17 JANUARI 2013
Samen veranderen IN DE PRAKTIJK
HOE ZORGT U VOOR EEN VERSNELDE VERANDERING IN UW BEDRIJF?
SPEERPUNTEN
B!G DEALS
pagina 3
pagina 4
DE THEMA’S VOOR 2013
VAN PARTNERS VOOR PARTNERS
pagina 2
impact Samen veranderen is het nieuwe motto van MVO Nederland. Een snelle transitie naar een duurzame samenleving wordt met de dag urgenter. De kansen die dit aan ondernemers biedt nemen in hoog tempo toe. Om die kansen te verzilveren is samenwerking cruciaal. Ik noem samenwerking ook wel de nieuwe definitie van MVO. MVO Nederland wil bedrijven, sectoren en ketens inspireren, verbinden en versterken bij hun transitie naar duurzaamheid. Onze speerpuntthema’s zijn integrale MVO-implementatie, circulaire economie, internationaal MVO, transparantie en sociale innovatie. Met deze thema’s faciliteren wij tal van netwerken en sectoren. Bij een aantal sectoren werken we nauw samen met andere organisaties aan een integrale transitie. Dit betekent dat we zowel individuele bedrijven ondersteunen, als op sector- en systeemniveau interveniëren. Om deze rol goed te vervullen streven we naar een verdere uitbreiding van het aantal bij ons aangesloten bedrijven. Niet om groter te worden, maar wel om samen meer impact te realiseren.
‘Om kansen te verzilveren is samenwerking cruciaal’ Willem Lageweg directeur MVO Nederland
SAMEN DOEN In de MVO-expeditie Food- & Agribusiness werkten twaalf bedrijven aan het implementeren van MVO in hun organisatie met behulp van de internationale richtlijn ISO 26000. Duurzame koplopers en starters motiveerden en inspireerden elkaar om met MVO aan de slag te gaan.
10 MVO-TRENDS IN HET NEDERLANDSE BEDRIJFSLEVEN
MVO Nederland maakte tijdens haar nieuwjaarsevent tien MVO-trends bekend. Hoofdboodschap: MVO wordt serious business. 8
1 MVO wordt serious business De toenemende urgentie van duurzaamheidsproblemen dwingt tot een versnelling van MVOinspanningen. MVO verliest daarmee zijn vrijblijvende karakter en wordt ‘serious business’.
2 Het bedrijf van de toekomst is een glazen huis Went u er maar vast aan: het bedrijf van de toekomst is een glazen huis waar iedereen naar binnen kan kijken. Wie in zijn glazen huis goed voor de dag wil komen, neemt zelf het heft in handen.
3 Ontwikkelingslanden groeimarkt voor Nederlands bedrijfsleven Een groeiend aantal Nederlandse bedrijven waagt de sprong en gaat ondernemen in ontwikkelingslanden. Logisch, want dit zijn de groeimarkten van de toekomst.
4 Niet-financiële waarden worden geld waard Steeds vaker klinkt de roep om onze economie anders in te richten: door niet-financiële en maatschappelijke factoren mee te nemen in
de berekening van kosten. De eerste bedrijven pakken de handschoen op en starten met impactmeting.
5 Klein is het nieuwe groot Wie niet sterk is moet slim zijn. En dat zijn ze, de talloze kleine lokale initiatieven die overal opkomen. De oude gedachte ‘think global, act local’ zit in een stroomversnelling.
6 Bedrijven voeren ‘Mission Zero’ aan De gevolgen van klimaatverandering waren dit jaar duidelijker dan ooit. We zullen onze CO2uitstoot drastisch terug moeten brengen. Bedrijven nemen hierin het voortouw en gaan over op ‘Mission Zero’.
7 De samenleving is klaar voor de circulaire economie In de samenleving ontwikkelt zich een trend gericht op delen en hergebruiken in plaats van bezitten en weggooien. De stijgende grondstofprijzen helpen ook een handje mee. Dit maakt de circulaire economie steeds aantrekkelijker voor bedrijven.
