Ballonstof HÉT BALLONMAGAZINE VAN NEDERLAND & BELGIË
V O O R J A A R
2 0 1 7
E E N COS M E TIS CH E R EPARAT IE - BARN EV ELD REV ISIT ED - RECORDV AART AX8 KLAS S E - INTE R VIEW MET DE N IEU WE V OORZIT T ER - BOEKRECEN T IES TE CH NIE K: DE WAAKV LAM - BALLON SPOT JAAR S CH ADE VOOR KO MEN - AAN KON DIGIN G MON T GOLFIADE MET Z DE VE R LUCH TIGIN GSDAG AMERSFOORT - BALLON S LIBERT Ballonstof is een uitgave van de KNVvL Afdeling Ballonvaren in samenwerking met de KBBF
M ODE L NIG H TGLOW - BRU SSELSE ZU IDERZEEDREN KELIN G
Losse nummers € 3,95
Meer dan 30 jaar innoverende technologie.
Radio 8,33 KHz / Transponder Mode S „Dittel Avioniks“
8,33 kHz … reeds de nodige uitrusting? - vanaf 01 januari 2018 verplicht Heteluchtballons en meer „Made in Germany“ Uw CAMO + voor alle merken Theo S C H R O E D E R fire balloons GmbH · Gewerbegebiet Am Bahnhof 12 · D-54338 Schweich · Tel. + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 -4 Fax + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 - 5 0 0 · mail@schroederballon.de · www.schroederballon.de · CAMO plus DE.MF/MG.0549
Ballonstof 3
I N H O U D
Het nieuwe ballonseizoen staat voor de deur. We hopen op veel mooie vaardagen in het voorjaar. Op regenachtige dagen kun je in dit voorjaarsnummer van Ballonstof duiken. Het bevat weer veel lezenswaardige artikelen. Ballonstof wordt overigens vanaf komende zomer vernieuwd. Geen revolutie, wel evolutie: we voeren enkele veranderingen door in structuur, opmaak, onderwerpen en rubrieken. Was dat nodig, zul je zeggen? Wij van de redactie denken van wel. Ballonstof heeft steeds positieve feedback van jullie gekregen, en dat willen we graag zo houden. Ballonstof is overigens voor én van verenigingsleden. Heb je een unieke ballonvaart gemaakt, een prachtige ballonfoto geschoten, een interessant ballonweetje om te delen, een idee voor een balloninnovatie, een tip voor ballonvaarders of een andere bijdrage? Laat het weten, je bijdrage is welkom! Ben je niet zo’n schrijver, maar heb je wel goede ideeën of veel ballonkennis? Dan helpen we uiteraard met het opstellen van je teksten. Via ballonstof@knvvl.nl kun je ons bereiken.
4
Een cosmetische reparatie
6
Van het bestuur NL
7
Van de voorzitter BE
8
Barneveld revisited
10
Recordvaart AX8 klasse
14
Interview met René Zwarteveen
18
2 Boekrecencies
20
De waakvlam uitgelegd
22
Ballonspotjaar
26
Schade voorkomen
27
Aankondiging Montgolfiade Metz
28
De Verluchtingsdag Amersfoort
30
Ballons Libert
32
Model Nightglow
33
Nieuwe Advertentietarieven
34
Brusselse Zuiderzeedrenkeling
Hans van Hoesel
het bestuur Yves Lannoy
Lex Visser Erik Pals Rutger Coucke/Han Nabben
Han Nabben Remko Wigger
Kevin Boon Sebe Kruijer Hans van Hoesel
Gerjan Crebolder
Hans van Hoesel Gerjan Crebolder Redactie Han Nabben
ballonstof
Een Duitse ballonvaarder beëindigt zijn activiteiten. In zijn boedel bevindt zich een nog zeer nette 105mand. Een minpunt is de schade die bij een onfortuinlijke landing is ontstaan. Gelet op de aard van de schade moeten we over het ontstaan ervan maar niet verder over nadenken … De mand behoeft dus een cosmetische reparatie. Maar waar kun je daarvoor terecht?
4
De ledenlijst van de Vereniging van Mandenvlechters (met zowel Nederlandse als Belgische leden) biedt uitkomst: Ton Kooijmans in Schijndel. Hij repareert de cosmetiek van de ballonmand in no-time. En zoals de foto’s laten zien: bepaald niet onverdienstelijk. En nog dit: om in stijl te blijven kun je er ook terecht voor een op maat handgevlochten lijkmand. Ze zijn niet luchtdicht maar sluiten verder wel goed af, je komt er niet meer uit.
E EN C O SMETISC HE R EPAR ATIE TE KS T E N FO T O ’S : H ANS VAN H OE S E L
Comprehensive insurance Cover at an affordable price
Your partner for your Aviation-Insurance VFS Heinz Grümmer GmbH is one of the largest Aviation-Insurance-Brokers in Germany with over 40 years experience. You enjoy the flight - we provide the protection Please contact Heiko Spilker, Phone: +49 231 92717737, e-mail: h.spilker@vfs-gruemmer.de Udo Kötitz, Phone. +49 231 92717713 , e-mail: u.koetitz@vfs-gruemmer.de
Flugplatz 8, 44319 Dortmund Phone +49 231 927177-0 Fax +49 231 927177-30 info@vfs-gruemmer.de
CO LO F O N Ballonstof Voorjaar 2017 Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart in samenwerking met de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie. Een informatief blad voor ballonpiloten, crew, verenigingsleden en andere belangstellenden. Ballonstof verschijnt eenmaal per kwartaal in een oplage van 550 exemplaren. De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken schrijver. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te bewerken. Voor België valt de uitgave onder de verantwoordelijkheid van de Koninklijke Belgische Ballonvaart Federatie, Luc Van Geyte. Wie lid wil worden van de KNVvL, afdeling Ballonvaren, kan zich melden bij de KNVvL: 0348 43 70 60. redactie: Rutger Coucke [hoofdredacteur] Han Nabben [adjunct- hoofdredacteur] Luc Van Geyte [redacteur België] Gerjan Crebolder [redacteur Nederland] Annette Witte [redactie secretariaat, eindredactie]. medewerkers aan dit nummer: Hans van Hoesel, Lex Visser, Han Nabben, Erik Pals, Annette Witte, Remko Wigger, Gerjan Crebolder, Luc Van Geyte, Sebe Kruijer, Kevin Boon en Rutger Coucke. foto omslag: Kevin Boon opmaak: Rutger Coucke productie: Studio Rutger Coucke, Spechtstraat 16, 1223 NZ Hilversum. 06 2450 1450, Rutger@Coucke.nl Blad manager/advertenties: Annette Witte, 06 5392 1913, 0343 55 21 08, a.c.witte@planet.nl
Wij leveren: l Cameron ballons en accessoires l Icom radio’s, Flytec instrumenten l Begeleiding evenementen / Flight Director l Theorie- en praktijk opleiding l Reclame- en passagiersvaarten en zijn een: l EASA erkend onderhoudsbedrijf en CAMO+ gecertificeerd
druk: Drukkerij Print Productions B.V. Nijverheidsterrein 8, 1645 VX Ursem Tel 072-5022233 deadlines copy en advertenties: 15 maart, 15 juni, 15 september en 30 november advertentietarieven Advertenties: 1/1 pagina € 250,- | 1/2 pagina € 135,- | 1/4 pagina € 75,- | 1/8 pagina € 40,- | achtercover +20% | binnenzijde cover +10% . Korting adverteren in 4 nummers 5% en 8 nummers 10%. Zonder BTW. Abonnement Ballonstof niet leden: € 30,- per kalenderjaar. Aanvraag abonnement ballonstof@knvvl.nl Ballonstof wordt gratis verstuurd naar leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren, KNVvL afdeling Ballonvaren incl. DBCCleden, leden van de KBBF, en auteurs.
Walstraat 13 7631 ET OOTMARSUM T: 0541- 293299 M: 06 23 505 807 info@wilcoair.nl
Maak je daar geen deel van uit maar ontvang je Ballonstof wel gratis, dan is dit het laatste nummer dat je ontvangt. Meen je toch recht te hebben op een gratis exemplaar, neem dan contact op met de redactie via ballonstof@knvvl.nl.
