàng thaàn bieán hoùa ñöôïc, leõ ra neân töø nhoû thaønh lôùn, töø lôùn thaønh nhoû ñöôïc môù i phaû i.” Ngaø i noù i xong, con roàng aá y lieàn laën ngay xuoáng, giaây laâ u hieän leân thaân hình raá t nhoû beù, nhaûy nhoùt treân maët hoà.

Toå Sö môû bình baùt ra, hoû i raèng: “Ngöôi coù daùm nhaûy vaø o caùi baùt cuû a laõ o taêng ñaây khoâng?”

Con roàng beøn löôïn quanh, roà i chaä p chôøn ñeán tröôùc Toå Sö, Ngaøi laáy caùi baùt uùp laïi, con roàng chaún g cöïa quaäy gì ñöôïc nöõa .

Sö lieàn mang baùt trôû leân chuøa , thuyeá t phaùp vôù i roàng. Roàn g beøn thoaù t xaùc maø ñi, boû laï i boä xöông daø i chöøng baûy taác; ñaà u, ñuoâ i, söøng, chaân ñeàu ñuû caû, töông truyeàn laø vaãn ñeå ôû cöûa chuøa. Sau naøy, Toå Sö sai laáy ñaá t ñaù laá p caùi hoà aá y, ngaøy nay ôû tröôùc ñeàn, phía beân traùi coù caây thaù p saé t, töùc laø choã ñoù vaäy.

1

Töù c laø naêm 504, ñôø i vua Löông Voõ Ñeá.

14

Dòch nghóa:

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

1. Ñaï o maà u nhieä m huyeàn dieä u chaúng theå nghó baø n, chæ keû queân lôø i, ñöôïc yù , môù i hieå u ñöôï c roõ raøng. Cho neân Theá Toân phaâ n hai choã ngoà i ôû tröôù c thaù p Ña Töû1 maø môøi ñöù c Cadieá p ngoài, Ngaø i caàm ñoù a hoa ôû treân hoäi Linh Sôn ñöa ra, duy chæ coù Ca-dieáp hieå u yù Ngaøi, ñoù cuõng nhö laø löû a tieá p noái löû a, ñem taâ m aán vaø o taâm. Ñaï o Thieà n töø phöông Taâ y2 truyeà n thöø a 28 ñôø i,3 tôù i Boà -ñeà Ñaï t-ma qua phöông Ñoâ ng laø m Sô Toå , chæ thaúng vaø o taâ m ngöôø i, thaáy taùnh thaønh Phaä t.4 2. Coù ngaøi Hueä Khaû Ñaïi sö,5 nghe phaùp cuû a Ñaït-ma thôøi ngoä nhaä p, suïp laïy ba laï y, 6 ñaéc ñaïo thaâm saâ u nhö ñeán taän xöông tuûy, nhaän y baù t noái doøng laøm Toå thöù hai, truyeàn laïi moái ñaïo cuû a Sô Toå, môû roäng chaùnh toâng, daà n xuoáng tôù i Toå thöù ba laø Taêng Xaùn , Toå thöù tö laø Ñaï o Tín, Toå thöù naêm laø Hoaèng Nhaãn.7 Trong chuùng hoäi theo Nguõ Toå , soá cao taêng caû thaûy laø baûy traêm, duy coù vò cö só Phuï Thung8 nhaân moät baøi keä maø ñöôïc trao y baùt laøm Toå ñôøi thöù saù u. Veà mieàn Nam aån daä t trong möôøi maáy naêm, moät ngaø y kia Toå Sö gaë p phaùp sö AÁn Toâng, nhaân thuyeá t lyù “chaúng phaûi gioù laø m chuyeån ñoäng laù phöôùn”,9 Toå Sö môùi khai môû chaùnh kieán cho AÁn Toâng. Töø

1

Thaùp Ña Töû taï i thaø nh Vöông-xaù, ngöôø i ta xaâ y ñeå kyû nieä m moät ngöôø i tröôû ng giaû ñoâng con (30 ñöù a con vöø a trai vöø a gaùi) nhöng boû gia ñình con caùi ñi tu, thaøn h Phaä t Bích Chi. 2 ÔÛ ñaây chæ AÁn Ñoä .

3 Töø Toå Ca-dieáp truyeàn ñeá n Toå Ñaït-ma laø 28 ñôø i.

4 “Tröïc chæ nhaân taâ m, kieá n taùnh thaønh Phaät”. Taùnh ôû ñaâ y laø töï taùnh, voá n trong saïch khoâng nhieã m oâ. Thaáy taùnh aáy thì thaønh Phaät, laø baäc giaùc ngoä.

5 Nhò toå laø ngaø i Hueä Khaû .

6 YÙ noùi caû ba nghieä p (thaân, mieäng vaø yù) ñeàu qui kính.

7 Ngaøi Hoaè ng Nhaãn ôû nuù i Hoaø ng Mai, neân cuõ ng goï i laø toå Hoaø ng Mai. 8 Phuï (負) laø mang, vaùc, gaùnh naë ng. Thung (舂) laø nghieà n, giaõ cho naù t. Luïc toå Hueä Naê ng khi môùi vaø o chuøa ñaõ töøng vaùc ñaù, gaù nh cuûi, giaõ gaïo... neân nhaân ñoù maø thaø nh teâ n.

9 Chuyeä n coù ghi ñuû trong Kinh naøy.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

15

ñoù, Ngaø i caé t toùc, leân ñaøn, öùng lôøi huyeàn kyù cuûa Baït -ñaø -la,1 khai môû phaù p moân taïi chuøa Ñoâng Sôn. Vi Söù quaân 2 nhôø Haû i Thieàn 3 sao luïc nhöõng lôøi cuûa ngaø i, laáy teân laø Phaùp Baûo Ñaøn Kinh.

3. Ñaïi sö baé t ñaà u giaûng phaù p ôû thaønh Nguõ Döông,4 sau ñeán Taø o Kheâ, 5 ôû ñoù thuyeát phaù p trong 37 naêm. 6 Nhöõng keû thaám muøi cam-loä, nhaäp thaùnh sieâu phaøm chaúng bieát bao nhieâ u maø keå. Nhöõng keû ngoä Phaät taâ m toâng,7 vieä c laøm vaø choã hieåu phuø hôï p vôù i nhau,8 laø m ngöôøi ñaïi tri thöùc, teân tuoå i ñöôïc ñöa vaøo Truyeàn Ñaêng Luï c 9 thôøi coù Nam Nhaïc, 10 Thanh Nguyeân, 11 truyeàn laï i cho caùc ngaø i Maõ Toå, 12 Thaï ch Ñaàu, 13 cô trí vieân minh, huyeàn phong14 daäy ñoäng, laïi truyeàn xuoáng caùc vò Laâm Teá,15Quy Ngöôõng,16 Taø o Sôn,17 Ñoäng Sôn,1 Vaân Moân, 2 1 2 3 4 5 6

Töù c laø Caàu-na Baït-ñaø -la Tam Taïng. Xem baøi Löôïc töï tröôùc.

Chæ quan thöù söû Thieàu Chaâu hoï Vi, teâ n Cöù. Ñuùng ra laø Phaùp Haûi Thieà n sö, ñeä töû cuûa Luï c toå.

Laø tænh Quaû ng Ñoâ ng ngaøy nay.

Thuoäc phuû Thieàu Chaâ u.

Töø nieân hieäu Nghi Phuïn g thöù nhaát ñôøi nhaø Ñöôøng (676), cho ñeán nieân hieä u Tieân Thieân thöù 2 (713).

7 Töù c laø Thieàn Toâ ng 8 Haønh giaûi töông öng, nghóa laø choã hieåu bieát vôùi choã mang ra thöïc haø nh ñeàu phuø hôïp vôùi nhau, khoâng coù gì maâu thuaãn.

9 Boä saù ch ba möôi quyeå n do Ngoâ Taê ng Ñaï o bieâ n soaï n, cheù p teâ n 43 vò danh taê n g.

10 Nam Nhaïc Hoaøi Nhöôï ng – 南嶽懷讓 (677-744) Töùc Nhöôïng Thieà n sö, hay Hoaøi Nhöôïng Thieà n sö.

11 Thanh Nguyeân Haønh Tö – 青原行思 (660-740) Töùc laø Tö thieà n sö, theo haà u haï Luïc Toå raá t laâu, nhôø vaä y ñaéc troïn phaùp “Voâ ba tî” (nghóa laø khoâng coù hình tích, nhö khoâng coù choùt muõi coù theå naém ñöôï c).

12 Maõ Toå Ñaïo Nhaá t, 馬祖道一 (709-788), ñeä töû ngaøi Nam Nhaï c Hoaøi Nhöôïng.

13 Thaïch Ñaà u Hy Thieân, 石頭希遷 (700-790), ñeä töû ngaøi Thanh Nguyeân Haø nh Tö. Ngaø i caát am taïi ñaà u hoøn ñaù nôi phía ñoâng Chuøa Haønh Sôn.

14 Phong hoùa huyeàn dieäu.

15 Laâ m Teá Nghóa Huyeà n 臨 濟 義 玄 (? – 866/867) Toå khai doøng thieà n Laâ m Teá, moân ñeä xuaát saéc nhaát cuûa Thieàn sö Hoaøng Baù Hi Vaä n.

16 Töù c laø Quy Sôn Linh Höïu 潙 山 靈 祐 (771–853) vaø Ngöôõng Sôn Hueä Tòch 仰 山 慧 寂 (807–883), hai vò khai saù ng cuûa Quy Ngöôõng Toâ ng.

17 Taøo Sôn Baû n Tòch 曹山本寂 (840-901), Toå thöù hai cuûa Toâ ng Taøo Ñoäng.

16

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Phaùp Nhaõn 3 hieån hieän cao voï i, ñaïo ñöùc toùt vôøi, moân ñinh cao hieån, môû daãn anh linh naïp töû, 4 phaán chí xung ñoäng cöûa huyeàn, moät cöûa vaøo saâ u, naêm phaù i ñoàng nguoàn, traûi khaé p loø ñe,5 quy moâ roäng lôùn. Nguyeân caùi cöông yeáu cuû a naê m nhaø 6 keå treân ñaây ñeàu do ôû Ñaøn Kinh maø ra.

4. Ñaøn Kinh laø lôøi giaûn yeá u maø nghóa roäng traûi, lyù roõ raøng, vieäc töôøng taän, ñuû caû voâ löôïng phaùp moân chö Phaä t; moãi phaù p moân laïi ñuû caû voâ löôïng dieä u nghóa; moã i dieäu nghóa laïi phaù t huy voâ löôïng dieäu lyù cuû a chö Phaät. Töù c laø laàu caùc cuû a ñöùc Di-laëc,7 töùc laø loã chaân loâng cuûa ngaøi Phoå Hieàn. 8 Ai kheù o vaøo, lieàn ñoàng vôù i Thieän Taøi, trong moä t giaây nghó maø coù troïn ñuû coâng ñöùc, ngang vôùi Boà-taùt Phoå Hieàn, ñoàng vôùi chö Phaät.

5. Tieác moät ñieà u laø Ñaøn Kinh bò ngöôøi sau löôïc boû quaù nhieà u, chaúng neâ u ñöôï c yù ñaïi toaøn cuûa Luïc Toå. Ñöùc Dò naøy khi tuoå i nhoû thöôøng ñöôïc thaáy baûn vaên xöa, töø ñoù veà sau tìm kieá m khaé p nôi hôn ba möôi naêm maø chaúng ñöôï c. Gaàn ñaây, nhôø ngaøi Thoân g Thöôïn g nhaân9 tìm thaáy toaøn vaên , beøn khaéc baûn in laï i taïi Höu Höu Thieàn am beân nöôùc Ngoâ , vôùi caùc vò thaéng só10 cuøng nhau söû duïng.

1 Ñoäng Sôn Löông Giôùi 洞山良价 (807-869), Toå thöù nhaá t Toâng Taøo Ñoäng.

2

Vaân Moâ n Vaên Yeån 雲 門 文 偃 (864-949) Thieà n sö khai saùng toâ ng Vaân Moân. Ngaøi laø ñeä töû cuûa Tuyeá t Phong Nghóa Toàn vaø laø thaày cuûa nhieàu vò ñaï t ñaïo nhö Höông Laâm Tröø ng Vieãn, Ñoä ng Sôn Thuû Sô, Ba Laê ng Haï o Giaùm v.v..

3 Phaùp Nhaõn Vaên Ích 法 眼 文 益 (885-958) Thieà n sö khai saùng toâng Phaùp Nhaõn. Ngaøi laø ñeä töû cuûa Thieàn sö La Haù n Queá Saâm vaø laø thaày cuûa Quoác sö Thieân Thai Ñöùc Thieà u vôùi 63 vò ñaït ñaï o khaùc.

4 Naïp töû : ngöôøi maë c aùo vaù, chæ keû tu haønh nhaø Phaät.

5 ÔÛ ñaây ví cöû a thieàn ñaø o luyeä n nhaân taøi nhö loø löûa vôùi buùa ñe reø n ñuù c neân duïng cuï.

6 Töù c laø naê m toâng phaùi vöø a keå: Laâ m Teá , Quy Ngöôõn g, Taø o Ñoän g, Vaâ n Moân, Phaùp Nhaõn.

7 Ñöùc Di-laëc môû cöûa laà u caùc taï i vöôøn Ñaïi Trang Nghieâm cho Thieän Taøi Ñoàng töû vaøo maø nhaäp ñaïo.

8 Phoå Hieàn Boà-taùt thò hieän caùc loã chaân loâ ng trong cô theå toûa ra aù nh kim quang, hoùa thaønh voâ löôïng Phaät, Boà-taùt, nhaân ñoù maø tieá p ñoä chuù ng sanh.

9 Thöôï ng nhaâ n: tieá ng toân xöng ngöôø i tu haøn h coù ñöù c trí vaø thaéng haïnh.

10 Danh xöng toâ n kính ñoái vôùi nhöõng ngöôø i nghieâm trì giôùi luaä t.

17 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Chæ öôùc mong chö vò môû saù ch naøy ra, ñöa maét xem lieàn thaún g ñeán bieån trí tueä Ñaïi Vieân giaùc, noái vôù i tueä maïng voâ cuøng cuû a chö Phaät, Toå. Nhö vaäy laø chí nguyeän cuûa toâi ñöôïc vieân maõn.

Thaùng hai naêm Canh Daàn

Nieâ n hieäu Chí Nguyeâ n thöù 271 Tyø-kheo Ñöù c Dò Kính caån ñeà töïa.

1

Ñôøi Nguyeâ n Thuûy Toå , naêm Canh Daàn nhaèm vaøo döông lòch laø naêm 1290.

35

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

 VIEÄT VAÊN

PHAÅM THÖÙ I

NGUYEÂN DO HAØNH TRAÏNG

Thuôû aáy, Ñaïi sö ñeán chuøa Baûo Laâm,1 quan Thöù söû hoï Vi ôû Thieàu Chaâ u cuøng caùc thuoäc vieân vaøo nuùi thænh, Sö lieàn khai duyeân thuyeá t phaù p ôû giaûng ñöôøng nôi Chuø a Ñaïi Phaïm trong thaønh. Sö leân toøa, quan Thöù söû vaø thuoäc vieâ n hôn ba möôi ngöôøi; taêng ni, cö só,2 ñaïo só,3 hôn ngaøn ngöôøi, ñoàn g laø m leã, xin nghe ñieà u coát yeáu cuûa phaù p Phaä t. Ñaï i sö noù i vôù i chuùng raèng: “Chö thieän tri thöùc! Töï taùnh Boà -ñeà voán thanh tònh, chæ duøng taâm naøy laø ñuû thaønh Phaä t.4 “Chö thieän tri thöùc! Haõy nghe nguyeân do ñaé c Phaùp cuûa Hueä Naêng naø y. Cha Hueä Naêng queâ ôû Phaï m Döông, 5 laøm quan bò giaùng, ñaøy ra xöù Laõnh Nam laøm daân thöôøng ôû Taân Chaâ u. Thaân phaän khoâng may, cha laï i maát sôùm, meï giaø coâi cuùt. Meï con dôø i qua xöù Nam Haû i,6 ñaéng cay ngheø o thieáu, baùn 1 Töùc laø chuø a Nam Hoa ôû Taøo Kheâ.

2 Cö só: Nhöõng ngöôøi tu Phaä t taïi gia.

3 Nhöõ ng ngöôøi theo Ñaïo giaù o, töù c laø Laõo giaùo.

4

Chaân taâ m cuûa chuùng sanh vôùi taâm Phaät ñoàng theå nhö nhau, khoâ ng khaùc bieät. Heá t meâ laø Phaä t, coøn meâ laø chuù ng sanh.

5 Huyeä n Phaïm Döông, ngaøy nay thuoäc tænh Tröï c Leä.

6 Quaä n Nam Haûi, nay thuoäc tænh Quaû ng Ñoâ ng.

36

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

cuûi ôû chôï.

“Khi aáy coù moät ngöôøi khaùch mua cuû i, baûo mang ñeán nhaø.

Khaùch nhaän cuûi, Hueä Naêng ñöôïc tieàn, lui ra ngoaø i cöûa, chôï t nghe moät ngöôøi tuïng kinh. Hueä Naêng thoaùng nghe lôøi kinh, taâm lieàn khai ngoä, beøn hoûi xem khaùch tuïn g kinh gì. Khaùch ñaù p: ‘Kinh Kim Cang.’ Laïi hoûi: ‘Ngaøi hoïc Kinh aáy ôû ñaâu?’

Khaùch ñaùp raèng: ‘Toâi töø chuø a Ñoâng Thieàn, huyeän Hoaøng Mai, Kyø Chaâu laïi ñaây. Chuøa aáy laø nôi Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn Ñaï i sö ñang giaù o hoù a, moân ñoà hôn ngaøn ngöôø i. Toâi ñeán ñoù leã baùi, nghe giaûng vaø thoï trì Kinh naøy . Ñaï i sö vaãn thöôøng khuyeân ngöôøi xuaát gia, taïi gia thoï trì Kinh naøy, seõ töï thaáy taùnh thaønh Phaät.’ Hueä Naêng nghe lôø i aáy , laïi cuõng nhôø ñôøi tröôùc coù duyeân, neân ñöôïc ngöôøi giuùp cho möôøi löôïng baïc, baûo duøng caáp döôõng cho meï giaø, laïi khuyeân neân qua huyeän Hoaøng Mai tham leã Nguõ Toå. Hueä Naêng saé p ñaë t cho meï xong, lieàn töø giaõ maø ñi. Chöa ñaày moät thaùng ñaõ ñeán Hoaøng Mai, leã baù i Nguõ Toå. Toå hoûi raèn g: ‘Nhaø ngöôi laø ngöôøi phöông naø o? Muoán caà u vieäc chi?’ Hueä Naêng thöa: ‘Ñeä töû laø daân Taân Chaâu, Laõnh Nam. Ñöôøng xa ñeán ñaây leã Toå, chæ caàu laø m Phaät chôù chaúng caàu chi khaùc.’

“Toå noùi: ‘Ngöôi daân Laõnh Nam, laïi laø thieåu soá möôøng maùn, laøm Phaät sao ñöôïc?’ Hueä Naêng thöa: ‘Ngöôøi coù keû Nam ngöôøi Baé c, Phaä t taùnh voán khoâng Nam Baéc. Thaân möôøng maùn naøy vôùi thaân Hoøa thöôïng tuy coù khaùc, nhöng Phaät taùnh coù chi khaùc bieät?’

“Nguõ Toå coøn muoán noù i vôù i nöõ a, nhöng thaáy ñoà chuù n g vaâ y quanh, lieàn baûo Hueä Naên g theo chuùng maø laø m phaän söï .

Hueä Naêng thöa: ‘Ñeä töû töï taâm thöôøng sanh trí tueä, chaú ng

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

37

rôø i töï taùnh, töù c laø phöôùc ñieàn, 1 chaúng hay Hoøa thöôïng daïy laøm vieä c chi?’ Toå noù i: ‘Teân moïi naøy caên taùnh lanh lôïi quaù! Thoâi ñöø ng noù i nöõa, haõ y ñi xuoáng choã laøm vieäc ñi.’

“Hueä Naêng lui ra nhaø sau, coù ngöôøi sai böûa cuû i giaõ gaïo, traûi qua hôn taùm thaùng. Ngaø y kia, Toå chôï t thaáy Hueä Naêng, baûo raèng: ‘Ta thaáy choã bieát cuûa ngöôi coù theå duøng ñöôïc, nhöng e coù keû aùc haïi ngöôi, cho neân chaúng noù i vôùi ngöôi, ngöôi coù bieá t khoâng?’ Hueä Naêng baïch raèng: ‘Ñeä töû bieá t yù Toå, neân chaúng daùm ra phía tröôùc, ñeå ngöôøi ñöøng hay bieá t.’

“Moä t ngaø y kia, Toå goï i caùc moân ñoà laï i ñoân g ñuû maø daïy raèng: ‘Caùc ngöôi nghe ta baû o ñaây. Ngöôøi ñôø i sanh töû laø vieä c lôùn, caùc ngöôi suoá t ngaøy chæ lo caà u vieäc phöôù c maø chaúng caà u ra khoû i bieån khoå sanh töû. Taùnh mình neáu meâ , phöôùc naø o cöùu ñaën g? Caùc ngöôi haõ y lui ra, töï quan saùt trí tueä, laáy taùnh Baùt nhaõ nôi baûn taâm mình, moã i ngöôøi laøm moät baøi keä ñem trình ta xem. Neáu ai ngoä ñaï o, ta seõ truyeàn phaùp vaø y2 cho laøm Toå thöù saù u. Phaûi nhanh choùng leân, chaúng ñöôïc chaä m treã . Neáu coøn phaûi suy nghó laø chaúng phaû i choã duøng ñöôï c. Neáu thaät ngöôøi thaáy taùnh, vöøa nghe lôøi noùi lieàn phaûi thaáy ngay. Ngöôø i nhö vaäy, cho duø coù vung ñao ra traän cuõng vaãn thaáy bieát.’ “Ñoà chuùng nghe lôøi, lui ra, baû o nhau raèng: ‘Boïn ta chaúng caàn phaûi laéng loøng duïng yù vieá t keä trình Hoøa thöôïng laø m chi.

Thöôïng toïa Thaàn Tuù hieän laø Giaù o thoï , aét laø seõ ñöôïc. Boïn ta coù laøm keä cuõng chæ uoång taâm löïc maø thoâi!’ Roài taát caû ñeà u buoâng xuoâ i, töï nghó raèng: ‘Töø ñaây veà sau, chuùng ta chæ caàn nöông theo Sö Thaàn Tuù, coøn phaû i phieàn loøng laøm keä maø chi?’

1

Phöôù c ñieàn: ruoä ng phöôùc, duø ng chæ ngöôø i xöù ng ñaù ng nhaä n söï cuù ng döôø ng cuû a ngöôø i khaùc.

2 Y vaø bình baùt cuûa chö Toå laø do ñöù c Phaät truyeàn laï i, ñöôïc xem laø bieå u töôï ng cho vieäc truyeàn noái Chaù nh phaùp. Ñeán Nguõ Toå laø ñaõ qua 32 ñôøi, truyeà n cho Luïc Toå laø ñôøi thöù 33 roài thoâi khoâ ng truyeà n y baù t nöõa.

38

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

“Thaàn Tuù thì laïi suy nghó: ‘Moïi ngöôø i chaúng laøm keä , vì ta ñaây ñoá i vôù i hoï laø thaày Giaùo thoï. Coøn nhö ta laïi caàn phaû i laøm keä trình Hoøa thöôïng. Vì neá u chaúng trình keä , Hoø a thöôïng laøm sao bieát choã hieåu bieá t trong loøng ta saâu caïn theá naøo? YÙ ta trình keä, vì caà u Phaù p töù c laø vieäc toát, neáu vì caà u ngoâ i Toå töùc laø vieäc xaá u, cuõng nhö taâ m phaø m phu muoán ñoaï t ngoâ i Thaùnh, coù khaù c gì nhau? Maø neáu chaúng trình keä, roát cuoäc laïi chaúng ñöôïc Phaù p. Thaä t laø khoù laém, khoù laém!’

“Tröôùc phoøng Nguõ Toå coù ba gian maù i hieân, ngaøi ñònh môøi quan Cung phuïng1 laø Lö Traân veõ bieán töôùng kinh Laêng-giaø vaø bieåu ñoà truyeàn thöøa naê m vò Toå ñeå löu truyeàn cuùng döôøng. 2 Thaàn Tuù laøm keä xong, maáy phen muoán ñem trình, cöù leân ñeán tröôùc theàm thì trong loøng hoaûng hoát, moà hoâ i ra khaé p mình, muoán trình maø chaúng ñöôï c. Traûi qua boán ngaøy, ñeán möôø i ba laàn nhö vaäy, chaúng trình keä ñöôï c! Tuù beøn suy nghó: ‘Chi baèng vieát vaø o vaù ch döôù i maù i hieân, khieán cho Hoø a thöôïng xem thaáy. Neá u Ngaøi baû o laø hay, thì ta ra leã baù i, nhaän laø mình laøm . Coøn neá u Ngaø i baû o laø chaúng ñöôïc, thì thaät uoång coâng bao naêm ôû nuù i, nhaän söï leã baù i cuûa ngöôøi, coøn tu haønh gì nöõa?’

“Nghó vaäy, canh ba ñeâm aáy chaúng cho ai bieát, töï mình caàm ñeøn ñeán vieá t baøi keä leân vaùch maùi hieân phía Nam, trình choã hieåu bieát trong taâm mình. Keä raèng: Thaân laø caây Boà-ñeà, Taâm nhö ñaøi göông saùng.

Thöôøng sieâng lau sieâng röûa,

1

Chöùc Haø n laâm Cung phuï ng laø ñeå chæ haïng ngöôøi coù taøi kheùo leùo, ñöôïc vaøo trieà u maø laø m vieäc cho vua.

2 Töù c laø bieå u ñoà truyeà n thöøa töø Ñaï t-ma Sô Toå cho ñeán Nguõ Toå .

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Chôù ñeå baùm buïi nhô.

39

“Thaàn Tuù vieát keä roà i, lui veà phoøn g, khoâng ai hay bieát.

Laïi suy nghó raèng: ‘Ngaøy mai, Nguõ Toå thaáy keä maø vui möøng, töùc laø ta coù duyeân vôù i Phaù p. Coøn neá u ngaøi baûo chaúng ñöôïc, töùc laø ta ngu meâ, nghieä p chöôùng coøn naëng, chaúng theå ñaéc Phaùp. YÙ Thaùnh thaät khoù löôøng!’ ÔÛ trong phoøng suy töôûng maõi, naèm ngoài chaúng yeân, cho ñeán taän canh naêm.

“Toå voán ñaõ bieát laø Thaàn Tuù chöa ñöôï c ñaï o, chaúng thaáy töï taùnh.

“Saùng ra, Toå môøi quan Cung phuïng hoï Lö ñeá n choã vaù ch töôøng maùi hieân phía Nam ñeå veõ bieåu ñoà. Chôït thaá y baøi keä aáy, lieàn baû o raèng: ‘Quan Cung phuïng chaúng caàn veõ nöõa. Thaät ñaõ laøm nhoïc ngaø i töø xa ñeán ñaây! Kinh noùi: “Nhöõng gì coù hình töôùng ñeà u laø hö voïng.” Chæ caàn löu laï i baøi keä naø y cho ngöôøi trì tuïng. Y theo keä naø y tu khoûi ñoï a neû o aùc, y theo keä naøy tu, ñöôïc lôïi ích lôùn.’ Noùi roà i sai moân nhaân 1 ñoát höông leã kính, baûo moï i ngöôø i ñeà u neân tuïn g keä naøy . Moân nhaân tuïn g keä ñeà u khen: ‘Hay laém thay!’

“Khoaûng canh ba, Toå goï i Thaàn Tuù vaø o phoøng, hoû i raèng: ‘Keä cuûa ngöôi laøm phaûi khoâng?’ Thaàn Tuù noùi: ‘Thaät laø Tuù naøy laøm , chaúng daùm voïng caàu ngoâi Toå, chæ mong Hoøa thöôïng töø bi xem coi coù chuùt trí tueä naø o hay chaêng?’

“Toå noù i: ‘Ngöôi laø m keä naøy chöa thaáy ñöôïc baûn taùnh, chæ nhö ñeán ngoaøi cöû a, chöa vaø o ñöôïc trong. Nhö ñem choã hieå u bieát aáy maø caà u ñaïo Voâ thöôïng Boà -ñeà thì quyeát chaúng theå ñöôïc. Voâ thöôïn g Boà -ñeà voán töï baûn taâ m, thaá y töï baûn taùnh, chaúng sanh chaúng dieä t. Baá t cöù luùc naø o, nieä m töôûng naøo cuõng ñeàu töï thaáy bieá t, muoân phaù p khoâng ngaên ngaïi, moät phaù p 1

Töù c laø ñoà ñeä , hoïc troø cuûa Toå , cuõng nhö moân ñeä.

40

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

chaân thaät thì heát thaûy phaùp ñeàu chaân thaät, muoân caûnh töï nhö nhö. Taâ m nhö nhö ñoù töùc laø chaân thaä t. Neáu thaáy bieát ñöôïc nhö vaäy, töùc laø töï taùnh Voâ thöôïng Boà -ñeà. Ngöôi neân lui veà suy nghó trong moät hai ngaøy nöõa, laø m moät baøi keä khaùc trình ta xem. Neá u keä cuûa ngöôi vaø o ñöôïc trong cöûa, 1 ta seõ truyeàn phaùp vaø y.’

“Thaàn Tuù laøm leã lui ra. Laï i qua vaøi ngaøy, laø m keä chaúng ñöôïc. Trong loøn g hoaûng hoá t, taâm thaàn chaúng yeân , mô maøng nhö trong moäng, luùc ñi luùc ngoài ñeàu chaúng ñöôïc vui.

“Hai hoâm sau, coù moät chuù tieå u ñi ngang qua choã giaõ gaïo, tuïn g baøi keä cuûa Thaàn Tuù. Hueä Naêng vöøa nghe qua, bieá t ngay baøi keä aáy chöa thaá y baûn taùnh. Tuy chöa ñöôïc daïy doã giaùo phaù p, nhöng ñaõ sôù m bieá t ñaïi yù . Lieàn hoû i chuù tieåu raèng: ‘Ngöôøi tuïng keä gì vaäy?’

“Chuù tieå u noùi: ‘Gaõ möôøng maùn naøy , thaät khoâng bieát gì sao? Ñaïi sö coù noù i: Ngöôøi ñôøi sanh töû laø vieäc lôùn. Ngaø i muoán truyeàn phaù p vaø y, neân daïy moân ñoà laøm keä trình. Neá u ai ngoä ñöôïc ñaïi yù, Ngaøi seõ trao y vaø phaùp, cho laø m Toå thöù saù u.

Thöôïng toïa Thaàn Tuù vieá t baø i keä Voâ töôùng treân vaùch töôøng hieân phía Nam. Ñaïi sö baûo moïi ngöôø i ñeà u neân tuïng, tu theo keä aáy khoû i ñoï a neû o aù c, tu theo keä aáy, coù lôïi ích lôùn.’

“Hueä Naêng noùi: ‘Naøy thöôïng nhaân!2 Toâi giaõ gaïo nôi ñaây hôn taùm thaùng roài, chöa heà leân tôùi tröôùc chuøa. Mong ñöôïc thöôïng nhaân daãn toâ i tôùi tröôùc baøi keä ñoù ñeå leã baùi.’

“Chuù tieå u daãn ñeán leã baù i tröôùc baø i keä. Hueä Naêng noùi: ‘Hueä Naêng khoâng bieá t chöõ, xin thöôïng nhaân ñoïc giuø m cho nghe.’

“Khi aáy, coù quan Bieät giaù 3 Giang Chaâ u hoï Tröông, teân 1 Laáy yù caâ u treâ n, Toå baûo baøi keä cuû a Thaàn Tuù chæ “ñeán ngoaøi cöû a, chöa vaøo ñöôïc trong”.