Ontwikkeling op de arbeidsmarkt verandert relatie werkgever en werknemer Ook al is de werkloosheid nu hoog, de beroepsbevolking zal straks fors dalen. Een dilemma voor ondernemers. Tegelijkertijd transformeert werk zich steeds meer tot een ‘way of life’. Dit heeft allerlei gevolgen voor onze manier van werken en leven.
9 ‘Gezonde’ bedrijven zijn in opkomst De transitie naar een toekomstbestendig zorgsysteem is alleen mogelijk als we meer inzetten op preventie en gezondheid in plaats van op ziekte en genezing. Daarom zal het thema gezondheid een steeds grotere rol gaan spelen binnen bedrijven.
10 Nederlandse duurzame innovatiekracht voedt straks de wereld Wereldwijd lijden 870 miljoen mensen honger. Nederlandse bedrijven hebben veel kennis over de grootschalige productie, verwerking, distributie en verpakking van voedsel. Zij kunnen daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van de voedselproblematiek. ledige et vol Lees h r apport op trend
l a nd neder s d w w w.mvo n e r .nl/ t
2
Zo verander je sneller Elke ondernemer kent de hockeystickcurve. Na een inspannende aanloop komt de versnelling in uw marktaandeel, omzet of winst. Deze curve zien we recentelijk in allerlei ontwikkelingen: het aantal mobiele internetgebruikers, het aantal mensen op social media, de vergrijzing, CO2-emissies, mondiale bevolkingsgroei en nog veel meer. Hoe zorgt u voor een versnelde verandering in uw bedrijf?
mensen niet per definitie weerstand tegen verandering? Het gaat inderdaad niet vanzelf.
Charles Darwin beschreef het lang geleden; het zijn de soorten die zich het beste aanpassen aan verandering die overleven. Diezelfde natuurwet geldt ook voor uw bedrijf. Aan u de uitdagende taak om uw bedrijf aan te passen aan een onvoorspelbare wereld. Zodat u de kansen grijpt en bedreigingen neutraliseert. Maar hebben
Dat gevoel creëer je niet door een notitie te schrijven of een spreadsheet te vullen, maar door mensen de angst of de opwinding te laten ervaren. Als u diversiteit in uw bedrijf belangrijk vindt, organiseer dan een voetbaltoernooi met jongeren uit de buurt. Als u de CO2-footprint wilt verlagen, nodig dan een klant uit die
Verandergoeroe John Kotter schrijft in zijn boek ‘Leiderschap bij verandering’ dat mensen alleen in beweging komen door twee oeremoties: angst en opwinding. Om uw medewerkers, klanten en andere stakeholders in beweging te krijgen moet er dus een ‘sense of urgency’ of een ‘sense of excitement’ ontstaan.
‘Als er geen gevoel van urgentie of opwinding is in uw bedrijf, dan gaat er niets veranderen’
uw collega’s vertelt hoe hij zijn CO2-uitstoot vermindert. Bedenk bij de manier waarop u de verandering in gang wilt zetten, dat u mensen eerst emotioneel moet raken. Als de collega’s wakker geschud zijn door een gevoel van urgentie of opwinding, is de volgende stap het zorgen voor richting. Die richting bepaal je niet alleen, maar dat doe je met een coalitie van welwillenden. Met mensen in de organisatie die veranderkracht hebben. Pas hierbij op dat u niet de mensen betrekt die direct hun vinger opsteken om u te helpen. Deze zogenaamde ‘innovators’ zijn het meest bereid om te veranderen, maar zijn vaak ook de mensen die op het thema duurzaamheid door collega’s als ongeloofwaardig worden gezien. Het zijn in hun ogen de spreekwoordelijke ‘geitenwollensokken’. U wilt mensen in de duurzaamheidscoalitie hebben die een groot, divers intern netwerk hebben en gewaardeerd worden om hun autoriteit binnen de organisatie. Deze combinatie van empathie en autoriteit zorgt voor geloofwaardigheid. Stel uzelf in deze coalitie op als begeleider van het proces en laat de leden van deze coalitie met elkaar de richting, actie en snelheid bepalen. Daarmee wordt de verandering van de coalitie en blijft de bal niet bij u liggen.
