Tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
Jaargang 30 l Maart 2013
Zweef足 vliegen
In surInamE
leren versus straffen: veranderend toezicht luchtvaart sms steun van de top l hotspot Eindhoven geo chavez memorial flight l luchtruimaanpassing | Maart 2013
1
InhouD
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
Maart 2013
3 4
Voorwoord Ronald Termaat, Directeur KNVvL
7 8 9
Herinneringen aan … De nationale jeugdluchtvaartdagen
Leren versus straffen Veranderend toezicht op recreatieve luchtvaart
Geo Chavez Memorial Flight Safety Management Systeem Steun van de ‘top’
10
National Airgames in Nederland Hotspot Eindhoven
11 12 13 14 15
Luchtruimaanpassing Boundary Maastricht – Liège Area Zweefvliegen in Suriname Vliegersvergadering nieuwe stijl iFly! 2013 Rob Huyser directeur luchtvaart Agenda en verder Kuipers benoemd tot erelid KNVvL Nieuwe VFR kaart in aantocht
verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van de koninklijke nederlandse vereniging voor luchtvaart (knvvl). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: communicatie@knvvl.nl redactie en acquisitie: Marijke van Geem, Brenda Knibbe aan dit nummer werkten mee: tekst: Maya de Best, Marijke van Geem, Huib Holsteijn, Karel van Koppen, Frouwke Kuijpers, Gerard Rutten, Ronald Schnitker, Ronald Termaat, Henk Verbruggen Foto’s: Karel van Koppen, Peter Keim, Frans Guise ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. Druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. Beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. knvvl voor leden Ledenadministratie: richard.schotanus@knvvl.nl Financiële zaken: charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl Operationele zaken: maya.de.best@knvvl.nl Communicatie: marijke.van.geem@knvvl.nl KNVvL Examinering Instituut (KEI): kei@knvvl.nl Directie en bestuur via: annemiek.claessens@knvvl.nl Kijk voor contact met onze afdelingen op www.knvvl.nl/contact voor de betreffende e-mailadressen. Meer informatie over brevetten van het KEI: www.brevet.aero Adres- of contactgegevens gewijzigd? Wijzig zelf je gegevens via mijn.knvvl.nl opzeggen lidmaatschap Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd schriftelijk te geschieden en kan uitsluitend door het lid persoonlijk worden verricht. De opzegging dient uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL of, als uw pas “CLB” vermeldt, door uw clubsecretaris. U ontvangt altijd een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw lidmaatschap is opgezegd. Aspirant-leden (code op pas ASP) hoeven niet op te zeggen, het lidmaatschap verloopt automatisch op 31 december. publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| Maart 2013
Don Quichotte, helemaal zo gek nog niet Foto Kas van zonneveld
Terwijl ik dit schrijf, zit Uys Jonker naast me. De meeste van jullie zullen denken, ‘wie is Uys Jonker?’. Dus ik zal dat even kort uitleggen. Uys en zijn broer Attie komen uit Zuid-Afrika en ze zijn beiden gedreven zweefvliegers. Sinds hun 15de leven Uys en zijn broer hun droom na, om het beste zweefvliegtuig te bouwen. De ongelooflijke berg werk die ze verzet hebben om hun droom te verwezenlijken is indrukwekkend. Het begint met een mooi, technisch idee. Het eindigt met duizenden uren die besteed worden aan papierwerk om te voldoen aan alle regelgeving. Die uren gaan samen met talloze meetings en worden geflankeerd door vele testen en testvluchten. Voor bijvoorbeeld de uitbreiding naar 21 meter spanwijdte zijn er spintesten gedaan over een totale hoogte van 14 kilometer en waren meer dan 7 uur achter het sleepvliegtuig nodig. Een verbetering doorvoeren aan een vliegtuig is inmiddels zo duur geworden, dat de ontwikkelingen uiterst traag gaan. Uitgebreide regelgeving, veelal bedoeld om de veiligheid te vergroten, zorgt voor een vertraging in de ontwikkeling van luchtsporten. We blijven vliegen op de oude ‘onveilige’ toestellen, omdat de nieuwe er niet komen of te duur zijn. Regels die nog wel te begrijpen zijn bij een commerciële inzet, maar die hun doel voorbijschieten bij de recreatieve luchtvaart. Helaas is dit terug te vinden op vele vlakken in de luchtvaart. Vaak komen we bij de KNVvL terecht in onnavolgbare discussies. Slepen met MLA’s, ik heb het al vaker genoemd, is overal in Europa toegestaan. Hier in Nederland wordt het al ruim 10 jaar tegengehouden door ILT. Vliegen over EHR3 als er geen activiteiten op de grond zijn is verboden, want stel dat er nog een granaat ligt die spontaan afgaat
als er een vliegtuig op 800 meter overheen vliegt. Laatst werd vliegveld Eelde even gesloten, omdat er een bom uit de Tweede Wereldoorlog gevonden was die weggehaald moest worden. Hebben we dan al die jaren levensgevaar gelopen? Onzin! Er is geen geval bekend van spontane ontploffing met gevaar voor luchtverkeer. Waarom loopt er wel een weg door EHR3? En waarom mogen er gewoon mensen – onder andere imkers - gewoon rondlopen? Is dat niet gevaarlijk? Er zijn vele interessante discussies over luchtruimbeperkingen in Nederland. Een veel gebruikt argument is dat het zo druk is in de lucht. Maar als ik over de snelweg rijd, dan zie ik om me heen meer auto’s dan dat er in heel Nederland vliegtuigen in de lucht hangen. Het is ook niet makkelijk om het iedereen naar de zin te maken. Zelfs intern is dat heel moeilijk. We willen allemaal vliegen maar het liefst zonder dat de ander ons in de weg zit. Uys en ik concluderen dat Don Quichotte misschien helemaal niet gek was, toen hij tegen de molens ging vechten. Want wat wij doen om te mogen vliegen, lijkt precies hetzelfde. Veel vliegplezier in 2013!!
