Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 31 l Maart 2014
Veiligheid
IN DE LUCHTSPORT ‘Flying Roos’(14)wil jongste kampioen kunstvliegen worden
EUROPESE BREVETTEN VOOR ZWEEFVLIEGEN EN BALLONVAREN DUURDER
INHOUD
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
Maart 2014
3 VOORWOORD Frits Brink, Voorzitter KNVvL 4 KNVvL Europese brevetten 6 OPERATIONS Luchtruimschendingen 10 VEILIGHEID Verplicht nummertje of cultuur? 12 AEROBATICS Flying Roos 13 MODELVLIEGSPORT Introductie pylonracen 14 BALLONVAREN Speurtocht naar historie 16 MODELVLIEGSPORT Vliegersvergaderingen 17 ZWEEFVLIEGEN Uit het plakboek van 18 PARACHUTESPRINGEN Geslaagde boogie in Sevilla
Veiligheid wordt duur betaald Foto Leo Benetti - Longhini
19 KORT NIEUWS Agenda en verder
Verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 Adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: communicatie@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Annemiek Claessens, Bart Pelt, Brenda Knibbe Aan dit nummer werkten mee: Tekst: Bob van Asselt, Chris Borra, Dutch Dakota Association, Emanuel Stassar, Frank Koelma, Frans Guise, Frits Brink, Han Nabben, Martijn Koekkoek, Peter Keim, Ronald Overdijk en Team Flying Roos. Foto’s: Dutch Dakota Association, Frans Guise, Leo Benetti – Longhini, Michael Kriek, Peter Keim, Peter van Doesburg, SKY unlimited en Skydive Spain. Beeldbewerking: Paul van Baardwijk. Ontwerp en v ormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeld materiaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. KNVvL voor leden Ledenadministratie: richard.schotanus@knvvl.nl Financiële zaken: charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl Operationele zaken: maya.de.best@knvvl.nl Communicatie: brenda.knibbe@knvvl.nl KNVvL Examinering Instituut (KEI): kei@knvvl.nl Directie en bestuur via: annemiek.claessens@knvvl.nl Kijk voor contact met onze a fdelingen op www.knvvl.nl/contact voor de betreffende e-mailadressen. Meer informatie over brevetten van het KEI: www.brevet.aero Adres- of contactgegevens gewijzigd? Wijzig zelf je gegevens via mijn.knvvl.nl Opzeggen lidmaatschap Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd schriftelijk te geschieden en kan uitsluitend door het lid persoonlijk worden verricht. De opzegging dient uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL of, als uw pas “CLB” vermeldt, door uw clubsecretaris. U ontvangt altijd een schriftelijke b evestiging van uw opzegging. Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw lidmaatschap is opgezegd. Aspirant-leden (code op pas ASP) hoeven niet op te zeggen, het lidmaatschap verloopt automatisch op 31 december. Publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeld materiaal vrij van rechten in ‘Airsportsmail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden g ereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraag baar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| Maart 2014
In januari publiceerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid het rapport ‘Ongevallen in de kleine luchtvaart’ en dat kreeg de nodige aandacht. Uit het rapport blijkt dat de kleine luchtvaart aanmerkelijk onveiliger is dan de grote luchtvaart of andere vormen van transport, zoals het wegverkeer. Het aantal fatale ongevallen op 1 miljoen vluchten is namelijk 4, terwijl in de grote luchtvaart dit aantal staat op 4 tot 5 vluchten per 10 miljoen. Factor 1:10 dus! In het rapport wordt ook het risico van het beoefenen van de luchtsport vergeleken met het deelnemen aan het wegverkeer. Boeiend vanwege de cijfers wellicht, maar volstrekt irrelevant: het is appels met peren vergelijken. Daarmee wil ik zeker niet de importantie van het onderzoek ter discussie stellen. Het is zeer gedegen onderzocht met inbreng van en terugkoppeling aan relevante organisaties als de KNVvL en AOPA. Ik betreur het wel dat de uitkomsten sterk zijn beïnvloed door de gekozen onderzoeksperiode, waarbij het jaar 2012 als zeer uitzonderlijk valt aan te merken. De conclusies van de Onderzoeksraad zijn voor ons luchtsporters van groot belang. Want de raad stelt dat de sector primair zelf verantwoordelijk is voor de veiligheid. Het toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving door IL&T is beperkt. Terecht, want luchtsporters zijn zich als geen ander bewust van de gevaren van hun sport en doen er alles aan ongevallen te voorkomen. De KNVvL maakt gebruik van het veiligheidsmanagementsysteem dat letterlijk van levensbelang is. Niet alleen voor de door de Onderzoeksraad bekeken gemotoriseerde vliegers en zweefvliegers, maar ook voor onze andere afdelingen. Een recent ongeval met een zeilvlieger toonde aan dat een dergelijk incident kan leiden tot beperkingen van onze luchtsport. En dat terwijl juist deze afdeling zeer serieus werk maakt van veiligheid. Veiligheid is ook het thema van het voorjaars-
congres dat wij 12 april samen met AOPA organiseren. Doordat veilig heid een zeer belangrijk onderdeel van ons beleid is, kunnen we tot een - naar mijn oordeel - gewenste situatie komen dat slechts gebrevetteerde luchtsporters recht hebben gebruik te maken van het luchtruim. Dat minder vlieguren worden gemaakt vanwege de hoge brandstofprijzen en landingsgelden is ook niet bevorderlijk voor de veiligheid. Het beoefenen van de luchtsport wordt steeds duurder. Zo zijn de brevetkosten voor gemotoriseerde vliegers de afgelopen jaren exorbitant gestegen als gevolg van de uitbesteding aan een commerciële partij. Dat is onvoorstelbaar en niet te verdedigen. Voor de zweefvliegers en de ballonvaarders vrees ik het ergste vanwege het door ons zeer betreurde besluit dat IL&T de brevetuitgifte van ons gaat overnemen. Lees hierover meer vanaf pagina 4 van deze Airsportsmail. Na deze zorgen toch nog een lichtpunt: de afgelopen weken is door de organisaties die de sector General Aviation vertegenwoordigen op zeer constructieve wijze gesproken over de belangenbehartiging van de kleine luchtvaart. We gaan meer samenwerken en proactief opereren. Ik hoop van harte dat door dit initiatief met name de LVNL en de Aldersclub zich positiever opstellen tegenover de kleine luchtvaart.
Frits Brink, voorzitter Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
| Maart 2014
3
KNVvL Tekst Chris Borra Foto Frans Guise
DE OPLEIDINGEN EN BREVETTEN VOOR ZWEEFVLIEGEN EN BALLONVAREN MOETEN UITERLIJK APRIL 2015 VOLDOEN AAN EUROPESE REGELGEVING. IN HET NAJAAR VAN 2013 IS BESLOTEN DE VERANTWOORDELIJKHEID EN CONTROLE HIERVOOR NEER TE LEGGEN BIJ DE INSPECTIE L&T. DIT TOT GROOT ONGENOEGEN VAN DE KNVvL.
