tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart
jaargang 29 l September 2012
wk zweefVLiegen
in texas
schiphol hotspots l Luister naar nederland-Luchtvaartland schroef van Van meel l para’s springen naar dubai Lobby op natuurwetgeving l duinsoaren eindelijk legaal | September 2012
1
inhoud
Het laatste nieuws via
www.knvvl.nl
September 2012
3
Voorwoord Ronald termaat, Directeur KNVvL
4
Schiphol hotspots
6
Dutch Nationals groot succes
7
Duinsoaren eindelijk legaal
8
Nederlandse parachutisten springen naar Dubai
9
Luister naar Nederland-Luchtvaartland
10
geschiedenis van de schroef van Van Meel
11
Lobby op natuurwetgeving
12
Aviodrome is weer open
13
WK Zweefvliegen en meer nieuws
14
Ledenpagina
15
Agenda en verder
16
Doe mee: workshop general Aviation
Verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK 40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSM 0040/6023 adres: KNVvL, Houttuinlaan 16A, 3447 GM Woerden, T: (0348) 437 060, F: (0348) 437 069, E: communicatie@knvvl.nl Redactie en acquisitie: Marijke van Geem, Brenda Knibbe aan dit nummer werkten mee: Tekst: Maya de Best, Chris Borra, Het Brabants Historisch Informatie Centrum, Arnoud Ens, Marijke van Geem, Harm J. Hazewinkel, Huib Holsteijn, Gerard Rutten, Ronald Termaat, Jeroen Vermeij Foto’s: Leo Benetti-Longhini, Bert van den Berg, Rogier Carper, Marijke van Geem, Harm J. Hazewinkel, Huib Holsteijn, Mike Pennock, Boudewijn Swanenburg, Ronald Termaat, Hans Ypma, Maaike Zijderveld Cover: Frans Guise Ontwerp en vormgeving: Verheul Communicatie, Alphen aan den Rijn. druk en verzending: Okay Color Graphics, Alphen aan den Rijn. Kopij: aanleveren in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder enige opmaak). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden kopij te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen. Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening weer van redactie en uitgever (KNVvL), tenzij zij expliciet in functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen jegens personen of instanties. beeldmateriaal: van digitale foto’s het onbewerkte bronbestand uit de camera aanleveren. Bestandgrootte 1 MB, liefst groter, vanwege de voor druk vereiste resolutie (300 dpi). De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden beeldmateriaal op kwaliteit te beoordelen, te selecteren of niet te plaatsen. publicatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft, gaan redactie en uitgever (KNVvL) er vanuit dat ingezonden tekst en beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Air Sports Mail’ gepubliceerd kunnen worden en ook ter beschikking staan voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële websites van de ‘KNVvL’. Voor het overige mag niets uit deze uitgave op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ©All rights reserved. No part of this magazine may be reproduced in any form or by any means without prior permission from the publisher. advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven, of via communicatie@knvvl.nl.
2
| September 2012
Een andere kijk op vliegen Foto Leo benetti-Longhini
Het vliegseizoen is nog in volle gang, maar het weer in Nederland laat nog wel eens wat te wensen over. Daarom vinden veel luchtvaartactiviteiten plaats in het buitenland, waar de weersomstandigheden beter zijn, of waar het terrein meer geschikt is. Onlangs was ik in Texas voor het WK zweefvliegen waarbij duidelijk werd dat het gecombineerd gebruik van een vliegveld door business jets en zweefvliegtuigen geen enkel probleem is. Een Gulfstream die samen met een rij zweefvliegtuigen en een P51 Mustang zich voortbeweegt op de taxibaan geeft een hele andere kijk op het samen gebruik maken van vliegvelden en luchtruim. Waarom kan dat toch in Nederland niet? Waar veel gevlogen wordt, komen incidenten voor. Vroeger hadden de media positief aandacht voor de prestaties van onze Nederlandse luchtsporters. Nu zijn het de incidenten die de pagina’s van de dagbladen en nieuwsgerichte websites vullen. Niet alleen slecht voor onze sport, maar ook slecht voor onze positie. Veiligheid in de luchtvaart zou als voorbeeld kunnen dienen voor vele andere activiteiten. Dat wil niet zeggen dat we al genoeg doen. Het kan namelijk altijd beter. De KNVvL is bezig met het implementeren van een Safety Management System dat proactief de risico’s in kaart brengt en maatregelen neemt om te voorkomen dat een risico leidt tot een incident. Het implementeren van zo’n systeem in een vereniging gaat langzamer dan gehoopt. Iedereen heeft zijn eigen ideeën over veiligheid en hoe hier mee om te gaan. Om daarbij de neuzen dezelfde kant op te krijgen is niet eenvoudig. Er zijn inmiddels verschillende sessies georganiseerd waarbij de input van Martin Scheffman, verkeersvlieger en afgestudeerd op veiligheid in de luchtvaart, en Job Brüggen, veiligheidsmanager bij Luchtverkeersleiding Nederland, tot duidelijke inzichten heeft geleid. Het grote aantal projecten dat loopt en de tijdsduur die deze activiteiten innemen is voor mij elke dag weer een uitdaging. Soms gaat het om zaken die direct geregeld moeten worden, zoals de dreigende sluiting en ontzetting van luchtvaartterreinen. Vaak over de lange termijn, zoals de luchtruimvisie of een aanpassing van wet- en regelgeving Nieuwe ontwikkelingen in de luchtvaart en bestaande wet- en regel-
geving sluiten bijvoorbeeld niet op elkaar aan. Neem het inzetten van MLA’s bij het opslepen van zweefvliegtuigen; dat is in de landen om ons heen heel normaal. Niet alleen is de geluidsbelasting veel lager, ook het verbruik en daarmee de kosten en milieubelasting zijn veel minder. Bovendien sluiten de prestaties van dit soort toestellen veel beter aan bij de moderne zweeftoestellen, hetgeen de veiligheid bevorderd. Alleen maar voordelen zou je zeggen. Helaas denkt de Inspectie Leefomgeving en Transport daar anders over en heeft ons in een mailtje van één regel laten weten dat het in Nederland niet is toegestaan, want gevaarlijk. Wij moeten maar gewoon achter Piper Cubs van net na WOII blijven hangen. In het regelmatige overleg dat ik met mijn Duitse collega’s heb begrijpt men hier helemaal niets van. Nou, wij ook niet! Dit is maar één voorbeeld van een proces dat vraagt om geduld voordat we eindelijk een stap vooruit kunnen zetten en zo zijn er vele. Daarom is het belangrijk dat we ons blijven verenigen en samen strijden voor onze plek op de grond en in de lucht. Het is anders te makkelijk om ons van de kaart te vegen! Veel vliegplezier nog voor de rest van dit seizoen!
