NESsT Empowers Podsumowanie
Izabela Przybysz, redakcja Nicole Etchart
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
O NESsT
NESsT wspiera tworzenie godnych miejsc pracy dla osób, które spotykają się z największymi trudnościami w dostępie do zatrudnienia w krajach rynków wschodzących. Realizujemy naszą misję poprzez pozyskiwanie kapitału filantropijnego i inwestycje w przedsiębiorstwa społeczne, tworzące miejsca pracy dla osób z grup najuboższych, izolowanych, dyskryminowanych, nieposiadających kwalifikacji zawodowych czy wysokiego poziomu edukacji. Nasze inwestycje wspierają poprawę sytuacji osób z tych społeczności, które stają się samodzielne i decydują o własnej przyszłości.
2
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
4 NESsT Empowers 5 Metodologia 6 Podsumowanie analizy 9 Tabela 1. Kompetencje miękkie 13 Tabela 2. Kompetencje twarde ogólne 16 Tabela 3. Kompetencje twarde specjalistyczne 17 Potencjał przedsiębiorstw społecznych w dziedzinie uzupełniania luk w kwalifikacjach
3
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
NESsT Empowers Program NESsT Empowers inwestuje w biznesy społeczne, które generują godne miejsca pracy. W ramach inicjatywy, korporacje nawiązują współpracę z przedsiębiorstwami społecznymi w celu tworzenia programów uzupełniania kwalifikacji zawodowych, pożądanych przez pracodawców i przygotowania osób zagrożonych bezrobociem do pracy. Dzięki NESsT Empowers wygenerowano ponad 3 500 miejsc pracy. W kolejnych pięciu latach, program zmierza do podwojenia wpływu społecznego, tak by umożliwić dostęp do zatrudnienia dla 7 000 osób. NESsT Empowers to program, którego realizacja w Polsce jest możliwa dzięki wsparciu:
NESsT EMPOWERS W POLSCE W ramach inicjatywy NESsT Empowers w Polsce, przeprowadzono analizę najszybciej rozwijających branż w celu zidentyfikowania zapotrzebowania na konkretne kwalifikacje zawodowe. Na podstawie przeglądu, wskazany został sektor o najwyższym potencjale tworzenia możliwości długoterminowego zatrudnienia dla osób z grup marginalizowanych. Jak wynika z analizy, sektor usług dla biznesu (BPO) i usług informatycznych (IT) generuje 20 tysięcy miejsc pracy rocznie. Dynamiczny rozwój tej branży stanowi szansę dla młodych osób i kobiet na zdobycie stabilnego zatrudnienia. Wyzwaniem jest jednak szybkie i skuteczne przygotowanie kandydatów do podjęcia pracy w sektorze BPO/IT. Jak wynika z poniższego podsumowania, dokonać tego mogą przedsiębiorstwa społeczne, we współpracy z instytucjami publicznymi i korporacjami. Na podstawie przeglądu, NESsT otworzy drugi etap programu NESsT Empowers, w którym dąży do zidentyfikowania i wsparcia przedsiębiorstw społecznych, oferujących szkolenia, staże i zatrudnienie dla osób młodych i kobiet w sektorze usług dla biznesu i usług informatycznych. Odwiedź stronę internetowa NESsT i dowiedz się więcej na temat procesu naboru aplikacji biznesów społecznych: nesst.org/polska/aplikuj/.
4
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Metodologia W ramach inicjatywy NESsT Empowers przeprowadzono analizę danych zastanych: • informacji gromadzonych w ramach statystyki publicznej i udostępnianych w formie baz internetowych, takich jak Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (BDL GUS); • danych Bilansu Kapitału Ludzkiego Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości; • danych Europejskiego Urzędu Statystycznego (Eurostatu). Wykorzystano również krajowe opracowania poświęcone wybranym aspektom rozwoju gospodarki, szkolnictwa zawodowego i perspektyw na rynku pracy w odniesieniu do grup zagrożonych wykluczeniem. W części empirycznej przeprowadzono 18 wywiadów z przedstawicielami firm posiadających nowoczesne centra usług dla biznesu oraz firm z sektora nowych technologii, ponadto 4 wywiady z instytucjami publicznymi, 5 z przedstawicielami organizacji pozarządowych. Wywiady przeprowadzono w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Wrocławiu i w Trójmieście.