Ronald Termaat, Directeur KNVvL
| Maart 2013
3
Veranderend toezicht op recreatieve luchtvaart
lErEn vErsus straffEn
Er hEErst onvrEDE In DE rEcrEatIEvE luchtvaartsEctor ovEr DE huIDIgE wIjzE van hanDhavIng En InspEctIE. DE Knvvl sIgnalEErt Dat DE naDruK lIgt op straffEn zoals last onDEr Dwangsom, bEstuursDwang, schorsIng En IntrEKKIng van EEn bEwIjs van bEvoEgDhEID. tErwIjl wE juIst moEtEn lErEn van onzE foutEn om vEIlIghEID tE vErbEtErEn. Tekst ronald schnitker en maya de best
h
et probleem met bestuursrechte lijke maatregelen is dat feiten en omstandigheden marginaal
getoetst worden door de bestuursrechter. Dit in tegenstelling tot het strafrecht, dat een verfijnd systeem van bewijsvoering kent. In de praktijk leidt dit tot dubieuze beslissingen. Daarnaast is er binnen de recreatieve luchtvaart onduidelijkheid over proces van handhaving en toezicht; het gevoel bestaat gecriminaliseerd te worden. Ook staan er op al dan niet vermeende overtredingen buitenproportioneel hoge sancties. Deze ontransparante wijze van toezicht en handhaving in combinatie met de hoge straffen, heeft als effect dat piloten veel minder open zijn over gemaakte fouten. Daarnaast werkt dit onder andere in de hand dat bijvoorbeeld de transponder uitgezet wordt bij onduidelijke situaties.
twEE pEttEn
De luchtvaartpolitie heeft in feite twee taken.
De huidige werkwijze draagt duidelijk niet
De Dienst Luchtvaartpolitie (DLVP) en
In de eerste plaats is de DLVP opsporings
bij aan de beoogde ‘just culture’, waarbij
Inspectie Leefbaarheid en Transport werken
ambtenaar waarbij controle van een individu
het verhogen van veiligheid het doel is en
nauw samen bij inspectie en handhaving
centraal staat. Eén van de toegepaste
leren vóór straffen gaat.
van overtredingen binnen de luchtvaart.
maatregelen hier is bijvoorbeeld het tijdelijk
4
| Maart 2013
intrekken van het brevet. Daarnaast houdt de luchtvaartpolitie, in samenwerking met de inspectie, bestuursrechtelijk toe
hEt luchtruim is vElE malEn complEXEr Dan hEt WEgvErkEEr, tErWijl DE inFormatiEvoorZiEning vEEl gEringEr is
zicht op luchtvaartbedrijven. Het resultaat is dat de luchtvaartpolitie dus af en toe uitgaat van straffen. Daarom wordt bij
vindt dat er niet te snel gegrepen moet
het terugdringen van bijvoorbeeld airspace
worden naar handhaving door het OM.
vErschIl mIlItaIr En cIvIEl
infringements sanctioneren gezien als een
De voorwaarde is wel dat de KNVvL in staat
Tot voor kort was er rechtsongelijkheid
probaat middel. Vaak wordt ten onrechte
moet zijn om de handhaving van veiligheid
tussen de aanpak van airspace infringements
hierbij de vergelijking gemaakt met verkeers
binnen de eigen sector waar te maken.
in militair en civiel luchtruim. Luchtruim
overtredingen. Het luchtruim is namelijk
schendingen in het civiele luchtruim werden
vele malen complexer dan het wegverkeer,
collEgE van DEsKunDIgEn
door Luchtverkeersleiding Nederland
terwijl de informatievoorziening veel
Zowel het OM, de Luchtverkeersleiding
gemeld aan de inspectie en deze maakte
geringer is. ovendien lijkt het er hierbij
Nederland en de inspectie, alsmede de
vervolgens de afweging tussen het geven
op dat infringements moedwillig begaan
belangenbehartigers in onze sector, zijn
van een waarschuwing of het opleggen van
worden. Op basis van onderzoek concludeert
het er over eens dat leren boven straffen
(bestuursrechtelijke) sancties. Meldingen
Analyse Bureau Luchtvaart dat infringe
gaat. De huidige wijze van toezicht en
van infringements in militair luchtruim
ments vooral begaan worden door piloten
handhaving voorziet hier niet in. De KNVvL
belandden direct bij de luchtvaartpolitie
met weinig (actuele) vliegervaring. Vooral
pleit daarom voor een verandering ten
die proces verbaal opmaakten.
een afname van kennis over navigatie
aanzien van toezicht en handhaving op
Deze ongelijkheid is inmiddels opgeheven;
en communicatie lijkt de achterliggende
recreatieve luchtvaart, waarbij door middel
de inspectie en luchtvaartpolitie hebben de
oorzaak te zijn van infringements2.
van een door de sector zelf opgericht
afspraak gemaakt dat alle meldingen van
In plaats van te straffen, zouden scholing
‘college van deskundigen’ invulling wordt
infringements door luchtverkeersleiders
en preventie een beter alternatief zijn.
gegeven aan deze taken. Belangrijkste
twee petten op heeft.
in eerste instantie naar de luchtvaartpolitie
uitgangspunten voor het instellen van
gaan. In de praktijk maakt de luchtverkeers
zElfrEgulErIng
dit ‘college van deskundigen’ is (a) kennis
leider al de afweging of de ernst van het
Het Openbaar Ministerie (OM) constateert
en ervaring ligt bij de luchtsporters zelf
infringement een melding rechtvaardigt.
dat er in de kleine luchtvaart meer hand
en (b) het strafrecht is een ultimum
De luchtvaartpolitie geeft vervolgens altijd
having plaatsvindt dan in de grote lucht
remedium. De sector is hierdoor goed
terugkoppeling naar de inspectie over
vaart3. Achterliggende reden is dat de grote
in staat veilige en onveilige situaties in
binnen gekomen meldingen. De inspectie
luchtvaart een werkend Safety Managements
de luchtvaartpraktijk te kunnen onder
kan daarna besluiten bestuursrechtelijk op
Systeem (SMS) heeft, waardoor het OM
scheiden en straffen zijn alleen van
te treden, bijvoorbeeld bij grove nalatig
het vertrouwen heeft dat er op goede
toepassing bij ernstige overtredingen,
heid of opzet.
wijze omgegaan wordt met zelfregulering.
opzettelijk handelen of grove nalatigheid.