I
n 2008 heeft de Europese Commissie
KNVvL de status ‘Qualified Entity’ of
zoals in artikel 4 punt 2 van de EU
besloten dat alle brevetten, bewijzen
wellicht zelfs ‘Competent Authority’ toe
verordening nr. 1178/211 is aangegeven.
van bevoegdheid en licenties volgens
te kennen. Tot het najaar van 2013 leek
Iedereen die een door de KNVvL uitgegeven
Europese regels uitgegeven moeten gaan
dat de goede kant op te gaan, toen geheel
brevet heeft voor zweefvliegen of ballon
worden. Ook de opleidingen voor die
onverwacht bekend werd gemaakt dat
varen zal dus bij IL&T een nieuw brevet
brevetten moeten aan de EU-regelgeving
IL&T de enige CA zou zijn en dat de
moeten aanvragen en daarvoor het tarief
gaan voldoen. Voor de brevettering in
KNVvL geen QE-status zou krijgen.
van IL&T moeten betalen. Tevens moeten
de beroepsluchtvaart zijn daar goede
Merkwaardig genoeg mag het Keurings
deze piloten aantonen over de vereiste
argumenten voor te vinden. Het besluit
Instituut voor Waterleiding Artikelen
bekwaamheden te beschikken.
geldt echter ook voor het grootste deel
(KIWA) de brevetten voor gemotoriseerd
van de recreatieve luchtvaart, met name
vliegen en professioneel ballonvaren onder
IN STRIJD MET REGELS
gemotoriseerd vliegen, zweefvliegen en
de EU-regelgeving wel blijven uitgeven.
De opstelling van IL&T is in strijd met de
ballonvaren. Hier deden zich geen noemens
Het KIWA krijgt dus wel de QE-status.
betreffende Europese regelgeving. In de
waardige problemen voor, maar toch
Europese brevetten voor zweefvliegen en ballonvaren duurder
IL&T ZET KNVvL BUITENSPEL 4
| Maart 2014
EU-verordening staat letterlijk: “Bij de
zullen op 8 april 2015 alle opleidingen en
BUITENSPEL GEZET
opstelling van het conversieverslag moeten
brevetten voor zweefvliegen en ballonvaren
Uiteraard heeft Frits Brink, voorzitter
lidstaten ernaar streven piloten zoveel
aan die EU-regelgeving moeten voldoen.
van de KNVvL, direct na bekendmaking
mogelijk hun huidige bevoegdheden te
van dit nieuws een persoonlijk gesprek
laten behouden.” Ook het Europees
CA’S EN QE
aangevraagd met mevrouw Thunnissen,
Parlement is van mening dat de overgang
Voor de uitvoering van die regelgeving
Inspecteur Leefomgeving & Transport.
naar de EU-brevetten soepel moet verlopen
worden in iedere EU-lidstaat één of
Uit dat gesprek is gebleken dat de besluiten
en heeft dit vastgelegd in een resolutie van
meerdere ‘Competent Authorities’ (CA’s)
van IL&T vast staan. Ondertussen is ook
3 februari 2009.
aangesteld die brevetten uitgeven, toezicht
besloten dat IL&T zelf de uitgifte van
houden op de opleidingen en de instruc-
brevetten voor zweefvliegen en (recreatief)
ALLES OP ALLES ZETTEN
teurs en de examinatoren certificeren.
ballonvaren, en de certificering van
De koepel voor de recreatieve luchtvaart,
De controle van deze CA’s ligt in handen
opleidingen en examinatoren gaat uit
met name de KNVvL en AOPA, is nog
van EASA. CA’s mogen taken uitbesteden,
voeren. Hiertoe wordt binnen Inspectie
steeds in gesprek met vertegenwoordigers
maar dit mag uitsluitend aan een ‘Qualified
een organisatie opgebouwd, met de
van IL&T over de wijze waarop de
Entity’ (QE). Een organisatie die geen
nodige investeringen in mankracht en
EU-regelgeving in Nederland toegepast
QE-status heeft, kan dus volgens de
automatisering. Een organisatie waarover
gaat worden. Daarbij blijkt bij herhaling
EU-regels geen taak uitvoeren die te
de KNVvL al jaren beschikt, maar die nu
dat IL&T die regels strikter interpreteert
maken heeft met toezicht, certificeren of
dus buitenspel wordt gezet.
dan de EU-regels vereisen. De uitvoering
uitgifte van brevetten.
wordt daardoor onnodig lastig en complex. NIEUW BREVET AANVRAGEN
Dat zal onvermijdelijk ook tot een nodeloze
ONVERWACHTSE BESLISSING
Het is treurig dat IL&T de KNVvL organi-
verhoging van de kosten voor de recreatieve
De afgelopen jaren heeft de KNVvL overleg
satorisch buitenspel zet, maar nog erger
piloten leiden. De KNVvL zal alles op alles
gevoerd met vertegenwoordigers van het
is dat IL&T ook de door de KNVvL uit
zetten om de overgang naar de EU-regels
ministerie van Infrastructuur en Milieu
gegeven brevetten niet als ‘door de lidstaat
soepel en efficiënt te laten verlopen en
over de overgang naar de EU-regelgeving.
erkend’ beschouwt. Daarom kunnen deze
de kosten en administratieve lasten voor
Daarbij was alles erop gericht om de
brevetten niet ‘ambtelijk worden omgezet’,
piloten zo laag mogelijk te houden.
| Maart 2014
5
KNVvL Tekst Martijn Koekkoek
kunnen zijn dat in de zomerperiode relatief meer recreatief verkeer rondvliegt. Toch is een afname zichtbaar: het aantal geregistreerde AI’s in de Maastricht omgeving was 111 in 2011 en 88 in 2012, een vermindering van 20%. Mogelijk heeft dit te maken met een afname in hoeveelheid verkeer, het kan ook zijn dat het
18 16 14 12 10 8
actief benaderen van de veroorzakers van AI’s invloed had.
6 4 2
april 2013
maart 2013
januari 2013
februari 2013
december 2012
oktober 2012
november 2012
september 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
augustus 2012
die zonder toestemming het gecontroleerde
april 2012
vliegers en zelfs onbemande vliegtuigen)
maart 2012
mei 2011
ballonnen, helikopters, ultralights, scherm
januari 2012
0
(o.a. militaire vliegtuigen, zweefvliegtuigen,
februari 2012
In het luchtruim rond Maastricht is een
december 2011
(AI’S) EN HOE KUNT U ALS RECREATIEVE PILOOT HIER REKENING MEE HOUDEN?
oktober 2011
ZONDER TRANSPONDER
november 2011
WORDT GEREGISTREERD. WAT IS DE OORZAAK VAN DEZE AIRSPACE INFRINGEMENTS
grote diversiteit aan soorten vliegtuigen
H
9 per. Zw. Gem (Totaal)
EHBK CTR
20
september 2011
GEEN WONDER DAT HIER EEN RELATIEF HOOG AANTAL LUCHTRUIMSCHENDINGEN
periode. Een verklaring hiervoor zou
juli 2011
HET LUCHTRUIM ROND MAASTRICHT AACHEN AIRPORT IS VRIJ COMPLEX.
het aantal AI’s hoger is dan in de winter-
augustus 2011
rond Maastricht
EHBK TMA
juni 2011
LUCHTRUIMSCHENDINGEN
AANTAL GEREGISTREERDE LUCHTRUIM SCHENDINGEN EHBK
et luchtruim van Maastricht
luchtruim binnen vliegen. De meesten zijn
bestaat uit Maastricht TMA 1
niet te bereiken door de luchtverkeersleiding
(1500-FL095), Maastricht TMA 2
en enkelen voeren geen transponder.
en of ander verkeer in de buurt is. In de
incidenten geweest waarbij de separatie
De categorie zonder transponder, waarover
afbeelding ’Schendingen tussen mei 2012
in het geding kwam.