Rudolfo Prieto, Co-CEO Laboratorii i studentki pracujące w WebShop, konsultują projekt strony internetowej dla klienta przedsiębiorstwa. Laboratoria szkoli młode kobiety w kodowaniu na potrzeby stron i aplikacji internetowych, umożliwiając im dostęp do miejsc pracy w branży IT w Peru. (Foto: Laboratoria)
LABORATORIA Peruwiańska Laboratoria to przedsiębiorstwo społeczne, które wspiera młode kobiety wywodzące się z rodzin o niskich dochodach zapewniając im dostęp do wiedzy, możliwość zdobycia doświadczenia zawodowego i pracy w sektorze cyfrowych technologii. Laboratoria rekrutuje utalentowane kobiety i oferuje im program rozwoju osobistego oraz naukę kodowania. Pięciomiesięczny, bezpłatny kurs obejmuje wiedzę z zakresu projektowania stron internetowych, przedsiębiorczości w branżach technologicznych, języka angielskiego, a także rozwija kompetencje miękkie uczestniczek. Wiele studentek po ukończeniu kursu zatrudnianych jest jako programistki w należącym do Laboratorii webShop, lub kontaktowanych jest z firmami poszukującymi utalentowanych programistek. Laboratoria stanowi przykład dobrej praktyki, możliwej do naśladowania także w Polsce.
www.laboratoria.la
5
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Podsumowanie analizy SYTUACJA OSÓB MŁODYCH I KOBIET NA RYNKU PRACY Od wielu lat panuje opinia, że w Polsce trudno jest znaleźć pracę. Według danych Centrum Badania Opinii Społecznej , w 2016 roku niemal 70%1 Polaków ocenia sytuację na rynku pracy jako złą lub bardzo złą. Ponadto, za oferowane w Polsce zatrudnienie otrzymuje się niskie wynagrodzenie. Potwierdzają to dane Głównego Urzędu Statystycznego: w 2013 zarobki ponad 1,4 mln2 pracowników nie przekraczały wysokości płacy minimalnej. Często się też zdarza, że praca nie daje poczucia bezpieczeństwa. Ponad jedna trzecia osób, które mają pracę (35%3) obawia się jej utraty. Wiele osób w Polsce pracuje w oparciu o umowy cywilnoprawne, kontrakty krótkoterminowe lub - co gorsza - w szarej strefie. Tego rodzaju zatrudnienie nie stwarza dużych szans na rozwój zawodowy, utrudnia planowanie przyszłości, nie daje potrzebnej na co dzień satysfakcji. Choć poziom bezrobocia w Polsce jest stosunkowo niski (10%4), to ze względu na niewysokie wynagrodzenia i formy zatrudnienia niegwarantujące godnej płacy, odsetek osób ubogich oscyluje w granicach 17%.5 W szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy są dwie grupy społeczne: osoby poniżej 30 roku życia i kobiety. Początki kariery zawodowej nie są łatwe, osoby młode
poszukujące pracy na ogół nie mają wiedzy, gdzie należy jej szukać. Ponadto, wydaje się, że obecnie osobom poniżej 30 roku życia, nieposiadającym dużego doświadczenia zawodowego szczególnie trudno jest znaleźć stałą pracę. W oczach pracodawców są oni mniej wartościowymi pracownikami niż osoby, które wcześniej pracowały. Prowadzi to do błędnego koła: młodym trudno znaleźć pracę, ponieważ nie mają doświadczenia, a trudno je zdobyć, jeśli pracodawcy nie dają im szansy. Ponadto, osoby młode często przekonane są o braku perspektyw, nie dostrzegają możliwości zmiany swojej sytuacji. Zdarza się, że w ogóle nie próbują znaleźć pracy, bądź czynią to bez większego zaangażowania, nie próbują również zmienić swoich kwalifikacji, by w większym stopniu odpowiadały one potrzebom rynku pracy. W Polsce takie osoby – określane w literaturze skrótem NEET (ang. Not in Education, Employment, or Training) – to aż 22,7%6 populacji do 30 roku życia. Warto podkreślić, że dwie trzecie tej grupy stanowią kobiety. Częściowo wynika to z ich zobowiązań rodzinnych, trudno im znaleźć pracę umożliwiającą połączenie jej z obowiązkami domowymi. Elastyczne formy zatrudnienia wciąż należą do rzadkości. W konsekwencji poziom bezrobocia wśród kobiet, jest o 2 punkty procentowe wyższy niż wśród mężczyzn. Sytuacja jest szczególnie trudna wśród młodych kobiet - pracy poszukuje 33% kobiet poniżej 24 roku życia.7 Kobiety są również częściej zagrożone bezrobociem długotrwałym. Jak pokazują dane urzędów
