Ballonstof zomer 2019 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

ZOMER 2019 HÈT BALLONMAGAZINE VAN NEDERLAND EN BELGIË

IN DIT NUMMER: 4 Voorwoord

6 Kort & Bondig Redactie

9 Benelux Trophy Steven Vlegels

11 Ballonnen en papieren Remko Wigger

12 Voorvallen in 2018 Leon Leemans

15 Ad’s Ballon Besognes Ad Haarhuis

16 Willemina Pottum-Ruitman Gerjan Crebolder

18 #Ballonstof Luc Van Geyte

20 Ballonvaart en runderen Jan Jonkman/Han Nabben

24 Zomercryptogram Redactie

25 De regiometeoroloog van het KNMI Bas de Haan

28 Globos Ultramagic, made in España Luc Van Geyte

30 EHBO voor ballonvaarders Hen riette Wardenaar

32 Wilco Air 25 jaar Hans van Hoesel

34 London Balloon Regatta Johannes Kooistra

37 Ballonvaartagenda Redactie

38 Colofon Redactie

inhoud

colofon

René Zwarteveen/Johan Vander Meiren

VOORWOORD 4

VAN HET BESTUUR NL

VAN HET BESTUUR BE

Het seizoen is nog niet echt van start gegaan mede door het

Gelijk hebben ≠ Gelijk krijgen

wisselvallige weer. Toch heeft het Nederlandse kampioen-

Tussen de beide leden van deze vergelijking zit er bij momenten tijd,

schap wel kunnen plaatsvinden. Hierbij willen we Caroline

centen en ergernis. De problemen in het leven spelen zich vaak af

Splinters en Roy Grommer feliciteren met het behalen van

binnen het spanningsveld tussen de beide leden. Het camerastand-

de 3e en 2e plaats en Henk Broeders van harte feliciteren

punt van waaruit je het toneel in beeld brengt zal steeds leiden tot

met het Nederlandse Kampioenschap en dat alweer voor de

een andere belichting en een verschillende nuancering van de case.

19de keer, onze complimenten.

Pas wanneer de volledige scene belicht is, kan je vanuit het perfecte beeld een oordeel vellen.

Door goede voorbereidingen en eensgezindheid binnen

Bij complexe cases van juridische aard heb je 3 parameters: buikge-

ballonvarend Nederland is de overgang naar de nieuwe

voel, wetgeving en procedures.

Europese regelgeving part-bop vlekkeloos verlopen. De komende maanden gaan bestaan uit een update van het

Op die manier werken we met de federatie aan een aantal dossiers.

Operations Manual (OM), het uitgeven van de benodigde

De gaswetgeving is er één van. Aan de Vlarem wetgeving wordt al

checklisten voor de bedrijven en het helpen met de imple-

jaren door het bestuur en het ministerie gesleuteld om het mogelijk

mentatie van het OM.

te maken om een gastankinstallatie vergund te krijgen in Vlaanderen, waarbij kan getankt worden voor de ballonvaart met open ventielen,

Verder kunnen we ons gaan concentreren op een mooie

conform de voorschriften van de constructeur. Eindelijk zijn de tek-

zomer ballonvaren voordat de werkzaamheden en de over-

sten klaar en goedgekeurd en wordt er gewacht op publicatie in het

gang naar B-FCL voor de deur staat. Vooralsnog dient deze

staatsblad.

overgang voor 08 april 2020 gerealiseerd te zijn. Dat betekent dat we vanaf oktober actief bezig zullen gaan met het

De aanplaktaks is een vergelijkbaar dossier. Hoe absurd de aanpak

informeren, maken van documenten en het uitvoeren van

van de ambtenarij was in dit dossier, toch kan je op eenvoudige

benodigde overleggen. De 1e vergadering met ILT hierom-

manier geen gelijk krijgen in deze zaak. Met dossieropbouw en

trent heeft al plaatsgevonden.

raadsman is het bestuur meermaals op bezoek geweest bij de beide kabinetten van financiën. Toch vingen we steeds bot. Het dreigen met

De leerlingen binnen de DTO van de KNVvL hebben de laat-

een rechtszaak tegen de Belgische staat onder begeleiding van een

ste lessen afgerond en de eerste vier praktijk-grondlessen

topadvocaat heeft beweging gebracht in het dossier. Fingers crossed

ballonvaren ontvangen. In twee hele dagen, met twee bal-

dat deze regering van lopende zaken nog een doorbraak kan force-

lonnen, twee instructeurs en twaalf leerlingen hebben we

ren.

met elkaar en met veel plezier de eerste vier lessen van het trainingsprogramma afgerond. De terugkoppeling van allen

Over deze twee zaken zullen we u uiteraard niet nalaten om te

was zeer positief. In september starten we met een nieuwe

berichten van zodra er een definitieve beslissing is gevallen. Indien u

klas met de vakken meteorologie en menselijke prestaties

als lid in deze of andere materies problemen ondervindt, laat niet na

aan een nieuwe reeks van negen maanden theorie.

om in alle discretie advies te vragen bij onze raad van bestuur. Vanuit

Verder zullen in het najaar volledige instructeursopleidingen

onze groep zijn we vaak in staat om het toneel vanuit alle hoeken te

worden gegeven.

belichten. We beschouwen het als onze taak om onze leden bij te staan in het proberen “gelijk te krijgen”.

Voor nu wens ik jullie een plezierig en veilig vaarseizoen toe.

Verder hopen we dat 2019 eindelijk eens wat vaarweer kan geven

René Zwarteveen,

aan ons allen, en wensen we u mooie, uitdagende en veilige ballon-

Voorzitter KNVvL Afdeling Ballonvaren

vaarten toe ! Johan Vander Meiren Namens het bestuur van de KBBF

VERVLOGEN HOOP

IN BIOSCOOP

OP VLIEGEND VLUCHTEN

De Duitse film ‘Ballon’

In mei verscheen bij de Duitse

draait sinds 17 april (in

uitgeverij Penguin Verlag het boek

België) en vanaf 18 juli

‘Ich hatte gehofft, wir können

JULIAN NOTT EN TRACY BARNES

(in Nederland) in de bios-

fliegen - Die Geschichte einer tra-

Julian Nott (1944 –2019) is een naam die bij ballonvaarders-van-

coop. De film gaat over

gischen Flucht im Frühling 1989’.

KNVVL-MEDAIILE VOOR MARIJE ROOZENDAAL

het-eerste-uur een belletje zal doen rinkelen, als een van de eerste

een gewaagd vluchtplan

Het boek gaat over de allerlaatste

Tijdens de voorjaars-ALV van de KNVvL Afdeling

heteluchtballonvaarders van het Verenigd Koninkrijk. Toen Nott

van de DDR-families

Berlijnse-muur-dode, Winfried

Ballonvaren heeft Marije Roozendaal uit handen van KNVvL-

na de landing van een experimentele ballon op een Californische

Strelzyk en Wetzel, die

penningmeester Hendrik Kort de KNVvL Medaille in Zilver

berghelling de capsule aan het inpakken was, begon deze naar

in de zomer van 1979 met een zelfgemaakte luchtbal-

bovengenoemde (en bekendere) DDR-ballonontsnapping van

ontvangen. Zij kreeg de versierselen opgespeld vanwege

beneden te rollen. Hij liep hoofdletsel op en stierf enkele dagen

lon wilden ontsnappen uit het communistische Oost-

de families Strelzyk en Wetzel met succes op 8 maart 1989 van-

haar buitengewone verdiensten voor de KNVvL waaronder

later. Nott wist als eerste per ballon de Sahara en Australië over te

Duitsland. De film van regisseur Michael Herbig draait

uit de DDR opsteeg, maar in het vrije West-Berlijn na een vaart

haar bijdrage in de versterking van de strategische positie

steken, en in een prehistorische replicaballon over de Peruaanse

sinds oktober met succes in de Duitse Kinos, en heeft nu

van vijf uur neerstortte en daarbij overleed. Zijn 23-jarige echt-

van de vereniging, en meer specifiek de procesbegelei-

Nazca-lijnen te varen. Hij vestigde vele wereldrecords, waaronder

de overstap gemaakt naar de Nederlandse en Belgische

genote Sabine werd na de onfortuinlijke vluchtpoging van haar

ding van het implementatieplan ‘KNVvL naar een Hoger

een hoogtevaart op 55.000 voet in de eerste ballon-met-druk-

bioscopen. Bekijk de Duitse trailer via https://youtu.be/

man tot 3 jaar cel veroordeeld. Zij werd echter na een half jaar

Niveau’, de versterking van de samenwerking binnen het

cabine. Zijn laatste project was een hoogteballon met cryogene

GI-2LrQqWVQ. Tip voor liefhebbers van het genre ‘DDR-

vervroegd vrijgelaten, enkele weken voordat de Muur zou val-

Verenigingsbureau, haar uitgebreide takenpakket en dos-

(extreem lage-temperatuur) helium als ballast.

ballonontsnapping’: over een andere, minder bekende

len. Nabij de plaats van Winfried’s onfortuinlijke landing prijkt

sierkennis binnen het bestuur van de KNVvL Afdeling

Ook de Amerikaanse ballonpionier en parachuteventiel-uitvinder

ballonvlucht uit Oost-Duitsland is recentelijk een boek

zijn foto op een herdenkingsmonument aan de Bernauerstrasse.

Ballonvaren en het opzetten van de Stichting Theorie

Tracy Barnes (1939-2019) is onlangs overleden. Barnes begon zijn

verschenen (zie hiernaast).

Het verhaal van de vlucht is gereconstrueerd op basis van

Examens Ballonvaren en Zweefvliegen en de nieuwe DTO.

ballonloopbaan op 18 jarige leeftijd als (weer)ballon-technicus in

archiefonderzoek en gesprekken met o.a. Winfried’s weduwe

het Amerikaanse leger en experimenteerde in beginjaren van de

Sabine en zijn broer Reinhold. ISBN 9783328104117, Carolina

moderne heteluchtballonvaart (o.a. samen met de Nederlandse

Labusch, 14 euro, 304 pagina’s, Duitstalig.

KORT & BONDIG

Kort & BONDIG 6

DUITSE BALLON

Freudenburg, die 10 jaar na de

Anneke Sandel) met balloninnovaties. Hij trok zich weinig aan van conventies en benaderde ballonconstructies met een frisse blik. Zijn ritssluiting-ballonventiel bleek weinig succesvol, maar Barnes

WELTERUSTEN IN DODGEVILLE

LUCHTBALLONPAK

bedacht daarop de ‘Barnes Envelope Valve’ die tegenwoordig

Goed voorbeeld doet goed volgen. Ballonvaarders in Nederland en België kennen al jaren de

Het luchtballonpak dat Fredrik

bekendheid geniet als de parachute. Hij patenteerde deze nooit,

ballonvaart-geïnspireerde vakantiehuizen in Haaren. Of de Don-Q-Inn in Dodgeville, Wisconsin,

Tjaerandsen liet zien op de jaar-

omdat hij destijds niet verwachtte dat de ballonvaart een grote

USA zich daardoor heeft laten inspireren is onbekend, maar feit is dat het daar ook mogelijk om

lijkse BA Fashion Show van het

vlucht zou gaan nemen. Barnes bedacht o.a. ook de karakteris-

in een ballonmand het hoofd te ruste te leggen. De ‘Up, Up & Away room’ beschikt over een

Londense Central Saint Martins leverde de Noorse ontwerper de L’Oréal

tieke driehoekige FireFly-ballonmand en een zig-zag constructie

heteluchtballon met een ruime ronde gondel eronder, voorzien van een dubbel bed én TV. Wie

Professional Young Talent Award op én veroorzaakte een hype op inter-

voor envelop-panelen. In 1973 richtte hij The Balloon Works op;

liever met beide benen op de grond blijft, kan ook kiezen voor de Robin Hood suite, de Cupid’s Corner. Ook slapen in een iglo, space shuttle

net. Het rubberen kledingstuk wordt door de drager van binnenuit met

de voorloper van FireFly Balloons. Hij vestigde net als Nott vele

of vikingschip behoort tot de mogelijkheden. www.donqinn.net.

behulp van een luchtdruksysteem opgeblazen. De kledingstuk lijkt op

records en realiseerde als eerste in de VS een coast-to-coast vaart.

het eerste gezicht enigszins onhandig voor wie in zich verplaatst in een

De laatste decennia was Barnes vooral actief met de ontwikkeling

Fiat 500, per fiets of per cloudhopper, maar biedt wellicht uitkomst voor

van blimps en luchtschepen via zijn bedrijf The Blimp Works.

wie een origineel kledingstuk zoekt om aan te trekken naar de eerstvol-

VUILSNISZAKKENSLURFUFO

gende ledenvergadering van de KNVvL Afdeling Ballonvaren.