Ronald termaat, Directeur KNVvL
| September 2012
3
Luchtruimschendingen risico voor recreatieve en commerciële luchtvaart Luchtruimschendingen – ook weL airspace infringements genoemd – LeVeren een risico op Voor de VeiLigheid Van zoweL het recreatieVe aLs het commerciËLe LuchtVerkeer. Vanuit het nationaLe projectteam airspace infringements wordt aandacht gegeVen aan het anaLyseren Van de situatie in het geheLe nederLandse Luchtruim. in dit artikeL focussen we ons op de grootste hotspots, de ctr en tma schiphoL. Tekst jeroen Vermeij
V
anaf 1 januari 2010 tot en met
vluchten vindt plaats tussen 1200 en 1500
bewegende lucht - met name tijdens warme
31 mei 2012 zijn in totaal 215
voet; een laag van slechts 300 voet/100m.
zomerperioden - of een stuurfout kan
schendingen van luchtruim rond-
Een kleine onnauwkeurigheid door bijvoor-
zomaar tot gevolg hebben dat VFR lucht-
beeld een foutief ingestelde QNH, opwaarts
verkeer van onderaf de tMA invliegt.
om Schiphol geregistreerd; 29 gevallen betroffen de Schiphol ctR en 186 de Schiphol tMA. Een duidelijke piek is
aantaL geregistreerde airspace infringements schiphoL
zichtbaar in het zomerseizoen, wanneer er relatief veel VFR wordt gevlogen.
spL TMa
Met ingang van de transponderverlichting
spL CTR
30
in juni 2010 zijn er meer luchtruimschendingen onder de Schiphol tMA waar-
25
genomen. Het gebruik van transponders heeft veel inzicht gegeven in de potentiële
20
risico’s. In 18 gevallen was daadwerkelijk
15
sprake van een risico voor een veilige vluchtuitvoering.
10
onnauwkeurigheid hoogteprofieL
5
Het merendeel van de voorvallen betreft
1500 voet. Het merendeel van de VFR
4
Aantal geregistreerde luchtruimschendingen vanaf januari 2010 tot en met mei 2012.
| September 2012
apr 2012
mei 2012
mrt 2012
jan 2012
De ondergrens van de Schiphol tMA1 is
feb 2012
dec 2011
okt 2011
nov 2011
sep 2011
jul 2011
aug 2011
jun 2011
apr 2011
mei 2011
mrt 2011
jan 2011
feb 2011
dec 2010
okt 2010
nov 2010
sep 2010
jul 2010
aug 2010
jun 2010
apr 2010
mei 2010
onnauwkeurigheden in het hoogteprofiel.
mrt 2010
jan 2010
tMA wordt ingevlogen, met name door
feb 2010
0
situaties waarin onbewust de Schiphol
VeiLigheidsrisico
Er is een verhoogd risico op die locaties waar tegelijkertijd het commerciële verkeer zich op lage hoogte bevindt. Schiphol is, met een start- en landingspiek van 106/110 bewegingen per uur, één van de drukst bevlogen luchthavens in Europa. De kans dat een luchtruimschending van de Schiphol tMA daadwerkelijk leidt tot een ernstig veiligheidsrisico is reëel. Met name rond de Schiphol ctR bevindt het naderende IFR verkeer zich op 2000 voet bij aanvang van de eindnadering. Dan is er sprake van slechts 500 voet separatie tussen ongecontroleerd VFR verkeer en gecontroleerd IFR verkeer. naderingsgebieden
Met slechts 150 meter separatie kunnen kleine onnauwkeurigheden in het hoogteprofiel snel leiden tot ernstig botsingsgevaar. Dit type voorvallen vindt in de praktijk
De hotspots van Schiphol: het Noordzeekanaal, de kustlijn, het Pampusgebied, het Groene Hart en de Bollenstreek.
ook plaats bij de belangrijkste naderingsgebieden rond Schiphol: - Naderingen polderbaan (18R) vanuit het noorden - Naderingen Buitenveldertbaan (27) vanuit het oosten - Naderingen Aalsmeerbaan (36R) vanuit het zuiden - Naderingen Kaagbaan (06) vanuit het zuidwesten
- Aan de oostzijde rond pampus moet
van een verkeerde positie in het horizon-
Schipholverkeer op 2000 voet de eind-
tale vlak als gevolg van bijvoorbeeld niet
nadering inzetten. Rond pampus/Almere
actuele documentatie over de ligging
is het tegelijkertijd druk met VFR verkeer
van de grenzen van die ctR, het niet
van en naar Lelystad en Hilversum en
als zodanig herkennen op de grond van
verkeer voor de SpL ctR nabij punt V.
ctR grenzen of onoplettendheid tijdens
Hier is het zorgpunt dat de 1500 voet
het vliegen. Door de drukte in de Schiphol
grens voor VFR verkeer niet altijd nauw-
ctR zijn deze infringements wel direct
keurig wordt aangehouden wat dan leidt
een risico.
tot het risico van een luchtruimschending hotspots
Rond de grens van de Schiphol ctR
in dit kritische gebied. - Aan de zuidzijde van de Schiphol ctR
bLijf opLetten
In 2010 zijn er vijf ernstige voorvallen uit
bevinden zich vier ‘hotspots’:
hebben op de eerste echt zomerse dag in
airspace infringements voortgekomen.