Mediation is dan ook een veelvuldig ontErEchtE vErgElIjKIng
toegepast middel. Dit toont aan dat een
vErtrouwEn
Het is positief dat de inspectie erkent dat
werkend SMS van belang is voor de
Een nog in te stellen college zou kunnen
de veiligheid hoog is en het aantal over
recreatieve luchtvaart. De wens werd
oordelen over incidenten en lichte over
tredingen zeer laag1. Zowel de inspectie
uitgesproken ook meer die richting uit te
tredingen en zo nodig een sanctie kunnen
als de luchtvaartpolitie hebben de over
gaan ten aanzien van de recreatieve lucht
opleggen; het OM blijft bevoegd bij ernstige
tuiging dat er een preventieve werking
vaart. Ook Luchtverkeersleiding Nederland
overtredingen en misdrijven te vervolgen.
| Maart 2013
5
>
> De voorwaarde is wel dat de KNVvL in staat is om de handhaving van de veiligheid binnen de eigen sector waar te maken. Het OM heeft aangegeven het toezicht pas los te laten als zij er vertrouwen in heeft dat de KNVvL deze taak zelfstandig kan uitvoeren. De KNVvL heeft hier vertrouwen in; al bijna tien jaar worden brevetten voor ongemotoriseerde luchtvaart en paramoteur vliegen in eigen beheer uitgegeven. Ook is er de Gedragscode Gemotoriseerd vliegen opgezet, waarmee de sector zichzelf regels oplegt om hinder of verstoring te mini maliseren. Bovendien zijn er binnen de KNVvL sanctiecommissies actief en hebben diverse afdelingen een goed functionerend auditsysteem voor de bij de vereniging aangesloten vliegclubs en scholen. Daarnaast is de invoering van een safety management systeem binnen de KNVvL voor alle luchtsporten vergevorderd. Inmiddels zijn de eerste stappen tot het
De winnende foto van een parachutist
opzetten van een college van deskundigen gezet en komt zelfregulering dichterbij.
Ronald Schnitker is Vicevoorzitter KNVvL en portefeuillehouder Luchtrecht; Maya de Best is beleidsmedewerker bij de KNVvL. BRONNEN: 1. GRIFFIOEN, INSPECTIE LEEFOMGEVING & TRANSPORT (2012, DECEMBER 17). LEREN VERSUS STRAFFEN, HOE GAAT DE INSPECTIE DAARMEE OM. GEPRESENTEERD BIJ DAG VAN HET LUCHTRECHT LEREN VERSUS STRAFFEN, NOORDWIJK. 2. INSPECTIE LEEFOMGEVING & TRANSPORT. (2012, JULI 4). AIRSPACE INFRINGEMENTS ACHTERLIGGENDE OORZAKEN VOOR NEDERLAND. 3. BOTE TER STEEGE, OPENBAAR MINISTERIE. (2012, DECEMBER 17). STRAFRECHT IN DE LUCHTVAART: ULTIMUM REMEDIUM? GEPRESENTEERD BIJ DAG VAN HET LUCHTRECHT LEREN VERSUS STRAFFEN, NOORDWIJK.
6
| Maart 2013
De uitnodiging voor de jeugdluchtvaartdagen
Luchtvaartliefhebber Karel van Koppen stuurde de KNVvL zijn fotomap met herinneringen aan de Nationale jeugdluchtvaartdagen van 18 en 19 april 1963. In een tijd waarin vliegen en vliegtuigen alleen weggelegd waren voor rijke zakenmensen en militairen, waren dit soort evenementen uitzonderlijk spectaculair. Laat staan dat je een rondvlucht kon winnen met een fotowedstrijd! Tekst Marijke van Geem, Karel van Koppen Foto’s met dank aan Karel van Koppen
Herinneringen aan…
De Nationale jeugdluchtvaartdagen
I
n 1963 nodigde de KNVvL leerlingen
plakboek heeft hij zijn herinneringen aan
tijdig verzamelen op vliegbasis Ypenburg te
van de derde en hogere klassen van
de dag vastgelegd. Van Koppen: “Tijdens
Rijswijk. Van Koppen: “Die rondvlucht
middelbare scholen en de scholen voor
de jeugdluchtvaartdagen zat ik op de HBS,
was écht uniek. Helaas moesten we onze
voorbereidend hoger onderwijs uit voor de
het St. Janscollege in Den Haag. Ik vond
camera’s achterlaten op Ypenburg (Koude
Nationale jeugdluchtvaartdagen. Een
de dag super. Je had in die tijd de Inter
oorlog!). En dat voor winnaars van een
prachtig moment voor jongeren om kennis
nationale Luchtvaart Show Ypenburg
fotowedstrijd! We vlogen in een Fokker
te maken met luchtvaart. Dit tweedaagse
(ILSY), daar vlogen vliegtuigen over.
Friendship en zaten dus onder de vleugels,
evenement, georganiseerd door de Konin
Op deze dagen kon je ze écht aanraken,
met uitzicht naar alle kanten. Ik woonde
klijke Luchtmacht en de KNVvL, vond plaats
erin kijken, praten met piloten en ander
in Delft. Nu zag ik mijn ouderlijk huis en
op vliegbasis Ypenburg. De Koninklijke
luchtvaartpersoneel. We aten met honder
geboortestad uit de lucht. En zat ik zelf in
Luchtmacht en de militaire luchtvaart
den luchtvaartenthousiaste jongeren in
zo’n vliegtuig dat ik anders alleen bij ons
dienst gebruikten deze dagen in april om
een grote hangaar. Erwtensoep, herinner
zag overkomen.”
het militaire werk te promoten. De KNVvL
ik me. En de hele dag was er volop de
liet de geïnteresseerden kennis maken
gelegenheid om je enthousiasme te delen
Uren boven Nederland
met de sportieve zijde van de luchtvaart.
met leeftijdsgenoten. Het was bijzonder
“De vlucht over Nederland duurde een
Het inschrijfgeld was twee gulden en er
om te ervaren dat anderen soms nog
paar uur. We vlogen over de Biesbos, de
was plaats voor ‘slechts’ 3.000 jongeren,
fanatieker en deskundiger waren.”
grote rivieren, Utrecht, het wegennet,
verspreid over de twee dagen.
het IJsselmeer, de afsluitdijk, de Wadden. Rondvlucht in Friendship
Voor het eerst kon ik zien hoe zand onder
Enthousiasme
“Tijdens de jeugdluchtvaartdagen was het
water hetzelfde reliëf en dezelfs ‘rivieren’
De heer Van Koppen was één van de
toegestaan om te fotograferen. De orga
kent als boven water. Verder lieten de
jongeren die zich had ingeschreven en
nisatie had hier zelfs een fotowedstrijd aan
piloten de passagiers ervaren hoe het voelt
deze dag mocht beleven. In een mooi
verbonden, met als hoofdprijs een vlucht
als je in een stijgend of dalend vliegtuig
in een Fokker F27 Friendship. Natuurlijk
loopt. We maakten spectaculaire bochten
deed ik mee en mijn inzending werd
en alles leek te kunnen en te mogen.
beloond met de derde plaats in de categorie
Tot dan toe had ik twee keer een korte
‘Technisch Beste Foto’. De winnende foto
rondvlucht boven Amsterdam en Schiphol
was die van de parachutist, zo goed als
gemaakt. En nu een rondvlucht van enkele
loodrecht onder de parachute.” Alle winnaars
uren boven Nederland, vanaf een militair
van de fotowedstrijd kregen de eer om op
vliegveld in een militair vliegtuig.
vrijdag 30 augustus 1963 een vlucht te
Dat maakte het helemaal een verhaal om
maken in de Fokker F-27 van de Koninklijke
thuis en bij je vrienden mee aan te komen.
