Stowarzyszenie LGD „Partnerstwo Izerskie”
Stowarzyszenie LGD „Bory Dolnośląskie”
LGD Fundacja „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich”
SZLAKI KONNE POGÓRZA IZERSKIEGO BORÓW DOLNOŚLĄSKICH WZGÓRZ DALKOWSKICH
Autor tekstów: Agata Tymczyszyn, Małgorzata Walczak oraz Zespół wydawnictwa AMART Media Redakcja i opracowanie: Agnieszka Krzak, Marcel Kwaśniak, Maria Pszczoła Opracowanie kartograficzne:
Konsultacja: Mariusz Leszczyński, Jolanta Marciniak- Sych, Małgorzata Walczak,
SZLAKI KONNE POGÓRZA IZERSKIEGO
Konrad Szpunar Fotografie: Konrad Szpunar, Agata Tymczyszyn, Małgorzata Walczak, Cezariusz Wiklik, ks. Mariusz Szymański, Piotr Szymczak, Krzysztof Szustka, Grzegorz Bobrowicz
BORÓW DOLNOŚLĄSKICH
oraz fotografie z archiwum Partnerów Projektu Projekt graficzny: Alicja Łukańko
WZGÓRZ DALKOWSKICH Partnerzy projektu: Stowarzyszeniem LGD „Partnerstwo Izerskie”, Stowarzyszeniem LGD „Bory Dolnośląskie oraz Fundacją LGD „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich”. Przewodnik Powstał w ramach projektu Szlaki Konne Narzędziem Turystyki („SZKOT”)
SZLAKI KONNE: Pogórza Izerskiego, Borów Dolnośląskich, Wzgórz Dalkowskich. Przewodnik turystyczny ISBN 978-83-61903-42-0, Wydanie I, Gryfów Ślaski – Iłowa – Nowe Miasteczko – Kraków 2014 Zastosowana w przewodniu koncepcja prezentacji treści „ na suwaku” podlega ochronie prawa autorskiego.
© Copyright by AMART Media, tel. +48 (12) 376 72 76, 795 779 353, faks (12) 376 73 62 biuro@amartmedia.eu, www.amartmedia.eu
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie” Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie projektów współpracy” Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Gr yfów Ślaski – Iłowa – Nowe Miasteczko – Kraków 2014
SPIS TREŚCI
WSTĘP
Spis treści Wstęp
3
Jak korzystać z przewodnika
4
POGÓRZE IZERSKIE – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 6 Trasa 1: Odcinek Pokutnic ze Starej Kamienicy
8
Trasa 2: Odcinek Dragonów Pruskich
16
Trasa 3: Droga Wisielców
24
BORY DOLNOŚLĄSKIE – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – 30 Trasa 4: W sercu Borów Dolnośląskich
32
Trasa 5: Doliną Kwisy
38
Trasa 6: Odcinek Dragonów Pruskich
44
Trasa 7: Odcinek Puszczy Zgorzeleckiej
50
Trasa 8: Przez Stawy Parowskie
56
WZGÓRZA DALKOWSKIE – – – – – – – – – – – – – – – – – – 62 Część wschodnia
64
Część zachodnia
72
Oznaczenia użyte w przewodniku i na mapach
80
koń, uprząż i siodło ~ dla początkujących ~
nagłówek naczółek
potylica
nachrapnik
szyja podgardle
wędzidło wodze chrapa ganasz łopatka pierś
kłąb
grzbiet siedzisko
popręg
puślisko
słabizna nadpięcie
staw kolanowy
piętka koronka
rzep ogonowy
tylny łęk czaprak
przedni łęk
strzemię
staw łokciowy
guz biodrowy
ogon
staw skokowy staw pęcinowy pęcina kopyto
Tematem niniejszej publikacji jest przedstawienie Państwu szlaku konnego biegnącego przez obszary Borów Dolnośląskich, Pogórza Izerskiego i Wzgórz Dalkowskich. Poza szczegółowym przebiegu szlaku, przybliżamy także wiele atrakcji malowniczych terenów południowo-zachodniej Polski. Piękna i dzika przyroda przyciąga tutaj wielu miłośników turystyki konnej, a gospodarstwa z miejscami noclegowymi wraz z odpowiednim zapleczem rosną jak grzyby po deszczu. Twórcami lubusko-dolnośląskiego szlaku konnego są tutejsze grupy partnerskie – Lokalne Grupy Działania, tzw. LGD-y. To rodzaj partnerstwa terytorialnego funkcjonującego przeważnie na obszarach wiejskich (przeważnie), które zrzesza przedstawicieli lokalnych organizacji pozarządowych oraz mieszkańców, przedsiębiorców i gmin. Stowarzyszenie LGD Bory Dolnośląskie z Iłowej wspólnie ze Stowarzyszeniem LGD „Partnerstwo Izerskie” z Gryfowa Śląskiego i z Fundacją „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich” z Nowego Miasteczka, we wrześniu 2012 roku zapoczątkowało realizowanie Projektu Współpracy o akronimie SZKOT – „Szlaki Konne Orężem Turystyki”. W ramach projektu zaprojektowano i oznakowanie w terenie szlaki konne oraz zapewniono niezbędne zaplecze techniczne, tj. zagrody dla koni i wiaty wypoczynkowe dla jeźdźców. Projekt SZKOT ma tym samym na celu stworzenie podstaw do organizacji rajdów konnych, zawodów, imprez, nauki jazdy konnej. Projekt został sfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 (działanie 421 – Wdrażanie projektów współpracy). W ramach projektu ► Wyznaczono i oznakowano ok. 500 km szlaku konnego. ► Postawiono 17 wiat dla uczestników rajdów konnych, czyli zadaszonych miejsc z ławami i stołem dodatkowo wyposażonych w grilla węglowego. ► Wybudowano 15 zagród dla koni, w których można bezpiecznie zamknąć zwierzęta uczestniczące w rajdach. ► Postawiono tablice z regulaminem korzystania ze szlaku wraz z mapą informującą o trasie jego przebiegu. ► Wydano ulotki, mapy i przewodniki dla turystów, dostępne w Biurach LGD, miejscach postojowych w tym także w Punktach Informacji Turystycznej. ► Utworzono stronę internetową www.szlaki-konne.eu ► Przeprowadzono Kurs na Przodownika Górskiej Turystyki Jeździeckiej, dzięki któremu uczestnicy otrzymali uprawnienia do prowadzenia jazd i rajdów konnych. ► Zorganizowano cykl imprez plenerowych promujących turystykę jeździecką. Zwieńczeniem prac związanych z realizacją projektu stanowi opracowanie publikacji promującej szlaki konne. Składa się ona z przewodnika turystycznego oraz trzech map terenów – Borów Dolnośląskich, Wzgórz Dalkowskich i Pogórza Izerskiego, a także multimedialna galeria zdjęć w internecie (z możliwością zeskanowania fotokodu z linkiem przez telefon komórkowy). Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo Izerskie” zrzesza następujące gminy: Gryfów Śląski, Leśna, Lubań, Lubomierz, Lwówek Śląski, Mirsk, Nowogrodziec, 3
RODZAJE OZNACZEŃ NA OSI START:
TARCZYN
Modrzewie 2 km
JAK KORZYSTAĆ Z PRZEWODNIKA
Nielestno 6 km
Przewodnik, który Państwo trzymacie jest efektem poszukiwania nowych form publikacji turystycznych tworzonych dla wygody użytkownika oraz wykorzystania nowych technologii. Zasadniczą ideą książki jest dostarczenie podróżującemu narzędzia do planowania i odbywani podróży w sposób nieprzeładowany treściowo a jednocześnie przydatny „w terenie”. Na komplet składa się książka, zestaw map, pliki z przebiegiem szlaku do pobrania na urządzenia mobilne z GPS oraz galerie w formie filmu. Elementy, o których mowa, wzajemnie się uzupełniają, a każdy z nich może być również użytkowany oddzielnie... Całość podzielona jest pod względem obszaru na 3 rozdziały dotyczące trzech obszarów (pokrywających się zasadniczo z granicami Lokalnych Grup Działania). W całości publikacji odnajdziemy 9 kolejnych odcinków szlaku konnego. Każdy ma w książce swój krótki opis, przebieg, schematyczną mapkę i uproszczony profil. Przebieg trasy przedstawiony jest w formie „suwaka” – linii, w której graficznie przedstawiane są miejscowości, odległości pomiędzy poszczególnymi punktami oraz wskazany rodzaj szlaku, którym się aktualnie poruszamy i nawierzchnią trasy. Na „suwaku” zaznaczone są także szlaki, które łączą się bądź przecinają z trasą wycieczki. Oprócz tego „suwak” pokaże miejsca utrudnień, takich jak np. przecięcie z ruchliwą drogą. Szczegółowa mapa oraz dokładny profil wysokościowy jest przygotowany także w towarzyszącym książce zastawie map. Na każdej mapie znajdziecie Państwo fotokod. Po zeskanowaniu obejrzymy umieszczoną w sieci galerię zdjęć z trasy (w formie filmu w serwisie YouTube). Te same kody fotokody znajdziecie Państwo także na przedostatniej stronie przewodnika. Na zewnętrznej części okładki książki znajduje się też fotokod, dzięki któremu można wygodnie pobrać plik z przebiegiem szlaku do telefonu komórkowego. Wykorzystując moduł GPS telefonu można wygodnie przemieszczać się po kolejnych odcinkach mapy.
Oznacznie zakresu odcinków Obiekty i atrakcje turystyczne mijane po drodze
Stół Napoleona
1
46,6 km
Rezerwat „Wrzosiec koło Piasecznej” 2 13,4 km
„U Jasinka”
A
13,4 km
13 km 8,5
km
Wleń
Rybnica
Droga nr 30 29,8 km
Dankowice Droga nr 12 45,9 km Uwaga na dół
9,4 km
... ...
Obiekty i obszary przyrodnicze szczególnie warte obejrzenia lub zwiedzenia; odległość od początku trasy Stadniny, gospodarstwa, obiekty noclegowe; odległość od początku trasy Oddalona od szlaku miejscowość i/lub obiekt (przy strzałce odległość od trasy głównej) Przejście przez drogę asfaltową
Szczególnie niebezpieczne przejście przez drogę asfaltową Inny rodzaj niebezpieczeństwa Przejście przez tory
26,5 km
Życzymy udanych podróży. Na koń!
Kwi s
a
Kwi s
a
Przejście przez rzekę po mostku lub kładce Bród Skrzyżowanie z innym szlakiem
57,2 km KONIEC ODCINKA:
PROSZÓWKA 4
Punkt początkowy trasy
Kolor szlaku Rodzaje nawierzchni: droga leśna, droga gruntowa polna, droga asfaltowa Nazwa miejscowości i odległość od początku trasy Odległość między oznaczonymi punktami
4 k m
Olszyna, Platerówka, Siekierczyn, Stara Kamienica, Sulików, Świeradów Zdrój, Warta Bolesławiecka, Wleń, Zawidów, Zgorzelec. Lokalna Grupa Działania „Bory Dolnośląskie” zrzesza dziesięć gmin środkowej i zachodniej części Borów Dolnośląskich: Po stronie lubuskiej są to Gozdnica, Przewóz, Iłowa, Małomice, Wymiarki, Żagań, Żary, a po stronie dolnośląskiej Osiecznica, Pieńsk, Węgliniec. Obszar Wzgórz Dalkowskich w większości pokrywa się z obszarem, na którym działa Lokalna Grupa Działania Fundacja „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich”. Jest to sześć gmin w województwie dolnośląskim (Gaworzyce, Grębocice, Jerzmanowa, Polkowice, Radwanice, Żukowice) oraz sześć gmin w województwie lubuskim (Brzeźnica, Bytom Odrzański, Kożuchów, Niegosławice, Nowe Miasteczko, Szprotawa).
Punkt końcowy trasy; odległość od początku trasy 5
POGÓRZE IZERSKIE Pogórze Izerskie jest to region w południowo-zachodniej Polsce obejmujący obszar między rzekami: Nysą Łużycką na zachodzie, a rzeką Bóbr na wschodzie. Pogórze stanowi na południu naturalne przedpole Gór Izerskich. Północna granica jest umowna, wyznacza ją poziomica 200 m w okolicy Bolesławca. Łączna powierzchnia regionu wynosi 1460 km². Przez region przepływa rzeka Kwisa, a dokładnie przez miasta: Mirsk, Gryfów Śląski, Leśną, Lubań i Nowogrodziec. Wyróżnia się tu następujące mikroregiony: Przedgórze Izerskie, Wysoczyzna Siekierczyńska, Wzgórza Zalipiańskie, Dolina Kwisy, Wzniesienia Radoniowskie, Obniżenie Lubomierskie, Wzgórza Radomickie, Wzniesienia Gradowskie, Niecka Lwówecka, Dolina Bobru. Park Krajobrazowy Doliny Bobru to obszar o powierzchni 10 943 ha. Obejmuje gminy takie jak: Jelenia Góra, Jeżów Sudecki, Lubomierz Lubomierz, Lwówek Śląski, Stara Kamienica, Świerzawa oraz Wleń. Najwyższe wzniesienie w obrębie Parku to Siedlęcinka (495 m n.p.m.). Najważniejszym elementem krajobrazu jest dolina Bobru. Obszar cechuje bogata fauna i flora. Wśród zwierząt można spotkać tu między
Kaplica Leopolda w Proszówce
innymi jelenie, sarny, dziki i lisy. W Parku można znaleźć aż 800 gatunków roślin, a wśród nich wiele gatunków chronionych i rzadkich. Są to między innymi tojad pstry, goryczka orzęsiona, krzyżowa i trojeściwa, ciemiernik zielony, a także kruszczyk błotny. Przebieg szlaku konnego na terenie Pogórza Izerskiego: ► Odcinek „Pokutnic ze Starej Kamienicy” trasa: Tarczyn – Proszówka kolor szlaku: niebieski długość odcinka: 58,5 km
► Odcinek „Droga Wisielców” trasa: Stankowice - Włodzice Wielkie kolor szlaku: pomarańczowy długość odcinka: 79 km
► Odcinek „Dragonów Pruskich” trasa: Radoniów Czerwona Woda kolor szlaku: zielony długość odcinka: 56 km
► Odcinek łącznikowy trasa: Radomice - Nagórze kolor szlaku: czarny długość odcinka: 10 km
Łączna długość szlaku konnego na terenie Pogórza Izerskiego to ponad 200 km.
6
7 Zalew w Pilchowicach
Ruiny zamku Podskale
TRASA
1
OD C I N E K P OK U T N IC Z E S TA R E J K A M I E N IC Y Tarczyn – Proszówka 58,5 km
Niebieski
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Początek tego odcinka szlaku ma miejsce w Tarczynie, położonym w sąsiedztwie bogatego w atrakcje turystyczne miasta Wleń. Pierwszy postój na szlaku stanowi Ośrodek Turystyki Jeździeckiej „Radomice”. W większości szlak przebiega łąkami i lasem, aż do punktu widokowego w Pilchowicach. Następnie dociera do zapory we Wrzeszczynie, skąd prowadzi brzegiem jeziora Wrzeszczyńskiego. Zachodzimy do stajni w Rybnicy z wiatą postojową, pastwiskami i boksami dla koni. Na terenie Rybnicy znajdują się ciekawe ruiny zamku. Dalej jedziemy głównie na otwartym terenie. Docieramy do stajni „Orion” w Starej Kamienicy, gdzie istnieje możliwość noclegu i popasu dla koni, a także zorganizowania grilla pod wiatą. Po dłuższym odcinku szlak dociera do rzeki, którą trzeba pokonać brodem. Potem trasa biegnie przez łąki, gdzie występują unikatowe gatunki motyli. Następnie wjeżdżamy do lasu, gdzie spotykamy oznakowanie szlaku walońskiego. Kolejnym miejscem postojowym jest gospodarstwo „Double Seven Ranch”. Dalej kierujemy się do Mlądza, gdzie czarny szlak dochodzący prowadzi do gospodarstwa agroturystycznego „Bata” z odpowiednim zapleczem dla koni i jeźdźców. W tym miejscu szlak SZKOT styka się ze szlakiem Sudeckim. Z Mlądza szlak prowadzi przez Rębiszowskie stawy, następnie dociera do zamku Gryf. Przy zamku Gryf w Proszówce łączą się dwa odcinki szlaku: niebieski i pomarańczowy.
9
T R ASA 1 |
O DCI N E K P O K U T N I C Z E S TA R EJ KAM I ENI C Y
TA RCZYN
P ROS ZÓW K A
START:
Pony ► Stephanie i Jörg Giere; Kopaniec 108,
tel.: 669 773 195; www.sudety-trail.eu
58-512 Stara Kamienica; tel.: 75 754 14 99, 607 643 949; www.ponyhotel-giere.eu
—
Stajnia Rybnica ► Małgorzata i Roman Choma; Rybnica 166, 58-512 Stara Kamienica; tel.: 721 441 788; www.stajniarybnica.pl
— — —
Stajnia Orion ► Stara Kamienica 103, 58-512 Stara Kamienica; tel.: 75 754 14 48, 798 776 574; www.stajnia-orion.webnode.com
7
—
12
Modrzewie
—
2 km
Gospodarstwo Agroturystyczne BATA ►
1 Pałac Lenno ► barokowy, wybudowany na podzamczu w XVII w. (1653r.). Znajduje się u podnóża Zamku Wleń. Wskutek burzliwych kolei losu często popadał w ruinę. Obecnie jest odrestaurowany i odzyskuje dawną świetność. Co roku organizowane są tu Europejskie Dni Dziedzictwa i Kultury.
Barbara i Tadeusz Głęboccy; Mlądz 51, 59-630 Mirsk; tel.: 75 717 32 34, 603 356 844; www.osadabata.pl
10
tel.: 75 754 37 15, 519 780 240
4
—
Nielestno 6 km
Stara Kamienica; tel.: 506 092 881
—
2 Krzyże pokutne w gminie Wleń ► Kamienne formy w kształcie krzyża wznoszone przez zabójców w miejscu, w którym dokonało się morderstwo. Postawienie krzyża było jednym z aktów zadośćuczynienia za zbrodnię. Na obszarze gminy Wleń można znaleźć cztery krzyże pokutne: we Wleniu przy plebani i przy drodze na zamek, a także w Nieletnie przy pomniku i przy polnej drodze do Strzyżowa.