- Aan de noordzijde van de Schiphol ctR
2010 enkele ernstige incidenten met
Het aantal airspace infringements is in 2011
is het Noordzeekanaal een belangrijk
schermvliegers plaatsgevonden. Door de
en 2012 wederom groot, maar gelukkig zijn
markeringspunt voor VFR vliegers.
thermiek op deze warme dag (>25 graden)
ernstige voorvallen vooralsnog uitgebleven.
Het grootste gedeelte van het Noordzee-
kwamen de schermvliegers veel hoger
Echter, door de onderlinge nabijheid van
kanaal bevindt zich echter binnen de
dan verwacht.
druk VFR verkeer vlak onder de Schiphol
Schiphol ctR. Dit heeft met name rond
tMA en druk startend en landend Schiphol binnen schiphoL ctr
verkeer, met name op de lagere hoogtes
Luchtruimschendingen in de Schiphol
rond de Schiphol ctR, blijft het opletten.
de kust plaats. tegelijkertijd moet naderend
ctR komen minder frequent voor;
Om het risico bij een luchtruimschending
Schipholverkeer voor de polderbaan
29 keer in de beoordeelde periode.
te verminderen wordt aanbevolen om
(18R) in verband met de parallelle
Airspace infringements in de ctR hebben
bij vluchten onder de Schiphol tMA1 of
naderingsoperatie 18R/18c, op down-
een andere oorzaak dan die in een tMA.
Rotterdam tMA’s contact te maken met
wind al zakken naar 2000 voet.
ctR infringements zijn vaak het gevolg
Amsterdam FIc (124.3 MHz).
Sail 2010 problemen gegeven. - Ook vinden veel VFR bewegingen langs
| September 2012
5
dutch nationaLs groot succes
Nederlandse kampioenschappen voor modelvliegers
de VoormaLige VLiegbasis VaLkenburg was zondag 20 mei het decor Voor de tweede dutch nationaLs. tijdens deze nederLandse kampioenschappen Voor modeLVLiegers kwamen de schaaLmodeLLen (f4), heLikopters (f3c), eLektrozweVers (f5j), eLektro duurzweVers (f3j) en de pyLonracers (f3) aan bod. teVens waren er demonstraties met Lijnbesturing modeLVLiegtuigen. Tekst gerard rutten Foto’s boudewijn swanenburg
h
et idee voor een wedstrijddag waarbij meerdere disciplines
en locaties gevlogen, dus zien en ontmoeten modelvliegers alleen
tegelijkertijd vliegen voor het kampioenschap is gebaseerd
collega’s uit hun eigen discipline. Een belangrijke voorwaarde
op een vergelijkbare wedstrijd in Engeland. De British
voor de organisatie van de Dutch Nationals is dat er een club is die
Model Flying Association (BFMA) organiseert al vele jaren met
de organisatie op zich wil nemen en dat die club ook een locatie
groot succes dit modelvliegsport evenement op vliegbasis Barkston
heeft waar dit mogelijk is. Vanwege de benodigde ruimte is een
bij Nottingham. Deze driedaagse wedstrijd die eind augustus
vliegbasis zeer geschikt. De Leidse Luchtvaart club, vliegend vanaf
plaatsvindt kan dan ook rekenen op gemiddeld 550 deelnemers en
thuisbasis vliegveld Valkenburg, heeft deze taak op zich genomen.
maar liefst 25.000 bezoekers. Doordat er diverse gemotoriseerde
In 2011 werd de wedstrijd nog afgelast vanwege slechte weers-
disciplines van de modelvliegsport in wedstrijdverband vliegen,
omstandigheden, maar in 2012 was het dus zover. Meer dan
krijgen de bezoekers een goed beeld wat er zoal in de modelvliegerij
80 deelnemers vlogen op 20 mei diverse wedstrijden voor het
mogelijk is. Deze wedstrijd telt voor de Engelse deelnemers mee
Nederlands Kampioenschap. De wedstrijd was een groot succes,
als kwalificatie voor Europese of Wereldkampioenschappen.
mede dankzij de voortreffelijke organisatie door de Leidse Luchtvaart club. Of de Dutch Nationals volgend jaar wederom plaats-
ontmoetingen
vinden op de voormalige vliegbasis Valkenburg is nog onzeker.
Naast dat de Dutch Nationals leuk zijn voor bezoekers, hebben
Het enthousiasme is er in ieder geval!
de deelnemers er ook baat bij. Er ontstaan nieuwe contacten: modelvliegers leren en ontmoeten collega’s van andere disciplines.
KIjK VOOR DE uItSLAgEN VAN DE DutcH NAtIONALS Op
Normaliter worden kampioenschappen op verschillende dagen
WWW.MODELVLIEgSpORt.NL
6
| September 2012
Na jaren vergaderen, lobbyen en aandringen is het eindelijk zover: het duinsoaren, het vliegen op de hellingstijgwind van de duinrand door zeil- en schermvliegers, is formeel geregeld. Maar wel op een absurd complexe manier.