In 2010 was New Jersey, USA in de ban van een UFO-hype, nadat alarm-

VIRTUEEL VOOR PAMPUS

nummer 911 overstelpt werd met

Pampus is in beweging. Met

EINDELOOS VAREN MET ZEPH ENDLESS FLIGHT

mysterieuze UFO-meldingen. Na

de nieuwste attractie kun

De ‘Zeph Endless Flight’ (ZEF) is een nieuw soort luchtballon, die speciaal is ontworpen is om - de naam zegt het al - einde-

negen jaar is de oorzaak boven tafel

je sinds dit voorjaar vanuit

loos te kunnen doorvaren. Onmogelijk zeg je? De Franse luchtvaartingenieur Vincent Farret d’Astiès en co-piloot Amaury

gekomen: twee High School leerlin-

een van de oude geschuts-

Jarrousse denken dat het kan. Men werkt daarbij samen met het European Space Agency. Normaliter dwingt een afname van

gen hadden, geïnspireerd door een natuurkundeles,

koepels virtueel met een

de hoeveelheid propaan (heteluchtballon) of ballast en gas (gasballon) tijdens de vaart alle luchtballonnen uiteindelijk tot

van enkele dunne Walmart-vuilniszakken de onderkant

luchtballon opstijgen, om vervolgens over Amsterdam en omgeving te varen.

landen. Dit obstakel wordt door ZEF echter overwonnen, door gebruik te maken van een variabele-druk-ballon die ónder een

afgeknipt en deze vervolgens in een lange slurf aan

Pampus-directeur Tom van Nouhuys vertelt daarover: “Het wordt héél bijzon-

3000 m3 helium gasballon hangt. Door de druk in deze ballon te variëren zou ook het gewicht variabel worden, en kan de

elkaar gelijmd, waarna de boven- en onderkant werden

der. Pampus hoorde bij een verdedigingslinie, de Stelling van Amsterdam.

juiste vaarhoogte worden bereikt zonder ballast uit te werpen of gas te lozen. De cabine van 8m2 bevat naast bedden, voed-

dichtgemaakt. Een bladblazer vulde de zakken met

We vertellen het verhaal van dit UNESCO werelderfgoed nu op een nieuwe

sel en zuurstof ook een hometrainer om fit te blijven en om elektriciteit mee op te wekken. Een beperkende factor voor de

lucht en de zon deed de rest: de lucht werd opgewarmd

manier. Je ziet zelfs een inundatie: het platteland wordt onderwater gezet om

vaartduur is de hoeveelheid eten en drinken die kan worden meegenomen. ZEF wil wetenschappelijke en toeristische vaarten

en de vuilniszakkenslurf steeg op. “We realiseerden ons

Amsterdam te beschermen”. En dat alles dus virtueel varend vanuit een lucht-

tot in de stratosfeer gaan maken, en de langste vlucht ooit gaan realiseren. Meer informatie: www.zephalto.com

pas jaren later dat onze ballon had geleid tot een UFO-

ballon. Meer informatie op www.pampus.nl.

hype” vertelde de (destijds) scholier die anoniem wilde blijven aan Newsweek.

beïnvloeden. Zaterdagochtend werd de vaart via SMS gecanceld toen enkele ballons al in de lucht hingen. Reden was de hardnekkige mist in enkele valleien, die de zichtbaarheid nogal bemoeilijkte. Maar nog opvallender was wat

er ’s avonds gebeurde: het hogedrukgebied lag nu pal boven het wedstrijdgebied met als gevolg nergens enige luchtstroom die naam

D OOR S T E VE N V LEG ELS . FOT O ’ S P I E TER NYS

“BENELUX CHAMPIONSHIP 2019” WAS DE NAAM VAN HET EVENT DAT GEORGANISEERD WERD DOOR DE LETZEBUERGER BALLONS CLUB (LBC) ONDER DE LEIDING VAN JEAN KLEIN EN WAAR DE NATIONALE KAMPIOENSCHAPPEN VAN DE DRIE LANDEN DIT JAAR ZOUDEN PLAATSVINDEN. WEDSTRIJDLEIDER WAS MARTIN WEGNER, NET ZOALS VORIG JAAR IN NEDERLAND. OFFICIALS UIT VERSCHILLENDE LANDEN TEKENDEN PRESENT.

HET BENELUX CHAMPIONSHIP 2019

door de meeste piloten als een moeilijke opdracht ervaren, omdat het doel slechts een deel van de tijd open is. Je moet je aankomst dus goed timen om een optimale score te behalen. Wie op het verkeerde moment aankomt, heeft pech. Bij de Angle (ANG) is het de bedoeling dat je een maximale afwijking bekomt ten opzichte van een vooropgegeven richting. In dit geval was die richting 090°, pal oost. Twee merkpunten A - B

EVERT D EH AND SCH UTTER WERP T MARKER

naar het westen gericht is dan het best mogelijke resultaat.

F O TO MO NIEK VAND E VEL D E

De punten A en B moesten ook nog eens minstens 1000 meter uit elkaar liggen. Dankzij de heel stuurbare grondwinden wisten zowel Roy Gommer als ondergetekende een bijna perfect

grond en nadien een Land Run (LRN) waarbij door middel van

resultaat van 177,5° te bereiken, zie de track op de afbeelding. waardig. Martin besloot wijselijk om ook deze vaart af te las-

drie loggermarks een driehoek met een maximale oppervlakte

sen. Voor mij was dit een primeur!

moest gehaald worden. De stuurbaarheid bleek niet echt

Vlak ten zuiden van dit gebied daalde de maximum toegelaten

betrouwbaar en liet ook niet toe om een echte winkelhaak te

hoogte van 3500 ft AMSL tot 2500 ft AMSL, omwille van de

maken, zodat snelheid de doorslaggevende parameter werd.

nabijheid van de TMA van ELLX, de internationale luchthaven

Op de laatste vaart zondagochtend waren de condities wel

Overdag werd het stof nog geblust met enkele buien, maar

van Luxemburg Stad. Meer dan de helft van de deelnemers

weer optimaal en konden nog drie tasks toegevoegd worden,

donderdagavond stabiliseerde het weer verder en konden

(18!) was niet bij de les en voer te hoog. Het regende hiervoor

wat het totaal op 15 opdrachten bracht. Colin Weber benutte zijn thuisvoordeel en won de laatste task en daarmee ook het

opnieuw drie mooie opdrachten gevaren worden. VA A R T T R A C K M E T ST U U R B A R E GR OND W IND E N T IJD E NS

Task zes was een bijzonder mooi gelegen doel: in een steile

D E A NGLE - T A SK OP VR IJD A G

Benelux Championship 2019. Steven Vlegels en Roman Bauta uit Polen zorgden voor een mooi internationaal podium. Henk

vallei nabij het kasteel van Bourscheid, ooit vond hier nog de

Broeder werd voor de 19e keer Nederlands

prestigieuze Mobilux Trophy plaats. De wispelturige valleiwin-

kampioen, Roy Gommer werd tweede en

Alle deelnemers logeerden op camping Fuussekaul in

den vereisten veel geduld om tot bij het kruis te raken, maar

Caroline Splinters verfrissend derde. Ook bij

Heiderscheid, centraal in Luxemburg. De week voor het

een tiental piloten wisten toch binnen de Marker Measuring

de Belgen stond er jong bloed op het podium

Hemelvaartweekend waren de voorspelling dramatisch slecht:

Area (MMA) te komen. De Marker Measuring Area is een

met Evert De Handschutter die het zilver

wind en regen leken een serieuze spelbreker te gaan worden.

beperkt gebied (meestal met een straal van 50 meter) waar-

behaalde na Steven Vlegels en voor uittredend

Maar naarmate de datum van vertrek nabij kwam, verbeterden

binnen het meetteam aanwezig is, en waar dus met de marker

kampioen David Spildooren. De prijsuitreiking

de prognoses en mochten we beginnen dromen van vele vaar-

gescoord kan worden. Wie niet binnen de MMA geraakt, krijgt

werd nog opgevrolijkt door Richard Parry met

ten en mooie tasks.

een score op basis van een loggerpunt.

een eigen interpretatie van “God Save the

Donderochtend passeerde een weinig actief warmtefront

Op vrijdag settelde een hogedrukgebied zich boven de zone

we nu al vele jaren met onze kleine landjes

nog over België, maar de schaarse buien hadden het Groot-

en was de regendreiging volledig verdwenen.

samenwerken om dit evenement op poten te

Hertogdom nog niet bereikt op het moment van de ochtend-

Wedstrijdleider Martin Wegner schakelde dan ook een tandje

zetten. Richard is alvast van harte welkom in

vaart en er stonden drie opdrachten op de tasksheet. Kwestie

hoger, en schotelde ons vier tasks voor: CRT, HWZ, FON, ANG.

2020 voor de volgende editie in België.

van rustig op gang te komen. Eerst twee fysieke doelen op de

CRT staat voor “Calculated Rate of Approach Task” en wordt

Queen” en felicitaties voor de manier waarop

wedstrijd

strafpunten en dit feit zou mee de einduitslag

wedstrijd

BALLONNEN EN PAPIEREN

SOMS LIJKT HET ALSOF ER STEEDS MEER PAPIEREN NODIG ZIJN OM TE KUNNEN BALLONVAREN. ARC’S, FM’S, SB’S, CRS’EN, AMP’S EN FORM 1’S - IS HET GEEN OVERKILL? DERTIG JAAR GELEDEN HADDEN WE NIET VEEL MEER DAN EEN LOGBOEK WAAR LINKS EN RECHTS WAT INGESCHREVEN STOND, EN TOEN VIELEN WE NIET UIT DE LUCHT DOOR EEN TEKORT AAN PAPIEREN.

Nu is de drukte in het luchtruim sinds de beginjaren uiteraard

houd. Welke manuals zijn van toepassing, wat zijn terugke-

fors toegenomen, wat regelgeving in toenemende mate nood-

rende SB’s/AD’s en wanneer moet het onderhoud uitgevoerd

zakelijk maakt. En we weten dat regelgeving nu eenmaal met documenten komt. Misschien dat een duidelijk beeld van de verschillende documenten meer

2 S TEV EN V LEG ELS B E, 1 CO L I N WEBER L UX , 3 RO MAN BAUTA, P O L

worden. Ze worden door de CAMO opgesteld en goedgekeurd (mits er een indirecte goedkeuring is van de autoriteit). Soms is zo’n indirecte goedkeuring niet

begrip hiervoor opwekt. Want dat ze blijven staat

mogelijk doordat onderlinge afspraken tussen de

wel vast. Dus: wat is wat?

verschillende EASA-landen ontbreken. In dat geval moet het AMP ter goedkeuring aan de autoriteit

BEWIJS VAN INSCHRIJVING: De Engelse benaming is het Certificate of Registration (CofR). Het CofR wordt door de nationale luchtvaart autoriteit uit-

in het land van inschrijving worden aangeboden. AMP’s worden jaarlijks door CAMO’s gecontroleerd op juistheid en aangepast indien nodig.

gegeven en koppelt de ballon aan een persoon of bedrijf. WEEGRAPPORT: Het weegrapport omvat de envelope, mand,

2 R OY G OM M E R, 1 HENK B ROEDERS , 3 C AROLINE S PL INTERS

2 EVERT D EH AND SCH UTTER 1 STEVEN VL EGEL S, 3 DA VID SPILD OOR E N

Ervaar en beleef onze passie voor unieke overnachtingen

BEWIJS VAN LUCHTWAARDIGHEID: Ook het Certificate of

brander en cilinders inclusief hun gewichten. Deze gewichten

Airworthiness (CofA) wordt door de nationale luchtvaart auto-

zijn belangrijk voor een goede load calculatie en om te bepa-

riteit uitgegeven, heeft in de meeste gevallen geen einddatum

len of de MTOM niet overschreden wordt.

en verklaart dat de ballon in principe luchtwaardig is. SERVICE BULLETINS (SB’S): Fabrikanten maken gebruik van AIRWORTHINESS REVIEW CERTIFICATE (ARC): Deze wordt in

SB’s om CAMO’s en eigenaren van ballonnen te wijzen op

de meeste gevallen door een CAMO uitgeschreven en houdt

belangrijke zaken m.b.t. onderhoud. Voorbeelden zijn SB14

het eerder genoemde CofA geldig. Zonder een geldig ARC

van Cameron waarbij een lasnaad op Colt V30 cilinders gecon-

is ook het CofA niet geldig en mag een ballon niet varen. In

troleerd moet worden of BB/50 van Kubicek die mogelijke

enkele gevallen wordt het ARC door de nationale autoriteit

lekkage van Egeflex slangen beschrijft. SB’s worden op de

uitgegeven op aanbeveling van een CAMO.

website van de verschillende fabrikanten gepubliceerd.

FLIGHT MANUAL: Het FM beschrijft alle operationele zaken

AIRWORTHINESS DIRECTIVES (AD’S): Soms zijn SB’s dusda-

m.b.t. de ballon, zoals de limieten voor een vaart of de lan-

nig belangrijk voor de veiligheid dat EASA een Airworthiness

dingsinstructies voor de passagiers.

Directive uitgeeft n.a.v. zo’n SB. Vaak krijgt het AD dan ook de status ‘mandatory’, hetgeen ‘verplicht’ betekent. Er zal

Vakantiewoningen

BallonAIRpoort Roonsestraat 20 5076 PM Haaren [NB] 0411 - 62 27 24 info@ballonaipoort.nl www.slapenineenballonmand.nl

Kom slapen in een ballonmand bij BallonAIRpoort vakantiewoningen

MAINTENANCE MANUAL: Het MM is met name van belang

dan een datum aan gekoppeld zijn waarop het onderhoud

voor onderhoudsbedrijven en beschrijft o.a. hoe onderhoud

uitgevoerd moet zijn. BB/50 van Kubicek is bijvoorbeeld zo’n

uitgevoerd moet worden, welke onderdelen toegestaan zijn

SB waarvoor ook een AD uitgegeven is (AD 2016-0151). EASA-

en wat life limited parts zijn.

AD’s worden gepubliceerd op de website van EASA onder https://ad.easa.europa.eu.

SUPPLEMENTS: Voor zowel het FM als MM worden supple-

Bed & Breakfast Ballonvaren

menten uitgegeven door de fabrikant. Deze beschrijven veelal

CERTIFICATE OF RELEASE TO SERVICE (CRS): Het CRS is

zaken die niet in de reguliere manual terugkomen, zoals FM

een document dat een ballon weer vrijgeeft voor gebruik na

supplement 54 van Ultramagic welke het gebruik van cilinders

onderhoud. Zo wordt er een CRS in het logboek aangebracht

aan de buitenkant van de mand toelicht of Cameron MM sup-

nadat een ballon gekeurd is door een onderhoudsbedrijf.

plement 7.32 met informatie over onderhoud aan hoppers die niet meer geproduceerd worden.