3 ,5 k m
4
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y www.wlen.org.pl/atrakcje/atrakcje.html
ga 21, Siedlęcin, 58-508 Jelenia Góra; tel.: 75 713 75 97; stowarzyszenie@wiezasiedlecin.pl, www.wiezasiedlecin.pl Perła Zachodu ► www.perlazachodu.eu
Wrzeszczyn
Zapora i elektrownia wodna Wrzeszczyn
Pilchowice Zapora Pilchowice, jezioro, elektrownia wodna Ostrzyca – Śląska Fuji Yama ► www.ostrzyca.prv.pl
Wleń ► Ruiny średniowiecznego zamku ► Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa; ► Krzyże pokutne w gmine Wleń ► Pałac Lenno ► Łupki 53a, 59-610 Wleń, tel.: 504 578 748; arkadia@vanhauwaert.org, www.palaclenno.pl
10
nów 47b, 58-512 Stara Kamienica, tel.: 75 76 57 680; galeria.izerska@gmail.com, www.galeriaizerska.wix.com
Proszówka ► Zamek Gryf ► 59-620 Gryfów Śląski,
Klecza
Pałac Lenno
9,5 km
1
Ruiny zamku we Wleniu
Ruiny zamku we Wleniu
Siedlęcin ► Wieża Książęca z XIV w. ► ul. Dłu-
Rybnica ► Ruiny zamku Stara Kamienica ► Brama w murze dawnego zespołu pałacowo-parkowego Kromnów ► Kościół poewangelicki – dziś Artystyczna Galeria Izerska ► Krom3,5 k m
Park Krajobrazowy Doliny Bobru ►
Balkon Pałacu Lenno w Kleczy
3 Zamek Wleń ► Ruiny średniowiecznego zamku górującego nad Wleniem powstałego w końcu XII w. Zamek był kilka razy rozbudowywany. W rezultacie wojny trzydziestoletniej, podczas której był przedmiotem oblegania i zdobywania, a także podpalenia przez wojska, został mocno zniszczony. Obecnie ruiny są zamknięte dla ruchu turystycznego.
Dom w Sadzie ► Mała Kamienica 91;
Double Seven Ranch ► Antoniów 77, 58-512
Dom nad Polami
4 k m
10
U Michała 2 k m
Sudety Trail ► Modrzewie, 59-610 Wleń;
—
1
TARCZYN
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
4 Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa ► Powstał, aby chronić zabytki kultury oraz cenne gatunki roślin, takie jak m.in. czosnek niedźwiedzi, lilia złotogłów, parzydło leśne, irga czarna, berberys zwyczajny, gnieźnik leśny czy bluszcz pospolity. Rezerwat zajmuje obszar o powierzchni 21 ha.
tel.: 75 611 2006, 530 020 133; 530 020 125; biuro@zamekgryf.pl ► Kaplica Leopolda
Radomice 13 km 8,5
km
Wleń
Ośrodek Turystyki Jeździeckiej w Radomicach (opis str. 28) Krzyże pokutne Zamek Wleń
3
2
11
T R ASA 1 |
O DCI N E K P O K U T N I C Z E S TA R EJ KAM I ENI C Y
TA RCZYN
1
P ROS ZÓW K A
1
4, 4 k m
5 k m
B Stajnia Rybnica ► Obiekt rekreacyjny położony przy ekologicznym gospodarstwie rolnym Agropol. Obiekt usytuowany jest w przepięknej scenerii u podnóża Karkonoszy. Panuje tu ciepła atmosfera i przyjazny dla gości klimat. Organizowane są jazdy jazdy konne pod okiem wykwalifikowanych instruktorów, imprezy rekreacyjne, a także regionalne zawody. Stajnia w Rybnicy jest doskonałą bazą wycieczek po urokliwym Pogórzu Izerskim.
Wiata w okolicach Rybnicy 4
Zapora Pilchowice ► Druga co do
wieku powstania i druga, co do wysokości zapora wodna w Polsce. Powstała ona w skutek chęci redukcji fali powodziowej i produkcji energii elektrycznej, a także rozwoju turystyki w regionie. Elektrownia Pilchowice I została oddana do użytku w 1913 r. Jezioro Pilchowickie to największy zbiornik wodny w Sudetach Zachodnich.
Zapora w Pilchowicach
9 k
Zapora Pilchowice
4
5,2
Pokrzywnik
1,5
km
Jelenia Góra
m
Rybnica
Stajnia Rybnica
Droga nr 30 29,8 km
km
Zamek w Rybnicy
Maciejowiec 18 km
Zapora i Elektrownia Wodna Wrzeszczyn ► Czas budowy obiektu to
30,5 km
5
lata 1926–1927. Celem inwestycji była redukcja możliwej fali powodziowej i rodukcja energii elektrycznej. Zapora spiętrza wody rzeki Bóbr i tworzy Jezioro Wrzeszczyńskie.
C Stajnia Orion ► Przyjazne miejsce dla zwierząt i ludzi. Jest to część gospodarstwa agroturystycznego, które prowadzą Ania i Szymon Krawczyk-Demczuk. Budynek jest w trakcie modernizacji, ale już jest pełen lokatorów. W tej chwili w stajni stoi osiem koni różnej maści i w różnych rozmiarach. Jest to najbardziej kolorowe stado w okolicy. Obiekt prowadzi naukę jazdy i hipoterapię. Organizowane są tutaj imprezy integracyjne i plenerowe.
B
7
Stajnia Orion w Starej Kamienicy
3 k
m
7,4 k m
6 Wieża Książęca ► Zbudowana w XIV w. z fundacji księcia Henryka Jaworskiego jest jednym z najważniejszych, największych i najlepiej zachowanych zabytków z czasów średniowiecza w Polsce. Niezwykłe i nietypowe są ścienne malowidła z XIV w., które jako jedyne na świecie, prezentują legendę o rycerzu króla Artura – Lancelocie.
5 ,8 k m
Pasiecznik
8 Zabytkowa brama ► Brama w murze dawnego zespołu pałacowo-parkowego w Starej Kamienicy to budowla z 1705 roku. Świadczy o tym data wyryta na cokole figury Herkulesa, w bramie.
7 Zamek w Rybnicy ► Ruiny zamku przypuszczalnie wzniesionego w XIII w . Była to budowla na planie prostokąta, dwupiętrowa i dwuskrzydłowa. Do teraz zachował się jedynie fragment ściany, piwnice i co poniektóre detale architektoniczne. Pozostałości zamku są jednakże bardzo romantyczne i malownicze. Warto pamiętać, że z powodu gęstego zadrzewienia okolic zamku, widoczne są one najlepiej w zimie.
1,3
4,6
Barcinek
2,5
12
km km
5
2, 9 k m
Siedlęcin
25,4 km
km
Stara Kamienica
Zabytkowa brama 8 Stajnia Orion C
35,6 km 1,5
D
km
3,2
Zapora i Elektrownia Wodna Wrzeszczyn
Stara Kamienica
Powstał na podwalinach budowli z 1744 r., dzisiejszy wygląd zawdzięcza budowie z 1802 r. Obecnie jest siedzibą Artystycznej Galerii Izerskiej, która zajmuje się pielęgnowaniem dorobku miejscowych twórców i organizuje różnorakie, ciekawe warsztaty.
Kromnów
Stadnina „Arizma” | Fot. …
Perła Zachodu
m
2 k
Wieża Książęca z XVI w. 6 1,8 km
9 Kościół poewangelicki w Kromnowie ►
km
Kościół poewangelicki w Kromnowie 9 Kopaniec Stadnina Pony
D
Stadnina Pony ►
Stadnina organizuje jazdy konne, a także rajdy w Górach Izerskich i w Dolinie Bobru. Dysponuje stadem koni islandzkich. Można zatrzymać się na niocleg w tutejszeym gospodarstwie agroturystycznym. Właściciele mówią w języku angielskim oraz niemieckim.
13
T R ASA 1 |
O DCI N E K P O K U T N I C Z E S TA R EJ KAM I ENI C Y
TA RCZYN
1
Międzylesie 38,5 km
Mała Kamienica
1,5
Dom w Sadzie ► Uroczy zakątek poło-
2,5 k m
żony w zasisznym miejscu, otoczonym przez stare drzewa orzechowe i owocowe. Można tu zjeść naprawdę słodkie czereśnie, ale także spróbować różnych gaunków gruszek, jabłek, śliwek i orzechów. Posiadłość leży na skraju Gór Izerskich, a tuż za domem rozciąga się las zapraszający do pieszych wędrówek.
Gospodarstwo „Agro-Relax” | Fot. …
G
G Gospodarstwo Bata ► Wolno stojący budynek, usytuowany na początku wsi Mlądz otaczają kwieciste łąki i lasy, a z okien domu rozpościera się malowniczy widok na Góry i Pogórze Izerskie. Pomieszczenia wewnątrz domu są przestronne i jasne. Drewniane podłogi oraz wiele drewnianych elementów dekoracyjnych sprawiają, że w środku jest ciepło i przytulnie. W sadzie przed budynkiem do dyspozycji gości jest drewniana altana nawiązująca stylem do domu. Obok jest plac zabaw dla dzieci z piaskownicą, zjeżdżalnią i huśtawkami.
3 , 1 k m
E
Bata
Mlądz
52 km
Dom w Sadzie E
1
Gierczyn
m 3 k
km
P ROS ZÓW K A
Gospodarstwo Bata w Mlądzu – kulig
Jaroszyce 41,6 km
Double Seven Ranch
Antoniów
F
0,9
km
5 k
Mirsk
m
Rębiszów Dolny
54,5 km 2 k
Double Seven Ranch ►
Urokliwe gospodarstwo położone jest w Starej Kamienicy. Zaprasza gości na naukę jazdy konnej w westernowym stylu oraz treking konny na AQH. Można zatrzymać się na polu namiotowym zorganizować ognisko i zrelaksować się w urzekającej scenerii.
w
m
Rębiszów
2,7 k m
F
4,8 k m 57,2 km KONIEC ODCINKA:
PROSZÓWKA
Wygorzeł (505 m n.p.m.)
Gospodarstwo Bata
Kłopotnica
Zamek Gryf 5 k
Kaplica Leopolda
Proszowa 46,4 km
Wiata w okolicach Antoniowa
Kwieciszowice
10
m
2 k
m
11
11 Kaplica Leopolda ► Niewielka kaplica ufundowana przez hrabiego Leopolda von Schaff gotsch w roku 1657 na wzgórzu (423 m n.p.m.). Uległa ona zniszczeniu podczas pożaru. W 1780 r. wybudowano tam barokową kaplicę. Obecnie jest też nazywana kaplicą św. Anny. Stanowi bardzo dobry punkt widokowy na okolicę.
5,6 k m
10 Zamek Gryf ► Malownicze ruiny średniowiecznego zamku wybudowanego na wzgórzu, w XIII wieku przez księcia głogowskiego. Zamek powstał na miejscu dawnego grodu Bobrzan. W XVI w. i XVII w. był powiększany i umacniany. Dwukrotnie był oblegany przez Szwedów, a w 1799 roku został częściowo rozebrany. Od tego czasu pozostaje w ruinie. Zamek składał się z zamku górnego, zamku średniego i zamku dolnego. W kaplicy na jednej ze ścian namalowany był swego czasu wizerunek dużego gryfa, od którego pochodzi nazwa zamku.
14
15 Ruiny zamku Gryf w Proszówce
TRASA
2
OD C I N E K DR AG ONÓW PRUS K IC H Radoniów – Czerwona Woda 56 km
Zielony
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Zielony odcinek zaczyna się na wysokości Radoniowa obok parkingu przy drodze Jelenia Góra – Zgorzelec i kieruje się w stronę Lubomierza, gdzie odpocząć można w gospodarstwie agroturystycznym „Radoniów 2”. W Lubomierzu warto zwiedzić kościół pw. NMP i św. Maternusa, a także muzeum Samych Swoich. Szlak przebiega przez miasto z zapleczem usługowym – sklepem spożywczym, apteką, weterynarzem. Trasa wiedzie następnie obok basenu, stawu i byłego PGR’u w kierunku Olesznej Podgórskiej. Można przenocować w gospodarstwie agroturystycznym „Lawinowe Wzgórze” z boksami i pastwiskami. Dalej szlak wędruje przez pola do Nagórza, do gopodarstwa „Przy Szlaku Dragonów Pruskich”, gdzie istnieje możliwość popasu koni i przenocowania. Jadąc dalej wjeżdżamy w aleję czereśniową, następnie przejeżdżamy obok starej leśniczówki i docieramy do lasu. Istnieje szansa zaobserwowania w tym miejscu orła bielika, gdyż posiada on na tym obszarze swoją ostoję. Docieramy do szlaku czarnego, który kieruje nas do gospodarstwa w Gradówku, z polem namiotowym i miejscem popasu dla koni. Jadąc między polami i lasem, już po równiejszym terenie, udajemy się do Nowogrodźca, gdzie można odpocząć w gospodarstwie „Brzozowe Wzgórze”. Na tym etapie wycieczki pokonujemy autostradę A4 i drogę szybkiego ruchu 94. Ostatnią część przebywamy lasami i drogami dochodząc do Czerwonej Wody, do gospodarstwa „Jagoda”, położonego już na terenie Borów Dolnośląskich.
17
T R ASA 2 |
O DCI N E K D R A GON Ó W P RU S K I C H
R A DONI ÓW
START:
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y Baja Bongo przy Osadzie Danieli ►
na trasie Lwówek Śląski – Gryfów Śląski; tel.: 535 99 29 39
Janina i Tadeusz Sawiccy; Gradówek 60, 59-600 Lwówek Śląski; tel.: 609 735 054
— —
Gospodarstwo Agroturystyczne „Brzozowe Wzgórze” ► Leopold Wołoszyn; ul. Łużyc-
tel.: 75 789 10 17
ka 1, 59-730 Nowogrodziec; tel.: 601 565 767
—
Gospodarstwo Agroturystyczne „Lawinowe Wzgórze” ► Oleszna Podgórska 86, 59-623 Lubomierz; tel.: 75 789 20 17, 602 534 360; janusz.lawin@wp.pl www.lawinowewzgorze.agrowakacje.pl
12
8
10
2,8
10
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa 2
Ranczo u Bodzia ► Rząsiny 122a, 59-620 Gryfów Śląski; tel.: 693 735 911
1 Kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa ► Barokowy kościół Wnie-
—
3 k
m
Oleszna Podgórska
Ranczo Grandessa
2,9 k m
8,3 km
4 k
m
Lawinowe Wzgórze A
ZDJĘCIE PRZYKŁADOWE
Płóczki Górne
11,2 km
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
► Barokowy kościół pw. Wniebowzięcia
18
Godzieszów
► Stół Napoleona Lwówek Śląski ► Ratusz ► pl. Wolności, Ratusz, 59-600 Lwówek Śląski; tel.: 75 647 78 96
► Mury obronne ► Skałki „Szwajcaria Lwówecka”
NMP i św. Maternusa Gradówek ► Ostoja orła bielika ► Pomnik przyrody – 300-letni dąb Rząsiny ► Zamek Podskale Gościszów ► Zamek ► Dom Kawalerów z XVII/XVIII w. Milików ► Krzyże pokutne Gierałtów ► Pomnik Żołnierzy Poległych
2, 7 k m
ul. Kowalskiego 1, 59-623 Lubomierz; tel.: 75 783 35 73, 75 781 48 74; muzeum@sami-swoi.com.pl, www.sami-swoi.com.pl
w 1995 roku i mieści się przy głównej ulicy w XVI-wiecznym budynku, który niegdyś stanowił Dom Płócienników. Odbywa się tu coroczny Ogólnopolski Festiwal Filmów Komediowych. Lubomierz był plenerem przy produkcji tej szeroko znanej komedii.
Ubocze
Kościół w Lubomierzu
Nagórze
Lubomierz ► Muzeum Kargula i Pawlaka ►
1 Muzeum Kargula i Pawlaka ► Powstało
bowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Maternusa. Pierwsze informacje o istnieniu kościoła pochodzą z 1278 r. Początkowo zbudowany był z drewna, jednak spłonął w XV w. W obecnej formie został wzniesiony dopiero w latach 1727–1730. Warte dostrzeżenia są freski w świątyni, imponujące organy i strzelista fasada.
—
—
Muzeum Kargula i Pawlaka 1
—
59-600 Lwówek Śląski; tel.: 787 500 036; zoska495@gmail.com
3
Mielęcice
Lubomierz
Gospodarstwo „Przy Szlaku Dragonów Pruskich” ► Zofia i Romuald Fryst, Nagórze 24,
—
km
3,1 km
10
Muzeum Kargula i Pawlaka w Lubomierzu
5,2 k m
5
m
Radoniów 2 (opis str. 27)
Gospodarstwo Eko-agroturystyczne „Radoniów 2” ► Radoniów 2, 59-623 Lubomierz;
—
2 k
3 , 1 k m
5
2
RADONIÓW
Ranczo Grandessa ► Gradówek 70,
CZ E RW ONA W ODA
Ostoja orła bielika 13,9 km
Droga nr 364 16,3 km
Przy Szlaku Dragonów Pruskich B
A
Lawinowe Wzgórze ► Gospodarstwo
ekologiczne położone nieopodal Lubomierza. Odrestaurowany, stuletni dom, w którym do dyspozycji gości jest 6 pokoi i duża kuchnia, spełniajaca również rolę pokoju dziennego, zapewni Państwu warunki do wypoczynku w miłej atmosferze, z dala od wielkomiejskiego hałasu.