ISSN: 1386 - 1700
ballonstof
Een uitgave van de Afdeling Ballonvaren van de Koninklijke
5
ballonstof
VAN HET BESTUUR NL
6
Beste collega-ballonvaarders, Het winterseizoen loopt ten einde. We hebben vele mooie plaatjes gezien en verhalen gehoord van prachtige wintervaarten in binnen- en buitenland. Langzaam maken we ons op voor het komende seizoen. Branders worden opgepoetst, trailers in orde gemaakt, materialen gecontroleerd. Alles om veilig te kunnen starten. Bedenk je ook eens hoe belangrijk je crew is als het gaat om veiligheid. Het paar extra ogen die meekijken of alles in orde is. Die de passagiers durven aan te spreken als het nodig is. Hoe instrueer jij je crew? Aan het begin van het seizoen, maar ook voor iedere vaart. Maak jullie manier van werken bespreekbaar aan de hand van je eigen veiligheidshandboek. Zorg ervoor dat iedereen weet dat hij/zij een voorval kan melden via voorval.ballonvaren@knvvl.nl. Deze melding komt terecht bij de veiligheidsmanagers van de KNVvL en van de afdeling. Melden is gewenst en verplicht. Door voorvallen te analyseren kan veiligheid binnen de gehele sector worden verbeterd. Verspreid over het land zijn 20 nieuwe talenten in opleiding. Zeven ervan doen nu de allerlaatste vakken bij het CBR om dit voorjaar over te stappen naar STEBZ en hun examen af te maken via de KNVvL. Dank Peter van Harten en René Zwarteveen dat jullie je willen inzetten voor het STEBZ bestuur! Tevens zullen we vanuit de nieuw op te richten Trainingsorganisatie (later DTO) interessante opfriscursussen voor alle piloten organiseren. Binnenkort meer hierover in de nieuw vormgegeven Nieuwsbrief van de KNVvL. Vanuit EASA land zijn ook weer nieuwe ontwikkelingen te melden. De nieuwe trainingsorganisatie DTO (Declared Training Organisation) lijkt de goedkeuring van de benodigde commissies te kunnen wegdragen. De finale tekst wordt nu gemaakt en invoering zou wellicht al in 2018/2019 kunnen gebeuren. Wij geven er echter de voorkeur aan alle nieuwe regelgeving tegelijkertijd in te voeren. Part Ops voor de ballonvaarder en Part FCL samen met de DTO. Dat wil zeggen dat wij zullen beginnen met een TO Trainings Organisation en later de voor EASA/ILT benodigde Declaratie toevoegen. Inhoudelijk zal dat niet veel extra’s betekenen. In de Nieuwsbrief van februari hebben jullie de laatste stand van zaken kunnen lezen over de overige EASA projecten. Tijdens de Algemene Leden Vergadering hebben wij ook het nodige aan plannen en oplossingen voor Ops en FCL besproken. Met vragen kunt u terecht bij het bestuur van de KNVvL afdeling ballonvaren. Tot slot staan wij op deze plek even stil bij het vertrek van Karel Abbenes uit ons bestuur.
BESTUUR KNVVL BALLONVAREN VOORZITTER/WOORDVOERDER: René Zwarteveen SECRETARIS: Niels Kon,
Beste Karel, Na veeeele jaren trouwe dienst vertrek je als n goede vriend Gooit de pen er niet subiet bij neer maar kiest toch ook een keer voor meer vrijheid, minder gezeur
M 06-4810 6556, niels.kon@KNVvL.nl
want (inter)nationaal mineur
PENNINGMEESTER:
over opschuivende jaartallen
Tommy Witteveen, M 06 3662 6742,
doel 2012, 2018 en nu 2020 laten welgevallen valt voor n resultaatgericht man niet mee
penningmeester.ballonvaren@KNVvL.nl
steeds met hernieuwde energie huppekee
BESTUURSLEDEN:
weer uren aan de vergadertafel zitten
Jan Oudenampsen: jan.oudenampsen@knvvl.nl
in de trein naar Keulen even pitten
Karel Abbenes: karel.abbenes@knvvl.nl Marije Roozendaal: marije.roozendaal@knvvl.nl
en dan weer door in afkortingenland met EBF in OPS, FCL en BAC beland AOPA na de PBN KNVvL en CBN prijzen allen jouw tomeloze energie rond ATO, Basic of Declared Traningsorganisatíe jij bent niet snel uit ‘t veld te slaan
ballonstof
VAN DE VOORZITTER BE Een stormachtige voorjaarsavond eind februari, tijd om alweer een voorwoord tot jullie te richten. Een groot auteur is aan mij nooit verloren gegaan. Dus gaan we ons trimestriële voorwoord niet te lang maken. Achter de schermen leeft er heel wat bij onze vereniging.
7
Vaak horen wij van leden dat de federatie te weinig of onvoldoende communiceert. Nochtans zijn we met heel wat bezig en zullen de resultaten hiervan de komende 12 tot 24 maanden duidelijk worden. Bij het nalezen van exact 8 nummers terug, voorjaar 2015, stel ik vast dat er toen reeds sprake was van een FCL-conversie tegen eind 2015 van alle piloten. Ondertussen zijn we enkele uitstellen verder en loopt dit uitstel nog tot maart 2018, maar naar we vermoeden is zelfs dit uitstel nog niet absoluut het laatste. Dit vooral dankzij zeer veel lobbywerk op het allerhoogste (EASA) niveau vanwege de EBF, waar wij als KBBF ook deel van uit maken. Laat dit dossier dus vooral een voorbeeld zijn van het feit dat er achter de schermen wel heel veel aan de gang is. Alléén duurt het zeer lang vooraleer we effectief resultaat mogen ondervinden en bijgevolg deftig kunnen communiceren. Jullie zullen begrijpen dat de volledige materie steeds met de nodige voorzichtigheid dient behandeld, want wel vaker vangen we geruchten op, die dan later effectief blijken te kloppen. Graag doe ik hierbij nogmaals een oproep voor kandidaturen om de beheerraad te vervoegen of toch minstens bij te staan in een aantal dossiers, waaronder externe communicatie, waarvoor een aparte commissie zal in het leven geroepen worden. Indien interesse om uw vereniging bij te staan, neem a.u.b. snel contact met iemand van het bestuur. We hopen jullie alvast in grote getale te mogen verwelkomen op onze komende algemene vergadering op 24 maart 2017 bij Hof Van Eden te St Niklaas om 20u. Tot dan en alvast voor iedereen een goede start van het ballonvaart seizoen 2017 gewenst! Yves Lannoy, voorzitter
’n tikkie eigenwijs dus blijft wel gaan Brede kennis die we zullen missen
BESTUUR
KBBF
maar jij zult niet gaan zitten vissen
VOORZITTER: Yves Lannoy, Ambachtstraat 12, 2450 Meerhout, M 0478 51 57 30,
blijft EASA werk verrichten
ONDERVOORZITTER: Philippe De Cock, Hogenakkerstraat 76, 9140 Tielrode,
en daarmee ons bestuur verlichten naar de nu helder beschreven doelen maar hopelijk zul je meer tijd voelen voor lammetjes bij Zwolle in ’t voorjaar of jazzcafé in Den Haag in ’t najaar
M 0475 44 14 76, PENNINGMEESTER - LEDENADMINISTRATIE: Luc Buyckx, Kluisstraat 18, 2360 Oud-Turnhout M 0476/36 18 02, SECRETARIS: Djorry Simoen, Berkenlaan 5, 9160 Lokeren, M 0478 61 74 37,
En vlieg je ons fixed wing voorbij
BESTUURSLEDEN: Lowie Vanluffelen, Achtelsestraat 98, 2320 Hoogstraten,
pak dan 122.25 erbij
M 0495 25 35 45, Luc Van Geyte, A. Rodenbachlaan 4, 2547 Lint, M 0495 22 55 66,
dan vind je vele bewonderaars die je danken voor zoveel jaar bestuurswerk, verbinding, belangenbehartiging hand in hand met gemeente, boer, natura en verzekering.