Luchtmacht. De gelukkigen moesten zich
En om nooit meer te vergeten.”
Een prachtig moment voor jongeren om kennis te maken met luchtvaart
| Maart 2013
7
Geo Chavez Memorial Flight
Schaalmodel Bleriot dat gebruikt zal worden bij de Geo Chavez Memorial Flight
In 1910 maaKtE DE pEruaan gEo chavEz mEt zIjn blÉrIot XI EEn lEgEnDarIschE vlucht ovEr DE alpEn van zwItsErlanD naar ItalIË. moDElvlIEgEr hEnK van hoorn zal DEzE bEroEmDE vlucht hErhalEn, maar nu mEt EEn Door hEmzElf gEbouwD raDIografIsch bEstuurD schaalmoDEl van DE blÉrIot XI. Tekst gerard rutten
m
edio mei 2013 wil Henk van Hoorn met zijn team de
de succesvolle vlucht op film vastgelegd. Inmiddels had Henk
historische vlucht herhalen. Als alles volgens plan
meegewerkt aan de bouw van een fullsize Blériot, waarmee hij in
verloopt, zal Henk het schaalmodel vanuit een helikopter
2010 Het Kanaal overvloog. Hij is daarmee de enige die zowel met
besturen. Het bewuste model is 62% van de ware grootte, heeft
een fullsize als met een model Blériot over Het Kanaal is gevlogen!
een spanwijdte van 5,4 meter en weegt 62 kg. Het model is voor zien van een aangepaste tweecilinder B&S zitmaaier motor van
sImplon pas
480 cm. Het vluchtplan dat tussen half mei en half juni dit jaar
Nu heeft hij zijn zinnen gezet op de Geo Chavez Memorial Flight.
moet worden uitgevoerd, is min of meer gelijk aan de vlucht van
Ook tijdens deze poging wordt het model bestuurd vanuit een
Geo Chavez in 1910.
volghelikopter. Om deze vlucht mogelijk te maken zijn vele partijen betrokken, waaronder de instanties voor de nodige vergunningen,
Kanaalvlucht
sponsors om de vlucht te financieren en ook de KNVvL en diverse
Dit is niet de eerste keer dat Henk een historische vlucht met
media verlenen ondersteuning. De vlucht zal vertrekken vanaf
een zelfgebouwd Blériot schaalmodel maakt. Hij is reeds met een
vliegveld Raron in Zwitserland en leidt over een afstand van 54 km
model (50% van de ware grootte) Het Kanaal overgestoken.
naar het zweefvliegveld bij Masera in Italië. Op deze route moet het
Hiervoor deed hij twee pogingen. De eerste poging op 9 juli 2010
model over de 2005 meter hoge Simplon Pas vliegen. Maar met een
mislukte omdat een lager in de zelfgebouwde motor het begaf.
beetje gunstige weersomstandigheden, moet dat gaan lukken.
De motor liep vast en het model kwam in Het Kanaal terecht, waar het uit het zeewater is opgevist door het Nederlandse marine schip HMS Van Kinsbergen. Henk heeft het terugbezorgde model
Wilt u henk van hoorn en zijn team steunen? koop dan een
hersteld, waarbij de intact gebleven onderdelen zijn gebruikt.
Eerste Dag Envelop ter waarde van €10,00. Deze speciale enveloppen worden aan boord van het model meegenomen
full-sIzE En moDEl
om steun te betuigen. Daarnaast wordt van alle voorbereidingen
Op uitnodiging van het stadje BlériotPlage deed hij in april 2011
en de vlucht een prachtige DvD samengesteld. kijk voor meer
een tweede poging. Met succes! Het model werd vanuit een volg
informatie op www.bleriot.nl.
helikopter bestuurd en vanuit een tweede volghelikopter werd
8
| Maart 2013
Safety Management Systeem
Steun van de ‘top’ Op 8 april 2015 moet het Safety Managament System (SMS) definitief zijn ingevoerd bij alle afdelingen van de KNVvL. De nut en noodzaak van een veiligheidsverhogend systeem voor de recreatieve luchtvaart wordt door de KNVvL en het ministerie onderstreept. Hoe kunt u anuit de ‘top’ hieraan bijdragen?
U
Tekst Huib Holsteijn, KNVvL Veiligheidsmanger
it recent overleg met beleidsmakers
een goed werkend SMS door te dringen.
en de Inspectie Leefomgeving en
Het model van het veiligheidsmanagement
Transport (ILT) blijkt dat er nog
systeem is ‘top-down’. Dat wil zeggen:
- Overleg regelmatig met uw veiligheids manager of -commissie over het SMS; - Benadruk in uw communicatie het
veel te doen is, willen wij over twee jaar het
het komt het best tot zijn recht wanneer
nut van het SMS en de noodzaak dat dit
Safety Management System (SMS, ook wel
de ‘top’, zoals voorzitters en bestuursleden
veiligheidsmanagementsysteem gedragen
VMS-Light) hanteren voor de recreatieve
van clubs of afdelingen, instructeurs en
luchtvaart. In dit overleg kwamen meerdere
eigenaren van vliegscholen of ondernemers
onderwerpen aan bod. De ‘harde’ datum
in luchtvaartbedrijven, het SMS uitdragen.
de veiligheidsmanager of -commissie te
van 8 april 2015, is met name belangrijk
Zij hebben een voorbeeldfunctie in de
helpen en zo actief bij te dragen aan de
voor de afdelingen Gemotoriseerd Vliegen,
veiligheidscultuur en het veiligheidsdenken.