2 Thöôï ng nhaâ n : lôø i toân xöng, 3

Bieät giaù : chöùc quan haà u theo quan Thöù söû.

41 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Nhaät Duïng cao gioïng ñoïc leân . Hueä Naên g nghe roà i lieàn noù i: ‘Toâi cuõng coù moä t baøi keä, mong ñöôïc quan Bieä t giaù vieá t giuø m toâ i.’

“Bieät giaù noù i: ‘Ngöôi cuõng laøm keä, thaä t laø vieäc ít coù !’

“Hueä Naêng noùi vôùi quan Bieä t giaù: ‘Muoán hoïc ñaïo Voâ thöôïng Boà -ñeà, chaún g neân khinh ngöôø i môù i hoïc. Ngöôøi thaá p heøn coù khi coù trí tueä cao thöôïng, ngöôøi cao thöôïn g coù khi khoâng trí tueä. Neá u khinh ngöôø i thì maé c toäi khoâng keå xieát!’

“Bieät giaù noùi: ‘Ngöôøi chæ vieäc ñoïc keä ñi, ta vieát giuøm cho.

Neáu ngöôø i ñaé c Phaù p, neân tieá p ñoä ta tröôùc, chôù queân lôøi.’ Hueä Naêng ñoïc keä raèng:

Boà-ñeà voán chaúng phaûi caây, Göông saùng cuõng chaúng phaûi ñaøi.

Xöa nay voán khoâng moät vaät, Choã naøo baùm ñöôïc buïi nhô ?

“Vieát baøi keä xong, ñoà chuùng ñeàu kinh haõi, ai naáy söûng soát baû o nhau raèng: ‘Laï thay! Thaät laø khoâng theå laáy veû ngoaø i ñeå xeù t ñoaùn ngöôøi! Sao laâu nay chuùng ta laï i daùm sai khieán vò Boà-taùt xaùc phaøm naøy?’1 “Toå thaáy moïi ngöôøi kinh ñoän g, e coù keû laø m haïi Hueä Naêng, beøn laáy chieác deù p chaø xoùa baø i keä ngay ñi vaø noù i raèng: ‘Cuõng chöa thaáy taùnh.’ Ñoà chuùng ñeà u nghe vaäy.

“Hoâ m sau, Toå ñeán choã giaõ gaï o, thaáy Hueä Naê ng löng ñeo

1

Luïc Toå trong thôøi gian môù i ñeá n, chaáp taùc nôi nhaø sau, ñoà chuùng ai muoán sai khieán vieäc gì cuõng ñöôïc.

42

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ñaù, giaõ gaïo,1 baûo raèng: ‘Ngöôøi caà u ñaïo, vì phaùp queân mình ñeán theá sao?’ Laïi hoûi: ‘Gaïo ñaõ traéng chöa?’2 Hueä Naên g thöa: ‘Gaï o traéng ñaõ laâu, coøn thieáu caù i saøng gaï o.’3 Toå lieàn duøng gaäy goõ leân thaønh coá i ba caù i roài ñi.4 “Hueä Naêng hieå u yù Toå, troáng canh ba vaø o thaá t. Toå laá y aù o caø -sa che quanh, chaúng cho ai troân g thaáy, roà i giaû ng kinh Kim Cang cho nghe. Ñeán caâ u ‘Neân sanh taâm töø nôi choã chaú ng truï vaøo ñaâu caû .’5 Hueä Naêng vöø a nghe lieà n ñaï i ngoä , hieå u raè ng heá t thaû y muoân phaù p chaúng rôø i töï taù nh. Lieà n baïch Toå raèn g: ‘Ngôø ñaâ u töï taùnh voá n töï thanh tònh. Ngôø ñaâ u töï taù nh voán chaúng sanh dieä t. Ngôø ñaâu töï taù nh voán töï ñaà y ñuû . Ngôø ñaâ u töï taùnh voá n chaú ng lay ñoä ng. Ngôø ñaâ u töï taùnh sanh ra muoân phaù p.’

“Toå bieát laø ñaõ ngoä baûn taùnh, neân baû o Hueä Naêng raèng: ‘Chaúng bieá t baûn taâm , hoïc phaùp voâ ích. Neáu töï bieát baûn taâm , töï thaáy baûn taùnh, töùc laø baäc Tröôïng phu; laø thaày cuûa haøng trôø i, ngöôøi; laø Phaät.’

“Thoï phaù p vaøo canh ba, chaúng ai hay bieá t. Toå truyeàn phaù p Ñoán giaùo 6 vaø y baù t, baûo raèng: ‘Nhaø ngöôi laøm Toå ñôø i thöù saù u, kheù o töï giöõ gìn, roän g ñoä chuùng sanh, löu truyeàn ñaïo lyù cho ñôø i sau, ñöøng ñeå tuyeät maá t. Haõ y nghe keä ta ñaây: Tình khôûi neân gieo gioáng,

1

Coái giaõ gaï o duøng chaøy ñaï p baèn g chaân, ngöôø i giaõ phaûi ñeo theâm ñaù naëng treân löng maø ñaï p leân chaøy cho maïnh.

2 YÙ Toå hoû i laø ñaï o haï nh cuû a Hueä Naê ng ñaõ thaø n h thuïc chöa.

3 Hueä Naêng cuõng nguï yù noù i ñaïo haïnh ñaõ thaø nh thuïc roài, chæ coøn thieá u söï phaân bieät tinh, thoâ maø thoâi, nhö vieäc saøng gaïo boû caù m.

4 YÙ Toå daë n canh ba Hueä Naê ng phaû i vaøo thaát cuûa ngaø i.

5 Nguyeâ n vaên: “Öng voâ sôû truï nhi sanh kyø taâ m .”

6 Giaù o phaùp ñi thaúng ñeán giaû i thoaùt töù c thôøi, daønh cho baä c thöôïng caên, thöôïng trí. Khaùc vôùi Tieä m giaùo laø giaù o phaùp daïy ngöôøi tu taäp daà n daà n, tröø boû aùc nghieäp maø ngaøy caøng ñeá n gaàn choã giaû i thoaù t hôn.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Voøng nhaân quaû loanh quanh.

Khoâng tình cuõng khoâng gioáng, Khoâng taùnh cuõng khoâng sanh.’

43

“Toå laï i noù i: ‘Thuôû xöa, Ñaïi sö Ñaït-ma môù i ñeán ñaát naøy, loøng ngöôøi chöa tin, neân truyeàn y naøy nhö vaät laøm tin, ñôø i ñôøi truyeàn noái. Coøn truyeàn Phaùp taát phaû i laáy taâm truyeàn taâm , khieán cho töï ngoä, töï chöùng. Töø xöa, chö Phaät chæ truyeàn baûn theå, chö Toå ngaàm noái baûn taâ m. Y laø ñaàu moá i sanh ra tranh ñoaï t, ñeán ngöôi khoâng neân truyeàn nöõa. Neá u truyeàn y naøy thì nguy ñeán tính maïng. Ngöôi neân mau ñi ñi, keû o coù ngöôøi laøm haïi.’ Hueä Naêng thöa hoûi: ‘Giôø bieát ñi ñaâ u?’ Toå ñaù p: ‘Gaë p Hoaøi1 thì ngöøng; gaë p Hoä i2 thì aån.’

“Hueä Naêng nhaän y baù t ñang luùc canh ba, thöa vôùi Toå raèng: ‘Hueä Naêng ngöôøi mieàn Nam, khoâng thoâng thaï o ñöôø ng ñi ôû nuù i naø y, laø m sao ra ñöôï c ñeán cöûa soâ n g?’ Toå ñaù p: ‘Ngöôi chaúng phaû i lo, ta töï ñöa ngöôi ñi.’

“Toå ñöa ra ñeán beán Cöû u Giang, baû o Hueä Naêng leân thuyeàn. Ngaøi töï caàm cheø o maø cheø o ñi. Hueä Naêng thöa: ‘Xin Hoøa thöôïng ngoài, ñeå ñeä töû cheø o.’ Toå noù i: ‘Ta neân ñoä ngöôi sang soâng.’ Hueä Naêng thöa: ‘Khi meâ thaà y ñoä, ngoä roà i thì töï ñoä. Ñoä tuy laø moät tieáng, maø choã duøng chaúng gioáng nhau. Hueä Naêng sanh nôi bieân ñòa, gioïng noù i khoâng chuaån, ñöôïc nhôø Thaày truyeàn phaù p, nay ñaõ ngoä roài, chæ neân töï ñoä.’3 “Toå noù i: ‘Ñuù ng vaä y, ñuùng vaä y! Phaùp Phaät töø nay veà sau do ngöôi maø roä ng truyeàn. Ngöôi ñi roà i, ba naêm sau ta seõ boû

1 Sau naøy öù ng laø huyeän Hoaøi Taä p, thuoäc tænh Quaûng Taâ y 2 Sau naøy öù ng laø huyeän Töù Hoä i, thuoä c tænh Quaûng Ñoâng.

3

Ñoaïn naø y khoâ ng theå dieã n heá t yù trong Haù n vaên. Vì chöõ ñoä ( 度 ) mang caû hai nghóa: moät nghóa laø ñöa sang soâ ng, moä t nghóa laø cöù u ñoä. Nguõ Toå noù i moät caâu maø chöõ ñoä ñöôï c hieåu theo caû hai nghóa. Hueä Naê ng laõnh yù neâ n traû lôøi hôïp yù Toå.

44

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

coõ i theá . Ngöôi ñi may maé n, gaéng söù c veà phöông Nam. Neâ n aå n nhaãn , chôù voä i vaøng giaûn g phaù p, phaù p Phaä t seõ khoù maø sanh khôû i.’

“Hueä Naêng töø bieä t Toå , höôùng phöông Nam maø ñi. Nguõ Toå quay veà, luoân maáy ngaøy chaúng leân giaûng ñöôøng. Moân ñoà nghi hoaëc, gaën hoûi Ngaø i: ‘Chaúng hay Hoø a thöôïng coù beänh hoaïn, saà u naõ o gì chaêng?’

“Ngaøi ñaùp: ‘Ta khoâng beänh, nhöng y phaù p ñaõ veà phöông Nam roà i.’

“Chuùng ñeä töû laï i hoû i: ‘Ai ñöôïc truyeàn thoï?’

“Ngaøi ñaù p: ‘Hueä Naêng ñöôïc.’1 “Luùc aáy ñoà chuùng môùi bieá t. Lieàn coù vaø i traêm ngöôøi ñuoå i theo, muoán cöôù p y baù t. Trong soá ñoù coù moät vò taêng teân Hueä Minh, hoï Traàn, tröôùc ñaâ y töøng giöõ chöùc quan voõ haøng töù phaå m, taùnh tình thoâ baï o, heát söùc ñuoåi tìm. OÂng naøy caà m ñaà u caû boïn, ñuoåi rieát trong hai thaùng, tôùi nuù i Ñaï i Söu thì baét kòp.

“Hueä Naêng ñaët y baùt treân moä t hoøn ñaù maø noùi raèng: ‘AÙo naøy laø vaä t laøm tin, haù duøng söùc maø tranh ñöôï c sao?’

“Hueä Naêng aån vaøo coû raäm. Hueä Minh ñuoå i tôùi, ñöa tay nhaët laáy y baù t, nhaác leân khoâng ñöôïc, lieàn keâu leân raèn g: ‘Haønh giaû , haønh giaû ! Toâi thaät vì phaù p, chaúng phaû i vì y maø ñeán ñaây.’

“Hueä Naêng böôùc ra, leân ngoà i treân hoø n ñaù . Hueä Minh leã baùi, noùi: ‘Mong ñöôïc ngaø i vì toâ i maø thuyeá t phaù p.’ Hueä Naêng noù i: ‘Neáu oâ ng ñaõ vì phaù p maø ñeá n ñaây, vaä y neân döùt boû heá t caùc duyeân , chôù sanh nieäm töôû n g, ta seõ vì oâ ng maø giaûn g roõ.’

Moä t luùc laâu sau, Hueä Naên g môù i noù i: ‘Khoân g nghó thieä n,

1

Nguyeân vaên “Naêng giaû ñaéc chi” ñöôïc duø ng theo hai nghóa: ngöôøi teân Naêng (Hueä Naê ng), maø cuõng laø “ngöôøi coù taøi naê ng”.

45 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh khoâ ng nghó aù c, ngay trong luù c aá y, maët muõ i xöa nay cuûa Thöôï ng toï a Minh laø gì?’

“Hueä Minh nghe qua ñaïi ngoä , laï i hoû i: ‘Ngoaø i lôøi kín ñaùo, yù bí maät ñoù , coøn coù bí maä t naøo khaù c nöõa chaêng?’ Hueä Naêng ñaùp: ‘Ñaõ noùi ra vôù i oâng, töùc chaú ng phaû i bí maät. Neáu oâng töï soi xeùt laïi mình, thì choã bí maä t chính ôû nôi oân g.’ Hueä Minh noù i: ‘Toâ i tuy ôû choã Hoaøn g Mai1 nhöng thaä t chöa töï nhaän ra maë t muõ i cuûa mình. Nay nhôø ngaø i chæ daï y cho, nhö ngöôøi uoá ng nöôù c, noùng laïnh töï nhaän ra. Nay ngaø i chính laø thaày cuû a Hueä Minh naø y vaä y.’ Hueä Naêng noùi: ‘Neáu oâng ñöôï c nhö vaä y, thì ta vôù i oâng cuøng moä t thaà y laø Toå Hoaø ng Mai, neân kheù o töï giöõ gìn.’ Hueä Minh laï i hoû i: ‘Töø nay, Hueä Minh bieá t ñi ñaâ u?’ Hueä Naêng noùi: ‘Ñeá n Vieân2 thì döø ng, gaë p Moâng3 thì ôû .’ Hueä Minh leã baù i töø bieä t.

“Hueä Naê ng sau ñeá n Taø o Kheâ , laïi bò keû aùc ñuoå i tìm, beø n laùnh naïn trong ñoaøn thôï saên nôi huyeän Töù Hoä i, 4 traû i qua möôøi laê m naê m, thöôø ng khi tuøy nghi thuyeát phaù p vôùi boï n thôï saê n. Thôï saên thöôø ng sai giöõ löôùi, moã i khi coù thuù vöôù ng vaø o thì leù n thaû ra heá t. Ñeán böõ a côm, chæ aên rau luoäc chung trong noài thòt. Hoaëc coù keû hoûi, lieàn ñaù p raèng: ‘Chæ aên rau luoä c beâ n thòt ñöôï c roài.’

“Moä t ngaøy kia, töï nghó ñaõ ñeá n luùc hoaè ng phaù p, khoâ ng neân aån laùnh nöõa. Lieàn ñi ra Quaûng Chaâu, ñeán chuøa Phaù p Taùnh, gaë p luùc AÁn Toâng Phaùp sö ñang giaûng Kinh Nieát-baøn.

Khi aá y, trong chuùng coù hai vò taêng baøn caõ i chuyeän gioù vaø phöôùn. Moät vò noùi: ‘Gioù ñoäng.’ Vò kia noù i: ‘Phöôùn ñoäng.’ Baøn caõi hoài laâ u chaúng döù t, Hueä Naêng böôùc ñeán noùi raèng: ‘Chaúng phaû i gioù ñoäng, chaúng phaû i phöôùn ñoäng, aáy laø taâm caùc oâng 1 Töù c laø Nguõ Toå Hoaèng Nhaãn, vì Toå giaûng phaù p ôû nuù i Hoaø ng Mai. 2 Sau öù ng laø Vieâ n Chaâ u.

3 Sau öù ng laø Moâ n g Sôn taï i Vieâ n Chaâ u.

4

ÖÙ ng theo lôøi Nguõ Toå: “Gaë p Hoä i thì aå n”.

46

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ñoäng.’ Caû chuùng nghe ñeà u kinh haõi.

“AÁn Toâng lieàn thænh ngoà i treâ n, hoû i nghóa saâu kín. Thaáy Hueä Naên g noù i lôø i giaûn dò maø lyù chaùn h ñaùn g, chaú ng theo vaên töï , AÁn Toâ ng môù i noù i: ‘Ngaø i chaé c chaén khoâ ng phaûi ngöôøi thöôø ng! Töø laâ u vaãn nghe y phaù p cuû a Toå Hoaøng Mai ñaõ veà phöông Nam, chaéc laø ngaø i ñaâ y chaêng?’

“Hueä Naêng noùi: ‘Khoâng daùm.’

“AÁn Toâng xem. AÁn Toâng nhö theá naø o?’ luaän vieä c thaá y

lieàn laøm leã , xin ñöa y baù t ra cho ñaï i chuùng laï i hoû i: ‘YÙ chæ truyeàn trao cuûa ngaøi Hoaøng Mai Hueä Naêng ñaù p: ‘Trao nhaän töùc laø khoâng. Chæ taùnh, khoâng luaän baøn thieàn ñònh giaû i thoaùt.’

“Toâng hoûi: ‘Sao chaún g luaän baøn thieàn ñònh giaûi thoaùt?’

“Hueä Naêng ñaùp: ‘Vì laø phaùp phaân bieät ñoá i ñaõ i, chaúng phaû i phaù p Phaä t. Phaù p Phaä t laø phaùp khoâng phaân bieä t ñoái ñaõ i.’

“Toâng laïi hoûi: ‘Theá naø o laø phaù p Phaät khoâng phaân bieä t ñoái ñaõ i?’ Hueä Naêng ñaùp: ‘Phaùp sö giaûng Kinh Nieát-baøn, laøm roõ Phaät taùnh, aáy laø phaùp Phaät khoâng phaân bieät ñoái ñaõi. Nhö khi Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà-taùt hoûi Phaät raèng: “Nhöõng keû phaïm boán giôùi caám naëng, laøm naêm toäi nghòch vaø boïn nhaát-xieån-ñeà coù döùt maát thieän caên, taùnh Phaät hay khoâng?” Phaät ñaùp: “Thieän caên coù hai: moät laø thöôøng, hai laø voâ thöôøng. Taùnh Phaät chaúng phaûi thöôøng, chaúng phaûi voâ thöôøng, neân khoâng theå döùt maát.” Ñoù laø khoâng phaân bieät ñoái ñaõi. Laïi nöõa, moät laø thieän, hai laø baát thieän, taùnh Phaät chaúng phaûi thieän, chaúng phaûi baát thieän, nhö vaäy laø khoâng phaân bieät ñoái ñaõi. Caùc uaån1 vaø giôùi,2 phaøm phu thaáy coù phaân bieät, keû trí hieåu roõ taùnh thaät khoâng

1 2

Naêm uaån : saéc, thoï, töôûng, haø nh, thöùc, naê m moù n aá y hieäp laø m thaâ n ngöôøi.

Möôøi taùm giôùi : saù u caê n, saù u traàn vaø saù u thöùc.

47 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh phaân bieät. Taùnh thaät khoâng phaân bieät aáy laø taùnh Phaät.’ AÁn Toâng nghe giaûng giaûi, vui möøng chaép tay noùi raèng: ‘Luõ chuùng toâi giaûng kinh döôøng nhö ngoùi, soûi; coøn Ngaøi luaän nghóa thaät nhö vaøng roøng!’

“Lieàn ñoù, AÁn Toâng caï o toùc cho Hueä Naêng, nguyeän thôø laøm thaà y. Hueä Naêng döôùi caây Boà -ñeà nôi aá y maø khai môû Phaù p moân Ñoâng Sôn.

“Hueä Naêng naøy ñaéc phaù p ôû Ñoâng Sôn, töøng chòu ñuû muøi cay ñaéng, taùnh maïng mong manh nhö sôïi tô treo. Ngaøy nay cuøng söù quaân vaø caùc quan vieân , taêng, ni, ñaïo, tuïc ñoàng trong hoäi naøy. Neá u caùc vò chaúng nhôø duyeân laønh töø nhieàu kieáp xa xöa, töøng trong quaù khöù cuùng döôøng chö Phaät, gieo troàng caên laønh, laøm sao laïi ñöôïc nghe nhaân duyeân ñaéc phaù p Ñoán giaù o nhö ta vöøa keå?

“Giaùo phaù p laø do caù c vò Thaùnh tröôùc ñaây truyeàn laïi, chaúng phaûi töï do trí Hueä Naêng bieá t ñöôïc. Nguyeän cho nhöõng ai nghe giaùo phaù p naø y, ñeà u ñöôï c thanh tònh trong taâm. Nghe roà i, ñeàu töï döùt loøng nghi, ñoàng nhö Thaùnh nhaân khoâng khaùc.”

Heát thaû y chuùng hoä i nghe Phaù p, thaû y ñeàu vui möøn g, laøm leã lui ra.

64

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

 VIEÄT VAÊN

PHAÅM THÖÙ II

BAÙT - NHAÕ Hoâm sau, Vi söù quaân laïi thænh thuyeát phaù p nöõa. Sö leân toø a, baû o ñaïi chuùng: “Moïi ngöôø i neân tònh taâm nieä m caâu: Maha Baùt-nhaõ Ba-la-maät-ña.”1 Roà i Sö daïy raèng: “Caùc vò thieän tri thöù c!2 Trí Baùt-nhaõ Boà ñeà, ngöôø i ñôøi voán töï coùù. Chæ bôûi taâ m meâ , khoâ ng theå töï thaáy, neân phaûi nhôø baäc ñaïi thieän tri thöùc chæ ra môù i thaá y taùnh.

Neân bieát raèng, ngöôøi ngu keû trí ñeàu saün coù taùnh Phaät, chaúng khaùc chi nhau. Chæ bôûi meâ, ngoä 3 chaún g ñoàng nhau, cho neân môù i coù ngöôøi ngu, keû trí. Nay ta vì chö vò giaû ng phaù p Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät, khieán cho moïi ngöôø i ñeà u ñöôï c trí tueä .

Haõy chuù taâ m nghe cho kyõ !

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôø i ñôø i caû ngaø y mieäng nieä m Baùt-nhaõ maø chaúng bieát Baùt-nhaõ laø töï taùnh cuûa mình. Cuõng nhö chæ noù i aên, thaä t chaúng ñöôïc no. Mieäng chæ noùi leõ khoâng, muoân kieáp chaúng ñöôïc thaáy taùnh, roát thaä t chaú ng ích lôï i gì.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät laø tieáng Phaïn, nghóa laø Trí tueä lôùn tôùi bôø beân kia. Vieäc aáy do nôi thöïc haønh ôû taâm, chaúng do mieäng nieäm. Mieäng nieäm maø taâm chaúng thöïc haønh, cuõng nhö huyeãn hoùa, nhö söông moùc, ñieän 1

Ñaây laø moät caâu phieâ n aâm tieáng Phaï n, trong kinh Baùt-nhaõ. Theo Haùn dòch laø “Ñaï i trí tueä ñaùo bæ ngaïn.” Vieät dòch laø “Trí tueä lôùn tôùi ñöôïc bôø beân kia.”

2 Thieän tri thöùc: Baïn toát, ngöôøi coù hieåu bieá t. Ñaï i thieä n tri thöùc, tieáng toân xöng ngöôø i coù trí tueä vaø ñöùc ñoä lôù n.

3 Meâ thì Phaä t laø chuù ng sanh, ngoä thì chuùn g sanh laø Phaä t.

65 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh chôù p. Mieäng nieä m, taâ m thöïc haønh, taát nhieân taâ m vôùi mieäng hôï p nhau; baûn taùnh laø Phaä t, lìa taùnh ra khoâng coù Phaät naø o khaùc.

“Sao goïi laø Ma-ha? Ma-ha nghóa laø lôùn. Taâm löôïng roäng lôùn nhö hö khoâng, khoâng bôø beán. Cuõng khoâng vuoâng troøn, lôùn nhoû, khoâng xanh vaøng ñoû traéng. Cuõng khoâng treân döôù i, ngaén daø i. Cuõng khoâng giaän, möøng, phaûi, quaáy; khoâng laønh döõ, khoâng ñaà u ñuoâi, cho ñeán caùc coõ i theá giôùi chö Phaä t ñeà u laø hö khoâng. Taùnh linh dieäu cuûa ngöôø i ñôøi voán laø khoân g, khoâng moät phaù p naø o coù theå ñaé c. Töï taùnh cuû a chaân khoâng, laïi cuõng nhö vaäy.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Cuõng ñöøng nghe ta thuyeát khoâng maø lieàn chaá p laáy leõ khoân g. Ñaâ y laø ñieà u quan troïng nhaát. Neá u laáy taâm khoâng maø ngoài thieàn, töùc vöôùng maéc vaøo choã taâm khoâng khoâng nghó nhôù.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Coõi theá giôùi hö khoâ ng bao haøm theå saéc, hình töôïng muoân vaä t: maë t trôøi, maë t traêng, tinh tuù, nuùi soâng, ñaát ñai, suoái nguoàn, khe raïch, coû caâ y, röøng raäm , keû aùc, ngöôø i hieàn, phaù p laønh, phaù p döõ, thieân ñöôøng, ñòa nguïc, heát thaûy bieån caû , nuùi non... thaûy ñeà u naèm trong hö khoâng.

Taùnh khoâng cuûa ngöôø i ñôø i laïi cuõng nhö vaäy .

“Caùc vò thieän tri thöùc! Töï taùnh bao haøm muoân phaù p, neân goï i laø lôùn. Muoân phaù p ôû trong taùnh ngöôø i. Neáu thaáy heát thaûy keû aùc ngöôøi hieàn maø loøng khoâng vöôùng maé c, cuõng chaúng cheâ boû , cuõng chaúng ñaé m nhieãm, taâ m nhö hö khoâ ng, nhö vaäy laø lôùn, neân noù i laø Ma-ha.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôø i meâ chæ noùi mieäng, ngöôøi trí taâm thöïc haønh. Laïi coù ngöôø i meâ giöõ taâ m khoâng maø ngoà i thieàn, ñoá i vôù i traêm vieäc ñeà u khoâng nghó ñeán, töï xöng laø lôùn.

66

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Nhöõng ngöôøi nhö theá, chaúng theå cuøng luaän baøn, vì hoï ñaõ rôi vaø o taø kieán.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Taâm löôïng roäng lôùn, bieán khaé p Phaùp giôùi. Duøng ñeán thì raønh reõ phaân minh, öùng duïng lieàn bieát heá t thaûy. Heát thaû y laø moä t, moät laø heá t thaûy. Ñeán ñi töï do.

Taâm khoâng ngaên ngaïi, töùc laø Baùt-nhaõ.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Heát thaûy trí Baùt-nhaõ ñeà u do töï taùnh sanh ra, chaúng töø ngoaøi vaø o, chôù neân hieå u sai. Nhö vaäy goï i laø töï öùng duïng chaân taùnh. Moät leõ chaân thaät, heá t thaûy moïi leõ ñeàu chaân thaät. Taâm löôïng roäng lôùn chaúng laøm vieäc nhoû nhen. Ñöøng neân suoá t ngaøy mieäng noù i leõ khoâng maø trong taâm chaúng tu haïnh naøy, khaùc naø o daân thöôøng töï xöng mình laø vua, roá t cuøng chaúng theå ñöôïc. Ngöôø i nhö vaäy chaúng phaûi ñeä töû ta.

“Caùc vò thieän tri thöù c! Sao goï i laø Baùt-nhaõ ? Baù t-nhaõ nghóa laø trí tueä. ÔÛ moï i nôi, moï i luùc, trong moï i nieä m töôûn g ñeà u chaú ng ngu meâ, thöôøng saùng trí tueä, töùc laø haïnh Baù tnhaõ . Moä t nieäm ngu meâ thì Baù t-nhaõ döù t maát, moä t nieä m trí tueä töù c Baùt -nhaõ sanh. Ngöôø i ñôø i ngu meâ , chaún g hieå u Baù tnhaõ . Mieä ng noù i Baùt-nhaõ maø trong taâ m thöôøng ngu meâ .

Mieäng thöôøng noù i: “Ta tu Baùt -nhaõ .” Moã i nieä m ñeàu noù i leõ khoâ ng, maø chaúng thaät hieå u chaân khoâ ng. Baùt-nhaõ khoâng coù hình töôù ng, chính laø taâ m trí tueä . Neáu hieåu ñöôïc nhö vaä y töùc laø trí Baùt-nhaõ .

“Sao goïi laø Ba-la-maät? Ñoù laø tieáng Phaïn, nghóa laø ñeán bôø beân kia, phaû i neân hieåu laø lìa khoûi sanh dieät. Taâm vöôùng maéc nôi caûnh thì sanh dieät khôûi, nhö nöôùc cuoän noåi soùng, töùc laø bôø beân naøy. Taâm lìa khoûi caûnh thì khoâng sanh dieä t, nhö nöôùc thöôøng chaûy thoâng, töùc laø bôø beân kia, neân goïi laø Ba-lamaät.

67 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh “Caùc vò thieä n tri thöù c! Ngöôø i meâ mieä n g nieä m, maø ngay trong luù c nieä m vaãn coù ñieàu hö voïng, sai traù i. Moãi nieä m ñeà u thöïc haønh, goïi laø chaân taùnh. Ngöôø i ngoä ñöôï c phaùp naøy chính laø phaù p Baùt-nhaõ , ngöôø i tu theo haïnh naøy, chính laø haï nh Baù t-nhaõ . Chaúng tu töù c laø keû phaøm, moä t nieä m tu haø nh lieàn töï mình khoâng thua keù m Phaä t.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaøm phu chính laø Phaät, phieàn naõo chính laø Boà-ñeà. Nieäm tröôùc coøn meâ laø phaøm phu, nieäm sau thöùc tænh laø Phaä t. Nieäm tröôùc coøn vöôùng maéc nôi caûnh laø phieàn naõo, nieäm sau lìa caûnh laø Boà -ñeà.

“Naøy thieän tri thöùc!

Ma-ha Baùt -nhaõ Ba-la-maät, Cao nhaát , quyù nhaát, phaù p ñeä nhaát.

Khoâng truï, khoâng qua cuõng khoâng laïi, Ba ñôø i chö Phaät töø ñoù sanh.

“Phaûi duøng trí tueä saùng suoát maø phaù vôõ khoái phieàn naõ o traàn lao naêm uaån. Tu haønh nhö vaäy chaéc chaén thaønh Phaä t.

Chuyeån hoù a ba ñoäc1 thaønh Giôùi, Ñònh, Tueä.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp moân naøy töø moät Baùt-nhaõ sanh ra taù m muoân boán ngaøn trí tueä . Vì sao vaäy? Vì ngöôøi ñôøi coù taùm muoân boán ngaøn traàn lao.

“Neáu khoâng traàn lao, trí tueä thöôøng hieån hieän, chaúng lìa töï taùnh. Ngöôøi ngoä Phaùp naøy, töùc khoâng nieäm töôûng, khoâng nghó nhôù, khoâng vöôùn g maéc. Chaúng khôû i taâ m laàm laãn , hö voïng, öùng duïng töï taùnh chaân nhö. Duøng trí tueä quaùn xeùt caù c phaù p, chaúng laá y, chaúng boû , töùc laø thaáy taùnh, thaønh Phaä t ñaï o.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Neá u ngöôø i naø o muoán vaø o saâu taän 1

Ba ñoä c laø: tham, saâ n, si.

68

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

coä i nguoàn Phaù p giôù i, cuøng laø Baù t-nhaõ Tam-muoä i, thì neâ n tu haï nh Baùt-nhaõ. Trì tuï n g Kinh Kim Cang Baùt -nhaõ , taá t seõ thaáy taùnh. Phaû i bieá t raèng coâ ng ñöù c cuûa Kinh naø y voâ löôï ng voâ bieân. Trong Kinh coù taù n thaùn roõ raø ng, thaät chaúng theå noù i heát. Phaùp moân naøy laø Toái thöôïng thöøa, vì ngöôøi ñaï i trí maø thuyeá t, vì ngöôø i thöôï ng caê n maø thuyeá t. Ngöôøi trí thoâ, caên thaá p nghe roà i sanh loøng nghi ngôø . Vì sao vaäy? Nhö khi möa luõ lôù n, thaø nh aá p, xoù m laø ng ñeàu troâ i daï t heá t, nhö laù taùo troâ i. Nhöng neá u möa xuoáng bieån caû , thì nöôù c ôû ñoù chaú ng theâ m chaúng bôù t. Baä c ñaïi thöø a, toá i thöôïng thöø a nghe giaûng Kinh Kim Cang, taâ m lieà n khai ngoä , hieå u roõ raè ng baûn taù nh töï coù trí Baù t-nhaõ, nhôø töï duø ng trí tueä thöôø ng quaù n xeù t, chaú ng do vaê n töï.