Duinsoaren eindelijk legaal Tekst Chris Borra Foto Maaike Zijderveld
V
olgens de Wet Luchtvaart zijn delta’s en paragliders luchtvaartuigen. Volgens dezelfde Wet Luchtvaart is
het verboden met een luchtvaartuig op te stijgen of te landen, anders dan van of op een luchthaven. In dezelfde wet staat de definitie van een luchthaven: “Een terrein geheel of gedeeltelijk bestemd voor het opstijgen en landen van luchtvaartuigen”. Elk terrein waar een zeil- of schermvlieger opstijgt of landt, is dus voor de wet een luchthaven. Voor lierterreinen is, op intensief aandringen van de KNVvL, een aparte regeling getroffen. Dat zijn weliswaar luchthavens, doch ze hoefden geen door de provincie uitgegeven luchthavenbesluit of luchthavenregeling te hebben. Luchthavens aan zee?
Voor duinsoaren was nog geen dergelijke oplossing. Alle plekken aan de kust waar gesoard wordt, en dat is vrijwel de hele Nederlandse kustlijn, zijn per definitie luchthavens. Die plekken moeten voldoen aan de ‘Regeling veilig gebruik luchthavens en andere terreinen’. Wie deze regeling kent, weet dat de soarstekken op geen enkele manier daaraan kunnen voldoen.
is gepubliceerd. De hele Nederlandse kust
een strand. Maar, zolang er geen lokale
Het heeft de groots mogelijke moeite
is nu één grote luchthaven, die vrijgesteld
verboden overtreden worden, is het
gekost de regelgevers ervan te overtuigen
is van de eisen waar een luchthaven aan
duinsoaren met ingang van 23 juli 2012
dat zoiets niet uitvoerbaar was.
moet voldoen! De vraag is nu wie dit aan
wél legaal en toegestaan.
een BOA-strandwacht, die zich afvraagt of Vrijstelling
het vliegen met delta’s of paragliders boven
Zie voor de geactualiseerde Regeling
Na veelvuldige gesprekken en uitgebreid
het duin wel is toegestaan, kan uitleggen.
Veilig Gebruik Luchthavens en andere
lobbywerk is er wel een absurde oplossing
Want die strandwacht gelooft nooit dat
Terreinen: http://wetten.overheid.nl/
gecreëerd die op 23 juli in de Staatscourant
hij op een luchthaven staat, in plaats van
BWBR0026570
| September 2012
7
Nederlandse parachutisten springen naar Dubai tijdens de open nederLandse kampioenschappen parachutespringen die Van 23 tot en met 25 augustus pLaatsVonden op paracentrum texeL heeft een grote groep nederLandse parachutisten zich gekwaLificeerd Voor de mondiaL in dubai. de mondiaL is een unieke combinatie Van wereLdkampioenschappen in aLLe discipLines Van het parachutespringen. Tekst arnoud ens Foto’s rogier carper, hans ypma en mike pennock
o
p texel kwamen in totaal 15 teams tegen elkaar uit in vier verschillende disciplines. In de populairste discipline, het formatiespringen, proberen teams van vier of acht
parachutisten in vrije val zoveel mogelijk vooraf vastgestelde formaties neer te leggen. Bij het viermans formatiespringen won
nk in beeLd
team Whooops de AAA-klasse, op de voet gevolgd door team
een wedstrijdvideo van de Nederlandse Kampioenschappen
M4trix, dat in 9 rondes slechts 3 formaties minder wist te maken
parachutespringen is te vinden op het Vimeo kanaal van de
dan het nationale team. In de AA-klasse bleef team cool Runnings
KNVvL: http://vimeo.com/48260408
elke ronde ongeslagen, terwijl bij de Rookies tot in de laatste ronde gevochten werd door team Shinobi en gravity Abuse. Deze laatste zou uiteindelijk als de winnaar uit de bus komen. Naast het vier-
Olympische oefening van Epke Zonderland weet wat een originele
mans formatiespringen was er ook een achtmans team aanwezig,
en perfect uitgevoerde routine met een hoge moeilijkheidsgraad
dat helaas als enige in hun categorie uit kwam. Desalniettemin
en visuele aantrekkingskracht met een toeschouwer kan doen!
legde team M8trix in 10 rondes mooi 109 formaties neer. centimeterwerk oLympische geVoeLens
tot slot mochten de oude rotten in het vak hun kunsten vertonen
In de discipline freefly kwam nieuwkomer team protocol uit
bij het precisielanden. Bij deze discipline proberen deelnemers te
tegen team Roadhouse, dat op de NKp van 2011 een tweede
landen op een geel schijfje met een doorsnede van 2 centimeter.
plaats veroverde. Met een overtuigende routine wist protocol echter
Elke centimeter die de parachutist van het target af landt levert
direct de eerste plaats te pakken. Bij freefly maken teams van twee
een strafpunt op, waarbij het natuurlijk gaat om het verzamelen
performers een creatieve routine waarin ze in allerlei posities
van zo min mogelijk strafpunten. Individueel ging paul gommers
door de lucht vallen. Een jury beoordeeld de sprongen vervolgens
jr. met de winst aan de haal, in teamverband wist het militaire
op de technische aspecten - hoe moeilijk zijn de vertoonde figuren
cISM NL de gouden plak te pakken. De winnaars hebben zich
en hoe foutloos worden deze gepresenteerd - en presentatie - hoe
allen gekwalificeerd om van 28 november tot 9 december in Dubai
origineel zijn de figuren en hoe hoog is de visuele aantrekkingskracht.
deel te nemen aan de Mondial. Met meer dan 40 deelnemende
Iedereen die Hans van Zetten gehoord heeft tijdens de winnende
landen belooft dit het grootste springevenement ooit te worden.
8
| September 2012
Podium van AVRO grote studiozaal tijdens de luchtvaartvraagbaak 3 september 1956.