¹ Komunikat z badań CBOS, Warszawa, kwiecień 2015: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_053_15.PDF ² Dane Głównego Urzędu Statystycznego, 2013. 3 Komunikat z badań CBOS, Warszawa, kwiecień 2015: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_053_15.PDF 4 Szara strefa, nazywana również gospodarką nieformalną, obejmuje nie tylko działania nielegalne, ale także nierejestrowane przychody z produkcji legalnych dóbr i usług, uzyskane w wyniku wymiany pieniężnej lub barterowej. Odnosi się zatem do wszystkich nierejestrowanych aktywności gospodarczych, które w następstwie zgłoszenia zostałyby opodatkowane przez urząd podatkowy. Friedrich Schneider and Dominik Enste, Hiding in the Shadows: The Growth of the Underground Economy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, 2002. 5 Ubóstwo w Polsce w 2015 r, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2015. 6 Dane Europejskiego Urzędu Statystycznego, 2015. 7 Ibidem. Analogiczny odsetek dla mężczyzn wynosił 21% 6
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
pracy z 2014 roku, 41,6% zarejestrowanych bezrobotnych kobiet pozostawało bez pracy dłużej niż rok; analogiczny odsetek dla mężczyzn wynosił 34,9%.8 Istotne jest także i to, że kobiety w porównaniu do mężczyzn zarabiają mniej. W 2015 roku wśród ogółu zatrudnionych, kobiety zarabiały przeciętnie 3 400 PLN brutto miesięcznie, a mężczyźni 4 200 PLN brutto.9 Wydaje się, że rynek pracy w Polsce nie daje osobom młodym i kobietom wystarczających szans na rozwój zawodowy, awans, stabilne zatrudnienie, czy łączenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi. Sytuacja tych grup nie jest łatwa, tym ważniejsze jest wskazanie rozwiązań, które mają największy potencjał zarówno zwiększenia dostępu do zatrudnienia, jak i poprawy jego jakości. ZATRUDNIENIE W BRANŻY BPO/IT Analiza kierunków rozwoju społeczno-gospodarczego Polski wskazuje, że jedną z najbardziej rozwojowych branż, generującą wiele nowych miejsc pracy, jest sektor nowoczesnych usług dla biznesu. Polska jest jednym z krajów, w których branża ta rozwija się najszybciej. W sektorze usług dla biznesu poszukuje się szczególnie osób posiadających kwalifikacje z takich dziedzin jak IT, sprzedaż i zakupy (w tym internetowe), wsparcie sprzedaży i marketingu, obieg dokumentacji, księgowość i finanse, przepływy i wymiany finansowe, transformacja biznesowa oraz call i contact center. Z roku na rok zatrudnienie w sektorze BPO rośnie o około 15-20%. Szacuje się, że do 2020 roku liczba miejsc pracy w tej branży zwiększy się o 250 tysięcy.10 Co więcej, pracodawcy wyraźnie podkreślają, że zapotrzebowanie
na pracowników będzie rosło i już dzisiaj sygnalizują trudności ze znalezieniem osób do pracy. W szczególności wskazują oni, na problemy w dotarciu do osób, które zakończyły już edukację. O ile pracodawcy mogą stosunkowo łatwo dotrzeć do uczniów i studentów, organizując spotkanie na terenie szkoły lub uczelni, to przedstawienie oferty osobom nieaktywnym zawodowo, które w danej chwili się nie uczą jest znacznie trudniejsze. Centra nowoczesnych usług dla biznesu rekrutują do pracy, przede wszystkim, osoby rozpoczynające swoją karierę zawodową, z niedużym doświadczeniem. Głównym powodem jest fakt, że modele biznesowe centrów BPO opierają się na dostarczaniu konkurencyjnych cenowo usług wsparcia back-office dla firm. Starają się zatem utrzymać koszty pracy na możliwie niskim poziomie, zatrudniając osoby nieposiadające wyższego wykształcenia w zakresie informatyki i programowania, finansów i księgowości, czy innych pokrewnych dziedzin. Jak wynika z przeprowadzonych rozmów, pracodawcy wierzą, że umiejętności na jakie panuje zapotrzebowanie w branży, posiadać mogą absolwenci szkół średnich i kursów zawodowych. Według badanych także osoby, które ukończyły studia humanistyczne mogą być dobrymi kandydatami do pracy. Pracownicy mogą być przeszkoleni w zakresie pożądanych umiejętności, często też są utalentowani i zdolni samodzielnie się dokształcać. Rozmówcy przytaczali historie osób, które rozwijają się zawodowo w ich firmach, pomimo, że nie posiadały formalnie potwierdzonych kwalifikacji. Przykładowo były to osoby bez wykształcenia informatycznego, które traktowały programowanie jako hobby, bądź posiadały praktyczne umiejętności analizy danych w arkuszach kalkulacyjnych.