Samen veranderen - met MVO Nederland Nieuwtjes uit het netwerk 1
4
8
MVO steps
keten in beeld
Samen optrekken in de zorg
Hoe start ik met MVO? Dat is verreweg de meest gestelde vraag aan MVO Nederland. Daarop is nu een simpel antwoord: het nieuwe online stappenplan MVO STEPS. MVO STEPS brengt de route naar een MVO-beleid (en de invoering daarvan) kort en duidelijk in beeld. 4 simpele stappen geven u praktische tips en links naar alle nuttige informatie. Voor bedrijven die samen met anderen hun MVO-strategie willen uitzetten, biedt MVO Nederland de meerdaagse Expeditie MVO STEPS. www.mvonederland.nl/mvosteps
Bedrijven die leveren aan de overheid moeten sinds kort mensenrechtenrisico’s in de keten in kaart brengen. Voor veel bedrijven is dat een lastige opgave. Het betekent namelijk dat zij niet alleen verantwoordelijk zijn voor hun leveranciers, maar ook voor de leveranciers van hun leveranciers. MVO Nederland helpt ondernemers die hiermee te maken hebben. bijvoorbeeld via voorlichtingssessies.
Het nieuwe MVO Netwerk Zorg is volop aan de gang. In 2013 worden 4 themabijeenkomsten georganiseerd voor leden en geïnteresseerden, waarbij de deelnemers elkaar beter leren kennen. Het netwerk verzorgt verder masterclasses en ‘roadshows’ voor zorginstellingen om MVOkennis op te doen en te verduurzamen. 12 koplopers in de zorgsector vormen een actieve Raad van Advies. www.mvonetwerkzorg.nl
5
9
2
MVO Risico Checker
Regionale netwerken
De MVO Risico Checker geeft internationaal handelende bedrijven advies en oplossingen voor de relevante risico’s in hun buitenlandse activiteiten en (toeleverings)ketens. Met deze webtool wordt Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) duurzamer en doeltreffender. www.mvorisicochecker.nl
MVO Nederland werkt samen met AgentschapNL aan het verbinden en versterken van regionale ondernemersnetwerken met duurzame ambities. Netwerken in het hele land kunnen hierbij aansluiten en krijgen ondersteuning bij de organisatie van bijeenkomsten. Ook wordt er een leertraject ontwikkeld voor trekkers van netwerken.
Community of Practice Circulaire Economie Het begrip ‘circulaire economie’ heeft afgelopen jaar een snelle opmars gemaakt. Het staat in het regeerakkoord en is momenteel onderwerp van gesprek in menig directiekamer. In 2013 wordt de vertaalslag gemaakt van circulaire economie naar circulaire bedrijfsmodellen. Concrete handelingsperspectieven, meervoudige waardecreatie en gesloten ketens zullen centraal staan in de Community of Practice Circulaire Economie van MVO Nederland.
3 Business Accelerator MVO is samen nieuwe business maken. Bedrijven uit het netwerk van MVO Nederland bezitten de diverse puzzelstukjes die samen nieuwe oplossingen vormen voor duurzame vraagstukken. Tijdens de MVO Business Accelerator worden deze puzzelstukjes samengesmeed tot nieuwe businessideeën. www.mvonederland.nl/academie
ORMATIE MEER INF l and.n
l neder edern www.mvo mvo @ t c conta land.nl
6 MVO Netwerk Brancheorganisaties MVO Nederland ondersteunt het georganiseerde bedrijfsleven dat werk maakt van MVO. Nieuw binnen het brancheprogramma is het MVO Netwerk Brancheorganisaties, waarin vertegenwoordigers van brancheverenigingen elkaar ontmoeten om samen te veranderen. Naast het vaste accountmanagement biedt het netwerk in 2013 onder meer intervisiebijeenkomsten, een expeditie beleidsplannen en maatwerk op specifieke onderwerpen.