Prof. dr. J. J. Jongbloed, hoogleraar Fysiologie en voorzitter van het Nationaal Luchtvaart Geneeskundig Centrum, vertelde over de mens, de grote snelheid en de grote afstand.
B. W. ten Cate, secretaris van de Eerste Nederlandse Parachutisten Club, interviewt mej. Jopie Mostert, parachutespringster en KLM stewardess.
Samensteller en presentator Wim Ruth tijdens de aankondiging van het praatje van ir. Ir. H. C. van Meerten over de Fokker Friendship.
Luister naar nederLandLuchtVaartLand VeeL Lezers kunnen het zich waarschijnLijk niet VoorsteLLen, maar er was een
tijd dat de teLeVisie nog maar nauweLijks zijn intrede had gedaan in de nederLandse huiskamers. het nederLands huisgezin zat ’s aVonds aan de radio gekLuisterd, waarbij de keuze nog beperkt was tot twee zenders, hiLVersum 1 en 2.
Tekst en foto’s harm j. hazewinkel
VLieg er ’s in!
De ruimtevaart kwam aan de orde, net als
Behalve dit luchtige vermaak ging het
het parachutespringen en het Nationaal
n deze prehistorische tijden, op
vooral om de Nederlandse luchtvaart
Luchtvaartfonds. Er was een toekomst-
3 september 1956, dus nu ruim 55
– en dat was in die tijd niet niets. Liefst
beeld: ‘Amsterdam-New York in 7½ uur’
jaar geleden, hebben de AVRO en onze
drie nieuwe typen van de Nederlandse
en uiteraard een wedstrijd in luchtvaart-
KNVvL onder de titel ‘Nederland-Lucht-
vliegtuigindustrie kwamen voorbij:
kennis onder de titel ‘Vlieg er ’s in!’
vaartland’ een avondvullend programma
de later zo succesvolle Fokker Friendship,
gewijd aan de Nederlandse luchtvaart.
het nu geheel vergeten At-21 project van
LuchtVaartbewustzijn
Van vijf over acht tot kwart over tien
Aviolanda en de ‘Kolibrie’ helikopter.
In die tijd had de KNVvL als één van
konden de luisteraars van Hilversum 1
Verder was er een vraagbaak – nu noemen
de doelen in de statuten staan ‘het
kennis nemen van al wat zich op lucht-
we dat panel - met daarin onder meer
bevorderen van het luchtvaartbewustzijn’
vaartgebied in Nederland afspeelde.
de Algemeen Secretaris van de KNVvL
en die avond zal daaraan zeker hebben
Het geheel werd muzikaal omlijst door
p. j. Yperlaan, de bekende luchtvaart-
bijgedragen. Anno 2012 hebben we een
het Luchtmacht-Mannenkoor ‘Soester-
historicus Henri Hegener en de
rijk aanbod aan media. Maar hadden
berg’ en – hoe kon het anders –
commandant van de vliegbasis Volkel
we nog maar eens zo veel aandacht als op
het Radio-Dansorkest ‘the Skymasters’.
kol. D. Berlijn (jawel, de vader van).
die ene avond in september!
i
| September 2012
9
geschiedenis
Van de schroef Van Van meeL wie het knVVL kantoor in woerden bezoekt, weet dat daar echte knVVL schatten te Vinden zijn. de Vitrines VoL ziLVeren trofeeËn en ook de wanden spreken Van een rijke historie. een object met een VerhaaL is de schroef Van het farman VLiegtuig Van marinus Van meeL, die door een noodLanding te graVe in juni 1911 werd beschadigd. Tekst en foto’s marijke van geem
h
et is een bijzonder idee dat deze schroef deel heeft uit-
calais 7. calais-Londen 8. Londen-calais 9. calais-parijs,
gemaakt van de geschiedenis van de luchtvaart.
in totaal een race over een afstand van ongeveer 1.400 km.
De ontwikkelingen waren razendsnel gegaan: in 1903
vlogen de gebroeders Wright voor het eerst in een ‘modern’
noodLanding
vliegtuig, waarbij ze 37 meter aflegden in 12 seconden. In 1909
De derde etappe voerde dus van Luik naar Soesterberg, waarbij
stak Blériot voor het eerst in een vliegtuig het Kanaal over en in
over Sint Anthonis, Sint Hubert en grave werd gevlogen. Vlieger
1911 was er al sprake van een soort luchtrace.
Marinus van Meel moest gedwongen door motorpech een nood-
Het ging om een ‘Europese rondvlucht’ in negen etappes,
landing maken op de heide bij Mill. Daarbij raakte het vliegtuig
waaraan 33 vliegtuigen meededen, met een totale bemanning
beschadigd. Maar van de nood werd een deugd gemaakt: de nood-
van 65 personen. De route verliep als volgt: 1. parijs-Luik
landing van Van Meel werd een aanleiding om vliegdemonstraties
2. Luik-Spa-Luik 3. Luik-Soesterberg (met verplichte landing te
te geven. Millse notabelen als klompenfabrikant Van Hout en
Venlo) 4. Soesterberg-Brussel 5. Brussel-Roubaix 6. Roubaix-
burgemeester Verstraaten namen het initiatief. Op donderdag 29
10
| September 2012
Lobby op natuurwetgeving De KNVvL heeft zich aangesloten bij de Regiegroep Recreatie en Natuur. Dit is een lobbygroep, waarin o nder andere het Watersportverbond en de ANWB zich hebben verenigd, met als doel verantwoorde recreatie in natuurgebieden mogelijk te blijven maken. juni en vrijdag 30 juni zou Van Meel met zijn Farman gaan vliegen.