EASA FORM 1: Onderhoudsbedrijven gebruiken Form 1’s om een onderdeel van een ballon weer vrij te geven. Denk bijvoor-

AIRCRAFT MAINTENANCE PROGRAM (AMP): AMP’s, oftewel

beeld aan een uitgevoerde druktest op een cilinder of repara-

onderhoudsprogramma’s, zijn een leidraad voor het onder-

tie van een brander.

techniek

D OOR R E M K O W IGGE R

3. Laag varen

D O OR L E O N L E EM ANS NAM ENS HET V M S - TEAM

Vorig jaar hebben we reeds op de FB-pagina “Ballonvaarders

In 2018 zijn 6 meldingen binnen gekomen van “laag varen”. onder elkaar” melding gemaakt van het feit dat “onnodig laag

IN DIT ARTIKEL WORDT EEN OVERZICHT GEGEVEN VAN DE MELDINGEN VAN BALLONVAART-GERELATEERDE VOORVALLEN IN 2018, ZOALS DEZE BIJ HET VMS-TEAM ZIJN INGEDIEND.

varen” tot nogal wat klachten heeft geleid, zoals vee door de prikkeldraad, weggelopen honden, uitgebroken schapen en irritatie. Ballonvaarders wordt o.a. “cowboy-gedrag” verweten. Met onnodig laag varen bedoelen we: laag varen waarbij het niet de bedoeling is om te landen. M.a.w. na het laag varen gaat de ballon weer omhoog en verder. We maken hierdoor

In 2018 zijn er 36 voorvallen gemeld, en in 2017 ontvingen we

Bespreken van een aantal meldingen 2018

de ballonvaart bij veel burgers en boeren niet bepaald geliefd.

21 meldingen. Het VMS-team is blij met deze ontwikkeling.

In het zomernummer van Ballonstof van 2018 zijn reeds een

Maar ook de Luchtvaartpolitie is hier alert op. Dit heeft o.a.

Het geeft o.i. aan dat er een groeiende bereidheid is om “dat-

aantal meldingen besproken. Onderstaande aan aantal aanvul-

geleid tot een “transactie-voorstel” van het Centraal Justitieel

gene te melden wat niet de bedoeling is” te delen. We kunnen

lende voorbeelden van meldingen die we in 2018 mochten

Incassobureau (CJI) aan een ballonvaarder van € 425,-. Een

hier alleen maar van leren, is ons devies.

ontvangen.

transactie-voorstel is een voorstel van het CJI om het bedrag te

Verdeling meldingen 2018

1. Quick release

door de rechter te voorkomen. In een andere situatie heeft

De piloot wil de lucht in gaan bij een steady wind van 11-12

dit ook geleid tot een “geregistreerde” waarschuwing van de

OPSTIJGING

knopen; hij gebruikt de Bonanno quick release met blauwe

Luchtvaartpolitie. Raadpleeg voor de vaart http://www.gevoe-

Passagiers met letsel: 2x (w.o. passagier die mand vast-

band. De blauwe band zit “gevouwen” door het oog van

ligegebieden.nl en http://natura2000.eea.europa.eu. Doe er je

houdt)

Bonanno-quick release. Dit is zoals Cameron deze quick release

voordeel mee, het maakt je vaart makkelijker.

Incidenten met materiaal (karabiner, brandblusser, mand):

leverde. Op het moment van vertrek, de ballon is gevuld en

geript en de passagiers zijn aan boord, breekt de blauwe band

4. Opstijgen binnen de CTR

doormidden. De piloot heeft het idee dat, doordat de blauwe

De piloot heeft een vliegplan ingediend bij het FSC (Flight

band “gevouwen” in het oog van de quick release zit, de

Service Center). De piloot denkt op te stijgen buiten de CTR en

band op dat punt zwakker is. Dat zou wellicht kunnen, maar

merkt in de lucht dat hij toch binnen de CTR is opgestegen.

betalen om daarmee verdere strafvervolging en veroordeling

Incident met quick release: 3x (w.v. 1x letsel) Ballon raakt obstakel: 1x

TIJDENS DE VAART

we hebben dit niet uitgebreid onderzocht. Wat wel duidelijk

2. Drone en laserpen

Bij de opstijging (na 10 minuten) komt hij erachter dat hij

Drone: dit is een relatief nieuwe ontwikkeling. Een piloot

binnen de CTR is opgestegen - en roept de toren op. Intussen

worden door Cameron. Ook werd ik door een collega erop

maakt een ballonvaart en zit in een CTR. Op een hoogte van

had de toren het ballonbedrijf (niet de piloot) al gebeld met

geattendeerd dat touwen en banden extra kunnen slijten

1000-1500 voet komt een drone erg dichtbij vliegen. De piloot

de melding dat een ballon van hen in de CTR hing. FSC had de

door zand en UV-straling. Ook kunnen knopen in het touw de

waarschuwt de luchtverkeersleiding; deze zet de marechaus-

melding en het telefoonnummer van de piloot blijkbaar niet

Schade ballon: 2x

treksterkte verminderen. En uiteraard moet de quick release

see in. Toen de marechaussee arriveerde was de drone echter

doorgeven aan de luchtverkeersleiding. Naderhand is door

Laag varen: 6x (waarbij 2x geconstateerd door

goed “geborgd” worden (pin goed door het “oog”/haak van

weer verdwenen. De piloot heeft foto’s gemaakt waaruit blijkt

de piloot contact opgenomen met de toren. Ook wij hebben

Luchtvaartpolitie)

de quick release).

dat de drone wel heel erg dichtbij de ballon was.

contact gehad met de toren; verzoek van LVNL is vooral goed

LVNL: 2x (waaronder 1x opstijging binnen CTR en na de opstijging pas gemeld) Laserpen/Drone: 2x

is, is dat deze blauwe banden al 10 jaar niet meer geleverd

in de gaten te houden wanneer je binnen of buiten de CTR

Meteo: 1x (ballon komt in regenbui terecht) Transponder: 2x Passagier onwel: 1x

LANDING

Een andere ‘quick release melding’ had op dit laatste betrek-

Laserpen: een ballon werd beschenen met een laserpen.

king. Hierbij had een crewlid de borgpin van de quick release

De piloot heeft foto’s gemaakt van de plek van waaruit hij

weliswaar bevestigd, maar niet juist geborgd, waardoor het

beschenen is, en kon daardoor een goede indicatie geven van

Tenslotte

roterende deel van de quick release buiten de borgpin viel.

adres etc. Hij heeft dit doorgegeven aan de Luchtvaartpolitie,

Het melden van voorvallen maakt dat we met elkaar beter

De piloot had dit niet gecontroleerd. Onder spanning bleef

maar heeft nooit een reactie gehad. Gaan we mee aan de slag.

inzicht krijgen op welke punten het ballonvaren beter, mak-

opstijgt.

Letsel bij landing: 2x

de haak wel dicht, maar bij het warm vullen schoot de quick

kelijker en veiliger kan. Overleg met de luchtverkeersleiding,

Landing gewas: 1x

release los toen de ballon onder een hoek van 45 graden

de fabrikant wijzen op gevaren, tips aan elkaar doorgeven en

Landing bebouwde kom: 2x

overeind kwam te staan. De piloot ging de ballon rippen - de

leren van anderen om ballonvaren leuker en veiliger te maken.

Landing paarden/vee: 3x

waakvlam brandde nog - en stootte tegen de branderkraan.

Je opmerking of voorval kun je doorgeven op de site waar je

Boze boer: 3x

Helder is dat de quick release en touw een essentieel onder-

ook je vaart registreert: https://www.digivrf.nl. Als het nodig

deel zijn van je ballonequipment; aanbeveling is om de quick

is en/of als je hierom vraagt wordt er contact met je opgeno-

Algemeen

release mee te nemen naar de keuring zodat de CAMO een

men. Melden kan ook via voorval.ballonvaren@knvvl.nl.

Opvallend in de meldingen van 2018 zijn:

visuele inspectie kan uitvoeren. Op basis daarvan zou de

Veel leerzame en veilige vaarten toegewenst en vergeet niet

Meldingen inzake problemen met quick releases.

CAMO een advies kunnen geven.

om van je prachtige hobby of beroep als ballonvaarder te

Meldingen m.b.t. laserpennen en drones.

Voor meer informatie: http://www.cameronballoons.co.uk/

genieten!

Meldingen m.b.t. laag varen

uploads/Approved%20Modifications/Support%20Files/

E E N ‘ C LOSE E NC OU NT E R ’ M E T E E N D R ONE IS E E N R E LA T IE F NIE U W

Meldingen m.b.t. LVNL

Service%20Bulletins%20-%20All%20Types/SI04-A.pdf

VE R SC HIJNSE L

veiligheid

veiligheid 12

MELDINGEN VAN VOORVALLEN IN 2018

planning software

AD’S BALLON BESOGNES

voor ballonvaarders

https://quickrelease.aero

Klimaatverandering Het is inmiddels 2 juni. Ik krijg een vreugdevol bericht van Henk Broeders, die voor de 19e keer Nederlands Kampioen is geworden. Chapeau, een ongekende reeks. Het is ook de warmste 2 juni ooit gemeten. In Breda is het 35° C. Het klimaat slaat op hol, extremen in het weer

• Geen installatie vereist, online toegang via PC, tablet en smartphone. • Laadrapport en passagierslijst conform BOP (Balloon Operations) • Communicatie met passagiers op basis van SMS met nationaal mobiel nummer in Nederland en België • Free to Play : GRATIS voor de recreatieve ballonvaarder

volgen elkaar op. De droogte van 2018 lijkt een vervolg te krijgen in 2019 en ik vraag me opnieuw af wat de bijdrage van ballonvaren hieraan is. Wat kunnen wij als ballonvaarders doen om dit te verminderen? Of worden we gedwongen te stoppen? Software ontwikkeld door Upconsult!ng in samenwerking met Step In Balloons wim@upconsulting.be

In eerdere edities van Ballonstof las ik mooie artikelen over biopropaan (najaar 2017) en milieuvriendelijke ballonstof (voorjaar 2019). Onderzoek naar verbetering is een groot goed op alle fronten van de klimaatstrijd. Ik vaar al jaren met een viertal ballonnen met een dubbelwandige ballonenvelop, wat het verbruik van propaan reduceert tot soms meer dan 30%. De eerste ballon in dit materiaal uitgevoerd is de PH-KMM, type N56. Mijn laatste record is 8 kg propaan in een uur. Maar toch. Met elke stoot van de brander die de lucht verwarmt, komt er een massa CO2 vrij. Hoe kunnen we dit verder terugbrengen? Eerst is er de keuze van de ballon die je vaart. Hoeveel gasten neem je mee in een 210? Toen we in het laatste decennium van de vorige eeuw met steeds grotere ballonnen gingen varen, was een 210 geschikt voor tien personen. Het verbruik was 240 liter propaan per vaart. Nu vaar ik een 210 met acht deelnemers en het verbruik ligt op 140 liter. Ook een betere voorbereiding bij de start is van belang. Net als bij wed-

Hoogtemeter aan kalibratie toe? of dient uw transponder of radio getest te worden?

strijdvaarten moet alles klaar zijn vóór je met inflation begint zodat, zodra de ballon overeind staat, je kunt vertrekken en niet nog tien minuten je ballon moet warmhouden voor je vertrekt. Langzamer stijgen en dalen scheelt ook een hoop. De massa van een 300 is ongeveer tien ton. Hoe rustiger die door de lucht beweegt, des te meer propaan hou je over voor de volgende vaart. Veel op je liquidbranders varen helpt ook, omdat de stuwkracht van

Stuur deze dan op naar Service Center Terlet bv en u ontvangt uw instrument binnen 5 werkdagen retour. of op afspraak, dezelfde dag nog klaar.

die branders in je ballon is een stuk minder is - dus er wordt ook minder warmte onder uit de mond van de ballon geduwd. Verder is er nog de volgauto. Tegenwoordig is het gemakkelijk om via whatsapp je locatie te delen, zodat de volgauto steeds weet waar de ballon is. Ook dat scheelt onnodige kilometers en brandstof.

EASA Approved EASA Part-M, Subpart F – Maintenance Organisation Approval No. NL.MF.3002

Naast de gebruikte materialen, hebben dus ook je vaartechnieken invloed op de duurzaamheid van de vaart die

EASA Part-M, Subpart G – Continuing Airworthiness Maintenance Organisation (CAMO) Approval No. NL.MG.8002

je maakt. Dat brengt me weer bij Henk Broeders. Hij is niet alleen in het wedstrijdveld heer en meester, ook als beroepspiloot gebruikt hij dezelfde skills. Als het de bedoeling is om een uur te varen staat hij na 61 min aan de grond. Ook dat scheelt in onnodig propaanverbruik – en dus in de CO2 uitstoot.