Evert Dehandschutter, Mercatorstraat 182, 9100 Sint-Niklaas, M 0472 80 48 84 SECRETARIAAT: Berkenlaan 5, 9160 Lokeren WOORDVOERDER: Yves Lannoy, M 0478 51 57 30 EMAIL: rvb@balloonfederation.be WEBSITE: http://www.balloonfederation.be
Heel veel Dank! Bestuur KNVvL Afdeling Ballonvaren
ballonstof
B A RN EV EL D R EVI SI TED T E KS T : LE X VIS S E R FO T O B EN B LÄS S
8
14 AUGUSTUS 2004 WAS DE LAATSTE KEER DAT IK IN BARNEVELD HEB GEVAREN MET DE BAVARIA BALLON VAN HANS ZOET. NU DEED DE GELEGENHEID ZICH VOOR DAT MIJN SCHOONZOON, LENNY CANT, DOOR MONIQUE HOOGESLAG WERD GEVRAAGD OM MET DE HOOGSTRATEN AARDBEI BALLON NAAR BARNEVELD TE KOMEN. Natuurlijk vroeg Lenny mij direct om mee te gaan. Samen met
mee te maken? Het is leuk om alle piloten en crew waar je 12
de hele familie compleet met kleinzoon op naar Barneveld.
jaar geleden, met name in de zomer, avonturen mee beleefd
Natuurlijk vind je niet meer de gezelligheid zoals we die in de
hebt weer eens te spreken. Ik heb geen afgunst wanneer je
vorige eeuw hadden als we na het ballonvaren met 120 man
een uur staat te wachten totdat je de lucht in mag. Om niet
beneden in de kelder van het kasteel met z’n allen de liederen
meer het gedoe mee te hoeven maken van gaan we wel of
van Sjefke stonden mee te zingen en veel bier stonden te
gaan we niet. Om niet meer de hele dag naar de lucht te hoe-
drinken.
ven kijken en 4 keer per dag het “bandje”te bellen. Wat dat
De geest is uit het kasteel en buiten op de koeweide staat al
betreft hebben jullie nu veel meer middelen ter beschikking
jaren weer een chique VIP tent en er is een goede catering
om te kunnen beoordelen of het “kan”.
voor piloten en crew in de tent ernaast. Op het opstijgveld
Barneveld is ook na 34 jaar nog steeds een leuke meeting met
lopen nog steeds Ben Bläss en Gerjan Crebolder met nu een
een dik compliment voor de hele organisatie en alle vrijwilli-
digitale camera. Het waren de mannen die in 1982 aan de
gers. Ik heb geconstateerd dat het ballonvaren ook nog steeds
wieg stonden van dit prachtige festijn waar nu anno 2016
prima gaat. Ook zonder mij. Ik had niet anders verwacht
toch al gauw weer elke avond zo’n 5000 mensen op af
overigens. Ik blijf met beide benen aan de grond en ga weer
komen. Er is niet veel veranderd dus in die 34 jaar. Natuurlijk
gewoon verder met een andere hobby.
zijn de ballons veel groter als in 1982, toen was je al een hele piet als je een 120 ballon had. Heden ten dage zijn dit nu de
Ik zie jullie nog wel weer een keer vanaf de grond als ik in mijn
kleinere ballons maar toch is de tendens dat er toch minder
Kever door het land rijd.
slagschepen aan dit festijn meedoen als zeg maar zo’n 5 jaar geleden. Op zich een goede ontwikkeling vind ik persoonlijk. Als ik zie hoe die 300 kub ballonnen met 16 man er in de lucht in gaat, dan vind ik het nog steeds een massale bedoeling. Op donderdag vertrok Peter van Harten samen met Coen Albers met de Van Manen ballon aan het einde van de nightglow. Zij hebben samen een nachtvaart gemaakt en zijn s’ morgens weer geland bij Haarlo. Volgens Peter was het een prachtige vaart omdat het een heldere nacht was en bovendien volle maan. Ja … en hoe is het nou om het na 12 jaar weer eens allemaal
9
ballonstof
ballonstof 10
RECO R D DUUR V A A R T IN A X - 8 K LASS E T E KS T E N FOTO’S : E R IK P ALS
AL EEN AANTAL JAREN LEEK HET ME EEN LEUK IDEE OM EENS EEN “LONG JUMP” MET DE BALLON TE MAKEN IN DE WINTERPERIODE. EN ALS JE DIT DAN TOCH WIL DOEN, DAN OOK MAAR DIRECT PROBEREN OM ER EEN RECORDVAART VAN TE MAKEN. MIJN DOEL WAS OM HET DUUR- EN AFSTANDSRECORD TE BREKEN IN DE AX-8 KLASSE. DIT STOND AL SINDS DE JAREN NEGENTIG
V OORBEREIDIN G
De regelgeving met betrekking tot recordpogingen heb ik
OP NAAM VAN HENK BROEDERS. DESTIJDS
gevonden op de site van de FAI. De maximale belading bij ver-
IS ER EEN VAART GEMAAKT VAN 5 UUR EN
schillende temperaturen rekende ik daarna uit om te bepalen
37 MINUTEN EN EEN AFSTAND VAN 310
hoeveel gas ik mee kon nemen. Past dit dan ook in de mand
KILOMETER. DIT MOEST TE VERBETEREN ZIJN! DUS IK ZETTE ALLES IN WERKING
en is er nog plek voor mij om er in te staan? Thuis alles op het “droge” maar even uitproberen - ik kan in mijn mandje precies 7 flessen van 80 liter en 1 van 60 liter kwijt. Dit moest genoeg
OM DE VAART ZO GOED MOGELIJK VOOR TE
zijn om minimaal 8 uur te varen en waarschijnlijk nog wel
BEREIDEN.
langer. De crew en een official die deze poging kan vastleggen werden geïnformeerd van mijn plannen.
ballonstof 11
Vorig jaar was het niet gelukt om een poging te wagen maar
besloot ik om alleen het duurrecord aan te vallen. Met een
begin januari zag ik voor zondag 8 januari een geschikte dag
noordenwind vaar je vanuit Groningen richting het drukke
in de weersvooruitzichten. Drie dagen van te voren heb ik
Ruhrgebied in Duitsland met veel CTR`s en TMA`s. Vanuit
Erwin Pellegrom gevraagd of hij kon en ook de crew scherp
Joure kon ik dit vermijden dus besloot ik daar te starten.
gezet. De wind zou eerst meer west tot westnoordwest zijn, dus het plan was om in Groningen te starten en dan een eind
DE V AART
Duitsland in te varen. Naarmate de dagen vorderden kreeg de
Een veld werd geregeld in Joure (de achtertuin van Minne
voorspelling echter steeds meer een noordelijke component
Minnesma) en het plan was om te starten om 08.31 uur
en ook de windsnelheid op hoogte nam af. Jammer voor de
(begin daglichtperiode) en met een Noordenwind richting
afstand, maar ik wilde de vaart toch erg graag maken dus
Oost Brabant te varen en misschien nog een stuk België in.
ballonstof 12
We zouden om 07.30 uur verzamelen op het startveld, zodat
men waar ik richting 020 had en naar Nunspeet ging om daar
we de tijd hadden om de mand vol te stouwen met alle gas-
de Veluwe over te steken. Ondertussen hield ik nauwgezet
flessen. En er waren zowaar nog supporters op dit vroege tijd-
mijn gasverbruik bij.
stip: Tommie en Brecht Witteveen kwamen even langs en ook
De eerste fles van 80 liter werd gebruikt vanaf het inflaten en
Pieter Kooistra kwam even kijken naar deze Lindstrand ballon
om naar 6.000 voet te klimmen. De fles was daardoor relatief
die we bij hem gekocht hebben. Om 08.25 uur stond de bal-
snel leeg, namelijk na 39 minuten. De tweede fles was leeg na
lon overeind dus we moesten nog even wachten voordat ik
1 uur en 5 minuten en de derde pas na 1 uur en 14 minuten
kon starten. Onder begeleiding van een muziekje nog even
varen.
