“C’était au temps où Bruxelles rêvait C’était au temps du cinéma muet C’était au temps où Bruxelles chantait C’était au temps où Bruxelles bruxellait” Bruxelles
Het Brussel van Brel
Brussel onder een grijs wolkendek, zoals we het kennen uit de chansons van Brel .
6 GRANDE
Het is ondertussen al meer dan 34 jaar geleden dat Jacques Brel overleed, maar dankzij zijn prachtige chansons zal hij – gelukkig – nooit vergeten worden. GRANDE trok naar Brussel en ontdekte er talloze plekken waar je de aanwezigheid van Brel kunt voelen. Tekst Leentje De Leeuw
Fotografie Erik Eggermont
GRANDE 7
“Il peut pleuvoir Sur les trottoirs Des grands boulevards Moi j’m’en fiche J’ai ma mie Auprès de moi” Il peut pleuvoir “Il peut pleuvoir sur les trotoirs...”, zingt le Grand Jacques terwijl we de – jawel – regen trotseren in de Brusselse straten. En eerlijk, we hadden het niet anders gewild tijdens onze Brel-wandeling door de hoofdstad. Voor de Nederlandstalige audiogids werd de stem van Jacques Brel ingesproken door Brusselaar en Brel-liefhebber Johan Verminnen. Persoonlijk hadden we liever Filip Jordens gehoord, maar voor hem is helaas slechts een kleine bijrol weggelegd. Maar we laten het niet aan ons hart komen en genieten van de vele interviews, getuigenissen en – vanzelfsprekend – muziekfragmenten die we horen tijdens onze wandeling onder een dreigende grijze hemel. Helemaal Brel dus. Voor we de Brusselse straten in trokken, hebben we de expositie ‘J’aime les Belges’ bij Les Editions Brel bezocht: in vijf intieme ruimtes krijg je aan de hand van unieke beeld- en geluidsfragmenten, interviews, getuigenissen en memorabilia een mooi inzicht in de persoon en artiest Brel. Bezoek dus zeker eerst de tentoonstelling voor je aan de wandeling begint.
De Kunstberg. 8 GRANDE
Il peut pleuvoir sur le trottoirs.
Onderweg naar Bozar.
GRANDE 9
Aperitieven doen we in A la Mort Subite, waar Brel regelmatig zijn pintjes kwam drinken. Voor het ontstaan van La Mort Subite moeten we terug naar het begin van de twintigste eeuw. Théophile Vossen was eigenaar van café La Cour Royale, op een boogscheut van de Nationale Bank. Omdat de wachttijd aan de loketten soms heel lang opliep, kwamen er veel bankiers en makelaars over de vloer. Ze doodden de tijd met het spelen op de pitjesbak. De verliezer van het spel werd ‘de dode’ genoemd. Bij een snelle, laatste versie van het spel was er ook sprake van een snelle dode, een Mort Subite. De naam raakte ingeburgerd en Théophile Vossen herdoopte het café. Hij gaf ook zijn zelfgebrouwen geuze dezelfde naam. Ondertussen verhuisde het café naar een nieuwe locatie, maar het is nog steeds de familie Vossen die La Mort Subite uitbaat, de vierde generatie ondertussen. Het is zaterdagavond en elke stoel in dit etablissement is ingenomen. Een mix van zowel jonge koppeltjes, Japanse toeristen als lokale stamgasten zorgt voor een gezellige, aangename drukte. We genieten van een perfect getapte donkere Grimbergen en een heerlijk zurig Frambozenbiertje van Mort Subite. De dame die de bediening verzorgt - Viviane is haar naam - verdient absoluut een vermelding. Ze is niet alleen perfect drietalig (Frans, Nederlands én Brussels), ze is ronduit geweldig. Brel indachtig, bestellen we nog een tweede rondje vooraleer we naar onze volgende bestemming vertrekken.
“Ça sent la bière De Londres à Berlin Ça sent la bière Donne-moi la main” La bière
A la Mort Subite.