“Ví nhö nöôùc möa, chaúng phaûi töï nhieân maø coù, chính laø ñeå laøm cho heá t thaûy coû caây, gioáng höõ u tình, gioáng voâ tình ñeàu ñöôïc thaám nhuaàn. Traêm soâng, muoân doøng ñeà u chaûy vaøo bieån caû, hôï p laøm moät theå . Trí Baùt-nhaõ cuû a töï taùnh chuùng sanh laï i cuõng nhö vaäy.

“Caùc vò thieä n tri thöù c! Nhöõn g ngöôø i caê n cô thaá p, nghe phaùp ñoá n ngoä naø y, cuõ ng nhö coû caâ y nhoû beù ít reã , neá u bò möa lôù n ñeà u nghieâ ng ngaõ heát, khoâng theå lôùn leân. Nhöng ngöôøi caên cô duø thaá p, voá n cuõn g coù trí Baù t -nhaõ nhö baäc ñaï i trí khoâ ng khaùc; vaäy vì sao nghe phaù p laï i chaú ng töï khai ngoä? Ñoù laø do taø kieán naë ng neà che laá p, goá c phieàn naõ o saâ u. Nhö ñaùm maây lôù n che khuaá t maë t trôø i, neáu khoâng coù côn gioù maïn h thoå i tan ñi, aù n h saù ng maët trôø i taá t khoâ n g hieän ra ñöôï c. Trí Baùt -nhaõ laï i cuõn g khoâng coù lôùn nhoû sai khaùc, chæ vì taát caû chuùng sanh töï taâ m meâ ngoä chaú ng ñoà ng. Taâ m meâ höôù ng choã thaáy bieát ra beâ n ngoaø i maø tu haønh caà u tìm Phaät, chöa thaá y ñöôï c töï taùnh, töùc laø haø ng caên cô thaá p. Neá u ngoä roõ phaùp Ñoán giaù o naø y , chaú ng vöôù ng maéc vieäc tu haø nh ngoaøi

69 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh taâm , chæ töï trong taâ m thöôøng khôû i thaá y bieá t chaân chaùnh, phieàn naõ o traàn lao chaúng theå laøm cho oâ nhieã m, ñoù töù c laø thaáy taùn h.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Trong ngoaø i chaúng truï , qua laïi töï do, tröø ñöôïc taâm chaá p tröôù c, thoâng ñaït khoâng ngaïi, tu ñöôïc haïnh aáy, so vôù i Kinh Baùt-nhaõ khoâng sai khaùc gì nhau.

“Caùc vò thieän tri thöù c! Heát thaûy kinh saùch, vaên töï hai thöø a Ñaïi, Tieåu, möôøi hai boä kinh ñeàu do trí ngöôøi ñaët ra, nhaân taùnh trí tueä maø kieán laä p. Neáu khoâng coù ngöôøi ñôøi, heá t thaûy muoân phaù p voán töï chaúng coù . Cho neân bieát raèng muoân phaù p voán do ngöôøi maø khôû i leân, heát thaûy kinh saù ch voán do ngöôøi thuyeá t maø coù. Bôûi ngöôø i coù ngu, coù trí, neân keû ngu laøm thaân thaáp heøn, ngöôøi trí laøm baäc cao quyù. Keû ngu hoûi nôi ngöôøi trí; ngöôø i trí thuyeá t phaù p vôùi keû ngu. Keû ngu chôït ngoä, hieåu roõ , taâ m trí khai môû lieàn khoâng khaùc gì ngöôøi trí.

“Caùc vò thieän tri thöù c! Khoâng ngoä thì Phaät laø chuùng sanh, moät nieäm ngoä roài chuùng sanh laø Phaä t. Cho neân bieá t raèng muoân phaù p ñeà u ôû nôi töï taâ m. Vaä y sao chaúng töï trong taâm mình tröïc nhaän ra baûn taùnh chaân nhö? Boà-taùt Giôùi Kinh noù i: ‘Töï taùnh cuûa ta voán töï thanh tònh. Neá u bieát töï taâ m, thaáy baûn taùnh, heát thaûy ñeàu thaønh Phaät ñaï o.’ Tònh Danh Kinh 1 noùi: ‘Hoaùt nhieân chôït nhaän laïi ñöôï c baûn taâm .’

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ta ôû nôi Hoø a thöôïng Hoaèng Nhaãn, vöøa nghe phaù p lieàn ngoä , nhìn thaúng ra baûn taùnh chaân nhö.

Bôû i vaäy neân mang giaùo phaù p naø y löu haønh, giuùp cho keû hoïc ñaï o tröïc nhaän Boà -ñeà. Moï i ngöôøi neân töï quaùn xeùt taâm, töï thaáy baûn taùnh. Neáu töï mình chaúng ngoä, neân tìm caà u baäc ñaï i thieän tri thöùc giaûng phaù p Toá i thöôïng thöøa, chæ thaúng ñöôøng ngay cho. Phaûi laø baäc thieän tri thöù c coù nhaân duyeân lôùn, daïy 1

Tònh Danh Kinh: teân khaùc cuûa Duy-ma-caä t Sôû thuyeá t Kinh, hay goï i taét laø Duy-ma Kinh.

70

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

doã, daé t daãn, khieán cho ñöôïc thaáy taùnh. Taát caû phaùp laønh nhôø nôi thieän tri thöù c maø phaù t khôûi. Chö Phaät ba ñôøi, möôø i hai boä kinh, voán saün coù ñuû trong taùnh ngöôøi. Neáu khoâng töï ngoä ñöôïc, neân caàu thieän tri thöùc chæ ra cho thaáy. Neá u töï ngoä ñöôïc, chaúng caàn tìm caàu beân ngoaøi. Neá u cöù coá chaáp raèng khoâng ngöôøi khai ngoä thì khoâng giaû i thoaù t, thaät khoân g ñuùng leõ . Vì sao vaäy? Töï trong taâ m coù tri thöùc töï ngoä . Neáu khôû i taø meâ, voïng nieäm ñieân ñaûo, duø coù thieän tri thöùc beân ngoaøi daïy doã, cuõng chaúng cöùu ñöôïc. Neá u khôûi trí Baùt-nhaõ chaân chaùnh quaùn xeùt, töùc thôø i caù c voïng nieä m ñeàu dieät maát. Neá u bieát töï taùnh, moät khi ngoä roài lieàn ñeán ngay coõi Phaät.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Trí tueä quaùn xeùt, trong ngoaøi saùn g roõ, bieát töï baûn taâm. Neáu bieát baûn taâ m töùc laø goác giaûi thoaùt.

Neáu ñöôïc giaûi thoaù t, töùc laø Baùt-nhaõ Tam-muoä i. Baùt-nhaõ Tam-muoä i, töùc laø khoâng nieäm.

“Sao goï i laø khoâng nieäm? Neá u thaáy taá t caû caù c phaùp maø taâm khoâ n g ñaé m nhieãm , ñoù laø khoâ ng nieäm . ÖÙng duï ng lieàn bieán khaép heát moï i nôi, cuõng chaúng vöôùng maéc heá t thaû y moïi nôi. Chæ giöõ taâ m thanh tònh, khieán saùu thöù c 1 ra khoûi saù u cöû a ,2 ôû giöõa saù u traàn3 maø khoâng nhieã m taï p. Ñeán ñi töï taïi, öù n g duïng löu thoâng khoâ ng ngaên ngaï i, töù c laø Baùt -nhaõ Tammuoä i. Töï taï i giaû i thoaù t, goï i laø haïnh khoâ ng nieäm. Neá u traê m vieä c ñeà u thoâ i khoâ ng nghó ñeán, döù t moï i taâm nieäm, töùc bò phaùp troù i buoäc, goï i laø kieán giaû i sai leä ch.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi ngoä phaù p khoâng nieäm , muoân phaùp ñeà u thoân g hieåu, nhìn thaá y caûnh giôù i chö Phaät, ñeán ñöôïc ñòa vò cuûa Phaä t.

1

Nhaõn thöù c, nhó thöùc, tyû thöù c, thieät thöù c, thaân thöù c, yù thöùc (söï thaá y, söï nghe, söï ngöû i , söï neá m, söï bieá t veà xuùc ñoä ng, söï bieát veà taâ m yù ).

2 Naê m cöû a ngoaøi laø maé t, tai, muõ i , löôõ i, thaâ n; moä t cöû a trong laø yù .

3 Saé c , thanh, höông, vò, xuù c , phaù p.

71 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh “Caùc vò thieän tri thöù c! Veà sau coù ai hieåu ñöôï c phaùp Ñoán giaù o naøy, laïi cuøng vôùi ngöôø i ñoàng kieán giaûi, ñaï o haïnh phaù t nguyeän thoï trì nhö phuïng thôø Phaä t, ngöôø i aá y suoá t ñôø i chaúng coøn thoái chuyeån, quyeá t chöùng thaùnh quaû. Vaäy neân caàn phaû i truyeàn trao noái tieá p phaù p giaù o xöa nay, chaúng ñöôïc giaá u gieám chaùnh phaù p. Neáu gaë p ngöôøi chaúng ñoàng kieán giaûi, ñaï o haïnh, rieâng phaù p naøy chaúng ñöôïc truyeàn trao, chæ laøm toån haïi, roát cuøng voâ ích. Vì e raèng keû ngu chaúng hieå u, cheâ bai phaù p moân naøy, roà i traêm kieáp ngaøn ñôøi phaûi ñoaïn döùt haït gioáng taùnh Phaät.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ta coù moät baø i tuïng Voâ töôùng, moï i ngöôøi ñeàu neâ n tuï ng. Ngöôøi taï i gia, xuaá t gia cuõng chæ caàn y theo ñaâ y maø tu. Neá u chaú ng töï tu, chæ nhôù lôø i ta noùi cuõ ng chaúng ích gì. Haõ y nghe baø i tuïng ñaâ y: Thuyeát thoâng taâm cuõng thoâng, Nhö maët nhaät treân khoâng.

Chæ truyeàn phaùp thaáy Taùnh, Ra ñôøi phaù taø toâng.

Phaùp voán khoâng ñoán, tieäm, Meâ ngoä coù chaäm, mau.

Chæ phaùp thaáy Taùnh naøy, Ngöôøi ngu khoâng theå hieåu.

Giaûng thuyeát tuy muoân ñöôøng, Lyù hôïp laïi thaønh moät.

Trong nhaø toái phieàn naõo, Maët trôøi tueä neân soi.

Taø ñeán, phieàn naõo ñeán,

72

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Chaùnh khôûi, phieàn naõo tröø.

Chaùnh, taø ñeàu chaúng duïng.

Thanh tònh ñeánVoâ dö.

Boà-ñeà voán töï taùnh, Khôûi taâm töùc laø voïng.

Taâm tònh trong choã voïng, Chaân chaùnh, tröø ba chöôùng.

Ngöôøi ñôøi neáu tu ñaïo, Heát thaûy chaúng gaây haïi.

Thöôøng töï xeùt loãi mình, Laø vôùi ñaïo hôïp nhau.

Saéc loaøi töï coù ñaïo, Chôù laøm naõo haïi nhau.

Lìa ñaïo, rieâng tìm ñaïo, Troïn ñôøi chaúng thaáy ñaïo.

Lao ñao troïn moät ñôøi, Roát cuøng vaãn phieàn naõo!

Muoán thaáy Ñaïo chaân chaùnh, Laøm vieäc ñuùng, laø Ñaïo.

Töï mình khoâng taâm Ñaïo, AÙm muoäi, sao thaáy Ñaïo?

Neáu ngöôøi thaät tu haønh, Chaúng noùi loãi theá gian, Neáu baøn loãi ngöôøi khaùc, Töï mình loãi, khoâng khaùc.

Ngöôøi quaáy, ta khoâng quaáy,

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Ta quaáy, loãi taïi ta.

Chæ töï tröø taâm quaáy, Tröø saïch, heát phieàn naõo.

73

Gheùt, yeâu chaúng baän loøng, Duoãi chaân daøi thanh thaûn.

Loøng muoán ñoä keû khaùc, Neân töï bieát phöông tieän.

Kheùo tröø saïch nghi ngôø, Töï taùnh töï hieån hieän.

Phaùp Phaät töø coõi theá, Khoâng lìa theá tænh giaùc.

Boû theá tìm Boà-ñeà, Nhö keû tìm söøng thoû!

Chaùnh kieán laø thoaùt tuïc, Taø kieán laø theá gian.

Chaùnh, taø ñeàu döùt saïch, Taùnh Boà-ñeà hieån loä.

Tuïng naøy laø Ñoán giaùo, Cuõng goïi: Ñaïi Phaùp Thuyeàn.1 Meâ nghe Kinh nhieàu kieáp, Ngoä chæ saùt-na thaønh.”

Sö laï i noùi: “Nay taïi chuøa Ñaïi Phaïm giaûng phaùp Ñoán giaù o naøy, nguyeän cho taát caû chuùng sanh vöøa nghe lieàn ñöôïc thaáy Taùnh, thaønh Phaät.”

1

Con thuyeàn Phaùp lôùn, yù noùi cöùu ñoä ñöôï c nhieà u ngöôøi.

74

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Khi aá y, Vi Söù quaâ n cuøng caù c vò quan lieâu vaø ngöôø i ñaïo, keû tuïc nghe lôøi thuyeát giaûng cuû a Sö roài, heá t thaû y ñeà u tænh ngoä , ñoàng thôø i laø m leã , xöng taùn raèng: “Hay thay! Ngôø ñaâu xöù Laõnh Nam naøy coù Phaät ra ñôø i!”

83

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  VIEÄT VAÊN

PHAÅM THÖÙ III

NGHI VAÁN

Moät ngaø y kia, Vi Thöù söû thieát laäp hoä i trai cuù ng döôøng Sö.

Thoï trai xong, Thöù söû thænh Sö leân toøa, roà i cuøng caùc vò quan lieâ u vaø só thöù nghieâm trang leã baùi maø thöa hoûi raèng: “Ñeä töû nghe Hoøa thöôïng thuyeá t phaù p, thaät chaúng theå nghó baøn. Nay coù chuùt loøng nghi, xin Hoøa thöôïng ñaï i töø bi vì chuùng ñeä töû maø giaûng giaû i.”

Sö noù i: “Coù ñieà u nghi cöù hoûi, ta seõ giaûng thuyeát cho.”

Vi coâng thöa: “Giaù o thuyeá t cuûa Hoøa thöôïng coù phaûi laø toân g chæ cuûa Ñaït -ma Ñaï i sö chaêng?” Sö ñaùp: “Ñuùng vaäy.”

Vi coâng noù i: “Ñeä töû nghe chuyeän Ñaït -ma thuôû xöa giaùo hoùa cho Löông Voõ Ñeá. Vua hoûi: ‘Moät ñôø i traãm caá t chuøa, cuùng döôøng taêng, boá thí, laøm chay, coù coâng ñöùc gì khoâng?’ Ñaït -ma ñaù p: ‘Thaät khoân g coâng ñöùc gì.’ Ñeä töû chöa hieåu leõ aáy, xin Hoø a thöôïng giaûng giaû i cho.”

Sö ñaù p: “Thaät khoâng coù coâng ñöùc. Ñöøng nghi ngôø lôøi cuûa baäc Thaùnh ñôøi tröôùc. Voõ Ñeá loøng meâ, chaúng roõ phaù p chaùnh.

Caát chuøa , cuùn g döôøng taêng, boá thí, laøm chay, goïi laø caà u phöôù c. Khoâng theå laáy phöôùc aáy maø xem laø coâng ñöù c. Coâng ñöùc ôû nôi Phaùp thaân, chaúng phaûi ôû söï tu phöôùc.”

Sö laïi noùi: “Thaáy taùnh laø coâng, bình ñaún g laø ñöùc. Moãi

84

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

nieä m töôûng khoân g ngaên ngaïi, thöôøn g thaáy baûn taùnh, chaân thaät dieä u duïng, goïi laø coâng ñöùc. Trong loøng khieâ m nhöôïng laø coâng, vieä c laøm theo leã laø ñöùc. Töï taùnh sanh ra muoân phaù p laø coâng, taâm lìa voïng nieäm laø ñöùc. Chaúng rôøi töï taùnh laø coâng, öùng duïng maø khoâng ñaé m nhieãm laø ñöùc. Muoán tìm Phaù p thaân coâng ñöù c, cöù nöông theo ñoù maø laøm , aáy laø coâng ñöù c chaân thaä t.

Neáu ngöôøi tu coâng ñöùc thì loøng chaúng khinh maïn, thöôøng cung kính heát thaûy. Loøng hay khinh ngöôøi, taùnh töï toân chaúng döùt laø töï mình khoâng coù coâng, taùnh hö voïng chaúng thaät laø töï mình khoâng coù ñöùc. Vì taùnh töï ñaïi töï toân, neân thöôøng khinh heát thaû y.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Chaùnh nieäm khoâng giaùn ñoaïn laø coâng; trong taâm coâng bình, chaùnh tröïc laø ñöùc. Töï tu taùnh mình laø coâng, töï tu thaân laø ñöùc.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Coâng ñöùc neân nhìn töø trong töï taùnh, khoâng phaûi do boá thí, cuùng döôøng maø caàu ñöôïc. Bôû i vaäy, phöôùc ñöù c vôù i coâng ñöùc khaùc nhau. Voõ Ñeá chaú ng bieát chaân lyù , khoâng phaûi loã i nôi Toå Sö ta.”

Quan Thöù söû laï i hoû i: “Ñeä töû thöôøng thaáy ngöôøi xuaá t gia, taïi gia nieä m Phaä t A-di-ñaø , caà u sanh Taây phöông. Xin Hoø a thöôï ng vì tröø choã nghi ngôø maø giaûng cho vieä c coù ñöôïc sanh veà nôi aá y hay khoâng.”

Sö noùi: “Söù quaân haõy laéng nghe Hueä Naêng giaûng giaûi vieäc aá y. Ñöù c Theá Toân nôi thaønh Xaù-veä thuyeá t vieä c sanh veà Taâ y phöông, Kinh noùi roõ raøng ñeá n ñoù khoâ ng xa. Neá u theo caùch noù i veà hình töôùn g, thì soá daë m laø qua möôø i muoâ n öù c coõ i, chính laø noù i möôø i ñieà u aù c ngaên trôû trong thaân ngöôø i, neân noù i laø xa. Noù i xa, laø vôùi nhöõng keû caên cô thaá p keùm. Noùi gaàn, laø vôù i nhöõ ng baäc thöôïng trí.

“Ngöôøi coù hai loaïi, phaù p khoâng hai ñöôøng. Meâ, ngoä khaùc

85 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh nhau, choã hieåu bieá t coù mau, chaä m. Ngöôø i meâ nieäm Phaät caàu sanh Taây phöông, ngöôø i ngoä chæ töï laøm taâm tònh. Cho neân Phaät noùi: ‘Tuøy taâ m mình tònh, töùc coõi Phaät tònh.’ Söù quaân! Ngöôø i phöông Ñoâng, chæ caàn taâ m tònh töù c laø khoâng coù toä i. Duø laø ngöôøi phöông Taây1 maø taâm chaúng tònh cuõng coù loã i.

Ngöôø i phöông Ñoâng taïo toäi, nieäm Phaä t caà u sanh phöông Taây.

Ngöôø i phöông Taâ y taï o toäi, bieát nieäm Phaät caàu sanh coõ i naøo?

Ngöôø i ngu chaúng hieå u töï taùnh, khoâng bieá t coù coõ i Tònh ñoä trong thaân, môùi nguyeän Ñoâng, nguyeän Taây. Ngöôø i ngoä duø ôû ñaâ u cuõng vaäy. Cho neân Phaä t noù i: ‘Tuøy choã mình ôû maø thöôøng an vui.’ Söù quaân! Chæ caàn taâm thieän thì Taâ y phöông chaúng xa. Neá u giöõ hoaøi taâm baát thieän, nieäm Phaät cuõng khoù vaõng sanh.

“Nay khuyeân caùc vò thieän tri thöùc: Tröôùc tröø möôøi ñieà u aùc, töùc laø qua ñöôïc möôø i muoân coõi nöôù c, tröø ñöôï c möôø i söï aùc chöôùng ngaên che. Moãi nieäm thöôøng thaáy taùnh, thöôøng laøm chuyeän coâng baèng, chaùnh tröï c, thì ñeán nôi nhö buùng moùng tay, lieàn thaá y Phaät Di-ñaø. Söù quaân! Chæ caàn laø m möôøi ñieà u laønh, caàn gì phaûi nguyeän vaõng sanh? Neáu taâm chaúng döù t möôøi ñieàu aùc, Phaät naø o ñeán röôùc? Neá u ngoä phaùp Voâ sanh Ñoán giaù o, thì thaáy Taây phöông ngay trong giaâ y laù t. Chaúng ngoä , nieäm Phaä t caà u sanh, ñöôøng xa laøm sao maø ñeán? Hueä Naêng seõ vì chö vò, dôøi Taâ y phöông veà tröôùc maét trong giaây laùt. Moïi ngöôø i muoán thaá y hay chaêng?”

Moïi ngöôø i ñeà u ñaûnh leã, baïch raèn g: “Neá u taïi ñaây ñöôï c thaáy, caàn chi phaûi nguyeän vaõng sanh. Xin Hoøa thöôïng töø bi hieän coõi Taây phöông cho chuùng toâi ñöôï c thaáy.”

Sö noùi: “Naø y ñaï i chuùng! Ngöôøi ñôø i, saéc thaâ n laø thaønh quaùch, maét, tai, muõ i, löôõi ñeàu laø cöûa . Ngoaøi coù naêm cöûa, 1

Phöông Ñoâ ng laø chæ coõ i Ta-baø naøy, phöông Taây laø chæ coõi Cöï c Laïc cuû a Phaä t A-di-ñaø.

86

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

trong coù cöûa yù . Taâm laø coõi ñaát, taùnh laø vua. Vua ôû treân ñaát taâm . Taùnh coøn thì vua coøn, taùnh ñi thì vua maát. Taùnh coøn thì thaân taâm coøn, taùnh ñi thì thaân taâ m hoaïi. Phaät do trong taùnh khôûi leân, ñöøng caà u tìm ôû beân ngoaøi.

“Töï taùnh ngu meâ laø chuùng sanh, töï taùnh giaùc ngoä laø Phaät. Töø bi laø Quaùn AÂm. Hyû xaû laø Theá Chí. Thöôøng tònh töùc Thích-ca. Bình tröïc laø Di-ñaø . Taâm chaáp ngaõ laø nuùi Tu-di, taâm taø laø bieån caû. Phieàn naõ o laø soùn g cuoän. Ñoäc haïi laø roàng döõ. Hö voïng laø quæ thaàn. Traàn lao laø caù traïnh. Tham saân laø ñòa nguïc, ngu si laø suù c sanh.

“Caùc vò thieä n tri thöù c! Thöôø ng laø m möôø i ñieà u laønh thì thieân ñöôø ng töï ñeán. Tröø taâ m chaá p ngaõ thì laøm ñoå nuù i Tu-di.

Boû taâ m taø thì bieå n caû khoâ caï n. Phieà n naõ o khoâng coøn thì soù ng cuoän phaûi yeân, ñoä c haï i queâ n ñi thì caù , roà ng phaûi dieä t.

Töï trong taâ m ñòa laø taù nh giaù c Nhö Lai, phoù ng aùnh ñaïi quang minh, chieá u ra saù u cöûa ñeà u thanh tònh, phaù ñöôïc caù c coõ i trôø i Luï c duï c.1 Töï taùnh soi chieáu beân trong, ba ñoä c2 lieà n tröø , caù c toä i ñòa nguïc ñoà ng thôø i tieâ u dieät. Trong ngoaø i saùng rôõ chaú ng khaùc Taâ y phöông. Coøn neá u khoâng tu haønh nhö vaä y, laø m sao tôù i ñöôïc nôi ñoù ?” Ñaï i chuùng nghe giaûng thuyeát, roõ raøng thaá y taù nh, cuø ng nhau leã baù i, xöng taùn, nguyeä n raè ng: “Laønh thay! Nguyeän cho heá t thaûy chuùng sanh nghe ñöôï c phaùp naøy ñeàu töùc thôøi toû ngoä.”

Sö noùi: “Caùc vò thieän tri thöùc! Neáu muoán tu haønh, taïi gia cuõng tu ñöôïc, khoâng nhaá t thieát phaûi ñeán ôû chuøa. Taïi gia thöôøng tu haønh, nhö ngöôøi phöông Ñoâng maø taâm thieän. ÔÛ 1

Luïc duï c chö thieân: Saùu caûnh trôøi thuoä c trong coõ i Duï c giôùi: Töù thieân vöông thieân, Ñaolî thieân (cuõng goïi laø Tam thaäp tam thieân), Daï -ma thieân, Ñaâ u-suaát thieân, Laï c bieán hoù a thieân, Tha hoù a töï taï i thieân.

2 Ba ñoä c : tham, saâ n, si.

87 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh chuøa chaúng tu haønh, nhö ngöôøi phöông Taây maø taâm aùc.

Chæ giöõ taâm thanh tònh, töùc laø töï taùnh Taây phöông.”

Vi coâng laï i hoûi: “Taï i gia tu haønh nhö theá naøo? Xin Ñaïi sö chæ daïy cho bieá t.”

Sö ñaù p: “Ta thuyeá t vôùi ñaïi chuùng baøi tuïng ‘Voâ töôùng’. Chæ theo ñoù maø tu, nhö thöôøng ôû beân ta. Neá u chaúng theo ñoù maø tu, daà u caï o toùc xuaá t gia, coù ích gì cho ñaï o?”

Tuïng raèng: Taâm bình ñaúng caàn chi trì giôù i?

Haïnh chaùnh tröï c haù ñôï i tu thieàn?

AÂn thôø i hieáu döôõng meï cha, Nghóa thôø i kính treân, nhöôøng döôù i.

Nhöôøng nhòn, treân döôù i thuaän hoøa, Nhaãn nhuïc, chuyeän döõ laéng yeân.

Neáu bieát laá y löûa ôû caâ y,1 Buøn nhô nôû ñoùa sen hoàng.2 Ñaéng mieäng môù i laø thuoác toát, Lôøi ngay aét phaû i chöôùng tai.

Söûa loã i, trí tueä taát sanh, Ñieà u xaá u giaá u che chaúng toát.

Haèng ngaøy laøm vieäc lôï i ích, Ñaïo thaønh chaúng do thí tieàn.

Boà -ñeà chæ töï trong taâm, 1

Muoán laá y löûa ôû caây thì phaû i coï hai khuù c caây moät caùch maïnh meõ , khoâ ng ngöøng nghæ, cho tôùi chöøng ñöôïc löûa môùi thoâi. Tu haønh cuõ ng nhö theá, phaûi tinh taán maõi maø dieä t caù c sôû duïc thì môùi ñaé c quaû.

2 Sen tuy töø döôù i buø n sình maø moï c leân, nhöng khoâng oâ nhieã m; ngöôøi tu thaø nh ñaï o cuõng töø trong coõi aùc tröôïc maø thoaùt ra.

88

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Nhoïc chi höôùng ngoaï i caà u tìm?

Nghe thuyeát , y vaä y tu haønh, Thieân ñöôøng hieän ngay tröôùc maét .

Sö laïi noùi: “Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôø i neân y theo keä aá y maø tu, seõ thaáy ñöôïc töï taùnh, thaúng ñeá n quaû Phaät. Caùc phaù p chaúng chôø ñôï i nhau. Caùc ngöôi neân giaûi taùn ñi, ta veà Taøo Kheâ. Neá u coù ñieà u chi nghi ngôø, cöù ñeán ñoù hoûi.”

Khi aáy, Thöù söû vaø quan lieâ u, thieän nam, tín nöõ taïi hoäi ñeàu ñöôï c khai ngoä, tin laõnh giaù o thuyeá t, kính caån theo ñoù thöï c haønh.

95

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  VIEÄT VAÊN

PHAÅM THÖÙ IV

ÑÒNH VAØ TUEÄ Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp moân naøy cuûa ta laáy ñònh vaø tueä laøm goá c. Ñaï i chuùng ñöøn g meâ laàm cho raèn g ñònh vaø tueä khaù c nhau. Ñònh vaø tueä laø moät theå , chaúng hai. Ñònh laø theå taùnh cuûa tueä. Tueä laø choã duïng cuûa ñònh. Trong luùc coù tueä thì ñònh ôû nôi tueä, trong luùc coù ñònh thì tueä ôû nôi ñònh. Roõ ñöôïc nghóa aáy, töùc laø vieäc tu taä p ñònh tueä ñeà u nhö nhau. Ngöôøi hoïc ñaï o chôù noùi coù tu thieàn ñònh tröôùc roài môùi phaù t ra trí tueä, hoaëc tröôùc coù trí tueä roài sau môùi tu ñöôïc thieàn ñònh, cho laø hai thöù khaùc nhau. Hieå u theo caù ch ñoù thì phaù p coù hai töôùng, mieäng noù i thieän, trong taâm baá t thieän, khoâng coù ñònh tueä , hoaëc ñònh tueä chaúng bình ñaúng nhö nhau.

Coøn neá u taâm vaø mieäng ñeà u thieän, trong ngoaøi nhö moät, thì ñònh tueä töùc thì bình ñaúng nhö nhau. Töï hieåu ñaï o maø tu haønh, chaúng ôû choã tranh bieän. Neá u tranh bieän tröôùc sau1 laø ñoàng vôù i ngöôø i meâ, chaúng theå quyeát ñoaùn hôn thua, chæ taêng theâ m ngaõ chaáp,2 chaúng rôøi khoûi boán töôùng.3 “Caùc vò thieän tri thöùc! Laáy gì so saùnh töông quan giöõa ñònh vaø tueä? Coù theå so saùnh nhö ngoïn ñeøn vaø aùnh saùng vaäy.

1 Töù c laø tranh bieän vieäc ñònh coù tröôùc hay tueä coù tröôùc, theo yù nhö treân.

2

Ngaõ chaáp: coá chaáp cho raè ng coù moät baûn ngaõ cuûa rieâng mình, töø ñoù naûy sinh söï baûo veä, ñeà cao baûn ngaõ khoâng thaä t ñoù maø sinh ra ñoái nghòch vôùi vaï n phaùp.

3 Ngaõ töôùn g, nhaân töôù ng, chuù ng sanh töôùn g, thoï giaû töôù ng.

96

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Coù ñeøn thì saùng, khoâng ñeøn thì toái. Ñeøn laø theå taùnh cuûa saùng, saùn g laø choã duïng cuû a ñeøn. Teân goïi tuy hai maø theå voán laø moät. Noù i veà phaù p ñònh tueä cuõng gioáng nhö vaäy.”    Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Nhaát haïnh Tam-muoä i nghóa laø baát kyø ôû nôi ñaâu, ñi ñöùng naè m ngoài ñeà u thöôøng haønh taâm chuyeân nhaá t chaùnh tröïc. Kinh Tònh Danh noùi: ‘Loøng ngay thaúng laø ñaï o traøng, loøng ngay thaúng laø Tònh ñoä.’ Chôù neân trong loøng taø vaïy maø ngoaøi mieäng noùi lôø i chaùnh tröïc, hoaë c mieäng noùi Nhaát haïnh Tam-muoäi maø loøng khoâng chaùnh tröïc. Chæ chuyeân giöõ moät loøng ngay thaúng, ñoá i vôù i caùc phaùp ñöøng neân chaá p tröôùc. Ngöôø i meâ chaá p tröôùc phaù p töôùng, chaá p caû Nhaát haïnh Tam-muoä i, neân noùi: ‘Ngoài yeân chaúng ñoäng, hö voïng chaúng khôû i trong taâm laø Nhaát haïnh Tam-muoä i.’ Keû hieåu nhö vaäy cuõng ñoàng nhö vaät voâ tình, chính laø nguyeân do chöôùng ñaïo.