(FL095-FL195) en Maastricht CTR (GND3000). Naast Maastricht Aachen Airport
DIMENSIONS:
wordt gerapporteerd, is visueel waargenomen
en april 2013’ zien we de spreiding van
kent de provincie Limburg helikopter-
CTR GND - 3000 FT AMSL
of opgepikt door de primaire radar.
AI-locaties. De ‘hotspots’ in het zuidoosten
OORZAKEN EN VEROORZAKERS
luchthavens, zweefvliegterreinen, micro-
TMA 1500 FT - FL 095
light luchthavens en modelvliegclubs.
XPNDR MANDATORY > 1200 FT
zijn voornamelijk vliegtuigen die door
Onderzoek in 2007 heeft uitgewezen dat
HOTSPOTS
navigatiefouten een stukje ‘afsnijden’.
er zeven grote oorzaken van AI’s zijn:
Tevens worden de TMA en CTR regelmatig
Een op zichzelf staande luchtruimschending
Ten noorden van de CTR wagen piloten
• Geen adequate vluchtvoorbereiding;
gebruikt voor ballonvaarten. Rondom
is niet per definitie gevaarlijk. Het is voor-
regelmatig pogingen over te steken vanuit
• Gebruik van een verouderde
het luchtruim van Maastricht liggen de
namelijk afhankelijk van de locatie, route
Duitsland naar België en andersom. Hier-
navigatiekaart;
gebieden in beheer van o.a. AOCS NM,
bij worden ook navigatiefouten gemaakt,
Brussel, Liège, Langen en Geilenkirchen.
maar tevens kan het zijn dat de QNH foutief
die in het verleden in het luchtruim zijn
Met elk van deze ‘ATC centres’ heeft
ingesteld is. De luchtruimschendingen in
aangebracht (bijvoorbeeld de introductie
Maastricht coördinatie over het verkeer in
het zuiden (rond Eijsden) en zuidwesten
deze gebieden, omdat naderings -en vertrekprocedures zich in de Maastricht TMA bevinden. In deze gebieden liggen civiele en militaire luchthavens, luchtvaartterreinen en in het westen van de TMA (in België) bevindt zich een militair ‘shooting range’.
gesepareerd te houden van verkeer door
zowel de Nederlandse luchtvaart als de
G airspace eronder. Daarnaast is een deel
omringende luchtvarenden.
LUCHTRUIM GEWIJZIGD
van de TMA (de landtong bij Eijsden)
In april 2013 is het luchtruim ten zuiden
aan België gedelegeerd en verder naar het
156 LUCHTRUIMSCHENDINGEN
van Maastricht gewijzigd. De CTR is naar
oosten is de TMA grens als rechte lijn
In de periode tussen mei 2011 en april
het zuiden toe met ongeveer 1 NM verlengd
aangebracht. LVNL heeft daarbij zeer veel
2013 zijn in totaal 156 AI’s gemeld. Het is
om naderend verkeer voor baan 03 beter
energie gestoken in het informeren van
duidelijk te zien dat in de zomerperiode
6
| Maart 2014
IN DE PERIODE TUSSEN MEI 2011 EN APRIL 2013 ZIJN ER GEEN INCIDENTEN GEWEEST WAARBIJ DE SEPARATIE IN HET GEDING KWAM
hebben voornamelijk te maken met navigatiefouten. Ten noorden en zuiden
van de CTR zijn de locaties waar een hoger risico bestaat vanwege het naderende
• Onbekendheid met de wijzigingen
van klasse D); • Gebruik van een verouderde database van de GPS-navigatie; • Navigatiefouten en/of het kwijtraken van de positie;
verkeer (2000 ft en lager) voor baan 03 of
• Hoge werklast in de cockpit;
baan 21. In de meeste gevallen heeft een
• Gebrek aan Radio Telefonie kunde.
AI geen ernstige gevolgen en blijft de separatie binnen de norm. Doorgaans
BUITENLANDSE VLIEGTUIGEN
omdat de luchtverkeersleiding het verkeer
Uit de gegevens van LVNL komt naar
op de radar of visueel ziet en ander verkeer
voren dat in het gebied rond EHBK één op
hierover informeert. In de periode tussen
de dertig AI’s wordt veroorzaakt door
mei 2011 en april 2013 zijn er geen
vliegtuigen met een Nederlandse registratie. >
| Maart 2014
7
ADVERTENTI E
Spor ters
winnen met Lotto!
INDIEN U NIET ZEKER BENT VAN UW LOCATIE, BENADER DAN ATC EN VRAAG OM ASSISTENTIE
Het merendeel wordt dus veroorzaakt door vliegtuigen uit buurlanden. Enkele keren Met Lotto maakt u elke zaterdag kans om miljonair te worden. Maar wist u dat u ook automatisch de Nederlandse sport steunt? Dankzij de jaarlijkse miljoenenbijdrage van Lotto worden sportbonden, sportverenigingen en top- en amateursporters ondersteund, wordt talent ontwikkeld en worden lokale clubhuizen en trainingsfaciliteiten verbeterd. Dus als u van sport houdt, speelt u Lotto! Ga naar lotto.nl of speel mee in de winkel. Sporters winnen met Lotto!
was een militair vliegtuig de veroorzaker van een AI, andere veroorzakers zijn zweefvliegtuigen, ballonvaarders en ultralights. Tevens blijkt het grootste aantal gevallen VFR-verkeer te zijn. Het maken van een
lotto.nl
AI door een vliegtuig dat IFR vliegt is zeer Sport algemeen A5 liggend V03.indd 1
ADVERTORI AL
07-02-13 09:31
zeldzaam en is meestal gerelateerd aan coördinatiefouten met naburige ‘ATC centres’. In 30% van de gevallen is het noodzakelijk geweest traffic information te geven aan het verkeer onder controle van de verkeersleiding. In 15% van de gevallen
Driessen & Rappange Verzekeringen uit Amsterdam is het
is het noodzakelijk geweest instructies
enige gespecialiseerde luchtvaartverzekeringsbedrijf in
te geven aan verkeer onder controle van
Nederland en bijvoorbeeld ook de huisverzekeraar van de
de verkeersleiding zodat een separatie
KNVvL Afdeling Zweefvliegen. Alle leden van de afdeling
probleem voorkomen werd.
zweefvliegen beschikken over een collectieve aansprakelijkheidverzekering, maar ook een collectieve verzekering voor
VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN
al het rollend materieel van de zweefvliegclubs, behoren tot
Naar aanleiding van zorgen over luchtruim
het verzekeringspakket van de Nederlandse zweefvlieger dat
schendingen van het Veiligheidsplatform
door Driessen & Rappange verzekeringen wordt gevoerd. Begin 2013 heeft Driessen & Rappange een spectaculaire
Schiphol en Eurocontrol heeft het ministerie
navigatievoorziening wordt verbeterd
van Infrastructuur en Milieu het initiatief
en het luchtruim wordt aangepast om
en/of GPS-apparatuur. Vertrouw daarbij
genomen een werkgroep op te richten.
navigatie te vereenvoudigen en handhaving
niet alleen op uw apparatuur, volg uw
Deze Airspace Infringement werkgroep
effectiever te maken.
route ook aan de hand van kenmerken
• Gebruik up-to-date navigatiekaarten
nieuwe reisverzekering ontwikkeld en op de markt gebracht.