Tekst Maya de Best
Aan dit evenement werd veel ruchtbaarheid gegeven. Van heinde en ver kwamen de mensen er in grote drommen op af. Op politiek vlak staat er veel te veranderen op het Nog een demonstratie
gebied van natuurwetgeving, zoals de samenvoeging van
Een enorme menigte zag het vliegtuig van Van Meel opstijgen
diverse natuurwetten. Om hierop voldoende invloed uit
en over Langenboom en Mill vliegen. Een tweede vlucht eindigde
te oefenen, en om de politiek en de natuurorganisaties
met een verkeerde landing. Gelukkig waren er geen gewonden,
ervan te overtuigen dat luchtsporten en natuur goed
maar de schade aan het vliegtuig was aanzienlijk. Het vliegtuig
samen kunnen gaan, is een sterke lobby nodig.
kon worden opgeknapt en men besloot dat het evenement een
Gezamenlijk optrekken met andere belangenorganisaties
vervolg moest krijgen. Ruim een week later, op 9 en 10 juli,
op het gebied van recreatie heeft daarom de voorkeur.
zou er een tweede demonstratie worden gegeven. Daarbij zou
Tevens kan hierbij gebruik worden gemaakt van de kennis
geprobeerd worden de Nederlandse hoogte- en duurrecords te
en kunde van de andere partijen.
verbeteren. Opnieuw zag de Millse heide zwart van de mensen. Onder gejuich en begeleiding van muziekkorpsen gingen het
Groen karakter
vliegtuig weer de lucht in. Helaas werd opnieuw pijnlijk duidelijk
Zeker na de afgelopen verkiezingen van 12 september is
dat de Millse heide geen ideale landingsplaats was. Het vliegtuig
lobbyen en invloed uitoefenen op politieke standpunten
raakte voor de derde keer zwaar beschadigd. Een reparatie zat er
plus de daaruit volgende wetgeving van groot belang.
nog wel in, maar dat ging dagen duren. Tenslotte steeg Van Meel
Op 6 juli jl. vond er een overleg plaats met de leden van
op zondag 16 juli 1911 ’s ochtends om 6.15 uur voor het laatst
de Regiegroep en diverse natuurorganisaties met als doel
op van de Millse heide en zette koers richting Tiel. Het bleef
tot een gezamenlijke visie te komen op de nieuwe natuur-
daarna lange tijd stil boven Mill, totdat de F16’s en andere
wetgeving. Op 28 september faciliteert de KNVvL een
militaire vliegtuigen, afkomstig van de naburige vliegbasis Volkel
vervolgoverleg op Terlet, waarbij we de natuurorganisaties
overvlogen. Het enthousiasme van ruim een eeuw geleden,
het groene karakter van (zweef)vliegen laten zien.
toen de hei zwart zag van de mensen die een heus vliegtuig kwamen bekijken, is nu helaas afgenomen. Maar wie de schroef van Van Meel wil komen bekijken, is natuurlijk welkom bij de KNVvL in Woerden. Het verhaal achter de schroef van Van Meel komt van het Brabants Historie Informatie Centrum. Kijk voor meer
lobbyen op politieke standpunten is van groot belang
informatie op www.bhic.nl.
| September 2012
11
Aviodrome
is weer open bij aViodrome LeLystad airport stijgt je pLezier en beLeVing gegarandeerd naar grote hoogte. in deze VLiegtuighoofdstad Van nederLand beLeef je honderd LuchtVaartjaren Van begin tot eind. je Vindt er een schat aan unieke, origineLe VLiegtuigen en je mag natuurLijk ook aan boord komen om het geheLe VLiegtuig Van top tot teen te bekijken.
V
oor kinderen is de Aviodrome zowel leuk als leerzaam! In het museum van 6.000 m² leer je alles over de ontwik-
kortingsactie Voor knVVL Leden!
keling van vliegtuigen: van het toestel van de gebroeders
Mede dankzij de afdeling aLa krijgen KNVvL leden op vertoon
Wright tot een Boeing 747. Wil je weten hoe het voelt om een
van hun ledenpas maar liefst 25% korting op toegang tot de
piloot of stewardess te zijn? In de echte Boeing 747 mag je alle
aviodrome. Toon de KNVvL pas aan de kassa van de aviodrome;
ruimtes bekijken waar je normaal niet mag komen zoals de keuken,
maximaal 5 personen per pas. deze actie is niet geldig in
business class, het vrachtruim én de cockpit! In het vliegtuig-
combinatie met andere kortingsacties.
laboratorium test je zelf diverse vliegtuigvleugels en ontdek je hoe een vliegtuig in de lucht blijft hangen. Wil je even onderuit zakken? In het filmtheater kun je een leuke en leerzame film over
nog een uitje
de luchtvaart bekijken op het grootste filmdoek van Nederland!
Wil je na een uitje in hogere sferen nog een dagje uit? Met je KNVvL-ledenpas krijg je ook 25% korting op de andere
pas op! passerende VLiegtuigen
attractieparken van Libéma, zoals safaripark beekse bergen,
Neem een kijkje in de historie van luchthaven Schiphol. Op het
dierenrijk, sportiom ’s-Hertogenbosch, Nederlands strip-
terrein van Aviodrome is het stationsgebouw van Schiphol uit
museum Groningen, Klimrijk en speelland beekse bergen.