Service Center Terlet bv Ik nodig iedereen uit om zijn ervaringen en ideeën over zuinig varen te onderzoeken en te delen. Stuur je ideeën

Apeldoornseweg 203e 6816SM Arnhem

hierover naar mij via adhaarhuis@adballon.nl om samen te bekijken hoe we onze ballonvaarttoekomst duurzamer kunnen vormgeven.

www.sct-terlet.nl

info@sct-terlet.nl

+31(0)26 44 31 251

Netherlands

Ad Haarhuis

column

Ballonstof

‘s Werelds snelste

DE EERSTE NEDERLANDSE BALLONVAARSTER

‘MEJUFFROUW RUITMAN, EEN KOENE LUCHTREIZIGSTER’ D O OR G E R JA N C REB OLDER

TOT DAT IK ME ER WAT MEER IN VERDIEPTE, DACHT IK DAT BEATRIX DE RIJK (1893-1958) WEL EENS DE EERSTE GEBREVETTEERDE NEDERLANDSE BALLONVAARSTER ‘ZOU KUNNEN ZIJN GEWEEST’. DIE AARZELING SLOEG OM IN EEN TELEURSTELLING. BEATRIX DE RIJK MAAKTE TIJDENS HAAR OPLEIDING TOT AVIATRICE IN BÉTHENY BIJ DE FRANSE STAD REIMS, WELISWAAR EEN AANTAL BALLONVAARTEN, MAAR ZOU UITEINDELIJK OP 10 OKTOBER 1911 HAAR BREVET VOOR MOTORVLIEGTUIGEN KRIJGEN.

Ze scheen inmiddels over een diploma te beschikken ofschoon

Ter gelegenheid van de in 1928 in Rotterdam gehou-

ze nooit door de KNVvL werd gebrevetteerd. ‘Dit zou de

den tentoonstelling ‘Nenijto’ (Nederlandsche

negende keer worden, dat zij met opgeruimd gemoed het

Nijverheidstentoonstelling) werd er op 12 augustus ook een

ondermaansche verlaat’, wist het Nieuwsblad van Friesland

ballonwedstrijd georganiseerd waaraan, behalve door twee

te melden. Het spektakel ging jammer genoeg niet door. Het

Belgische ballons, ook de ‘Rotterdam I’ en de ‘Rotterdam II’

benodigde gas kon niet worden geleverd. Vervolgens werd de

zouden meedoen. Uiteindelijk stegen er vanwege de weersom-

Fransman Pigeot door de organisatie gecontracteerd om met

standigheden maar twee op: de ‘Belgica III’ en de ‘Rotterdam

een heuse ‘Montgolfière’ op te stijgen maar het weer bleek

I’ met Willemina Pottum en sergeant-majoor P. van der

daarvoor te slecht.

Griendt. De laatsten zouden deze miniwedstrijd zelfs winnen.

Solovaart en samen verder

De laatste jaren

Op zondag 15 augustus 1909 maakte Willemina Ruitman haar

Willemina Pottum-Ruitman had, evenals haar echtgenoot,

eerste solovaart, vanuit de tuin van het Gebouw voor Kunsten

interesse in alles wat met luchtvaart te maken had. Voor

en Wetenschappen aan de Schiedamse singel in Rotterdam.

zover bekend schreef ze twee artikelen over haar ervaringen.

Ze landde in een korenveld bij IJsselmonde, dat door het

In januari 1911 publiceerde het Rotterdamsch Nieuwsblad

toegesnelde publiek ernstige schade opliep. De vonk tussen

haar artikelen ‘Mijn tocht met Leblanc’ en enkele maanden

instructeur en leerling sloeg over en op 14 juni 1911 trad

later ‘700 meter hoog met Verschaeve’. Het echtpaar moet

Willemina Ruitman in Rotterdam in het huwelijk met Pottum,

een enorme verzameling documentatie over de ballonvaart

die eerder met Johanna Hendrika Kuiper was getrouwd en

hebben opgebouwd die helaas, als gevolg van het bombar-

waarvan hij op 24 april 1906 scheidde. In de jaren na 1911

dement op 14 mei 1940 op Rotterdam, in vlammen opging.

zou het echtpaar Pottum, gezamenlijk of apart, vele tientallen

De Rotterdammers vluchtten naar Den Haag waar, de op dat

vaarten maken ofschoon Willem er duidelijk meer maakte dan

moment in een rusthuis wonende, Willem Pottum op 27 juli

zijn ‘koene’ echtgenote. In 1912 werd Willemina, ter gelegen-

1949 zou overlijden. Zijn echtgenote overleed op 31 decem-

heid van een ballonvaart op 19 mei 1912, corresponderend lid

ber 1954. In het ‘Vrije Volk’ van 3 januari 1955 werd nog een

van de ‘Ecole à Aërostation de France’ genoemd; een buitenlid

opvallende anekdote over Willemina Ruitman opgenomen: ‘In

dus.

ballonvaarderskringen is men nog steeds niet vergeten hoe mevrouw Pottum met een groot vel postzegels van een cent rondliep als de niet al te beste verzorgde ballon van haar man

O F SCH O O N UIT D EZE F O TO NU NI ET D I RECT KAN WOR D E N A F GE -

werd gevuld. Om kleine gaatjes met een postzegel dicht te

L EI D D AT WE H IER MET EEN BAL L O NVAARSTER TE MA K E N HE B B E N

plakken…’

Daarmee werd de in Soerabaja geboren De Rijk de eerste

– WIL L EMINA P O TTUM L I JKT MEER O P EEN CO ND UCT R IC E VA N D E

Nederlandse aviatrice en meteen ook lid van de exclusieve

RET – H AD ZE ER IN 1925 AL ZO ’N 16 VAARTEN O P ZIT T E N W A A R -

club ‘La Stella’ voor pilotes en balloncommandantes. Na het

O ND ER 5 NACH TVAARTEN (F O TO CO L L ECTIE BO ESMA N, INT E R N.

uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vestigde zij zich nood-

BAL L O NMUSEUM BARNEVEL D ).

gedwongen in Nederland en kwam er een einde aan haar luchtvaartcarrière.

Op 4 september van dat jaar steeg ze, samen met Pottum in Oudewater op met diens nieuwe ballon ‘Quo Vadis’. Op enige

Willemina Ruitman

hoogte wierp Pottum nog even een varkentje uit de mand om

Ofschoon de op 2 juni 2009 overleden Nini Boesman-Visscher

de werking van een parachute te demonstreren; dat kon toen

als ballonvaarster, zowel nationaal als internationaal, grote

nog en het dier overleefde het voorval. Vanaf dat jaar kan

bekendheid verwierf, was zij niet de allereerste vrouwelijke

Willemina Ruitman eigenlijk als leerling-aeronaute van Pottum

ballonpiloot van ons land. Die eer komt toe aan Willemina

worden beschouwd.

Cornelia Ruitman (1880-1954) die op 15 augustus 1909 als

W ILLE M , M E T E E N SIGA A R IN D E R E C HT E R HA ND E N W ILLE LM INA POT T U M , POSE R E N IN 1 9 3 0 VOOR E E N VA N

eerste Nederlandse ‘balloncommandante’ geheel zelfstandig

‘Met opgeruimd gemoed’

het luchtruim koos. Zij werd later de echtgenote van de vroe-

Op maandag 20 april 1908, steeg ze, samen met Pottum op

ger zo bekende Rotterdamse aeronaut Willem Pottum (1875-

vanuit Rotterdam voor een korte, turbulente vaart richting

1949). Willemina moet een ondernemende tante zijn geweest.

Mijnsheerenland. Het moet, volgens het Nieuwsblad van het

Zo won ze al eens, als enige vrouwelijke deelneemster, een

Noorden, een vrij spectaculaire landing zijn geweest waarbij

medaille tijdens de op zondag 30 juli 1892 in Scheveningen

Pottum zelfs van zijn ‘panneau de déchirage’ (scheurbaan)

gehouden races voor bokken en ezels; als ‘jockey’ uiteraard,

gebruik moest maken en er sprake was van een ‘trainage’;

dat had u natuurlijk al begrepen. In 1907 moet Willemina

wij noemen dat nu meestal een sleepje. Willemina vond het

HA A G’ (F OT O J. POLA K , C OLLE C T IE B OE SM A N, INT E R N.

voor het eerst met de ballonvaart in aanraking zijn gekomen.

allemaal maar wat spannend. Op 19 juli van dat jaar zou ze,

B A LLONM U SE U M B A R NE VE LD ).

ZIJN B A LLONNE N. HIJ HA D T OE N INM ID D E LS A L 1 8 0 VA A R T E N GE M A A K T (F OT O C OLLE C T IE B OE SM A N, INT E R N. B A LLONM U SE U M B A R NE VE LD ).

OP 5 M E I 1 9 48 W A S HE T E C HT PA A R POT T U M - R U IT M A N A LS GA ST VA N D E HA A GSC HE B A LLONC LU B A A NW E ZIG B IJ D E B A LLONST A R T B IJ D E HOU T R U ST HA LLE N IN D E N

geschiedenis

geschiedenis 16

samen met haar leermeester, opstijgen in Leeuwarden.

HANSVANHOESEL

JORIKBALLON

LUCHTBALLONVAART

HOTRBALLONVAARTEN

STEVEN DEHANDSCHUTTER

Het huis van Axel Ockelmann in Bucholz (D). Het is niet te missen (en misschien ook wel minder goed verkoopbaar.....) #ballonstof

BERTELSBALLOONING Indoor sneeuwbaan Aspen - #luchtballon #eeuwigesneeuw #bertelsballooning #modelbouw #ballonstof #ballonvaart #skifahren #cool

the PH-HEE preparing for landing #luchtballon #hotairballoon #ballooning #balloon #balloonfestival #takeoff #landing #ballonstof

De opstijgende ballon boven de opstijgende ballon #voorjaar #lente #zonsondergang #luchtballonnen #ballonvaart #luchtballon #takeoff #ballonstof

Flying together is always fun! #touch #ballonstof #bluesky #chair #balloon #clown #ilove #hopper #single

Morgen een maand geleden... #sintniklaas #ballonstad #ballonvaart #ikwilballonvaren #ballonstof

BALLONVAARTEN STIJN VERCAUTEREN

SINNEKLOAZENEIR

BALLONVAARTEN

WESTERWOLDE_BALLOONING

BALLOONINGISFUN

IKWILBALLONVAREN

Only the very best is good enough! #stratus #stratusdouble #ooboo #oobra #bestfriends #friendshipgoals #teambuilding #ballonstof

De eerste solo... #ballonstof

Maiden flight in Belgium for the Chouffe balloon. We took some of the biggest fans, press and one of the founders of the famous Chouffe beer.

#ballonvaart #ballonvaren #westerwolde #ballonstof #groningen #drenthe #balloonignoord

Hide and seek with Robijntje #ballonstof

One happy family! Alweer een geslaagde ballonvaart met een geweldige familie! #aerialadvertising #ikwilballonvaren #ballonstof

TAG

#BALLONSTOF De mooiste ballonfoto’s op social media Tag je ballonfoto’s met #ballonstof op een (openbaar) Facebook, Instagram of Twitter account en plaats er een leuke tekst en niet te veel hashtags bij. Wie weet staat je foto de volgende keer op deze plek in Ballonstof!

FLYINGSWOLFS

MELVINSCHIPHORST

BALLONVAARTEN

BRAMVANDERSLUIS

JACK.BREKELMANS

About last week #visitantwerp#flyoverantwerp#antwerpen #whataview #ballonstof

Weer een mooi vaartje! #ballonvaart #ballonvaren #basballonvaarten #ballooning #ballonstof

Wanne share this perfect picture from @jesse. brackenbury a wonderfull balloonflight in the early morning over Tulipfields. #ballonstof

Gasballoons ready for takeoff! #ballonstof

Happy Easter #greetzz#ballooning #ballonstof #balloons #hotairballoon #luchtballon #greetzzballonvaarten #greetzzballonvaart #ballonstof

D O OR JA N JONKM AN EN HAN NAB B EN

MRIJ

VE R U I T D E M E E S TE M ELKKOEIEN IN NEDERLAND EN BEL GIË (>95 %)

Ze zijn het meest kwetsbaar vanaf een maand vóór tot een

de melkstal.

maand na het kalveren. Het grootste gezondheidsrisico wordt veroorzaakt door mineraaltekorten, vanwege de verhoogde

TIJDENS EEN ZOMERSE BALLONVAART PASSEERT ER DOWN-UNDER AARDIG WAT VEE DE REVUE, EN DE MEESTE BALLONVAARTEN EINDIGEN OP HET (WEI)LAND VAN EEN AGRARISCHE ONDERNEMING. REDEN GENOEG OM DE WERELD VAN DE LANDBOUW EN VEETEELT NIET ALLEEN RESPECTEREN, MAAR OOK BEGRIJPEN. NA HET EERSTE ARIKEL OVER VERSCHILLENDE SOORTEN GEWASSEN, ZOOMEN WE IN DIT TWEEDE DEEL IN OP RUNDEREN, EN MEER SPECIFIEK OP KOEIEN - EEN VAN DE MEEST VOORKOMENDE SOORTEN VEE WAAR BALLONVAARDERS MEE TE MAKEN KRIJGEN.

BR OW N S W I S S

door de koeien, in de lawaaierige en hectische omgeving van

F RI ES ZWARTBO NT

GRO NI NGER BL AARKO P

Vleeskoeien

melkproductie. Stress op dit moment zal deze toestand verer-

Er zijn ruim 1 miljoen vleeskalveren in Nederland en België.

geren, en kan zelfs resulteren in het overlijden van de koe. Een

Zie je vanuit de lucht kalfjes tussen de koeien lopen, dan zijn

beschadiging van de uier kan bovendien leiden tot een ont-

het waarschijnlijk vleeskoeien, aangezien vleeskalveren – in

steking die ‘mastitis’ wordt genoemd - waarna een abnormaal

tegenstelling tot melkkalveren – vaak al vroeg met de moeder

hoog aantal witte bloedcellen tot gevolg heeft dat de koemelk

naar buiten mogen. Vleeskoeien kunnen zich op enige afstand

‘pussig’ wordt. Als deze aandoening niet met succes wordt

van een stal bevinden; ze hoeven immers niet regelmatig rich-

behandeld, verliest het geïnfecteerde dier een of meer kwarten

ting een melkstal gedirigeerd te worden om gemolken te wor-

in de uier.

den. Veel ‘rundvleesproductie’ vindt overigens steeds vaker van begin tot eind plaats in stallen. Wanneer koeien bang zijn,

Rassen herkennen

bijvoorbeeld vanwege een plots opdoemende luchtballon, zul-

Veruit de meest voorkomende koe in Nederland en België is

len ze de neiging hebben zich in eerste instantie te groeperen.

als gezegd de Holstein-Friesian. Deze grote, wat magere uit

Dit in tegenstelling tot jongere dieren en melkveekoeien, die

Amerika afkomstige indirecte afstammelingen van de Fries-

vaak wat nieuwsgieriger zijn en eerder richting de ballon zul-

Hollandse koe, is grillig zwart/wit of roodbruin/wit gevlekt.