Dane Głównego Urzędu Statystycznego 2014 Dla kobiet około US$895, dla mężczyzn US$1 105. 10 Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce 2015, Związek Liderów Sektora Usług Biznesowych (ABSL), Warszawa, 2015. 8
9
7
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
LUKI KOMPETENCYJNE I KWALIFIKACJE SZCZEGÓLNIE POŻĄDANE WŚRÓD PRACODAWCÓW W ramach szkolnictwa zawodowego w Polsce, uczniowie kształceni są w specjalizacjach, na które istnieje zapotrzebowanie ze strony firm z branży usług dla biznesu, przykładowo: technik informatyk, technik teleinformatyk, technik ekonomista, technik prac biurowych, czy technik rachunkowości. W praktyce okazuje się jednak, że wiedza i umiejętności nabywane przez osoby uczące się w szkołach zawodowych dalekie są od oczekiwań pracodawców. Podobne zastrzeżenia są formułowane wobec absolwentów szkół wyższych. Szkoły w Polsce kładą niewystarczający nacisk na praktyczne zastosowanie wiedzy i kompetencje miękkie, czy wiedzę ogólną na temat funkcjonowania przedsiębiorstwa. Na podstawie pogłębionych wywiadów z pracodawcami z sektora usług dla biznesu i usług informatycznych, stworzono listę szczególnie poszukiwanych umiejętności i kompetencji miękkich, wiedzy ogólnej i bardziej specjalistycznych kompetencji twardych, które zestawiono z oczekiwaniami pracodawców. Cześć z tych kompetencji znajduje odzwierciedlenie w programach szkolenia zawodowego, jednak pracodawcy oceniają ich poziom jako niewystarczający. Uzupełnienie ich w toku formalnej edukacji zawodowej lub szkoleń realizowanych przez organizacje spoza systemu edukacji formalnej, znacznie zwiększyłoby szanse kandydatów, w tym osób młodych i kobiet na uzyskanie zatrudnienia. Zidentyfikowano szereg możliwości uzupełnienia pożądanych przez pracodawców kwalifikacji zawodowych, między innymi: szkolenia organizowane w ramach kursów zawodowych, kursy organizacji branżowych, szkolenia prowadzone przez instytucje prywatne i pozarządowe. Ich przegląd pokazał jednak, że żadna z tych form nie funkcjonuje kompleksowo.
8
Brakuje instytucji, które jednocześnie (i) oferowałyby kursy adresowane do osób młodych i kobiet, (ii) ich programy skierowane byłyby do osób o różnych poziomach i kierunkach wykształcenia (najczęściej istniejące kursy są kierowane do osób, które posiadają wykształcenie kierunkowe związane z biznesem i branżą IT), (iii) byłyby dostosowane do potrzeb pracodawców, w odpowiedzi na ich oczekiwania, (iv) stwarzałyby realną możliwość zdobycia doświadczenia zawodowego w pracy w branży BPO/IT.
ZWIĄZEK LIDERÓW SEKTORA USŁUG BIZNESOWYCH W POLSCE Związek Liderów Sektora Usług Biznesowych w Polsce (Association of Business Service Leaders in Poland, ABSL) zrzesza 180 firm z sektora BPO. Powołana w 2015 roku ABSL Academy to inicjatywa edukacyjna, obejmująca szkolenia z zakresu umiejętności pożądanych przez pracodawców z branży BPO. Kurs składa się z trzech bloków: e-learningowego szkolenia z wiedzy o sektorze BPO; stacjonarnych zajęć warsztatowych skoncentrowanych na analizie studiów przypadków; warsztatów rozwijających kompetencje miękkie, w tym pracę w zespole, umiejętność negocjacji, czy profesjonalnej komunikacji. Oferta ABSL Academy skierowana jest do absolwentów i studentów, ale również wszystkich innych osób zainteresowanych przekwalifikowaniem lub rozpoczęciem kariery w sektorze BPO. 80% absolwentów kursu znajduje zatrudnienie.
www.absl.pl
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 1. Kompetencje miękkie Pierwszą wyszczególnioną grupą są kompetencje miękkie, w tym społeczne, które mogą zostać w pewnym stopniu uzupełnione w toku zajęć teoretycznych czy ćwiczeń warsztatowych w szkole, jednak ich nabywanie jest bardziej efektywne w toku staży zawodowych i szkoleń organizowanych w pracy. Kompetencje miękkie
9
Oczekiwania pracodawców
Proaktywna postawa, umiejętność zaproponowania rozwiązań mogących usprawnić funkcjonowanie organizacji.