1928 op ware grootte nagebouwd. Hier kun je ook een rondvlucht of (kinder)proefvliegles boeken. tevens worden het hele jaar door verschillende exposities en evenementen georganiseerd. tijdens
aViodrome LeLystad airport
schoolvakanties zijn er speciale kinderactiviteiten. Kortom: er is
peLikaanweg 50, 8218 pg LuchthaVen LeLystad
altijd iets te beleven in Aviodrome!
info@aViodrome.nL, www.aViodrome.nL
12
| September 2012
Zweefvliegers en Zweefvliegcentrum terlet schikken geschillen Na eeN LaNGe peRiOde VaN pROCedeReN TusseN de sTiCHTiNG ZWeeFVLieGeRs TeRLeT
De Nederlandse zweefvliegploeg
(sZT) eN de sTiCHTiNG NaTiONaaL ZWeeFVLieGCeNTRuM TeRLeT (sNZT) is ReCeNT TusseN de paRTiJeN OVeReeNsTeMMiNG beReiKT OM
wk zweefVLiegen in texas
de NOG LOpeNde GesCHiLLeN Te sCHiKKeN. aLLe NOG LOpeNde pROCeduRes ZiJN daaRMee GesTOpT. de sCHiKKiNG beTeKeNT daT eR eeN sTReep ONdeR HeT VeRLedeN WORdT GeZeT.
De SZt ging vorig jaar failliet en als gevolg daarvan konden de deelnemers vanaf vorig jaar juni helaas niet meer bij de SZt op terlet vliegen. De vloot van de SZt is door de curator verkocht. Het is te verwachten dat het faillissement van de SZt op korte termijn wordt afgewikkeld. Vrijwel
Na deRTieN WedsTRiJddaGeN iN de ZiNdeReNde
alle deelnemers van de SZt hebben inmiddels weer een plek
TeMpeRaTuReN VaN uVaLde (TeXas-usa) ZiJN de
gevonden bij een club op terlet of bij een andere club.
eiNdResuLTaTeN VaN de WeReLdKaMpiOeNsCHappeN ZWeeFVLieGeN iN de 15-MeTeR, 18-MeTeR eN OpeN
De komende jaren zal, in goede samenwerking tussen
KLasse beKeNd. HeLaas bLeVeN de pOdiuMpLaaTseN
de gebruikers onderling en de gebruikers met het SNZt,
NeT buiTeN beReiK VaN de NedeRLaNdse pLOeG.
op het Nationaal Zweefvliegcentrum gewerkt worden aan de verdere ontwikkeling van het vliegen. Daarnaast zal er
15-meter kLasse:
ook gewerkt worden aan het nationale karakter van dit
1. Rp sebastian Kawa
pOL
diana 2
11062
mooie zweefvliegveld. De KNVvL heeft op grond van de
2. M6 Matthias sturm
deu
asW-27
10628
diverse initiatieven die zijn ontplooid na het faillissement
3. aX Radek Krejcirik
CZe
Ventus 2ax
10526
van de SZt er vertrouwen in dat de zweefvliegers ook in
4. 1R steven Raimond
NLd
asW-27
10291
de toekomst hun sport op terlet kunnen blijven beoefenen
10. K1 Mark Leeuwenburgh NLd
Ventus 2a
9892
en zal dat waar mogelijk ook bevorderen.
18-meter kLasse: 1. LM Zbigniew Nieradka
pOL
asG-29-18
12170
2. pL Lukasz Wojcik
pOL
asG29-18m
11840
3. 57 Mike young
GbR
asG-29-18
11774
7. Mp Ronald Termaat
NLd
Js1-b
11503
29. XH steven Huiskes
NLd
Ventus 2cxT-18 9920
rectificatie Helaas is er in de air sports Mail van juni 2012 op pagina 6 een fout geslopen. in het artikel
open-kLasse:
‘Veiligheid versus Kwaliteit’ van Huib Holsteijn is
1. Cd Laurent aboulin
FRa
Quintus M
12084
een woord weggevallen in de voorlaatste zin.
2. eb Michael sommer
deu
eb29
11977
deze zin moet zijn: “duidelijk is dat sMs niet alleen
3. OG Oscar Goudriaan
Rsa
Js1-C 21
11835
kan werken door inzet van een Veiligheidsmanager
Quintus M
11270
of een Veiligheidscommissie.”
Nimbus 4
10402
een niet geheel onbelangrijk woord die de zin een heel
8. Q
Francois Jeremiasse NLd
17. 4T peter batenburg
NLd
andere betekenis zal geven.
| September 2012
13
ledenpagina De KNVvL laat je zorgeloos vliegen!
Opzeggen lidmaatschap
Onder andere door: - Verzekeringen; Voor de verschillende vliegende afdelingen zijn collectieve WA-verzekeringen afgesloten - Belangenbehartiging op nationaal en internationaal niveau op het gebied van luchtruim, luchtvaartterreinen en wet- en regelgeving
Het opzeggen van uw lidmaatschap dient altijd schriftelijk te geschieden en kan uitsluitend door het lid persoonlijk worden verricht. De opzegging dient uiterlijk 30 november van het lopende kalenderjaar te zijn ontvangen door de ledenadministratie van de KNVvL of, als uw pas “cLB” vermeldt, door uw clubsecretaris. u ontvangt altijd een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. Heeft u deze niet ontvangen, dan mag u er niet van uitgaan dat uw lidmaatschap is opgezegd. Aspirant-leden (code op pas ASp) hoeven niet op te zeggen, het lidmaatschap verloopt automatisch op 31 december.