Naast een verzekering voor luchtvaartrisico’s kan de verzeke-
In deze Air Sport Mail treft u hiervan de flyer aan. Vliegers
ring desgewenst ook dienen als gewone vakantie reisverzekering
kunnen profiteren van de zeer uitgebreide dekking dat deze
voor u en eventueel voor uw gezin. De verzekering biedt
bestaat naast het ministerie van Infra-
reisverkering biedt t.o.v. andere reisverkeringen. Zo is bij deze
standaard een Werelddekking.
structuur en Milieu (DGB) uit LVNL,
WAT KUNT U ZELF DOEN?
verzekering elke vlucht een reis. Er is dus ook in Nederland
Deze reisverzekering geldt voor, parachutisten, zweefvliegers,
AOPA, KNVvL, IL&T, CLSK, KLPD, NVL,
Zelf kunt u ook al maatregelen nemen,
schermvliegers, zeilvliegers, motorvliegers.
NACA, KNMI en NLR. Deze werkgroep
bijvoorbeeld:
richt zich op de uitwerking van maatregelen
• Zorg voor een adequate vluchtvoor
het luchtruim contact op met ATC; • Neem ook contact op met ATC om te
standaard dekking voor o.a. hulpverlening, buitengewone kosten en bagage zonder dat er sprake is van een geboekte
op de grond; • Indien u niet zeker bent van uw locatie, benader dan ATC en vraag om assistentie; • Neem altijd ruim voor het betreden van
reis zoals gebruikelijk bij reisverzekeringen. Dus moet u extra
Nieuwsgierig geworden, lees de flyer en vraag vandaag naar
om (onder andere) communicatie over
bereiding. Bestudeer het luchtruim
kosten maken voor een gedwongen hotelovernachting, of
de mogelijkheden. Meer informatie treft u aan op de website
AI’s, de informatievoorziening (ten behoeve
en de bijbehorende classificaties.
vermelden dat u in de buurt van de
wordt uw kostbare GPS of logger gestolen in verband met
van Driessen & Rappange Verzekeringen.
van de vluchtvoorbereiding) en opleidingen
U heeft altijd toestemming nodig
CTR of TMA opereert, dan is het voor
te verbeteren. Technische verbeteringen
het luchtruim van Maastricht binnen
de verkeersleiding duidelijk wat uw
worden uitgewerkt, het gebruik van digitale
te mogen vliegen;
intenties zijn.
een vlucht dan is deze verzekering onontbeerlijk. Ook is er een ongevallendekking van toepassing tijdens het vliegen.
www.driessenrappange.nl/plv
| Maart 2014
9
KNVvL Tekst Bob van Asselt
Veiligheid in de luchtsport
VERPLICHT NUMMERTJE
of cultuur?
INFORMED CULTURE
FLEXIBLE CULTURE
Those who manage and operate the system have
A culture in which an organisation is able to reconfigure
current knowledge about the human, technical,
themselvers in the face of high tempo operations
organisational and environmental factors that determine
or certain kinds of danger - often shifting from the
the safety of the system as a whole.
conventional hierarchical mode to a flatter mode.
REPORTING CULTURE An organizational climate in which people are prepared to report their errors and near-misses.
SAFETY CULTURE
LEARNING CULTURE An organisation must process the willingness and the competence to draw the right conclusions from its safety information
JUST CULTURE
EÉN VAN DE MIDDELEN DIE WE HANTEREN OM LUCHTSPORTEN EN RECREATIEVE
An atmosphere of trust in which people are ancouraged (even rewarded) for providing
LUCHTVAART VEILIGER TE MAKEN IS HET VEILIGHEID MANAGEMENT SYSTEEM. HET
essential safety-related information, but in which they also clear about where the line
SUCCES VAN ZO’N SYSTEEM STAAT OF VALT BIJ HOE WE ERMEE OMGAAN. IS HET EEN
must be drawn between aceptable and unacceptable behaviour.
system and the will to implement major reforms.
VERPLICHT NUMMER? OF IS HET EEN ONDERDEEL VAN ONZE VEILIGHEIDSCULTUUR?
Zijn alle betrokkenen bereid handelen, gewoontes, normen en
keer nog durft te rapporteren. Doet u dat niet, dan is er geen
waarden die tot dan werden gehanteerd aan te passen? Deze vragen
reporting en informed culture en heeft het VMS geen nut.
geven het eigenlijk al aan; de groep moet zich op een bepaalde
V
manier (gaan) gedragen. Er moet een cultuur (gaan) heersen waarbinnen het VMS daadwerkelijk gaat leven en werken.
liegen is veilig. Tenminste, in vergelijking met andere
• Just Culture Reason stelt daarom dat een specifieke cultuur nodig is om mensen hun ervaringen spontaan te laten delen. Uiteraard kan
vormen van transport. Daar wordt door de sector hard SAFETY CULTURE
iemand op zaken worden aangesproken, maar dan wel zonder
nul ongevallen. Maar is dat haalbaar? Met de invoering van het
De cultuur die het beste ‘past’ bij verhoging van de veiligheid is
de feiten tegen hem te gebruiken. Het zogenaamde ‘no blame’
Veiligheid Management Systeem (VMS) worden incidenten en
de Safety Culture. Prof. Dr. James Reason heeft omschreven hoe
aspect. Echter, stel dat sprake is van grove nalatigheid, opzet,
(bijna) ongevallen geregistreerd, zodat we ervan kunnen leren
deze Safety Culture in elkaar zit en hoe het effect kan hebben op
bewust en keihard de regel overtreden. Dan moet worden
hoe het nóg veiliger kan.
bijvoorbeeld het succes van een VMS:
opgetreden; en wel duidelijk en direct. Dat maakt dit een
GOEDE INTRODUCTIE VMS
• Informed Culture
aan gewerkt. We streven naar ‘zero incidents’, oftewel
rechtvaardige cultuur, oftewel een Just Culture. U kunt veilig rapporteren, zonder sancties, tenzij u opzettelijk de zaken in het honderd laat lopen. Dat zal niet worden getolereerd.