“gefakkeld” altijd leuk voor de foto. Ondertussen zag ik in de verte wel wat meer nevel aan de Om exact 08.31 uur gestart - en “gaan met die banaan”. De
andere kant van de Veluwe dus af en toe de metars checken
wind was op lagere hoogtes circa 20 knopen NNW en wat
en goed blijven opletten. Maar in de omgeving van Ede was
hoger op circa 4.000 voet NNO. Ik kon zo mooi een beetje
het zicht nog steeds ruim voldoende, dus doorvaren! Boven
“sturen”. De richting was eerst naar de Noord Oost polder
Ede nog even het huis van Erwin op de foto kunnen zetten en
om vervolgens het Ketelmeer over te steken ten westen van
daarna wat lager doorvaren. De wind ging er op hoogte toch
Kampen. Een mooi winters polderlandschap en een heerlijke
steeds meer uit dus het had geen zin om hoog door te varen.
rust op de vroege zondagmorgen. Daarna wat hoger geklom-
Ik ging immers voor het duurrecord.
ballonstof 13
Vervolgens via Wageningen en daarna bij Beuningen de Waal overgestoken.
zat er niet meer in. Intussen begon het wel steeds neveliger
Ik was inmiddels al 5 uur onderweg en had 130 Kilometer
te worden en richting Limburg zag ik duidelijk de mistvelden.
afgelegd. Het gasverbruik werd aanmerkelijk minder want de
Ondanks dat ik nog gas genoeg had besloot ik om bij Deurne
vierde fles was na 1uur en 24 minuten leeg en de vijfde na 1
toch maar een landingsplekje te zoeken, zodat ik met voldoen-
uur en 28 minuten.
de zicht kon landen. Na 7 uur en 6 minuten en 167 Kilometer verder was ik geland in een braak akkerveld. De volgers waren
R EC OR D V E R B R O KE N
bij de landing dus we konden de ballon direct aan de weg
Ondertussen ging ik richting de CTR van Volkel, nog even voor
inpakken. Wel zo makkelijk met 8 gasflessen in de mand!
de zekerheid de toren opgeroepen maar geen reactie; de CTR was gesloten. Ter hoogte van Volkel was ik 5 uur en 45 minu-
Dit was voor mij persoonlijk mijn langste en verste vaart die ik
ten onderweg en had ik het duurrecord verbroken. Nog gas
ooit gemaakt heb en vond het een erg leuke ervaring. Ik ben
genoeg dus, en zo lang mogelijk doorvaren tot einde daglicht.
zeker van plan om nogmaals een poging te doen maar dan
Ondanks dat ik me warm gekleed had met thermo-ondergoed
met wat meer wind om te proberen een afstandsrecord neer
begon ik het wel wat koud te krijgen door het lange stilstaan.
te zetten. Dank aan mijn crew Linda, Joop en Roelof Jan en
Ook de spieren werden een beetje stram en ik had weinig
natuurlijk Erwin die als official de vaart heeft geregistreerd.
ruimte om wat te rekken en strekken. Volgende keer toch
Misschien een leuke uitdaging voor collega`s om de uitdaging
maar de skibroek erbij aan en een nog dikkere trui!
ook eens aan te gaan en een “Long Jump” te maken?
Ik passeerde Grave en ging door richting Deurne. De wind was
Dan komen er eens wat andere namen in de recordboeken
inmiddels verder afgezwakt naar 10 knopen, dus veel gang
dan van die ballonpiloot uit Zundert! :-)
ballonstof 14
REN É Z W AR T E V E E N: DE N I E U W E V O O R Z I T T E R V AN DE K NV V L A F D E L I NG BALL O N V AR E N T R A N S A V I A G E Z AG VOE R DE R R E NE M E T Z IJ N DOCHT ER OP DE BOK
HIJ IS VERKEERSVLIEGER BIJ TRANSAVIA,
WIE IS RENÉ ZWARTEVEEN?
ZET WERELDWIJD VLUCHTSIMULATIE-
Ik ben geboren in 1962 in Enschede, getrouwd met Lucy en
EN TRAININGSCENTRA OP, IS
heb drie dochters in de leeftijd van 13, 14 en 18 jaar. In 1982
BALLONVAARDER, ORGANISEERT DE INZELL BALLONWOCHE EN IS SINDS
haalde ik mijn vliegbrevet en in 2004 mijn ballonvaartbrevet. Naast vliegen voor Transavia installeer ik in het dagelijks leven vluchtsimulatie- en trainingscentra voor bedrijven als
DE VOORJAARS-ALV VAN 10 MAART
bijvoorbeeld Boeing. Daarnaast ben ik voor de Inspectie
DE VOORZITTER VAN DE KNVVL AFDELING
Leefomgeving en Transport voorzitter van de standaardisa-
BALLONVAREN:
tiecommissie voor de grote luchtvaart en in die hoedanigheid
RENÉ ZWARTEVEEN. BALLONSTOF SPRAK
zeer nauw betrokken bij de overgang naar EASA-regelgeving.
MET RENÉ OVER ZIJN PASSIE VOOR
HOE BEN JE MET BALLONVAART IN AANRAKING GEKOMEN,
BALLONVAREN EN ZIJN PLANNEN VOOR DE
EN HOE BEN JE NU ACTIEF MET BALLONVAREN?
AFDELING.
In 1996 leerde ik Erik Bosman kennen. Ik had toen een eigen luchtvaart-trainingsbedrijf en ging met Erik varen met relaties wanneer er nieuwe contracten werden getekend. Uiteraard ging ik zelf ook mee de lucht in en zo raakte ik verslingerd aan de ballonvaart. Ik schafte een eigen ballon aan voor mijn bedrijf, een Cameron A-180 met registratie PH-AFN, en haalde
T E KS T : H A N NAB B E N
zelf mijn ballonvaartbrevet. De PH-AFN werd gedoopt in Insell
FO T ’S : A R CH IE F R E NE Z W AR TE VE E N
tijdens de ballonwoche – een evenement dat Erik jarenlang
alle ballonvaartactiviteiten. Die goede basis ligt er al, en de
geleden samen met Omèr Verbist overnam.
wetgever geeft ons nu de mogelijkheid om onze ‘bedrijfstak’,
Helaas komt het er door mijn werkzaamheden relatief weinig
die jaarlijks zo’n 100.000 passagiers vervoerd, nog verder
van om met mijn ballon in de lucht te hangen. Ik vaar puur
te professionaliseren en te structureren, wat de ballonvaart
recreatief, niet-commercieel. Dit jaar heb ik al gevaren tijdens
alleen maar ten goede zal komen.
de eerdergenoemde Inzell Ballonwoche en in Lapland. Op
Daarnaast zie ik in mijn werk nieuwe opleidingstechnieken
dit moment staan we stand-by voor deelname aan de Cross-
voorbij komen die nieuwe kansen bieden. Verkeersvliegers
Channel recordpoging met 50 ballonnen tegelijkertijd over Het
worden al opgeleid met games, virtual reality en simulators.
Kanaal zodra het weer het toelaat. Verder ben ik ballonvaart-
Bij Boeing Training Services in Keulen zijn vergelijkbare tech-
examinator, organiseer ik FI-refreshers en houd ik me bezig
nieken in ontwikkeling voor de ballonvaart – daar kunnen we
met de standaardisatie van ballonvaartexamens.
onze voordelen mee opdoen, niet alleen bij het opleiden van nieuwe ballonvaarders maar vooral ook bij refreshers.
WAT TREKT JE AAN IN HET VOORZITTERSCHAP VAN DE AFDELING BALLONVAREN?
WAT ZIJN DE BEDREIGINGEN VOOR DE BALLONVAART IN
We krijgen de komende jaren met de overgang naar EASA-
NEDERLAND?
regelgeving aardig wat voor de kiezen. Ik wil graag mijn
Wellicht zijn er ballonvaarders die de nieuwe regelgeving en
bijdrage leveren om die overgang soepel te laten verlopen.
de verdere regulering van de ballonvaart op Europees niveau
Ik heb wel een tijdje moeten nadenken toen ik gevraagd
als een bedreiging zien die op hen af komt. Maar je zou het ook als een kans kunnen bena-
werd om voorzitter te worden, maar uiteindelijk toch de knoop doorgehakt. Ik verwacht dat mijn netwerk binnen de Inspectie Leefomgeving en Transport, mijn EASAwerkzaamheden en mijn ervaringen met opleidingen, trainingen en examinering de komende jaren van pas kunnen komen. Ik ben niet voorne-
“WE DOEN HET E R G G O E D I N NED ER L AN D ME T DE BAL L O N V AAR T. H EEL ERG GO E D , MAAR
mens om jaren en jaren voorzitter te blijven, maar wil de komende jaren
vaartactiviteiten weer een stap verder te professionaliseren en de ballonvaart naar een hoger niveau te tillen. Wel zullen we als bestuur enorm alert moeten zijn en blijven om alles in goede banen te leiden. WANNEER
HET KAN AL TIJ D N O G
IS
JE
VOORZITTER-
SCHAP GESLAAGD?