“Caùc vò thieän tri thöù c! Ñaï o neân löu thoâ ng, vì sao laï i ngaê n treä? Taâ m chaú ng truï nôi phaù p, ñaïo lieà n löu thoâ ng. Taâ m truï nôi phaù p, aá y laø töï troùi laáy mình.

“Neáu noùi ngoài yeân chaúng ñoäng laø ñuùng, aáy chæ nhö Xaù -lîphaát ngoài yeân trong röøng bò Duy-ma-caät cheâ traùch. 1 “Caùc vò thieän tri thöùc! Laïi coù ngöôøi daïy ngoà i xem taâ m, quaùn tónh, chaúng ñoäng, chaúng khôû i, coi ñoù laø coâng phu.

Ngöôø i meâ chaúng hieå u, thöï c haønh theo maø thaønh ñieân ñaûo.

Nhieàu ngöôø i baét chöôùc nhö vaäy, roài truyeàn daï y nhau, thaät laø laàm to.”  1

Kinh Tònh Danh coù ghi chuyeän Xaù-lî-phaát ngoà i thieà n trong röø ng, cö só Duy-ma-caät ñeá n, nhaân ñoù maø thuyeát veà yù nghóa ngoà i thieà n cuûa ñaïi thöøa.

97

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  

Sö daïy chuùng raèng: “Caùc vò thieän tri thöùc! Chaùnh giaù o xöa nay voán khoâng ñoán, tieäm . Taùnh ngöôø i töï coù lanh lôïi, khôø khaïo. Ngöôø i meâ tu theo phaù p tieä m, ngöôøi tænh hôï p vôùi pheùp ñoán. Töï bieát ñöôïc baûn taâm, thaáy ñöôï c baûn taùnh, töùc khoâng sai khaùc chi nhau. Vì theá, laäp ra ñoán, tieäm chæ laø teân goïi giaû taïm .

“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaùp moân naøy xöa nay tröôùc laä p khoâng nieäm laø m toâng, khoâng töôùng laøm theå, khoâng truï laøm goác. Khoâng töôùng laø ôû nôi töôùng maø lìa töôùng. Khoâng nieäm laø trong choã nghó töôûng maø khoâng nghó töôûn g. Khoâng truï laø baûn taùnh cuûa ngöôø i ñoá i vôùi nhöõng ñieà u laønh döõ, toá t xaáu ôû theá gian, cho ñeán vôù i keû oaùn, ngöôø i thaân, nhöõng luùc noùi naêng, ñuïng chaïm, chaâ m choïc, khinh khi, tranh giaø nh ñeà u xem nhö khoâng, chaúng nghó chuyeän thuø haï i.

“Trong moãi nieäm töôûn g, chaúng suy nghó chuyeän qua roài.

Neáu nhö nieäm töôûng ñaõ qua, nieäm töôûng baây giôø vaø nieäm töôûng saé p ñeán cöù noái nhau chaúng döùt, aá y goï i laø troùi buoäc. Ñoái vôù i caùc phaùp, nieäm töôûng chaúng truï vaøo ñaâu caû, töùc laø khoâng troùi buoäc. Ñoù laø laáy khoâng truï laøm goác.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Lìa heát thaûy hình töôùng, goïi laø khoâng töôùng. Lìa ñöôïc hình töôùng, Phaùp theå taát nhieân thanh tònh. Ñoù laø laáy khoâng töôùng laøm theå.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ñoái vôùi caûnh taâ m khoâng ñaé m nhieã m laø khoâng nieäm. Trong moï i nieäm töôûng thöôøng lìa khoûi caûnh, khoâng ñoái caûnh maø sanh taâm. Neáu chæ döùt nghó töôûng ñeán muoân vaä t, tröø cho taän heát tö töôûng; tö töôûng vöøa döù t töùc thôø i maïng döù t, thoï sanh nôi khaùc, aáy laø laà m to. Keû hoïc ñaïo neân suy xeù t choã ñoù . Neá u chaúng roõ yù phaù p, ñaõ töï mình sai laàm , sau laïi coøn daét daãn ngöôø i khaùc. Töï mình ngu meâ chaúng thaáy, laïi cheâ bai kinh Phaät. Ñoù laø laä p khoâng nieäm laø m toâng.

98

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

“Caùc vò thieän tri thöùc! Vì sao laä p khoâng nieä m laøm toâng?

Chæ bôû i ngöôø i meâ mieäng noùi thaáy taùnh, maø khi ñoái caûnh lieàn khôûi nieä m, töø nieäm aáy khôû i ra taø kieán. Heá t thaû y traàn lao voïng töôûng ñeàu do vaä y maø sanh. Töï taùnh voán khoân g moä t phaù p coù theå ñaéc. Neá u coù choã ñaéc, hö doái luaän chuyeän hoïa phöôù c, chính laø traàn lao taø kieán. Vì vaäy neân laä p khoâng nieäm laøm toâng.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Noùi khoân g ñoù, laø khoâng nhöõng gì?

Nieäm, laø nieä m vieäc gì? Khoâng laø khoâng coù hai töôùng, khoâng coù taâm traàn lao. Nieä m laø nieä m baûn taùnh chaân nhö. Chaân nhö laø theå cuûa nieäm . Nieäm laø duïng cuûa chaâ n nhö. Töï taùnh chaân nhö khôûi ra nieä m, chaúng phaû i maé t, tai, muõ i, löôõ i coù theå nieäm ñöôïc. Chaân nhö coù taùnh neân khôûi ra nieäm. Neáu khoâng coù chaân nhö, thì tai maét, maø u saéc, aâm thanh töùc thôøi hoaïi maát.

“Caùc vò thieä n tri thöù c! Töï taùnh chaâ n nhö khôû i ra nieä m.

Saùu caê n tuy coù thaá y, nghe, nhaä n bieá t, maø khoâ ng ñaém nhieãm nôi caû n h, chaâ n taùn h thöôø ng töï taï i. Cho neâ n Kinh noù i: ‘Kheù o bieá t phaâ n bieä t taá t caû caù c phaù p, vôù i nghóa chaân thaät chaúng heà lay ñoä ng.’” 1

1

Caâu naøy daãn Kinh Duy-ma: “Naêng thieän phaân bieät chö phaùp töôù ng, ö ñeä nhaát nghóa nhi baá t ñoän g.”

102

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

 VIEÄT VAÊN PHAÅM THÖÙ V

NGOÀI THIEÀN Sö daï y chuùng raè ng: “Moân ngoà i thieàn naø y, nguyeâ n chaú ng chaá p tröôùc nôi taâ m, cuõng chaúng chaá p tröôùc söï yeân tònh, cuõ ng chaúng phaû i chaú ng ñoä ng. Neá u noù i laø chaáp tröôùc taâ m, thì taâm nguyeâ n laø voï ng. Bieát taâ m huyeãn hoù a, neân khoâng coù gì ñeå chaá p tröôù c. Neá u noù i laø chaáp tröôùc tònh, thì taùnh ngöôøi voán tònh. Chæ do voï ng nieäm che laá p chaân nhö. Chæ khoâ ng voïng nieä m thì taùnh töï thanh tònh. Khôû i taâ m chaá p tröôù c tònh, chæ sanh choã tònh khoân g thaä t. Hö voï ng khoâ n g xöù sôû, chaá p tröôù c cuõ ng laø voïng. Tònh khoân g coù hình töôù n g, laï i laä p ra töôù ng yeân tònh, baû o laø coâ ng phu. Hieå u bieá t nhö theá , töï che laá p baû n taùnh cuûa mình, bò söï yeâ n tònh troù i buoä c.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi tu pheù p chaúng ñoäng, trong khi nhìn ngöôøi, chaúng nhìn nhöõng söï phaûi quaá y, laønh döõ, laàm loãi cuûa ngöôø i. Ñoù laø töï taùnh chaúng ñoäng.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ngöôøi meâ tuy thaân chaúng ñoäng maø mieäng thöôøng noùi nhöõng ñieàu phaûi quaáy, daøi ngaén, toát xaáu cuûa ngöôøi khaùc, traùi ngöôïc vôùi Ñaïo. Neáu chaáp tröôùc nôi taâm, nôi tònh, töùc laø che laáp moái Ñaïo vaäy.”   Sö daïy chuù n g raèng: “Caù c vò thieän tri thöù c! Sao goï i laø ngoà i thieà n? Trong phaù p moâ n naøy, khoâ ng coù söï che laá p,

103 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh ngaê n trôû . Ñoá i vôù i heát thaû y caùc vieäc laønh döõ, taâ m chaú ng khôûi ra ñieà u nghó, goï i laø ngoà i. Trong taâm thaáy taù nh cuûa mình chaúng ñoän g, goïi laø thieàn.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Sao goïi laø thieà n ñònh? Lìa khoûi töôù ng laø thieàn . Trong taâ m chaú n g loaïn laø ñònh. Neáu vöôù ng maé c nôi töôù ng, taâ m taá t roái loaï n. Neáu lìa khoû i töôùng, taâ m lieàn chaúng loaïn. Taùnh voán töï tònh, töï ñònh, chæ vì thaá y caûnh roà i nghó ñeán caû nh maø roái loaïn. Neáu ngöôø i thaá y caûnh maø taâm chaúng loaïn, ñoù môù i thaät laø ñònh.

“Caùc vò thieä n tri thöù c! Lìa khoû i töôù ng, töùc laø thieàn .

Trong taâm chaúng loaïn, töù c laø ñònh. Ngoaø i thieà n, trong ñònh, ñoù laø thieà n ñònh. Kinh Boà -taùt Giôùi noùi: ‘Baûn taùnh cuûa ta voán töï thanh tònh.’

“Caùc vò thieän tri thöùc! Trong moãi nieäm töôûng töï thaáy baûn taùnh thanh tònh. Töï mình tu haønh, töï mình thaønh Phaä t ñaï o.”

116

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

 VIEÄT VAÊN PHAÅM THÖÙ VI

SAÙM HOÁI Luùc aáy, Ñaïi sö thaáy caùc vò nhaân só, daân chuùng Quaûn g Chaâ u, Thieàu Chaâu vaø taá t caû boán phöông ñeà u tuï hoä i veà ñeå nghe Phaùp, Ngaø i beøn leân toøa, noùi vôùi moïi ngöôøi raèng: “Haõ y ñeán ñaây , caùc vò thieän tri thöùc! Ñieàu ta thuyeát ñaây caàn phaûi töø trong töï taùnh khôû i leân. Luoân luoân trong moã i nieä m töôûng, ñeàu phaû i tònh laá y taâm mình, töï mình tu haønh, töï thaáy phaùp thaân mình, thaáy Phaä t ôû töï taâm ; töï cöùu laáy mình, raên giöõ laá y mình môù i ñöôïc, chaúng caàn phaû i ñeán ñaây . Nhöng ñaõ töø phöông xa ñeán, ñoàng hoäi nôi ñaây, ñeà u laø coù duyeân. Vaäy nay moïi ngöôø i haõy quì xuoáng. Tröôùc tieân, ta vì chö vò maø truyeàn cho naêm phaàn höông phaù p thaân cuûa töï taùnh. Keá ñoù, seõ truyeàn pheù p Saùm hoái Voâ töôùng.”

Moïi ngöôøi ñeà u quì moïp. Sö noù i: “Moät laø Giôù i höông.

Trong taâm mình khoâng cheâ boû, khoâng ganh gheùt, khoân g tham giaän, khoâng cöôù p haïi, goïi laø Giôù i höông.

“Hai laø Ñònh höông. Nhìn thaáy caùc caûnh laønh döõ, taâm mình chaúng loaïn, goï i laø Ñònh höông.

“Ba laø Tueä höông. Töï taâm khoâng ngaên ngaïi, thöôøng duøng trí tueä quaùn xeùt taùnh mình, khoâng laø m vieäc aùc; tuy tu caùc vieäc laønh, maø taâ m khoâng chaá p tröôùc; kính ngöôøi treân, thöông keû döôù i, thöông xoùt keû coâi cuù t, ngheø o khoù, goï i laø Tueä höông.

“Boán laø Giaûi thoaùt höông. Taâm khoâng vöôùng maéc, nöông theo baát cöù ñieàu gì; chaúng nghó thieän, chaúng nghó aùc, töï taïi,

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh khoâng ngaên ngaïi, goïi laø Giaûi thoaùt höông.

117

“Naê m laø Giaû i thoaùt tri kieán höông. Taâm ñaõ khoâng vöôùng maéc, chaïy theo nhöõng ñieà u laønh, ñieàu döõ, cuõng khoâng theå chìm vaø o choã troáng khoâng chaáp laáy söï vaéng laëng; nghóa laø neân hoïc roäng, nghe nhieà u, töï bieát roõ baûn taâ m, ñaï t tôùi lyù leõ cuûa chö Phaä t; laá y söï hoøa ñoàng maø tieáp caän cuøng muoân vaät, khoâng vöôùng maéc chuyeän coù mình, coù ngöôøi; thaúng ñaït Boà-ñeà, chaân taùnh vaãn khoâng ñoåi, goïi laø Giaûi thoaùt tri kieán höông.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Nhöõng thöù höông aá y ñeà u toûa leân töï trong taâm mình, ñöøng tìm kieám ôû ngoaøi.

“Baây giôø , ta seõ cuøng chö vò thoï pheùp Saù m hoái Voâ töôù ng, dieät heát toä i ba ñôø i, khieán cho ba nghieä p ñeà u thanh tònh.1 “Caùc vò thieän tri thöùc! Chö vò haõy cuøn g laäp laïi theo nhö lôøi ta: “Ñeä töû chuùng con, töø bao nieäm tröôùc, ñeán nieäm baây giôø, cho ñeán nhöõn g nieä m veà sau, moãi nieäm chaúng bò ngu meâ laø m oâ nhieãm. Töø tröôùc ñeán nay, nhöõng toäi aùc do ngu meâ thaû y ñeà u xin saùm hoá i, nguyeän ñoàng thôø i dieät heát, maõi maõ i chaúng coøn khôûi laï i nöõa. “Ñeä töû chuùng con, töø bao nieäm tröôùc, ñeán nieäm baây giôø, cho ñeán nhöõng nieäm veà sau, moã i nieäm chaún g bò kieâ u caê ng, doá i traù laøm oâ nhieãm. Töø tröôùc ñeán nay, nhöõng toä i aùc do kieâ u caêng, doá i traù thaû y ñeàu xin saùm hoá i, nguyeän ñoàng thôø i dieät heát, maõ i maõ i chaúng coøn khôû i laïi nöõ a. “Ñeä töû chuùng con, töø bao nieäm tröôùc, ñeán nieäm baây giôø, cho ñeán nhöõng nieäm veà sau, moã i nieä m chaún g bò söï ganh gheùt laøm oâ nhieãm. Töø tröôùc ñeán nay, nhöõng toäi aùc do söï ganh gheùt thaû y ñeà u xin saùm hoái, nguyeän ñoàng thôø i dieät heát, maõ i 1

Ba nghieä p laø nghieä p thaâ n, nghieä p khaå u , nghieä p yù .

118

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

maõ i chaúng coøn khôû i laï i nöõa.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Treân ñaây laø pheùp Saùm hoái Voâ töôùng. Sao goïi laø saùm? Sao goï i laø hoá i? Saùm laø aên naên nhöõng loã i ñaõ qua. Töø tröôùc, coù nhöõn g toä i aùc do nôi ngu meâ , kieâ u caêng, doái traù, ganh gheù t, thaûy ñeà u aên naên heát, maõ i maõi veà sau chaúng coøn khôû i ra nöõa; ñoù goïi laø saù m. Hoái laø töï ngaên ngöøa nhöõng loãi veà sau cuûa mình. Töø nay veà sau, coù nhöõng toäi aùc do nôi ngu meâ, kieâ u caêng, doái traù, ganh gheùt, nay ñaõ giaùc ngoä , taát nhieân vónh vieãn döùt heát, chaúng maéc phaû i nöõa; ñoù goïi laø hoá i. Vì theá cho neân goïi laø saùm hoá i. Keû phaøm phu ngu meâ chæ bieát aên naên nhöõng loãi ñaõ qua, maø chaúng bieát ngaên ngöøa nhöõng loãi veà sau. Bôûi khoâng bieát hoái, neân toä i tröôùc chaúng dieä t, loã i sau laïi sanh. Toä i tröôùc ñaõ chaúng dieät, loãi sau laï i tieá p sanh ra, laø m sao goï i laø saù m hoái?

“Caùc vò thieän tri thöù c? Nay ñaõ saùm hoá i roà i, ta seõ cuøng chö thieän tri thöùc phaù t khôûi Boán theä nguyeän roäng lôùn. Chö vò haõ y laén g tai, duøn g taâm chaân chaùnh maø nghe ñaây: Voâ bieân chuùng sanh nôi töï taâm, theä nguyeän cöùu ñoä.

Voâ bieân phieàn naõo nôi töï taâm, theä nguyeän döùt boû.

Voâ taän phaùp moân trong töï taùnh, theä nguyeän hoïc hoûi.

Phaät ñaïo voâ thöôïng trong töï taùnh, theä nguyeän tu thaønh.

“Caùc vò thieä n tri thöùc! Moï i ngöôø i ai cuõ ng noù i: voâ bieâ n chuùng sanh theä nguyeä n cöù u ñoä . Nhöng maáy ai bieá t ñöôï c nghóa: thaä t chaúng phaû i Hueä Naêng naø y ñoä .1 “Caùc vò thieän tri thöùc! Chuùng sanh ôû trong taâ m, aáy laø : taâm taø meâ , taâ m cuoán g voïn g, taâ m baá t thieä n, taâm ganh gheùt, taâm aù c ñoä c. Nhöõng taâm nieäm nhö theá, ñeàu laø chuùng sanh.

Moïi ngöôøi neân töø töï taùnh töï ñoä laáy mình. Ñoù goïi laø cöùu ñoä 1

YÙ Toå sö ôû ñaâ y nhaán maïnh vaø o choã töï nguyeä n, töï ñoä.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

119

chaân thaät. Sao goïi laø töø töï taùnh töï ñoä laáy mình? Töï trong taâm mình coù nhöõng chuùng sanh taø kieán, phieàn naõo, ngu si, haõy duøng chaùnh kieán 1 maø cöùu ñoä. Coù chaùnh kieán roài, lieàn duøng trí Baùt-nhaõ choáng phaù chuùng sanh ngu si, meâ voïng. Cöù nhö vaäy maø ai ai cuõng ñeàu töï ñoä laáy mình. Vôùi taø vaïy, duøng chaân chaùnh maø ñoä; vôùi meâ muoäi, duøng giaùc ngoä ñoä; vôùi ngu si, duøng trí tueä ñoä; vôùi aùc ñoäc, duøng taâm thieän ñoä. Cöùu ñoä ñöôïc nhö vaäy, goïi laø cöùu ñoä chaân thaät.

“Voâ bieân phieàn naõo theä nguyeän döùt boû, nghóa laø duøng trí Baùt-nhaõ nôi töï taùnh phaù tröø ñi taâ m doá i traù hö voïng.

“Voâ taän phaùp moân theä nguyeän hoïc hoûi, laø neân töï mình thaáy taùnh, thöôøng haønh chaùnh phaù p, ñoù goïi laø hoïc hoû i chaân chaùnh.

“Phaät ñaïo voâ thöôïng theä nguyeän tu thaønh, laø thöôøng hay nhuùn nhöôøng, laøm theo leõ chaân chaùnh, lìa meâ lìa giaùc, thöôøng sanh Baùt-nhaõ; tröø chaân tröø voïng, lieàn thaáy taùnh Phaä t.

Vöø a ñöôïc nghe qua 2 lieàn thaønh Phaä t ñaïo, taâ m thöôøng nghó vieäc tu haønh, chính laø phaù p nguyeän löï c.

“Chö thieän tri thöùc! Nay ñaõ phaùt Boán nguyeän roäng lôùn roà i, ta cuøng chö vò thoï Ba giôùi quy y voâ töôùn g.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Quy y vôù i giaùc ngoä laø baäc phöôùc hueä ñaà y ñuû , 3 Quy y vôùi chaân chaùnh laø baäc lìa xa caùc duï c. 4 Quy y vôù i thanh tònh laø baäc cao quyù trong chuù ng hoä i.5 Töø nay nhaän giaùc ngoä laø thaày, chaúng coøn quy y theo taø ma, ngoaïi ñaï o. Caàu Tam Baû o trong töï taùnh mình thöôø ng chöùng minh.

1 2 3 4 5

Chaùnh kieán: söï thaá y bieá t, kieán giaûi chaân chaù nh, ñuù ng chaùnh phaù p.

Töù c laø nghe lôøi noù i khai ngoä cuûa baä c ñaïi thieän tri thöùc.

Löôõ ng tuù c Toâ n Ly duïc Toân Chuùng trung Toân

120

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Nay khuyeân caùc vò thieän tri thöùc quy y vôùi Tam Baûo trong töï taùnh mình: giaùc ngoä, ñoù laø Phaä t; chaân chaùnh, ñoù laø Phaùp; thanh tònh, ñoù laø Taêng.

“Töï taâm quy y giaùc ngoä, taø meâ chaúng sanh, ít ham muoán, bieát ñuû,1 coù theå lìa boû cuûa caûi, nhan saéc, goïi laø Löôõng tuùc Toân.

“Töï taâm quy y chaân chaùnh, moãi nieä m chaúng coù taø kieán.

Chaúng coù taø kieán, neân chaúng chaá p vieäc coù ta, coù ngöôøi, khoâng coáng cao, tham aùi, chaá p tröôùc, goï i laø Ly duïc Toân.

“Töï taâm quy y thanh tònh, töï taùnh chaúng oâ nhieãm nôi heát thaû y caùc caûnh traàn lao, aùi duïc, goïi laø Chuù ng trung Toân .

“Neáu tu haïnh naøy laø töï chaúng hieåu, ngaøy ñeâm thoï Phaät, hoûi Phaä t ôû ñaâu? Neá u ñaâ u maø quy? Noùi vaäy thaønh

quy y chính mình. Keû phaø m phu giôù i Tam Quy. 2 Neá u noùi Quy y chaúng thaá y Phaät, thì nöông vaø o ra hö voïng.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôø i neân töï suy xeù t, ñöøng duïng taâm sai laàm. Trong Kinh 3 noùi roõ laø “Töï quy y Phaät”, chaúng noù i “Quy y vôùi Phaät khaùc”. Phaät nôi töï taâm maø chaúng quy y, khoâng coøn coù choã naøo khaùc maø nöông döïa. Nay ñaõ töï tænh ngoä, moïi ngöôøi neân quy y vôùi Tam Baûo nôi töï taâm mình.

Trong thì ñieàu phuïc taâm taùnh, ngoaøi thì kính troïng ngöôøi khaùc, ñoù chính laø töï quy y.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Ñaõ quy y vôùi töï taâ m Tam Baû o roà i, moïi ngöôø i haõ y chí taâm, ta seõ giaûng giaûi veà moät theå ba thaân cuûa töï taùnh Phaät, khieán cho chö vò ñeà u ñöôïc thaáy ba thaân, töï mình toû roõ töï taùnh. Moïi ngöôø i haõy laäp laïi theo nhö lôøi ta: “Vôù i thaân xaùc thòt naøy, xin quy y vôù i Thanh tònh Phaù p

1 Thieåu duï c tri tuùc 2 Ñaây noùi caùch hieå u cuûa haø ng Tieåu thöø a.

3

ÔÛ ñaây laø daã n Kinh Hoa Nghieâ m.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh thaân Phaät.

121

“Vôù i thaân xaùc thòt naøy, xin quy y vôù i Vieân maõn Baù o thaân Phaät.

“Vôù i thaân xaùc thòt naøy, xin quy y vôù i Thieân baù öùc Hoù a thaân Phaät.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Thaân xaùc thòt naøy laø nhaø troï, chaúng theå noùi laø quy y noù ñöôï c. Ba thaân Phaät1 töï trong töï taùnh, ai ai cuõng saün coù. Chæ vì taâm meâ, chaú ng thaáy töï taùnh beân trong, maõ i tìm caà u Ba thaân Phaät ôû ngoaø i, chaúng thaáy töï mình coù Ba thaân Phaä t. Moï i ngöôøi haõy laéng nghe, ta seõ giuùp cho ai naáy töï trong thaân mình thaá y ñöôïc töï taùnh coù Ba thaân Phaät. Ba thaân Phaät aáy töø nôi töï taùnh sanh, chaúng phaûi töø beân ngoaøi maø coù ñöôïc.

“Sao goïi laø Thanh tònh Phaù p thaân Phaät? Ngöôøi ñôø i taùnh voán thanh tònh, muoân phaùp ñeàu do nôi töï taùnh sanh. Taâm nghó caùc ñieàu aùc, lieàn sanh ra haïnh aù c; taâ m nghó caùc vieäc laønh, lieàn sanh ra haïnh laønh. Nhö vaäy, caùc phaùp ñeàu ôû trong töï taùnh. Nhö baà u trôø i trong, maët trôøi maë t traê ng thöôøng saùng, coù ñaùm maây che phuû thaønh ra treân saùng döôù i toái. Boãng gaëp gioù thoåi tan maây, treân döôù i ñeà u saùng, muoân caûnh hieän ra.

Ngöôø i ñôø i taùnh thöôøng troâi noå i, cuõng gioáng nhö ñaù m maâ y treân trôø i ñoù vaäy.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Trí nhö maët trôø i, tueä nhö maë t traêng. Trí tueä thöôøng saùng suoá t, do vöôùng maéc nôi ngoaïi caûnh maø bò ñaù m maây voïng nieäm laáp che töï taùnh, neân chaúng ñöôïc saùng suoát. Neáu gaë p ñöôïc baäc thieän tri thöùc, nghe phaù p chaân chaùnh, tröø ñieàu meâ voïng nôi mình, thì trong ngoaøi saùng suoá t, trong töï taùnh muoân phaù p ñeà u hieän ra. Ngöôøi thaáy

1

Ba thaân Phaät: Phaùp thaâ n, Hoùa thaâ n vaø Baùo thaân.

122

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

taùnh laïi cuõng nhö vaäy. Ñoù goïi laø Thanh tònh Phaù p thaân Phaät.

“Caùc vò thieän tri thöù c! Töï taâm quy y vôùi töï taùnh, aáy laø quy y vôùi ñöùc Phaä t chaân thaät. Ngöôøi töï quy y thì tröø döùt ñi nhöõng taâm baát thieän, ganh gheùt, taø vaï y, chaáp ngaõ, doá i traù , khinh ngöôøi, ngaïo maïn, taø kieán, coáng cao, vaø heát thaûy nhöõng haïnh chaúng laønh trong moï i luùc. Thöôøng töï thaá y loãi mình, chaúng noù i ñieàu toát xaá u cuû a keû khaùc. Nhö vaäy goï i laø töï quy y.

Thöôøng neân nhuùn nhöôøng, cung kính heát thaûy, töùc nhieân thaáy taùnh thoâng ñaï t, khoâng coøn ngaên ngaïi. Nhö vaäy goï i laø töï quy y.

“Sao goï i laø Vieân maõn Baù o thaân? Ví nhö moä t ngoïn ñeøn tröø ñöôïc söï toá i ngaøn naê m, moä t nieäm trí khôûi dieät ñöôïc söï ngu muoäi muoân naê m. Ñöøng nghó tôùi loãi laàm ñaõ qua, vì chaúng theå thay ñoåi ñöôïc. Thöôøng nghó vieäc saé p ñeán, moãi nieä m töôûng ñeà u troøn ñaày, saùng rôõ, töï thaá y baûn taùnh. Thieän, aùc tuy laø khaùc, baûn taùnh voán khoâng phaân bieä t. Taù nh khoâng phaân bieät aáy goïi laø thaät taùnh. Töø trong thaä t taù nh, chaúng ñaém nhieã m caùc vieäc thieän aùc. Ñoù goï i laø Vieân maõn Baù o thaân Phaät .

Töï taùnh khôûi moä t nieäm aù c, dieä t maá t nhaân duyeân laønh muoân kieá p. Töï taùnh khôûi moät nieä m thieän, döùt ñöôï c vieäc aùc nhieà u nhö caùt soâng Haèng, thaún g ñeán quaû voâ thöôïn g Boà -ñeà. Trong moãi nieäm töôûng ñeàu töï thaáy bieát, chaúng maát ñi baûn nieäm, goïi laø Baù o thaân.

“Sao goï i laø Thieân baù öùc Hoù a thaân? Neáu chaúng nghó ñeán muoân phaù p, taùnh voán nhö khoâng. Moät nieäm suy nghó, goï i laø bieán hoùa. Suy nghó vieä c aùc, hoù a ra ñòa nguïc. Suy nghó vieäc thieän, hoù a ra thieân ñöôøng. Taâm ñoäc haïi hoùa ra roàng, raén.

Taâm töø bi hoùa ra Boà -taùt. Trí tueä hoùa ra thöôï ng giôùi,1 ngu si 1

Chæ caùc coõi trôø i.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

123

hoùa laøm coõi döôù i.1 Töï Taùnh bieán hoù a raá t nhieà u, ngöôøi meâ chaúng theå bieá t ñöôïc. Moã i nieäm sanh loøng aùc, thöôøng laøm theo ñöôøng aùc. Quay veà moät nieäm laønh, trí tueä lieàn sanh ra. Ñoù goïi laø Töï taùnh Hoùa thaân Phaät.

“Caùc vò thieän tri thöùc! Phaù p thaân voán töï ñaày ñuû. Luùc naø o töï taùnh cuõng töï thaáy bieát, töùc laø Baù o thaân Phaät. Töø nôi Baùo thaân khôû i neân suy nghó, töùc laø Hoùa thaân Phaät. Töï mình giaùc ngoä , tu coâng ñöù c nôi töï taùnh, aáy laø quy y chaân chaùnh. Da thòt naøy laø saéc thaân,2 saéc thaân laø nhaø troï,3 chaúng noùi laø quy y nôi ñoù ñöôïc. Chæ caàn nhaän roõ Ba thaân nôi töï taùnh, lieàn bieát ñöôïc Phaät trong töï taùnh.

“Ta coù moät baø i tuïng Voâ töôùng. Neáu trì tuïng ñöôïc coù theå khieán cho toäi meâ trong nhieàu kieáp ñeà u dieät saïch.”

Tuïng raèng: Ngöôøi meâ tu phöôùc, chaúng tu ñaïo, Töôûng raèng tu phöôùc töùc laø Ñaïo.

Boá thí, cuùng döôøng, daã u nhieàu phöôùc, Trong taâm Ba aùc4 nhö tröôùc taïo. Ñem loøn g tu phöôù c muoán dieät toä i, Ñôø i sau ñöôïc phöôùc, vaãn coøn toä i.

Chæ töï trong taâm tröø toä i duyeân,5 Ñeàu trong töï taùnh thaät saùm hoá i.

1 2 3 4 5

Töù c caû nh giôùi tam ñoà .

Saéc thaân: thaân hình saéc, thaâ n xaùc thòt naø y.

Vì chæ giaû hôï p taïm bôï trong kieáp ngöôøi neân goïi laø nhaø troï.

Ba aùc laø: tham, saân, si.

Toä i duyeâ n: duyeân do, nguyeân nhaân sinh ra toäi loã i.

124

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Gaë p phaù p ñaïi thöøa chaân saùm hoá i, Boû taø, laøm chaùnh, lieàn döùt toä i.

Hoïc ñaï o thöôøng xem nôi töï taùnh, Lieàn cuøng chö Phaät khoâng sai khaùc.