Zweefvliegen en Ballonvaren. Maar omdat
Door openlijk de veiligheidsmanagers of
de KNVvL zelfregulering in veiligheid hoog
-commissies te steunen, kunnen zij op een
vast een voorbeeldsituatie waarin de
op de agenda heeft staan, wordt dezelfde
positieve manier bijdragen aan de veilig
veiligheid in het gedrang kwam. Betrek
datum gehanteerd voor alle afdelingen.
heid. Het vergt veel inspanning om de
dit op uzelf en laat zien hoe u hiervan
veiligheidscultuur van een club, afdeling,
geleerd heeft. Hier kunnen anderen weer
Incidenten
school of onderneming te veranderen.
van leren;
De recreatieve luchtvaart ligt onder de
Steun van de ‘top’ is daarin een eerste stap
loep vanwege de vele incidenten. Vanuit
in de goede richting.
wordt door leden, leerlingen en klanten; - Vraag uw leden, leerlingen en klanten
veiligheid van onze mooie sport; - Geef zelf het goede voorbeeld. U weet
- Heeft u een eigen uitgave, periodiek, afdelings- of clubblad? Overleg met de redactie of er in iedere uitgave een vaste
ILT kwam de opmerking dat in de burger luchtvaart eigenlijk geen ongelukken meer
Tips & tricks
rubriek over veiligheid en het SMS kan
gebeuren. Onder andere door invoering
Steun bieden klinkt mooi, maar hoe kan
gaan. Niet een eenmalig artikel, maar
van een Safety Management System wordt
de ‘top’ nu echt de veiligheidsmanager of
serie verhalen over veiligheidsonderwerpen,
daar geleerd van incidenten en daarmee
-commissie bijstaan bij de implementatie van
zoals cultuur, geleerde lessen, risico’s en
worden ernstigere zaken meestal voorkomen.
het SMS? Hier volgen enkele tips & tricks:
gevaren, incidenten, veiligheid over de
Onze luchtsporten steken daar niet goed
- Zet in uw vergadering en bijeenkomsten
grens, SMS etc.
bij af volgens ILT. Er is dus een grote nood
met het bestuur, met medewerkers of
zaak voor de recreatieve luchtvaart om het
met leden altijd veiligheid en het SMS op
Het allerbelangrijkst van het SMS is dat
SMS te implementeren.
de agenda en maak dit bespreekbaar.
we allemaal goed en veilig blijven vliegen.
Bijvoorbeeld door de voorzitter van de
Maar om dit systeem echt ‘eigen’ te maken,
Veiligheidscultuur
vergadering het SMS te laten toelichten,
zullen we allemaal moeten bijdragen.
Bij de veiligheidsmanagers of –commissies,
het werk van de veiligheidsmanager
Staat u achter de implementatie van
die aan de implementatie van het SMS
of -commissie aan te halen en praktische
het SMS en gaat u ook voor veiligheid?
werken, begint de nut en noodzaak van
voorbeelden te geven;
Laat uw steun zien!
| Maart 2013
9
31 augustus 2013
natIonal aIrgamEs In nEDErlanD is ÉÉn nationalE WEDstrijD, Waarin gEstrEDEn WorDt in allE DisciplinEs van onZE luchtsportEn mogElijk? DE knvvl DEnkt van WEl. knvvl topsportcoÖrDinator FrouWkE kuijpErs onDErZoEkt samEn mEt DE aFDElingEn DE mogElijkhEDEn voor DE national airgamEs. Tekst frouwke Kuijpers op 31 augustus 2013 zou het moeten gebeuren: de eerste national airgames op vliegveld teuge. het initiatief kom vanuit de gezamenlijke luchtsportafdelingen en het idee is dat vanaf één veld alle luchtsporten actief zijn in competitief verband. niet alleen inspirerend voor onze luchtsporters, maar ook een mooie manier om nederland als luchtsportland te presenteren. vliegveld teuge lijkt een prima locatie voor dit evenement, omdat er al verschillende luchtsporten vanaf teuge worden uitgeoefend. vanuit teuge werd enthousiast gereageerd
Hotspot Eindhoven
op de eerste ideeën voor de national airgames. in samenwerking met één van
vliEgt u rEgElmatig op En BovEn
de havenmeesters, marjolijn post, worden de plannen nu verder uitgewerkt.
EinDhovEn? Dan hEEFt u vast WEl
ondertussen beginnen de national airgames inhoudelijk al vorm te krijgen.
gEmErkt Dat in DE aFgElopEn jarEn
De insteek is ‘low profile’, we beperken ons tot de luchtsporttechnische
DE vErkEErssituatiE Daar vEranDErD
organisatie, voordat we met de plannen naar buiten treden. leden van de
is. EinDhovEn is EEn EchtE hotspot
knvvl behoren tot de insiders, dus u mag als kritische toeschouwers fungeren.
gEWorDEn, mEt gEvolgEn voor DE
Willen we een succesvol evenement creëren waar publiek op af komt, dan
vEilighEiD van hEt luchtvErkEEr.
zullen we eerst de eigen leden moeten enthousiasmeren. Want als het niet aantrekkelijk is voor onszelf, waarom zouden niet luchtvaart enthousiasten
Op de vliegbasis Eindhoven wordt zowel
dan wel willen komen?
militair als burger luchtverkeer afgehandeld. Daarnaast maken de Eindhovense Aeroclub
programma onDEr voorbEhouD
Zweefcombinatie (EACZ) en de aeroclub
tijdens de national airgames zullen (onder voorbehoud) ballonvaarders,
(EACM) gebruik van de faciliteiten.
parachutisten, model-, aerobatic-, zeil-, scherm- en zweefvliegers in een
Een aantal jaren geleden werd er hoofdzakelijk
aangepaste onderlinge mini-competitie met elkaar de strijd aangaan. voor de
gevlogen door militaire jacht en transport
parachutisten betekent dit precisiespringen; aerobatics zal enkele gejureerde
vliegtuigen en een klein aantal commerciële
vluchten maken; zweefvliegers houden hun wedstrijd in de vorm van een
luchtvaartuigen. Door de toename van het
grand prix en de zeilvliegers zullen worden opgesleept om daarna hun
aantal vluchten voor de civiele medegebruiker
vlakkeland-X country wedstrijd te houden. De schermvliegers gaan met een
Eindhoven Airport, is het zwaartepunt qua
lierbedrijf tandemvluchten maken, want iets in wedstrijdvorm was niet mogelijk
vliegbewegingen verschoven van de militaire
in combinatie met de andere luchtsporten. De modelvliegers zijn nog zoekende
naar de civiele luchtvaart. Hierdoor is er een
welke vorm het beste past in de (luchtruim)mogelijkheden rondom teuge.