B Przy Szlaku Dragonów Pruskich ► Małe gospodarstwo, położone
na uboczu wsi, wśród malowniczych łąk, lasów, wzgórz i strumieni Pogórza Izerskiego. Okoliczne lasy pełne grzybów i owoców leśnych zachęcają do wędrówek pieszych, konnych i wycieczek rowerowych. Wiekowy, tradycyjny dla regionu Łużyc dom oferuje pokoje oraz miejsca biwakowe. W gospodarstwie uprawia się warzywa, owoce, zboże, są kurki zielononóżki oraz świnki wietnamki. Na gości czekają ekologiczne produkty oraz swojski, pieczony przez gospodynię chleb z pieca opalanego drewnem. Wieczorami organizowane są gawędy przy ognisku.
19 Dom Kawalerów w Gościszowie
T R ASA 2 |
O DCI N E K D R A GON Ó W P RU S K I C H
R A DONI ÓW
Rząsiny
Zamek Podskale
2
Ranczo Grandessa
D
Rząsiny
1 k
m
5 k
2 k
km
U Leona E
Krzyże pokunte
Milików
4
Wolbromów 5,7 k m
Ranczo u Bodzia ► Miejsce położone w malowniczej wsi u podnóża gór Izerskich. Na Gości czeka moc atrakcji takich jak łowienie ryb w tutejszych stawach, kosztowanie ekologicznej żywności i spędzanie czasu w stadninie. Posiadłość ta to miejsce położone w pięknej okolicy, któremu towarzyszy rodzinna atmosfera.
Gierałtów
41,1 km 3 k
Pomnik Żołnierzy Poległych 5
Czerna
kościoła św. Antoniego mieści się pomnik poświęcony polskim żołnierzom poległym w czasie II wojny światowej. Monument został przerobioZDJĘCIE PRZYKŁADOWE ny z pomnika niemieckiego, który był poświęcony pochodzącym z Gierałtowa żołnierzom poległym na frontach I wojny światowej. Pomnik w Gierałtowie
6 ,9 k m 5 k
m
Stół Napoleona
Mściszów
46,6 km
20
m
Autostrada A4 47,1 km Droga nr 94 47,7 km
Wykroty 48 km
2 k
8 km
spodarstwo sąsiadujące z lasem. Na terenie obiektu znajduje się łowisko karpia. Można tu spotkać stado danieli i wiele innych zwierząt takich jak: osioł, kózki miniaturki, kaczki, gęsi, kury, gołębie ozdobne, konie do jazdy rekreacyjnej, kucyki i konie pociągowe. Można także skorzystać z przejażdżek wozem taborowym.
6 k
m
7, 9 k m
Baja Bongo przy Osadzie Danieli ► Pięknie położone go-
E
Zamek w Gościszowie
27,3 km
Gościszów Zamek w Gościszowie 3
Krzyż pokutny
5 Pomnik Żołnierzy Poległych ► Na przeciw
Ranczo Grandessa
Radostów Średni
2
Krzyże pokutne ►
6 ,2 k m
Ranczo Grandessa ►
m
4
3 Zamek w Gościszowie ► Jeden z pierwszych zapisków traktujących o zamku pochodzą z 1294 roku. Obiekt był przebudowywany w końcu IV wieku, a następnie w 1603 roku, w stylu późnorenesansowym. Kamienny most prowadzi przez fosę do bramy wjazdowej z pięknym portalem renesansowym. Zamek został zniszczony podczas II wojny światowej - obecnie można podziwiać tylko jego ruiny.
W centrum Milikowa, w okolicach browaru znajdują się dwa kamienne krzyże pokutne. Krzyże pokutne to kamienne formy w kształcie krzyża wznoszone przez zabójców w miejscu, w którym dokonali morderstwa. Postawienie krzyża było jednym z elementów pokuty.
Droga nr 357 38 km
21,3 km
Zamek Podskale
Zebrzydów
Niwnice
C
D
m
m
Lwówek Śląski
prawdopodobnie z XIII wieku, usytuowany na 25-metrowej skale. Do dnia dzisiejszego zachowały się tylko relikty muru obronnego oraz pozostałości budynków mieszkalnych. Ze wzniesienia roztacza się malowniczy widok na Karkonosze
m
Nawojów Łużycki
Nowogrodziec
8 k
0,8
m
35,4 km
18 km
Zamek Podskale ► Pochodzący
Pięknie położona, nieduża stadnina Tinkerów. Można zatrzymać się w tutejszym pensjonacie lub kempingu. Na miejscu do dyspozycji gości są konie rekreacyjne, do jazd w teren czy na czworoboku. Można tu także spotkać kucyki, kozy i psy. Istnieje możliwość zorganizowania ogniska lub grilla w wyznaczonym do tego miejscu. Warto skosztować tu potraw kuchni rosyjskiej przy herbatce z samowaru.
6 k
3 , 3 k m
2
m
Gradówek
Baja Bongo przy Osadzie Danieli E Ratusz (opis str. 29)
3 k
4 ,1 k m
Ranczo u Bodzia C
2
CZ E RW ONA W ODA
Zagajnik
Czerwona Woda
53 km
56 km
KONIEC ODCINKA:
CZERWONA WODA
Stół Napoleona 5 Stół Napoleona ► Pomnik w kształcie prostopadłościanu, wykonany z piaskowca, upamiętniający miejsce dowodzenia wojsk francuskich przez Napoleona. W tym miejscu sam cesarz francuski spożył ponoć posiłek.
Jagoda (opis str. 53) 21
Gospodarstwo Baja Bongo
TRASA
3
DRO G A W I S I E LC ÓW Stankowice – Włodzice Wielkie 79 km
Pomarańczowy
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Początek tego odcinka znajduje się w gospodarstwie agroturystycznym „Gościniec u Buckich”. Stąd można dojechać do Zamku Rajsko. Pętla niebieska (ok. 7,85 km – 2 h) wzdłuż brzegu jeziora Złotnickiego prowadzi przez wsie Kałużna i Zapusta. Warto tam zwiedzić prywatne „Muzeum Rzemiosła” u Państwa Tylów. Od zapory na jeziorze zmierzamy w stronę Złotego Potoku, gdzie w niewielkiej odległości od trasy, przy Szałasie znajduje się komfortowa wiata – miejsce wielu imprez okolicznościowych, tj.: Orki Konnej i Hubertusa. Stamtąd przez wsie dochodzimy do ruin Zamku Gryf z możliwością noclegu. Kontynuując dalszą wycieczkę przejeżdżamy przez wieś Młyńsko, aż do Chmielenia. W końcu trafiamy do wsi Radoniów. Tu początek ma Droga Wisielców przy styku ze szlakiem zielonym, szlak pomarańczowy dalej przebiega wzdłuż lasu. Kierujemy się w stronę wieży kościelnej w Popielówku, która góruje nad okolicą. Docieramy do gospodarstwa, w którym właściciele zajmują się hodowlą koni śląskich (u Pana Andrzeja Pasternaka). Dojeżdżamy do skrzyżowania: – prosto prowadzi szlak czarny do gospodarstwa „Agrokonie” – w prawo skręca szlak pomarańczowy do centrum wsi Wojciechów. Wyjeżdżamy naprzeciwko kościoła, koło którego znajdują się dwa sklepy spożywcze. Po przekroczeniu drogi asfaltowej wchodzimy na trakt, z którego rozpościera się widok na Karkonosze z najwyższyszm szczytem – Śnieżką (1602 m n.p.m.). Kolejny istotny punkt na mapie to „Ośrodek Turystyki Jeździeckiej Radomice”. Pętla do niedalekiego Tarczyna (11 km) pozwala zwiedzić otoczenie
23
T R ASA 3 |
DROG A W I S I ELC Ó W
STA NKOWICE
Wlenia. Przenocować można w agroturystyce „Nad Polami” w Tarczynie. Jadąc natomiast prosto do Dębowego Gaju dotrzemy do Stadniny Koni Islandzkich „Punktur”, gdzie można spędzić noc, a konie zamknąć w zagrodzie zbudowanej w ramach projektu SZKOT. Z Dębowego Gaju, przez las, prowadzi droga do miejscowości Dworek, gdzie gospodarstwo oferuje zagrodę i pole namiotowe. Etap od Dworka do Włodzic Wielkich to jedna z najdłuższych tras odcinka pomarańczowego (ok. 25 km). Droga jest szeroka i bardzo wygodna do jazdy. Koniec trasy przebiega pod główną drogą z Lwówka Śląskiego do Bolesławca i dociera do gospodarstwa jeździeckiego „Patalejewo”.
Gościniec u Buckich ► Stankowice – Su-
Punktur – stadnina koni islandzkich ►
cha 11, 59-820 Leśna; tel.: 75 721 13 98, 609 170 115; www.camping.pnet.pl
Dębowy Gaj 47, 59-600 Lwówek Śląski; tel.: 601 537 788; www.punktur.pl
20
„Szałas” Złoty Potok ► Alicja Mularczyk; Zacisze 30, 59-820 Leśna; tel.: 785 249 365
— —
— —
„Agrokonie” ► Wojciechów 117, 59-623 Lubomierz; tel.: 604 255 648, 698 925 665; www.agrokonie.ugu.pl
8
—
8
Gospodarstwo Jeździeckie „Patalejewo” ► Włodzice Wielkie 4, 59-600 Lwówek Śląski; tel.: 75 784 10 30; www.patalejowo.pl
7
—
Sławomir Machowski ► Dworek 9, 59-600 Lwówek Śląski; tel.: 75 782 45 72
— 4
—
Gospodarstwo Eko-agroturystyczne „Radoniów 2” ► Radoniów 2, 59-623 Lubomierz;
Wleń; tel.: 75 789 85 58, 669 773 195; www.radomice.eu
tel.: 75 789 10 17
— 10
—
Leśna ► Zamek Czocha ► Sucha, 59-820 Leśna; tel.: 75 72 11 553, 75 72 11 185; zamekczocha@hotelewam.pl, www.zamekczocha.com
► Wieża szubieniczna ► Sztolnie ► Tama na rzece Kwisa
Zapusta 28, 59-830 Olszyna Lubańska; tel.: 75 72 40 610;tuskulum@wp.pl, www.muzeumzapusta.republika.pl
Świecie ► Ruiny zamku książęcego Lubomierz ► Muzeum Kargula i Pawlaka ► ul. Kowalskiego 1, 59-623 Lubomierz; tel.: 75 783 35 73, 75 781 48 74; muzeum@sami-swoi.com.pl, www.sami-swoi.com.pl
Ratusz we Lwówku
► Barokowy kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa Wleń ► Ruiny średniowiecznego zamku ► Rezerwat Przyrody Góra Zamkowa; ► Krzyże pokutne w gmine Wleń ► Pałac Lenno ► Łupki 53a, 59-610 Wleń, tel.: 504 578 748; arkadia@vanhauwaert.org, www.palaclenno.pl
Ośrodek Turystyki Jeździeckiej w Radomicach ► Radomice 42, 59-610
—
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
i elektrownia wodna Leśna Zapusta ► Zamek Rajsko ► Muzeum Rzemiosła ►
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
W ODZ ICE W IE LK IE
Lwówek Śląski ► Ratusz ► pl. Wolności, Ratusz, 59-600 Lwówek Śląski; tel.: 75 647 78 96
► Mury obronne ► Skałki „Szwajcaria Lwówecka”
Baszta Lubańska we Lwówku
5
—
U Michała ► Michał Smyka; Tarczyn, 59-610 Tarczyn; michal@huculy.strefa.pl
—
— — —
24
25 Wiata w okolicach Złotego Potoku
STA NKOWICE
Zamek Gryf (opis str. 15)
START:
Gościniec u Buckich A
STANKOWICE 1 km
Elektrownia Woda 2
Zamek Czocha
Leśna
1
4
Wieża szubieniczna 3
3 k
m
6 k
m
Droga nr 361 13,2 km 2,7 5,2
Leśna
3 Wieża szubieniczna ► Unikatowy
zabytek w skali światowej. Zbudowano niewiele tego typu obiektów. Jej powstanie ocenia się na XII w.
Radoniów Mlądz
km
4,9
Zapusta
km
2 k
Zapusta
Gajówka
m
Młyńsko
m
16 km
Chmieleń 17 km
6 Prywatne Muzeum Techniki i Rzemiosła ► Mieści się w XIX-wiecz-
Zamek Czocha
Złotniki Lubańskie 2,6 km
4 k 0,4
5,4 km
m
Droga nr 30 19,7 km km
Lubomierz Muzeum Kargula i Pawlaka (opis str. 19)
m
Droga nr 360 5,9 km
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Maternusa (opis str. 19)
Zacisze
7,1 km
8,6 km
yca
1,8 km
Łuż
Brzeziniec 10,4 km
2 k
m
2 ,8 k m
Mirsk
A Gościniec u Buckich ► Miejsce dla ceniących sobie tani, a jednocześnie niezapomniany wypoczynek. Położona nad jeziorem posiadłość to doskonała baza wypadowa w góry, a także do Czech i Niemiec. Na turystów czeka tu wiele atrakcji - organizowane są jady konne i rajdy, istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu wodnego, okoliczne zabytki zachęcają do zwiedzania, a bogactwo ryb w jeziorze zadowoli zapalonych wędkarzy. Można zatrzymać się tu zarówno w pokojach gościnnych jak i na polu namiotowym.
Popielówek
Karłowiec
Zamek Rajsko ► Sztucz-
nym domu przysłupowym. Właściciele gromadzą przedmioty i dokumenty powiązane z historią wsi na Pogórzu Izerskim – m. in. maszyny rolnicze, sprzęty gospodarstwa wiejskiego, meble, zdjęcia, książki, zabytki techniki. Zbiory mają wysoką wartość edukacyjną i są bardzo obszerne.
24 km
1 ,5 k m
2 Elektrownia Wodna Leśna ► Jest najstarszą elektrownią wodną w Polsce. Prace budowlane rozpoczęto we wrześniu 1901 r., cztery lata po wielkiej powodzi z 1897 r. Była ona bezpośrednią przyczyną opracowania programu zapobiegającego takiej sytuacji w przyszłości. Budowa trwała do 1908 r.
B
1,7 k m
1 Zamek Czocha ► Powstał jako twierdza graniczna na pograniczu śląsko-łużyckim w XIII w. z rozkazu króla czeskiego Wacława I. W czasach renesansu został przebudowvany na imponującą rezydencję. Po pożarze w 1793 r. zamek odbudowano dopiero na początku XX w. Budowla położona jest w urokliwym miejscu, w dolinie rzeki Kwisy. Szczególnie piękne są trzy dziedzińce, sala rycerska i muzealna oraz komnata książęca. Spora wieża, o przekroju cylindrycznym umożliwia podziwianie okolicy.
ne ruiny znajdujące się na prawym brzegu rzeki Kwisy na terenie wsi Zapusta to pozostałości po rekonstrukcji średniowiecznej warowni z XIX w. Do dzisiejszych czasów przetrwały jedynie elementy bramy wjazdowej, budynków mieszkalnych oraz wieża o wysokości 13 metrów.
9 k
Świecie
4 ,3 k m
7
2 k
3,1
km
Złoty Potok Zamek Świecie
... ...
Radoniów 2
7 k m
Szałas
m
2,8 k m
Gryfów Śląski
26
3
Bata (opis str. 15)
3 k
2,6 k m
Zamek Rajsko 5 Muzuem Rzemiosła
Szlak zielony: pętla wokół Jeziora Złotnickiego
5
Sztolnie w okolicach Leśnej ►
Sztuczne groty wybudowane w czasie II wojny światowej przez jeńców oddziałów obozu koncentracyjnego Gross Rosen. Podziemne tunele ukrywały potężne fabryki wojskowe, w których produkowano części do rakiet V-1, pierwsze niemieckie tranzystory do radarów i podzespoły do silników samolotowych. Fabryki wojskowe powstawały pod pozorem budowy kopalni węgla brunatnego.
1,3 km
6
Czuba (431 m n.p.m.)
km
4
Kaplica Leopolda (opis str. 15)
Proszówka
2, 8 k m
? km
Sztolnie
W ODZ ICE W IE LK IE
Zamek Rajsko
3
DROG A W I S I ELC Ó W
1 km
T R ASA 3 |
B Radoniów 2 ► Gospodarstwo agroturystyczne z wyjątkowym klimatem, położone na obrzeżach wsi. Można posiedzieć przy ognisku, albo grillować pod wiatą. Stół pod dachem z kasztanowych liści chętnie gości i wysłuchuje gawęd przyjezdnych. Można zjeść pyszne kozie sery z chlebem z własnego wypieku. Odjeżdżając warto zrobić zakupy u gospodyni - ser kozi wędzony albo długo dojrzewający, czasem też można dostać chleb na zakwasie. Dla chętnych organizowane są warsztaty twórcze filcowania, decoupage’u czy ceramiki. Odjeżdżając warto zrobić zakupy u gospodyni - ser kozi wędzony albo długo dojrzewający, czasem też można dostać chleb na zakwasie. Dla chętnych organizowane są warsztaty twórcze filcowania, decoupage’u czy ceramiki.
7 Zamek Świecie ► Ruiny zamku książęcego pow-stałego w XIV w. Pierwsza wzmianka o obiekcie pochodzi z 1325 r. (nazwa zamku – „Svete”). Zamek został przebudowywany w renesansie, a następnie na przestrzeni wieków był nękany licznymi pożarami, w wyniku czego w końcu popadł w całkowitą ruinę.
Zamek Rajsko
27
DROG A W I S I ELC Ó W
STA NKOWICE
3
Agrokonie
4,5
Wiata w okolicy Wojciechowa
1,5
km
Agrokonie ► Stajnia dla miłośników
koni, w której każdy znajdzie coś dla siebie. Konie dobierane są indywidualnie do wieku i umiejętności. Wszystkie jazdy odbywają się w obecności instruktora. Dodatkowo każdy jeździec może nauczyć się pielęgnacji, siodłania oraz odpowiedniego zachowania przy zwierzętach. Jest to miejsce, które zaraża pasją do jazdy konnej.
... ...