De afdeling is voor en van alle
wel graag mijn bijdrage leveren om eerdergenoemde ontwikkelingen in
deren. Een kans om alle ballon-
EEN T A N D J E BETER ”
leden, en dat betekent dat je normaliter samen bepaald waar je
goede banen te leiden.
naartoe gaat, en hoe snel. De verWAT VOOR SOORT VOORZITTER WIL JE ZIJN?
anderingen die er nu aan zitten te komen vanwege de EASA-
Ik geloof erg in projectmatig werken en wil vooral op de
regelgeving zijn echter van een andere aard, namelijk wetge-
achtergrond stimuleren, begeleiden en waar nodig sturen.
ving-gedreven, en dus niet vrijblijvend. Mijn voorzitterschap
Vele handen maken licht werk – gelukkig lopen er binnen de
is voor mij daarom geslaagd wanneer we over enkele jaren
Afdeling veel mensen rond met goede ideeën en veel energie.
kunnen terugkijken op een soepele overgang naar de nieuwe
We zullen regelmatig een beroep op hen willen doen om mee
regelgeving en wat dat betreft in rustiger vaarwater zitten.
te helpen grote of kleine projecten van de grond te tillen.
Andere belangrijke doelstellingen zijn het inrichten van een
Verder kijk ik liever vooruit dan achteruit, want ik weet dat
professionele trainingsorganisatie ofwel (D)TO, daarmee
vóór ons een enorme brok werk ligt te wachten. Die gaan we
samenhangend het standaardiseren van trainingen, oplei-
samen met zoveel mogelijk leden die willen meehelpen weg-
dingen en examens en de overgang van de examinering
werken. Waar veel werk wordt verzet zullen ongetwijfeld ook
van het CBR naar de Stichting Examinering Ballonvaren en
dingen fout gaan – het ligt niet in mijn aard om daar lang bij
Zweefvliegen. Tenslotte moeten we een cultuurverandering
stil te staan, maar wil juist mensen stimuleren die verantwoor-
zien te bewerkstelligen rond het melden van incidenten.
delijkheid durven te nemen.
Ik wil te zijner tijd een krachtige, actieve en goed geoliede afdeling achterlaten en samen met het bestuur en de leden
WAAR LIGGEN DE KANSEN VOOR DE BALLONVAART IN
een situatie hebben gecreëerd waarin ballonvaarders – zowel
NEDERLAND?
recreatief als commercieel – kunnen ballonvaren zonder
In Nederland doen we het internationaal gezien, als relatief
overbodige bureaucratisering. Zodra dat staat als een huis zit
klein land met veel ballonvaarders en - ballonvaarten, al
mijn werk erop en zal ik het stokje weer overdragen aan een
behoorlijk goed daar waar het gaat om het coördineren van
nieuwe voorzitter.
ballonstof
heeft georganiseerd en waarvan ik de organisatie drie jaar
15
ballonstof 16
CU R RI C ULUM V IT A E RENÉ Z W A RT EV EEN
Geboren in 1962 in Enschede Getrouwd met Lucy; drie dochters Vliegbrevet in 1982 Verkeersvlieger Transavia Installatie simulator- en trainingscentra voor derden Voorzitter standaardisatiecommissie grote luchtvaart ILT Gespecialiseerd in training, opleiding en examinering in de luchtvaart Ballonvaartbrevet in 2004 Voorzitter van de Insell Ballonwoche sinds 2015 Vanaf 2017 voorzitter van de KNVvL afdeling Ballonvaren Focusgebieden KNVvL afdeling Ballonvaren komende jaren Succesvolle overgang naar EASA-regelgeving Inrichting van een (Declared) Training Organisation Standaardisatie van trainingen, opleidingen en examens
FAMILY MAN REN E: BALLON V AREN DIE J E SA M EN
Cultuurverandering in goede banen leiden Overgang van examens van CBR naar STEBZ.
D E ME E S T E B ALLONVAAR DE R S KE NNE N M IJ V AN IN ZELL
Wat is EASA? EASA, ofwel het European Aviation Safety Agency, is
voering van de normen door middel van inspecties in
het in 2002 opgerichte Europees Agentschap voor
de lidstaten. Daarbij ondersteund EASA de lidstaten
veiligheid in de luchtvaart. Haar missie is om de
met technische expertise, opleiding en onderzoek.
gemeenschappelijke Europese normen voor veiligheid
Het agentschap werkt samen met nationale auto-
en milieubescherming in de burgerluchtvaart te
riteiten voor operationele taken zoals certificering
implementeren. Het agentschap helpt de EU wetten en
van luchtvaartuigen en de uitgifte van brevetten.
regels voor een veilige luchtvaart op te stellen, en
Het EASA zetelt in Keulen. De voorloper van EASA
ontwikkelt daarvoor gemeenschappelijke veiligheids-
was de JAA (Joint Aviation Authorities), gevestigd in
en milieuvoorschriften en houdt toezicht op de uit
Hoofddorp.
ballonstof
SC HA D E AA N D E KOSTBARE LUCHTBALLON, D AT W IL LEN WE A LL E M AAL VOORKOM E N
17
EEN LUCHTBALLON IS EEN KOSTBARE INVESTERING EN REPARATIES ZIJN BEHOORLIJK PRIJZIG. NOG BUITEN HET FEIT DAT EEN LUCHTBALLON MET SCHADE GEEN RECLAME VOOR HET BEDRIJF IS EN OOK REPUTATIESCHADE VOOR DE PILOOT KAN BETEKENEN. EN HET KAN OOK NOG GEBEUREN DAT EEN LUCHTBALLON MET SCHADE NIET MEER LUCHTWAARDIG IS. ALS DE REPARATIES DAN SNEL KUNNEN WORDEN UITGEVOERD, DAN KAN DIT OOK NOG FLINKE OMZET SCHELEN OMDAT DE LUCHTBALLON (TIJDELIJK) NIET MEER DE LUCHT IN MAG. TEK S T: SE B E KR U I J E R , O P P E R S OONLIJ KE TITE L
Daarom willen we allemaal elke vorm van schade voorkomen. In dat kader is landingsgeld ook een schadepost. Maar WIE is
WAT ZIJN D E RIS ICO’ S ALS E R GE E N CAS COVE RZE KE RING IS ?
er nu eigenlijk aansprakelijk voor de schade? De Piloot of de
Dat kan variëren van enkele honderden euro’s tot verlies van
eigenaar van de luchtballon? Daarover verschillen de menin-
de gehele luchtballon. Het laatste is niet aannemelijk, maar
gen.
kan wel. Zo was er in Frankrijk een piloot die de ballon ging
Er zijn vergelijkbare situaties in andere branches, zoals trans-
opzetten in lang en dor gras. Het gras vatte vlam en de piloot
portbedrijven, taxibedrijven, de scheepvaart, vervoersbedrij-
en de passagiers konden nog net hun vege lijf redden. Binnen
ven. Dergelijke bedrijven hebben ook medewerkers als chauf-
een minuut was de gehele ballon vernietigd en waren de gas-
feurs en huren daarnaast ook Zepers in als chauffeurs. Het
tanks geëxplodeerd.
verschil met de wereld van de ballonvaart is dat deze bedrijven
Alleen de eigenaar (lees Ballonbedrijf) van een luchtvaartuig
veelal een goede Casco verzekering hebben op al hun bedrijfs-
kan een casco verzekering afsluiten voor het betrokken lucht-
middelen.
vaartuig. Het niet afsluiten van een dergelijke verzekering betekent dat het risico van het niet verzekeren voor rekening
H O E ZIT H E T M E T D E L U C HT V A A RT POOL ?
van de eigenaar komt.
Elk luchtvaarttuig is WA verzekerd middels de luchtvaartpool. Evenzo met de passagiersverzekering. Letselschade zal in alle gevallen worden verhaald op de WA dekking van de ballon.