Om optimaal gebruik te maken van het VMS, moeten we dit
Het systeem moet worden gevoed met informatie. Ook moeten
systeem goed introduceren. Want bij de introductie van nieuwe
de mensen die het VMS beheren de kennis hebben om op de
systemen en methoden zijn mensen geneigd te doen ‘wat de baas
goede manier met de informatie om te gaan, door bijvoorbeeld
vraagt’, maar vervolgens door te gaan op de manier waarop ze het
opleiding maar ook bereidheid. Als dit zo is kan worden gesproken
Uw rapport wordt verwerkt en daar komen zaken uit naar
al jaren doen. Mensen ervaren veranderingen vaak als bedreigend:
van een Informed Culture.
voren die voor iedereen belangrijk zijn te weten. De bereidheid
• Learning & Flexible Culture
daar in te investeren, te leren, briefings te geven en tijd in
“Waarom moet het nu zo? Het ging hiervoor toch ook niet • Reporting Culture
slecht?”. Een systeem dat ons met lichte dwang wordt opgelegd
trainingen te stoppen moet aanwezig zijn. Er moet een L earning
zal minder makkelijk worden geaccepteerd dan een systeem dat
De informatie waarmee het systeem wordt gevoed is voor een
Culture bestaan. En dat niet alleen op het niveau van het
vooraf is aangekondigd. Een dergelijk systeem is uitgebreid be-
belangrijk deel afkomstig van de mensen in de sector zelf.
individu. Ook de organisatie, de club of de school moet willen
sproken en bij de invoering spelen managers en/of overheden een
Hiervoor moeten mensen bereid zijn hun narrow escapes
leren en waar nodig bereid zijn normen en waarden, principes
actieve rol. Zij laten zien dat ze ermee werken en hoe we met het
en vergissingen te rapporteren en dat kan als een Reporting
of wat dan ook, aan te passen; het roer desnoods helemaal
DEFINITIE CULTUUR
Culture bestaat. Stel nu dat u iets doet dat ‘niet helemaal’
om te gooien. Daar moet de veerkracht voor aanwezig zijn,
Cultuur is volgens Geert Hofstede de collectieve mentale
conform de procedures is. En vervolgens loopt het bijna
oftewel een Flexible Culture.
VAN SYSTEEM NAAR CULTUUR
programmering die de leden van een groep of categorie mensen
verkeerd af. Maar gelukkig, u komt met de schrik vrij.
Het nut van het VMS is volledig afhankelijk van hoe we ermee
onderscheidt van die van een andere. Cultuur wordt overgedragen
Vervolgens rapporteert u wat u heeft gedaan, zodat anderen
Als deze vijf ‘culturen’ stevig zijn verankerd binnen de organisatie
omgaan. Worden voorvallen gemeld, en als ze worden gemeld,
via onze sociale omgeving. Het is een geheel van symbolen,
ervan leren. Helaas, u wordt door de veiligheidsmanager
is sprake van een Safety Culture en zal het VMS werkelijk vruchten
hoe wordt er dan op gereageerd? Worden zaken aangepakt die
gebruiken, normen en waarden, gewoonten, handelingen et cetera
vermanend toegesproken en krijgt een waarschuwing dat u
afwerpen. Zo kunnen we werken aan een nog veiligere luchtvaart,
uit de voorvallen en de onderzoeken naar voren komen?
dat de groep onderscheidt van de andere groepen.
uit de club kunt worden gezet. De vraag is of u de volgende
of je nou vliegt, vaart of springt.
systeem moeten omgegaan.
10
| Maart 2014
| Maart 2014
11
AEROBATICS
MODELVLIEGSPORT
Tekst Team Flying Roos Foto’s SKY unlimited
Tekst Emanuel Stassar & Frank Koelma Foto Peter van Doesburg
Team Flying Roos
INTRODUCTIEDAG PYLONRACEN
Jongste vrouwelijke aerobatics piloot
met modelvliegtuigen BEN JIJ RADIO CONTROLLED MODELVLIEGER EN HOUD JE VAN SNELHEID? OP ZATERDAG 3 MEI IS
VAN NEDERLAND
EEN GRATIS INTRODUCTIEDAG PYLONRACEN OP HET MODELVLIEGVELD ALMERE (MVA).
HET IS NOG NIET ZOVER, MAAR ALS HET AAN DE 14-JARIGE ROOS LIGT, WORDT ZIJ DE JONGSTE VROUWELIJKE AEROBATICS PILOOT VAN NEDERLAND. MET HAAR EIGEN TEAM FLYING ROOS HOOPT ZE IN 2016 MEE TE DOEN AAN ‘T DUTCH OPEN NATIONAL AEROBATIC CHAMPIONSHIP.
R
oos woont met haar moeder en drie jongere broertjes in Leimuiden, onder de rook van Schiphol. Het hele gezin
Het vliegen met snelle modellen is voor veel radio controlled
is gek van luchtvaart en bezoekt graag airshows. Roos
piloten een hele uitdaging. Als je eenmaal de snelheid onder
maakte foto’s van de aerobatics vliegtuigen en was gefascineerd
de knie hebt, wil je meer. Dan zijn wedstrijden tegen andere
door de Pitts Special. Haar wens zelf een keer te vliegen kwam
PATTY WAGSTAFF EN MAINSTREET
afgelopen zomer uit. Moeder Wanda vertelt: “We gingen voor
Over twee jaar weten we of het Roos gelukt is. Aan haar motivatie
haar eerste vliegles naar SKY Unlimited in Teuge. Roos had al het
ligt het in ieder geval niet. De middelbare scholiere zit in de tweede
SPANNING EN SPEKTAKEL
nodige voorwerk gedaan, dus toen de instructeur haar de oefeningen
van de havo op het Herbert Vissers College in Nieuw-Vennep en
Tijdens de Pylonrace wedstrijden vlieg je met drie piloten
uitlegde, kon ze die direct uitvoeren. Ze was helemaal ‘in control’.
volgt de talentklas business. De leukste vakken vindt zij wiskunde
tegelijkertijd een circuit bestaande uit drie pylons. Degene
Eenmaal op de grond was het eerste dat ze tegen mij zei: ‘dit is
en natuurkunde. Vliegen is haar grootste hobby, ze wil er a lles over
die zo snel mogelijk tien ronden vliegt is de winnaar.
wat ik wil!’. Dit is haar droom”.
lezen en weten. Haar idool is Patty Wagstaff, een Amerikaanse
De piloten staan in het circuit, zodat ze de positie van de drie
aerobatics piloot. Tussen al het vliegen door luistert Roos graag
pylons goed kunnen zien. Je vliegt dus om jezelf heen. Vanwege
naar haar andere idolen: de boyband MainStreet.
de diversiteit aan klassen zijn de wedstrijden leuk voor iedereen.
EIGEN VLIEGTEAM
Inmiddels is die droom groter en groter geworden. Roos heeft
piloten in een pylonrace een geweldige uitdaging.
De snelheid maakt iedere race zeer spannend en spectaculair.
haar zinnen gezet op aerobatic. Ze wil de jongste vrouwelijke ZELF PYLONRACEN
kampioen kunstvliegen worden. Wanda: “Natuurlijk wil je als SPONSOR TEAM FLYING ROOS
Tijdens de introductiedag op zaterdag 3 mei in Almere zijn er
maar hoe doe je dat? Roos en ik zijn naar de vliegschool gegaan
Team Flying Roos begeleidt haar, zodat we de droom van Roos in
Naast vlieglessen is meer nodig om de droom van Roos te
demonstratiewedstrijden in diverse klassen en je krijgt alle
om informatie in te winnen over de opleiding en wat een brevet
het dagelijkse gezinsleven kunnen passen. We zijn enorm trots
laten uitkomen. Heeft Roos uw interesse gewekt? Neem contact
informatie die je maar nodig hebt. Pylonracen hoeft bijvoor-
haar kon opleveren. Daarna hebben we Team Flying Roos
dat we deze kans krijgen.”
op via e-mail: info.flying.roos@gmail.com of bel 06-83892662.
beeld geen dure hobby te zijn. Heb je een KNVvL of gelijk-
We bespreken graag de mogelijkheden.
waardig club brevet en ben je in het bezit van een snelle kist,
moeder je kind begeleiden in het waarmaken van die droom,
opgericht en zijn we op zoek gegaan naar investeerders die ons kunnen helpen met het waarmaken van deze droom.”