31,2 km
km
2,5
3 ,9 k m
C
km
Górzyca Dłużec 8 Lwówek Śląski – Ratusz ► Gotycko-rene-
Wnętrze Ratusza w Lwówku
48,8 km 1 k
m
1,6
Ośrodek Turystyki Jeździeckiej Radomice
3
45,8 km
28,3 km
Lubomierz
W ODZ ICE W IE LK IE
Sobota
Wojciechów
C
8,7 k m
T R ASA 3 |
Pieszków
km
Dworek
D
32,2 km
Maciejowiec
5 k
m
3 k m
Pałac Lenno (opis str. 11)
Klecza
2,5
2,5
km
9 Lwówek Śląski – mury obronne ► Fortyfikacje
obronne z basztami, bardzo dobrze zachowane. Wznoszone były już w połowie XII stulecia. Słynna wieża Bolesławiecka, jak i wieża Lubańska, powstały w XIII w. i były kilka razy przebudowywane.
sansowy ratusz w Lwówku Śląskim pochodzi z 1522 r. Swój aktualny wygląd uzyskał dzięki przebudowie z początku XX w. We wnętrzu wartościowe są bardzo dobrze zachowane płyty epitafijne, zabytkowa kamieniarka i freski. Ratusz od długiego już czasu pełni funkcje turystyczną.
Zbylutów
Chmielno
54,5 km km
OTJ Radomice
U Michała Dom nad Polami
Wleń
4,8
Tarczyn
6,4
km km
2 k
Przeździedza
4 k
Żeliszów
Mury obronne we Lwówku
m
57,9 km
Marczów Stadnina Koni Islandzkich Punktur ► Stadnina, w której można nie tylko
Pławna Górna
3,5
km
63,3 km
km
Żerkowice
Włodzice Wielkie
64,4 km
Zadole
2 k
41,2 km 0,2
km
2 ,2 k m
Stadnina Koni Islandzkich Punktur E
Dębowy Gaj
m
Suszki Lwówek Śląski
7
43,4 km
km
Ratusz 8
2 ,4 k m
Stadnina „Arizma” | Fot. …
28
2,5
„Szwajcaria Lwówecka”
2,6 k m
nauczyć się jeździć na tych koniach, ale również wszystkiego się o nich dowiedzieć. W zależności od oczekiwań gości w stadninie można spędzać czas na przejażdżkach, spacerach, zwiedzaniu czy słodkim nieróbstwie. Dodatkowym atutem jest fantastyczna lokalizacja tego miejsca w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Bobru.
38,6 km
0 , 2 k m
E
10 Skałki „Szwajcaria Lwówecka” ► Najwięk-
sze poza Górami Stołowym zgrupowanie piaskowcowych skał, które stanowią naturalną bramę Parku Krajobrazowego Doliny Bobru. Z tarasu widokowego rozpościerają się stąd wspaniałe widoki na miasto, Pogórze Sudeckie, a także rzekę Bóbr, wijącą się między wzgórzami.
6 ,5 k m
Tarczyn
m
Ustronie
3 ,4 k m
rajdy konne prowadzone przez wykwalifikowanych przodowników górskiej turystyki jeździeckiej. Warto się na nie wybrać by przeżyć jedyną w swoim rodzaju przygodę, zobaczyć wiele pięknych miejsc i by na pewien czas powrócić do świata natury. Przez cały rok organicwane są tu również wycieczki konne i rajdy gwieździste. Istnieje możliwość noclegu w tutejszej chacie huculskiej.
3 ,4 k m
35,2 km
Ośrodek Turystyki Jeździeckiej Radomice ► Ośrodek organizuje D
Skałki „Szwajcaria Lwówecka”
10
Mury obronne
64,6 km KONIEC ODCINKA:
WŁODZICE WIELKIE
9
F Patalejewo ► Gospodarswto jeździeckie położone w niezwykle urokliwym miejscu. Jego główne atuty to cisza i spokój. Organizowane są tu jazdy i rajdy konne. Pobyt w tym pięknym zakątku stanowi idealną okazję do aktywnego spędzania czasu, odkrywania w sobie nowych pasji, a także doskonalenia umiejętności jeździeckich. Lekcje jazdy konnej prowadzone są przez profesjonalnych intruktorów na wszystkich poziomach zaawansowania.
Patalajewo F
29
BORY DOLNOŚLĄSKIE Bory Dolnośląskie to obszar wielkich kompleksów leśnych o powierzchni około 165 tys. ha, znajdujący się w zachodniej części Polski, przy granicy z Niemcami. Zamek Kliczków
Powiaty zaliczające się do tych terenów to: powiat bolesławiecki i zgorzelecki w województwie dolnośląskim oraz żagański i żarski w województwie lubuskim. Zachodnią granicę obszaru Borów stanowi rzeka Nysa Łużycka. Od wschodu Bory stykają się z Wysoczyzną Lubińską, Równiną Legnicką i Równiną Chojnowską. Region położony jest między Wzgórzami Dalkowskimi na północy a Pogórzem Izerskim i Pogórzem Kaczawskim na południu. Budowa geologiczna obszaru jest efektem działania zlodowacenia środkowopolskiego, stąd znajdują się tu wielkie ilości piasków. Dominują zatem Gospodarstwo Agro-Relax lasy sosnowe, świerki i jodły. Z lasów liściastych, które są mniejszością - dęby, brzozy, buki i olchy. Charakterystyczne dla regionu są liczne stawy, torfowiska, wydmy, obfitość runa leśnego - grzybów i jagód. Występują tu, często rzadkie, gatunki roślin i zwierząt. Chęć ich ochrony zaowocowała założeniem specjalnych rezerwatów przyrody (prawie 30 różnego rodzaju obszarów chronionych). Rejon jest chętnie odwiedzany przez turystów, ze względu na walory przyrodnicze, obecność malowniczych zamków i pałaców, a także z powodu innych, licznych atrakcji. SOOS (Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk) „Uroczyska Borów Dolnośląskich” (12 227,39 ha) – obejmuje m.in. Stawy Parowskie, rezerwaty przyrody
(„Torfowisko pod Węglińcem”, „Wrzosiec koło Piasecznej” i „Żurawie Bagno”), dolinę Czernej Wielkiej, Czernej Małej, Lubszy i Las Żarski. Stwierdzono tu występowanie 21 rodzajów siedlisk. Szczególnie wartościowe są torfowiska wysokie, bory bagienne oraz wilgotne wrzosowiska z wrzoścem bagiennym. Występują tu liczne gatunki zwierząt, spośród których należy wymienić pachnicę dębową (relikt pierwotnych lasów), jelonka rogacza, trzeplę zieloną, zalotkę większą, czerwończyka nieparka, kumaka nizinnego, wydrę, bobra oraz wilka. Przebieg szlaków na terenie Borów Dolnośląskich: ► Odcinek „W sercu Borów Dolnośląskich” trasa: Bogumiłów – Kliczków kolor szlaku: pomarańczowy długość odcinka: 64,3 km ► Odcinek „Doliną Kwisy” trasa: Kliczków – Małomice kolor szlaku: niebieski długość odcinka: 39 km ► Odcinek Dragonów Pruskich trasa: Czerwona Woda – Sobolice (Trzy Sosny) – Bogumiłów kolor szlaku: zielony długość odcinka: 61,5 km ► Odcinek Puszczy Zgorzeleckiejs trasa: Czerwona Woda – Ruszów – Sobolice kolor szlaku: czerwony długość odcinka: 40,8 km ► Odcinek „Przez Stawy Parowskie” trasa: Czerwona Woda – Kliczków kolor szlaku: niebieski długość odcinka: 40 km
Łączna długość szlaków konnych na terenie Borów Dolnośląskich to 245,6 km. 30
31
TRASA
4
W S E RC U B ORÓW D OL NO Ś L Ą S K IC H Bogumiłów – Kliczków 64 km
Pomarańczowy
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Trasa rozpoczyna się w Bogumiłowie, w Dworku u Państwa Czajkowskich. Szlak podąża w kierunku południowo-wschodnim mijając kolejno następujące wioski: Mielno, Silno Małe czy Lubartów (punkt popasowy i z zagrodą dla koni). Następnie dojeżdżamy do wsi Borowe, gdzie warto odpocząć w Gospodarstwie Pani Agaty Celewicz - możliwość skorzystania z sauny oraz basenu. Niedaleko Borowego położona jest również stadnina koni ARIZMA Pana Janusza Chrząstka, z wiatą z grillem i pastwiskami. Można odwiedzić też Gospodarstwo Green Park, we wsi Czyżówek. Podążając nadal w kierunku południowym mijamy Zalew w Klikowie, a następnie dojeżdżamy do Gospodarstwa Agroturystycznego u Pana Jana Bodziannego w Kościelnej Wsi. Podążając nadal w kierunku południowo-wschodnim, mijamy Łąki na Żurawiu i Staw Zakonnik. Stamtąd jest już blisko do Bronowca, z Gospodarstwem Agro-Relax u Pani Alicji Wyszyńskiej. Szlak kończy się przy Zamku Kliczków (ok. 10 km z Bronowca). Przy zamku znajdują się stajnie, pastwiska oraz zabytkowy cmentarz koni. Stadnina Arizma
33
W SE RC U B O RÓ W D O L N O Ś L Ą S K IC H
B OGUMIŁ ÓW
0
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
START:
60
—
Gospodarstwo Agroturystyczne Agata Celewicz ► Borowe 72, 68-120 Iłowa;
Agroturystyka Green Park ► Czyżówek 33, 68-120 Iłowa; tel.: 68 377 49 32, 506 259 865; kontakt@greenpark.info.pl
— 10
Mielno 3,5 km
Gospodarstwo Agroturystyczne „Agro-Relax” ► Bronowiec 19, 59-724 Osiecznica;
tel.: 605 054 453
Stadnina Koni Arizma ► Janusz Chrząstek; Czyżówek 54, 68-120 Iłowa; tel.: 605 692 667; natalia_chrzastek1994@wp.pl
11
—
1 Kościół w Silnie Małym ► W ruinie, ro-
drzej Potaczek; Kliczków 8, 59-724 Osiecznica; tel.: 75 73 40 700; zamek@kliczkow.com.pl; www.kliczkow.com.pl
Gospodarstwo Agroturystyczne „U Jasinka” ► Kościelna Wieś 28, 59-950 Ruszów;
Silno Małe 8,1 km
314
6,3
km
Ruiny Kościoła
Lutynka
10,4 km 0,4
km
Lubartów
3 k m
1
Kościół pw. św. Anny 2
9,7 km
tel.: 75 771 41 40; surnata@wp.pl
8
Kościół pw. św. Anny
mańsko-gotycki z XIV w.
Stadnina Koni przy Zamku Kliczków ► An-
6
4,6 k m
2,3 k m
14
A Stadnina Koni Arizma ► Gospodarstwo znajduję się wśród malowniczych lasów i łąk . Na ogrodzonym terenie znajduje się staw, huśtawki dla dzieci, altanka oraz ujeżdżalnia dla koni. W gospodarstwie istnieje możliwość przetrzymania koni w boksach jak i rozbicia namiotów.
Droga nr 27 4,4 km
tel.: 75 731 27 45; a-wyszynska@02.pl
4
Dworek Bogumiłów (opis str. 49)
BOGUMIŁÓW
3 ,5 k m
Dworek i stadnina koni Bogumiłów ► A. i M. Czajkowscy; Bogumiłów 41, 68-200 Żary; tel./ fax: 68 362 19 79; stadnina_bogumilow@op.pl
K LI CZ KÓW
Stadnina Arizma
T R ASA 1 |
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
2 Kościół pw. św. Anny ► W Lutynce już w XI w. istniał kościółek drewniany. W XIII w., z użyciem kamienia polnego, został wybudowany kościół w stylu gotyckim. Był on kilkukrotnie przebudowywany: pod koniec XV wieku, w 1500 r., na przełomie XVIII/XIX w. We wnętrzu znajduje się renesansowy ołtarz, reszta wyposażenia jest w stylu barokowym. Interesującym elementem jest brama – dzwonnica, pochodząca z XV w.
13,4 km
Silno Małe ► Kościół romańsko-gotycki Lutynka ► Kościół pw. św. Anny Iłowa ► Pałac ► Kościół pw. Chrystusa Króla ► Hotel-Restauracja Rezydencja Janków Klików ► Zalew Ruszów ► Pozostałości po kościele ewangelickim Kliczków ► Zamek ► Kliczków 8,
4 ,5 k m
B Gospodarstwo Green Park ► Gospodar-
Gospodarstwo Green Park
59-724 Osiecznica; tel.: 75 734 07 000
17,9 km 2,1
km
Czyżowek Czyżowek
34 Pałac w Iłowej
Stadnina Arizma A
stwo położone jest w urokliwym terenie. Goście mogą korzystać z basenu, przyczepy kempingowej, namiotów, rowerów, a także ze sprzętu rehabilitacyjnego, poprawiającego sprawność fizyczną. Tutejsza kuchnia zapewnia smaczne posiłki. Okolica oferuje wspaniałe warunki do uprawiania Nordic Walking’u, wędkowania i jazdy konnej w pobliskiej stadninie. Otaczające dom lasy obfitują w pyszne jagody, borówki i grzyby. Zimą organizowane są kuligi, pieczenie kiełbasek i pokazy sztucznych ogni.
Green Park B
35
T R ASA 1 |
W SE RC U B O RÓ W D O L N O Ś L Ą S K IC H
Gospodatstwo A. Celewicz Rezydencja Janków 4
Pałac
Borowe
Droga nr 300 19,8 km
C
Kościół pw. Chrystusa Króla 4
3
5 k
Iłowa
m
Zalew Klików
47,8 km
Gospodarstwo A. Celewicz
0,5
Klików
Droga nr 296
Zalew Klików
5
0,4 km
29,4 km
Rezydencja Janków
Hotel–Restauracja Rezydencja Janków ► Ulokowany
D
5 Zalew Klików ► Zbiornik retencyjno-rekreacyjny na rzece Czerna Mała. Jego powierzchnia wynosi ok. 17 ha, a średnia głębokość 1,7 m. Powstał w latach 70. XX w.
Poświętne Ruiny młyna
„Święte Jezioro” (opis str. 61) 1 km
Droga nr 296 27,3 km
2,1 k m
w 1626 r., natomiast zabudowania folwarczne - secesyjne z początku XX w. Początkowo była to renesansowa budowla, czterokondygnacyjna - w ciągu lat została wzbogacona o kolejne dobudowania – m.in. o barokowe dwukondygnacyjne skrzydło, a także wieże. Aktualnie jest siedzibą Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych.
km
2,9 k m
26,3 km
Pałac w Iłowej ► Zbudowany został
50,7 km
Bronowiec Droga nr 350 51,7 km
Zamek Kliczków
Agro-Relax (opis str. 60) 52,1 km
w malowniczych Borach Dolnośląskich słynących z największego kompleksu leśnego w Europie położony w pobliżu Parku Dworskiego w Iłowej. Budowa Rezydencji została ukończona w 1892 r. Świetność odzyskała w kwietniu 2002 r., kiedy to została odrestaurowana oraz oddana do użytku.
10,3 km
5,8 k m
Gospodarstwo A. Celewicz
Zamek Kliczków
33,2 km
Droga nr 350 56,6 km
Kościół pw. Chrystusa Króla ►
„U Jasinka” (opis str. 55) 35,2 km
Droga nr 350 60,6 km
35,5 km
61 km
Ruiny kościoła (opis str. 54) Ruszów
2 ,3 k m
Dawniej ewangelicki, obecnie rzymsko-katolicki filialny pw. Chrystusa Króla. Powstał w 1729 r. Głównie jest to obiekt barokowy, częściowo przekształcony w stylu klasycystycznym i secesyjnym. Na szczególną uwagę zasługują: ołtarz główny z obrazem Chrystusa pędzla malarza Bosera, XVIII-wieczna chrzcielnica, empory i 28. głosowe organy. Ma miejsce tutaj istotne wydarzenie kulturalne - Letni Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej (koncerty we wszystkie niedziele sierpnia).
2 k
m
Kościelna Wieś 0,4 km
37,5 km
Droga nr 296 37,9 km
5 ,4 k m
36
Osiecznica 1,9 km
4
4,9 k m
42,9 km
7, 5 k m
3
4
Staw Zakonnik
Gospodarstwo A. Celewicz ► Malowniczo położone C
gospodarstwo we wsi Borowe. Na miejscu do dyspozycji gości jest sauna oraz basen z wieloma atrakcjami. Można wybrać się na wycieczkę na tutejszych rowerach lub quadzie po okolicy. Okoliczne lasy otulone ciszą są bogate w grzyby. Atrakcji kulinarnej dostarczą ryby złowione w stawie, a zjazd na linie zapewni niesamowite przeżycia najmłodszym.
K LI CZ KÓW
Łąki na Żurawiu
4
B OGUMIŁ ÓW
0
62 km
62,6 km
Kliczków 63,9 km
E Centrum Jeździeckie Zamek Kliczków ► Kompleks Zamek Kliczków to między innymi Centrum Konferencyjno-Wypoczynkowe oraz Centrum Jeździeckie. Ruch na świeżym powietrzu oraz możliwość obcowania ze wspaniałą przyrodą Borów Dolnośląskich zachęcają do korzystania z usług centrum jeździeckiego o każdej porze roku. Po konnej przejażdżce można zrelaksować się w urokliwym hotelu mieszczącym się w neorenesansowym pałacu, korzystając z bogatej oferty SPA, wykwintnej kuchni i wielu dodatkowych atrakcji dla gości.
64,3 km KONIEC ODCINKA:
Centrum Jeździeckie Zamek Kliczków E
KLICZKÓW 37
Kościół w Iłowej
TRASA
5
D OL I NĄ K W I S Y Kliczków – Małomice 40 km
Niebieski
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Odcinek „Doliną Kwisy” rozpoczyna się w miejscowości Kliczków, w której u stóp zamku położona jest stadnina. Podążamy na północ doliną Kwisy. Po drodze mijamy miejscowości Przejęsław i Ławszowa. Od tego miejsca szlak biegnie piaszczystymi i wygodnymi drogami. Podążając nadal w kierunku północnym mijamy Świętoszów, a za nim Łozy, gdzie odpocząć można w Gospodarstwie Państwa Kowalik. Stamtąd wyruszamy na Trzebów, gdzie przekraczamy rzekę. Skręcamy w lasy wiodące nas do Rudawicy i Pana Jarosława Ławrowskiego, u którego znajduje się punkt popasowy z zagrodą dla koni. Stamtąd jest już tylko kilka kilometrów do Małomic, gdzie szlak wchodzi na teren Wzgórz Dalkowskich. Turystom chętnym zwiedzić okolice polecamy wizytę w Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych w Żaganiu, czy Stadninę Koni TARA w Starym Żaganiu.