K E M PE NS R U ND

HE R E F OR D

B E LGISC H W IT B LA U W

LA K E NVE LD E R

B R A ND R OOD

ZI JN VA N H E T RAS HOLS TEIN-FRIES IAN ( FOTO PEXEL S)

len lopen. Dat betekent overigens niet noodzakelijkerwijs dat

Andere rassen die je als ballonvaarder - sporadisch - kunt

Runderen worden hoofdzakelijk gefokt als leverancier van

of drie keer per dag richting de melkstal moeten. Vanuit de

ze niet bang zijn. De koe is kuddedier en als er één gaat lopen,

tegenkomen zijn o.a. de Brown-Swiss (grijsbruin met een

vlees of melk. Ze zijn redelijk goedaardig, relatief gemakkelijk

lucht gezien zijn zanderige, modderige loopsporen een aanwij-

dan gaan ze vaak allemaal.

zwarte neus en een witte muil), de Jersey (lichtbruin van

te verzorgen en sterk - ze herstellen in het algemeen goed van

zing daarvoor. Hoewel melkkoeien goed tegen koude kunnen,

letsel en ziekte.

staan ze in de winter - vanaf november - toch op stal, omdat

Kalveren

en donkerrood/wit met een witte kop), de MRIJ (Maas-Rijn-

kleur en relatief klein), de Montbéliarde (stevig gebouwd

de weilanden ’s winters onvoldoende gras en dus onvoldoen-

Melk- en rundvleesproductie is indirect afhankelijk van de

IJssel; roodbont van kleur, rustig) en de eerdergenoemde

Melkkoeien

de voedsel leveren. Melktijden zijn normaliter vanaf 5:30 uur ‘s

kalf-productie. Zonder kalveren geen koeien, en zonder koeien

Fries-Hollandse koe ofwel Fries Zwartbont (scherp begrensde

Van de ruim 2 miljoen melkkoeien in Nederland en België is

ochtends en vanaf 16.00 uur ‘s middags. Op deze momenten

geen rundvlees of melk. Het kalven kan het hele jaar door

zwarte vlekken met wit vlekje op het voorhoofd). Deze rassen

meer dan 95% van het ras Holstein-Friesian; meestal in de

zijn de melkkoeien het meest kwetsbaar, met volle uiers die op

plaatsvinden, maar gebeurt hoofdzakelijk in de zomer.

zul je als ballonvaarder echter beduidend minder vaak tegen-

zwartbont-variant, maar ook in roodbont. Melkkoeien grazen

springen staan in afwachting van het melken. Een verstoring

Een vaars (een koe van ongeveer twee jaar oud die voor het

komen dan de eerdergenoemde Holstein-Friesian.

in de weilanden in de buurt van een boerderij, omdat ze twee

rond deze tijden kan overigens zomaar onopgemerkt blijven

eerst drachtig is) heeft een draagtijd van negen maanden.

Typische vleeskoeien zijn de Brandrood (vrijwel geheel

vee en gewas

vee en gewas 20

BALLONVAART EN RUNDEREN

omdat voor de koeien het ‘gevaar’ dan weer snel is geweken en de rust kan wederkeren. Mocht je met je ballon tussen koeien terechtkomen en is het gevaar voor hen geweken, dan

WOODEN PROPELLERS INFLATION FAN

komen ze de nieuwkomer in het veld wellicht even onderzoeken, bijvoorbeeld met een ferme lik aan je materialen om even te ‘proeven’. Het is onwaarschijnlijk - maar niet volledig uit te sluiten - dat ze over de envelop zullen lopen.

Dieren die binnen in de stal staan kunnen zenuwachtig worden van de brander, niet alleen van het geluid, maar ook van de vlam zelf. Omdat koeien op stal niet gemakkelijk weg kunnen kan er bij waargenomen ‘gevaar’ paniek uitbreken, met alle gevolgen vandien. Met andere woorden: probeer het landan maar een vaart die 10 minuten korter of langer duurt.

NUMBER OF BLADES OF THE PROP

LENGTH OF PROP (cm)

ENGINE POWER at 3.600 rp

PRICE (EURO) ex VAT

Wanneer je in de buurt van vee(-stallen) in de schemering

8 HP

185

den nabij koeien - in de wei of in de stal – t.a.t. te voorkomen;

geland bent, doof dan de vlam snel – liever geen ‘night glow’

13 HP

195

E E N KOE I S E E N KU DDEDIER. B IJ G EV AAR Z U LLEN Z E ZI CH I N EERSTE I NSTANTIE GRO EP EREN, MAAR AL S ER ÉÉN KO E VAN SCH RI K GA A T R E NNE N

als baken voor de crew. Neem contact op met de boer en ver-

13 HP

190

ZU L L E N H A A R V RIENDINNEN WAARS C HIJ NLIJ K V OLGEN. VO O RAL JO NGVEE D AT VO O R H ET EERST BUITEN I S KAN REL ATIEF SNEL SC HR IK K E N VA N

laat de landerijen zoals je ze aantrof, inclusief het sluiten van

8 HP

160

8 HP

160

E E N P L O T S OP DOEM ENDE LU C HTB ALLON ( FOTO PEXELS).

Shipping charge (euro)

donkerrood, witte vlek op voorhoofd), Verbeterd Roodbont

ligboxstal, waar ze relatief vrij kunnen rondlopen en eten.

(gefokt vanuit de MRIJ als vleesras, rustig en handzaam),

De koeien hebben daarnaast een ligbox, van elkaar gescheiden

Piemontese (geheel lichtgrijs/wit met vaak lichtgrijze ‘bla-

door stalen buizen. Ook de oudere poststal komt voor, vooral

ren’ rond de ogen), Belgisch Witblauw (stevig gebouwd en

bij biologische boerderijen, waar koeien op stro rondlopen.

wit/blauw gevlekt of geheel wit), Blonde d’aquitaine (egaal

Koeien in loop- en potstallen worden gezamenlijk gemolken

lichtbruin van kleur met enigszins naar beneden gebogen

in een melkstal, die vaak vooraan in de stal is gevestigd, met

horens), Charolais (wit of crème met roze neus, rustige aard),

een aansluitende ruimte voor de electronica en de melktank.

Limousin (rood of roodbruin met korte horens en wat lichtere

De bind- of grubstal is een ouderwetse stal, waar koeien

neus), Schotse Hooglander (bruin, dikke vacht, lange horens,

een beperkte ruimte hebben en met een halster of nekband

winterhard, vooral in natuurgebieden), Hereford (donkerrood

op hun plaats worden gehouden. Dit soort stallen wordt

met witte kop, waarbij het wit doorloopt naar de buik en evt.

beschouwd als dieronvriendelijk en is aan het verdwijnen.

poten, staartpluim, omlaag gebogen horens, robuuste brede

De koeientuin is de meest moderne stalvariant, waarbij koeien

HOND E NPOE P K A N NE OSPOR A - B E SM E T T ING VA N K OE IE N

rug en korte poten), en Aberdeen Angus (hoornloos, zwart,

zelf bepalen of ze binnen of buiten willen lopen en wanneer

VE R OOR ZA K E N.

robuust en volgzaam; wordt wereldwijd veel gehouden maar

ze (door melkrobots) gemolken willen worden. Zwarte bulten

komt in Nederland en België nog weinig voor).

afgedekt met plastic en autobanden, grote groene of zwarte

Honden

ronde met plastic omwikkelde pakketten of ronde silo’s dui-

Vindt je crew het leuk om de hond mee te nemen bij het

Cultureel erfgoed

den op de opslag van kuilvoer – en daarmee indirect op vee op

volgen? Zorg er in de buurt van weilanden dan voor dat deze

Karakteristieke oude rassen uit vervlogen tijden, zoals de

de boerderij.

in of bij de auto blijft, in verband met mogelijke Neospora-

CNC – routed & handcrafted Inquires:

BALLONVAARTEN HANS VAN HOESEL MAIL@BALLOONTEAM.NL (31)654793510

hekken als dat bij aankomst ook zo was.

besmetting. Neospora is een infectie die weinig gevolgen

Lakenvelder (egaal zwart of bruinrood met een brede witte strook – het ‘laken’ – rond de romp), de Groninger Blaarkop

Landen

heeft voor volwassen koeien, maar een drachtige koe kan

(stevig gebouwd, egaal zwart of bruinrood met een witte kop

Runderen zijn vooral actief in de ochtend en de vroege avond.

vanwege een besmetting weefselschade oplopen en daardoor

en staartpunt, en met ringen ofwel ‘blaren’ rond de ogen),

Als het koud en winderig is, schuilen ze graag in de luwte van

het ongeboren kalf verwerpen. Kalveren van besmette koeien

de Witrik (zwart, grijs of blauwachtig met witte streep over

bomen en struiken, en als de zon hoog aan de hemel staat

die wel (ogenschijnlijk) gezond geboren worden, zijn in 80%

de rug), de Friese Roodbont (afgebakende vlekken en wit

zoeken ze graag de schaduw op. Je ziet ze vanuit de lucht

van de gevallen zelf Neospora-besmet. Besmetting vindt onder

vlekje op de kop) en – voornamelijk in België – het Kempens

daardoor gemakkelijk over het hoofd; soms komen ze pas

andere plaats via uitwerpselen van honden.

of Kempisch Rund worden vaak als ‘cultureel erfgoed’ aange-

tevoorschijn achter een bomenrij wanneer je over ze heen

duid. Ze maken nog maar minder dan een half procent uit van

vaart.

Dit is het tweede artikel in een serie van zes

de totale koeienpopulatie.

De veebrander is uiteraard noodzakelijk om te gebruiken

over ballonvaren in relatie tot landbouw en

indien er onverhoopt in de buurt van koeien moet worden

veeteelt. Na gewassen en runderen komen

Stallen herkennen

geland, net als een lage nadering als dat betekent dat de koei-

De meeste koeien staan in een zogenaamde loopstal of

en de ballon van verre beter kunnen zien aankomen. Hoe snel-

de volgende keer varkens aan bod.

vee en gewas

ler de envelop na de landing wordt opgeruimd des te beter,

“Onze ballon wordt poreus, we stijgen erg langzaam.”

DE LETTERS IN DE VERTICALE BALK VORMEN EEN VERSCHIJNSEL DAT GERELATEERD IS AAN HET ARTIKEL OP DE VOLGENDE PAGINA

Meteorologie

puzzelen

BALLONSTOF ZOMERCRYPTOGRAM

DE REGIOMETEOROLOOG VAN HET KNMI

1 2 3

F O TO P EX EL S - BENJA M IN LEHM A N

D OOR B A S D E HA A N, LU C HT VA A R T M E T E OR OLOOG

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

verwachtingen op maat. Van de vier plekken zijn er twee bestemd voor de luchtvaart; de mainportmeteoroloog en 1. Mosterdvaarder van het eerste uur

de regiometeoroloog. Daarnaast is er één werkplek voor de

2. Ongewenste gluiperige klimkooi

Noordzeemeteoroloog en één voor de veiligheidsmeteoroloog.

3. Twijfelachtige ballonnendans

De veiligheidsmeteoroloog maakt onder andere het weerbe-

4. Niet zonder slede

LU C HT VA A R T M E T E OR OLOOG B A S D E HA A N

richt op de KNMI-website, de weerkaarten met ingetekende

5. Koord van veelbesproken Willems-Orde drager

fronten en is verantwoordelijk voor het uitgeven van waar-

6. Mooi maar winderig Frans bastion

schuwingen (geel, oranje, rood). De Noordzeemeteoroloog

7. Alcoholvrije Europese deelregulering 8. Periodiek gemaakt van rip-stop nylon 9. Niet ‘s ochtends in Engeland 10. Ballonspeurdersbolide 11. Hier komt de goedheiligman graag ballonspotten 12. (Half dozijn) x (oudste luchtvaartrace) = winnaar 13. Dit ballonventiel kan de rug op 14. Ballonvaarders’ angst en zweefvliegers’ hoop Oplossing zie pagina 38

MET EEN AANTAL PRACHTIGE DAGEN AAN HET EINDE VAN FEBRUARI KWAMEN DE EERSTE TELEFOONTJES VAN BALLONVAARDERS WEER BINNEN BIJ HET KNMI. DE ZOMERTIJD IS INGEGAAN EN DAT BETEKENT EEN OVERGANG VAN HET WINTERSEIZOEN NAAR HET VAARSEIZOEN. WAAR HOUDT EEN REGIOMETEOROLOOG ZICH ZOAL MEE BEZIG, NAAST HET INFORMEREN VAN BALLONVAART KLANTEN?

adviseert Rijkswaterstaat over de invloed van het weer op de golfhoogtes en het getij, maakt weersverwachtingen voor de gehele Noordzee voor zowel de (recreatieve) scheepvaart als de helikopters die naar de Noordzee-boorplatformen vliegen. Daarnaast maakt hij of zij weerberichten voor het IJsselmeer en de havens van Nederland. De mainportmeteoroloog is verantwoordelijk voor de grote luchtvaart en voor de verwachtingen voor de luchthavens Schiphol en Rotterdam. Bij buien, mist, harde wind of ander weer dat de capaciteit van het banenstelsel op Schiphol kan reduceren, wordt er een extra meteoroloog naar de luchtverkeersleiding op Schiphol-Oost gestuurd om ter plekke te adviseren over de impact van het weer. Tevens is er op Schiphol een waarnemer aanwezig om de mainportmeteoroloog van accurate weersveranderingen op de hoogte te stellen.