7 Grote Bedrijven Netwerk Het Grote Bedrijven Netwerk (GBN) van MVO Nederland is hét MVO-netwerk voor grote bedrijven in Nederland. In 2013 verbetert het GBN het aanbod: met meer differentiatie voor verschillende (kennis)niveaus en ‘op-maat-pakketten’ voor aangesloten bedrijven. De succesvolle doelgroepbenadering voor directie, MVO-managers, high potentials en lijnmanagers blijft onveranderd.
10 Duurzame verandering start bij jezelf Zo inspireer je anderen om ook te veranderen. In de workshop ‘Boven het maaiveld’ van MVO Nederland gaan deelnemers samen op zoek naar hun waarden en intenties. Op die manier vinden ze antwoord op de vragen: ‘Waar sta ik voor?’ en ‘Waar wil ik aan bijdragen?’ www.mvonederland.nl/academie
11 coalitie verbetering onderwijs Wil Nederland koploper in de kenniseconomie blijven, dan zal de afstand tussen onderwijs en arbeidsmarkt kleiner moeten worden. De initiatiefgroep Maatschappelijk Ondernemen in het Onderwijs Nederland (MOON) verenigt bedrijven en opleidingen die samen optrekken voor beter onderwijs en de ontwikkeling van talent. MOON is een initiatief van MVO Nederland, Nieuwe Maan, ABN AMRO, Deloitte, RICOH, Delta Lloyd, IBM, ING en KPMG.
Hier én daar Initiatief Duurzame Handel ontleent haar veranderkracht aan de samenwerking met anderen. In zestien sectoren organiseren wij publiek-private coalities van bedrijven overheden en NGO ’s. Omdat verandering alleen lukt als we samen veranderen. MVO Nederland draagt bij aan bewustwording van het Nederlandse en internationale bedrijfsleven. Zij vormt daarmee een potentiële broedplaats voor nieuwe sectorinitiatieven. De natuursteen-, toerisme- en specerijenprogramma’s van IDH zijn uit MVO Nederland activiteiten ontstaan. Andersom vormen de positieve sectorervaringen van IDH best practices die MVO Nederland breed kan uitdragen.
‘Ontwikkelingslanden zijn toekomstige groeimarkten. Door goede samenwerking kunnen we wereldwijd duurzame veranderingen in gang zetten’ Samen veranderen betekent veranderen hier en daar. Ontwikkelingslanden zijn toekomstige groeimarkten. Bedrijven beseffen dat ze moeten leren inspelen op behoeften daar. De kennis en inzichten van BoP Innovation Center zullen daarbij een steeds grotere rol gaan spelen. Door goede samenwerking kunnen we wereldwijd duurzame veranderingen in gang zetten. Joost Oorthuizen directeur IDH
3
Speerpuntthema’s MVO Nederland 2013 MVO Nederland inspireert, verbindt en versterkt bedrijven, sectoren en ketens om steeds verdergaande stappen te zetten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘Samen veranderen’ is daarbij het motto. Onze ambitie is dat Nederland, en het Nederlandse bedrijfsleven in het bijzonder, op wereldschaal als een inspirerend voorbeeld wordt gezien van MVO en duurzaamheid. In 2013 besteden wij extra aandacht aan 5 speerpuntthema’s. MVO Nederland ondersteunt bedrijven op deze terreinen met praktische tips, kennisdossiers, trainingen, praktijkvoorbeelden en het delen van ervaringen.
Michel Schuurman, programmamanager Planet
Bernedine Bos, hoofd Programma’s en Projecten
1. Circulaire economie
2. Internationaal MVO en ketenverantwoordelijkheid
In de circulaire economie blijven producten en grondstoffen in de kringloop, in plaats van ze af te danken als afval. Nederland kan haar concurrentiepositie versterken door op dit gebied koploper te zijn. ‘Het realiseren van meervoudige waardecreatie door in (crosssectorale) partnerships zowel financiële als ecologische en sociale prestaties te verbeteren, is het businessmodel van morgen.’
Veel Nederlandse bedrijven zijn zelf internationaal actief of hebben een internationale toeleveringsketen. Hoe neem je verantwoordelijkheid voor je internationale activiteiten en hoe verduurzaam je de keten? ‘MVO houdt niet op bij de grenzen. Onze ambitie is dat internationale handels- en investeringsrelaties een bijdrage leveren aan een duurzame samenleving, daar en hier.’