Bardzo istotne jest, aby pracownicy widzieli swoją pracę w kontekście innych działań podejmowanych w przedsiębiorstwie. Ważne jest, aby rozumieli ten proces i dostrzegali potrzebę ewentualnych modyfikacji, które mogą usprawnić organizację firmy. Umiejętność ta jest szczególnie cenna w dużych firmach, ponieważ optymalizacja działań i ich koordynacja pozwala usprawnić ich funkcjonowanie.
Umiejętność optymalnej organizacji własnej pracy, pozwalającej na ukończenie zleconych zadań w wyznaczonym terminie.
Umiejętności tej bardzo trudno nauczyć się w szkole, ale z drugiej strony jest ona bardzo wysoko ceniona przez pracodawców. Przyszły pracownik powinien umieć zorganizować swoja pracę w taki sposób, aby osiągnąć zamierzony cel w określonym terminie. W praktyce oznacza to, że potrafi on samodzielnie wyznaczać priorytety, kontrolować czas, planować wykonanie, uwzględniać ewentualne opóźnienia, jakie mogą nastąpić przy realizacji.
Świadomość konieczności poszerzania i ciągłego aktualizowania swojej wiedzy / Dostosowanie się do dynamicznego środowiska.
Pracodawcy podczas wywiadów wskazywali, że cecha ta jest bardzo istotna. Praca w centrach BPO nie polega na schematycznym wykonywaniu tych samych zadań. Działania firmy muszą być często modyfikowane w zależności od potrzeb klienta. Pożądanymi pracownikami są osoby, które chętnie poszerzają swoją wiedzę, co więcej same dostrzegają taką konieczność, nie boją się podejmowania nowych, trudnych wyzwań. Istotna jest również umiejętność zaplanowania i realizacji procesu dokształcania w oparciu o dostępną wiedzę źródłową, czy kursy.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 1. (ciąg dalszy) Kompetencje miękkie
Oczekiwania pracodawców
Współdziałanie w zespole.
Praca w centrach jest przede wszystkim pracą zespołową, dlatego od pracownika wymaga się, by potrafił aktywnie współpracować z innymi przy realizacji wytyczonych celów. Ważna jest umiejętność wspólnego wypracowywania rozwiązań, wysłuchiwanie innych, umiejętność syntezy propozycji formułowanych przez różnych członków zespołu. Istotne jest, by pracownicy dbali o interesy zespołu, unikali konfliktów i dążyli do ich rozwiązywania.
Umiejętność rozwiązywania problemów.
Praca w dynamicznie rozwijających się firmach wymaga nie tylko realizacji zadań według określonych schematów, ale również elastycznego reagowania na pojawiające się problemy. Dla pracodawców istotne jest, aby pracownik potrafił nabrać dystansu, przeanalizować problem z różnych punktów widzenia i znaleźć jego rozwiązanie po ewentualnych konsultacjach z innymi osobami. Jak zwracało uwagę wielu pracodawców wśród pracowników dominuje w takich sytuacjach bierna postawa i oczekiwanie, że ktoś inny znajdzie rozwiązanie, co negatywnie przekłada się na efektywność działań.
Pracodawcy wskazują, że umiejętność wyrażania swojego zdania i pomysłów nie jest w Polsce często spotykana. Wynika to prawdopodobnie z hierarchicznego systemu edukacji, który nie sprzyja otwartej dyskusji, braku partnerskiego podejścia w relacjach nauczyciel-uczeń, wykładowca-student. Umiejętność prezentowania własnego zdania, pomysłów i wątpliwości.
10
Pracodawcy wskazują, że w korporacjach prezentowanie własnych pomysłów jest bardzo pożądane. Pozwala to z jednej strony na wypracowywanie optymalnych rozwiązań, z drugiej strony zapobiega narastającym konfliktom, w sytuacji, gdy wielu pracowników nie rozumie działań podejmowanych w przedsiębiorstwie.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 1. (ciąg dalszy) Kompetencje miękkie
11
Oczekiwania pracodawców
Aktywność, wytrwałość w realizacji zadań związanych z działalnością firmy w tym szczególnie umiejętność koncentracji na jednym zadaniu.