De weerkamer In de weerkamer van het KNMI zijn vier werkplekken voor

De regiometeoroloog

meteorologen en een werkplek voor de procesbewaker.

De regiometeoroloog is verantwoordelijk voor alle berichtge-

Een groep van ongeveer vijftig meteorologen werkt daar

ving rond de kleine luchtvaart. Naast de zweefvliegverwach-

in continudienst om alle afnemers 24 uur per dag, 7 dagen

ting en de ballonvaartverwachting maakt de regiometeoro-

per week op elke dag van het jaar te voorzien van weers-

loog het Weerbulletin voor de Kleine Luchtvaart, een tekstuele

het luchtruim. Voor de luchtvaart belangrijke weerparameters zoals wolkenhoogte en zicht worden daar beschreven voor Nederland. Daarnaast wordt een GLLFC (grafische low level forecast) gemaakt voor het luchtruim van Nederland. De GLLFC beschrijft het weer in standaardtermen, gecombineerd met een kaart waarop een of meerdere gebieden met verschillend weer worden getoond. Daarnaast maakt de regiometeoroloog vier keer per dag een weersverwachting (TAF) voor de luchthavens Maastricht Aachen Airport en Groningen Airport Eelde. Ook geeft hij minimaal twee keer per uur, maar in het geval van significante veranderingen vaker, een TREND mee aan de luchtvaartwaarneming. De TREND voor de luchthaven beslaat een verwachtingsperiode van 2 uur en de TAF is een verwachting voor de komende 30 uur. In de winter verzorgt de regiometeoroloog ook de gladheidsdienstverlening naar Rijkswaterstaat. We adviseren gladheidcoördinatoren over de kans op gladheid voor de rijkswegen in Nederland. Aan de hand van deze verwachting bepaalt Rijkswaterstaat of er gestrooid moet worden. Tevens maken we elke ochtend in het zomerseizoen een zweefvliegverwachting, waarin we onder andere stijgsnelheden en de grenslaaghoogte aangeven (zie afbeelding).

en landen. Bij vliegvelden is het landen en starten mooi geconcentreerd en kan gemakkelijk een meetlocatie op het vliegveld worden geplaatst. Voor ballonvaarders is zo’n faciliteit bij elke opstijglocatie niet mogelijk. Daarnaast kent iedere ballonvaar-

vaartverwachting. Als iemand voor zijn locatie een punt op de kaart aanklikt, komt een mooie matrix met keiharde getallen tevoorschijn. Het is zeer verleidelijk om dan aan te nemen dat er om 18 UTC, op 30 vt, 100/13 knopen zal staan (zie afbeelding). Realiseer je echter op dat moment twee dingen:

start, betekent dit voor een ballonvaarder al snel wel of geen vaart. Hoewel de meteoroloog het liefst zo’n perfect mogelijke verwachting voor ieder locatie wil maken, zal dat niet altijd lukken. De modeluitvoer als basis voor de verwachting is daarvoor soms niet gedetailleerd genoeg. Het verbeteren van de modellen door wetenschappers blijft continu doorgaan. Er zullen echter altijd beperkende factoren blijven. Voorbeelden hiervan zijn lokale landschapseffecten die niet in de modellen zijn verwerkt, de rekencapaciteit van de computers waarop de modellen draaien en de dichtheid van het waarneemnet. We moeten dus roeien met de riemen die we hebben en dat proberen we zo optimaal mogelijk te doen. Een voorbeeld van een lastig weerfenomeen zijn (onweers) buien. Vooral met een zuidelijke stroming kunnen onweerscomplexen zeer snel ontstaan en daardoor voor verrassingen zorgen. Je kunt het maken van een verwachting voor buien

ting te vinden zal zijn.

Afwijkingen Een vraag die we regelmatig krijgen, is waarom de derde ballonvaartverwachting van de dag vaak afwijkt van de eerste

der de kwetsbaarheid van zijn/haar luchtvaartuig. Waar een Boeing niet moeilijk doet over een knoop of vier meer bij de

situatie bekijken, iets wat nooit in de algemene tekstverwach-

twee. Dit heeft te maken met het tijdstip waarop de berichten 1. De wind zal vrijwel nooit exact gelijk zijn aan die modeluit-

worden gemaakt. Het laatste bericht ligt het dichtst bij de

voer, maar wijzigt misschien gedurende dat uur van 080/11

vaarperiode en daar worden de afwijkingen tussen modelbe-

naar 120/15.

rekeningen en actualiteit het scherpst zichtbaar. De waargeno-

2. Omdat er maar één modelpunt is geselecteerd zien we

men verschillen kunnen dan leiden tot sterkere aanpassingen

alleen de gegevens voor dat specifieke modelpunt. Bekijk

of meer opmerkingen en details in de laatste verwachting.

je ook de omringende modelpunten dan geeft dat al meer

Ook zijn op dat moment misschien de eerste buien al ont-

inzicht. Ook een meteoroloog zal de wind niet op 1 of 2

staan, waardoor ook daar meer detail in tijd en plaats kan

knopen nauwkeurig kunnen verwachten. De natuurlijke

worden aangegeven. Veel ballonvaarders plannen hun vaart

variatie in de wind is vaak al groter dan die nauwkeurig-

al vaak op het tweede bericht met het risico dat er toch nog

heidsmarge.

flinke wijzigingen in het uitstaande weerbeeld kan ontstaan. Daarom is het belangrijk om altijd alle berichten (en eventuele

Schroom nooit om in situaties waarin onweersbuien worden

amenderingen) te blijven volgen, zelf ook de radarbeelden in

verwacht, contact op te nemen met de meteoroloog. Die kan

de gaten te houden en bij twijfel alsnog de meteoroloog te

juist in die situaties soms extra informatie voor de lokale

bellen.

Zijn er vragen of opmerkingen naar aanleiding van het artikel, laat het weten en stuur een bericht naar aviation@knmi.nl

vergelijken met het gedrag van een pannetje water op het vuur. Je weet dat er bellen gaan ontstaan als het water gaat koken. Daarnaast heb je ongeveer een indicatie wanneer dat gaat gebeuren, maar over het precieze moment en de plaats is

Comprehensive insurance Cover at an affordable price

ZW E E FVL I E G VERWAC HTING

Roeien met de riemen die je hebt Tijdens de zomer worden we veel gebeld met vragen over het

weinig te zeggen.

VFS Heinz Grümmer GmbH is one of the largest Aviation-Insurance-Brokers in Germany with over 40 years experience.

einde van de thermiek, wanneer de vlagerigheid afneemt of waar die ene bui in Nederland nou precies naartoe gaat. Persoonlijk vind ik ballonvaarders een van de interessantste afnemers om te bedienen. Het is de meest kwetsbare en complexe groep afnemers. Dat laatste heeft allereerst te maken met het

Your partner for your Aviation-Insurance You enjoy the flight - we provide the protection

BAL L O NVAARTVERWACH TI NG

Modeluitvoer Een ander punt van aandacht is de modeluitvoer in de ballon-

Please contact Heiko Spilker, Phone: +49 231 92717737, e-mail: h.spilker@vfs-gruemmer.de Udo Kötitz, Phone. +49 231 92717713 , e-mail: u.koetitz@vfs-gruemmer.de

Flugplatz 8, 44319 Dortmund Phone +49 231 927177-0 Fax +49 231 927177-30 info@vfs-gruemmer.de

Meteorologie

Meteorologie 26

weersverwachting geldig voor de onderste 10.000 voet van

feit dat ballonvaarders op (bijna) elke plek kunnen opstijgen

In 1996 introduceerde Ultramagic De Racer – volgens het

GLOBOS ULTRAMAGIC, MADE IN ESPAÑA

bedrijf de eerste ballon ooit die specifiek ontworpen, ontwik-

D O O R L UC VAN GEY TE. F O TO ’S UL TRAMAGI C.

doel was daarbij om een ballon

keld en gebouwd werd voor de veeleisende sport van het competitievaren. Deze wed-

bare lichtgewicht Tekno-mand en de Sport Single burner van Ultramagic is deze ballon bedoeld voor de ballonvaarder die vooral wil spelevaren en/of bijvoorbeeld comfortabel deelneemt aan buitenlandse meetings of trips. Ze zijn verkrijgbaar tot een maat 120. Binnen deze serie is een zogenaamd ‘B-type’

strijdballon werd ontworpen in

verkrijgbaar dat ovaal rond is en het toelaat om op basis van

samenwerking met de Duitse

deze basisballon eenvoudige special shapes te bouwen, die

toppiloot Uwe Schneider. Het

licht in gewicht en handelbaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn de pinguïns en de verschillende dierenhoofden van Longleat.

te bouwen met een vorm die weinig vervorming zou hebben de afwijking om een doel aan

De Powerline detector is een instrument dat dient om piloten

te varen minimaal moest zijn.

aandachtig te maken op elektriciteitsleidingen die zich in de

De vorm moest er daarnaast

buurt van de ballon bevinden. Dit instrument kan helpen om

goed uitzien en veilig zijn. Na

mogelijk gevaarlijke situaties op tijd te onderkennen en te

vele uren van testen, falen en

vermijden.

opnieuw proberen werd de

De toekomst

Ultramagic Racer geboren, die

D E R A C E R W E R D IN SA M E NW E R K ING

H E T U L T R A M A G IC -V ERHAAL B EGON M ET EEN REIS DO O R AF RI KA

inmiddels bij vele competities

M E T U W E SC HNE ID E R ONT W IK K E LD

I N E E N ZE L FGEB OU WDE B ALLON

de eerste plaats wist te bemachtigen. Ook in België en Neder-

opgeleide medewerkers aan de toekomst van het bedrijf.

land maken de nationale kampioenen gebruik van de Racer.

Ook de dochter van de oprichter Josep Maria Neus, is als

Ultramagic werkt met een jong team van ingenieurs en goed

luchtvaartingenieur actief in het bedrijf. Het verkoopteam is in

Innovaties

handen van Carlos Figueres en een team van jonge ingenieurs

De Racer is niet de enige innovatie die Ultramagic in de ballon-

speelt in op de nieuwste ontwikkelingen, zowel op technisch

vaart introduceerde.

vlak als op het vlak van nieuwe wetgeving, om ervoor te zorgen dat het bedrijf – zoals men zelf claimt op de bedrijfsweb-

ECOMAGIC BALLONS

site – “the most innovative hot air balloon manufacturer” kan zijn én blijven.

Bij EcoMagic ballons is een deel van de stof dubbel uitgevoerd, zoals bij dubbele beglazing van een huis. Dit maakt het mogelijk om de ballons met veel minder brandstof te laten varen. Bovendien zijn ze uitermate geschikt voor speciale vaar-

Jong en onbezonnen, maar vol met energie. De trip die in 1980 startte ging van Zanzibar (Tanzania) tot Kisangani (toen-

POWERLINE DETECTOR

bij snel dalen en stijgen, waarbij

AVONTURIERS. ZO VALT BEST SAMEN TE VATTEN HOE HET VERHAAL VAN ULTRAMAGIC IN 1978 BEGON. DE VRIENDEN JOSEP MARIA LLADO, JAUME LLANSANA EN JOAN COMELLAS BOUWDEN, NA EEN EERSTE VAART MET EEN BALLON, HUN EIGEN BALLON OM OP EXPEDITIE TE GAAN DWARS DOOR AFRIKA.

bedrijfsprofiel

De Racer

ten, zoals nachtvaarten of alpenvaarten. Sinds een paar jaar D E P RO D UKTI E VAN EEN ENVEL O P

malig Zaïre). Er bestaat een mooi boek dat deze prachtige

wordt de EcoRace georganiseerd, waarbij het de bedoeling is zo lang mogelijk, zo ver mogelijk met zo weinig mogelijk gas

reis beschrijft. Dit was de start van het bedrijf Ultramagic. In

zien. Elk jaar worden er ongeveer 2000 visuals gemaakt. Alle

te varen. Dit jaar hebben meerdere ballons meer dan 10 uur

het begin bouwden de van opleiding ingenieurs ultralight

belangrijke onderdelen van de ballon worden vervolgens in de

gevaren, wat voor warmelucht toch wel uitzonderlijk is.

vliegtuigen, maar het nieuws van hun eigen gebouwde ballon

fabriek in Igualada verwerkt worden tot het eindproduct. Voor

verspreidde zich als een lopen vuurtje en ze kregen aanvragen

de envelop is er de keuze uit verschillende stoffen, standaard

ULTRALITE REEKS

D E JA A R LIJK SE U LT R A M A GIC B A LLOON E X P E R I E N CE G I N G

om meer ballons te bouwen. De kennis en de stikmachines

nylon, het sterke ultralast en als laatste de ultralight stof. De

Deze ballons zijn ontworpen voor de reizigers/hobbypiloten

IN 20 1 1 NA A R T A NZA NIA – HIE R B OVE N DE K I L I MA N J A R O

waren voorhanden en de toelatingen voor de luchtvaart

Ultramagic-branders hebben door de jaren heen een evolutie

onder ons. Door de lichtere stof wegen ze aanzienlijk minder

waren behaald. Het werd de start van een lang verhaal. Tot

ondergaan. De meest recente telg, de MK32, is ontstaan uit

dan de standaard ballons, en gecombineerd met de opvouw-

op de dag van vandaag zijn er bij Ultramagic ruim 2000 bal-

een samenwerking tussen de meester der ballonbranders,

lons gebouwd - en worden er elk jaar ruim 100 afgeleverd

Paolo Bonnano, en de jonge ingenieurs van Ultramagic. Ook

in alle uithoeken van de wereld. In de fabriek - die gevestigd

de branders worden geproduceerd in de fabriek, net als de

van een serie artikelen over

is in Spanje op het vliegveld in Odena bij Igualada - zijn een

manden die in vele varianten verkrijgbaar zijn: met gekleurd

ballonproducenten die vertegen-

veertigtal werknemers actief. Er is een wereldwijd netwerk van

riet, met deuren of stoelen, in speciale uitvoering voor gebruik

woordiging hebben in het ver-

dealers; voor Nederland is de Ultramagic-dealer Ad Ballon uit

op ruw terrein, zoals de steppes van Afrika of de woestijnen in

spreidingsgebied van Ballonstof.