verhoogd risico op airspace infringements
tot slot zullen de ballonvaarders een avondvlucht uitzetten waarbij als de
(luchtruimschendingen) met gevolgen voor de
windrichting het toelaat, teuge hun doel is. Zet alvast zaterdag 31 augustus in
veiligheid voor zowel recreatief, commercieel
de agenda, want deze eerste national airgames zijn er voor jullie!
als militair luchtverkeer. Vanuit het nationale projectteam Airspace Infringements wordt aandacht besteed aan het analyseren van de
vrIjwIllIgErs gEzocht
situatie in het gehele Nederlandse luchtruim.
hoewel de eigen luchtsporten hun deel in principe zelf regelen zijn er altijd
In een uitgebreid artikel te vinden op onze
wel wat extra handjes nodig. indien je geïnteresseerd bent in het onder-
website wordt specifiek aandacht besteed aan
steunen van de overkoepelende organisatie dan ben je van harte welkom!
de situatie rond Eindhoven. Aan dit artikel
neem hiervoor contact op met Frouwke kuijpers: frouwke.kuijpers@knvvl.nl.
heeft ook KNVvL een bijdrage geleverd. KIJK OP WWW.KNVVL.NL VOOR HET COMPLETE ARTIKEL OVER HOTSPOT EINDHOVEN.
10
| Maart 2013
luchtruImaanpassIng
Boundary Maastricht – Liège Area mEt Ingang van 4 aprIl 2013 worDt DE maastrIcht ctr mEt 1 nm In zuIDwEstElIjKE rIchtIng uItgEbrEID. DEzE EXtEnDED maastrIcht ctr DIE In DE bElgIschE flIght InformatIon rEgIon lIgt, hEEft DEzElfDE classIfIcatIE als DE huIDIgE maastrIcht ctr: KlassE c. ooK zal DE bounDary worDEn rEcht gEtroKKEn.
m
et de invoering van de extended
zuiden maakt het verkeer ook gebruik
In de situatie per 4 april 2013, met een
CTR wordt de vliegveiligheid
van de Liège TMA. VFRverkeer (civiel en
extended Maastricht CTR, wordt een
voor zowel VFR als IFRverkeer
militair) vliegt in de smalle corridor
vlucht die de ILSlocalizer en glijpad
verder verbeterd. In de extended Maastricht
tussen de Liège CTR en Maastricht TMA,
voor baan 03 van Maastricht Aachen
CTR en de gedelegeerde gebieden in de
ongecontroleerd in klasse G luchtruim,
Airport volgt, meer adequaat beschermd
boundary area is Beek ATC verantwoordelijk
tot een hoogte van 2000 ft.
tegen ongecontroleerd verkeer en vice
voor de luchtverkeersdienstverlening,
Uit een safety assessment uitgevoerd door
versa. Door de CTR Maastricht naar
inclusief Flight Information Service en
Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) is
het zuiden te verplaatsen wordt een
Alerting Service. In overleg met het Ministerie
gebleken dat deze situatie een veiligheids
minimale separatie van 500 ft tussen
van Infrastructuur & Milieu is gekozen voor
risico met zich meebrengt dat wordt
de IFRnadering en het VFRverkeer in
een publicatie via een AIC begin maart
opgelost door deze luchtruimaanpassing.
de corridor gewaarborgd.
2013 op de AIS website, AIP supplement eind maart met effective date 4 april 2013 en een AIP amendment per 2 mei 2013
navIgatIE waarschuwIng indien u visueel navigeert langs het albert kanaal; wees u ervan bewust dat het stuk
sItuatIEschEts
tussen west abeam Eijsden en de brug bij vroenhoven binnen de ctr van Beek valt en
IFRverkeer naar Maastricht Aachen Airport
er een oproep verplichting met Beek toren is. vFr reporting point mikE wordt vervangen
maakt gebruik van de Maastricht TMA’s
door vFr reporting point Echo (tankstation aan de a2 ten oosten van Eijsden)
en de CTR. Voor een lineup vanuit het
Verticale limieten: Ext. CTR Maastricht: (Red)
GND – 3000ft Class C 3000 – FL 95 Class D
BLu Area GND – 2000ft Class G (delegated to Brussels Info) 2000 – FL95 Class C Pink Area (delegated to Maastricht)
GND – 1500ft Class G 1500 – FL95 Class D (2 way r/t, entry clearance required
FL 055
LUIK TMA 1 C
MAASTRICHT TMA 1 D
gp 03
3000 ft 2500 ft LUIK TMA 2
2000 ft 1500 ft
LUIK CTR C
EXT CORRIDOR BK CTR G C
EBLG
Extended Maastricht CTR verticaal
MAASTRICHT CTR C G EHBK
Extended Maastricht CTR, en delegated areas
| Maart 2013
11
Zweefvliegen
In surInamE
hEnK vErbruggEn rEIsDE vorIg jaar af naar surInamE En Kwam In aanraKIng mEt DE zwEEfvlIEgclub aKKa-95. spEcIaal voor aIrsportsmaIl vErtElt hIj ovEr zIjn ErvarIngEn In DE voormalIg nEDErlanDsE KolonIE aan DE anDErE Kant van DE atlantIschE ocEaan.
“I
Tekst henk verbruggen
k begin met een stukje geschiedenis. De oorspronkelijke
KLM piloten werd gezagvoerder Marcel Nijdam bereid gevonden
zweefvliegclub AKKA werd in 1964 opgericht door Nederlanders
om instructie te geven. Paul Kamps kocht een Scheibe Specht
die uitgezonden waren door Bruynzeel. De eerste leskist was
met luchtwaardigheid certificaat van de Duitse Segelflugverein
een Gövier. De club beschikte over twee van deze toestellen.
Grafenwöhl. Omdat er nog geen lier was, werden de kisten
Later werden de Göviers vervangen door de Rhöhnlerche. Suriname
via autoslepen met een pickup met ca. 450 meter kabel in de
behoorde in die tijd nog tot het Koninkrijk der Nederlanden. Uit
lucht gebracht. Dit gebeurde net als voorheen op ‘Zanderij Intl.
het Nederlandse legeronderdeel werden instructeurs gerekruteerd.