JONGSTE VROUW OOIT
breng die dan vooral mee. Je kunt onder begeleiding je eer-
Het doel is Roos te laten deelnemen aan de DONAC 2016.
DONAC
ste vluchten rond de pylons maken. De dag wordt afgesloten
OPLEIDING GESTART
In het verleden deden er wel vrouwen mee aan deze open Neder-
De Dutch Open National Aerobatic Championships, oftewel de
met een gezellige vliegersborrel.
Wanda: “Op haar veertiende verjaardag in december werd
landse kampioenschappen kunstvliegen, zoals Jane van der Luijt
DONAC, zijn de open Nederlandse kampioenschappen kunstvliegen.
Roos verrast door een investeerder die haar vlieglessen betaalt.
die in 2003 zelfs de advanced klasse won. Maar nog niet eerder
De organisatie ligt in handen van VINK (Vliegen Is Een Kunst), de
Ze is in februari officieel met de opleiding gestart. Maandelijks
was er een piloot o nder de twintig die deelnam. Roos kan dus
afdeling Aerobatics van de KNVvL. Deelnemen kan in vier verschil-
vliegt ze in een Cessna Aerobat van SKY Unlimited, ze volgt de
inderdaad geschiedenis schrijven door de jongste vrouwelijke
lende klassen: advanced, intermediate, standard en beginners.
Wil je op 3 mei kennismaken met pylonracen?
grondschool en is droog aan het oefenen aan de keukentafel.
aerobatics piloot van Nederland te worden.
Kijk voor meer informatie op www.vliegeniseenkunst.nl/DONAC.
Meld je nu aan op www.F3D.nl.
12
| Maart 2014
| Maart 2014
13
HISTORISCHE LUCHTVAART Tekst Han Nabben Foto Michael Kriek Beeldbewerking Paul van Baardwijk
Plaats De Unie in Rotterdam, waarvandaan Abraham Hopman in 1804 als eerste Nederlandse luchtreiziger met zijn ballon opsteeg, lag ter hoogte van de huidige Bijenkorf. Op de voorgrond de Coolsingel.
Speurtocht naar historische luchtvaartgrond
WAAR STEEG DE EERSTE NEDERLANDSE LUCHTBALLON OP?
Historische kaart van Rotterdam uit 1839. Hopman’s opstijglocatie (rood) lag naast de huidige Bijenkorf (blauw) en de Beurstraverse (geel). Hopman steeg op vanaf een platform naast het omcirkelde gebouw.
Prent uit 1804 van Hopman’s opstijging. De bomenrijen en het centrale gebouw komen ook op de historische plattegrond terug. Naast het gebouw is een platform zichtbaar waarvandaan Hopman met zijn ballon opsteeg. Onder het platform staan vaten opgesteld waarin waterstofgas werd geproduceerd door ijzervijlsel op te lossen in zwavelzuur. Via een brede buis werd de ballon gevuld met het gas uit de vaten.
Gelukkig hebben we enkele concrete
deze oude kaarten nauwkeurig op moderne
KOOPGOOT
aanwijzingen:
satellietbeelden kunnen worden geprojec-
De opstijglocatie van Hopman openbaarde
• De naam van buitensociëteit De Unie
teerd. Hij vond een gedetailleerde stads-
zich. Deze blijkt in de Rotterdamse
waar Hopman in 1804 opsteeg
plattegrond van Rotterdam uit de jaren
binnenstad te liggen in de buurt van de
veranderde medio jaren dertig van de
dertig van de negentiende eeuw, met daarop
huidige Beurstraverse, beter bekend als
negentiende eeuw in de eerdergenoemde
een Plaats Concordia; de toenmalige naam
De Koopgoot. Deze verdiepte winkelstraat
Plaats Concordia.
van de oude Plaats De Unie. De locatie
ligt gedeeltelijk ter hoogte van een lang-
• De Unie grensde destijds aan een dieren-
grensde inderdaad zowel aan de inmiddels
werpige vijver die destijds onderdeel was
OP ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1804 WAS HET EEN DRUKTE VAN BELANG OP BUITEN
park, Menagerie Blaauwjan genaamd,
verdwenen Kerklaan als aan de Coolsingel.
van de buitensociëteit. Uit de oude gravure
SOCIËTEIT DE UNIE IN ROTTERDAM. ER STOND DAN OOK EEN ZÉÉR SPECTACULAIR
gelegen in het ambacht Cool.
EVENEMENT OP HET PROGRAMMA: VOOR HET EERST IN DE GESCHIEDENIS ZOU EEN NEDERLANDER EEN LUCHTREIS PER LUCHTBALLON GAAN MAKEN. MAAR WAAR KWAM ’S LANDS EERSTE LUCHTREIZIGER PRECIES LOS VAN DE GROND?
H
blijkt dat Hopman met zijn ballon opsteeg SATELLIETBEELDEN
vanaf een platform direct naast het centrale
bezoekers de buitensociëteit zowel via de
De oude kaart gaf nog meer relevante
gebouw op het binnenplein van de buiten
(niet meer bestaande) Kerklaan als via
details vrij. Op het binnenplein van de
sociëteit. Dat brengt ons op een plek waar
de Coolsingel konden bereiken.
buitensociëteit waren enkele bomenrijen
de Dwaze Dagen die Hopman in 1804
• Er is één historische afbeelding bekend
ingetekend en midden op het centrale
met zijn opstijging ontketende nog steeds
van de opstijging in Rotterdam. Deze
plein van de buitensociëteit stond een
jaarlijks plaatsvinden: De Bijenkorf.
gravure laat Hopman’s ballon zien op
vierkant gebouw. Dat komt exact overeen
De historische opstijglocatie van Hopman
• Krantenberichten uit 1804 melden dat
et bericht over de opstijging gonsde
korte vaart botste de ‘Aërostatische Machine’
Nederland haar eerste zetje gaf veranderde
een plein met enkele bomenrijen, met
met de oude prent van de opstijging; we
ligt ter hoogte van de linker ingang van de
al een tijdje door de stad, maar of
met een ferme klap tussen Delfshaven en
meerdere malen van naam en functie.
centraal op het plein een vierkant gebouw
hebben vrijwel zeker de juiste locatie te
winkel aan de Rotterdamse Beurstraverse/
het daadwerkelijk ging lukken was
Van Oldebarneveltplaats.