Stajnia nad Kwisą
39
T R ASA 5 |
DO L I N Ą K W I S Y
KLICZKÓW
M AŁ OM ICE
START:
KLICZKÓW
Stadnina Koni przy Zamku Kliczków ►
Jarosław Ławrowski ► Rudawica 85,
Andrzej Potaczek; Kliczków 8, 59-724 Osiecznica; tel.: 75 73 40 700; zamek@kliczkow.com.pl; www.kliczkow.com.pl
67-320 Małomice
KLICZKÓW
314
Ranczo TARA ► Stary Żagań, 68-100 Żagań;
2,2 km
0,9 km
2 ,2 k m
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
— — —
Stajnia nad Kwisą ► Adam Kowalik;
0,4
5 Centrum Jeździeckie Zamek Kliczków (opis str. 37)
Przejęsław
km
3,1 km
Łozy 14, 68-320 Małomice; tel.: 601 511 093; stajnianadkwisa@interia.pl
6
2,3 k m
tel.: 791 004 123 ranczotara@wp.pl
— —
Zamek Kliczków
3 ,5 k m
2,2 k m
5,4 km
3 k
Jeziory
m
2 k
Jelenie Rogi
m
Ławszowa
8,9 km 9,4 km
Kwis
a
Parking rowerowy 10,3 km 11 km
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
tel.: 75 734 07 000
Małomice ► Kościół barokowy z 1732 r. ► Zalew Świętoszów ► Poligon wojskowy
6,7 k m
Zamek Kliczków – park
Kliczków ► Zamek ► Kliczków 8, 59-724 Osiecznica;
14,7 km
40
41
T R ASA 5 |
DO L I N Ą K W I S Y
KLICZKÓW
M AŁ OM ICE
Kościół w Małomicach
5
5
Luboszów 15,6 km
16,3 km
Dobre nad Kwisą
Droga nr 18 16,4 km
30,7 km
31,4 km 17,6 km
Poligon w Świętoszowie
32 km
Miasteczko poligonowe ► Poligon wojskowy w Świętoszowie powstał w 1898 r.
0,2
i dynamicznie rozwijał się do końca I wojny światowej. W czasie II wojny światowej teren poligonu należał do jednych z największych na obszarze Niemiec. Obecnie Świętoszów jest siedzibą instytucji Wojska Polskiego, takich jak: 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. broni Stanisława Maczka, 43 Wojskowy Oddział Gospodarczy w Świętoszowie, Węzeł Łączności Świętoszów, Parafi a Wojskowa pw. św. Floriana.
6 k m
Stajnia Nad Kwisą ► W Stajni nad Kwisą można spotkać 13 koni ras takich jak: haflinger, konik polski, koń polski sp oraz kuce. Jazdy konne w terenie i w padoku prowadzone są przez wykwalifikowanego instruktora. Konie dopasowywane są indywidualnie do umiejętności jeźdźców. Tereny wokół Stajni są bardzo atrakcyjne i zapewniają niesamowite widoki - wzdłuż pastwiska ciągnie się rzeka Kwisa. Istnieje możliwość przenocowania koni na pastwisku, rozbicia namiotów dla jeźdźców. Latem organizowane są ogniska, a zimą kuligi.
km
Trzebów
32,2 km
1,7 k m
1
31,8 km
Cz er
2 Kościół w Małomicach ► Kościół barokowy z 1732 r., początkowo był świątynia ewangelicką. Po drugiej wojnie światowej uległ częściowemu zniszczeniu. W latach osiemdziesiątych XX w. przejęty został przez kościół polskokatolicki i odrestaurowany. Jest to barokowa budowla, z cegły, założona na rzucie ośmiokąta z pięcioboczną absydą i kolistą klatką schodową oraz z kopułą z latarnią.
nik
Rudawica
A
33,5 km 0,6
1,1
km
3 ,7 k m
Miasteczko poligonowe 1 Świętoszów
km
21,6 km
2,5 k m
Małomice
Łozy
37,2 km
24,1 km 37,6 km A
1 ,8 k m
Stajnia Nad Kwisą
3 Zalew Małomice ► Przy zalewie
Zalew Małomice
Stajnia nad Kwisą
39 km
KONIEC ODCINKA:
MAŁOMICE 25,9 km
Kościół z XIII w.
26,5 km
2
Zalew Małomice 3
znajduje się tu Ośrodek Sportów Wodnych. Zbiornik posiada status łowiska specjalnego. Opiekuje się nim koło PZW Małomice. Zarówno dogodne położenie, jak i bogactwo ryb ściągają w to miejsce wielu wędkarzy z całego regionu.
7, 9 k m
42
43
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
Dworek i Stadnina Koni Bogumiłów ► A. i M. Czajkowscy; Bogumiłów 41, 68-120 Żary; tel./fax: 68 362 19 79; stadnina_bogumilow@op.pl
25
—
Ośrodek Agroturystyczny „Jagoda” ► ul. Kuźniczyska 16a, Czerwona Woda, 59-940 Węgliniec; tel.: 75 778 01 89; osrodekjagoda@02.pl — 16
TRASA
6
OD C I N E K DR AG ONÓW PRUS K IC H Czerwona Woda – Bogumiłów 60 km
Zielony (Czerwona Woda – Trzy Sosny), pomarańczowy (Trzy Sosny – Bogumiłów)
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Odcinek „Dragonów Pruskich” („Wzdłuż Nysy”) zaczyna się na terenie działalności Partnerstwa Izerskiego, natomiast na teren Borów wchodzi w Czerwonej Wodzie, przy Gospodarstwie „Jagoda”. Obieramy kierunek północny, jadąc lasami mijamy Zielonkę, następnie Stojanówek oraz Stojanów. Szlak biegnie w kierunku północnym, wzdłuż Nysy Łużyckiej. Teren tutaj jest ubogi w jakiekolwiek gospodarstwa czy stajnie, jednakże jest wiele łąk po drodze, gdzie można zrobić popas. Mijamy Bielawę Dolną, za którą rozciągają się już tylko hektary lasów. Jadąc nadal na północ mijamy wieś Toporów, a stamtąd mamy już tylko kilka kilometrów do charakterystycznych Trzech Sosen, gdzie nasz odcinek łączy się z kolejnym – biegnącym do samego Bogumiłowa.
45
T R ASA 6 |
ODCI N E K D R A GON Ó W P RU S K I C H
CZE RWONA WODA
B OG U M IŁ ÓW
START:
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y Dworek i stadnina koni Bogumiłów ► A. i M. Czajkowscy; Bogumiłów 41, 68-200 Żary; tel./fax: 68 362 19 79; stadnina_bogumilow@op.pl
2 k
1
m
1
60
—
Ośrodek Agroturystyczny „Jagoda” ► ul. Kuź-
Czer
niczyska 16a, Czerwona Woda, 59-940 Węgliniec; tel.: 75 778 01 89; osrodekjagoda@02.pl
na M
ała
3,9 km
4
—
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP ►
Wybudowany został w 1784 r. na miejscu starszej świątyni, o której wzmianka znajduje się w źródłach historycznych już z 1481 r. Świątynia jest w stylu barokowym - kamienno-ceglana, jednonawowa, z wieżą. Na początku XX w. została wtórne przebudowana. W murze dookoła cmentarza przykościelnego znajdują się nagrobki ewangelickie, które datowane są na XVIII – XIX w.
2,6 km 3
6
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP 1
2,2 km
2
Jagoda (opis str. 53)
CZERWONA WODA
0
4,3 km
5
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
6
Czerwona Woda ► Kościół pw. Wniebowzięcia NMP Stojanów ► Relikty dawnego górnictwa węgla brunatnego Toporów ► Prędocice – nieistniejąca dziś wieś
7
16
7,2 k m
5,7 km
Zielonka
8
7,2 km
Kościół w Czerwonej Wodzie
9 Rygle II
10 11
13
9,7 k m
12
14 15
2
16
Stojanów 0,9 km
17
Droga nr 351 16,9 km
Szklenice
18
17,8 km 2 k
19
20
46 Ośrodek Jagoda
Reklikty dawnego górnictwa węgla brunatnego 2
Relikty dawnego górnictwa ►
W okolicach Stojanowa spotkać można relikty dawnego górnictwa węgla brunatnego. W miejscu tym funkcjonowała kolejka wąskotorowa, której używano do przewożenia węgla brunatnego z kopalni Rygle I i Rygle II do elektrowni Kaławsk pod Zielonką.
m
Bielawa Dolna
47
T R ASA 6 |
ODCI N E K D R A GON Ó W P RU S K I C H
CZE RWONA WODA
B OG U M IŁ ÓW
42
6
21
43
22
44
6
Droga nr 350 43,4 km
44,2 km
9,2 k m
23 45 24 46 47
Prędocice 3 3
Toporów
48
27 km
Toporów – wieś Prędocice ►
27
Dworek Bogumiłów – stajnia
49
3 ,6 k m
Prędocice czyli nieistniejąca dziś wieś, która została kompletnie zniszczona w 1945 roku wskutek działań wojennych. Nazwa „Toporów” to kryptonim wojenny miejsca walk żołnierzy polskich nad Nysą Łużycką. Obecnie jest to miejsce spotkań kombatantów II Armii Wojska Polskiego. Znajduje się tutaj pomnik poległych żołnierzy 37 pułku piechoty 7 dywizji piechoty w walkach na Łużycach w kwietniu 1945 r.
26
16 ,2 k m
25
28 A
50 29 51 51,8 km 30
Pomnik w Toporowie
52
Trzy Sosny
Droga nr 24 52,4 km
30,6 km
2,1 k m
31
53 54
32
Sobolice
55
32,7 km
Dworek Bogumiłów ►
Gospodarstwo położone jest w malowniczej wsi Bogumiłów, gdzie każdy znajdzie upragniony spokój w cieniu drzew. Miejsce obfituje w atrakcje dla aktywnych - jazdę konną, spacery po lesie oraz wędkowanie w bogato zarybionych stawach. Istnieje możliwość skorzystania z tutejszej restauracji, która słynie w okolicy z pysznych potraw z dziczyzny oraz domowych ruskich pierogów. Dworek posiada dodatkowe atrakcje jak zagroda dla małych zwierząt gospodarskich, hodowlę danieli, eksponaty myśliwskie i oranżerię.
Dobrochów 55,6 km
33
4,4
56
km
Straszów
35
57
36
58
3 k m
4,5 k m
34
Dworek Bogumiłów
Sanice
37
38
48
i e rc
z ynk
61 62
7,1 k m
2,2 k m
Św
km
2 k
m
Mielno Piotrów Dworek Bogumiłów – stajnia
39
Duży Dąb 39,8 km
1,4
60
Dobrzyń
39,4 km
58,6 km
59
37,2 km
62,7 km KONIEC ODCINKA: 40
BOGUMIŁÓW
Dworek Bogumiłów A
a 41
49
TRASA
7
OD C I N E K PUS ZC Z Y ZG OR Z E L E C K I E J Czerwona Woda – Sobolice 40 km
Czerwony
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Odcinek „Puszczy Zgorzeleckiej” rozpoczyna się w Czerwonej Wodzie przy gospodarstwie „Jagoda”, skąd wyruszamy w kierunku północnym, mijając miasto Węgliniec. Dojeżdżamy do miejscowości o nazwie Stary Węgliniec, gdzie znajduje się Gospodarstwo u Państwa Zawrotniak – grill pod wiatą, możliwość popasu. Jadąc nadal w kierunku północnym dojeżdżamy do wioski Piaseczna, gdzie odpocząć można w Zajeździe Milówka u Państwa Bodziannych. Po minięciu miejscowości Jagodzin, trasa biegnie miękkimi drogami, przez las, aż do miejscowości Ruszów, skąd blisko do Kościelnej Wsi z gospodarstwem „U Jasinka”. W tym miejscu trasa styka się z odcinkiem „W sercu Borów Dolnośląskich”. Następnie podążamy w kierunku zachodnim. Jadąc kilkanaście kilometrów przez Puszczę Zgorzelecką mijamy po drodze tylko jedną miejscowość – Polanę. Ten odcinek szlaku kończy się w okolicach Sobolic, gdzie rozpoczyna się odrębny jego fragment biegnący już w stronę Bogumiłowa.
Zajazd Milówka
51
T R ASA 7 |
ODCI N E K P U S ZC Z Y ZGO R Z E L EC KI EJ
CZE RWONA WODA
S OB OLICE
START:
Ośrodek Agroturystyczny „Jagoda” ► ul. Kuźniczyska 16a, Czerwona Woda, 59-940 Węgliniec; tel.: 75 778 01 89; osrodekjagoda@02.pl
—
Gospodarstwo Agroturystyczne „U Jasinka” ► Kościelna Wieś 28, 59-950 Ruszów;
2 k
m
8
Zajazd Milówka ► Piaseczna 34,
Agnieszka Zawrotniak ► Stary Węgliniec,
59-940 Węgliniec; tel.: 75 771 42 73; info@zajazdmilowka.pl
ul. Konopnickiej 24a, 59-940 Węgliniec; krzysiekzawrotniak@wp.pl
A Ośrodek „Jagoda” ► Ośrodek znajduje się na skraju Borów Dolnośląskich. Położony jest z dala od głównych dróg, dzięki czemu stanowi idealne miejsce dla każdego, kto poszukuje ciszy i kontaktu z naturą. Okolice gospodarstwa są bardzo malownicze. Z leśnych ścieżek i polnych dróg mogą korzystać zarówno piesi jak i rowerzyści. Krąży legenda, że starą, dębową aleją, która biegnie przez ok. 2 km, przejeżdżał kiedyś sam Napoleon. W okresie jesiennym okoliczne lasy obfitują w grzyby – nieprzypadkowo w pobliskim Węglińcu organizowana jest coroczna impreza „Święto Grzybów”.
2,2 km 2,6 km
Czer
—
30
na M
3,9 km
— —
1,6
A
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP (opis str. 47)
tel.: 75 771 41 40; surnata@wp.pl
16
7
Jagoda
CZERWONA WODA
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
ała
km
Węgliniec
4,3 km
Muzeum Kresów Wschodnich (opis str. 59)
6 ,5 k m
Gospodarstwo „U Jasinka”
Staw Tartaczny 6,5 km 0,7
km
Stary Węgliniec
A. Zawrotniak (opis str. 59)
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
6 ,8 k m
Ośrodek Jagoda
Czerwona Woda ► Kościół pw. Wniebowzięcia NMP Piaseczna ► Torfowisko „Wrzosiec koło Piasecznej” Ruszów ► Pozostałości po kościele ewangelickim
1 Rezerwat „Wrzosiec koło Piasecznej” ► Re-
zerwat torfowiskowy o powierzchni 52,7 ha w zachodniej części Borów Dolnośląskich. Utworzony w celu ochrony ginącej rośliny atlantyckiej – wrzośca bagiennego.
Węgliniec
► Muzeum Kresów Wschodnich ► ul. Wolności 1, 59-240 Węgliniec; tel.: 75 771 21 30, 606 805 178
13,3 km
Cze 1,7
52
Rezerwat „Wrzosiec koło Piasecznej”
r na
km
Ma
ła
Rezerwat „Wrzosiec koło Piasecznej” 1
53
T R ASA 7 |
ODCI N E K P U S ZC Z Y ZGO R Z E L EC KI EJ
CZE RWONA WODA
S OB OLICE
Gospodarstwo „U Jasinka”
7
1 ,5 k m
7
Droga nr 296 14,8 km
Piaseczno 15,2 km
Zajazd Milówka
1 k
m
Droga nr 350 27,8 km
B
28,1 km
16,3 km
8,9 k m
Zajazd Milówka
Gospodarstwo „U Jasinka”
6 ,1 k m
Polana 35 km
B Zajazd Milówka ► Szczególna, domowa atmosfera oraz miła obsługa Zajazdu Milówka zapewniają wypoczynek i odprężenie. Cisza i wyjątkowy spokój okolicy gwarantuje, że nawet krótka wizyta w zajeździe każdemu poprawi samopoczucie. Do dyspozycji gości są dogodnie wyposażone pokoje, oraz ogrodzony parking na terenie obiektu.
Ruiny kościoła 2
Ruszów
21,3 km
C Gospodarstwo „U Jasinka” ► Położone jest w centrum Borów Dolnośląskich, w uroczym zakątku, na skraju lasu. Oferuje szereg atrakcji dla przyjezdnych: nauka jazdy konnej, wyjazdy w teren, spacery, wycieczki, rajdy kilkudniowe, ogniska, kuligi, obozy jeździeckie dla początkujących i zaawansowanych. Po aktywnym spędzaniu czasu można odpocząć przy niewielkim stawie kąpielowym, a wieczór spędzić przy grillu. W razie niepogody w obiekcie znajduje się przytulna świetlica z kominkiem.
2,8 k m
2 Kościół w Ruszowie ► W Ruszowie znajdują się pozostałości po kościele ewangelickim. Obecnie trwają prace nad odbudową świątyni, po której ostały się jedynie mury i sklepienia sieciowe oraz wieża. Kościół pochodzi z początku XVI w., był przebudowywany kilka razy. W 1945 r. został zniszczony. Odbudowany budynek będzie służyć jako kaplica cmentarna oraz jako siedziba Instytutu Pamięci Poległych w czasie II Wojny Światowej.
8,7 k m
Droga nr 350 20,9 km
... ...