Wielu pracodawców podkreślało, że praca w firmach BPO często wymaga skupienia się na wykonaniu określonego zadania. Wiąże się to z dokładnym wykonywaniem każdej czynności i dbałości o szczegóły. Celem jest wysoka jakość efektów pracy, dlatego istotna jest umiejętność planowania poszczególnych etapów realizacji zadania, przyjęcia strategii minimalizującej prawdopodobieństwo popełnienia błędów, zadbania o to by ewentualne nieprawidłowości zostały należycie skorygowane.
Umiejętność pracy w środowisku wielokulturowym.
W nowoczesnych centrach usług dla biznesu pracują osoby różnych narodowości, różnej rasy i różnego wyznania. Bardzo istotne jest aby pracownicy rozumieli odmienność kulturową i odnosili się do niej z szacunkiem, co według pracodawców sprzyja efektywnemu osiąganiu pożądanych rezultatów.
Komunikacja interpersonalna
Praca w centrach usług polega w dużej części na współdziałaniu z innymi, wymianie informacji oraz pomysłów. Istotne jest zatem jasne formułowanie komunikatów, uważne słuchanie i koncentracja na wypowiedziach innych osób. Istotne jest, aby pracownik potrafił samodzielnie rozpocząć dyskusję czy rozmowę, zachęcić innych do przedstawiania pomysłów, jednocześnie potrafił dostosować treść i formę wypowiedzi do odbiorców. Umiejętność komunikacji jest szczególnie ważna w przypadku pracowników obsługujących klientów - szacuje się, że stanowią oni 15% osób zatrudnionych w firmach branży usług dla biznesu. U miejętność komunikacji obejmuje również formułowanie listów oraz e-maili, kierowanych zarówno do współpracowników, jak również klientów.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 1. (ciąg dalszy) Kompetencje miękkie
Odporność na stres
12
Oczekiwania pracodawców
Sytuacje stresujące pojawiają się często podczas pracy w centrach usług dla biznesu, pracownicy nierzadko muszą realizować kilka zadań jednocześnie, wykonywać je pod presją czasu, zdarza się, że pracują w niezbyt komfortowych warunkach, np. w pomieszczeniach typu „open space”. Pracodawcy wskazują, że ważne jest, by pracownik potrafił skupić się na pracy również w takim otoczeniu. Ważna jest też umiejętność kontrolowania emocji i radzenia sobie z konstruktywną krytyką.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 2. Kompetencje twarde ogólne Warto podkreślić, że do opanowania większości z wymienionych poniżej kompetencji twardych ukończenie kilkuletnich studiów nie jest konieczne – na ogół wystarczy odpowiedni kurs, którego program jest zbieżny z oczekiwaniami pracodawców. Kompetencje twarde ogólne
13
Oczekiwania pracodawców
Dobra znajomość pakietu MS Office, w tym arkusza kalkulacyjnego Excel
Znajomość pakietu aplikacji biurowych wymagana jest od wszystkich kandydatów mających wykonywać prace biurowe i na ogół sprawdza się ją za pomocą testów. Pracodawcy podkreślają, że znajomość pakietu MS Office w przypadku większości kandydatów do pracy nie wykracza poza umiejętności podstawowe. Największe braki dotyczą umiejętności posługiwania się arkuszem kalkulacyjnym Excel - na ogół kandydaci mają braki w znajomości i zastosowaniu formuł.
Umiejętność analitycznego myślenia
Umiejętności analitycznego myślenia są kluczowe przy wykonywaniu wielu zadań, dlatego na poziomie rekrutacji w niemal każdej firmie odbywa się test, który je sprawdza. Według pracodawców stanowi on duże wyzwanie dla kandydatów. Bardzo często zdarza się, że nie potrafią oni rozwiązać prostego zadania matematycznego, ani przeprowadzić podstawowej analizy danych zastanych, polegającej, na przykład, na porównaniu rozkładów procentowych. Pracodawcy widzą źródło problemu w tym, że w trakcie edukacji uczniowie jedynie odtwarzają algorytmy rozwiązywania określonych zadań, bez ich głębszego zrozumienia.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 2. (ciąg dalszy) Kompetencje twarde ogólne
14
Oczekiwania pracodawców
Umiejętność zarządzania projektami
Metoda projektowa jest powszechnie wykorzystywana w branży BPO do realizowania różnego rodzaju zadań. Istotne jest, aby każdy pracownik rozumiał jej specyfikę, najważniejsze czynniki decydujące o jej powodzeniu: ustalanie harmonogramu, zarządzanie budżetem, analiza ryzyka, wzięcie pod uwagę różnych interesariuszy związanych z danym projektem. Co więcej, w branży IT bardzo ważna jest znajomość metodyki Agile – grupa metod wytwarzania oprogramowania oparta na programowaniu iteracyjno-przyrostowym.