Schiedam tegen een slootkant. Hopman viel
Het was niet bekend bij het grote publiek
met daarnaast een platform waarvandaan
pakken. Met behulp van drie punten op de
allerminst zeker. De techniek van de lucht-
bij de landing in de sloot. In zijn gedeelte-
en er is nooit een monument opgericht
de ballon opsteeg.
oude kaart die overeenkomen met heden-
ballon stond nog in de kinderschoenen en
lijk met slootwater doordrenkte pak keerde
op de luchtvaarthistorische plek. Waar
Dat bleek voldoende om de exacte opstijg-
daagse locaties (o.a. kruisingen van nog
een eerdere poging van Abraham Hopman,
hij terug naar De Unie, waar ter ere van de
Hopman precies was opgestegen, is lang
locatie te reconstrueren.
bestaande wegen) kon de software de schaal
de ruimtereiziger in spé, was in Amsterdam
succesvolle ‘Opvaart der Luchtbol’ een
een mysterie gebleven. ‘In Rotterdam
uitgelopen op een debacle. Maar nu ging
‘Bal en Danspartij’ georganiseerd werd.
vanaf Plaats De Unie’ leert de geschied-
STADSPLATTEGROND
Rotterdam matchen met de schaal van de
Meer informatie over de geschiedenis van
schrijving. Soms wordt abusievelijk
De Rotterdammer Frits Farinaux is lief
oude plattegrond, waarna de historische
de ballon- en luchtscheepvaart in Nederland
het goed: even na vieren steeg Hopman
van satellietbeelden van het centrum van
onder luid gejuich op. Een lichte bries
PLAATS VAN HANDELING
gesproken over ‘Plaats Concordia’. Maar
hebber van historische stadskaarten van zijn
locatie minutieus op het satellietbeeld
is te vinden in het boek ‘Lichter dan lucht,
stuurde de ballon westwaarts en na een
De locatie waar Hopman de luchtvaart in
waar lag de opstijglocatie nu precies?
stad én beschikt over software waarmee
geprojecteerd werd.
los van de aarde’ (Han Nabben, BDU, 2011).
14
| Maart 2014
| Maart 2014
15
MODELVLIEGSPORT
ZWEEFVLIEGEN
Tekst en foto’s Peter Keim
Tekst en foto’s Frans Guise
ALLE MODELVLIEGERS VERGADEREN
UIT HET PLAKBOEK VAN…
Frans Guise
ZWEEFVLIEGER FRANS GUISE BEGON IN 1984 MET LUCHTSPORT OP VLIEGCLUB HAAMSTEDE. HIJ DRAAIDE NAAR EIGEN ZEGGEN JARENLANG RONDJES OM DE VUURTOREN, TOTDAT HIJ OP EEN ZOMERKAMP IN HET FRANSE ISSOUDUN ZIJN
VORIG JAAR EXPERIMENTEERDE DE AFDELING MODELVLIEGSPORT DOOR ALLE VLIEGERSVERGADERINGEN VAN COMMISSIE
EERSTE 300 KILOMETER VLOOG. SINDSDIEN IS HIJ GROOT LIEFHEBBER VAN OVERLANDVLIEGEN. DAARNAAST ZIJN SAFARI’S
SPORTZAKEN OP DEZELFDE DAG EN LOCATIE TE HOUDEN. DIT JAAR KOZEN DE MODELVLIEGERS VOOR DEZELFDE OPZET.
EN BERGVLIEGEN OOK MOOIE UITDAGINGEN VOOR HEM. FRANS MAAKTE 3.700 STARTS EN EEN SLORDIGE 1.450 VLIEGUREN. MET ZIJN ERVARING ZIT HET DUS WEL GOED. TEVENS IS HIJ CREWMEMBER VAN HET NEDERLANDS TEAM EN LAAT HIJ MAAR WEINIG EUROPESE EN WERELDKAMPIOENSCHAPPEN SCHIETEN. GELUKKIG VOOR AIRSPORTSMAIL HEEFT FRANS
Rob Metkemeijer en Paul Beks ontvangen hun certificaat
Vliegersvergadering RB Pylonrace
OOK VAAK ZIJN CAMERA MEE AAN BOORD. WANT ZOVEEL ZWEEFVLIEGEN, DAT LEVERT LEUKE PLAATJES OP!
DG-1000 van Vliegclub Haamstede bij het Mont Blanc massief in 2008. Op het WK in Uvalde, Texas, in 2012 was het niet alleen stoffig, maar ook enorm heet: 40 graden in de schaduw en vaak boven de 50 graden op de startbaan. Run for the shadow!
O
p 11 januari werd het Bouw & Infra Park in Harderwijk overspoeld met leden van de afdeling
Modelvliegsport. In de ochtend stonden maar liefst acht vliegersvergaderingen
F2A (lijnbesturing speed) beginners kampioen Max Uttien met de E2K beker (Pylonrace) op de voorgrond
Piet Paulusma presenteert het weerbericht tijden het NK op Terlet in 2009. Oant moarn! Interim-voorzitter Hans van Rooy
plus enkele voorbesprekingen op het programma. Er werd gepraat over het afgelopen wedstrijdseizoen, het jaarverslag,
Bij onder andere RB Zweef en RB Elektro
LEZING PROFIELEN
data voor de wedstrijden in 2014 werden
zijn nieuwe subcommissieleden aangesloten.
Vorig jaar stond een lezing over profielen
vastgesteld, (sub)commissieleden be-
Dank aan diegenen die werden opgevolgd.
op de agenda, die wegens ziekte helaas niet
noemd, nieuwe wedstrijdprogramma’s
door kon gaan. Dit jaar wel. Rick Ruijsink
en reglementswijzigingen besproken en
KAMPIOENEN EN CERTIFICATEN
vertelde over de theoretische achtergronden
maar liefst 141 medailles en diploma’s
Na de lunch begon het plenaire programma.
van profielen in een tijd waar het zelf ont-
voor ereplaatsen werden uitgereikt.
Hierbij reikte interim-voorzitter Hans van
werpen van (WK-)modellen over gaat naar
Rooy de wisselbekers uit aan de Nederlandse
het kopen ervan. Zijn verhaal had hij samen
OPVALLENDE CONSTATERINGEN
kampioenen. Daarna werd de organisatie
met Frits Donker Duyvis voorbereid. Beide
De genomen besluiten staan vermeld
van het WK RB Pylonrace, dat afgelopen
modelvliegers zijn aerodynamicus en vliegen
in de respectievelijke vergaderverslagen.
zomer op Deelen plaatsvond, in het zonnetje
wedstrijden op niveau. Het was een zeer
Enkele opvallende constateringen:
gezet. Zij kregen tot hun grote verrassing
interessante lezing.
bij vrije vlucht en lijnbesturing blijken
certificaten uitgereikt. Vervolgens bracht
meer belangstellenden dan wedstrijd
Rob Metkemeijer verslag uit over de besluiten
deelnemers aanwezig te zijn. Hieronder
van de december meeting van het CIAM
Kijk voor de presentatie van Rick Ruijsink
een redelijk aantal vaders met zonen.
Bureau, waar hij deel van uitmaakt.
bij ‘downloads’ op www.modelvliegsport.nl.
16
| Maart 2014
2011 EK Pociunai, Litouwen. Door turbulentie kreeg de Diane-2 van Thomas Gostner vlak boven de grond een tik achter de sleep met dít als gevolg. Het starten ging gewoon door!
Tijdens het WK van 2013 in Chaves landde Alfred Alfers 78 kilometer uit op de pampa van Argentinië. Het duurde bijna acht uur om hem over de dirt roads op te halen. Het kan niet altijd goed gaan. In 2007 krijgt Calif een kabelbreuk achter de sleep. Hij draait terug, raakt een fabrieksdak, vliegt daarna door hoge coniferen met betonstaal vlechtwerk erin en landt op het dak van een honden kennel. Alléén materiële schade!