HOE ZIT HE T ME T D E WE TGE VING:
Een schade aan een ballon kan de Ballon eigenaar middels een
Ten eerste: Als gevolg van een uitspraak van de Hoge Raad in
CASCO dekking verzekeren. Deze is niet verplicht en een aan-
Maart 2012 is er geen onderscheid meer tussen medewerkers
tal Ballonbedrijven hebben gekozen om dat dan ook niet te
in loondienst en freelancers. Dat betekent dat al hetgeen van
doen. Dan valt dit onder het ondernemersrisico van de Ballon
toepassing is op gebied van aansprakelijkheid naar de werkne-
eigenaar.
mers toe, ook van toepassing is op de aansprakelijkheid naar
Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering voor een piloot is
freelancers toe. De wetgever heeft met de invoering van lid
(volgens De Keyzer) niet mogelijk. De verzekeringstussenper-
4 van artikel 7:658 BW beoogd om werknemers in flexibele
soon De Keyzer heeft wel een informatiebrochure over het
werkverhouding zoals ingeleend personeel dezelfde bescher-
verzekeren van Heteluchtballonnen en daaromtrent.
ming te bieden als vaste werknemers. <lees verder op pagina 26>
ballonstof 18
D E B EI D E P O O L R E I Z I G ER S , M E T LINKS G E NAR R O S OR A EN R EC HT S S J E F V A N DONG E N
TWEE BO E KE N OV E R E E N HA N N A B B E N
DE NEDERLANDSE “POOLHELD” SJEF VAN DONGEN (1906-1973) WOONDE OP SPITSBERGEN EN ZAG IN 1928 HET LUCHTSCHIP ITALIA VAN UMBERTO NOBILE VOORBIJ VAREN, MET BESTEMMING NOORDPOOL. NOBILE BEREIKTE WELISWAAR ZIJN BESTEMMING, MAAR VERDWEEN DAARNA MET ZIJN LUCHTSIGAAR OP DE ONEINDIGE POOLVLAKTE. TIENTALLEN REDDINGSTEAMS GINGEN PER BOOT OF PER VLIEGTUIG OP ZOEK NAAR HET VERDWENEN LUCHTSCHIP, MAAR SJEF DEED HET ANDERS. SAMEN MET DE ITALIAAN GENNARO SORA TROK HIJ PER HONDENSLEE HET ARCTISCHE IJS OP. HUN ZWARE POOLTOCHT DUURDE MAAR LIEFST VIER WEKEN.
H E LD E N V E RERING
Kluyver (320 pagina’s - uitgeverij Balans - € 19,90) is een fan-
Van Dongen en Sora vonden de onfortuinlijke Italiaanse
tastisch boek dat niet alleen de sledetocht op het ijs en het
luchtschippers niet, maar werden vanwege hun heroïsche
leven van Sjef van Dongen op Spitsbergen beschrijft, maar
tocht zelf wereldnieuws. In Nederland ontstond een ware hel-
ook Van Dongen’s levenswandel, waaronder een flirt met
denverering. De hondenslee die Van Dongen tijdens de tocht
het fascisme, het burgemeesterschap van Aardenburg en zijn
gebruikte bleef achter op de poolvlakte, werd jaren later door
lidmaatschap van de Tweede Kamer. De Kluyver maakt boven-
een expeditie gevonden, en bevindt zich nu in het historisch
dien enkele interessante uitstapjes, waarbij hij bijvoorbeeld uit-
museum van Bergamo, Italië.
legt hoe de sensatiepers destijds poolreizen initieerde, waarom
Nadat de familie Van Dongen het privéarchief van vader Sjef
de behoefte aan heldenverering tijdens het interbellum zo
in 2012 overdroeg aan het Zeeuws Archief, was er sprake van
groot was en hoe Nederlandse bedrijven een graantje mee pik-
een kleine Van-Dongen-opleving in Nederland, met o.a. een
ten van Van Dongen’s roem. Het boek Sjef van Dongen van
documentaire in 2014 en een tweedelig radiodrama.
Spitsbergen-kenner Michelle van Dijk (120 pagina’s - uitgeverij LecturaCultura - € 19,99) is een gedetailleerde reconstructie
TW E E B O E KEN
van de trektocht op het ijs, aan de hand van Van Dongen’s
Recentelijk verschenen er ook twee boeken over de vergeten
dagboeken en brieven.
poolheld. Terug uit de Witte Hel van historicus Adwin de
ballonstof 19
UM BERT O N O B I L E ’S L U CH TS CH IP ITALIA KOR T VOOR D E STA R T V A N D E P O O LE XP E DITIE
V E R GET EN P OOLH E LD
ballonstof 20
D E W AAK V L A M U I T G E L E G D BIJ IEDERE BALLONVAART BOUWEN WE EIGENLIJK ZONDER NA TE DENKEN DE BRANDER OP, WE TESTEN HEM VOOR DE START, VAREN ER EEN UUR MEE EN RUIMEN HEM NA DE VAART WEER OP. DAT EEN BRANDER EEN WAAKVLAM HEEFT DIE CONTINU BRANDT WETEN WE ALLEMAAL, MAAR HEBBEN WE WEL EENS NAGEDACHT OVER HOE DE TECHNIEK ACHTER DE WAAKVLAM ERVOOR ZORGT DAT ER OOK OP GROTERE HOOGTE EEN GOEDE VLAM BLIJFT BESTAAN? T E KS T : R E MK O W IG G E R
HOE CONTROLE E RT D E ZUIG ER D E HO E-
Waakvlammen zijn er in 2 varianten.
VE E LHE ID GAS ?
Ze worden ofwel gevoed vanuit het gasvormige propaan van de cilinders ofwel
Een klein gaatje aan de zijkant van de behuizing
vanuit het vloeibare propaan. Afhankelijk
(nr. 4) zorgt ervoor dat de ruimte aan de onder-
hiervan zal ook het waakvlamgedeelte
kant van de zuiger in verbinding staat met de
van je brander er anders uitzien. In de
buitenlucht. De omgevingsdruk (op vaarhoogte)
afbeelding zie je een opengewerkte tekening van beide mogelijkheden, in dit geval van een
en de veer zorgen er daardoor voor dat de zuiger in een bepaalde positie komt te staan. Grotere hoogte
Cameron Stratus brander. Deze eenheid zal ook als
betekent een lagere omgevingsdruk en dus een lagere pro-
basis voor de rest van dit artikel worden gebruikt.
paangasdruk aan de bovenkant van de zuiger. Hierdoor zorgt de verdamper voor minder verdampt propaan en dus een sta-
Heeft de brander een waakvlam op gasvormig propaan, dan
biele waakvlam.
kan de hoeveelheid gas waarop de waakvlam brandt geregeld worden door een regelaar. Deze zit in de meeste gevallen op
Bij veel branders en cilinders is er overigens voor de verdam-
de cilinder, maar kan ook op de brander gemonteerd zijn.
per al een filter terug te vinden die het propaan uit de cilinder
Met behulp van deze regelaar kan in elke situatie een stabiele
voor de eerste keer filtert. Regelmatig onderhoud aan de bran-
vlam worden bewerkstelligd.
der en cilinders in het algemeen is dan ook belangrijk. Filters en sproeiers kunnen verstopt raken waardoor een stabiele en
In het geval de waakvlam gevoed wordt met vloeibaar pro-
krachtige waakvlam niet meer zo vanzelfsprekend is. En wat is
paan, dan moet een verdamper dit propaan eerst terugbren-
een mooiere tijd hiervoor dan de winter?
gen naar een acceptabele druk en omzetten in een brandbaar mengsel. Er is geen regelaar waarmee de piloot de hoeveelheid toegevoerd gas regelen kan, dit regelt deze verdamper zelf. H O E W E R K T DIT DA N?