Droga nr 296 23,7 km
Kościelna Wieś
Skrzyżowanie ze szlakiem „Doliną Kwisy” 42,1 km
43,7 km KONIEC ODCINKA:
24,1 km
SOBOLICE 2 k m
25,6 km 25,7 km
„U Jasinka”
Gospodarstwo „U Jasinka”
C
26,1 km
54
Kościół w Ruszowie
55
TRASA
8
PR Z E Z S TAW Y PA ROWS K I E Czerwona Woda – Kliczków 40 km
Niebieski (Czerwona Woda – Bronowiec), pomarańczowy (Bronowiec – Kliczków)
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Podobnie jak odcinek „Puszczy Zgorzeleckiej” ma swój początek przy Gospodarstwie „Jagoda” w Czerwonej Wodzie. Początkowo poruszamy się w kierunku północnym. Omijamy Węgliniec i dojeżdżamy do miejscowości Stary Węgliniec, gdzie u Państwa Zawrotniak znajdziemy miejsce na popas z wiatą i grillem. Stamtąd kierujemy się na północny wschód. Nasza trasa przebiega przez tereny Obszaru Natura 2000, gdzie możemy podziwiać lasy i kilkanaście stawów. Podążając szlakiem dojeżdżamy do malutkiej wsi Ołobok. Szlak prowadzi dalej do gospodarstwa Agro-Relax Pani Ali Wyszyńskiej. Tutaj również nasza trasa łączy się z odcinkiem „W sercu Borów Dolnośląskich”, który prowadzi do Kliczkowa.
Miejsce postojowe A. Zawrotniak
57
T R ASA 8 |
PRZE Z S TAW Y PA ROW S K I E
CZE RWONA WODA
K LICZ KÓW
START:
Ośrodek Agroturystyczny „Jagoda” ► ul. Kuź-
Agnieszka Zawrotniak ► Stary Węgliniec,
niczyska 16a, Czerwona Woda, 59-940 Węgliniec; tel.: 75 778 01 89; osrodekjagoda@02.pl
ul. Konopnickiej 24a, 59-940 Węgliniec; krzysiekzawrotniak@wp.pl
—
— 16
Stadnina Koni przy Zamku Kliczków ► Andrzej Potaczek; Kliczków 8, 59-724 Osiecznica; tel.: 75 73 40 700; zamek@kliczkow.com.pl; www.kliczkow.com.pl
314
9
m
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP (opis str. 47)
— —
2,2 km
Gospodarstwo Agroturystyczne „Agro-Relax” ► Bronowiec 19, 59-724 Osiecznica; tel.: 75 731 27 45; a-wyszynska@o2.pl
2,6 km
Czer
2 k
8
Jagoda
CZERWONA WODA
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
11
—
na M
ała
Muzeum Kresów Wschodnich
3,3 km 1,6
km
Muzeum Kresów Wschodnich 1
Węgliniec
3,9 km
6 ,5 k m
4,3 km
1 Muzeum Kresów Wschodnich ► Muzeum w Węglińcu umiejscowione jest w dwóch wagonach kolejowych, w centrum miasteczka. Można w nim obejrzeć eksponaty, które były używane przez przesiedleńców - Polaków z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Najbardziej drogocennym przedmiotem jest 1,5-metrowa, metalowa figura Matki Boskiej Niepokalanej, pochodząca z kościoła w Buczaczy.
Staw Tartaczny 0,3 km
6,5 km
Stary Węgliniec 6,8 km Droga nr 196 7 km
A. Zawrotniak A
Miejsce postojowe A. Zawrotniak
Miejsce postojowe A. Zawrotniak
1,8 km
7,8 km
8,6 km
Czerwona Woda ► Kościół pw. Wniebowzięcia NMP Węgliniec ► Muzeum Kresów Wschodnich ► ul. Wolności 1, 59-240 Węgliniec;
4,8 k m
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
tel.: 75 771 21 30, 606 805 178
Możliwa przeprawa przez dwa strumienie 12–12,1 km
Rezerwat „Wrzosiec koło Piasecznej” (opis str. 53) 58
2 km
13,4 km
A Agnieszka Zawrotniak ► Miejsce postojowe u państwa Zawrotniak oferuje możliwość popasu koni. Strudzeni jeźdźcy mogą odpocząć podczas podróży przy grillu lub ognisku.
59
T R ASA 8 |
PRZE Z S TAW Y PA ROW S K I E
CZE RWONA WODA
2 Rezerwat „Święte Jezioro” ► Rezerwat przyrody o powierzchni 19,15 ha, w województwie lubuskim, w powiecie nowosolskim, w gminie Kolsko. Jezioro pochodzenia polodowcowego z okresu zlodowacenia bałtyckiego, leży na rozległym polu sandrowym utworzonym z piasków średnich i grubych.
Staw Dębowy 15,4 km
Zamek Kliczków
8
K LICZ KÓW
8
32,1 km | Uwaga na dół
6 ,1 k m
Droga nr 350 32,2 km
10,6 k m
Gospodarstwo Agro-Relax
21,5 km
2 k m
Obołok
23,5 km Droga nr 350 37,2 km Zamek Kliczków
Gospodarstwo Agro-Relax
Osiecznica Gospodarstwo Agro-Relax ►
Parowa
1,7
38,2 km
km
Długokąty Droga nr 350 27 km
Rezerwat Święte Jezioro
38,7 km
1,8 k m
Położone w malowniczej wsi Bronowiec. Oferuje przytulnie przygotowane pokoje oraz możliwość skosztowania i zakupienia domowych specjałów. Konie znajdą tu bezpieczną zagrodę.
3, 8 k m
B
39,2 km
KLICZKÓW 40 km
KONIEC ODCINKA:
Centrum Jeździeckie Zamek Kliczków (opis str. 37)
KLICZKÓW Agro-Relax Bronowiec B
Rezerwat „Święte Jezioro” 2
27,6 km 1,7
km
60
61 Zamek Kliczków – Majówka
WZGÓRZA DALKOWSKIE Mezoregion Wzgórz Dalkowskich położony jest na terenie południowo-zachodniej Polski. W większości pokrywa się z obszarem, na którym działa Lokalna Grupa Działania Fundacja „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich”. Gaworzyce
Jest to sześć gmin w województwie dolnośląskim (Gaworzyce, Grębocice, Jerzmanowa, Polkowice, Radwanice, Żukowice) oraz sześć gmin w województwie lubuskim (Brzeźnica, Bytom Odrzański, Kożuchów, Niegosławice, Nowe Miasteczko, Szprotawa).
Pliszka
metryce (kościoły, kaplice, krzyże pokutne). W wielu miastach można zobaczyć dobrze zachowany, dawny układ przestrzenny (rynki z ratuszami). Nie brakuje zabytkowych obiektów kultury dworskiej (pałace, zamki).
Wzgórza rozciągają się na długości ok 90 km ze wschodu na zachód, pasmem o szerokości od 10 do 15 km. Wysokości bezwzględne osiągają 220–230 m n.p.m. w części dolnośląskiej i 196 m n.p.m. w części lubuskiej. Jest to obszar posiadający wysokie walory przyrodnicze m.in. rezerwaty przyrody: „Buczyna Jakubowska”, „Uroczysko Obiszów”, „Annabrzeskie Wąwozy”, „Dalkowskie Jary” oraz „ Dąbrowa Brzeźnicka”, a także Obszar Chronionego Krajobrazu „Wzgórza Dalkowskie”, Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Grodowiec”. Rozmaitość pejzaży wzbogacają zabytki z wszystkich nieomal epok minionego tysiąclecia. Najczęściej występują zabytki sakralne, nierzadko o średniowiecznej Winnica w Jakubowie
62
Obszar Chronionego Krajobrazu „Wzgórza Dalkowskie” - jest to teren w obrębie Wzgórz Dalkowskich o powierzchni 26,3 km². Został utworzony ze względu na piękno tutejszego regionu, a także walory przyrodnicze i architektoniczne. Jest to jeden z najbardziej interesujących fragmentów ciągu wzniesień. Charakteryzuje się bogatą rzeźbą terenu - licznymi pagórkami i grzbietami podzielonymi dolinkami. OchroPałac w Dalkowie nie podlega krajobraz leśno-polny, układający się w wielobarwną mozaikę. Na tym terenie przewagę stanowią lasy – głównie drzewostany sosnowe z domieszką drzew liściastych. Przebieg szlaku konnego na terenie Wzgórz Dalkowskich: ► Odcinek Wzgórz Dalkowskich trasa: Sobin - Małomice kolor szlaku: pomarańczowy (Sobin – Gostyń), niebieski (Gostyń – Mierzów), pomarańczowy (Mierzów – Małomice) długość odcinka: 150 km
63
TRASA
9
OD C I N E K W ZG ÓR Z DA L KOWS K IC H Część wschodnia 75 km
Pomarańczowy (Sobin – Gostyń), niebieski (Gostyń – Mierzów), pomarańczowy (Mierzów – Małomice)
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Szlak konny po Wzgórzach Dalkowskich rozpoczyna się we wsi Sobin. Wiedzie drogami bitymi i szutrowymi. Kilka kilometrów na południe od Polkowic trasa przechodzi przez tory kolejowe, a następnie przez drogę krajową nr 3. Dalej wiedzie w kierunku zbiornika „Żelazny Most”. Na tym odcinku mijamy dwie wsie Dąbrowę i Tarnówek. Pierwsze miejsce odpoczynku znajduje się w Trzebczu. Dotrzemy tam mijając zbiornik od strony wschodniej, kierując się na Komorniki. Gościny udzieli właściciel Stadniny Koni w Trzebczu – Pan Krzysztof Kazimirowicz. Podróż można kontynuować zbaczając do Polkowic, aby zobaczyć gotycki kościół pw. św. Michała Archanioła oraz dwa ratusze miejskie. Z Polkowic kierujemy się w kierunku Rezerwatu przyrody „Uroczysko Obiszów”, aby przez Guzice, Moskrzyn i Golowice dotrzeć do Jakubowa. Po drodze warto zobaczyć Zespół Pałacowo-Parkowy w Bądzowie oraz pałac w Jerzmanowej. Trakt biegnie przez las do stadniny – Siedziby Stowarzyszenia Koń i Człowiek. Będąc w Jakubowie nie można nie zwiedzić Sanktuarium i kościoła św. Jakuba St. Apostoła w Jakubowie oraz cudownego źródełka. Nie lada gratką jest możliwość zwiedzenia winnicy Pana Michała Pajdosza. Z wierzchowcem można się zatrzymać w punkcie popasowym u Pana Pawła Chrobaka. Odpocząwszy, za cel obieramy pobliskie Wierzchowice. Kontynuujemy podróż szlakiem pomarańczowym w kierunku Śremu i Gostynia. Należy zwrócić uwagę na to, że szlak w miejscowości Gostyń zmienia kolor na niebieski i prowadzi do Wilczyc, by wrócić do koloru pomarańczowego w Mierzowie. Ten odcinek szlaku wiedzie przez rezerwat „Dalkowskie Jary” z wartym zobaczenia starodrzewem. Omija Górę św. Anny oraz urokliwy zespół pałacowo-parkowy w Dalkowie. Pamiętając o powrocie szlaku do pierwotnego koloru (pomarań65
T R ASA 9 |
ODCI N E K W ZGÓ R Z DA L KOW S K I CH
SOB IN
RE J ÓW
START:
1,5
3 k
Stadnina Koni Trzebcz ► Krzysztof
Siedziba Stowarzyszenia Koń i Człowiek ►
Kazimirowicz; 59-100 Polkowice, Trzebcz 49; tel.: 604 902 624, 787 540 916; powozy.retro@onet.eu
Paweł Chrobak; 59-160 Radwanice, Jakubów 23b; tel.: 691 531 910; pawelrobal@wp.pl
4
Stajnia Libra ► Krzysztof Staszak;
59-160 Radwanice, Sieroszowice 1; tel.: 603 606 122; stadnina.dwor.nad.skloba@tlen.pl
59-160 Radwanice, Jakubów 26a; tel.: 668 858 034; k_staszak@op.pl
—
20
Kościół pw. św. Michała Archanioła w Sobinie
o istnieniu drewnianego kościółka pochodzą z 1376 r. Nękany licznymi pożarami, kościół obecny kształt otrzymał na przełomie XVII/XVIII w. Jest to budynek murowany, w stylu gotyckim, z tryptykiem – jak wieść niesie – wyrzeźbionym przez ucznia Wita Stwosza. Ołtarz główny i ambona są barokowe.
Dwór nad Skłobą ► Hipolit Jackiewicz;
Nowa Wieś Lubańska 1 Kościół pw. św. Michała Archanioła ► Pierwsze informacje
50
Kościół św. Michała Archanioła 1
Nowinki
m
7,9 k m
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y
50
km
9
Ośrodek Sportów Konnych i Hipoterapii
SOBIN
czowego) kierujemy się na Miłaków. Poprzez Annabrzeskie Wąwozy dojeżdżamy do Rejowa. Punkt popasowy dla koni oraz miejsce odpoczynku jeźdźców znajduje się w gospodarstwie agroturystycznym „Piaskowy Młyn” u Alicji i Romana Chudy.
5 km
— —
2 Zbiornik „Żelazny Most” ► W zbiorniku gromadzone są odpady procesu wzbogacania rudy miedzi z kopalni KGHM Polska Miedź SA (tzw. odpady pofl otacyjne). Jest to największy zbiornik tego typu w Europie. Budowa obiektu rozpoczęła się w 1974 r., natomiast eksploatacja od 1977 r. Powierzchnia całkowita wynosi 1394 ha.
Uwaga! Niebezpieczne przejście przez drogę
Droga nr 3 7,2 km
Biedrzychowa 7,9 km
Bądzów ► Zespół pałacowo-parkowy ► Jan Witkowski; Bądzów 30, gmina Jerzmanowa; tel.: 693 564 294, 603 089 777; biuro@badzow.pl, www.badzow.pl
Grodowiec ► Sanktuarium Matki Bożej Grodowieckiej ► Kościół pw. św. Jana Chrzciciela; Grodowiec 24, 67-220 Grębocice; tel.: 76 831 51 64; www.grodowiec.pl
Obiszów ► Rezerwat przyrody „Uroczysko Obiszów”
tel.: 792 207 240, 506 034 364
m
Pieszkowice
Droga nr 331 11,6 km
3 Sanktuarium Matki Boskiej w Grodowcu ► Miejsce pielgrzymkowe, powstałe pod koniec XII w., znane było z cudownego, słynącego z łask obrazu Matki Bożej z Dzieciątkiem na rękach. W 1591 r. wskutek uderzenia pioruna spłonął drewniany kościół, z pożaru ocalał tylko cudowny obraz. Podczas wojny 30-letniej obraz niestety zaginął, a kościół został spustoszony. Obraz zastąpiła cudowna figurka Matki Bożej w postawie modlitewnej. Kościół odrestaurowano. Cudowna rzeźba ma wysokość około jednego metra i jest wykonana w stylu gotyckim.
Jakubów ► Winnica ► Michał Pajdosz; tel.: 725 387 463, pajdosz@winnicajakubow.pl, www.winnicajakubow.pl
► Sanktuarium i parafia św. Jakuba Starszego Apostoła ► Kustosz Ksiądz kan. Stanisław Czerwiński; Jakubów 34, 59-160 Radwanice; tel.: 76 831 22 70, 509 847 508; stanislaw-jakub@wp.pl, www.jakubjakubow.glogow.org
► Rezerwat przyrody „Buczyna Jakubowska” Dalków ► Zespół pałacowo-parkowy ► tel.: 695 733 062
► Rezerwat przyrody „Dalkowskie Jary” Góra św. Anny ► Rezerwat przyrody „Annabrzeskie Wąwozy” i Góra św. Anny
Dąbrowa
13,5 km
1 ,8 k m
59-100 Polkowice; tel.: 76 847 41 07; sekretariat@ug.polkowice.pl, www.polkowice.pl
Jerzmanowa
► Pałac ► ul. Obiszowska 4, Jerzmanowa;
Droga nr 331 14,9 km
Tarnówek
0,8 km
Sobin ► Kościół św. Michała Archanioła Żelazny Most ► Zbiornik „Żelazny Most” Polkowice ► Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła Ratusz ► Urząd Gminy Polkowice; Rynek 1,
1 k
Zbiornik „Żelazny Most”
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y
5 ,6 k m
Stadnina Trzebcz
15,3 km 4 k
m
Zbiornik „Żelazny Most” 2
Grodowiec Sanktuarium Matki Boskiej 3
16 km
66
67 Sanktuarium w Grodowcu
żony w centrum Sieroszowic, przy pałacu z XIII w. Charakteryzuje się dworsko-pałacową zabudową z zabytkowym parkiem. Zajmuje się hodowlą koników polskich, hucułów oraz ślązaków. Organizowane są tu jazdy konne w siodle i przejażdżki bryczkami, rajdy konne jedno- i kilkudniowe, ogniska i kuligi. Można zatrzymać się tu zarówno na wypoczynek weekendowy jak i na wakacje w siodle z nauka jazdy konnej. Prowadzone są konne warsztaty zajęciowe.
5 k m
A Stadnina Koni Trzebcz ► Stadnina koni z rozwijającym się zapleczem agroturystycznym. Zjeżdżają tu amatorzy jeździectwa z całej okolicy. Nietypową atrakcji są zaprzęgi – bryczka i kareta z XIX w.
Dwór nad Skłobą ► Poło-
k 1,5
RE J ÓW
Pałac
Droga nr 329 38,2 km
8
Komorniki 19,9 km
2 k
Żuków
m
Gaiki
3 , 5 k m
39,6 km
Trzebcz
23,4 km
Ratusz
m
0,6 k m
5 k
Maciejowiec
24 km
4
1 k
Polkowice
Dwór nad Skłobą
Saknktuarium św. Jakuba
m
Saktuarium św. Jakuba St. Apostoła 9
Sieroszowice
km
2,5 k m
Kościół św. Michała Archanioła 5 13
Jakubów
Stajnia Libra
43,5 km
2 k
Droga nr 12 45,9 km
Ratusz w Polkowicach ► 1 ,6 k m
Składa się ze Starego Ratusza wybudowanego w 1775 r. w stylu barokowym i Nowego w stylu neorenesansowym, powstałego w połowie XIX w. Czas powstania wieży ocenia się na XV w. Warto wiedzieć, że gmina Polkowice w 2012 r. była trzecia w rankingu najbogatszych gmin.