De ‘final glide’ naar huis met op de achtergrond de Mont Blanc. Sfeervol! De vrouwenvliegdag in mei 2010. Wat een enthousiasme!
| Maart 2014
17
MEDEDELINGEN
Tekst Ronald Overdijk Foto Skydive Spain
agenda en verder
A D V E RT E N T I E
GESLAAGDE BOOGIE in Sevilla
GEEF ZE VOOR EEN DAG VLEUGELS Steun Stichting Hoogvliegers Stichting Hoogvliegers stuurt chronisch en ernstig zieke kinderen de lucht in. Als het kan laten we ze zelfs het vliegtuig besturen. Voor één dag piloot! Voor één dag je ziekte helemaal vergeten! Hoe doen we dat?
Doneer op 6747
Verschillende piloten stellen belangeloos hun vrije tijd en helikopter of vliegtuig beschikbaar. We vliegen het hele jaar door, vanaf elk vliegveld in Nederland. Enkele keren per jaar is er een Grote Hoogvliegersdag. Dan maken we er met veel kinderen tegelijk een feest van. We halen ze thuis op en brengen ze - indien nodig met aangepast vervoer - naar het dichtstbijzijnde vliegveld. Daar beleven ze een avontuur. Met brandweer, politie, stoere vrachtwagens en vette auto’s. Maar vooral met helikopters en vliegtuigen! We organiseren overigens ook Individuele Hoogvliegersdagen.
Hoe kunt u ons helpen? Een bedrijf kan voor € 25.000 hoofdsponsor Wat ons helpt is geld. Vanaf € 100 worden van een Grote Hoogvliegersdag. helpen we al een kind de lucht in.
www.stichtinghoogvliegers.nl Volg Stichting Hoogvliegers via Social Media.
18
| Maart 2014
IN DE KERSTVAKANTIE VAN 2013 ORGANISEERDE SKYDIVE SPAIN IN S EVILLA EEN SPRINGBOOGIE. EEN BOOGIE IS EEN GROOT EVENEMENT VOOR PARACHUTISTEN WAARBIJ UIT MEERDERE VLIEGTUIGEN VERSCHILLENDE SPRONGEN GEMAAKT WORDEN.
Voor Nederland organiseerde Martijn van Dam de freeflying sprongen en Herman Landsman was verantwoordelijk voor de formatiesprongen. Bij freeflying vallen parachutisten met hun hoofd naar beneden of boven, resp. head-down en head-up geheten. Bij de formatiesprongen vallen de parachutisten op
EVENEMENTEN 2014
AERO Friedrichshafen
Nuclear Security
Koningsdag Fly-In
Summit 2014
Datum: 25-27 april
Datum: 24 en 25 maart
Locatie: Teuge Airport
Locatie: Den Haag
Voorjaarsvergadering
Theorie-examens
Ledenraad KNVvL
schermvliegen
Datum: 14 mei
brevet 2 en 3
Locatie: Papendal
Datum: 28 maart
Theorie examen paramotor
Locatie: Jaarbeurs Utrecht
Datum: 16 mei
Vliegveiligheidscongres
Locatie: nnb
KNVvL - AOPA
NK parachutespringen
Datum: 12 april
Datum: 3-8 juli
Locatie: nnb
Locatie: Paracentrum Teuge
Datum: 9-12 april
Tekst en foto’s DDA
DE DDA MAAKT ZACHTE LANDING
op Schiphol
hun buik. De dropzone van Skydive Spain bij Sevilla wordt steeds populairder onder de Nederlandse parachutisten.
NA ENKELE JAREN IN LELYSTAD TE ZIJN
een Air Operator Certificate (AOC) en dat
kijkje in de cockpit en geniet u van het fraaie
Dit gaat helaas ten koste van de andere grote dropzone in
GEVESTIGD IS DE DUTCH DAKOTA
stelt de hoogste kwaliteitseisen in de civiele
uitzicht. Vliegt u mee in de K oninklijke
ASSOCIATION (DDA) WEER TERUG OP
luchtvaart aan mensen en materieel.
PH-PBA dan belooft de DDA u helemaal
Noord Spanje, Ampuriabrava.
SCHIPHOL OOST. HOOFDSPONSOR KLM
Ook al is de DDA een stichting die geheel
een bijzondere dag. U bent van harte welkom
VEEL SFEER
HEEFT HIERVOOR SPECIAAL RUIMTE
uit vrijwilligers bestaat, de mensen zijn
aan boord. De DDA verzorgt rondvluchten
Voor de boogie stonden drie razendsnel klimmende Dorniers
BESCHIKBAAR GESTELD IN HANGAR 10.
goed getraind, gecertificeerd en doen er
vanaf Schiphol, Groningen, Rotterdam,
alles aan vluchten met de Dakota’s tot een
Eindhoven en Maastricht, vanaf april tot eind
onvergetelijke herinnering te maken.
november. Het programma is te vinden op
G92 ter beschikking. Op de drie drukste dagen vlogen die bij elkaar meer dan zestig keer omhoog. Skydive Spain stelde
In de hangar krijgen de PH-PBA ‘Prinses
gratis videomensen ter beschikking om na de gemaakte
Amalia’ en de PH-DDZ ‘Doornroosje’
sprongen te kunnen debriefen en zo de kwaliteit te verbeteren.
een vaste plek waar ook technisch onder-
WELKOM AAN BOORD
Deze video’s werden aan het eind van de dag in de bar
houd aan de vliegtuigen plaatsvindt.
Een vlucht met de Dakota DC-3 is een
getoond, wat voor veel sfeer zorgde. Al met al was het een
Ook de kantoren van techniek, operatie,
bijzondere ervaring. De captain legt u voor
zeer geslaagd springevenement.
administratie en secretariaat bevinden
de vlucht uit wat een DC-3 is en hoe uniek
Kijk voor meer informatie op
zich op deze locatie. De DDA vliegt onder
dit toestel is. Tijdens de vlucht neemt u een
www.dutchdakota.nl.
de website. Wilt u deelnemen in de stichting, dan kunt u zich online aanmelden.
| Maart 2014
19
De KNVvL laat je zorgeloos
VLIEGEN! Onder andere door:
✓ Verzekeringen; voor de v erschillende v liegende afdelingen zijn collectieve W A-verzekeringen afgesloten ✓ Belangenbehartiging op n ationaal en internationaal niveau op het gebied van luchtruim, luchtvaartterreinen en wet- en regelgeving ✓ Juridische ondersteuning ✓ Het verzorgen van o pleidingen en b revettering ✓ Ledenkorting op brevetten uitgegeven door het KEI ✓ 25% korting Libéma attractieparken, zoals Aviodrome, Safaripark Beekse Bergen, Dierenrijk, Sportiom, Nederlands Stripmuseum, Klimrijk en Speelland Beekse Bergen ✓ Korting op producten en diensten van Opticien George de Jong ✓ Gratis inloggen op de KNMI Meteo luchtvaart informatie ✓ Aanzienlijk voordeel op de zorg- en schadeverzekeringen van OHRA ✓ 4 keer per jaar het luchtvaarttijdschrift ‘Airsportsmail’ en het afdelingsblad
4X
PER JAAR HET LUCHTVAARTTIJDSCHRIFT AIRSPORTSMAIL