Toå ta1 chæ truyeàn phaùp thaúng taét, Nguyeän khaé p thaáy taùnh ñoàng moät theå.

Neáu muoán veà sau tìm Phaù p thaân, Lìa caùc phaùp töôùng, taâm trong saïch.

Gaéng söùc töï thaá y, chôù nuùng nao, Chæ moät nieäm döùt, maïng coøn ñaâu?

Neáu ngoä ñaïi thöøa, ñöôïc thaá y taùnh, Chaé p tay cung kính chí taâm caà u!

Sö noùi: “Caùc vò thieän tri thöùc! Moïi ngöôø i neân trì tuïng, theo ñoù maø tu haønh. Nghe qua roà i thaáy taùnh, thì duø caùch ta ngaøn daëm, cuõng nhö thöôøng ôû beân ta! Coøn neáu nghe roài maø chaúng tænh ra, thì duø ñoái maët nhau cuõng nhö ngoaø i ngaøn daëm. Ñaâu caàn laën loäi töø xa ñeán ñaây? Thoâi, neân traân troïng maø giaûi taùn.” Ñaïi chuùng nghe Phaùp, ai ai cuõng ñöôïc toû ngoä, vui möøng kính caån laøm theo.

1

Töù c laø Sô Toå Ñaït-ma.

157

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  VIEÄT VAÊN PHAÅM THÖÙ VII

CÔ DUYEÂN Töø khi Sö ñaéc phaùp taï i Hoaøng Mai, ñeán sau veà thoân Taøo Haàu nôi Thieà u Chaâ u, khoâng ai hay bieá t. Khi aá y, coù ngöôøi nho só laø Löu Chí Löôïc laá y leã nghi maø ñaõ i ngoä raát haä u. Chí Löôïc coù ngöôø i coâ xuaá t gia, teân Voâ Taän Taïng, thöôøng tuïng kinh Ñaï i Nieát-baøn. Sö nghe qua, lieàn bieát nghóa maàu nhieä m, beøn giaû i thuyeát cho nghe. Vò ni sö naøy môùi caàm quyeån kinh maø hoûi chöõ.

Sö noù i: “Chöõ thì khoâng bieát, nhöng nghóa xin cöù hoûi.”

Ni sö noùi: “Chöõ coøn chaúng bieát, sao hieåu ñöôïc nghóa?”

Sö noù i: “Lyù maà u nhieäm cuû a chö Phaä t chaúng quan heä vôùi vaên töï.”

Ni sö laáy laøm laï laém, môù i noùi vôùi caù c vò kyø ñöù c trong thoân raèng: “AÁy quaû laø baäc coù ñaï o, neân thænh maø cuùng döôøng.”

Coù ngöôøi chaù u naêm ñôøi cuûa Nguïy Voõ Haà u1 laø Taøo Thuùc Löông cuøng vôùi cö daân ñua nhau ñeán leã baù i. Khi aáy, ngoâi chuøa coå Baûo Laâ m vì naïn binh löûa töø cuoái ñôø i Tuøy ñaõ hö ñoå , ngöôøi ta beøn caát laïi treân neàn cuõ ngoâi chuø a môùi, thænh Sö ôû ñoù, khoâng bao laâu thaønh moät ngoâ i chuøa lôùn. Sö ôû ñoù ñöôïc 1

Töù c laø Nguïy Vöông Taøo Thaù o, sau khi con laø Taøo Phi cöôùp ngoâ i nhaø Haùn, truy toâ n thuïy hieäu laø Thaù i Toå Voõ Hoaøng ñeá.

158

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

hôn chín thaùng, laïi bò ñaûng hung aùc tìm ñeán. Sö môùi laùnh vaøo vuøng nuùi phía tröôùc. Boïn aù c ñaûng lieàn phoùng hoûa ñoát coû caây, Sö aån mình trong moä t hoøn ñaù maø thoaùt naïn. Hoøn ñaù aáy ngaøy nay coøn coù daáu goái ngoài kieát giaø loõm vaø o1 vaø nhöõng laèn aùo vaû i cuû a Sö, nhaân ñoù goï i laø Tî naïn thaïch.2 Sö nhôù laïi lôøi daën xöa cuûa Nguõ Toå,3 beøn ñeán aån ôû hai nôi aáy.4    Coù vò taêng hieäu Phaù p Haû i, ngöôøi Khuùc Giang, Thieà u Chaâ u, laàn ñaàu tham baùi Toå Sö, hoû i raèng: “Theá naø o laø nghóa Töùc taâm töùc Phaät? Xin ngaø i chæ daïy.”

Sö ñaùp: “Nieäm tröôùc chaúng sanh laø taâ m, nieä m sau chaúng dieä t laø Phaä t.5 Thaønh töï u heát thaûy caùc töôùng töù c laø taâ m, lìa heát thaû y caùc töôùng töùc laø Phaät. Neáu noù i ra cho ñuû, troïn kieá p cuõng khoâng heá t ñöôïc. Haõy nghe baøi keä naøy: Töùc Taâ m laø tueä, Töùc Phaät aá y ñònh. Ñònh, Tueä cuøng trì, YÙ ñöôïc thanh tònh.

1 2 3 4 5

Sö ngoài kieát giaø tham thieà n beân trong hoø n ñaù môùi khoû i naïn cheát chaùy.

Tî naï n thaïch: hoøn ñaù tî naïn.

“Gaëp Hoaøi thì ngöøng, gaëp Hoä i thì aån.”

Hai huyeän: Hoaøi Taä p, ôû Quaûng Taây vaø Töù Hoä i ôû Quaûng Ñoâng.

Nieäm tröôùc töùc laø nieäm ñaõ qua, nieäm sau laø nieäm chöa ñeá n.

159

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Ngoä Phaù p moân naøy, Do taäp taùnh ngöôi.

Duïng voán khoâng sanh.

Song tu1 laø ñuùng.

Phaùp Haûi nghe xong tænh ngoä , ñoï c keä khen raèng: Töùc taâm nguyeân laø Phaät, Chaúng ngoä maø töï khuaát .

Hieå u ra nhôø ñònh tueä, Song tu lìa muoân vaät.   

Phaùp Ñaït, ngöôøi Hoàng Chaâ u, baûy tuoåi xuaát gia, thöôøng tuïng Kinh Phaù p Hoa. Khi ñeán leã Toå Sö, ñaàu chaúng saùt ñaá t.

Toå quôû raèng: “Laø m leã maø ñaà u khoâng saù t ñaát, chi baèng ñöøng leã . Trong taâm ngöôi haún coù ñieà u gì chaá t chöùa, noùi ra xem?”

Thöa raèng: “Toâi nieä m Kinh Phaùp Hoa ñaõ tôùi ba ngaøn boä .”

Sö noùi: “Neáu nhaø ngöôi nieä m ñeán muoân boä, hieåu ñöôïc yù kinh, nhöng chaúng cho ñoù laø hôn ngöôøi, thì cuøng ñi moä t ñöôøng vôùi ta. Nay nhaø ngöôi yû vaø o vieäc tuïng kinh, neân chaúng bieát loãi. Haõy nghe keä ñaây: Leã voán dieät kieâu maïn, 1

Tu caû Ñònh vaø Tueä.

160

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Sao ñaàu chaúng saùt ñaát?

Chaáp ngaõ, toäi lieàn sanh, Queân coâng, phöôùc cao ngaát.”

Sö laï i hoûi: “Ngöôi teân chi?” Thöa: “Phaùp Ñaït.” Sö noù i: “Ngöôi teân Phaù p Ñaït, ñaõ ñaït phaùp bao giôø?” Ngaøi lieàn thuyeá t keä raèng:

Ngöôi nay teân Phaùp Ñaït, Sieâng tuïng chöa ngöøng nghæ.

Chæ theo aâm thanh tuïng, Taâm saùn g môùi Boà -taùt.

Ngöôi nay thaät coù duyeân, Ta vì ngöôi giaûng thuyeát : Chæ tin Phaät khoâng noù i,1 Hoa sen töø mieäng nôû .

Phaùp Ñaït nghe keä , hoái loãi maø taï raèng: “Töø nay veà sau xin khieâm cung vôù i taá t caû. Ñeä töû naøy tuïng Kinh Phaùp Hoa, chöa hieåu nghóa kinh, loøng thöôøng coù choã nghi. Hoøa thöôïng trí tueä quaûng ñaïi, xin löôïc thuyeát nghóa lyù trong kinh.”

Sö noùi: “Phaùp Ñaït! Phaù p töï nhieân thoâng ñaït, chæ taâm ngöôi chaúng ñaï t. Kinh voán khoâng nghi, taâm ngöôi töï nghi.

Ngöôi nieäm kinh naøy , laáy chi laøm toâng?

Phaùp Ñaït thöa : “Ñeä töû naøy caên taùnh toá i taêm ngu doá t, xöa nay chæ cöù y theo vaên maø tuïn g nieäm, ñaâu bieá t ñöôï c toân g 1

Ñöùc Phaät vì muoán phaù söï coá chaá p nôi kinh vaên neân coù noù i: “Ta 49 naê m chöa töøng noùi moät lôø i.”

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh thuù cuû a kinh.”

161

Sö noùi: “Ta khoâng bieá t chöõ, ngöôi cöù theo kinh tuïng qua moät laàn, ta seõ giaûng giaûi cho nghe.”

Phaùp Ñaï t lôùn tieáng nieäm kinh, ñeán phaåm Thí Duï.

Sö baû o: “Thoâi, kinh naøy nguyeân lai laá y nhaân duyeân xuaát theá laø m toâng. Duø thuyeát bao nhieâ u thí duï, cuõng khoâng ra ngoaø i leõ aáy.

“Theá naø o laø nhaân duyeân? Kinh noù i : “Chö Phaä t Theá Toân chæ vì nhaâ n duyeâ n moä t vieäc lôù n maø xuaát hieän ôû ñôøi.”

Moä t vieäc lôùn, ñoù laø tri kieán Phaät vaäy. Ngöôøi ñôøi ngoaø i meâ chaá p maé c nôi töôù ng, trong meâ chaá p maé c leõ khoâng. Neá u coù theå ôû nôi töôùng lìa ñöôï c töôù ng, ôû nôi khoâng lìa ñöôï c khoâng, töù c laø trong ngoaø i chaúng meâ . Neáu ngoä phaùp aáy, moä t nieäm taâm lieàn khai môû . Ñoù laø khai ngoä tri kieá n Phaä t .

“Phaät nghóa laø giaùc. Phaân ra boán moân: Khai môû tri kieán giaùc, chæ roõ tri kieán giaùc, nhaän ra tri kieán giaùc, vaø nhaä p vaø o tri kieán giaùc. Neá u nghe lôøi khai môû, chæ roõ, lieà n ñöôïc nhaän ra, nhaäp vaøo, chính laø tri kieán giaùc, chaân taùnh xöa nay lieàn ñöôïc xuaá t hieän. Ngöôi phaûi caån thaän ñöøng hieå u sai yù kinh: Nghe giaûng nhöõng caùch khai môû, chæ roõ, nhaän ra, nhaäp vaø o maø cho ñoù chæ laø tri kieán cuûa Phaät, coøn mình khoâng coù phaàn.

“Neá u hieå u nhö vaä y, töù c laø baùng boå kinh, cheâ bai Phaät.

Neá u ñaõ laø Phaä t, coù ñuû tri kieán, caàn gì khai môû ? Ngöôi neân tin tri kieán Phaä t chæ laø töï taâ m ngöôi, khoâng coù Phaät naøo khaù c nöõa. Chæ vì heá t thaûy chuùng sanh töï mình che khuaát söï quang minh, tham ñaé m caûnh traàn, gaë p duyeâ n beân ngoaø i thì trong taâ m roái loaïn, cam chòu söï xoâ ñaå y troâ i laên, môù i phaûi nhoïc coâng ñöù c Theá Toân töø chaù nh ñònh khôû i leâ n, duøng khoâng bieát bao nhieâ u phöông tieän daãn duï giaû i thuyeá t maø khuyeân baûo cho töï laéng dòu ñi. Chæ thoâ i caà u tìm ôû beân ngoaøi laø ñoà ng

162

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

vôù i Phaät. Cho neân noùi: khai môû tri kieá n Phaät . Ta cuõ ng khuyeân heát thaû y moïi ngöôøi, töï trong taâm mình thöôø n g khai môû tri kieán Phaät.

“Ngöôøi ñôø i taâm taø, ngu meâ taï o toä i. Mieäng laø nh, taâm döõ, tham giaän, ganh gheùt, taø vaï y, cao ngaï o, haïi ngöôøi toån vaät, töï khai môû tri kieán chuùng sanh. Neá u bieá t chaù nh taâm, thöôøng sanh trí tueä, quaùn xeùt töï taâm, thoâi vieäc aùc, laøm vieäc laønh, aáy laø töï mình khai môû tri kieán Phaät. Ngöôi neân moã i nieä m thöôøng khai môû tri kieán Phaä t, ñöøn g khai môû tri kieán chuùng sanh. Khai môû tri kieán Phaä t töùc laø xuaá t theá. Khai môû tri kieán chuùng sanh töùc laø theá gian. Neáu ngöôi chæ khoå coâng theo vieäc nieäm kinh, laáy rieâng ñoù laø m choã coâ ng phu, coù khaùc chi con boø ñen quyù caùi ñuoâi mình?”1 Phaùp Ñaï t thöa: “Neá u vaä y thì chæ caàn hieåu nghóa, chaúng caàn tuïng kinh sao?”

Sö noù i: “Kinh coù loãi gì maø ngaên caûn ngöôi tuïng nieä m?

Chæ vì meâ hay ngoä , lôïi hay haïi cuõng do nôi ngöôi. Mieäng tuïn g, taâm thöï c haønh, töùc chuyeån ñöôïc kinh. Mieän g tuïng, taâm chaúng thöïc haønh, töùc laø bò kinh chuyeån . Haõy nghe baø i keä naøy: Taâm meâ, Phaùp Hoa chuyeån; Taâm ngoä, chuyeån Phaù p Hoa. Tuïng kinh laâu chaúng roõ, 2 Vôù i nghóa thaønh oan gia.3

1 2 3

Con boø coù caùi ñuoâi daø i vaø lôùn, ñeï p. Noù cho ñoù laø quyù nhaát.

Chaúng roõ dieäu lyù , yù chæ trong kinh.

Vì khoâng hieåu cho neân ñoái vôùi nghóa lyù trong kinh mình laï i laøm traùi ngöôï c laïi.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Khoâng nieäm, nieäm laø chaùnh,1 Coù nieä m, nieä m thaønh taø.

Coù , khoâng ñeà u queân saïch, Boø traéng côõi chôi xa.2

163

Phaùp Ñaï t nghe keä , baá t giaùc öùa leä , ñaïi ngoä , baïch vôùi Sö raèng: “Phaù p Ñaït naøy töø tröôùc ñeán nay thaä t chöa töøng chuyeån ñöôïc Kinh Phaù p Hoa, chæ bò Kinh Phaù p Hoa chuyeån.”

Laïi hoûi raèng: “Trong kinh noù i: 3 ‘Caùc vò ñaïi Thanh vaên cho ñeán chö vò Boà -taùt daãu coù taän löïc cuøng nhau suy nghó, cuõng chaúng ño löôøng noå i trí tueä cuûa Phaät.’ Nay daïy cho phaø m phu chæ caàn tænh ngoä töï taâm, lieàn goïi laø tri kieán Phaä t; töï mình chaúng phaûi baä c thöôïng caên, sôï chöa khoû i toäi hoaøi nghi, baùng boå? Laïi nöõa, trong kinh noùi ñeán ba thöù xe: xe deâ, xe nai, xe traâu, vôùi xe boø traéng phaân bieät khaùc nhau theá naøo?

Xin Hoøa thöôïng chæ daïy theâm cho.”

Sö daïy raèng: “YÙ kinh vaãn roõ, chæ töï ngöôi meâ cho neân traùi ñi. Ngöôøi trong ba thöøa chaúng löôøng ñöôï c Phaä t trí, laø do nôi trí ño löôøng vaäy. Cho duø coù taän löïc cuøng nhau maø suy löôøng, laïi chæ caøng theâm xa caùch. Phaät voán vì phaøm phu maø thuyeát, chaúng phaûi vì Phaä t maø thuyeát. Leõ aá y, neá u ai chaúng tin ñöôïc, thì ñaønh theo keû khaù c maø thoái lui. Khoâng töï bieát mình ñang ngoài treân xe boø traéng, laïi ra ngoaøi cöûa tìm kieám ba thöù xe khaù c! Huoáng chi trong kinh noùi roõ vôùi ngöôi raèng: Chæ coù moä t Phaä t thöø a, chôù khoâng coù thöøa naø o khaù c. Neáu noùi hai thöøa, ba thöøa, cho ñeán voâ soá phöông tieä n, nhaân duyeân, 1 2

Voâ nieäm, voâ taùc aáy laø nieä m Kinh, chaùnh taâ m nieä m Kinh.

Xe thaé ng baèng boø traé ng chæ cho Phaät thöø a hay Nhaát thöø a; toá t ñeï p, loäng laãy hôn ba loaïi xe khaùc: döông xa (xe deâ) töùc laø Thanh vaên thöø a, loäc xa (xe nai) töù c laø Duyeân giaùc thöøa, ngöu xa (xe traâ u) töùc laø Boà-taùt thöøa. (Kinh Phaùp Hoa) 3 Phaåm Phöông tieän trong Kinh Phaùp Hoa.

164

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

thí duï cuõng ñeàu laø vì coù moät Phaät thöøa. Sao nhaø ngöôi chaúng suy xeùt? Ba loaïi xe laø giaû taïm, vì chuyeän thuôû xöa.

Nhaát thöø a laø chaân thaä t, vì chuyeän baây giôø . Chæ daïy ngöôi boû vaät giaû taïm, quay veà chaân thaät. Veà chaân thaät roài, chaân thaä t cuõng khoâng coù teân.

“Phaûi bieát raèng nhöõng cuûa baù u ngöôi coù , ñeàu thuoäc veà ngöôi, do ngöôi thoï duïng, chaúng töôûng laø cuûa cha, 1 chaúng töôûng laø cuûa con, 2 cuõng chaúng töôûng ñeán vieä c söû duïng. 3 AÁy goï i laø trì Kinh Phaù p Hoa, kieá p naøy sang kieáp khaùc, tay chaúng rôøi kinh, ngaøy ñeâm khoâng luùc naø o chaúng nieäm vaäy.”

Phaùp Ñaï t ñoäi ôn khai ngoä , vui möøng khoân xieát, ñoïc keä xöng taùn raèng: Tuïng ba ngaøn boä kinh, Taøo Kheâ moät caâu maát.

Chöa roõ leõ xuaát theá, Qua bao kieáp meâ cuoàng.

Deâ, nai, traâu, giaû laäp, Tröôùc sau, kheùo giaûi baøy.

Ai hay trong nhaø löûa, Voán thaät Phaùp trung vöông.

Sö noù i: “Töø nay coù theå goïi ngöôi laø vò taêng nieä m kinh.”

Phaùp Ñaït töø ñoù laõnh ñöôïc yù huyeàn dieä u, nhöng cuõng khoâng thoâ i tuïn g kinh.

1 2 3

Cha chæ laø ngöôøi treân tröôùc mình, ví duï vôùi chö Phaä t Nhö-lai.

Con chæ laø caùc ngöôøi ngheøo cuøng, ví duï vôùi taát caû chuùng sanh.

Cuõng chaún g töôûng ñeán söï xaây duøng rieâ ng vaø o thaân mình. Vaä y laø ba töôû ng tieâu tröø heá t thaû y.

165

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  

Coù vò taêng hieä u Trí Thoâng, ngöôø i huyeän An Phong, Thoï Chaâ u, tröôùc xem Kinh Laêng-giaø coù hôn ngaøn löôït maø chaúng hieåu nghóa Ba thaân, Boán trí,1 ñeán leã baù i Sö caà u giaû i nghóa.

Sö daïy raèng: “Moät laø Thanh tònh Phaù p thaân, töùc laø taùnh cuûa ngöôi. Hai laø Vieân maõn Baù o thaân, töùc laø trí cuûa ngöôi.

Ba laø Thieân baù öù c Hoùa thaân, töùc laø haïnh cuûa ngöôi. Neá u lìa baûn taùnh rieâng thuyeát Ba thaân , töùc laø coù thaâ n maø khoâng coù trí. Neáu nhaän ñöôï c Ba thaân khoâng coù töï taùnh, töùc laø Boán trí Boà-ñeà . Haõy nghe baøi keä naøy: Töï Taùnh ñuû Ba thaân, Phaùt minh thaønh Boán trí.

Chaúng lìa duyeân thaá y nghe, Vöôït leân quaû vò Phaät, Nay ta vì ngöôi thuyeát, Kheù o tin, döùt loøng meâ.

Chôù hoïc keû tìm caà u, Suoát ngaø y luaän Boà -ñeà .2 Trí Thoâng laïi hoû i: “Coøn nghóa Boán trí coù theå ñöôïc nghe chaêng?”

Sö daïy: “Ñaõ hieåu Ba thaân, töùc roõ nghóa Boán trí, sao coøn phaûi hoûi? Neáu lìa Ba Thaân rieâng baøn Boán trí, aáy goïi laø coù trí khoâng thaân. Cho duø coù trí cuõng thaønh voâ trí.” Lieàn thuyeát keä raèng: Ñaïi vieân kính trí: taùnh thanh tònh.

1

Ba thaâ n: Phaù p thaâ n, Baù o thaâ n, Hoù a thaâ n. Boá n trí: 1. Tri ñaïi vieân kinh 2. Tri bình ñaú ng taù nh, 3. Tri dieä u quan saù t, 4. Tri thaø n h sôû taù c . Xem phaå m Saù m Hoá i.

2 Chæ luaän thuyeá t maø khoâng tröï c ngoä.

166

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Bình ñaúng taùnh trí: taâm khoâng beänh.

Dieäu quan saùt trí: chaúng thaáy coâng.

Thaønh sôû taùc trí: nhö göông troøn.

Naêm, taùm, saùu, baûy chuyeån quaû, nhaân.1 Chæ laø teân goïi, khoâng taùnh thaät.

Neáu trong luaân chuyeån, tình chaúng vöôùng, Khôûi töø phieàn nhieãu, Na-giaø ñònh.

Trí Thoâng böøng ngoä taùnh trí, trình keä raèng: Ba thaân nguyeân baûn theå , Boán trí taâm saùng soi.

Thaân trí, khoâng ngaên ngaï i, Tuøy vaät hieän theo hình.

Khôû i tu laø voïng ñoäng, Chaá p truï chaúng phaû i chaân.

Lyù maà u nhôø Thaà y daï y, Queân saïch danh nhieãm oâ.  

Coù vò taêng hieä u Trí Thöôøng, ngöôøi huyeän Quyù Kheâ , Tín 1

Naê m laø naê m thöù c: maét, tai, muõi , löôõi, thaâ n. Taù m laø thöùc thöù taù m , goïi laø Taê ng thöù c hay A-laïi-da thöùc, bao nhieâ u chuû ng töû taù c nghieä p ñeà u haøm chöù a nôi ñaâ y, neâ n goï i laø taø ng (chaá t chöù a). Naê m thöùc vöøa keå vaø Taø ng thöù c ñeà u thuoä c veà quaû. Saù u laø thöùc thöù saùu, töùc laø yù thöùc. Baû y laø thöù c thöù baûy, goïi laø Ngaõ kieá n thöùc hay Maït-na thöù c. Vì thöùc naø y chaá p chaë t laá y baû n ngaõ maø sinh khôû i caùc phaù p, neâ n goïi laø ngaõ kieá n (thaáy coù töï ngaõ ). Hai thöùc noùi sau naø y thuoäc veà nhaân. Taá t caû caù c thöùc naøy hôï p vôù i nhau maø chuyeå n dòch, vaä n haø nh voø ng nhaâ n quaû cuû a töï thaâ n moã i chuù ng sanh.

167 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Chaâ u, xuaát gia töø thuôû nhoû, laäp chí caà u thaá y taùnh. Moät ngaøy kia ñeán tham leã, Sö hoûi: “Ngöôi töø ñaâu ñeán? Muoán caàu vieäc chi?" Ñaù p raèng: “Keû hoïc ñaï o naøy gaàn ñaây qua Hoàng Chaâ u, ñeán nuùi Baïch Phong, leã Ñaïi Thoâng Hoøa thöôïng, mong ñöôïc nghe giaûng nghóa thaá y taùnh thaønh Phaät, nhöng vaãn chöa döùt loøng nghi. Nay laën loäi ñöôøng xa ñeán ñaây leã baù i, cuùi xin Hoøa thöôïng töø bi chæ baû o.”

Sö hoûi: “Hoøa thöôïng Ñaï i Thoâng noùi nhöõng gì, ngöôi thöû nhaéc ta nghe xem.”

Trí Thöôøng thöa: “Ñeä töû ñeán ñoù, traûi qua ba thaùng chöa ñöôïc chæ daïy ñieàu chi. Bôû i quaù thieá t tha caàu phaùp, neân ñeâm kia môù i moät mình vaø o phöông tröôïng, thöa hoû i raèng: ‘Theá naøo laø baûn taâm, baûn taùnh cuûa Trí Thöôøng?’ Sö Ñaïi Thoâng hoûi laïi: ‘Ngöôi coù thaá y hö khoâng hay chaêng?’ Ñaùp raèng: ‘Coù thaáy.’

Sö hoûi: ‘Ngöôi thaá y hö khoân g coù töôùng maïo gì chaêng?’ Thöa raèng: ‘Hö khoâng khoâng coù hình daïn g, sao coù töôùng maï o?’ Sö noùi: ‘Baûn taùnh cuû a ngöôi cuõng nhö hö khoâng vaäy, thaûy khoâng moät vaät gì coù theå thaáy, goïi laø chaùnh kieán; khoâng moä t vaät gì coù theå nhaän bieát, goï i laø chaân trí. Khoâng coù xanh vaøng, daøi ngaén, chæ thaáy goác nguoàn trong saïch, theå giaù c troøn saùng, goïi laø thaá y taùnh thaønh Phaät, cuõng goï i laø tri kieá n Nhö Lai.’ Keû hoïc ñaï o naøy tuy nghe giaûng vaäy, vaãn coøn chöa roõ heá t. Xin Hoøa thöôïng chæ baû o cho.”

Sö noùi: “Hoø a thöôïng aáy thuyeát vaãn coøn giöõ laá y choã thaáy, bieát, cho neân khieán ngöôi chöa hieåu. Nay ta cho ngöôi nghe baøi keä naø y: Chaúng phaùp naøo thaáy, coøn ‘khoâng thaáy’, Nhö maây u aùm che maët trôøi.

Chaúng phaùp naøo bieát, giöõ ‘khoâng bieát’, Laïi nhö tia chôùp sanh löng trôøi.

168

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Choã thaáy bieát aáy, boãng döng hieän, Nhaän laàm roài, phöông tieän hieåu ñaâu?

Ngöôi neân moãi nieäm, töï bieát quaáy, Töï thaân linh quang thöôøng chieáu roïi.

Trí Thöôøng nghe keä, taâm yù saùng roõ, thuaät keä raèng: Khoâng döng khôûi thaáy bieát, Chaáp töôùng caàu Boà-ñeà.

Coøn giöõ moät nieäm ‘ngoä’, Chöa vöôït nhieàu kieáp meâ.

Töï taùnh giaùc nguyeân theå, ÖÙng hieän uoång troâi laên.

Chaúng vaøo thaát Toå Sö , Ngu meâ theo hai ñaàu.1 Moät ngaøy kia, Trí Thöôøng hoû i Sö raèng: “Phaä t thuyeát Ba thöøa, laïi noù i Toá i thöôïng thöøa. Ñeä töû naøy chöa hieåu, xin Thaày daï y cho.”

Sö noùi: “Ngöôi töï quaùn xeùt baûn taâm, ñöøng vöôùng maéc phaù p töôùn g beân ngoaøi. Phaùp khoâng coù boán thöø a, chæ taâm ngöôøi töï coù sai bieät: Thaáy, nghe, chuyeån tuïng, aáy laø baäc Tieåu thöøa. Ngoä Phaù p, hieåu nghóa, aáy laø baäc Trung thöøa. Y phaù p tu haønh, aáy laø baäc Ñaï i thöø a. Muoân phaù p ñeà u thoâng heá t, muoân phaù p ñuû caû, ñoái vôùi heá t thaûy ñeà u chaúng ñaém nhieã m, lìa caùc phaù p töôùng, khoâng coù choã sôû ñaéc, goï i laø Toá i thöôïng thöø a.

Thöøa laø nghóa thöï c haønh, chaúng phaûi tranh bieän ôû mieäng.

Ngöôi neân töï tu haønh, ñöøng hoûi ta vaäy. Baá t cöù luùc naøo töï

1

Khoân g ñaït ñeá n choã vieân dung, coøn baù m víu choã thaáy bieát hoaëc khoâng thaáy bieá t.

169

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh taùnh vaãn töï nhö nhö.”

Trí Thöôøng leã taï, theo haàu Sö ñeán troïn ñôøi.

 

Coù vò taêng hieä u Chí Ñaïo, ngöôøi huyeän Nam Haûi, Quaûng Chaâ u, thöa hoû i raèng: “Keû hoïc ñaïo naøy töø khi xuaá t gia, xem Kinh Nieát -baøn coù hôn möôøi naêm nhöng chöa roõ ñaïi yù. Xin Hoøa thöôïng daïy cho.”

Sö hoûi: “Ngöôi chöa roõ choã naøo?” Chí Ñaïo thöa: “Caù c haønh voâ thöôøng, laø phaùp sanh dieät . Sanh dieät dieät roài, tòch dieät laø vui.1 Ñeä töû coøn nghi hoaëc ôû choã aáy.”

Sö hoûi: “Ngöôi nghi hoaëc theá naøo?” Thöa raè ng: “Chuùng sanh ñeà u coù hai thaân: saéc thaân vaø phaùp thaân . Saéc thaân laø voâ thöôøng, coù sanh, coù dieät. Phaù p thaân laø thöôøng: khoâng tri, khoâng giaùc. Trong Kinh 2 noùi raèng: Sanh, dieät, dieät roà i, tòch dieät laø vui. Chaúng roõ thaân naø o tòch dieät? Thaân naø o höôûng vui? Neáu laø saéc thaân, thôøi luùc saéc thaân dieä t ñi, töù ñaïi phaân taùn, toaøn laø khoå caû. Khoå, chaúng theå noù i laø vui. Neá u laø phaù p thaân tòch dieät, lieàn ñoàng vôù i coû caây, gaïch ñaù, vaäy caù i gì seõ höôûng söï vui? Laï i nöõ a, Phaù p taùnh laø theå cuûa sanh dieät, naêm uaån laø duïng cuû a sanh dieä t. Moät theå , naêm duï ng, sanh dieä t laø thöôøng. Sanh töùc do theå khôûi duïng, dieät töùc thaâu duïng veà theå.

Neáu cho noù sanh, töùc laø loaø i höõu tình, chaúng ñoaïn, chaúng dieä t. Neá u chaúng cho noù sanh, töù c theo veà tòch dieä t, ñoàng vôùi

1

Baøi keä trong Kinh Nieát-baø n: “Chö haønh voâ thöôøng, thò sanh dieät phaùp. Sanh dieät dieät dó, tòch dieät vi laïc.”

2 Ñaây daãn Phaå m Thaù nh haïnh, Kinh Nieá t-baøn.

170

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

loaøi voâ tình. Nhö vaäy, heá t thaû y caùc phaù p ñeà u bò Nieát -baøn ngaên chaën , coøn chaún g ñaëng sanh, coù vui gì ñaâ u?”

Sö noùi: “Ngöôi laø con nhaø hoï Thích,1 sao taäp laáy caù i taø kieán ñoaïn, thöôøng cuûa ngoaïi ñaï o maø baøn phaùp Toái thöôïng thöø a?