Breda en voor België is dit Step In Balloons uit Molenstede.

Egypte of bergachtig gebied in Turkije. Alles wordt uiteraard

Dit bedrijfsprofiel is onderdeel

voorzien van de nodige certificaten en keuringen met een

Het materiaal

hoge veiligheidstandaard, of dit nu voor de sport- recreatieve-

Een team van designers ontwerpt de eerste visuals, zodat

of professionele ballonvaarder is - deze standaard is voor

klanten een idee kunnen krijgen van hoe hun ballon er kan uit-

iedereen gelijk.

U LT R A M A GI C FA B R I E K O P H E T VLIE GVE LD I N O DE N A B I J I G UA L A DA , SPA NJE

den bij de landing. Ook gebruiken ze vaker bloedverdunners;

lijk koelen, zeker 15-20 minuten achter elkaar. Zacht stromend

in dat geval dien je langer druk uit te oefenen. Bij blijvende

lauw / handwarm water heeft daarbij de voorkeur, maar is

bloedingen dien je z.s.m. te landen. Volg verder onderstaande

natuurlijk niet altijd direct voorhanden. Volg verder onder-

‘Algemene richtlijnen’.

staande ‘Algemene richtlijnen’.

Algemene richtlijnen Flauwte: Iemand ziet ‘wit om de neus’ en valt vervolgens

• Controleer in een EHBO-situatie of één van de passagiers (of

flauw. Flauwte kan ontstaan door slecht of weinig voedsel

een crewlid aan boord) een medische achtergrond heeft,

of door stress. Hoe te handelen? Schud voorzichtig aan de

om direct eerste hulp te kunnen verlenen.

schouders, spreek het slachtoffer aan, maak indien nodig de luchtweg vrij en controleer continue de ademhaling. Bewustzijnsverlies bij flauwte mag niet langer dan 2 minuten duren. Leg de persoon indien mogelijk op de zij. Als de ademhaling stopt moet er z.s.m. gereanimeerd worden. Volg verder onderstaande ‘Algemene richtlijnen’.

D O OR H E N R I E TTE WARDENAAR

BINNEN DE EASA-REGELGEVING (PART BOP.ADD) GELDEN NIEUWE EHBO-EISEN VOOR PILOTEN DIE COMMERCIËLE PASSAGIERSVAARTEN UITVOEREN, EN VOOR DE EXTRA BEMANNING IN GEVAL VAN EEN VAART MET >19 PASSAGIERS. EHBO-SCHOLING IS DAAR EEN ONDERDEEL VAN. DIT ARTIKEL BEOOGT ECHTER NIET OM ÉÉN-OP-ÉÉN AAN TE SLUITEN BIJ DEZE NIEUWE EASA-REGELGEVING ROND EHBO VOOR BALLONVAARDERS, MAAR OM HANDIGE, ALGEMENE EHBO-TIPS EN WETENSWAARDIGHEDEN TE DELEN DIE VOOR IEDERE BALLONVAARDER RELEVANT KUNNEN ZIJN, COMMERCIEEL ÉN NIETCOMMERCIEEL.

de spraak die verslechtert (of iemand wordt spraakarm). Een

Voorbereidingen

Vóór en tijdens de vaart

Hoofd- of hersenletsel: Hoofdpijn, verwardheid, misselijkheid

Alle luchtballonnen hebben al een EHBO-kit aan boord met

Observeer kort voordat je opstijgt de passagiers op hun

en dubbel/slecht zicht zijn symptomen van hoofdletsel.

daarin de bekende (verband-)hulpmiddelen. Het kan echter

gezondheid. Valt je iets op waarover je twijfelt, vraag ernaar!

Soms is er een buil of wond op het hoofd zichtbaar, en moge-

handig zijn om ook minder voordehand liggende zaken mee

Geef duidelijke informatie en instructies m.b.t. het verloop

lijk is er sprake van bewustzijnsstoornis of stuiptrekkingen.

te nemen, zoals een doosje paracetamol (zit niet standaard in

van de ballonvaart en de landing. Ondanks alle goede voorbe-

Ook kan er bloed of vocht uit de neus, de mond of het oor

een EHBO kit), een flesjes koud water, een pocket mask t.b.v.

reidingen en duidelijke instructies kan zich onverhoopt vóór,

komen en/of ontstaat een blauwe verkleuring rond de ogen.

mond-op-mond beademing en wegwerphandschoenen.

tijdens en na de vaart letsel voordoen bij passagiers, crew of

Hoe te handelen? Laat het slachtoffer rustig blijven (zitten/

In het kader van ‘voorkomen is beter dan genezen’ is het aan

omstanders. Onderstaand worden enkele vormen van letsel

liggen/niet bewegen) en herhaal dit ‘commando’ regelma-

behandeld:

tig. Is men bewusteloos en is er geen normale ademhaling?

te raden om voorafgaand aan de ballonvaart, al bij VOOR DE VAART Houdt ± 5 meter afstand van de ventilator, de mand, de ankerlijn en de volgauto. Volg aanwijzingen van de piloot of balloncrew op.

• Zorg voor rust aan boord, probeer paniek te voorkomen en probeer zo snel mogelijk verantwoord te landen • Wanneer het volgteam nog niet op de landingslocatie aanwezig is, stuur dan z.s.m. je landingslocatie naar hen door. • In geval van reanimatie wordt de burgerhulpverlening ingeschakeld. Deze komen naar locatie met een AED.

arm of been kan slap of gevoelloos zijn, men heeft moeite met zicht of evenwicht en eventueel acute hoofdpijn. Het lichaam kan soms na een tijdje ‘vanzelf’ herstellen (bijv. scheve mond kan verdwijnen). Zorg ervoor dat het slachtoffer zich niet inspant door hem/haar indien mogelijk te laten zitten. Controleer continue het bewustzijn en de ademhaling. Geef het slachtoffer geen eten en drinken, omdat de kans bestaat dat hij/zij zich verslikt. Volg verder onderstaande ‘Algemene richtlijnen’.

Start dan z.s.m. met reanimeren. Volg verder onderstaande

de boeking, duidelijke

Verstuiking of kneuzing: Iemand die zijn of haar enkel ver-

‘Algemene richtlijnen’.

Tip! Download de EHBO-app van het Rode Kruis.

zwikt kan een verstuiking hebben opgelopen. Dit is bandletsel,

aan de passagiers, bijvoor-

waarbij soms ook een stukje bot wordt meegetrokken.

Hartstilstand: Iemand valt of zakt weg. Schud voorzichtig aan

het Rode Kruis. In deze app staat voor de vele verschillende

Roken is verboden.

beeld in de vorm van een

Bij een abnormale stand van de enkel of wanneer het slacht-

de schouders, spreek het slachtoffer aan. Krijg je geen reactie?

vormen van letsel eenvoudig en met behulp van illustraties

gedrags-en veiligheids-

offer niet op de getroffen enkel kan steunen kan er mogelijk

Mogelijk is het slachtoffer bewusteloos. Is er geen normale

duidelijk uitgelegd hoe te handelen in uiteenlopende situaties.

code met daarin onder

sprake zijn van een botbreuk. Hoe te handelen? Koel de enkel

ademhaling? Dan is er sprake van een hart-circulatie-stilstand

Daarnaast staan de locaties van de dichtstbijzijnde AED’s in

andere een kleding- en

15-20 minuten met een zgn. ‘instant coldpack’ (check of die

en moet z.s.m. gestart worden met reanimatie. Volg verder

deze app vermeld.

schoeiseladvies, een rook-

in de EHBO kit zit), koud water of evt. met een koude doek en

onderstaande ‘Algemene richtlijnen’.

en alcoholverbod, infor-

leg eventueel een steunverband om de enkel. Blijf gedurende

matie over ballonvaren in

de eerste 24 uur herhaald koelen. Wanneer de verstuiking

Bloedende wond: Trek wegwerphandschoenen aan en oefen

Geef ter voorbereiding voor de landing instructies aan de pas-

geval van zwangerschap

voorafgaand aan de vaart gebeurt, is het advies om de vaart

stevige druk uit op de plek waar het bloedt, dus op de wond

sagiers en benoem duidelijk wat er van ze verwacht wordt.

en het belang van het

niet te gaan maken met de geblesseerde passagier. Het been

zelf, om het bloeden te stelpen. Dat kan vaak ook door het

Zorg dat er geen van losse projectielen in de mand liggen en

opvolgen van pilootin-

dient nl. hoog te liggen bij verstuiking.

slachtoffer zelf worden gedaan. Oudere mensen hebben vaak

dat de brandblussers en de handling-lines t.a.t. voor de piloot

een dunnere huid en daardoor bijvoorbeeld sneller schaafwon-

binnen handbereik zijn.

et e

informatie te verstrekken

en een EHBO-box aan boord.

TIJDENS DE VAART Instappen via de instapgaten. Raak daarbij geen bedieningslijnen aan.

Hou alles binnenboord tijdens en kort na de start en kort voor en tijdens de landing. Gooi niets overboord.

Attendeer de piloot op hoogspanningslijnen.

TIJDENS DE LANDING

Vaarrichting

… houdt de touwlussen stevig vast. Volg altijd de instructies van de piloot op.

Pas uitstappen na toestemming van de piloot, blijf in de buurt van de mand.

Kijk in de richting waar u vandaan komt. Buig licht door de knieën en …

112 bellen en beantwoord de vragen van de meldkamer.

Laat deze locatie ook doorgeven aan 112. Beroerte of TIA: Dit signaleer je door een scheve mond en/of

Voor uw veiligheid is er een brandblusser

• Laat deze persoon of één van de volgers indien nodig direct

structies.

Een handige app om te downloaden is de EHBO-app van

Tenslotte

gezondheid

gezondheid 30

EHBO VOOR BALLONVAARDERS PRAKTISCHE TIPS VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

Brandwonden: Bij brandwonden is het advies: zo snel moge-

DE 2019 RICOH LORD MAYOR’S LONDON HOT AIR BALLOON REGATTA

FOT O : BE N N I E BOS

evenement

FOTO: B EN B LÄ S S

F OT O: B E NNIE B OS

F O TO : MARTI NE D ECKE RS

FOTO: B EN B LÄ S S

JUBILEUM WILCO AIR OP TWENTE AIRPORT 25 JAAR BALLOONS-IN-BUSINESS D O O R H ANS VAN H O ESEL

Op 6 april vond op vliegveld Twente een feestje plaats. En niet zomaar een feestje. Gevierd werd het 25-jarig jubileum van F O T O: BE N BL Ä S S

Wilco Air, luchtvaartonderhoudsbedrijf en dealer van Cameron Balloons. Dat de, vanuit Brabant in Twente neergestreken, familie Hoogeslag-Willemsen de spreekwoordelijke gastvrijheid niet vergeten was, kon je goed merken. De catering was prima

B E E LD : B R E C HT W IT T E VE E N , A N N E MA R I E MUL DE R , NYNK E VE LLINGA , J O H A N N E S K O O I S TR A

OP DE EERSTE ZONDAGOCHTEND IN JUNI (2/9/16 OF 30 JUNI) DAT DE WEERSOMSTANDIGHEDEN GUNSTIG ZOUDEN ZIJN OM TE VAREN, ZOU DE LORD MAYER BALLOON REGATTA LONDON PLAATSVINDEN. OP DE DONDERDAG VOORAF WERD ER PER MAIL EEN WEERSVERWACHTING GEGEVEN MET EEN EVENTUELE STANDBY-STAND. OP DONDERDAG 30 MEI WERD HET STANDBY VOOR DE ZONDAGOCHTEND 2 JUNI. DE VOORBEREIDING WERD IN WERKING GEZET, IN AFWACHTING VAN DE EERSTE OFFICIAL WEATHERCALL VAN VRIJDAGMIDDAG 17.00 UUR LT.

geregeld, en veel genodigden werden in de gelegenheid gesteld

De ballon klaargezet, alle gasflessen leeggemaakt en alles in

situatie uitgelegd en beslist te gaan afreizen naar London.

om een zweefvlucht te maken of een rondvlucht met een van de

de bus geladen. Op donderdagavond alle documenten, kaar-

Tassen en spullen gepakt en gelijk naar het Noordelijk

kisten van de vliegclub. Don Cameron was er met een demon-

ten en dergelijke bijeengezocht, het Pilot- & Launch Manual

Ballonvaartcentrum in Joure gereden om de al klaarstaande

strator en veel aandacht kreeg de Chrysler-ballon die voor de

nogmaals doorgelezen en alle radio’s aan de lader gezet.

getankte bus te laden met de ballon (PH-EJN) en alle spullen.

gelegenheid uit de zak kwam. Tientallen ballons stegen op voor

Voor de recent gecalibreerde hoogtemeters (verplicht!) en de

Om 18.00 uur vertrokken we naar Hoek van Holland. Omdat

een vaart over het vliegveld en het Twentse land. Al met al een

GPS extra reserve batterijen in de pilotentas gedaan. De crew

vooraf alles duidelijk was geboekt en ik aangegeven had dat ik

uniek evenement; we zijn benieuwd hoe het 50-jarig jubileum

in kennis gesteld van wat en wanneer er de komende dagen

gasflessen vervoerde, konden we na paspoortcontrole de boot

zou gaan gebeuren. Helaas bleek op de eerste weathercall dat

op. Na een reis met storm onderweg om 6.30 hrs (Engelse

de bovenwinden te sterk zouden zijn, en werd het standing

tijd) aangekomen, en na een goed Engels ontbijt vertrokken

down voor 2 juni. Omdat we ‘s avonds al met de boot van

we richting London.

gevierd zal worden!