Prowadzenie rachunkowości i ekonomia
22% pracowników zatrudnionych w centrach BPO obsługuje procesy związane z finansami i księgowością. Osoby te powinny mieć podstawową wiedzę na temat struktury bilansu, rozumieć pojęcia takie jak aktywa, pasywa, saldo zysk, stopa zysku, czy rok obrotowy. Pracodawcy wskazują, że w szkołach zawodowych o profilu ekonomicznym uczniowie poznają te zagadnienia, nie znają jednak specyfiki procesów finansowych charakterystycznych dla firm z branży usług dla biznesu.
Podstawowa wiedza na temat prawa gospodarczego
Centra usług dla biznesu funkcjonują w sieci klientów oraz otoczeniu partnerów publicznych. W związku z tym od pracowników wymaga się znajomości podstawowych informacji dotyczących konstrukcji umów, praw klienta i oferenta, specyfiki faktur i rachunków oraz kar umownych, czy egzekucji należności.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 2. (ciąg dalszy)
Kompetencje twarde ogólne
15
Oczekiwania pracodawców
Umiejętność korzystania z dostępnych danych
Od kandydatów do pracy w centrach usług wspólnych dla biznesu oczekuje się umiejętności sprawnego wyszukiwania informacji, w tym danych gospodarczych, dostępnych w internecie, umożliwiających analizę rynku i trendów.
Umiejętność komunikacji za pomocą nowych technologii
Pracownicy centrów BPO na co dzień korzystają z poczty elektronicznej i jej zaawansowanych funkcji, a także komunikatorów internetowych. Umiejętności tych na ogół nie uczy się w szkołach, jednak kandydaci zwykle posiadają podstawową wiedzę w tym zakresie.
Znajomość języków obcych
Pracodawcy wskazywali na znajomość języka angielskiego, jako jedno z podstawowych kryteriów oceny aplikacji. Szczególnie pożądani są kandydaci władający drugim językiem obcym, wśród których najwyżej cenione to języki skandynawskie, język niemiecki, francuski, włoski oraz hiszpański.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Tabela 3. Kompetencje twarde specjalistyczne W toku prowadzonego j analizy, zidentyfikowano także szereg kompetencji twardych bardziej specjalistycznych, szczególnie poszukiwanych wśród pracodawców z branży usług dla biznesu i usług informatycznych. Kompetencje twarde specjalistyczne
16
Oczekiwania pracodawców
Znajomość języków programowania oraz narzędzi służących do internetowych aplikacji i stron
33% osób zatrudnionych w centrach usług dla biznesu wykonuje pracę związaną z usługami informatycznymi. Pracodawcy wciąż poszukują osób posiadających znajomość języków programowania, narzędzi do budowy aplikacji, czy systemów obsługi baz danych, wśród szczególnie pożądanych pracodawcy wskazali: HTML5, CSS3, JavaScript, Pyton, AngularJS, Jquery, MySQL.
Znajomość zaawansowanych metod analizy statystycznej
Istotnym atutem kandydatów jest znajomość statystyki, umiejętność interpretacji parametrów statystycznych, identyfikacja zależności, które mogą być istotne dla wyjaśnienia analizowanego zagadnienia w oparciu o zebrane wcześniej dane. Istotne jest sprawne posługiwanie się narzędziami do analizy statystycznej (np. językiem R).