1. V loeibaar propaan komt aan de onderkant van de verdamper (nr. 3) binnen. 2. D e kleine zuiger (nr. 5) controleert de hoeveelheid gas dat de verdamper binnenkomt. 3. I n de ruimte boven deze zuiger (nr. 4) verdampt het vloeibare propaan. 4. G asvormig propaan komt vervolgens via filter en sproeier (nr. 6) in het bovenste deel van de waakvlameenheid (nr. 1 en 2) waar lucht wordt aangezogen via een klein gaatje (nr. 7) aan de onderkant en een brandbaar mengsel wordt gevormd. M.b.v. de ring (nr. 8) kan eventueel nog de hoeveelheid aangezogen lucht aangepast worden.
ballonstof
Lightweight fabric from the Heart of Europe LIGHT, LIGHTER, KUBICEK Kubicek Ultralight polyester fabric was developed in cooperation of Kubicek Balloons and Kubicek Textile. Its weight of only 43 g per square metre makes it perfect for
small volume racing and leisure envelopes. Kubicek offers wide range of EASA certified small envelopes from BB9 (31). The estimated lifetime is 500 flight hours.
21
ESTIMATED ENVELOPE WEIGHT ENVELOPE
STANDARD BALLOON FABRIC
LIGHTWEIGHT BALLOON FABRIC
BB20E (70)
80 kg
60 kg
BB26E (90)
100 kg
75 kg
BB30Z (105)
125 kg
93 kg
Kubicek BB22E (77)
Kubicek BB26ED (90)
Kubicek Balloons
BALÓNY KUBÍČEK spol. s r.o. Jarní 2a, 614 00 Brno Czech Republic Tel.: +420 545 422 620 E-mail: info@kubicekballoons.cz
Kubicek Textile
Step In Balloons Kris Houtmeyers Eilandstraat 2, 3294 Molenstede (Diest) Tel.: +32 475 770 131 E-mail: info@kubicekballoons.be
www.kubicekballoons.eu
ballonstof
BA L L O NSPO TTEN I N 2 016 TE KS T E N FOTO’S : KE V IN BOON
22
J UN I
We vervolgen ons vorig verslag vanaf 11 juni. Enkele ballons die Zele over vaarden, konden gespot worden tijdens een plaatselijke wandeling. 24 juni konden we het opstijgen van verschillende ballons meemaken, eerst in Overmere, en nadien nog in Waasmunster. De dag later was er de jaarlijkse Ballonmeeting in Waregem (op een andere datum en locatie), helaas te onveilig voor veilige vaarten. J ULI
Juli, met 18 fotoreeksen op de site, dé topmaand in 2016, een overzichtje. 3 juli, een lokaal spotavondje met Nederlands bezoek, dag erna weer Nederlands bezoek en een eerste vaart. Woensdag 6 juli, onze regio krijgt bezoek van de Unicef/Dream Big-ballon, ingeschreven in Nieuw-Zeeland. Deze ballon stijgt samen met 11 andere ballons op te Stekene, om als enige over de Grote Markt van St-Niklaas te varen, we helpen nog even de ballon inpakken alvorens huiswaarts te keren (23u). Veel tijd om bij te rusten is er niet, want de dag erna voor ons wat nieuws op foto gaan zetten in West-Vlaanderen. 2 dagen later kunnen we voor 2 nieuwtjes richting Kempen, ik neem een vriendin van een bevriende spotter mee richting Herenthout, terwijl hijzelf crewt in de nabije regio. Na het opstijgen van de ballons, wordt het koppel weer bij elkaar gebracht.
Op de Belgische Nationale Feestdag rijden we richting Luxemburg, voor de Luxembourg Balloon Trophy. Tijdens ons verblijf gaan de avondvaarten niet door, de ochtendvaarten wel. De eerste ochtendvaart hebben we niet meegemaakt wegens een te vermoeiende trip met de kindjes, wat ervoor zorgde dat alles op alles gezet werd op de 2e ochtendvaart. Aangezien de natuur die nacht sporen van vernieling in de streek aanbracht, is het ook niet eenvoudig om door de regio te rijden, op zoek naar de deelnemers. Terug bij het hotel checken we na het ontbijt uit, en rijden terug naar België, waar de 2-jaarlijkse ballonmeeting in Olen plaatsvindt. Op zaterdag lukt het enkel om enkele ballons recht te zetten voor het publiek, op zondag kan alles opstijgen. Gedurende zondagochtend maakt Old Balloon Collectors ook gebruik van de rustige wind om enkele oude ballons recht te zetten voor een handvol spotters. Op dinsdag besluiten we nog een spottrip naar dezelfde regio te doen voor een voor ons nieuwe ballon. Intussen zijn we aangekomen bij het laatste weekend van Juli, dan vindt traditioneel de Meetjeslandse Balloonmeeting in Eeklo plaats. Dit jaar gaan 3 op 3 vaarten door. Tijdens de ochtendvaart krijgen we nog een tip ivm een eerste vaart van een nieuwe ballon, maar deze treffen we pas aan bij het neerlaten, een volgende keer beter dus.
Nadien volgt een werkweek zonder fotoreeksen, alvorens mijn
AUGUS TUS
verlofperiode van start gaat.
Augustus brengt ons 10 fotoreeksen, de eerste is een kleine
Zaterdag 16 juli, Smurf(in) mag voor de eerste keer de lucht
ballonmeeting in Wallonië, te Molenbaix. Gezelligheid troef in
in, samen met enkele locals. ‘s Anderendaags komen we op
een dorp waar je zo doorheen bent gereden, maar wel elk jaar
de terugweg van een dagje kust verschillende ballons tegen.
opnieuw een ballonmeeting georganiseerd wordt. Mooi weer
Op maandag besluiten we richting Wallonië te rijden voor
vandaag, en dus kunnen we ook enkele nieuwe ballons op
een daar nieuwe ballon op foto te zetten, en hopen we een
foto zetten. Verder spotten we lokaal, op het laatste weekend
andere Waalse ballon te spotten. Helaas, via via horen we
na. Zaterdag 27 augustus, rijden we naar de Hottolfiades, te
dat de gezochte ballon op dinsdag zou varen. Na overwegen
Hotton. Na een trip van meer dan 2 uur komen we aan, met
wat te doen (lekker warm) besluiten we dezelfde regio op
de wetenschap dat de meteo kantje boordje is. Maar zoals wel
dinsdag opnieuw aan te doen, 1 nieuwe ballon voor ons (al
al meer meegemaakt in Hotton, kan de vaart toch doorgaan
6 jaar actief), en een gewijzigde reclame rijker rijden we weer
onder rustige omstandigheden. Weer wat nieuws gescoord
huiswaarts.
op ons fototoestel. Op maandag na Hotton staat reeds 6 jaar
LEZEN IN HET ZOMERNUMMER, TIJD VOOR HET VERVOLG.
ballonstof
DEEL 1 VAN HET BALLONSPOTTEN IN 2016 KON JE REEDS
23
gepland om naar de meeting in Ath te gaan, telkens twij-
OKTOBE R
felachtig weer, ook dit jaar weer. We besluiten toch om te
Oktober brengt ons slechts 1 goed ballonweer-weekend.
rijden, en met succes, de ballons kunnen opstijgen, weer een
Toeval of niet, maar voor de 10e editie van de Old Balloon
ballon gescoord. Dinsdag krijgen we ineens een bericht, een
Collectors Inflation Day kregen we superweer. Vrijdagavond
nieuwe Belgische ballon gaat zijn 2e vaart maken, wij naar
kunnen we reeds enkele ballons opzetten, zaterdag brengt ons
Waasmunster dus. Op de laatste dag van augustus, gaan we
een goed gevulde dag met onder meer de Andrélon-fles en als
voor Ballonstof en Balloon Pages op pad, naar de officiële
extra nog 5 varende ballons tussen Amersfoort en Barneveld.
voorstelling van de nieuwste stadsballon Sint-Niklaas, waar jul-
Zondag tijdens het pakken om huiswaarts te rijden krijgen we
lie in het herfstnummer het verslag van konden vinden.
een sms. Ik vaar over 3u in Sint-Pauwels voor het eerst met mijn nieuwe ballon. Reistijd op die moment was 2u30, snel
SE P T EM B E R
de wagen in dus om op tijd terug in België te zijn. Maandag
September dan, enkel fotoreeksen vanop ballonmeetings in
werkdag, rustig op het werk, weinig wind buiten, en weten-
binnen- en buitenland.
schap dat er een ballon voor het laatst zal rechtgezet worden.