“Puis on ira manger Des moules et puis des frites Des frites et puis des moules Et du vin de Moselle” Jef Dineren doen we bij Aux Armes de Bruxelles, een typische Brusselse brasserie waar Brel zeer regelmatig kwam eten. In tegenstelling tot vele andere ‘restaurants’ in de Beenhouwersstraat is deze plek geen toeristenval. We stappen binnen en duiken meteen ook terug de tijd in. De meeste obers die hier werken, kennen duidelijk hun vak en werkten hier misschien al toen Brel voor of na een optreden een portie mosselen of een malse steak naar binnen werkte aan een van de vele tafeltjes. De kaart bevat trouwens ook nog steeds dezelfde gerechten als toen: garnaalkroketten, mosselen met friet, waterzooi en steak. Op enkele details na verloopt de bediening hier perfect en ook het eten is ronduit prima. We genieten van Ierse oesters, artisanaal bereide kaaskroketjes en een succulent stukje ossenhaas met een perfecte bearnaise en groenepepersaus. Ook de wijnkaart is uitgebreid en bevat geen extreem dure flessen. Hier komen we graag nog eens terug.
Verdwalen in Brussel op de muziek van Brel: het kan erger.
Les Editions Brel.
Cinema Nova. 10 GRANDE
GRANDE 11
Het was in de huidige Bozar, in de Henri Le Boeufzaal, dat Brel zijn Brusselse afscheidsconcert speelde op 15 november 1967. Hij zei toen dat hij wel zou stoppen met optreden, maar zeker niet met het schrijven van liedjes. Hij hield woord. Hij gaf dan wel geen concerten meer, maar platen zou hij tot 1977 blijven opnemen. Ook speelde hij Don Quichote in de door hem geregisseerde musical ‘L’homme de la Mancha’ en hij begon zelfs aan een filmcarrière. Als acteur ging het hem een stuk beter af dan als regisseur, want zowel ‘Franz’ als ‘Far West’ flopte. In 1974 werd longkanker vastgesteld bij Brel en vestigde hij zich definitief op de Markiezeneilanden, op het eiland Hiva Oa. Hij stierf in 1978 in een ziekenhuis in Parijs en werd op Hiva Oa begraven, in de buurt van Paul Gauguin. Na ons weekend met Brel in Brussel weten we één ding zeker: ook in zijn geboortestad zal hij nog heel lang verder leven, eeuwig, als het van ons afhangt...
Onze hoteltips in Brussel
© Ellen Smeets
“Adieu ma femme je t´aimais bien Adieu ma femme je t´aimais bien, tu sais Mais je prends l´train pour le bon Dieu Je prends le train qui est avant l´tien” Le Moribond
Hotel Alma*** Spoormakersstraat 42-44 1000 Brussel Tel. +32 (0)2 502 28 28 www.almahotel.be Op een steenworp van de Editions Brel en de Grote Markt. Ruime kamers die eerder sober zijn ingericht, maar zeer correct. De prijzen aan de receptie, de rack rates, liggen beduidend hoger dan de prijzen die we op het internet vonden. Je slaapt hier al vanaf zo’n 65 euro per kamer per nacht.
Hotel Vintage***
Les Editions Brel.
Dejonckerstraat 45 1060 Brussel Tel. +32 (0)2 533 99 80 www.vintagehotel.be 29 originele kamers ingericht in vintagestijl. Vlakbij de Louizalaan, met een metrostation om de hoek. Bij het hotel hoort ook een leuke wijnbar, waar je tegen democratische prijzen heerlijke wijntjes kunt proeven. Prijzen tussen 80 en 200 euro per kamer per nacht.
Filip Jordens Hommage à Brel.
Hommage à Brel Filip Jordens brak, zoals menig Belgisch talent, eerst door in het buitenland voor hij ook in eigen land de nodige erkenning kreeg. Hij zet een ijzersterke Brel neer. Een absolute aanrader. www.filipjordens.com
Eten & drinken met Brel A la Mort Subite
De Kunstberg.
Warmoesberg 7 Tel. +32 (0)2 513 13 18 www.alamortsubite.com Probeer een plekje te versieren aan een tafel waar Viviane de bediening verzorgt. Je zult het je niet beklagen...
Les Editions Brel.
Aux Armes de Bruxelles Beenhouwersstraat 13 Tel. +32 (0)2 511 55 98 www.auxarmesdebruxelles.com Andere plekken waar Brel vaak over de vloer kwam, komen uitgebreid aan bod tijdens de Brel-wandeling.
Met speciale dank aan: Les Editions Brel, www.jacquesbrel.be Wallonië-Brussel Toerisme, www.belgie-toerisme.be
Na regen komt …. Bozar. 12 GRANDE
GRANDE 13