- juridische ondersteuning - Het verzorgen van opleidingen en brevetering - Ledenkorting op brevetten uitgegeven door het KEI - Korting op producten en diensten van Opticien george de jong - gratis inloggen op de KNMI Meteo luchtvaart informatie - 25% korting Libéma attractieparken, zoals Aviodrome, Safaripark Beekse Bergen, Dierenrijk, Sportiom, Nederlands Stripmuseum, Klimrijk en Speelland Beekse Bergen - Aanzienlijk voordeel op de zorg- en schadeverzekeringen van OHRA - 4 keer per jaar het luchtvaartstijdschrift ‘Airsportsmail’ en het afdelingsblad
nieuwsbrief
contactinformatie bondsbureau Ledenadministratie: richard.schotanus@knvvl.nl Financiële zaken: charlotte.zinnekeveld@knvvl.nl Operationele zaken: maya.de.best@knvvl.nl Communicatie: marijke.van.geem@knvvl.nl KNVvL examinering instituut (Kei): kei@knvvl.nl directie en bestuur via: magriet.spoelstra@knvvl.nl Tel. 0348-437060, Fax. 0348-437069 Kijk voor contact met onze afdelingen op www.knvvl.nl/contact voor de betreffende e-mailadressen. Meer informatie over brevetten van het Kei: www.brevet.aero Adres- of contactgegevens gewijzigd? Wijzig zelf je gegevens via mijn.knvvl.nl
de KNVvL verstuurt elke twee weken een digitale nieuwsbrief. Ontvang je deze nieuwsbrief nog niet, maar wil je wel op de hoogte blijven? Meld je dan nu aan voor de nieuwsbrief via http://www.knvvl.nl/actueel/aanmelden-nieuwsbrief
14
| September 2012
agenda en verder eVenementen 2012
Modelbouw
WK Parachutespringen
Manifestatie
(Mondial)
Ballonfiësta Bavel
Datum: 14 t/m 21 oktober
Datum: 28 november
Datum: 29 september
plaats: Militair Luchtvaart
t/m 9 december
plaats: Bavel
Museum te Soesterberg
plaats: Dubai (AE)
EK Radiobestuurde
Workshop General
hellingzweef
Aviation
Datum: 6 t/m 13 oktober
Datum: 17 november
plaats: Kap Arkona (DE)
plaats: Auditorium LVNL te Schiphol Oost
A D V E RTORIAL
Op 15 oktober 2012 verschijnt
@wanadoo.nL en orange.nL e-maiLadressen opgeheVen
niet Voor piLoten
per 1 augustus 2012 zijn de e-mail-
door frank Versteegh,
adressen met de extensie @wanadoo.nl
aerobatics piLoot en VeiLigheid consuLtant
en @orange.nl opgeheven. Dit houdt in dat we een aantal
in zijn multimediale boek Niet voor piloten
de opbrengsten van Niet voor piloten
KNVvL leden niet meer per e-mail
neemt Frank Versteegh de lezer en kijker
doneert Versteegh aan het Ronald Mcdonald-
kunnen bereiken. graag houden wij
mee naar de sensationele wereld van
huis en de stichting Kinderen Kankervrij.
uw gegevens compleet zodat wij u
aerobatics, de meest spectaculaire en
daartoe besloot hij nadat het dochtertje
makkelijk en efficiënt kunnen
uitdagende sport die er is. Versteegh is de
van een vriend overleed aan leukemie.
benaderen bij vragen over bijvoorbeeld
man die onder de erasmusbrug doorvloog
de verkoop van het boek loopt deels via
uw lidmaatschap of brevetaanvraag.
en op het circuit van Zandvoort landde.
ambassadeurs, jonge piloten die het initiatief
uw e-mailadres wordt niet voor
van Versteegh hebben omarmd.
commerciële doeleinden gebruikt.
Niet voor piloten is een uniek boek. Het
Heeft u een dergelijk e-mailadres?
is een jongensboek over de fantastische,
NieT VOOR piLOTeN is VeRKRiJGbaaR
pas dan nu zelf uw gegevens aan via
vrije wereld van de luchtvaart. Maar ook
Via WWW.NieTVOORpiLOTeN.NL,
mijn.knvvl.nl. Zo kunt u bijvoorbeeld
is het een inspirerende biografie van een
biJ de ReGuLieRe bOeKHaNdeLs
de herinneringen voor het verlengen
gedreven piloot die een van ’s werelds beste
eN biJ bOL.COM.
van uw brevet blijven ontvangen.
in zijn sport werd en daarna een bloeiende
WWW.NieTVOORpiLOTeN.NL
Ontvangt u ook onze nieuwsbrief?
carrière als veiligheidsdeskundige begon.
NieTVOORpiLOTeN@GMaiL.COM
Mail dan uw nieuwe e-mailadres door
en het is een dynamisch belevingsboek,
aan marijke.van.geem@knvvl.nl.
dat naast de schitterende foto’s en verhalen
Bedankt voor uw medewerking!
toegang geeft tot meer dan 100 films online.
| September 2012
15
workshop Voor de generaL aViation:
Zijn onze opleiding en training nog wel van deze tijd? samen met het Nederlands instituut voor Navigatie (NiN), aircraft Owners & pilots association (aOpa) en Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) organiseert de KNVvL op zaterdag 17 november de workshop voor General aviation. deze workshop is niet alleen bedoeld voor instructeurs en vliegers in de General aviation maar ook voor eigenaren van vliegbedrijven en besturen van vliegclubs. aan bod komen alle relevante onderwerpen die met opleidingen te maken hebben: brevetten en bewijzen van bevoegdheid, instructiemethoden, het ideale opleidingsvliegtuig, de rol van de instructeur, GNss (Global Navigation satellite system) systemen en certificatie van nieuwe navigatiesystemen in het vliegtuig en opleiding van de vlieger hiervoor. MeLd Je Nu aaN VOOR de WORKsHOp Via WWW.KNVVL.NL/WORKsHOpGa daTuM: 17 NOVeMbeR 2012 TiJd: 09.00 – 17.00 uuR LOCaTie: audiTORiuM LVNL, sCHipHOL-OOsT, sTaTiONspLeiN ZW 1001 KOsTeN: € 25,- iNCLusieF LuNCH eN KOFFie VOOR LedeN VaN de KNVVL, aOpa, LVNL eN HeT NiN. NieT LedeN beTaLeN € 30,-
meLd je nu aan Voor de workshop Via
www.knVVL.nL/gaworkshop