Airport’ op de grasstrook naast de asfaltbaan.
De basis voor de zweefvliegclub was het vliegveld ‘Zanderij’, dat inmiddels bekend staat als J.A. Pengel International Airport. De
vErvangIng
kisten werden opgelierd met een op een DAF truck gemonteerde
“Eind jaren ‘90 werd door bemiddeling van Marcel Nijdam een
lier. Nadat Bruynzeel uit Suriname vertrok ging de club ter ziele.”
lier van de Drienerlose Zweefvliegclub aangekocht. Deze lier kreeg in 2002 een moderne Ford V8 Industral engine.
nIEuw InItIatIEf
In 2000 werd een K8 (PZPKB) gekocht van Terlet en vier jaar later
“In 1994 nam wijlen Paul Kamps, een ervaren zweefvlieger die
volgde een K7 (PZPKD) van een Duitse club. Deze toestellen
veel in Nederland gevlogen had, het initiatief om de zweefvliegclub
vervingen de Specht. Tot medio 2011 werd gevlogen vanaf J.A. Pengel
AKKA nieuw leven in te blazen. De kleine club bestond toen uit
International Airport. Door de uitbreiding en de toenemende
ongeveer 15 leden en er waren geen instructeurs. Via contacten met
drukte werd de zweefvliegclub AKKA gedwongen om te verhuizen.”
12
| Maart 2013
Vliegers vergadering nieuwe stijl bEgIn DIt jaar hIElDEn DE wEDstrIjDvlIEgErs van DE afDElIng moDElvlIEgsport hun jaarlIjKsE vlIEgErsvErgaDErIng op hEt bouw & Infra parK tE harDErwIjK. Tekst gerard rutten Foto peter Keim voor het eerst werd dit een gecombineerde bijeenkomst waarbij alle wedstrijddisciplines tegelijkertijd aanwezig waren. in de ochtend was er voor iedere wedstrijddiscipline de gelegenheid om een eigen, afzonderlijke vergadering nIEuwE KansEn
te houden. ’s middags werden in een plenaire sessie de
“Tijdens mijn verblijf in Suriname ontmoette ik Peter Relyveld,
prijswinnaars in het zonnetje gezet. peter mooij, voorzitter
één van de oprichters van AKKA. Hij was van 1959 tot 1963 lid
van afdeling modelvliegsport, reikte de prijzen uit.
van de Kennemer Zweefvlieg Club (KZC) geweest en hij praatte
Daarna gaf henk van hoorn een inspirerende presentatie
mij bij over de huidige situatie van de Surinaamse club. Inmiddels
over zijn ‘geo chavez memorial flight’, zie ook pagina 8
was er een mogelijk veld gevonden in Saramacca, ten noorden
van deze airsportsmail. al met al was deze vliegers-
van Paramaribo bij de hoofdplaats Groningen. Samen met andere
vergadering nieuwe stijl een bijzondere en geslaagde
clubleden bracht ik een bezoek aan het veld, dat particulier eigendom
bijeenkomst waar alle wedstrijdsporters plezierig op
is en gebruikt werd door een sproeivliegtuig. De baan, bestaande
terug zullen kijken. volgend jaar weer?
uit verhard zand, was circa 750 meter lang. Aansluitend lag een stuk onontgonnen swamp van circa 150 meter. Uiteindelijk was een baan van 900 meter dus mogelijk.” “Met de eigenaar is inmiddels een akkoord bereikt en er zijn al diverse succesvolle vluchten gemaakt vanaf SaramAKKA. De club heeft naast een eigen instructeur ook regelmatig assistentie van KLM piloten die in Nederland zweefvlieginstructeur zijn, zoals Paul van der Ven. Daarnaast blijft de club op zoek naar meer instructeurs. De toestellen, K7 en K8, zijn volledig inzetbaar en er wordt gewerkt aan de reparatie van de Nederlandse K7 PZPKF, de voormalige PH821 van Zweefvliegclub Ameland. Zodra deze K7 gereed is, zal die de K8 vervangen. KLM piloten die zweefvliegen zijn welkom om contact op te nemen met de mensen van de zweefvliegclub AKKA. Het is namelijk zeer de moeite waard om een vluchtje te maken boven het prachtige landschap van Saramacca. Mogelijk kom je de dan ook de echte AKKA tegen, een roofvogel die veel voorkomt in dit gebied en die een uitstekende thermiekvlieger is.” VOOR MEER INFORMATIE OVER ZWEEFVLIEGEN IN SURINAME, NEEM CONTACT OP MET PETER RELYVELD PRE@SR.NET OF RAOUL DE MIRANDA RDEMIRANDA@GMAIL.COM.
| Maart 2013
13
iFly! 2013
rob huysEr DIrEctEur luchtvaart Drs. r.W (rob) huyser is per 1 maart 2013 benoemd tot directeur luchtvaart bij het ministerie van infrastructuur en milieu. hij volgt daarmee Ellen Bien op, die het ministerie zal verlaten om zich in de verenigde staten (Washington Dc) te vestigen. rob huyser is sinds 2008 directeur maritieme Zaken en heeft vanaf 1991 vele functies binnen het voormalig ministerie van
in 2012 hEBBEn 73 jongErEn via iFlY! kEnnis
verkeer en Waterstaat bekleed. De knvvl wenst hem veel succes
gEmaakt mEt ZWEEFvliEgEn. Dit jaar hEEFt
in zijn nieuwe functie en hoopt op een goede samenwerking.
Epst aangEgEvEn opniEuW 65 plaatsEn in DE gEsuBsiDiEErDE ZWEEFvliEgoplEiDing tE ADVERTENTI E
sponsorEn. DE ovErigE 15 plaatsEn WorDEn vErgoED Door DE knvvl aFDEling ZWEEFvliEgEn.
Op verzoek van EPST is dit jaar een extra voorwaarde in de spelregels opgenomen. De sponsor wil graag een tussentijdse rapportage van de activiteiten van de iFly! deelnemers ontvangen. Wie meedoet zal vóór juli een kopie van het
GEEF ZE VOOR EEN DAG VLEUGELS Steun Stichting Hoogvliegers
logboek met de tot dan toe gemaakte starts naar het
Stichting Hoogvliegers stuurt chronisch en ernstig zieke kinderen de lucht in. Als het kan laten we ze zelfs het vliegtuig besturen. Voor één dag piloot! Voor één dag je ziekte helemaal vergeten!
secretariaat van de KNVvL afdeling zweefvliegen moeten sturen. Aan de hand van deze gegevens kunnen we de voortgang van de iFly!’ers beter volgen.