“Cöù nhö thuyeá t cuûa ngöôi, töùc laø ngoaøi saéc thaân, rieâng coù phaù p thaân, rôøi khoû i sanh dieät, caà u nôi tòch dieät. Laï i suy raèng caûnh Nieát-baøn laø thöôøng toàn vaø vui, neân noùi coù thaân thoï duïng. Ñoù töù c laø baùm laáy caùi yù tham tieác chuyeän soáng cheát, say ñaém cuoä c vui ôû ñôø i. Nay ngöôi neân bieá t raè ng: Phaä t vì heát thaûy ngöôøi meâ nhaän naêm uaån hoøa hieä p laø m töôùng töï theå , phaân bieät heát thaûy caùc phaùp laø m töôùng ngoaï i traàn, tham soáng sôï cheá t, nieäm nieä m troâi laên, chaúng bieát voán laø moäng huyeãn hö doá i, uoång chòu kieá p luaân hoài, laáy caûnh Nieát-baøn thöôøng, vui hoùa laø m töôùng khoå suoát ngaøy rong ruoå i tìm kieám.

Vì Phaät thöông nhöõng chuùng sanh aáy, môù i chæ ra cho caûnh vui chaân thaät cuûa Nieát-baøn, khoâng moä t saùt-na naøo coù töôùn g sanh, khoâng moät saùt -na naø o coù töôùng dieät; laï i cuõng khoâng coù söï sanh dieä t coù theå dieät ñöôïc. AÁy laø caûnh tòch dieät hieän tieàn. Ñöông luùc hieän ra nôi hieän tieàn, cuõng khoâng coù caùi haïn löôïng nôi hieän tieàn, môùi goï i laø caûnh thöôøng, vui. Caûnh vui aáy khoâng coù ngöôøi thoï laáy, cuõng khoân g coù ai khoâng thoï caû, laøm sao laïi coù caùi teân goïi laø moät theå naêm duïng? Huoáng chi laï i noùi raèng Nieát -baøn ngaên chaën caùc phaùp khieá n cho maõi maõ i chaúng sanh? Ñoù töùc laø baùng boå Phaät, cheâ bai Phaù p. Haõ y nghe baøi keä naø y: Ñaï i Nieát -baøn treân heát , 1

Phaät xöa laø Thích-ca. Ngöôø i xuaát gia laáy phaù p hieäu hoï Thích, theo nhö hoï Phaät, töï xem mình nhö con trong doø ng Phaät.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

171

Troøn saùng thöôøng laëng chieá u.

Phaøm ngu cho laø cheát , Ngoaïi ñaï o chaá p döùt ñoaïn.

Nhöõng ngöôø i caà u Nhò thöøa,1 Cho laø khoâng taï o taùc.

Thaûy ñeà u thuoäc tình si.

Goác ôû saùu hai kieán.2 Hö voïng giaû laä p teân, Naø o coù nghóa chaân thaät?

Chæ coù ngöôø i cao vöôït , Thoâng ñaït chaúng laáy boû.

Roõ bieát phaù p nguõ uaån, Vôù i thaân ta trong ñoù .

Ngoaøi hieän bao saé c töôïng, 1 2

Hai thöøa Thanh vaên vaø Duyeâ n giaùc.

62 kieá n, tröôù c keå “Saéc uaån höõ u thöôø ng” coù boán caùch kieá n giaûi: 1. Saé c laø thöôøng; 2.

Saéc laø voâ thöôøng; 3. Saé c laø thöôø ng maø voâ thöôøng 4. Saéc laø chaúng phaû i thöôø ng, chaú ng phaûi voâ thöôø ng. Caû naê m uaå n (saéc, thoï, töôûng, haønh, thöùc) ñeàu hieåu nhö vaäy, hieäp laïi laø m 20 kieá n giaû i, ñoù laø keå ra naê m uaå n quaù khöù . – Laï i boán kieá n giaû i veà “Saéc coù höõu bieân, voâ bieân” 1. Keå saé c laø höõ u bieân. 2. Keå saéc laø voâ bieâ n. 3. Keå saé c laø höõu bieâ n, voâ bieân. 4.

Keå saé c laø chaúng phaûi höõ u bieân, chaúng phaû i voâ bieâ n. Caû naêm uaån ñeàu hieå u nhö vaä y, hieäp laøm 20 kieá n giaûi. Ñoù laø ñoá i vôùi caùi sôû chaáp cuû a naêm uaå n hieän taïi. – Laïi boán kieán giaûi veà saé c coù nhöõng nghóa nhö ñi, chaú ng nhö ñi : 1. Keå saé c laø nhö ñi, nghóa laø ngöôøi ta laï i maø sanh vaøo khoaûng ñoù, ñi maø ñeán tôù i ñôøi sau cuõ ng nhö theá. 2. Keå saéc laø chaúng nhö ñi, nghóa laø: quaù khöù khoâ ng coù choã töø ñaâ u maø laïi, vò lai cuõng khoâng coù choã ñi ñaâu; 3. Keå saéc laø nhö ñi, nhö chaúng ñi, nghóa laø thaâ n theå vôùi tinh thaàn hoøa hieäp maø laøm ngöôøi, sau khi cheá t tinh thaàn ñi maø thaân theå chaúng ñi; 4. Keå saé c laø chaúng phaûi nhö ñi, chaúng phaû i chaúng nhö ñi, nghóa laø ñoái nghòch vôù i kieán giaûi thöù ba vöøa noù i. Ñoá i vôùi naê m uaån ñeàu hieåu theo caù ch nhö vaä y, hieä p laø m 20 kieá n giaû i. Ñoù laø ñoái vôùi sôû kieán cuûa naêm uaå n vò lai.

Ba ñôø i vöøa keå: quaù khöù, hieän taï i, vò lai, hieäp laïi thaø nh 60 kieán giaûi. Laïi keå theâ m hai caùch hieåu Ñoaï n kieán (thaá y moïi söï ñöùt ñoaïn) vaø Thöôøng kieán (thaáy moï i söï thöôø ng toà n) maø thaønh 62 kieán.

172

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Moã i moã i töôùng aâm thanh.

Bình ñaúng nhö moäng huyeãn, Chaúng khôû i thaá y thaùnh, phaøm.

Khoâng luaän giaûi Nieát -baøn, Hai beân, ba thuôû döùt.1 Thöôøng öùng duïng caù c caên, Nhöng chaúng khôûi duïng töôûng.

Phaân bieät heát thaû y phaùp, Chaúng khôû i phaân bieät töôûng.

Kieá p hoû a thieâ u ñaù y bieån, Gioù chuyeån nuùi ñoå non.

Chaân thöôøng, vui, tòch dieät, Nieát-baøn töôùng vaãn vaä y.

Nay ta göôïn g giaûi thuyeát , Khieán ngöôi boû taø kieán.

Chôù chaïy theo lôøi noù i, May bieát ñöôïc ñoâ i chuùt.

Chí Ñaïo nghe keä roà i ñaï i ngoä, vui möøng laøm leã lui ra.  

Haønh Tö Thieàn sö, hoï Löu, ngöôøi huyeän An Thaønh, Caùt 1

Hai beân laø chaá p coù vaø chaáp khoâ ng. Ba thuôû laø quaù khöù, hieä n taïi vaø vò lai.

173 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Chaâ u, nghe danh Taøo Kheâ giaùo phaù p thaïnh hoùa , ñi ñöôøng taét ñeán tham leã , hoûi raèng: “Neân laøm vieäc gì ñeå khoâng rôi vaøo giai caá p?”

Sö hoûi: “Xöa nay ngöôi ñaõ töøng laøm gì?”

Thöa raèng: “Thaùnh ñeá 1 cuõng chaúng laø m.”

Sö hoû i: “Vaäy thì rôi vaø o giai caá p naøo?”

Thöa raèng: “Ñeán nhö Thaùnh ñeá coøn chaún g laøm, laøm sao coù giai caá p?”

Sö raát traân troïng, baû o Haønh Tö daét daãn ñoà chuùng. Moä t ngaøy kia, Sö baû o Haønh Tö: “Ngöôi neân ñi giaûng hoùa ôû moä t phöông, chôù ñeå ñoaïn tuyeät.”2 Haønh Tö ñaõ ñaéc Phaù p, beøn veà nuùi Thanh Nguyeân nôi Caùt Chaâ u, môû roäng Phaät phaùp, noái beà giaùo hoùa. Sau ñöôïc vua ban thuïy hieäu laø Hoaèng Teá Thieàn sö.  

Hoaøi Nhöôïng Thieàn sö, hoï Ñoã, ngöôøi Kim Chaâu. Thoaït tieân ra maé t An Quoác sö taï i Tung Sôn. Quoác sö sai tôù i Taø o Kheâ tham leã hoï c hoû i. Hoaø i Nhöôïng lieàn ñeán leã baù i.

Sö hoû i raèng: “Töø ñaâ u ñeán ñaây?”

Thöa raèng: “Töø Tung Sôn ñeán.”

Sö hoûi: “Mang vaät gì ñeán ñoù?” Ñaùp: “Noùi tôï nhö moät vaät töùc laø chaúng truùng roài.”

Sö hoû i: “Vaäy coù theå tu chöùng chaêng?” Ñaùp: “Tu chöùng töùc chaúng khoâng, oâ nhieãm töù c chaún g 1 2

Thaù nh ñeá : Chaâ n lyù cuûa Phaä t, töùc laø Töù Dieä u Ñeá .

Chæ vieäc truyeàn baù Ñaï o phaùp cho ngöôøi sau.

174

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

ñöôï c.”

Sö noùi: “Chæ moät ñieàu chaúng oâ nhieãm aáy, laø choã chö Phaä t hoä nieäm. Ngöôi ñaõ nhö vaäy, ta cuõng nhö vaäy. Ngaøi Baùt-nhaõ Ña-la 1 beân Taây Thieân coù lôø i ñoaùn tröôùc raèng: “Döôù i chaân ngöôi nhaû y ra con ngöï a con, 2 ñaù gieát ngöôø i trong thieân haï.” 3 Lôøi aáy öùn g ôû taâm nhaø ngöôi, chaún g neân voäi noùi.

Hoaøi Nhöôïng thoaït nhieân coù choã kheá hôï p, beø n giöõ leã haà u haï beân Sö ñeán möôøi laêm naêm , ngaøy caøng ñi saâu vaøo choã huyeàn dieä u, thaâm aù o. Sau veà Nam Nhaïc môû roäng Thieàn toâng, ñöôïc saéc phong thuïy hieäu laø Ñaï i Hueä Thieàn sö.  

Thieàn sö Vónh Gia Huyeàn Giaùc, hoï Ñaùi, ngöôø i OÂn Chaâu.

Thuôû nhoû, hoïc taä p kinh luaän, tinh thoâng phaù p moân Chæ quaùn cuûa phaùi Thieân Thai. Nhaân ñoïc Kinh Duy-ma, taâm ñòa böøng saùng. Tình côø coù ñeä töû cuûa Luïc Toå laø Huyeàn Saùch, cuøng nhau ñaø m luaän nhieàu leõ. Huyeàn Giaùc noù i ra moïi ñieàu ñeà u ngaàm hôïp vôùi yù Toå. Huyeàn Saù ch môùi hoûi: “Chaúng hay nhaân giaû ñaé c phaù p vôùi ai?” Ñaùp raèn g: “Toâi hoïc theo kinh luaän Phöông ñaúng, ñeà u laø coù truyeàn thöø a. Sau do nôi Kinh Duy-ma ngoä ñöôïc toâng chæ nôi taâ m Phaät, nhöng chöa coù ai chöùng minh.”

Huyeàn Saùch noùi: “Töø ñôøi Phaät Oai AÂ m Vöông trôû veà tröôùc thì ñöôïc, coøn töø ñôøi Phaä t Oai AÂm Vöông veà sau, neáu khoâng coù thaày maø töï ngoä , haà u heát ñeà u laø ngoaïi ñaï o.”

1 2 3

Laø Toå Sö thöù 27. ÖÙ ng veà vieäc Maõ Toå thoï taâm aá n cuûa Hoaø i Nhöôïng Thieàn sö sau naøy.

YÙ noùi doïc ngang chaúng ai ñöông noå i.

175 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Huyeàn Giaùc noù i: “Nguyeän nhaân giaû chöù ng minh cho toâ i.”

Huyeàn Saùch ñaù p: “Lôøi cuû a toâi chaúng xöùng ñaù ng. Nay taïi Taøo Kheâ coù Luïc Toå Ñaïi sö, boán phöông ñeà u nhoùm veà thoï Phaùp. Neá u ngaøi muoán ñi thì toâ i seõ cuøng ñi.”

Huyeàn Giaùc beøn theo Huyeàn Saùch ñeán tham leã. Ñeán nôi, ñi quanh Sö ba voøng, choáng caây tích tröôïng maø ñöùng.

Sö noù i: “Phaøm baäc sa-moân phaûi ñuû ba ngaøn oai nghi, taùm muoân teá haïnh. Ñaïi ñöùc töø phöông naøo laï i maø cao ngaï o ñeán theá ?”

Huyeàn Giaùc noùi: “Sanh töû laø vieäc lôùn, voâ thöôøng mau choùng laém.”

Sö noù i: “Sao chaúng nhaän laáy lyù voâ sanh, hieå u choã khoân g mau choùng?” Ñaùp: “Theå töùc voâ sanh, hieå u voán laø khoâng mau choùng.”

Sö noù i: “Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy.”

Huyeàn Giaùc baáy giôø môù i chænh ñoán oai nghi maø leã baù i.

Giaây laù t caù o töø.

Sö noù i: “Veà choùng theá sao?”

Thöa raèng: “Töï mình chaúng phaû i ñoäng, laïi coù mau choùng sao?”

Sö noù i: “Ai bieát chaúng phaû i ñoäng?” Ñaùp: “Nhaân giaû töï sanh phaân bieät.”

Sö noù i: “Ngöôi thaä t hieåu saâ u yù voâ sanh.”

Thöa: “Voâ sanh laï i coù yù sao?”

Sö noù i: “Khoâng coù yù thì ai phaân bieä t?”

Thöa raèn g: “Phaân bieä t cuõng chaúng phaû i laø yù.”

Sö noù i: “Hay laém thay!”

176

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Sö löu Huyeàn Giaùc laïi moät ñeâm. Hoài aá y, ngöôøi ta nhaân ñoù maø goïi Huyeàn Giaùc laø Nhaát tuùc giaùc (moät ñeâ m giaùc ngoä ). Sau Huyeàn Giaùc coù vieát Chöùng ñaïo ca löu haønh roäng raõi trong ñôøi. Thuïy hieä u laø Voâ töôùn g Ñaï i sö, ngöôøi ñöông thôø i xöng laø Chaân Giaùc.  

Thieàn sö Trí Hoaøng, tröôù c tham leã Nguõ Toå , töï cho laø mình ñaõ ñöôïc chaùnh thoï,1 ngoà i luoân trong am ñeán hai möôi naêm. Ñeä töû cuûa Luïc Toå laø Huyeàn Saùch ñi du phöông ñeán ñaá t Haø Soùc, 2 nghe danh Trí Hoaøng, tìm ñeán am hoûi raèng: “Ngaøi ôû ñaây laøm gì?”

Trí Hoaøng ñaù p: “Nhaä p ñònh.”

Huyeàn Saùch hoûi: “Ngaøi noùi nhaäp ñònh laø höõu taâm maø nhaäp hay voâ taâm maø nhaäp? Neáu laø voâ taâm maø nhaäp, thì heát thaûy nhöõng vaät voâ tình nhö coû caây, gaïch ñaù, leõ ra cuõng ñöôïc ñònh.

Coøn neáu laø höõu taâm maø nhaäp, thì heát thaûy nhöõng loaøi höõu tình coù taâm thöùc cuõng ñeàu ñöôïc ñònh.”

Trí Hoaøng noùi: “Ta ñang luù c nhaä p ñònh chaú ng thaá y coù taâm höõ u, voâ .”

Huyeàn Saùch noùi: “Chaúng thaáy coù taâm höõ u voâ, ñoù laø thöôøng ñònh, sao coøn coù xuaát nhaäp? Neá u coù xuaát nhaä p, töùc chaúng phaû i ñaïi ñònh.”

Trí Hoaøng khoâng ñaùp laïi ñöôïc. Hoài laâu môù i hoûi raèng: “Thaày cuûa ngöôi laø ai?”

Huyeàn Saùch ñaùp: “Thaày toâi laø Luïc Toå ôû Taøo Kheâ.”

1 2

Quaû vò Thieàn ñònh.

Thuoä c tænh Haø Baé c

177

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

Trí Hoaøng hoûi: “Luïc Toå laáy chi laøm thieàn ñònh?”

Huyeàn Saù ch ñaù p: “Thaày toâ i daï y choã maàu nhieä m, roãng rang, troø n ñaày, vaéng laëng, theå vaø duïng nhö nhö. Naê m aá m voán khoâng, saù u traàn chaúng coù, chaú ng xuaát chaúng nhaä p, chaú ng ñònh chaúng loaï n. Taùnh thieàn khoâng truï , lìa choã truï nôi thieàn vaé ng laëng. Taùnh thieàn khoâng sanh, lìa tö töôû ng sanh nôi coõ i thieà n. Taâm nhö hö khoân g, cuõng khoân g coù caû caù i haïn löôï ng cuû a hö khoâng.”

Trí Hoaøng nghe thuyeát vaäy, lieàn theo ñöôøng taé t ñeán ra maét Toå Sö. Sö hoû i: “Nhaân giaû töø ñaâ u ñeán ñaây?” Trí Hoaøng thuaät laï i lôøi Huyeàn Saùch.

Sö noù i: “Ñuùng nhö lôø i aáy. Ngöôi chæ caàn taâm nhö hö khoâng, cuõng chaúng maéc vaøo choã thaá y caù i khoâng, öùng duïng khoâng ngaên ngaï i, ñoän g tónh ñeàu voâ taâ m, choã tình töôûng phaø m thaùnh ñeàu queân caû , naêng sôû 1 ñeàu maát, taùnh töôùng nhö nhö, thì khoâng luùc naøo laø chaúng ñònh.”

Trí Hoaøng nghe xong ñaï i ngoä, choã sôû ñaéc cuûa taâ m trong hai möôi naêm qua thaä t chaúng coù aûnh höôûng gì. Ñeâm hoâ m aáy, só thöù ñaát Haø Baé c nghe treân khoâng trung coù tieáng noùi raèng: “Hoâ m nay Hoaøng Thieàn sö ñaéc ñaï o.”

Sau ñoù Trí Hoaøng laøm leã töø bieät, trôû veà Haø Baéc khai hoùa boán chuùng.  

Moät vò taêng hoûi Sö raèng: “YÙ chæ cuûa ngaø i Hoaøng Mai ngöôøi naøo ñöôïc?”

1

Khi hai phaùp ñoái nhau, phaùp töï ñoäng laø naêng, phaù p baát ñoä ng laø sôû, nhö saù u thöùc coù theå töï khôû i leân tình caû m thì goï i laø naêng, luï c traàn voá n baá t ñoäng nhöng coù söù c thu huùt caù c tình caûm thì goï i laø sôû. Naêng sôû bao haøm söï vaä n ñoäng, duyeân sanh phaân bieät.

178

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Sö ñaùp: “Ngöôøi hieåu phaùp Phaät thì ñöôïc.”

Vò taêng laï i hoûi: “Hoøa thöôïng coù ñöôïc chaêng?”

Sö ñaùp: “Ta chaúng hieåu phaùp Phaä t.”

 

Moät ngaøy kia Sö muoán giaë t taá m y cuûa Nguõ Toå truyeàn cho maø khoân g gaë p choã nöôùc suoá i trong. Nhaân ñeán phía sau chuøa chöøng naê m daë m, thaá y nuùi röøng raä m raïp ñeïp ñeõ, khí laønh bao quanh, Sö lieàn caém tích tröôïng xuoáng ñaá t, suoái lieàn theo ñoù chaûy ra, ñoïng laï i thaønh ao, beøn quì goái giaë t y treân moä t hoøn ñaù . Chôït coù moä t vò taêng ñeán leã baù i noù i raèng: “Phöông Bieä n naøy laø ngöôøi Taâ y Thuï c. 1 Tröôù c ôû mieàn Nam nöôù c Thieâ n Truù c gaë p Ñaï t-ma Ñaïi sö, baû o raè ng: ‘Mau qua ñaá t Ñöôøng, 2 Chaùnh phaù p nhaõn taïng cuû a ngaøi Ñaï i Ca-dieáp vaø taá m y Taêng-giaø-leâ do ta truyeàn , ñaõ qua saù u ñôøi, giôø ñang ôû Taøo Kheâ nôi Thieà u Chaâ u. Ngöôi tôù i ñoù maø chieâm leã .’ Vaä y neân Phöông Bieän töø xa ñeá n ñaâ y, nguyeä n ñöôï c thaáy y baù t Toå truyeà n.”3 Sö beøn laáy ra cho xem, roài hoûi: “Thöôïng nhaân chuyeân ngheà nghieäp gì?” Thöa raèng: “Kheùo ñaé p töôïng.”

Sö nghieâm saéc maët, noù i: “Ngöôøi thöû ñaé p töôïng ta ñaây xem.”

1 2

Phía Taâ y tænh Töù xuyeâ n ngaø y nay.

Töù c laø Trung Quoá c, vì vaø o ñôø i nhaø Ñöôø n g neâ n goï i laø Ñöôø ng thoå (ñaá t nhaø Ñöôø ng).

3 Sau khi Toå Ñaï t Ma vieâ n tòch, vaã n coù truyeà n thuyeá t veà vieä c nhieà u ngöôø i gaë p Toå trôû veà Thieâ n Truù c (AÁ n Ñoä ). Ñoaï n naø y cuõ ng noù i Phöông Bieä n gaë p Toå ôû Nam Thieâ n Truù c . Söï hieå n linh naø y cuõ n g phuø hôï p nhö truyeà n thuyeá t chaê n g?

179 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Phöông Bieän khoâng töø choá i. Qua maáy hoâm sau ñaé p xong chaân töôùng, cao chöøng baû y taác, kheùo leù o tuyeä t xaû o. Sö cöôøi noùi: “Ngöôøi chæ ñaé p ñöôïc hình töôùng, chaúng ñaép ñöôïc taùnh Phaät.”

Sö ñöa tay xoa ñaàu Phöông Bieän, noùi raèng: “Maõi maõi laø ruoäng phöôùc cho coõi ngöôø i vaø coõi trôøi.” Sö nhaân ñoù laáy moä t taám y maø ñeàn coâng. Phöông Bieän nhaän y chia laø m ba phaàn: moät phaàn ñaé p leân töôïng, moät phaàn ñeå laï i cho mình, moä t phaàn duøng caây goã toâng bao laïi, choân xuoáng ñaá t, laäp lôø i theà raèng: “Veà sau neáu coù ngöôøi ñöôï c y naøy, chính laø ta luùc ñoù ra ñôøi, truï trì1 ôû ñaây.”

Veà sau, khi xaây caát laï i chuøa vaø o naêm Gia Höï u thöù taùm ñôøi nhaø Toáng, coù vò taêng teân laø Duy Tieân khi ñaø o ñaá t ñöôïc maûnh y naø y, vaãn coøn môùi nguyeân, lieàn mang veà thôø nôi chuøa Cao Tuyeàn, moãi khi coù caàu khaån ñieàu chi ñeà u ñöôï c linh öùng.  

1

Truï trì : Laø m chuû moät ngoâi chuø a.

180

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Coù vò taêng ñoïc baø i keä cuû a Thieàn sö Ngoïa Luaâ n raèng: Ngoï a Luaân raát hay kheù o, Döùt ñöôï c traê m tö töôûng. Ñoá i caûnh, taâm chaúng khôû i, Boà -ñeà ngaø y theâm lôùn.

Sö nghe, daïy raèng: “Baø i keä aáy chöa roõ taâm ñòa, neáu y theo ñoù maø laøm caøng theâm troùi buoäc.” Nhaân ñoù, Sö khai thò baèng baøi keä naø y: Hueä Naêng chaúng hay kheùo, Chaúng döùt traê m tö töôûng. Ñoá i caûnh, taâm thöôøng khôûi, Boà -ñeà nuoâi lôùn gì?

195

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  VIEÄT VAÊN

PHAÅM THÖÙ VIII

PHAÙP ÑOÁN VAØ TIEÄM Baáy giôø, Toå Sö ôû chuøa Baûo Laâm nôi Taøo Kheâ, Thaàn Tuù Ñaïi sö ôû chuøa Ngoïc Tuyeàn nôi Kinh Nam. Luùc aáy, hai toâng ñeàu thaïnh hoùa. Ngöôøi ñôøi goïi laø “Nam Naêng, Baéc Tuù ”, cho neân coù söï phaân ra hai phaù p Ñoán vaø Tieäm cuû a hai toâng Nam Baéc, laøm cho ngöôøi hoïc chaúng bieá t theo veà ñaâ u. Sö vì moïi ngöôøi maø noùi raèng: “Phaùp voán chæ moät toâng, ngöôø i coù Nam Baéc. Phaùp töùc laø moät loaï i, choã thaáy bieá t coù chaä m mau. Sao goïi laø Ñoán, Tieä m?

Phaùp khoâng coù Ñoán Tieäm, chæ vì ngöôø i ta coù lanh lôï i, chaäm luït khaùc nhau, cho neân goïi laø Ñoán Tieäm ñoù thoâi.”

Nhöng moân ñoà cuûa sö Thaàn Tuù thöôøng cheâ Toå Sö phía Nam raèng: Chaúng bieá t moä t chöõ, coù chi laø gioû i?

Sö Thaàn Tuù noùi raèng: “Vò aáy ñöôï c trí voâ sö, 1 ngoä saâ u pheù p Thöôïng thöøa , ta chaúng baèn g ñöôïc. Vaû laïi, Thaày ta laø Nguõ Toå ñích thaân truyeàn phaùp vaø y, naø o phaû i voâ côù sao? Ta vaãn aân haän raèng chaúng theå vöôï t ñöôøng xa ñeán ñoù thaân caän ñöôïc vôùi vò aáy, ôû ñaây luoán g thoï ôn nöôùc. 2 Caùc ngöôi ñöøng trì treä maõ i ôû ñaây, neân tôù i Taø o Kheâ tham yeá t maø hoïc hoûi.”

Ngaøy kia, sö Thaàn Tuù baûo moân ñoà laø Chí Thaønh raèng: “Nhaø ngöôi thoâng minh taø i trí, neân vì ta ñeán Taø o Kheâ nghe 1 2

Voâ sö trí: trí tueä töï thaáy bieát khoâng caàn thaà y daïy.

Noùi vieäc thaùi haä u Voõ Taéc Thieân toâ n suøng, toân hieä u laø Quoác Sö.

196

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Phaùp. Neáu nghe ñöôïc ñieà u chi, heát loøng nhôù laáy, trôû veà noùi cho ta nghe.”

Chí Thaønh vaân g lôøi ñeán Taøo Kheâ , theo chuùn g tham hoïc, nhöng chaúng noùi laø töø ñaâ u ñeán. Khi aá y, Toå Sö baû o chuùng raèng: “Nay coù keû troäm phaù p laån trong Hoäi naø y.”

Chí Thaønh lieàn böôùc ra leã baùi, noù i roõ chuyeän mình.

Sö noùi: “Ngöôi töø chuøa Ngoïc Tuyeàn ñeán ñaây ñeå leùn luù t doø xeù t, phaû i khoâng?” Ñaùp raèng: “Khoâng phaû i.” Sö noùi: “Sao khoâng phaûi ñöôï c?” Thöa raèng: “Chöa noùi ra laø phaûi, ñaõ noùi ra roài neân khoâng phaû i.”

Sö hoûi: “Thaày ngöôi daïy chuùng theá naøo?” Ñaùp: “Thaày toâi thöôøng daïy chuùng raèng: Truï taâm quaùn söï yeân tónh, ngoài hoaø i chaúng naè m.”

Sö noùi: “Truï taâm quaùn söï yeân tónh, ñoù laø beänh chöù chaúng phaû i thieàn. Ngoà i maõi laø giam mình, theo lyù coù ích gì? Haõy nghe baøi keä naø y: Luùc soáng ngoài chaúng naèm; Cheát ñi naèm chaúng ngoài.

Moät boä xöông hoâ i thoá i, Sao laáy ñoù laä p coâng?”

Chí Thaønh laïi laøm leã, thöa raèng: “Ñeä töû naø y ôû nôi Ñaï i sö Thaàn Tuù, hoïc ñaï o chín naêm, chaúng ñöôï c tænh ngoä. Nay vöøa nghe Hoø a thöôïng thuyeá t qua lieàn kheá hôï p baûn taâm. Sanh töû laø vieäc lôùn, xin Hoøa thöôïn g ñaïi töø chæ daïy.”

Sö noù i: “Ta nghe thaày ngöôi daïy phaùp Giôù i Ñònh Tueä, chöa roõ thaày ngöôi giaûng thuyeát haïnh, töôùng Giôùi Ñònh Tueä theá naøo? Ngöôi thöû noù i ta nghe xem.”

Chí Thaønh noù i: “Ñaïi sö Thaàn Tuù noù i: ‘Moïi ñieà u döõ ñöøng khôûi leân, goïi laø Giôù i. Moïi ñieà u laønh vaâng laøm theo, goïi laø

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh

197

Tueä. Tònh laáy yù cuûa mình, goï i laø Ñònh.’ Chöa roõ ôû ñaây Hoøa thöôïng duøng phaùp gì daïy ngöôøi?”

Sö noùi: “Neáu ta noù i coù phaùp daï y ngöôø i, hoùa ra noù i doái ngöôi. Chæ tuø y phöông tieän maø môû troùi, taïm goïi laø Tam-muoä i.

Nhö nghóa Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaà y ngöôi thuyeá t, thaät chaúng theå nghó baøn ñöôïc. Choã kieán giaûi cuûa ta veà Giôù i Ñònh Tueä laïi khaùc.”

Chí Thaønh hoûi: “Giôù i Ñònh Tueä leõ ra chæ moät, sao laïi coù khaùc?”

Sö noùi: “Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi daïy ngöôøi Ñaï i thöø a. Giôùi Ñònh Tueä cuûa ta daïy ngöôøi Toái thöôïng thöøa. Choã ngoä , giaû i chaúng ñoàng nhau; choã thaáy bieát coù mau, coù chaäm .

Ngöôi haõy nghe ta thuyeá t, xem coù gioáng thaà y ngöôi chaêng?

Choã thuyeá t phaù p cuûa ta chaúng rôø i khoûi töï taùn h. Neáu rôøi khoûi theå töï taùnh maø thuyeá t phaù p, goïi laø töôùng thuyeát, töï taùnh thöôøng meâ . Neân bieá t raèng heát thaûy muoân phaù p ñeà u töø töï taùnh khôû i duïng, aáy laø phaù p Giôùi Ñònh Tueä chaân thaä t. Haõy nghe baøi keä naø y: Taâm khoâng sai quaá y, töï taùnh Giôù i, Taâm khoâng ngu si, töï taùnh Tueä, Taâm khoâng taùn loaïn, töï taùnh Ñònh.

Chaúng theâm, chaúng bôùt, nhö kim cang, Thaân duø qua laïi, thöôøng trong ñònh.”

Thaønh nghe keä, aên naên caû m taï, lieàn trình keä raèng: Naêm uaån huyeãn hình, Huyeãn sao cöùu caùnh?

Quaøy ñuoå i chaân nhö, Phaùp thaønh chaúng tònh.