F OT O: B E N B LÄSS

F OT O: B E NN IE B OS

T E K S T: J O H A N N E S K O O I S TR A

Hoek van Holland naar Harwich zouden gaan, deze overtocht met-

Onderweg naar London met Russel,

een omgeboekt naar een week

de piloot van de Packhouse-ballon,

later.

contact gehad over de situatie en

Op donderdag 6 juni was het zover:

doorgereden naar Farnborough

de windrichting leek gunstig te

waar hij woont. Ondertussen in

zijn, alleen de windsnelheid was

spanning de beslissing afgewacht

nog onzeker. Er was 50% kans dat

en het luchtvaartmuseum aldaar

het perfect zou kunnen zijn, maar

bezocht (geweldig!). Nadat de

ook een kans dat het niet door

status ‘green’ was geworden en de

zou gaan. Met Nynke overlegd, en

‘Flight is On!’ op de telefoon was te

vervolgens de crew gebeld en de

zien, naar de Packhouse in Farnham

evenement

evenement 34

gereden waar de gastank stond. Totaal 272 liter getankt, je moest voldoende gas voor minimaal twee uur plus reserve (30 minuten) hebben. Na het diner vroeg naar bed gegaan, omdat we 01.45 uur al weg moesten richting London. Op 9 juni na een voorspoedige rit volgens planning aangekomen bij het Batterseapark in London, de toegewezen startlocatie gezocht en de ballon klaargemaakt. Nadat o.a. de persbal-

lonnen, de ‘Lord Mayor’s Appeal Charity balloon’ en de ‘Ricoh balloon’ opstegen mochten de ballonnen (blanco <105) van het tweede startveld opstijgen, op de Transponderballon na, waarna vervolgens het derde startveld opsteeg. Het timeslot was heel stipt, en als je niet voor de laatste transponderballon was opgestegen mocht je niet meer starten. Na de start klommen we rustig naar de vaarhoogte tussen 1000ft en maximaal 1500 ft. (een A380 op 2000 ft is dan echt dichtbij!). De minimale vaarhoogte moest zeker 500 ft boven obstakel zijn! De eerste indruk eenmaal boven de bomen was adembenemend! Toen rustig doorgeklommen naar 1200 ft. De wind op die hoogte was ongeveer 270/11kt. In de vaartvoorbereiding er vanuit gegaan dat er minimaal 15 mijl moest worden afgelegd voor een eerst mogelijke landingsgelegenheid. Aangezien er enigszins sturing mogelijk was, besloten de ballonnen van organisator ‘Exclusive Ballooning’ te volgen. Na wat van hoogtes te hebben gewisseld een tijd over City Airport te hebben gevaren liep het tegen 07.00 uur, en besloot ik naar een landingsplaats te gaan zoeken. Een voetbalveldje in een dorpje was gezien de snelheid en het iets ongunstig aanvaren niet haalbaar; uiteindelijk landden we op een soort voetbalveld, omringd door hekken. Er was een skatebaan bij en een parkeerplaats aanwezig. De crew gemeld dat ik daar ging landen, We werden vervolgens opgewacht door de crew (Annemarie Mulder en Brecht Witteveen) en zo werd er, eenvoudig na anderhalf uur varen, geland. Ik vond het bewonderenswaardig dat de crew bij de landing was; dwars door London over de Towerbridge, linksrijdend de ballon volgen en dan ook in het landingsveld staan! Het terrein bleek een groot evenemententerrein te zijn en weldra kwamen al veel mensen met kinderen kijken. Er landden daar nog meerdere ballonnen. Aangezien ik graag van mijn resterend propaan af wilde, vroeg ik deze ballonvaarders of deze ook belang bij propaan hadden en wilden overtanken. De piloten waren zeer verrast met het aanbod. Na het overtanken van mijn propaan waren bijna al hun flessen weer gevuld. Zij waren blij, temeer omdat het in hun omgeving lastig is om aan propaan te komen. Na lekker van aangeboden lekkernij te hebben gegeten weer richting London vertrokken voor sightseeing.

Wij zijn de club die: - uitdaagt - crew een team maakt - leert navigeren - ballon-skills test - stressbestendig maakt meer weten of eens een training/wedstrijd meedoen?

www.dbcc.nl

Cameron Z-160, PH-OZM. Piloot: Frans van Hooft. K A N E E N E NVE LOP OOK VA N IE T S A ND E R S DA N N Y L O N O F P O L Y E S TE R W O R DE N GE M A A K T ?

Walstraat 13 7631 ET Ootmarsum info@wilcoair.nl T: 0541 29 32 99 M: 06 23 505 807

l Officia

rer u t c a f manu

i f Emoj

loon l a b r i hot a

BALLONVAARTAGENDA Evenementen in Nederland en België of georganiseerd door de FAI/CIA MEETINGS Höfte Ballooning

Goor (NL)

13 juli 2019

www.hofteballooning.nl

Friese Ballonfeesten

Joure (NL)

17-21 juli 2019

www.ballonfeesten.nl

Meetjeslandse Balloonmeeting

Eeklo (B)

26-27 juli 2019

www.meetjeslandseballoonmeeting.be

Montgolfiades de Molenbaix

Molenbaix (B)

3 augustus 2019

molenbiades@hotmail.com

Sport-ballonhappening Sint-Truiden

Sint-Truiden (B)

4 augustus 2019

www.toerisme-sint-truiden.be

Ballonfestival Grave

Grave (NL)

9-10 augustus 2019

www.ballonfestival-grave.nl

Ballonfiesta Barneveld

Barneveld (NL)

21-24 augustus 2019

www.ballonfiestabarneveld.nl

Twente Ballooning

Oldenzaal (NL)

21-24 augustus 2019

www.twenteballooning.nl

Hottolfiades Festival International

Hotton (B)

24-25 augustus 2019

www.hottolfiades.com

Ducasse d’Ath

Aat (B)

26 augustus 2019

www.ducasse-ath.be

Brabantse Ballonfeesten

Gemert (NL)

31 aug - 1 sept 2019

www.brabantseballonfeesten.nl

Vredefeesten

Sint-Niklaas (B)

6-8 september 2019

www.vredefeesten.be

BIA – Ballonfiësta

EHSE (NL)

13 september 2019

info@balloonteam.nl

Kasseitjes Kermis Lochristi

Lochristi (B)

14-15 september 2019

www.kasseitje.be

WEDSTRIJDEN Najaarschallenge (KBBF)

Maaseik (B)

28-29 september 2019

www.balloonfederation.be

Najaarswedstrijd (DBCC)

N.t.b. (NL)

5 oktober 2019

www.dbcc.nl

Ad Ballon Cup (Ad Ballon)

Breda (NL)

16-17 november 2019

www.adballon.nl

FAI 63e Coupe Aéronautique Gordon Bennett

Montbéliard (Frankrijk)

13-21 september 2019

21e FAI European Hot Air Balloon Championship

Mallorca (Spanje)

22-27 oktober 2019

4e Women’s World Hot Air Balloon Championship

Naleczow (Polen) Murska Sobota (Slovenië)

www.fai-europeans2019.org

10-16 augustus 2020

24e World Hot Air Balloon Championship

www.fai.org/gordonbennett

www.womensworld2020.pl

19-26 september 2020

www.hotairballoons2020.com

Alle evenementen en data onder voorbehoud. Voor contactpersonen, definitieve data en eventuele uitwijkdata zie websites organisatoren. Ontbreekt je ballonevenement in Nederland of België in dit overzicht of wil je wijzigingen doorgeven? Laat het weten via ballonstof@knvvl.nl.

WITH OVER 17,000 EMOJIS TO CHOOSE FROM, CONTACT OUR SALES TEAM TODAY.

Lindstrand Technologies Ltd, Maesbury Road, Oswestry, Shropshire, SY10 8GA Tel: +44 (0)1691 671888 - Email: sales@lindstrandtech.co.uk - www.lindstrand.net

agenda

ballonstof

d n a r t s nd

Voorjaarseditie deadline 28 februari, verschijning 31 maart |

Ballonstof is een uitgave van de afdeling Ballonvaren van de

zomereditie deadline 31 mei, verschijning 30 juni | najaarsedi-

Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart in samen-

tie: deadline 31 augustus, verschijning 30 september | winter-

werking met de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie.

editie deadline 23 november, verschijning 24 december.

Ballonstof is hét ballonmagazine van Nederland en België en richt zich op ballonpiloten, piloten in opleiding, crewleden,

Advertenties

medewerkers van ballonvaartbedrijven en andere belangstel-

1/1 pagina € 260,- | 1/1 pagina binnenzijde cover € 290,- | 1/1

lenden in de wereld van de ballonvaart. Het blad verschijnt vier-

pagina achtercover € 315,- | 1/2 pagina € 140,- | 1/4 pagina €

maal per jaar in een oplage van 550 exemplaren.

80,- | 1/8 pagina € 42,-. Korting tot 10% bij herhaald adverteren. Tarieven zonder BTW. Reserveren en aanleveren adverten-

Redactie

ties via ballonstof@knvvl.nl.

Han Nabben, hoofdredacteur Annette Witte, eindredactie

Abonnementen

Rutger Coucke, art director

Losse nummers €6,95. Ballonstof wordt gratis verzonden

Luc van Geyte, redacteur België

naar leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, de DBCC en de

Gerjan Crebolder, redacteur Nederland

KBBF. Abonnement voor niet-leden € 30,- per jaar. Aanvraag

De redactie is te bereiken via ballonstof@knvvl.nl (voor

abonnement via ledenservice@knvvl.nl. Abonnementen wor-

Nederland) of redactie@balloonfederation.be (voor België).

den automatisch verlengd tenzij een maand voor het verstrij-

De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen

ken van de abonnementsperiode bericht van opzegging is

en behoudt zich het recht voor om artikelen in te korten of te

ontvangen via ledenservice@knvvl.nl. Heb je een abonnement

bewerken. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de arti-

maar Ballonstof niet ontvangen? Neem dan contact op via

kelen komt voor rekening van de betrokken auteur.

ledenservice@knvvl.nl.

Medewerkers aan dit nummer

Aanleveren tekst en beeld

René Zwarteveen, Johan Vander Meiren, Steven Vlegels, Remko

Kopij aanleveren in Word-formaat. Eén pagina Ballonstof

Wigger, Leon Leemans, Ad Haarhuis, Gerjan Crebolder,Jan

neemt ongeveer 500 woorden in beslag. Beelden in hoge reso-

Jonkman, Han Habben, Bas de Haan, Luc van Geyte, Henriette

lutie aanleveren via WeTransfer of vergelijkbaar.

Druk: Print Productions BV | Ursem

of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen en/of

Foto omslag: Johannes Kooistra - Lodon Balloon Regatta 2019 openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke ISSN 1386-1700

KNVVL Bestuur Koninklijke Nederlandse Vereniging voor

toestemming van de hoofdredacteur.

KBBF Bestuur Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie

Luchtvaart Afdeling Ballonvaren

Voorzitter:

Stijn Staelens | +32(0)474-489630

René Zwarteveen | 06-15054777

Woordvoerder:

voorzitter.ballonvaren@knvvl.nl

Yves Lannoy | +32(0)478-515730

Secretaris: Vacature (a.i. ambtelijk ingevuld via KNVvL-

Secretaris: Evert Dehandschutter | +32(0)472-804884

bureau) | secretaris.ballonvaren@knvvl.nl

Penningmeester: Luc Van Geyte| +32(0)495-225566

Penningmeester: Rick de Groot

Ledenadministratie: Luc Buyckx | +32(0)476-361802

penningmeester.ballonvaren@knvvl.nl

Leden RvB: Christophe Holvoet, Gert Laureys,

Algemeen bestuurslid:

Johan Vander Meiren, Geert Peirsman

Jan Oudenampsen (VMS) | Niels Kon | Rob den Boer

Bestuur: rvb@balloonfederation.be

Woordvoerder: Monique Hoogeslag |

Sportcommissie: sportcommissie@balloonfederation.be

woordvoerder.ballonvaren@knvvl.nl

www.balloonfederation.be

www.knvvl.nl/ballonvaren

ballonstof

Verschijningsdata en deadlines

Oplossing cryptogram: abrahamhopman-valselift-hesitationwaltz-metar-kroonlijn-beaufort-partbop-ballonstof-notam-volgauto-sintniklaas-ernestdemuyter-parachute-thermiek: METEOROLOGISCH

colofon

C O L O F O N Ballonstof | zomer 2019

ballonstof 40

• Onderhoud, inspec�es en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen, GEFA-Flug luchtschepen en toebehoren • Dealer f.u.n.k.e. radio’s en transponders / Flytec apparatuur

twi�er.com/CameronEurope facebook.com/CameronBalloonPromo�ons