8 k
m
3,9 k m
Głogów 46,7 km
2 k
Droga nr 298 47,5 km
1,5
km
Bądzów 34,6 km
m
1 ,7 k m
3 k
Zespół pałacowo-parkowy 7
i miłośników koni wszystkich ras. Przedstawia bogatą ofertę dla firm i osób prywatnych: począwszy od przejażdżek bryczką, nauki jazdy konnej, rajdów konnych, przez hipoterapię, aż po biesiady kowbojskie i wiele innych atrakcji. Obiekt dysponuje czterema końmi, miejscem na ognisko, wiatą i polem namiotowym.
Wierzchowice
6
32 km
2, 6 k m
Neobarokowy, urodziwy pałac wzniesiony około 1900 r. dla rodziny von Rischke. Przetrwał II wojnę światową – na szczęście bez szwanku. W czasach późniejszych był ośrodkiem PGR-u. Obecnym właścicielem pałacu jest pan Jan Witkowski. Urządzane są tu różnorakie imprezy, od profesjonalnych konferencji po wystawne, huczne wesela.
Uroczysko „Obiszów”
Nielubia
Korytów
49,2 km
68
Stajnia Libra ►
D Stowarzyszenie Koń i Człowiek ► Zrzesza hodowców
Kłobuczyn
1 ,7 k m
7 Zespół pałacowo-parkowy w Bądzowie ►
m
C
Stajnia rekreacyjna położona w sąsiedztwie rezerwatu przyrody Buczyna Jakubowska. Posiada cztery własne konie. Oferuje jazdy konne, przejazdzki bryczką, a w zimie kuligi.
Rezerwat „Buczyna Jakubowska” 10
Drożów
km ,8
Dankowice
28,1 km
4
Winnica
0
Moskorzyn
5
o drewnianym kościele pw. św. Michała Archanioła pochodzą z 1366 r. Na jego miejscu w XV w. wybudowano ceglaną, późnogotycką świątynię. Zniszczona w czasie wojny 30-letniej, była kilka razy przebudowywana pod koniec XVII w. Kościół ten jest jednonawowy, nawa główna i prezbiterium są ozdobione malowidłami świętych na drewnianym stropie z kasetonami. Malowidła te datowane są na 1683 r. Generalny remont przeprowadzono w XX w.
m
1,6 k m
26,5 km
2,4 k m
Guzice
Kościół parafi alny pw. św. Michała Archanioła ► Najwcześniejsze wiadomości
C
Siedziba Stowarzyszenia Koń i Człowiek D
Dwór nad Skłobą B
Kaźmierzów
9
9 Sanktuarium św. Jakuba St. Apostoła ► Pierwsze w Polsce sanktuarium św. Jakuba Starszego. Wiadomości o istnieniu kościoła i parafii w Jakubowie sięgają już 991 r. Od XII i XIII w. zaczęli tu przybywać pątnicy, także z innych krajów, takich jak Czechy czy Francja. Sanktuarium było dwukrotnie przebudowane, w XIV i w XVI w. Protestanci przejęli kościół w 1571 r. w czasie reformacji. Podczas wojny 30-letniej kościół został zdewastowany przez wojska szwedzkie. Parafi a może się poszczycić posiadaniem wielu bezcennych relikwii: św. Jakuba, św. Stanisława Biskupa Męczennika, św. Faustyny Kowalskiej, św. arcybiskupa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, bł. Jana Pawła II, bł. księdza Jerzego Popiełuszki.
Stadnina Trzebcz
Stadnina Koni Trzebcz A
Pałac w Bądzowie
8 Pałac w Jerzmanowej ► Zespół dworski zaczął istnieć tu już w II połowie XVI w. Renesansowy dwór wzniesiono z inicjatywy rodziny von Lossów. W latach 1730–46 przebudowano go w stylu barokowym. W 1746 r. budynek przeszedł do rąk Barona Henryka Sack, dzięki któremu pałac zawdzięcza bogate wyposażenie. W XIX w. dokonano kolejnej rozbudowy, wskutek czego pałac zyskał charakter neoklasycystyczny.
Jerzmanowa
m
3 ,9 k m
B
SOB IN
3 ,9 k m
9
ODCI N E K W ZGÓ R Z DA L KOW S K I CH
Saknktuarium św. Jakuba
T R ASA 9 |
Stajnia Libra
Stowarzyszenie „Koń i Człowiek” 6
Rezerwat „Uroczysko Obiszów” ► W rezerwacie
występują dorodne i liczne dęby szypułkowe i graby, których wiek przekracza 150 lat. Liczne są źródliska, nieskazitelnie czyste, wykorzystywane jako ujęcia wody pitnej. Powierzchnia rezerwatu wynosi 6,28 ha. 10 Rezerwat „Buczyna Jakubowska” ► Rezerwat leśny o powierzchni 19,54 ha, utworzony dla ochrony naturalnych zbiorowisk roślinnych oraz rzadkich gatunków roślin chronionych. Jednym z nich jest bluszcz pospolity, objęty całkowitą ochroną. Na terenie rezerwatu znajduje się wiele kryształowo czystych źródlisk. Jedno z nich to Źródło św. Jakuba. Istnieje legenda głosząca, że jego wody mają uzdrawiającą moc.
69 Winnica w Jakubowie
T R ASA 9 |
ODCI N E K W ZGÓ R Z DA L KOW S K I CH
SOB IN
RE J ÓW
11 Zespół pałacowo-parkowy w Dalkowie ► Z XVIII–XIX w.
9
Pałac i otaczający go park obecnie należą do prywatnego inwestora, Józefa Płochy. Pałac pochodzi z 1596 r., wzniesiony został przez niemiecką rodzinę von Glaubitz. Miejsce jest malownicze, pałac otacza wielki park o powierzchni prawie 5 ha. Znajduje się tam firma „Dendrofarma”, która oferuje rozmaite wycieczki z przewodnikiem, organizuje imprezy, zajęcia edukacyjne dla szkół, jazdę konną, wycieczki rowerowe, ogniska. Dostępne jest także pole namiotowe. Firma zajmuje się jednak przede wszystkim profesjonalnym i kompetentnym urządzaniem ogrodów i terenów zielonych.
Małaszowice
Śrem
67,6 km
50,9 km
1,5
m 1 k
Grabik
km
Popowo
2 k m
Gotycka budowla z XIV – XVII w. Został on przebudowany w XVIII w. W narożnikach wieży wmurowano pięć krzyży pokutnych.
Gostyń
52,9 km
Kurów Wielki
54 km 1,5
Dalków
Rezerwat „Dalkowskie Jary” ► Obecnie zajmuje
km
Dalkowskie Jary
km
1,9 k m
Zespół pałacowo-parkowy 11
2,5
1,1 k m
Pałac w Dalkowie
12
14 Kościół parafi alny pw. św. Hieronima ►
Droga nr 293 72,2 km m
55,9 km
powierzchnię 36,12 ha. Znajduje się tam aż 7 pomników przyrody, których wiek przekracza 200 lat. Na obszarze rezerwatu występują ciekawe, malownicze formy geomorfi czne: strome wzgórza z gęstą siecią wąwozów. Rezerwat chroni przede wszystkim fragmenty lasu świeżego z przewagą buka. Występują tutaj wyjątkowe i unikatowe zabytki kultury łużyckiej i wczesnośredniowiecznej w postaci dwóch grodzisk z fosami obronnymi.
Kościół św. Hieronima 14
57,7 km
Kościół ewangelicki 3 ,6 k m
Góra św. Anny 228 m n.p.m.
Port rzeczny
16
Port rzeczny w Bytomiu Odrzańskim ►
W 2012 r. otwarto port nad Odrą, w celu rozwoju turystycznego i rekreacyjnego. Bytom Odrzański otrzymał także promenadę spacerową, z oświetleniem i obiektami małej architektury.
15
16
74,7 km Koniec cz. I:
REJÓW 59,2 km 0,2
1,2 k m
Góra św. Anny Mierzów 60,4 km
1,4 k m
Bonów 61,8 km
Annabrzeskie Wąwozy 13
km
Piaskowy Młyn E
E Piaskowy Młyn ► Wiekowy dom z bogatą historią, otoczony przepięknymi lasami, zachwyca atmosferą, bliskością natury oraz tradycyjnym smakiem. Oferuje wygodne, w pełni wyposażone pokoje gościnne, salon w stylu myśliwskim z kominkiem oraz smaczną domową kuchnię opartą na naturalnych produktach pochodzących z własnego gospodarstwa. Przy obiekcie powstała wiata z grillem oraz zagroda dla koni.
Piaskowy Młyn
4, 4 k m
13 Rezerwat „Annabrzeskie Wąwozy” i Góra św. Anny ► O powierzchni 55,83 ha.
Cechuje się silnie rozwiniętą rzeźbą powierzchni – licznymi wąwozami i dużymi względnymi różnicami wysokości. Najwyższe wzniesienie osiąga 220 m n.p.m. Wiek miejscami występującego starodrzewiu ocenia się na 250–400 lat. Na górze usytuowana jest urokliwa kaplica pw. św. Anny z barokowym charakterem wnętrza.
Rezerwat „Annabrzeskie Wąwozy”
Uwaga! Niebezpieczne przejście przez drogę
Bytom Odrzański
Kościół ewangelicki z XVII w. ►
Wykorzystał mury protestanckiego gimnazjum Schönach, Został wybudowany w latach 1741–1746. Budynek jest murowany z cegły, we wnętrzu znajdują się drewniane empory, obok świątyni natomiast stoi neogotycka wieża. Obecnie obiekt jest nieużywany.
71,9 km
3 k
12
Piaskowy Młyn 15
7,1 k m
9
66,2 km
70 Kaplica pw. św. Anny
0,5
km
1 , 4 k m
Miłaków
71 Piaskowy Młyn
TRASA
10
OD C I N E K W ZG ÓR Z DA L KOWS K IC H Część zachodnia 75 km
Pomarańczowy
(Poziom trudności)
(Ewentualne utrudnienia)
Wyjeżdżając z Rejowa zbliżamy się do Gołaszyna. Za nami zostaje Nowe Miasteczko, gdzie na turystów czeka wiele zabytkowych obiektów. Wśród nich ratusz, kościół pw. św. Marii Magdaleny, kościół Opatrzności Bożej oraz centrum miasta z zachowanym zabytkowym układem architektonicznym rynku. W Gołaszynie warto zatrzymać się w Stajni Sportowo-Treningowej u Pana Jacka Kosowa oraz zwiedzić gotycki kościół pw. św. Marcina. Z Gołaszyna kierujemy się na Nieciecz, Dziadoszyce, Solniki. W okolicy Niecieczy można zobaczyć pozostałości po dawniej kopalni węgla brunatnego. Kolejny punkt popasowy znajduje się w Folwarku Bulin. Aby tam dotrzeć należy minąć Kożuchów i kierować się na Czarci Kamień. Po zasłużonym odpoczynku ruszamy w trasę wzdłuż miejscowości: Siecieborzyce, Długie, Międzylesie. Z Cieciszowa docieramy do Krzywczyc. Znajduje się tam gospodarstwo agroturystyczne „Leśna Stadnina” u Pana Romana Wierzchosławskiego, które dysponuje miejscem na popas koni oraz miejscami noclegowymi dla jeźdźców. Ostatni etap szlaku biegnie przez las do Szprotawki i Leszna Dolnego z gospodarstwem agroturystycznym Adledo Pani Marii Filipskiej, aby przez Bobrowice i Śliwnik dotrzeć nad zalew w Małomicach. Z tej miejscowości w dalszą trasę zabierze Państwa Lokalna Grupa Działania Bory Dolnośląskie.
73
TR ASA 1O |
O DCI N E K W ZGÓ R Z DA L KOW S K I C H
R E J ÓW
M AŁ OM ICE
74,7 km Cz. II – start:
REJÓW
G O S P O DA R S T WA I S TA D N I N Y Folwark Bulin ► 67-120 Bulin, Bu-
sow; 67-124 Nowe Miasteczko, Gołaszyn 34; tel.: 604 603 430; jacek@kosow.pl
lin 1; tel.: 782 084 405, 608 667 553; biuro@folwarkbulin.com.pl, www.folwarkbulin.com.pl
8-10
Gospodarstwo Agroturystyczne „Piaskowy Młyn” ► Alicja i Roman Chudy; 67-124 Nowe Miasteczko, Rejów 30; tel.: 500 109 945, 605 062 795; piaskowymlyn@gmail.com
13
—
Agroturystyka „U Włodka i Marysi” ► Marysia i Włodek Gołda; 67-120 Podbrzezie Dolne, ul. Główna 1; tel.: 501 413 583; u-wlodka@prokonto.pl
20
0,2
km
67-312 Niegosławice, Sucha Dolna 31e (Krzywczyce 28) ► tel.: 68 378 18 07, 889 669 756;
10
Gołaszyn
Gospodarstwo Agroturystyczne „Adledo” ►
Kościół św. Marcina
Maria Filipska; 67-321 Leszno Górne, Leszno Dolne 36; tel.: 603 789 212, 683 766 035; adledo@wp.pl
1,5
km
6
► Kościół pw. św. Marii Magdaleny ► Kościół Opatrzności Bożej Solniki ► Kościół pw. św. Anny ► Sad w Solnikach ► Solniki 19; tel.: 68 355 33 31; kontakt@solniki.com, www.solniki.com
Kożuchów ► Kościół Oczyszczenia NMP ► Kościół Ducha Świętego ► Pałac ► Baszta Krośnieńska ► Kożuchowski Ośrodek Kultury i Sportu „Zamek” ► ul. Klasztorna 14, 67-120 Ko-
Bytom Odrzański ► Kościół parafialny pw. św. Hieronima ► Kościół ewangelicki ► Port rzeczny nad Odrą Gmina Szprotawa ► Pałac w Wiechlicach ► 67-300 Szpro-
Kościł Opatrzności Bożej 3 Kościół św. Marii Magdaleny 4
Nieciecz
tawa, Wiechlice 45b; tel.: 68 376 86 10; www.palacwiechlice.pl ► Hotel Chrobry ► 67-300 Szprotawa, Wiechlice, Jesionowa 3; tel.: 68 376 70 07; www.hotelchrobry.com ► Pałac Henryków ► 67-300 Szprotawa, Henryków 70; tel.: 68 376 13 77, 695 387 541; www.weselemarzen.info
81,7 km
4 ,1 k m
steczko; tel.: 68 388 81 54
Leszno Dolne
► Kościół pw. Wniebowzięcia NMP
1,5
km
ściół ewangelicki, obecnie jest rzymsko-katolicki. Zbudowany był w latach 1784–1785 w stylu klasycystycznym, wieżę natomiast domurowano w 1888 r. Tuż po wojnie budynek kościoła był systematycznie dewastowany. W latach 1985–1990 dokonano całkowitej renowacji świątyni, a w 1990 r. kościół został poświęcony przez ks. bp ordynariusza Józefa Michalika.
4 Kościół pw. św. Marii Magdaleny ► W XIV w. wybudowano murowaną świątynię na miejsce wcześniejszej, drewnianej. Najpierw kościół miał jedną nawę, w XVI w. dobudowano drugą, wraz z cylindryczną klatką schodową. Sklepienia są różne – sieciowe w nawie głównej, krzyżowe – w nawie bocznej, gwiaździste – w prezbiterium, kolebkowe z lunetami – w zakrystii. Wystrój jest w stylu barokowym, jednakże rzeźby – Chrystusa Frasobliwego i Piety są gotyckie. W ołtarzu umiejscowiony jest godny podziwu tryptyk Mistrza z Gościeszowic z XV w.
Bielice
Solniki 85,8 km
Kościół św. Anny
5
Pałac Henryków – wnętrze
„Sad Solniki” 6
3 km
87,3 km
Cisów 88,8 km
74
Lasocin
3 Kościół Opatrzności Bożej ► Był to niegdyś ko-
83,9 km
żuchów; tel.: 68 355 35 36, 68 355 41 19, 781 986 590; zamek@kozuchow.pl
Siecieborzyce ► Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej Długie ► Kościół pw. św. Anny ► Ruiny gotyckiego kościoła
1
2
AT R A KC J E NA T R A S I E I W O KO L I C Y Gołaszyn ► Kościół pw. św Marcina Nowe Miasteczko ► Ratusz ► Rynek 2, 67-124 Nowe Mia-
jest centralnym punktem prostokątnego rynku. Ten średniowieczny układ przestrzenny pozostał bez większych zmian do dziś. Dzieje ratusza sięgają początku XIV w., jednakże strawił go pożar w 1634 r. W latach 1664–1665 został odbudowany w stylu renesansowym. Został przebudowywany również w XVIII–XIX w. Obecnie, po odnowieniu w 1995 r., funkcjonuje jako siedziba władz miasta i gminy.
Ratusz
2,7 k m
Nowe Miasteczko
10
2 Ratusz w Nowym Miasteczku ► Od początku swego istnienia
Stajnia Sportowo-Treningowo A
Droga nr 3 79 km
25
Piaskowy Młyn (opis na str. 71)
zarówno wypoczynek jak i atrakcje dla aktywnych. Odbywają się tu szkolenia jazdy konnej we wszystkich stopniach zaawansowania, indywidualnie lub grupowo. Stajnia liczy kilkadziesiąt koni - są wśród nich młode i utalentowane wierzchowce osiągające sukcesy w zawodach, jak i starsze zwierzęta, dzięki którym szybko można poznać tajniki ujeżdżania. Po nauce spędza się tu czas na przejażdżkach bryczką i wieczornych biesiadach przy ognisku.