198

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Sö nhaän cho laø ñöôïc. Laïi noùi vôùi Chí Thaønh: “Giôùi Ñònh Tueä cuûa thaày ngöôi khuyeân ngöôøi trí nhoû caên thaá p, Giôùi Ñònh Tueä cuû a ta khuyeân ngöôø i trí tueä ñaïi caên. Neá u ngoä töï taùnh, laïi chaúng laäp Boà -ñeà Nieát -baøn, cuõng chaúng laä p Giaû i thoaùt tri kieán.1 “Khoâng moät phaùp coù theå ñaé c, môùi kieán laäp ñöôïc muoân phaù p. Neá u hieåu roõ yù aáy, cuõng goï i laø Phaä t thaân, cuõng goïi laø Boà-ñeà Nieát -baøn, cuõng goï i laø Giaûi thoaùt tri kieán. Ngöôø i thaáy taùnh, laä p cuõng ñöôïc, chaúng laäp cuõng ñöôïc, qua laïi töï do, khoâng trì treä, ngaên ngaï i. ÖÙng duïng tuøy vieäc laøm, theo lôøi maø ñaù p, thaáy khaép hoù a thaân, chaúng lìa töï taùnh, töùc ñöôïc thaàn thoâng töï taïi du hyù Tam-muoä i, ñoù goï i laø thaáy taùnh.”

Chí Thaønh laïi hoûi Sö raèng: “Theá naøo laø nghóa chaúng laäp?”

Sö ñaùp: “Töï taùnh khoâng sai quaáy, ngu si, taùn loaïn. Taùnh Baùt-nhaõ thöôøng luoân quaùn chieá u, lìa khoûi phaùp töôùng, töï do töï taïi, doïc ngang ñeà u ñöôïc, coù chi laäp ñöôïc? Taùnh mình töï ngoä , töùc thôø i giaùc ngoä, töù c thôøi tu trì, chaúng coù laàn löôï t thöù lôùp, vaäy neân chaúng laä p phaùp naøo heát thaûy . Caù c phaùp ñeàu tòch dieä t, coù thöù lôùp gì ñaâ u?”

Chí Thaønh leã baùi, nguyeän theo laøm keû haàu haï sôùm chieàu.

  



Coù vò taêng hieäu Chí Trieät, ngöôø i Giang Taây, voán tröôùc laø

1

Phaùp thaân coù naêm phaàn: giôùi, ñònh, tueä laø theo nhaâ n maø coù teân, giaû i thoaù t, giaûi thoaùt tri kieá n laø theo quaû maø coù teân.

199 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh hoï Tröông, teân Haønh Xöông. Thuôû nhoû taùn h tình hung haêng.

Töø khi Nam toâng, Baéc toâng phaân nhau maø hoù a ñoä, hai vò toâng chuû tuy chaúng ñoá kî nhau, maø moân ñoà thöôøng khôû i loøng yeâ u, gheù t.

Thuôû aáy, moân nhaân Baéc toâng töï laä p Ñaïi sö Thaàn Tuù laøm Toå thöù saù u, laïi sôï vieä c Toå Sö ñöôïc truyeàn y thieân haï ñeàu nghe, beøn caäy Haønh Xöông ñeán haønh thích. Taâ m Sö thoâng tueäï, bieá t tröôùc vieäc aáy, lieàn saé p ñaët möôøi löôïng vaøng nôi choã ngoà i. Ñeâm toái, Haønh Xöông vaøo thaá t Toå Sö, muoán ra tay laøm haïi. Sö vöôn coå ñöa ra cho cheù m, maø Haønh Xöông vung ñao ba laàn ñeà u khoâng toån haïi ñeán ngaøi.

Sö noùi: “Göôm chaùnh chaúng taø , göôm taø chaúng chaùnh.

Chæ nôï ngöôi vaøng, chaúng nôï ngöôi maïng.”

Haønh Xöông hoaûng vía, laên ra baát tænh. Hoài laâ u hoaøn hoàn, caàu xin hoá i loãi, nguyeän xuaá t gia töùc thôøi. Sö ñöa vaøng cho maø baûo raèng: “Ngöôi neân ñi nhanh, keûo ñoà chuùng hay ñöôïc seõ haïi ngöôi. Ngaø y sau caûi daïng ñeán ñaây, ta seõ thaâ u nhaän.”

Haønh Xöông vaâng lôøi troán ñi. Veà sau xuaát gia, thoï ñuû giôùi luaät tinh taán. Ngaøy kia, nhôù lôøi Sö daën môùi töø xa ñeán leã .

Sö noùi: “Ta nghó ñeán ngöôi ñaõ laâu, sao ñeán treã vaäy?”

Thöa raèng: “Ngaøy tröôù c ñoäi ôn Hoø a thöôïng xaù toä i, nay tuy xuaá t gia khoå haïnh, roá t laïi cuõng khoù ñaù p ñeàn. Chæ bieá t coá gaéng truyeàn phaùp ñoä sanh thoâi. Ñeä töû thöôøng xem Kinh Nieát-baøn, chöa hieå u nghóa thöôøng, voâ thöôøng. Xin Hoøa thöôïng töø bi löôïc thuyeát cho.”

Sö ñaù p: “Voâ thöôøng töùc laø Phaät taùnh, höõ u thöôøng töù c laø taâm phaân bieä t heát thaûy caùc phaù p thieän aùc.”

Thöa raèng: “Hoøa thöôïng thuyeát nhö vaä y traùi haún vôùi

200

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

kinh vaên.”

Sö noùi: “Ta truyeàn taâm aán Phaä t, sao daùm traùi vôùi kinh Phaät?”

Thöa raèng: “Trong kinh noùi Phaät taùnh laø thöôøng. Hoøa thöôïng laïi noù i voâ thöôøng. Caùc phaù p thieän aùc, cho ñeán caû taâm Boà-ñeà ñeà u laø voâ thöôøn g, Hoøa thöôïng laï i noùi laø thöôøng. Ñoù laø traùi nhau, khieán ñeä töû caøng theâm nghi hoaëc.”

Sö noùi: “Kinh Nieát -baøn, tröôùc ñaây ta coù nghe ni sö Voâ Taäân Taïng tuïng qua moät löôï t, lieàn vì baø aáy maø giaûng thuyeá t, khoâng moä t chöõ , moät nghóa naø o chaúng hôïp kinh. Ñeán nay vì ngöôi maø thuyeát, vaãn khoâng sai khaùc.”

Thöa raèng: “Keû hoïc ñaï o naø y kieán thöùc noâng caïn, toái taêm.

Nguyeän Hoøa thöôïng chæ daïy cho caën keõ .”

Sö noùi: “Ngöôi neân bieá t, Phaät taùnh neá u thöôøng, thì thuyeát laøm gì caùc phaù p thieän aùc, cho tôù i cuøng kieá p cuõng khoâng coù laáy moät ngöôøi phaùt taâm Boà -ñeà. Cho neân ta noùi voâ thöôøng chính laø caùi ñaï o chaân thöôøn g cuûa Phaät thuyeát vaä y.

Laïi nöõa, heát thaûy caùc phaù p neá u nhö voâ thöôøng, töùc nhieân moïi vaät ñeà u rieâng coù töï taùnh, dung naï p vaø thoï laáy söï soáng cheá t, vaäy laø taùnh chaân thöôøng coøn coù choã chöa bao quaùt. Cho neân ta noùi thöôøng, laø caù i nghóa chaân voâ thöôøng cuûa Phaät thuyeát. Phaät vì keû phaøm phu ngoaï i ñaïo chaá p leõ taø thöôøng, vì haøng Nhò thöøa chaá p thöôøng laø voâ thöôøn g, hôï p thaønh taùm thöù ñieân ñaûo, cho neân trong giaù o phaùp Nieát -baøn roát raù o môùi phaù boû nhöõng choã kieán giaûi thieân leä ch ñoù maø noù i roõ nghóa chaân thöôøng, chaân laïc, chaân ngaõ, chaân tònh. Nay ngöôi laïi chaáp theo lôøi, hieå u traù i vôù i nghóa, laáy choã voâ thöôø ng coù ñoaïn dieä t vaø choã thöôøng chaéc chaén döù t maát maø giaû i laàm lôøi vieân dieä u sau cuøng cuûa Phaät, duø xem kinh ñeán ngaøn löôït phoûng coù ích

201

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh gì?”1 Haønh Xöông boãng nhieân ñaïi ngoä, thuyeát keä raèng: Ngöôøi chaáp taâm voâ thöôøng, Phaät thuyeát taùnh höõu thöôøng.

Khoâng hieåu roõ phöông tieän.

Nhö ao xuaân nhaët soûi.

Ta nay chaúng toán coâng, Maø Phaät taùnh hieän tieàn.

Chaúng phaûi Thaày truyeàn trao, Cuõng chaúng coù choã ñaéc.

Sö noù i: “Nay ngöôi thaät ñaõ thaät thaáu trieä t, neân laáy teân laø Chí Trieät .” Chí Trieät leã taï maø lui ra.

 

 





Coù moä t ñoàng töû möôø i ba tuoå i, teân Thaàn Hoäi, con nhaø hoï

1

Taù m ñieân ñaû o: a) Boá n ñieân ñaûo cuûa phaø m phu, ngoaïi ñaïo: 1. Thöôø ng : Caùc phaù p trong theá gian ñeàu voâ thöôøng, maø cho laø thöôøn g. 2. Laïc: Caùc phaù p trong theá gian ñeà u khoå , maø cho laø vui. 3.

Ngaõ : Caù c phaùp trong theá gian ñeàu voâ ngaõ maø cho laø höõu ngaõ. 4. Tònh: Caù c phaùp trong theá gian ñeà u baát tònh maø cho laø tònh. b) Boá n ñieân ñaû o cuû a haøng nhò thöøa: 1. Voâ thöôø ng: Ñoái vôùi Nieát-baøn laø thöôøng, keå laø voâ thöôøng. 2 Voâ laïc: Ñoái vôùi Nieát-baøn laø vui, keå laø Voâ laïc. 3. Voâ ngaõ: Ñoái vôù i Nieát-baøn laø chaân ngaõ , keå cho laø voâ ngaõ. 4. Voâ tònh: Ñoái vôùi Nieát-baøn laø thanh tònh, keå cho laø voâ tònh.

202

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Cao taïi huyeän Töông Döông, töø chuøa Ngoïc Tuyeàn 1 ñeán tham leã Sö.

Sö hoû i: “Baäc tri thöùc töø xa khoù nhoï c ñeán , vaäy ñaõ ñöôïc choã coäi goác ban sô hay chöa? Neáu ñöôïc, haún phaû i bieát chuû .

Thöû noù i ra xem.”

Thaàn Hoäi noùi: “Laá y voâ truï laøm goác, thaáy töùc laø chuû .”

Sö noù i: “Chuù sa-di nhoû naøy tranh giöõ laáy caâu thöù yeá u.”

Thaàn Hoäi beøn hoûi: “Hoøa thöôïng ngoà i thieàn, thaáy hay chaúng thaáy?”

Sö laáy gaäy ñaùnh ba caùi, hoûi raèng: “Ta ñaùnh nhaø ngöôi, ñau hay khoâng ñau?”

Thöa raèng: “Cuõng ñau, cuõng khoâng ñau.”

Sö noù i: “Ta cuõng thaáy, cuõng chaún g thaáy.”

Thaàn Hoäi hoûi: “Theá naø o laø cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy?”

Sö noùi: “Choã ta thaáy, thöôøn g thaáy ñieà u laà m loã i trong taâm mình, chaún g thaáy ñieà u phaûi quaáy, toát xaá u cuûa ngöôøi khaùc.

Bôû i vaäy cho neân cuõng thaáy, cuõng chaúng thaáy. Coøn ngöôi noù i ‘Cuõng ñau, cuõng chaúng ñau.’ laø theá naø o? Ngöôi neáu chaúng ñau, töù c ñoàng vôùi caây ñaù. Neá u ñau, töùc ñoàng vôùi keû phaøm phu, lieàn khôû i oaùn giaän. Ngöôi töø tröôùc thaá y vaø chaúng thaá y laø hai beân; ñau vaø chaúng ñau laø sanh dieä t. Töï taùnh cuûa ngöôi, ngöôi coøn chaúng thaáy, sao daù m ñuø a ngöôø i?”

Thaàn Hoäi leã baù i, aên naên taï loãi. Sö laïi noùi: “Ngöôi neá u taâm meâ chaúng thaáy, neân hoû i baäc thieän tri thöùc chæ ñöôøn g cho.

Neáu taâm ngoä, töùc töï thaáy taùnh, lieàn y theo phaùp maø tu haønh.

Nay ngöôi meâ chaún g thaá y töï taâm, laïi ñeán ñaây hoûi ta thaáy vôù i chaúng thaá y. Ta thaá y, ta töï bieá t, leõ ñaâ u meâ thay cho ngöôi?

1

Chuø a Ngoï c Tuyeà n do ñaï i sö Thaà n Tuù truï trì.

203 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Ngöôi neá u töï thaáy, cuõng chaúng meâ thay cho ta. Sao chaún g töï bieát töï thaáy, laï i hoûi ta thaáy vôù i chaúng thaáy?”

Thaàn Hoä i laïi laïy hôn traêm laï y, caà u taï loã i laàm. Töø ñoù sieâng naên g haàu haï beân Sö chaúng rôø i.  Moät ngaøy kia. Sö baûo chuùng raèn g: “Ta coù moä t vaät khoâng ñaà u khoâng ñuoâ i, khoân g danh khoân g töï, khoâ ng löng 1 khoâng maët.2 Caùc ngöôøi coù bieát laø gì chaêng?”

Thaàn Hoäi böôùc ra noùi: “Ñoù laø nguoàn goá c cuûa chö Phaä t, Phaät taùnh cuû a Thaàn Hoä i.”

Sö noù i: “Vöøa noù i vôù i ngöôi khoâng danh khoân g töï, ngöôi laïi ñaët ngay ra laø nguoàn goác, Phaät taùnh. Ngöôi veà sau coù ôû choán am tranh, 3 cuõng chæ thaønh toâng ñoà cuûa boï n tri giaûi.”

Sau khi Toå Sö dieä t ñoä , Thaàn Hoä i vaø o Kinh Laïc, môû roäng Ñoán giaù o Taøo Kheâ, soaïn boä saùch Hieån Toân g Kyù löu haønh roäng raõi trong ñôøi, laáy hieä u laø Haø Traïch Thieà n sö.     



Sö thaáy caùc toâng phaù i vaán naïn, thaûy ñeàu khôûi taâm aù c, Ngaøi thöông tình môùi nhoùm ñoà chuùn g laïi maø daï y raèn g: “Ngöôøi hoï c ñaï o, heát thaûy taâ m thieän aùc ñeàu neân döù t saïch.

1 2 3

Löng: beà traùi Maë t: beà maët Nguyeâ n vaê n: “baû maõo caùi ñaàu”, laáy coû tranh che ñaàu. ÔÛ ñaâ y yù noùi ngöôøi ñi tu, ôû nôi am coû thanh ñaïm.

204

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Khoâng teân naø o coù theå goï i, teân ôû töï taùnh. Taùnh khoân g phaân bieät, goïi laø thaät taùnh. Töø treân thaä t taù nh, kieán laäp ra heát thaû y giaù o moân: vöø a nghe qua lieàn tu haønh töï thaáy.”

Moïi ngöôøi nghe giaûng, thaûy ñeàu leã baùi, nguyeän thôø laøm thaày.

209

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  VIEÄT VAÊN PHAÅM THÖÙ IX

UÛNG HOÄ PHAÄT PHAÙP

Ngaøy tieát thöôïng nguyeân1 trong naêm ñaà u nieân hieä u Thaàn Long, 2 Taéc Thieân Thaùi haäu vaø Trung Toâng Hoaøng ñeá ban chieáu raèng: “Traãm thænh hai vò sö Hueä An 3 vaø Thaàn Tuù vaøo cung cuùng döôøng, ñeå khi vieäc nöôùc raûnh rang coù theå tham hoï c giaù o phaù p Nhaá t thöøa. Hai sö töø choá i, noùi raèng: ‘Phöông Nam coù Hueä Naêng Thieàn sö ñöôï c Hoaèng Nhaãn Ñaï i sö maät truyeàn y phaù p, hieän truyeàn taâm aán Phaät, neân thænh vò aáy maø hoû i.’ Nay sai noä i thò laø Tieá t Giaûn mang chieáu chæ ñeán thænh röôùc.

Mong sö môû nieäm töø , mau ñeán kinh thaønh.”

Sö daâng bieå u caùo laø coù bònh, xin ñöôïc troïn ñôøi ôû nôi röøng nuùi. Tieát Giaûn thöa raèng: “Caùc vò thieàn ñöùc taïi kinh thaønh ñeàu noù i raèng: ‘Muoán ñöôïc hieåu ñaï o, phaûi ngoà i thieàn taäp ñònh. Nhö chaúng nhôø thieàn ñònh maø ñöôï c giaû i thoaùt, thaät laø chöa coù.’ Chaúng hay yù thuyeát phaù p cuûa Ngaøi nhö theá naø o?”

Sö ñaùp: “Ñaï o do taâm ngoä, coù phaûi ôû choã taä p ngoà i ñoù sao?

1 2 3

Raèm thaùng gieâng.

Töù c laø naê m 684, ñôøi vua Ñöôøn gTrung Toân g.

Töù c Quoá c sö Hueä An.

210

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Kinh noù i: ‘Neáu baû o Nhö Lai ngoà i hoaëc naèm , aá y laø haønh ñaïo taø.’ 1 Côù sao vaäy? Vì khoân g do choã naøo maø laïi, cuõng khoâng ñi ñeán choã naøo, khoâng sanh khoâng dieä t, aáy laø pheùp thieàn thanh tònh cuû a Nhö Lai. Caùc phaù p ñeàu nhö hö khoâng tòch tónh, aáy laø pheù p ngoà i thanh tònh cuû a Nhö Lai. Roá t cuoäc coøn khoâng coù choã chöùng ñaéc, huoáng laïi phaûi ngoà i sao?”

Tieát Giaûn thöa raèng: “Ñeä töû veà kinh, Chuùa thöôïng aé t phaû i hoûi. Nguyeän sö töø bi, chæ baû o cho choã taâm yeáu ñeå taâu leân hai cung 2 vaø truyeàn laï i vôùi nhöõng ngöôøi hoïc ñaï o nôi kinh thaønh. Ví nhö moät ngoïn ñeøn noái qua traêm ngaøn ngoïn ñeøn, caùc choã toá i ñeà u saùng, saùng hoaø i khoâng döùt.”

Sö noùi: “Ñaï o khoâng coù saùng toái. Saùng toái laø nghóa thay ñoåi noá i tieá p nhau. Saùng hoaø i khoâng heát, cuõng nghóa laø coù heát. Ñoá i ñaõ i nhau maø thaønh teân,3 cho neân Kinh Tònh Danh noùi: Phaùp khoâng coù so saùnh, khoâng coù ñoá i ñaõi.”

Tieát Giaûn noùi: “Saùng ví cho trí tueä , toá i ví cho phieàn naõo.

Ngöôø i tu haønh neá u chaúng ñem trí tueä chieáu phaù phieàn naõo thì voøng sanh töû töø voâ thuûy ñeán nay nhôø ñaâ u maø ra khoûi?”

Sö noùi: “Phieàn naõ o töùc Boà -ñeà, khoâng hai, khoâng khaù c.

Neáu ñem trí tueä chieá u phaù phieàn naõo, ñoù laø kieán giaûi cuûa haøng nhò thöøa,4 laø caên cô cuûa haïng xe deâ, xe höôu.5 Haøng ñaï i caên, thöôïng trí chaúng phaûi nhö vaäy.”

Tieát Giaûn hoû i: “Theá naøo laø kieán giaûi cuûa ñaïi thöøa?”

Sö ñaùp: “Saùng vôùi khoâng saùng, keû phaøm phu thaáy laø hai.

1 2 3

ÔÛ ñaây daãn Kinh Kim Cang.

Töù c laø Vua vaø Thaù i haäu.

Do coù saù ng, môù i goï i choã khoâng saùng laø toá i, vaø ngöôï c laïi. Taát caû caùc phaùp ñoái ñaõ i ñeà u nhö vaä y. Xem phaåm Phoù Chuù c.

4 Thöø a Thanh vaê n vaø thöøa Duyeâ n giaùc.

5 Caùc ví duï duøng trong Kinh Phaùp Hoa, chæ hai thöøa Thanh vaên vaø Duyeâ n giaùc. Xem phaåm Cô Duyeâ n.

211 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Ngöôø i trí giaû lieã u ñaït thaá y taùnh cuû a saùng toá i voán chaúng coù hai. Taùnh khoâng hai ñoù laø taùnh thaä t. Taùnh thaät ôû ngöôøi phaø m phu chaúng bôù t; choã baäc hieàn thaùnh cuõ ng chaúng theâm; truï nôi phieàn naõo maø chaúng taùn loaïn; ôû nôi thieàn ñònh cuõng chaúng vaéng laëng, chaúng döùt maá t, chaúng thöôøng coøn, chaúng laïi, chaúng qua; chaúng ôû khoaûng giöõ a cuøng laø trong ngoaøi, chaúng sanh ra, chaúng dieät maát, taùnh töôùng ñeàu nhö nhö, thöôøng truï chaúng chuyeån dôøi, ñoù goïi laø Ñaï o.”

Tieát Giaûn hoûi: “Sö noùi chaúng sanh chaúng dieät , coù khaùc gì ngoaï i ñaï o?”

Sö ñaù p: “Ngoaïi ñaïo noùi chaúng sanh chaúng dieät, ñoù laø laáy choã dieät maø döøng choã sanh; laáy choã sanh maø baøy roõ choã dieät.1 Choã dieät, hoï noù i thaønh chaúng dieät; choã sanh, hoï noùi laø chaúng sanh. Ta noùi chaúng sanh chaúng dieät ñaâ y laø voán xöa khoâng sanh, nay cuõng chaúng dieät , cho neân chaúng ñoàng vôùi ngoaï i ñaïo. Ngöôi neá u muoán bieát choã taâm yeáu, chæ caàn ñoái vôù i heát thaûy vieäc thieän aùc ñeàu khoâng suy löôøn g, 2 töï nhieân seõ ñöôïc taâm theå thanh tònh, saùn g toû thöôøn g tòch, choã dieä u duïng nhieà u nhö caù t soâng Haèng.”

Tieát Giaûn nhôø ôn chæ daïy, hoaùt nhieân ñaïi ngoä. Leã baùi töø bieät veà trieàu, daâng bieåu taâu leân lôøi noùi cuûa Sö. Ngaøy muøng ba thaùng chín naêm aáy,3 coù chieáu duï ban khen Sö raèng: “Sö laáy côù giaø yeá u, vì traã m maø lo tu ñaï o, aáy laø ruoäng phöôù c4 cuûa caû nöôùc. Sö cuõng nhö ngaøi Tònh Danh5 caùo bònh ôû 1 2

Choã naø y rôi vaø o phaùp ñoái ñaõ i.

Toå Sö khai ngoä cho Hueä Minh cuõng noù i: “Khoâ ng nghó thieä n, khoâng nghó aùc...” Xem phaåm Haønh Do. 3 Töù c cuø ng trong naêm 684.

4 Töù c laø nôi moïi ngöôøi coù theå gieo haï t gioáng phöôù c ñöùc vaøo ñeå ñöôïc höôû ng quaû toát ñeï p veà sau.

5 Töù c laø ngaøi Duy-ma-caät, vò Boà-taù t hieän thaâ n cö só thuyeá t phaùp trong kinh Tònh Danh, cuõng goï i laø kinh Duy-ma-caät sôû thuyeát.

212

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

thaønh Tyø -da1, xieån döông ñaï i thöø a, truyeàn taâm cuûa chö Phaät, luaän phaù p baát nhò. Tieá t Giaûn coù truyeàn laïi lôøi Sö chæ roõ tri kieán Nhö Lai, Traãm nhôø chaá t chöùa nhaân laønh, troàng saün thieän caên, neân môù i gaëp luùc Sö ra ñôø i, ñoán ngoä phaù p thöôïng thöø a, caûm ñoäi ôn Sö maõi maõi khoâng heát! Nay xin daâng taám aùo caø -sa Ma-naï p vaø bình baùt thuûy tinh. Leän h cho quan Thöù söû Thieàu Chaâ u söûa sang laïi caûnh chuø a, vaø ban hieäu cho choã ôû cuõ cuûa Sö laø Chuøa Quoác AÂn .”

1

Töù c laø thaønh Tyø -da-ly, hay Tyø-xaù-ly, chöõ Phaï n, dòch nghóa laø Quaûng Nghieâm, laø nôi ngaøi Duy-ma-caät thuyeát phaùp.

233

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh  VIEÄT VAÊN

PHAÅM THÖÙ X

DAËN DOØ Moät ngaøy kia, Sö goï i heát moân ñoà nhö caùc vò Phaù p Haû i, Chí Thaønh, Phaù p Ñaït, Thaàn Hoäi, Trí Thöôøng, Trí Thoâng, Chí Trieät, Chí Ñaï o, Phaù p Traân, Phaùp Nhö... maø daïy raèng: “Caùc ngöôi chaúng gioáng nhö ngöôøi khaùc, sau khi ta dieät ñoä moãi ngöôøi ñeàu laøm thaày moät phöông. Vaäy ta daïy caùc ngöôi caùch thuyeát phaùp chaúng maát baûn toâng.

“Tröôùc heát neân ñöa ra Phaùp moân ba khoa, choã ñoäng choã duïng goà m ba möôi saù u phaùp ñoá i. Ra vaøo lìa caû hai beân, thuyeát taát caû phaùp chaúng lìa töï taùnh. Chôï t coù ngöôø i ñeán hoûi phaù p, noù i ra lôøi naø o ñeà u neâ u thaønh caëp, ñeà u laáy phaù p ñoái, choã ñeán choã ñi laøm nhaân cho nhau. Cöùu caùnh thì hai phaùp ñeàu tröø heát, khoâng coù caû nôi ñi nöõa.

“Phaù p moân ba khoa ñoù laø : aá m, giôù i, nhaä p. AÁ m laø naê m aá m: saé c, thoï , töôû ng, haønh, thöùc. Nhaä p laø möôø i hai nhaä p, goàm coù beân ngoaø i saùu traàn: saé c, thanh, höông, vò, xuù c, phaùp; beâ n trong saù u cöûa: 1 nhaõn, nhó, tyû, thieät, thaâ n, yù. Giôùi laø möôøi taùm giôù i, goà m saù u traà n, saù u cöûa vaø saùu thöù c. Töï taùnh haøm chöù a ñöôï c muoân phaùp, goïi laø Haøm taøng thöùc. Neá u khôûi söï suy löôø ng, töùc lieà n chuyeå n thöùc, sanh saù u thöùc, ra saù u cöû a , thaáy saùu traà n, nhö vaä y taá t caû möôø i taù m giôùi ñeà u do töï taùnh khôû i duï ng. Töï taùnh neá u taø, khôû i neân möôøi taù m phaùp taø; töï taùnh neá u chaù nh, khôû i neân möôøi taù m phaù p chaùn h. Neá u 1

Thöôø ng vaãn goï i laø saùu caên.

234

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

choã duïng aùc, töù c choã duïng cuûa chuùng sanh; neá u choã duïng thieän, töù c laø choã duï ng cuûa Phaät.

“Choã duïng ñoù do nôi ñaâ u? Do töï taùnh maø coù caù c phaùp ñoá i nôi ngoaïi caûnh. Voâ tình coù naê m caëp ñoá i: trôø i ñoái vôù i ñaá t, maë t trôø i ñoái vôùi maët traêng, saùng ñoá i vôù i toá i, aâ m ñoá i vôùi döông, nöôùc ñoái vôùi löû a. Ñoù laø naêm caë p ñoá i nhau.

“Phaùp töôùn g vaø ngoân ngöõ coù möôøi hai caë p ñoái nhau: lôøi noùi ñoá i vôùi phaùp, coù ñoá i vôùi khoâng, saé c ñoái vôùi khoâng saéc, töôùng ñoái vôùi khoâng töôùng, höõ u laä u ñoá i vôù i voâ laä u, saéc ñoá i vôùi khoâng, ñoäng ñoái vôùi tónh, trong ñoá i vôùi ñuï c, phaøm ñoái vôùi thaùnh, taêng ñoái vôùi tuïc, giaø ñoái vôù i treû , lôùn ñoái vôùi nhoû. Ñoù laø möôøi hai caë p ñoá i nhau.

“Töï taù nh khôû i duï ng möôøi chín caë p ñoá i nhau: daøi ñoá i vôù i ngaé n, taø ñoái vôùi chaù nh, si ñoái vôùi tueä , ngu ñoá i vôù i trí, loaï n ñoá i vôù i ñònh, töø ñoá i vôùi ñoä c, trì giôù i ñoá i vôùi sai quaáy, chaùnh tröï c ñoá i vôù i taø vaïy, thaät ñoái vôù i hö, hieåm ñoái vôùi bình, phieàn naõ o ñoá i vôù i Boà -ñeà , thöôø ng ñoái vôùi voâ thöôøn g, bi ñoái vôù i haï i, möøng ñoá i vôù i giaän, boá thí ñoá i vôù i buûn xæn, tôùi ñoá i vôù i lui, sanh ñoá i vôù i dieät, phaùp thaân ñoá i vôù i saé c thaân, hoù a thaân ñoá i vôù i baù o thaâ n. Ñoù laø möôøi chín caë p ñoá i nhau.

“Ba möôi saù u phaù p ñoái aáy, neá u hieåu caùch duø ng, töùc noù i ñöôïc thoân g suoát heát thaûy kinh phaù p; ra vaø o lìa khoû i hai beân.

Töï taùnh ñoäng duïng, cuøng ngöôøi noùi naêng. Beân ngoaø i ôû nôi töôùng lìa khoûi töôùng, beân trong ôû nôi khoâng lìa khoû i khoâng.

Neáu troïn vöôùng maéc vaø o töôùng, töùc laø taêng theâm taø kieán.

Neáu troïn chaá p laáy khoâng, töùc laø taêng theâm voâ minh. Nhöõng ngöôøi chaáp khoâng huû y baùng kinh ñieån , lieà n noù i thaún g laø chaúng duøng vaên töï. Neáu ñaõ noù i chaúng duøng vaên töï, ngöôøi ta leõ ra chaúng caàn ñeán ngoân ngöõ. Chæ lôø i noù i aáy, cuõng laø töôùng vaên töï. Laïi noùi raèng, chæ thaúng chaúng laä p vaê n töï. Töùc nhieân hai chöõ chaúng laä p cuõng laø vaên töï roài. Thaá y ngöôøi thuyeát

235 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh phaù p lieàn cheâ bai, baûo laø maéc vaø o vaên töï . Caùc ngöôi neân bieát raèn g, töï mình ngu meâ coøn nheï, laïi ñi huûy baùn g kinh Phaät! Chaúng suy xeùt raèng huûy baùng kinh ñieån, toäi chöôùng khoâng noùi heá t!

“Neáu vöôùng maéc laáy töôùng ôû ngoaøi laøm phaù p caàu chaân, hoaëc roäng môû ñaï o traøng thuyeá t nhöõng leõ coù khoâng laàm laïc, nhöõng ngöôø i nhö vaäy daãu qua nhieàu kieá p cuõng chaúng theå thaáy taùnh. Chæ nghe roài y theo phaùp maø tu haønh, ñöøng neân coá döùt cho heát traê m moá i nghó maø ñoái vôùi ñaïo phaûi bò che chöôùng. Neá u nghe thuyeát maø chaúng tu, khieán cho ngöôøi ngöôïc laï i sanh ra taø nieäm. Chæ y nhö phaùp maø tu haønh, laø boá thí phaù p khoâng truï nôi töôùng.

“Caùc ngöôi neá u ñaõ ngoä ñaï o, haõ y y theo ñoù maø thuyeát, y theo ñoù maø duøng, y theo ñoù maø haønh, y theo ñoù maø laøm, töùc laø chaúng maá t baûn toâng. Neáu coù ngöôøi hoû i nghóa, khi hoû i coù thì duøng khoâng maø ñaù p; hoûi khoâng duøn g coù maø ñaù p; hoûi thaùnh duøng phaøm maø ñaù p; hoû i phaøm duøng thaùnh maø ñaù p.