Glenn van der Burg, programmamanager People
Nelleke Jacobs, kennismanager
Jos Reinhoudt, kennismanager
3. Mens en werk
4. MVO-implementatie
5. Transparantie
Mensen maken het verschil in uw bedrijf. Zij zorgen voor een tevreden klant, de oplossing van een probleem en de ontwikkeling van een nieuw product. MVO vereist goed werkgeverschap én goed werknemerschap.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent voor ieder bedrijf iets anders. MVO Nederland helpt bedrijven het brede MVO-begrip hanteerbaar te maken.
Transparantie is onmisbaar voor MVO. Een transparant bedrijf betrekt belanghebbenden bij beslissingen en kan daardoor sneller inspelen op maatschappelijke kwesties.
‘In 2013 zullen we extra aandacht besteden aan het maken van MVO-beleid en het daadwerkelijk implementeren van MVO binnen bedrijven.’
‘In een transparante wereld zitten ondernemers in een glazen huis. Dat is even wennen, maar het biedt ook veel kansen!’
‘Mensgericht ondernemen zorgt voor succesvolle lenige bedrijven, gelukkige medewerkers en een betere maatschappij.’
Werk voor iedereen
“We zijn allemaal anders, maar wel gelijkwaardig.” Dit zei Merel van Vroonhoven, lid van de Raad van Bestuur van NS, bij de start van De Normaalste Zaak in 2012. In dit netwerk bieden MKB’ers en grote werkgevers werkend perspectief aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Initiatiefnemers MVO Nederland, werkgeversvereniging AWVN en Start Foundation maken tijdens de nieuwjaarsreceptie van De Normaalste Zaak op 29 januari de 100ste partner bekend.
4
Samen met partners versnellen Samen met onze partners werken wij aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. En daarmee aan een duurzamere wereld. We zoeken steeds naar mogelijkheden om dit proces te versnellen. B!G deal Dat doen we bijvoorbeeld via het aanbod van onze partners. Met producten en diensten die de verduurzaming kunnen versnellen, waar ondernemers wat aan hebben en die geleverd worden door bedrijven die niet langer willen wachten. “Daar komen we sneller mee vooruit, dat noemen wij B!G deals”, aldus Sjoerd Papa, senior marketeer bij MVO Nederland. Hij vervolgt: “Partners die een B!G deal willen aanbieden aan hun medepartners om zo de verduurzaming een boost
VERANDEREN DOE JE SAMEN
te geven, bieden wij hiervoor verschillende mogelijkheden. En om bedrijven nog eens extra te stimuleren, zijn de B!G deals ook financieel aantrekkelijk voor partners van MVO Nederland.”
“MVO is naast denken ook gewoon doen. Met de Visa Greencard Corporate geven we hieraan invulling. Laten we nu snel gezamenlijk optrekken.”
Kort en goed B!G deals zijn Beter voor de wereld want ze versnellen de verduurzaming, zijn Interessant voor ondernemers en worden aangeboden door bedrijven met MVO-ambitie die Geen geduld meer hebben en de vergroening willen versnellen.