Ochrona danych cyfrowych
Centra usług dla biznesu wykorzystują w swoich działaniach różnego rodzaju bazy danych. Z tego względu coraz istotniejsze staje się zarządzanie nimi i wykorzystywanie metod ich ochrony. Wiedza związana z tym zagadnieniem, będzie zyskiwała na znaczeniu nie tylko w branży IT, ale również we wszystkich firmach sektora usług dla biznesu. Trzeba podkreślić, że kwestie te nie są nauczane w sposób wystarczający w ramach edukacji zawodowej.
nesst.org
NESsT Empowers: Podsumowanie badania
Potencjał przedsiębiorstw społecznych w dziedzinie uzepełniania luk w kwalifikacjach Analiza pokazała, że przedsiębiorstwa społeczne posiadają potencjał efektywnego przygotowania osób młodych i kobiet do pracy w branży BPO/IT. Celem tych podmiotów jest tworzenie miejsc pracy dla osób posiadających trudności z uzyskaniem zatrudnienia z uwagi na braki w kwalifikacjach, sytuację życiową, która nie pozwoliła im na podjęcie pracy i/lub dyskryminację, czy inne przeszkody uniemożliwiające podjęcie aktywności na rynku pracy. Przedsiębiorstwa te wspierają grupy zagrożone marginalizacją, pomagając w uzupełnianiu nie tylko twardych, ale także miękkich kompetencji, potrzebnych by radzić sobie z własnym życiem, a także wykonywać obowiązki zawodowe. Dążą do tego oferując szkolenia i wsparcie, a także umożliwiając zdobycie doświadczenia w pracy w samych przedsiębiorstwach społecznych, gdzie szkolone osoby stawiają pierwsze kroki w samodzielnej pracy, co daje im później silniejszą pozycję na otwartym rynku pracy. Przedsiębiorstwa społeczne uwzględniają ten „koszt społeczny” związany z zatrudnieniem w swoich modelach biznesowych, dbając tym samym o możliwość osiągnięcia stabilnej sytuacji finansowej na dłuższą metę. Przedsiębiorstwa społeczne realizujące programy kształcenia zawodowego, mające na celu zwiększenie szans młodych osób i kobiet na zatrudnienie w branży BPO/IT, w toku kreowania oferty szkoleń i staży powinny zwrócić szczególną uwagę na następujące aspekty: •
•
17
Promocja potrzeby dokształcania zawodowego w społecznościach lokalnych i regionalnych wśród osób posiadających trudności ze znalezieniem pracy; Rozwój programów szkoleniowych w oparciu o elastyczne moduły pozwalające uzupełnić wymienione wyżej kwalifikacje ogólne, kompetencje społeczne, a także umiejętności specjalistyczne (w zakresie możliwym do realizacji w trakcie ograniczonego czasem szkolenia)
•
•
•
•
•
•
•
Określanie predyspozycji i diagnoza kompetencji uczestników szkoleń, pozwalająca na planowanie indywidualnie dopasowanej ścieżki rozwoju zawodowego i optymalne wykorzystanie ich potencjału; Szkolenia dostosowane do możliwości finansowych uczestników, w szczególności osób młodych i nieaktywnych zawodowo kobiet. Przykładowo, powinna istnieć możliwość rozkładania płatności na niezbyt wysokie raty, odraczania terminu ich spłaty, czy finansowania szkoleń ze źródeł zewnętrznych; Rozwój współpracy z przedsiębiorstwami i instytucjami rynku pracy w Polsce, w celu ciągłego monitorowania zapotrzebowania pracodawców na określone kompetencje zawodowe; Budowa sieci współpracy z funkcjonującymi na rynku firmami generującymi miejsca pracy, aby wspierać zatrudnienie osób poniżej 30 roku życia i kobiet, a także oferować im możliwość odbycia stażu lub szkolenia w firmie; Angażowanie pracodawców w przygotowanie programów szkoleń i kursów, a także współpraca z nimi na etapie ich realizacji i późniejszego zatrudnienia przeszkolonych osób; Walidacja kursów i szkoleń poprzez określenie umiejętności i kompetencji, które powinny spełniać osoby, które je kończą; pożądane jest powiązanie ich z przyznawaniem certyfikatów i zaświadczeń. Wykorzystanie formuły szkolenia online, umożliwiając uczestnictwo zdalne, także osobom pracującym, czy takim, które zamieszkają daleko od miast, gdzie organizowane są kursy stacjonarne.
nesst.org
Autor: Izabela Przybysz Redakcja: Nicole Etchart Współpraca merytoryczna: Agnieszka Orzechowska Redakcja językowa (wersja polska): Gabriela Cichowicz
Copyright © 2016 by NESsT All Rights Reserved No part of this publiction may be sold or reproduced for sale. When using or quoting the contents of this publication, please acknowledge NESsT as the author and owner of the copyright. Wszystkie prawa zastrzeżone Żadna część tej publikacji nie może być sprzedawana, bądź kopiowana w celu sprzedaży. Wykorzystując lub cytując publikację, należy wskazać NESsT, jako właściciela praw autorskich.
nesst.org