Hai beân laøm nhaân cho nhau, sanh ra nghóa trung ñaï o. Cöù theá , moät hoûi thì moä t ñaù p, duø coù hoûi nhieà u caâu khaùc cuõng cöù y theo caùch aá y maø ñaùp, töùc khoâng thaát lyù. Giaû nhö coù ngöôøi hoûi raèng: ‘Theá naøo goï i laø toái?’ Ñaù p raèng: ‘Saù ng laø nhaân, toá i laø duyeân. Saùng heát thôø i toá i.’ Ñem leõ saùng laø m roõ leõ toá i, ñem leõ toá i laøm roõ leõ saùng. Qua laïi laøm nhaân cho nhau, thaønh nghóa trung ñaïo. Duø hoûi theâm nöõa , cuõng ñeà u nhö theá maø ñaù p.

Caùc ngöôi veà sau naø y truyeàn phaù p, y theo caùch aáy maø truyeàn trao daïy doã , ñöøng boû maá t toâng chæ.”

Thaùng baûy naêm Nhaâm Tyù , 1 Sö baû o moân ñoà qua chuøa

1

Töù c laø naêm 712, naê m ñaàu nieân hieäu Thaùi Cöïc, ñôøi vua Ñöôøng Dueä Toâ ng. Cuõng trong naêm aá y laï i ñoåi nieân hieä u laø Dieân Hoøa.

236

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Quoác AÂn taïi Taân Chaâu xaây thaùp,1 hoá i thuùc thôï laøm nhanh, qua cuoá i muøa haï naêm sau laøm leã khaùnh thaønh.

Muø n g moät thaùn g baûy , 2 Sö nhoù m ñoà chuù ng, daïy raè ng: “Ñeán thaùng taùm naøy, ta muoán lìa khoû i theá gian. Caùc ngöôi coù ñieà u nghi neân hoûi sôùm ñi, ta phaù nghi cho, khieán caùc ngöôi heát meâ. Sau khi ta ñi roà i, khoâng coù ngöôø i daïy caùc ngöôi.”

Phaùp Haû i cuøng caùc moân ñoà nghe lôøi naøy thaûy ñeàu sa nöôùc maé t khoùc. Duy chæ coù Thaàn Hoä i laø thaàn saéc khoâng thay ñoåi, chaúng khoùc. Sö noùi: “Tieå u sö Thaàn Hoäi ñaït ñöôïc choã thieän, baát thieän nhö nhau, cheâ khen chaúng ñoäng, buoàn vui chaúng sanh; coøn nhöõng ngöôøi khaùc chaúng ñöôïc gì caû. Vaäy bao naêm nay ôû chuøa, caùc ngöôi tu phaùp chi? Nay caùc ngöôi bi luïy, aáy laø vì ai maø lo? Neáu lo vì ta chaúng bieát nôi ñi, thì ta töï bieát nôi ñi. Neáu ta chaúng bieát nôi ñi, thì ñaõ chaúng baùo tröôùc vôùi caùc ngöôi. Caùc ngöôi bi luïy, thaät laø vì chaúng bieát choã ta ñi.

Neáu bieát choã ta ñi, aét chaúng neân bi luïy. Phaùp taùnh voán khoâng coù sanh dieät, ñeán ñi. Taát caû haõy ngoài laïi ñaây nghe ta thuyeát moät baøi keä, goïi laø Keä Chaân Giaû Ñoäng Tónh. Tuïng baøi keä naøy laø vôùi ta cuøng moät yù. Y theo ñoù maø tu haønh, seõ chaúng maát toâng chæ.”

Chuùng taêng laøm leã, thænh Sö noù i keä: Heát thaûy khoâng coù chaân,3 Ñöøng xem ñoù laø chaân.

Neáu thaáy leõ chaân thaät, Thaáy taát caû khoâng chaân.

1 2 3

Chuaån bò cho söï vieân tòch cuûa Sö.

Moà ng moä t thaùng baûy naêm Quyù Söûu (713).

Chaân ôû ñaâ y laø chaân thaä t.

Phaùp Baûo Ñaøn Kinh Neáu töï mình coù chaân, Lìa giaû, töùc taâm chaân.

Töï taâm chaúng lìa giaû, Khoâng chaân, choán naøo chaân?

Coù tình lieàn bieát ñoäng, Khoâng tình lieàn chaúng ñoäng.

Neáu tu theo chaúng ñoäng, Ñoàng voâ tình chaúng ñoäng.

Neáu tìm thaät chaúng ñoäng, Nôi ñoäng coù chaúng ñoäng.

Chaúng ñoäng laø chaúng ñoäng, Voâ tình khoâng maàm Phaät.

Kheùo phaân bieät ñöôïc töôùng, Nghóa ñeä nhaát chaúng ñoäng.1 Chæ nhìn theo caùch aáy, Töùc laø chaân nhö duïng.

Khuyeân nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo: Gaéng söùc neân duïng yù. Ñöøng ñeán choã Ñaïi thöøa, Chaáp giöõ trí sanh töû.

Neáu nghe qua töông öùng, Lieàn cuøng baøn nghóa Phaät.

Neáu thaät chaúng töông öùng, Chaép tay, tuøy hoan hyû.

1

Hai caâu naø y daãn yù trong phaå m Phaät quoác, kinh Duy-ma.

237

238

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Toâng naøy voán khoâng tranh, Tranh lieàn maát ñaïo yù.

Vöôùng maéc choã nghòch tranh, Töï taùnh vaøo sanh, töû.

Khi aáy, ñoà chuùng nghe thuyeát keä roài, taát caû ñeàu laø m leã.

Theå theo yù Sö, thaû y ñeà u thaâu nhieá p taâm, y theo phaùp maø tu haønh, chaúng tranh luaän nöõa . Bieát laø Ñaïi sö chaúng coøn truï laâ u ôû ñôøi, Phaù p Haûi lieàn leân toøa , laï y hai laïy, hoûi raèng: “Sau khi Hoøa thöôïng nhaä p dieät, y phaùp neân truyeàn cho ngöôøi naøo?”

Sö ñaùp raèng: “Nhöõng ñieà u ta thuyeát giaûng töø khi ôû chuøa Ñaïi Phaïm cho tôùi nay, haõy ghi cheùp laï i maø cho löu haønh, ñeà töïa laø Kinh Phaù p Baûo Ñaøn. Caù c ngöôi haõ y giöõ gìn, truyeàn trao cho nhau, ñoä khaé p quaàn sanh. Chæ y theo ñoù, goïi laø chaùnh phaùp. Nay ta vì moï i ngöôø i maø thuyeá t phaùp, chöù chaúng truyeàn y. Vì loøng tin cuû a caùc ngöôi ñaõ thuaàn thuïc, quyeát ñònh khoâng coøn nghi ngôø, coù theå nhaän noåi vieäc lôùn. Laï i theo yù Toå Ñaït-ma truyeàn keä, thì y chaúng neân truyeàn. Keä nhö theá naø y: Ta voán ñeán nôi naø y, Truyeàn Phaù p cöù u ngöôø i meâ .

Moät hoa nôû naê m caùnh,1 Keát quaû töï nhieân thaønh.

Sö laïi daï y raèng: “Caùc vò thieän tri thöù c! Haõ y tònh taâm nghe ta thuyeá t phaùp: Neáu muoán thaønh töïu trí tueä, phaû i ñaït ñöôïc Nhaát töôùn g Tam-muoä i vaø Nhaát haïnh Tam-muoä i.

“Nhö ôû khaé p moïi nôi maø chaúng truï nôi töôù ng, ôû trong töôùng aáy chaúng sanh loøng yeâu gheù t, cuõng khoâng laá y boû , 1

Ñaït Ma Sô Toå (moät hoa) truyeàn phaù p qua naêm ñôøi laø naêm vò Toå (naêm caù nh), töø Nhò toå cho ñeán Luï c toå .

239 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh chaúng nghó nhöõng söï lôï i ích, thaønh hoaïi, trong taâm an nhaøn, ñieàm tónh, roãng rang, ñaï m baïc; ñoù goïi laø Nhaát töôùng Tam-muoä i.

“Nhö ôû khaé p moï i nôi, trong khi ñi ñöùng naè m ngoà i, thuaàn moät loøng ngay thaúng, chaúng ñoäng ñaïo traøng, thaä t thaønh töï u Tònh ñoä, ñoù goï i laø Nhaát haïnh Tam-muoä i.

“Neáu ngöôø i naø o ñuû hai loaïi Tam-muoä i aáy, nhö ñaát coù saün maàm gioáng, haø m chöùa, nuoâi döôõng cho lôùn ñeå thaønh thuïc keát quaû. Nhaát töôùng Tam-muoäi, Nhaát haïnh Tam-muoä i cuõng gioáng nhö vaäy. Nay ta thuyeát phaù p nhö möa ñuùng muøa, thaám nhuaàn khaé p maët ñaá t. Phaä t taùnh cuû a caùc ngöôi nhö nhöõng haït gioáng gaë p möa, thaûy ñeàu phaùt sanh. Theo lôøi chæ baûo cuûa ta, quyeá t seõ ñöôïc Boà -ñeà; theo nhö haïnh cuûa ta, nhaát ñònh chöùng dieäu quaû. Haõ y nghe baøi keä naøy : Ñaát taâ m saün gioáng laønh, Gaëp möa, naûy maà m sanh.

Böøng ngoä tình hoa roà i, Quaû Boà-ñeà töï thaønh.”

Sö thuyeá t keä roài, laïi noùi raèng: “Phaù p chaúng phaân hai, taâm cuõn g nhö vaäy. Ñaïo voán thanh tònh, cuõng khoâng coù caùc töôùng. Caùc ngöôi caån thaän, chôù rôi vaø o choã quaùn tònh hoaëc coá laøm troáng khoâng taâm mình. Taâm naøy voán tònh, khoâng theå laáy , khoâng theå boû. Moãi ngöôøi neân töï mình gaéng söùc, kheù o tuøy duyeân maø ñi ñi.”

Khi aáy, ñoà chuùng ñeàu laø m leã vaø lui ra.   

240

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Ngaøy muøn g taùm thaùng baû y, Ñaï i sö thình lình baûo chuùng moân ñoà raèn g: “Ta muoán veà Taân Chaâu, caùc ngöôi mau chuaån bò thuyeàn.” Ñaïi chuùng buoàn thaû m, thieát tha caàm laï i. Sö noùi: “Chö Phaät ra ñôø i coøn thò hieän nhaä p Nieát-baøn . Coù ñeán taát coù ñi, cuõn g laø leõ ñöông nhieân. Hình haøi naøy cuûa ta aé t coù choã veà .” Ñaïi chuùng thöa hoû i: “Töø ñaây Sö ñi, sôù m muoän roài coù trôû veà chaêng?”

Sö noù i: “Laù ruïng veà coäi.”1 Ngaøy veà khoâng noùi.

Chuùn g laïi hoûi raèng: “Chaùnh phaù p nhaõn taïng2 truyeàn cho ai?”

Sö ñaùp: “Ai coù ñaï o thì ñöôï c, ai voâ taâm thì thoâng hieåu.”

Chuùng laïi hoûi: “Veà sau khoâng coù naïn gì chaêng?”

Sö ñaùp raèng: “Sau khi ta tòch dieä t chöøng naêm, saù u naêm, seõ coù moä t ngöôøi ñeán laáy ñaà u ta. Haõ y nghe lôøi saám naø y: Ñaàu thôø cha meï , Mieäng caàn mieáng aên.

Gaë p naïn teân Maõn, Döông, Lieãu laø quan.3 Sö laïi noùi: “Sau khi ta ñi baû y möôi naêm, coù hai vò Boà -taùt töø phöông Ñoâng laïi, moä t vò xuaá t gia, moä t vò taï i gia, ñoàng 1 2

Cuõng nhö laù ruïng veà coä i, Sö ñònh trôû veà queâ quaù n laø xöù Taân Chaâu maø vieân tòch.

Chaùnh phaùp nhaõn taï ng: choã bí yeáu trong chaùnh phaùp, nhö con maét laø choã quan yeáu nhaát cuûa thaâ n ngöôø i.

3 Sau naøy öù ng vieä c Tröông Tònh Maõn nhaän tieàn cuûa Kim Ñaïi Bi, ñeá n laá y troäm ñaà u Luïc Toå, nhaèm luùc Döông Khaûn laøm Huyeän leänh, Lieã u Voâ Thieåm laøm Thöù söû. Xem phuï luï c: Chuyeän keå cuûa ngöôøi giöõ thaùp.

241 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh thôø i chaán höng, giaù o hoùa, gaây döïng laïi toân g phaùi, xaây döïng laïi caûnh chuøa , laøm cho thaïnh vöôïng ñaï o phaù p.”

Chuùng laïi hoû i: “Töø Phaä t toå öùng hieän ñeán nay truyeàn trao ñaõ maáy ñôøi, xin chæ baû o cho bieát.”

Sö ñaù p: “Phaät xöa öùng theá nhieà u voâ soá, khoâ ng theå tính ñeám, keå heát. Nay chæ laáy baûy vò laøm ñaà u. Ñôø i quaù khöù Trang nghieâm Kieá p coù Phaät Tyø-baø -thi, Phaä t Thi-khí, Phaät Tyø -xaù phuø. Veà Hieàn Kieá p naøy coù Phaät Caâ u-löu-toân, Phaät Caâ u nahaøm Maâu-ni, Phaät Ca-dieá p vaø Phaät Thích-ca. Ñoù laø baûy vò Phaät.

“Phaät Thích-ca baét ñaàu truyeàn cho Toân giaû Ma-ha Cadieá p laø Toå thöù nhaát.

“Toå thöù hai laø Toân giaû A-nan, Toå thöù ba laø Toân giaû Thöông-na Hoø a-tu, Toå thöù tö laø Toân giaû Öu-ba-cuùc-ña, Toå thöù naêm laø Toân giaû Ñeà-ña-ca, Toå thöù saù u laø Toân giaû Di-giaø ca, Toå thöù baû y laø Toân giaû Baø-tu-maät-ña, Toå thöù taùm laø Toân giaû Phaät -ñaø Nan-ñeà , Toå thöù chín laø Toân giaû Phuïc-ñaø Maät-ña, Toå thöù möôøi laø Toân giaû Hieáp,1 Toå thöù möôø i moä t laø Toân giaû Phuù-na Daï -xa, Toå thöù möôøi hai laø Ñaïi só Maõ Minh, Toå thöù möôøi ba laø Toân giaû Ca-tyø Ma-la, Toå thöù möôøi boán laø Ñaï i só Long-thoï, Toå thöù möôøi laê m laø Toân giaû Ca-na-ñeà -baø, Toå thöù möôøi saù u laø Toân giaû La-haàu-la-ña, Toå thöù möôøi baûy laø Toân giaû Taêng-giaø Nan-ñeà, Toå thöù möôøi taùm laø Toân giaû Giaø-da Xaù -ña, Toå thöù möôøi chín laø Toân giaû Cöu-ma-la-ña, Toå thöù hai möôi laø Toân giaû Xaø-da-ña, Toå thöù hai möôi moá t laø Toân giaû Baø -tu Baøn -ñaàu, Toå thöù hai möôi hai laø Toâ n giaû Ma-noâ -la, Toå thöù hai möôi ba laø Toân giaû Haïc-laëc-na, Toå thöù hai möôi boán laø Toân giaû Sö Töû ,2 Toå thöù hai möôi laêm laø Toân giaû Baø-xaù 1 2

Hieáp Toân giaû ( 脅尊者) cuõn g coù teân laø Baø-laä t Thaá p-baø (婆栗濕婆 ) Cuõng coù teân laø Sö Töû Boà -ñeà ( 師子菩提 ).

242

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Tö-ña, Toå thöù hai möôi saù u laø Toân giaû Baát-nhö Maät -ña, Toå thöù hai möôi baûy laø Toân giaû Baùt -nhaõ Ña-la, Toå thöù hai möôi taùm laø Toân giaû Boà -ñeà Ñaït-ma,1 Toå thöù hai möôi chín laø Ñaïi sö Hueä Khaû, Toå thöù ba möôi laø Ñaïi sö Taêng Xaùn, Toå thöù ba möôi moá t laø Ñaïi sö Ñaï o Tín, Toå thöù ba möôi hai laø Ñaï i sö Hoaèng Nhaãn. Hueä Naêng naøy laø Toå thöù ba möôi ba.

“Caùc vò Toå treân ñaâ y ñeà u coù söï truyeàn noái roõ raøn g.2 Caùc ngöôi veà sau, ñôø i naøy löu truyeàn ñôøi kia, cuõ ng ñöøng ñeå cho laàm laïc.” Ñaïi chuùng nghe xong, tin nhaän lôø i Toå, laø m leã lui ra.    Ngaøy muøng 3 thaùng 8 naêm Quí Söûu,3 Ñaï i sö duøng böõa ôû chuøa Quoác AÂn xong roài, baû o ñoà chuùng raèng: “Caùc ngöôi theo thöù töï maø ngoài, ta töø bieät caùc ngöôi.”

Phaùp Haû i baïch raèng: “Hoø a thöôïng löu laïi giaù o phaù p chi, khieán cho ngöôø i meâ ñôø i sau thaáy ñöôïc Phaä t taù nh?”

Sö noù i: “Caùc ngöôi haõy laén g nghe ñaây. Ngöôøi meâ ñôø i sau neá u nhaän bieá t chuùng sanh, töùc laø Phaät taù nh. Neá u chaúng nhaän bieá t chuùng sanh, duø muoân kieáp tìm Phaä t cuõng khoù gaë p.

Nay ta daï y caùc ngöôi nhaän bieát chuùng sanh nôi töï taâm , thaáy taùnh Phaä t nôi töï taâ m. Muoán caàu thaáy Phaä t, chæ caàn nhaän bieát chuùng sanh. Chæ vì chuùn g sanh laøm meâ taùnh Phaät, 1

Toå Boà-ñeà Ñaï t-ma sang Trung Hoa truyeàn baù Thieàn toân g ñaà u tieâ n neân laø Sô Toå cuû a Thieàn Trung Hoa. Theo ñoù maø truyeàn thöøa thì ngaø i Hueä Naên g laø Toå thöù saù u. Ñieà u ñaëc bieät laø sau khi Ñaït-ma sang Trung Hoa, khoâng thaáy ghi cheùp gì veà söï truyeàn noái tieáp nöõ a ôû AÁ n Ñoä .

2 Töø Sô Toå laø Ca-dieáp cho ñeán ngaøi Hueä Naê ng laø Toå thöù ba möôi ba, ñeàu giöõ leä truyeàn y baùt.

3 Töù c laø naê m 713 nieâ n hieäu Tieân Thieâ n thöù 2, Ñöôøn g Huyeàn Toâng.

243 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh chaúng phaû i taùnh Phaät laøm meâ chuùn g sanh. Töï taùnh giaùc ngoä , chuùng sanh laø Phaä t; töï taùnh ngu meâ , Phaät laø chuùng sanh. Töï taùnh bình ñaúng, chuùng sanh laø Phaät; töï taùnh taø hieåm, Phaät laø chuùng sanh. Caùc ngöôi neáu trong taâm hieåm saâu taø vaïy, töùc laø Phaät che laá p trong chuùng sanh. Moät nieäm coâng baèng chaùnh tröïc, töùc chuùng sanh thaønh Phaä t. Trong taâm ta töï coù Phaä t. Phaät töï taâ m môùi thaä t laø Phaät. Neá u töï mình khoâng coù taâ m Phaät, thì caà u Phaät ôû ñaâu? Töï taâm cuûa caùc ngöôi laø Phaät, ñöøng hoà nghi nöõa. Beân ngoaøi khoân g moä t vaä t gì coù theå kieán laä p ñöôïc, chæ ñeà u laø töï baûn taâm sanh ra muoân phaù p. Cho neân kinh noùi raèng: ‘Taâm sanh, caùc phaùp ñeàu sanh; taâm dieät, caùc phaùp ñeà u dieät .’ Nay ta löu laï i moä t baø i keä ñeå töø bieät caù c ngöôi, goïi laø Keä Töï taùnh chaân Phaät. Ngöôø i ñôøi sau hieåu ñöôïc yù keä thì töï thaáy baûn taâm, töï thaønh Phaät ñaïo.” Keä raèng:

Chaân nhö töï taùnh laø chaân Phaät, Ba ñoäc,1 taø kieán2 aáy vua ma.

Trong luùc taø meâ, ma ñeán cöûa, Nhöõng khi chaùnh kieán, Phaät trong nhaø.

Trong taùnh taø kieán, ba ñoäc sanh, AÁy laø vua ma laïi ñeán vieáng.

Chaùnh kieán trong taâm tröø ba ñoäc, Ma hoùa laøm Phaät, thaät khoâng giaû.

Phaùp thaân, Baùo thaân vaø Hoùa thaân, Ba thaân xöa nay laø Moät thaân.

Quay nhìn trong taùnh, töï thaáy ñöôïc, Chính laø nhaân thaønh Phaät Boà-ñeà.

1 2

Ba ñoä c : tham, saân, si.

Taø kieán: nhöõng kieán giaûi sai laàm.

244

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Voán töø Hoùa thaân sanh taùnh tònh, Taùnh tònh laïi thöôøng trong Hoùa thaân.

Do taùnh, Hoùa thaân haønh ñaïo chaùnh, Ngaøy sau vieân maõn thaät voâ cuøng.

Taùnh daâm voán laø nhaân taùnh tònh, Tröø daâm, töùc laøm saïch taùnh thaân.

Trong taùnh ñeàu töï boû naêm duïc, Ngay khi thaáy taùnh, töùc laø chaân. Ñôøi naøy neáu gaëp phaùp Ñoán giaùo, Chôït ngoä töï taùnh, thaáy Nhö Lai. Neáu muoán tu haønh caàu laøm Phaät, Chaúng bieát nôi ñaâu caàu ñöôïc chaân.

Neáu töï trong taâm thaáy ñöôïc chaân, Chaân aáy chính laø nhaân thaønh Phaät.

Chaúng thaáy töï taùnh, ngoaøi tìm Phaät, Sanh taâm ñeàu laø haïng ngu ñaàn.

Phaùp moân Ñoán giaùo nay ñaõ truyeàn, Cöùu ñoä ngöôøi ñôøi, neân töï tu.

Nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo veà sau naøy, Khoâng choã thaáy aáy, thaáy theânh thang.

Sö thuyeát Keä roài, baûo raèng: “Caùc ngöôi neân kheù o giöõ gìn.

Sau khi ta dieä t ñoä , chôù theo thöôøng tình theá tuïc bi luïy khoùc loù c, maëc ñoà tang, baøy chuyeän ñieá u vaõn. Laø m nhö vaäy chaúng phaû i ñeä töû ta, cuõng chaúng hôïp chaùnh phaùp. Chæ töï nhaän bieát baûn taâm, töï thaá y baûn taùnh, khoâng ñoäng khoâ ng tónh, khoâng sanh khoâng dieät, khoâng qua khoâng laï i, khoâ ng phaûi khoâng quaáy, khoâng truï khoâng ñi. Sôï raèng caùc ngöôi taâm meâ chaúng

245 Phaùp Baûo Ñaøn Kinh hieåu yù ta, nay daën doø laïi caùc ngöôi laàn nöõa, khieán cho ñöôïc thaá y taùnh. Sau khi ta dieät ñoä, y nhö vaä y tu haønh, nhö ta vaãn coøn. Neáu traùi lôøi daïy cuûa ta, thì daàu ta coøn taïi theá cuõng chaúng ích gì.” Laïi thuyeát keä raèng:

Söøng söõng chaúng tu laønh, Trô trô khoâng taï o aùc.

Laëng laëng döùt thaáy nghe, Laøu laø u taâm voâ tröôùc.

Sö thuyeát keä roài, ngoài ngay ngaén cho tôùi canh ba, thình lình baûo moân nhaân raèng: “Ta ñi ñaây”. Roài an nhieân maø tòch.1 Luùc ñoù , muø i höông laï ñaày nhaø, caàu voàng maøu traéng noái töø trôø i xuoán g ñaá t, caây röøn g bieán ra maø u traéng, chim muoâng keâ u tieáng thaûm thöông. Ñeán thaùng möôøi moät, quan laïi vaø moân nhaâ n, keû taêng, ngöôøi tuï c ôû ba quaän Quaûng Chaâu, Thieàu Chaâ u vaø Taân Chaâ u ñeàu tranh nhau röôùc chaân thaân, khoâng giaûi quyeá t ñöôïc. Moïi ngöôøi beøn ñoá t höông maø khaán raèng: “Khoùi höông bay höôùng naøo laø Sö veà nôi ñoù.” Khaán xong, khoùi höông bay veà höôùng Taøo Kheâ.

Ngaøy möôøi ba thaùng möôøi moät, dôøi linh cöûu vaø y baù t cuûa Toå truyeàn laï i, röôù c veà Taø o Kheâ . Ngaøy hai möôi laêm thaùng baûy naêm sau, môû aù o quan ra. Ñeä töû laø Phöông Bieän duøng boä t höông nhaõo pheát leân cuùng döôøng. Moân nhaân nhôù laïi lôø i saám “laáy ñaà u”, beøn duøng laù saét, vaûi sôn bao quanh coå Sö, roài môù i röôùc vaø o thaùp. Thình lình, trong thaù p coù haøo quang maø u traéng hieän ra, xoâng thaúng leân trôøi, ba ngaø y sau môùi tan.

Quan Thieàu Chaâ u taâu vieäc aáy leân trieà u ñình. Vua ban chieá u sai laäp bia ghi ñaï o haïnh cuû a Sö.

1

Qua ñôø i, chæ nghóa laø dôøi ñi, giaùo hoù a phöông khaù c.

246

LUÏC TOÅ ÑAÏI SÖ

Sö thoï 76 tuoåi, 1 naê m 24 tuoå i ñöôï c truyeàn y, 39 tuoå i xuoáng toùc. Thuyeát phaù p laøm lôï i cho chuùng sanh 37 naêm . Keû naém ñöôïc toâng chæ noái phaùp Sö coù 43 ngöôø i, coøn keû ngoä ñaïo sieâu phaøm thì chaúng bieá t bao nhieâu maø keå. Taám y laøm tin töø Toå Ñaït -ma truyeàn laïi, 2 caø -sa ma-naï p vôùi bình baùt quyù cuûa vua Trung Toâng daâng cuùng, vaø töôïng cuûa Sö do Phöông Bieän ñaé p, cuøng caùc ñoà ñaïo cuï khaùc, ñeàu giao cho vò thò giaû chuû thaùp troâng coi, giöõ hoaøi ôû ñaïo traøng Baû o Laâm. Laï i löu truyeàn boä Ñaøn Kinh naøy ñeå noùi roõ toâng chæ. Heá t thaûy moïi vieäc trong ñôøi Sö ñeà u laø ñeå laø m cho höng long Tam Baûo, lôïi ích khaé p quaàn sanh vaäy.

– HEÁ T –

1 2

Ngaøi sanh naêm Trinh Quaù n thöù 12 (638), tòch naê m Tieâ n Thieân thöù 2 (713).

Vì Toå Ñaït-ma ñöôïc truyeàn thöøa töø Toå Ca-dieáp xuoáng (ñôø i thöù 28), neâ n taám y naøy cuõng chính laø y do Ñöù c Phaät truyeàn laï i.

Chuyeän keå cuûa ngöôøi giöõ thaùp

249

 Dòch nghóa Sau khi Sö nhaä p thaùp, tôùi naê m Khai Nguyeân thöù 10, 1 nhaèm nöûa ñeâ m ngaøy muøng ba thaùng taùm, thình lình nghe trong thaùp nhö coù tieáng keù o daây saét. Chuùng taêng giöït mình thöù c daäy, ngoù thaáy moä t ngöôøi maëc ñoà tang 2 töø trong thaù p chaïy ra. Tìm thaáy coù veát thöông nôi coå Sö. Lieàn ñem chuyeän keû troäm trình leân chaâ u, huyeän. Quan Huyeän leänh laø Döông Khaûn, quan Thöù söû laø Lieã u Voâ Thieå m nhaä n ñöôïc tin, sai quaân ñi taàm naõ raát khaån. Ngaøy thöù naêm , baét ñöôïc toäi phaïm taïi thoân Thaïch Giaùc, giaûi veà Thieà u Chaâu tra hoûi. Lôøi khai raèng: “Hoï Tröông, teân Tònh Maõn, ngöôø i huyeän Löông thuoäc Nhöõ Chaâ u. Taïi chuøa Khai Nguyeân nôi Hoàng Chaâ u coù nhaän hai chuïc ngaøn quan tieàn cuû a moät vò taêng xöù Taân La3 laø Kim Ñaïi Bi ñeå laáy ñaàu cuûa Luïc Toå Ñaï i sö, ñöa cho vò aá y ñem veà xöù Haû i Ñoâng cuùng döôøn g.” Quan Thuù hoï Lieãu nghe lôøi khai, chöa voäi gia hình. Beøn ñích thaân ñeán Taøo Kheâ, hoû i moân ñoà baäc cao cuûa Sö laø Lònh Thao raèng: “Vieäc naøy xöû ñoaùn theá naøo?”

Thao ñaùp: “Neá u luaän theo pheù p nöôùc, thôøi leõ neân gieá t.

Nhöng laáy nghóa töø bi cuûa Phaät giaù o, thì coi oaùn thuø vôùi thaân thích nhö nhau. Huoán g chi keû kia muoán caà u ñeå cuùn g döôøng, neân thöù toäi ñi.”

Quan Thuù hoï Lieã u khen raèng: “Môù i hay cöûa Phaät quaûng ñaï i!” Lieàn tha toäi cho.

Naêm ñaà u nieâ n hieä u Thöôï ng Nguyeâ n,4 vua Tuù c Toâng sai söù tôù i thænh y baùt cuû a Sö ñem veà noä i cung cuù ng döôø ng. Qua

1 2 3 4

Töù c laø naê m Nhaâm Tuaát (722), ñôø i vua Ñöôø ng Huyeàn Toâng. Ñoà traéng, nhö ngöôøi chòu tang.

Xöù Taân La thuoäc veà Haøn Quoác (cuõ ng goïi Trieàu Tieâ n, Cao Ly) Laø naê m 756.

PHUÏ LUÏC 1

250

naêm ñaàu nieâ n hieäu Vónh Thaù i,1 ngaøy moà ng naêm thaùng naêm, vua Ñaï i Toâng naèm moä ng thaá y Luïc Toå Ñaï i sö ñeá n thænh y baù t. Ngaøy muø ng baûy, vua giaùng saé c cho vieâ n Thöù söû Döông Giam raèn g: “Traã m moän g thaá y Naêng Thieà n sö xin ñem truyeà n y, caø -sa trôû veà Taø o Kheâ. Nay sai Traán quoá c Ñaïi töôù n g quaâ n Löu Suø n g Caûnh ñoäi ñaà u maø ñöa ñeá n . Traã m xem laø ñoà quoác baûo. Nhaø ngöôi neân theo nhö pheùp taé c, ñaë t yeân taïi chuø a aáy, chuyeâ n khieán cho taêng chuùng thaân thöøa toâ ng chæ, thuû hoä nghieâ m nhaët, ñöø ng ñeå maát ñi.”

Veà sau, cuõng coù khi bò ngöôøi laáy troäm, ñeà u tìm kieám chaúng xa maø baé t laï i ñöôïc. Nhö vaäy coù ñeán ba boán laàn.

Vua Hieán Toâng2 ban thuïy hieäu laø Ñaï i Giaùm Thieàn sö, ñeà teân thaù p laø Nguyeân Hoøa Linh Chieáu. Coøn nhöõ ng söï tích khaùc, hieän cheù p taïi caùc baøi vaên bia cuûa quan Thöôïng thö Vöông Duy, quan Thöù söû Lieã u Toâng Nguyeân, quan Thöù söû Löu Vuõ Tích ñôøi nhaø Ñöôøng.

Keû giöõ thaùp laø Sa-moân LÒNH THAO ghi

1 2

Laø naê m 763.

Trò vì töø naêm 806 ñeán naê m 820.