Gospodarstwo Agroturystyczne „Leśna Stadnina” ► Roman Wierzchosławski;
Kościół św. Marcina ►
A Stajnia Sportowo-Treningowoa Jacek Kosow ► Ośrodek, który zapewni
4,3 k m
Stajnia Sportowo-Treningowa ► Jacek Ko-
1
Gotycki, pochodzący z drugiej połowy XIII w., przebudowany w XV, a następnie w XVI w. Od 1883 r. natomiast posiada dobudowaną wieżę. Wystrój kościoła jest barokowy.
5 Kościół pw. św. Anny ► Pierwsza wzmianka o kościele parafi alnym pochodzi z 1200 r., co czyni go jednym z najstarszych w regionie. Świątynia jest romańska, z kamienia, znajduje się na wzgórzu. W XV w. nabrała gotyckiego charakteru wskutek przebudowy. Do zespołu świątynnego dołączono wtedy kaplicę i wieżę. Kolejna przebudowa miała miejsce w XVI w. (dodany został mur, zmieniono sklepienia na sieciowe w nawie i prezbiterium). Wyposażenie tego obiektu sakralnego jest renesansowe i barokowe.
6 „Sad Solniki” ► Gospodarstwo sadownicze powstało w 1995 roku w miejscu byłego PGR w Kożuchowie. Powierzchnia upraw drzew owocowych wynosi 180 ha, głównie drzew jabłoni, których jest 170 ha. Pozostałe to uprawa wiśni, śliw oraz czereśni. W sprzedaży dostępna jest większość odmian jabłek m.in. Ariva, Cortland, Eliza, Empire, Gala, Gloster, Golden, Idared, Jonagold, Ligol, Lobo, Rubinstar, Spartan, Sunrise.
75
TR ASA 1O |
O DCI N E K W ZGÓ R Z DA L KOW S K I C H
R E J ÓW
M AŁ OM ICE
Pałac Henryków Folwark Bulin
U Włodka i Marysi B
10
Droga nr 297 89,5 km 6 k
Podbrzezie Dolne Kościół Oczyszczenia NMP 7
Kożuchów 9
10 Baszta Krośnieńska ► Jest średniowieczną basteją (baszteja – forma pośrednia między basztą a bastionem) systemu fortyfikacji w Kożuchowie, pozostałością po Bramie Krośnieńskiej. W średniowieczu do miasta prowadziły trzy bramy – Głogowska, Żagańska i Krośnieńska. W XV w. dołączyła do nich czwarta – Szprotawska. Do dzisiejszych czasów zachowała się tylko Brama Krośnieńska.
Zamek 11
93 km 1 k
Podbrzezie Górne
m
109,9 km 5 k
Czarci Kamień
1 k
m
1,4
U Włodka i Marysi
76
12 Kościół MB Częstochowskiej ►
Kościół filialny z 1260 r. Przebudowywany był w XIV w., a następnie w 1508 r. Przy kościele znajduje się cmentarz z połowy XIII w., z murowanym ogrodzeniem z bramą, które datuje się na XV w.
115,5 km
117 km
101,5 km
2 k
1 ,4 k m
Kościół szpitalny przy szpitalu pod tym samym wezwaniem powstał w drugiej połowie XIII w. Pierwsza informacja o kościele znalazła się w dokumentach z 1320 r. Początkowo była to prosta budowla z jedną nawą i prezbiterium. Przebudowy nastąpiły prawdopodobnie w XV w., potem w drugiej połowie XVII w. Wyposażenie pochodzi z okresu baroku.
114,2 km
km
Rusinów
m
Dzikowice
13
Siecieborzyce 102,9 km
9 Pałac w Kożuchowie ► Z inicjatywy rodziny von Kalckreut w pierwszej połowie XVIII w. powstała rezydencja szlachecka. Pałac spalony został w 1945 r., a jego resztki ostatecznie rozebrano w 1963 r. Po barokowym pałacu pozostał tylko fragment interesującej elewacji frontowej i część zabudowań towarzyszących - budynek bramny i kordegarda.
Folwark Bulin
118,3 km
Kościół pw. św. Anny ►
Został zbudowany w II połowie XIX w. w stylu neogotyckim. Ta jednonawowa budowla jest murowana z cegły miejscami uzupełniana kamieniem. Do świątyni przylega od zachodu wieża zwieńczona iglicą.
7,2 k m
Kościół MB Częstochowskiej 12
Kościół Ducha Świętego ►
1
Stypułów
Mycielin
Międzylesie
Droga nr 296 97,5 km
6 ,2 k m
7 Kościół pw. Oczyszczenia NMP ► Początek istnienia kościoła datowany jest na połowę XII w. W rezultacie licznych przebudowań świątynia aktualnie jest trzynawową budowlą z kamienia i cegły. Główna bryła jest w stylu gotyckim, wieża i jej dach w stylu barokowym. Sklepienie nawy oraz prezbiterium przebudowane zostało w epoce renesansu. Stropy różnorakiego rodzaju – występuje sklepienie krzyżowe, krzyżowo-żebrowe, sieciowe. Co do wnętrza, na uwagę zasługują takie elementy jak ołtarz główny (II poł. XVIII w.), rzeźba Pieta z XVIII w., ambona ze złoconego drewna (1681 r.), liczne obrazy olejne oraz 23-głosowe organy.
8
km
97 km
U Włodka i Marysi
C Folwark Bulin ► Usytuowany jest w malowniczo położonej miejscowości Bulin. Urokliwa okolica wśród Wzgórz Dalkowskich zapewnia idealne warunki do jazd terenowych i rajdów konnych. Można spędzić tu czas na obcowaniu z końmi i dziką przyrodą, podnieść swoje umiejętności jeździeckie, a także nauczyć się skakać przez przeszkody. Organizowane są przejażdżki bryczką, zawody konne i imprezy plenerowe.
11 Zamek w Kożuchowie ► powstał w XIII-XIV w. jako rezydencja książęca. Następnie był klasztorem zakonu karmelitów, który przebudował w dużej mierze cały zamek. Obecnie czteroskrzydłowa budowla z kwadratowym dziedzińcem jest siedzibą Kożuchowskiego Centrum Kultury i Sportu „Zamek”. Co roku, w maju, odbywa się tutaj Turniej Rycerski.
m
95,3 km
Folwark Bulin C
10 13
Ruiny gotyckiego kościoła 14 6,5 k m
B U Włodka i Marysi ► Gospodarstwo w Podbrzeziu Dolnym to wypoczynek wśród lasów, pól i łąk. Tu bez trudu można znaleźć spokój i ciszę. Pobliski las obfituje w grzyby. Nietypową atrakcją jest przejażdżka dyliżansem zaprzęganym w dwa konie po pięknej okolicy. Znajdzie się tu również coś dla wielbicieli domowej kuchni. Gospodyni przygotowuje przepyszny rosół z własnej kury, naleśniki i ciasta domowego wypieku, a warzywa i owoce wykorzystywane do potraw pochodzą wprost z przydomowego ogródka.
108 km
km
Pałac
Kościół Ducha Świętego 8 Baszta Krośnieńska 10
U Włodka i Marysi
2,5
Kościół św. Anny
Długie
m
14 Ruiny gotyckiego kościoła ► Niegdysiejszy kościół św. Jakuba, datowany na koniec XIII w. Jego mury zostały wzniesione z polnych kamieni. W wyniku zaniedbania i niewykorzystania kościół powoli popadał w ruinę, aż wreszcie został spalony w 1856 r.
Cieciszów 121,4 km
Droga nr 297 105,9 km
Borowina
3 k
4 k m
m
Henryków Pałac Henryków
77 Pałac Henryków
TR ASA 1O |
O DCI N E K W ZGÓ R Z DA L KOW S K I C H
R E J ÓW
M AŁ OM ICE
Leśna Stadnina
10
141,2 km 2,5
Krzywczyce
km
Polkowiczki
5 ,3 k m
Leśna Krzywczyce Stadnina D
10
Śliwnik
123,8 km
7,4 k m
Leśna Stadnina
Szprotawka
Droga nr 12 126,7 km
Buczyna Szprotawska
Hotel Chrobry
Wiechlice
km
Leszno Dolne
Adledo
Droga nr 297 130,3 km
E
Leszno Górne Bobrownice 131 km
149,1 km KONIEC ODCINKA:
MAŁOMICE
Kościół Wniebowzięcia NMP ► 15
Adledo
78
Zalew Małomice
Barokowy kościół został zbudowany w 1796 r. z fundacji księcia Antoniego Sułkowskiego jako zbór ewangelicki. Budowla została gruntownie odremontowana w 1868 r. W połowie XX w. obiekt został przejęty przez kościół katolicki.
Adledo
1 0,2 k m
E Gospodarswo Adledo ► Kompleks zabytkowych budynków, niegdysiejszych stajni pałacowych, położonych w dziewięciohektarowym parku. Organizowane są wieczorki przy grillu lub ognisku. Na amatorów jazdy konnej czekają spokojne i dobrze wyszkolone konie. Obiekt położony jest w pobliżu zachęcającego do wycieczek lasu oraz rzeki Bóbr.
Małomice
148,6 km
0,8 km
Kościół Wniebowzięcia NMP 15
4,5
7,2 k m
Wiechlice
0,7 k m
położone na skraju lasu. Znajdzie się tu miejsce dla imprez plenerowych, pole namiotowe, kemping oraz łąki i miejsca popasowe dla koni. Organizowane są rekreacyjne jazdy konne, rajdy i obozy konne, a także kuligi. Posiadłość usytuowana jest w pięknych okolicach, w bliskości nieskażonej natury.
Pałac
3 ,6 k m
D Leśna Stadnina ► Gościnne miejsce
79
LEGEND OZNACZENIA UŻYTE NA MAPACH W PRZEWODNIKU granica państwa state boundary
informacja turystyczna, stacja benzynowa tourist information, gas stationv
granica województwa voivodeship boundary
komisariat policji, lotnisko police, airport
granica powiatu poviat boundary
cmentarz, poczta cemetery, post office
granica gminy communal boundary
straż pożarna, szpital fire brigade, hospital
poligon wojskowy military training ground
leśniczówka, nadleśnictwo forest ranger lodges, forest district
granica parku krajobrazowego landscape park boundary
pomnik przyrody, rezerwat przyrody natural monument, nature reserve
Obszar Chronionego Krajobrazu natural park boundary
punkt popasowy, stadnina koni pasture, horse-riding centre
granica nadleśnictwa forest district boundary autostrada highway
niebezpieczeństwo na szlaku, most danger on the route, bridge
A4
E65
droga krajowa primary road dual carriageway
30
port, elektrownia wodna port, hydroelectricity kąpielisko, basen bathing beach, swimming pool
droga wojewódzka secondary road single carriageway
365
kopalnia, szczyt mine, mountain peak
droga lokalna local road
sztolnia, skała adit, rock
droga gruntowa unpaved road
punkt widokowy, muzeum overlook, rmuseum
linia kolejowa główna primary rail line
pałac, dwór/inny zabytek architektury palace, manor/other monument of architecture
szlak turystyczny pieszy pedestrian tourist route
zamek, wieża castle, tower
szlak turystyczny rowerowy bicycle tourist route
kościół katolicki, zabytkowy kościół katolicki catholic church, historical catholic church
szlak turystyczny konny horse riding route
kapliczka/krzyż, pomnik wayside shrine/cross, monument
zabudowa built-up areas
winnica, sad vineyard, orchard skansen, wiatrak zabytkowy open-air museum, windmillt
las liściasty leafy forest las mieszany mixed forest
hotel, agroturystyka hotel, agritourist farmt
last iglasty coniferous forest
schronisko młodzieżowe, pole namiotowe youth hotel, camping
DODATKOWE OZNACZENIA UŻYTE W PRZEWODNIKU Długość trasy
Oferta dotycząca jeźdźców
Oferta dotycząca koni
Kolor szlaku, zmiany szlaku na trasie
Nocleg dla jeźdców
Nocleg dla koni
Poziom trudności trasy
Możliwość zamówienia posiłków
Możliwość nakarmienia koni
Utrudnienia na trasie
Możliwość skorzystania z kuchni
Możliwość napojenia koni
Parking samochodowy
Wiadukt
Parking rowerowy
Wieża ciśnień
Opisy zabytków, miejsc historycznych, muzeów, itp. Opisy stadnin i gospodarstw
Sklep
Opisy atrakcji przyrodniczych
OZNACZENIA NA TABLICACH PTTK Znak podstawowy szlaku/ Znak początku i końca szlaku Zmiana kierunku Zmiana kierunku (znak umieszczony przed rozwidleniem) Zmiana kierunku (znak umieszczony na rozwidleniu)
80
Zmiania kierunku szlaku lub miejsce, gdzie przebieg szlaku nie może być wystarczająco oznakowany
Postój lub popas
Stajnia etapowa
Początek lub koniec wspólnego odcinka ze szlakiem pieszym lub rowerowym
Numer szlaku
Przykładowe tablice
Oznakowane konne trasy turystyczne powstałe w ramach projektu SZKOT (Szlaki Konne Orężem Turystyki)
Miasta i gminy biorące udział w projekcie: W ramach Stowarzyszenia LGD „Partnerstwo Izerskie”:
W ramach Stowarzyszenia LGD „Bory Dolnośląskie”
Gryfów Śląski, Leśna, Lubań, Lubomierz, Lwówek Śląski, Mirsk, Nowogrodziec, Olszyna, Platerówka, Siekierczyn, Stara Kamienica, Sulików, Świeradów Zdrój, Warta Bolesławiecka, Wleń, Zawidów, Zgorzelec
Województwo dolnośląskie: Gmina Węgliniec, Gmina Osiecznica, Gmina Pieńsk Województwo lubuskie: Gmina Przewóz, Gozdnica, Iłowa, Wymiarki, Żary, Żagań,Małomice
W ramach LGD Fundacji „Porozumienie Wzgórz Dalkowskich”: Województwo dolnośląskie: Gaworzyce, Grębocice, Jerzmanowa, Polkowice, Radwanice, Żukowice Województwo lubuskie: Brzeźnica, Bytom Odrzański, Kożuchów, Niegosławice, Nowe Miasteczko, Szprotawa
PA RT N E RZ Y P ROJ E K T U :
REGULAMIN KORZYSTANIA ZE SZLAKU KONNEGO Las pełni wiele funkcji i zaspokaja potrzeby różnych grup użytkowników. Aby nie uszczuplić jego zasobów, granice swobody użytkowania określają normy prawne, kulturowe i zasady współżycia społecznego przyjęte w Rzeczypospolitej Polskiej. 1. Szlak konny przeznaczony jest do turystycznego, rekreacyjnego i szkoleniowego użytkowania koni wierzchowych, a tam, gdzie pozwalają na to warunki terenowe, również zaprzęgów konnych. 2. Organizatorem turystyki konnej nie są Lasy Państwowe. Za ewentualne wypadki na trasie konnej odpowiada organizator. 3. Szlak służy turystycznemu i rekreacyjnemu wykorzystywaniu koni wierzchowych. Na organizowanie imprez o charakterze wyczynowym lub masowym oprócz wymaganych prawem procedur należy uzyskać zgodę właściwego nadleśniczego. 4. Jazda konna jest dopuszczalna jedynie po wyznaczonych i oznakowanych jako szlak konny drogach, ścieżkach i placach ku temu przeznaczonych. 5. Szlak ma charakter crossowy (terenowy) i nie posiada specjalnych przystosowań zwiększających bezpieczeństwo, dlatego też należy zachować na nim szczególną ostrożność, zwłaszcza przy pierwszym przejeździe nieznanym odcinkiem. 6. Każdy użytkownik dorosły korzysta ze szlaku na własną odpowiedzialność, a dzieci na odpowiedzialność opiekuna. Zabrania się jeździectwa rekreacyjnego bez opieki osobom w wieku poniżej 17 lat. 7. Poruszanie się po szlaku dozwolone jest od świtu do zmroku. 8. Zjeżdżanie poza szlak specjalnie oznakowany dopuszcza się jedynie w sytuacji wyższej konieczności (ratowania życia i zdrowia ludzi lub koni, alarmu o pożarze lasu, ominięcia powstałych przeszkód). 9. Poruszanie się konno w lesie poza szlakiem jest niezgodne z Ustawą o Lasach. Nadleśniczy może zezwolić na poruszanie się konno wyznaczając i oznaczając trasę trwale w terenie. 10. Poszczególne odcinki szlaku mogą być okresowo zamykane z powodu prowadzenia prac leśnych lub innych ważnych względów. Będą wówczas oznaczone tablicami ZAKAZ WSTĘPU lub w inny, czytelny sposób. 11. Należy pamiętać, że na szlaku mogą pojawić się przeszkody powstałe w sposób naturalny, bez wiedzy administracji leśnej jak np. złomy, wywroty, konary złamane okiścią, drzewa ścięte. 12. Na odcinku szlaku, na którym może dojść do spotkania z pojazdami kołowymi obowiązują ogólne przepisy o ruchu drogowym. 13. Obowiązek uprzątnięcia lasu po koniu spoczywa na jeźdźcy (dotyczy to leśnych stajni) 14. Za niestosowanie się do jakiegokolwiek punku niniejszego regulaminu może zostać nałożona na użytkownika konia (nie hodowcę) grzywna w wysokości ustalonej przez administrację leśną w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. 15. Każda osoba, która zauważyła ogień w lesie ma obowiązek niezwłocznego poinformowania najbliższego leśniczego lub Straży Pożarnej. 16. Biwakowanie i palenie ognisk może się odbywać tylko w miejscach do tego przeznaczonych.
ZASIĘG PROJE KTU
Zielona Góra
Poznań Warszawa
Żary
Nowa Sól Polkowice Bolesławiec
Zgorzelec
Wrocław
Jelenia Góra
Kraków
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie” Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie projektów współpracy” Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Zeskanuj fotokod i zobacz galerie zdjęć w swojej komórce
Wzgórza Dalkowskie
Bory Dolnośląskie
Pogórze Izerskie
ISBN 978-83-61903-42-0
Pogórze Izerskie
Bory Dolnośląskie
Wzgórza Dalkowskie
Zeskanuj fotokod i zobacz wszystkie szlaki w swojej komórce