Met de Visa Corporate Greencard heeft u een creditcard die uw uitgaven klimaatneutraal maakt. Daarnaast wordt de CO2-uitstoot van uw uitgaven automatisch berekend en per medewerker gecategoriseerd. Wilt u meer weten over deze B!G deal? Kijk dan voor uitgebreide info op onze website www.mvonederland.nl/partners
Ook een B!G deal promoten? Stuur een mail met uw deal naar partnerteam@ mvonederland.nl en u ontvangt alle mogelijkheden en tarieven op een rij. Visa Greencard Corporate Het eerste bedrijf dat een B!G deal onder de aandacht brengt is Repay International met de Visa Greencard Corporate. Pieter Otten, marketing manager bij Repay International, zegt hierover:
Beste antwoord op crisis: uw MVO-expeditie op maat
Wellicht onderneemt uw bedrijf al duurzaam, maar ontbreekt het grotere verband tussen uw activiteiten. Wat merken uw klanten en toeleveranciers hiervan? Blijf niet praten: start een innovatieproject met focus op samen veranderen en duurzame kansen verzilveren. MVO Nederland Academie helpt u in 2013 de expeditie te ontwerpen die bij u past en die uw onderneming verder brengt. www.mvonederland.nl/academie
Partnerschap van FILMPREMIÈRE Partners in de hoofdrol MVO Nederland is uw ticket naar Op het nieuwjaarsevent van MVO Nederland vond de première plaats van ‘Samen veranderen’, een film waarin onze partners Eosta, Greenfox, Interface en Mondial Movers de hoofdrol spelen. duurzame bedrijfsvoering Wat levert het partnerschap op? Dat vragen veel potentiële partners. Wij doen toch al van alles op het gebied van duurzaamheid? Klopt! Maar of u nu starter bent of gevorderde, het is belangrijk om alle MVO-activiteiten binnen een organisatie beter in beeld te brengen, te structureren en om te zetten naar een integrale aanpak. Het partnerschap helpt daarbij. Met inspirerende contacten, kortingen en verdieping in workshops en trainingen. Door u aan te sluiten bij het partnernetwerk maakt u ook duidelijk een serieuze bijdrage te willen leveren aan de noodzakelijke verduurzaming van de economie. Een uitdaging waar we samen voor staan. Meer weten? Ga naar www.mvonederland.nl/partnerschap
Duurzame innovatie
“Samen veranderen is voor Interface duurzame innovatie en een betere wereld achterlaten dan dat die nu is. We willen graag als bedrijf een duurzame bijdrage leveren, niet alleen aan het milieu maar ook aan de maatschappij. Daarvoor is samenwerking cruciaal.” Geanne van Arkel, Sustainable Business Development, Interface Bekijk de film op www.youtube.com/mvonederland
MVO Nederland bedankt alle partijen die een bijdrage hebben geleverd aan deze krant en aan het Nieuwjaarsevent 2013.
Cocreëren
“Als je elkaars unieke visie begrijpt en steunt dan wordt cocreëren, verduurzaming en verantwoordelijkheid nemen plotseling heel makkelijk.” Volkert Engelsman, managing director, Eosta B.V.
op de film Bekijk tube.com/ ou www.y ederland mvon
MET ALLES WAT WE WETEN HEBBEN WE EEN VERANTWOORDELIJKHEID OM SAMEN DE GOEDE DINGEN TE DOEN. Een toekomst met duurzame en betaalbare energie voor iedereen, waar bedrijven sámen met hun omgeving en medewerkers aan werken: daar geloven we bij Eneco al jaren in. Dat Eneco de filmreeks ‘Samen veranderen’ sponsort, komt dan ook niet uit de lucht vallen. Per film vertellen vier bedrijven hoe zij in de praktijk ‘samen veranderen’ op het vlak van MVO. Daaruit, maar ook uit diverse onderzoeken, blijkt dat duurzaam ondernemen veel oplevert in termen van geld, innovatie, concurrentiekracht, medewerkersmotivatie en CO2-voetafdruk.
‘Met onze klanten hebben we al veel inspirerende veranderingen ingezet’ Met onze klanten hebben we al veel inspirerende veranderingen ingezet. Zo hebben we samen met Autogrill de Elektrachallenge ontwikkeld, een interne wedstrijd ‘energiebesparing’. Dit heeft Autogrill – dankzij de inzet van haar medewerkers – 7 procent energiebesparing en daarmee 70.000 euro opgeleverd. Samen met je omgeving veranderen, voor de een is dat overgaan op windenergie, voor de ander samen met medewerkers verduurzamen. Er is voor ieder bedrijf wat te vinden en het levert daadwerkelijk iets op. En naast de voordelen die MVO biedt, hebben we met alles wat we weten over het milieu, een verantwoordelijkheid om samen de goede dingen te doen. Als lid van het Grote Bedrijven Netwerk van MVO Nederland delen wij graag onze kennis op dit terrein. Karen Miedema Manager Marketing Eneco Business