Hoe doen we dat?
Er hebben zich 14 meiden en meer dan 66 jongens aan gemeld voor iFly! 2013. Het is een taak voor de zweefvlieg clubs om hieruit een selectie te maken. Immers, er zijn teveel aanmeldingen voor de te verdelen tachtig plaatsen. Bij sponsor EPST zijn in maart twee verplichte introductie dagen voor de geselecteerde iFly!’ers. Daarna zal de aanmelding voor iFly! 2013 definitief afgerond worden: de deelnemers ontvangen hun lidmaatschapskaart van de KNVvL en het zweefvliegseizoen kan beginnen!
Doneer op 6747
Verschillende piloten stellen belangeloos hun vrije tijd en helikopter of vliegtuig beschikbaar. We vliegen het hele jaar door, vanaf elk vliegveld in Nederland. Enkele keren per jaar is er een Grote Hoogvliegersdag. Dan maken we er met veel kinderen tegelijk een feest van. We halen ze thuis op en brengen ze - indien nodig met aangepast vervoer - naar het dichtstbijzijnde vliegveld. Daar beleven ze een avontuur. Met brandweer, politie, stoere vrachtwagens en vette auto’s. Maar vooral met helikopters en vliegtuigen! We organiseren overigens ook Individuele Hoogvliegersdagen.
Hoe kunt u ons helpen? Een bedrijf kan voor € 25.000 hoofdsponsor Wat ons helpt is geld. Vanaf € 100 worden van een Grote Hoogvliegersdag. helpen we al een kind de lucht in.
savE thE DatE! 31 mei 2013 luchtsportcongres knvvl en aopa
14
| Maart 2013
www.stichtinghoogvliegers.nl Volg Stichting Hoogvliegers via Social Media.
agenda en verder EvEnEmEntEn 2013
Workshop
Oostwold Airshow
Luchtmachtdagen
Safety Management:
Datum: 20 mei 2013
Datum: 14 en 15 juni 2013
Congres “De coachende
Human Factors
Locatie: Oostwold Airport,
Locatie: vliegbasis Volkel
instructeur”
Datum: 6 april 2013
9682 Oostwold
Nationaal
Datum: 16 maart 2013
Locatie: Bondsbureau
Gem Oldambt
Modelvliegkamp
Locatie: Bondsbureau
KNVvL, Woerden
Luchtsportcongres
Datum: 3 t/m
KNVvL, Woerden
Luchtvaartbeurs
KNVvL - AOPA
10 augustus 2013
Theorie-examen
Aero Friedrichshafen
Datum: 31 mei 2013
Locatie: Eibergen
Schermvliegen
Datum: 24 t/m 27 april
Locatie: volgt zsm!
Datum: 5 april 2013
Locatie: Duitsland
Nationale vrouwen
Locatie: Jaarbeurs Utrecht,
Nederlandse kampioen-
vliegdag
beatrixgebouw
schappen Zweefvliegen
Datum: 1 juni 2013
Datum: 8 t/m 17 mei
Locatie: ZC Ameland
Locatie: Terlet
Kuipers benoemd tot erelid KNVvL
v.l.n.r. André Kuipers, Bram Bijdevaate, Kyrian van Luijt, Glenn Bijl, dhr. Hekking
op maanDag 17 DEcEmBEr 2012 krEEg anDrÉ kuipErs hEt ErEliDmaatschap van DE koninklijkE nEDErlanDsE vErEniging voor luchtvaart uitgErEikt.
Het Nationaal Lucht en Ruimtevaart
voor technische opleidingen die Nederland
hEt knvvl-ErEliDmaatschap
laboratorium (NLR) te Amsterdam was
als lucht en ruimtevaartland een stimulans
Was hEm tijDEns Zijn vErBlijF
het decor van deze bijzondere uitreiking,
kunnen geven. Menig beroepspiloot begon
in hEt intErnationaal ruimtE-
waarbij diverse genodigden van de KNVvL
ooit zijn carrière in recreatieve luchtvaart,
station iss in EEn gEsprEk mEt
aanwezig waren. Met de benoeming van
onder de vleugels van de KNVvL. Wie weet
DE hEEr annE cor groEnEvElD
Kuipers tot erelid, hoopt de KNVvL de
kunnen we dat over enkele decennia over
aangEBoDEn.
interesse onder jongeren te kunnen wekken
de nieuwe Nederlandse astronauten zeggen.
nIEuwE vfr Kaart In aantocht vanaF 16 april 2013 kan DE knvvl DE niEuWE vFr kaart 2013 lEvErEn. DEZE kaart is gElDig vanaF 2 mEi 2013. Wilt u DE kaart als EErstE in uW BEZit hEBBEn? BEstEl uW kaart nu via onZE WEBshop. DE niEuWE kaart kost slEchts € 11,00 (incl. vErZEnDing). nEEmt u 20 oF mEEr kaartEn aF (in 1 vErZEnDing)? Dan ontvang u 15% korting! WWW.knvvl.nl/WEBshop
| Maart 2013
15
De KNVvL laat je zorgeloos
vlIEgEn! Onder andere door:
✓ verzekeringen; voor de verschillende vliegende afdelingen zijn collectieve Wa-verzekeringen afgesloten ✓ Belangenbehartiging op nationaal en internationaal niveau op het gebied van luchtruim, luchtvaartterreinen en wet- en regelgeving ✓ juridische ondersteuning ✓ het verzorgen van opleidingen en brevetering ✓ ledenkorting op brevetten uitgegeven door het kEi ✓ 25% korting libéma attractieparken, zoals aviodrome, safaripark Beekse Bergen, Dierenrijk, sportiom, nederlands stripmuseum, klimrijk en speelland Beekse Bergen ✓ korting op producten en diensten van opticien george de jong ✓ gratis inloggen op de knmi meteo luchtvaart informatie ✓ aanzienlijk voordeel op de zorg- enschadeverzekeringen van ohra ✓ 4 keer per jaar het luchtvaartstijdschrift ‘airsportsmail’ en het afdelingsblad
4X
pEr jaar hEt luchtvaarttijDschriFt airsportsmail