We starten in Sint-Niklaas met de Vredefeesten, waar de vrijdagavond en zaterdagochtend vaart beperkt kan doorgaan door meteocondities, maar op zaterdagavond de volledige
Om 11u beslis ik een halve dag inhaalrust op te nemen om de ballon toch nog op foto te kunnen zetten en te assisteren, we hebben er nog een leuke namiddag van gemaakt.
lijst van gewone en speciale vormballonnen aan het publiek
D E CE MBE R
getoond worden.
Tot slot eindigt het ballonspotjaar voor ons op 17 december, tij-
Vrijdag 9 september rijden we naar Warstein, waar we voor
dens de eerste vaart van het leuke concept-ballonnetje G-CJPG.
het 3e jaar op rij naar toe gaan. De 3 resterende vaarten tij-
WAT BRE NGT 2017 ONS ?
dens het laatste weekend van het evenement kunnen allen
En wat 2017 voor ons brengt, lees je in een van de volgende
doorgaan, waardoor de lijst ‘nieuwe’ foto’s aardig aangroeit.
Ballonstof-magazines. Als tip van de sluier alvast: Belgian Balloon Trophy, Waregem, Mondial Air Ballons, Barneveld,
Zondag 18 september, waar vele spotters naar Gladbeck trek-
Hotton, Sint-Niklaas en Warstein staan al zeker op de plan-
ken voor de Gordon Bennett-race, kunnen wij omwille van
ning. Wie weet wat volgt er nog….
werkplanning hier niet heen. Toch vinden we een waardig alternatief bij ons in de regio. Te Lochristi tijdens de jaarlijkse Ballonmeeting van Kasseikes Kermis kunnen we voor het eerst
Op 19 augustus 2017 staat er een nieuwe ballonmeeting op
de Baby Girl-ballon (ook wel gekend als Lente) zien opstijgen
de agenda. In Arendonk kiezen verschillende luchtballons
vanop Belgische bodem. De laatste zaterdag van september
het luchtruim. Een must voor ballonspotters. Wil je er als
doen we nog het Parkstad Ballonfestival in Hoensbroek aan,
ballonvaarder ook bij zijn, neem dan even contact op met
waar het aantal reeds gefotografeerde ballons kleiner is dan
Marc Verhelst. (+32 (0)3 252 66 21
het aantal ballons dat reeds voorbij ons fototoestel kwam. Omwille van gezondheidsredenen dienen we reeds voor de
Vanaf volgend nummer kan je in Ballonstof weer een
nightglow huiswaarts te keren.
activiteitenkalender vinden. Vergeet je meeting niet door te geven aan de redactie.
02
01
03
07
17
11
— FOTOALBUM —
BALLONSPOTTEN 2016 EEN HEEL JAAR OP STAP OM DE MOOISTE FOTO’S VAN LUCHTBALLONS VAST TE LEGGEN OP DE GEVOELIGE PLAAT.
14
01 BALLONMEETING WAREGEM
04 WAT EEN PLAATJE!
07 KLEIN, MAAR GEZELLIG
Teveel wind voor een veilige vaart. Zelfs de
Tijdens het spotten proberen we ook leuke
Een kleine gezellige ballonmeeting te
modelballons hebben het moeilijk.
plaatjes te schieten.
Molenbaix.
02 DREAM BIG IN BELGIË
05 LUXEMBOURG BALLOON TROPHY
08 BALLONMEETING OLEN
Al mag je ook kiezen voor een ‘hopper’ om je
De vogels blijven rustig zitten. Laat die
Zaterdag konden enkele ballonnen getoond
droom waar te maken.
ballonvaarders maar een wedstrijd varen.
worden aan het publiek. Zondag konden
03 HEERLIJK SMURFEN
06 BALLONMEETING EEKLO
alle ballonnen opstijgen.
Deze Smurf smurft me een leuke vakantie
Zaterdagavond een lucht vol ballonnen.
09 HOTTOLFIADES
tegemoet en smurft naar de mensen die
Op de 2de dag van de meeting zien we een
Sfeerbeeld vanop de jaarlijkse
hem smurfen.
pracht van kleuren op het opstijgterrein.
balloonmeeting te Hotton.
04
05
06
08
09
12
10
13
15
18 16
18
10 NOG EEN KLEINE BALLONMEETING
13 LUCHTSCHEPEN
16 DOOPVAART
Prachtige foto’s kunnen maken tijdens de
Een jaarlijks tafereel, de luchtschepen in
De doop van de nieuwste Stadsballon
jaarlijkse Ducasse d’Ath.
Warstein.
Sint-Niklaas.
11 WEER KLEURRIJK
14 KASSEIKES KERMIS
17 BRADERIE
Vele kleuren en ballonnen op de Grote Markt
Tijdens deze ballonmeeting maakte Lente de
Tijdens de Braderie ter gelegenheid van de
te Sint-Niklaas. De speciale vormen (op
eerste vaart van op Belgische bodem.
Vredesfeesten konden kinderen ook eens
de motorbike na) stijgen op van op de
15 FLES ALS BLIKVANGER
plaatsnemen in een ballonmand.
Vredesfeesten.
De Andrélon-fles was dé blikvanger tijdens
18 DE LAATSTE
12 99 LUFTBALLONS
de 10° Old Balloon Inflation Day te
Onze laatste reportage van 2016 was een
Of toch al heel wat ballons kleuren de lucht
Amersfoort.
nieuwe ballon.
boven de Warsteiner-brouwerij.
ballonstof 26
ART I K E L 7 : 658 BW
EN A RT IK EL 7:661 OVE R
S C H ADE T I JDENS HET W ERK :
werknemer de schade met opzet heeft veroorzaakt. Of dat er sprake is van roekeloos gedrag.
Werkgevers zijn aansprakelijk voor alle schade die hun werknemers veroorzaken tijdens de uitoefening
Stap 2 – Bewijslast
van hun werkzaamheden.
Als de werkgever vindt dat de werknemer schuldig is aan de
Deze hoofdregel geldt ook voor schade aan transportmidde-
schade, moet hij dat bewijzen. De werkgever moet dan dus
len, of ze nu geleased zijn, of het eigendom zijn van de werk-
aantonen dat er sprake is van roekeloos gedrag. Of dat de
gever of de werknemer. Hetzelfde geldt voor letselschade. De
schade met opzet is veroorzaakt.
werkgever komt alleen onder de aansprakelijkheid uit als valt te bewijzen dat de werknemer het ongeluk met opzet heeft
Stap 3 – 1 maand
veroorzaakt of bewust roekeloos is geweest.
Wanneer je werkgever vindt dat het de schuld van de werk-
Aansprakelijkheid: wie draait op voor schade? Als een werkne-
nemer is, moet hij dat binnen 1 maand laten weten. Per brief.
mer een fout maakt, is de werkgever bijna altijd aansprakelijk-
Die maand gaat in zodra de werkgever op de hoogte is van de
heid voor aangerichte schade, tenzij er sprake is van opzet of
schade. In de brief moet staan dat de werkgever een vergoe-
bewuste roekeloosheid. Maar hoe toont de werkgever dit aan
ding van jou wil hebben voor deze schade.
en hoe zit het met ongevallen in de privésituatie? Waar het gaat om aansprakelijkheid zijn de regels duidelijk, maar blijkt
Stap 4 – 1 jaar
de praktijk minder eenvoudig.
Als je werkgever een vergoeding voor de schade eist, moet er
Volgens de wet is een werkgever aansprakelijk voor schade die
snel duidelijkheid komen. Het schadebedrag en de hoogte van
een werknemer lijdt tijdens de uitoefening van zijn werk, tenzij
de vergoeding moeten zo snel mogelijk vastgesteld worden.
hij aantoont dat hij zijn verplichtingen is nagekomen of dat de
Uiterlijk binnen 1 jaar. Als je werkgever jou de schuld geeft en
schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste
je bent het daar niet mee eens, moet je contact met je rechts-
roekeloosheid van de werknemer (art 7:658 van het Burgerlijk
bijstand verzekering opnemen.
Wetboek). Juridisch gezien is er dus sprake van omgekeerde bewijslast. Dit geldt voor ál het personeel, dus ook voor uit-
WAT IS HE T AD VIE S VOOR BALLONBE D R I J V EN :
zend- en oproepkrachten.
A: Goede afspraken maken medewerkers en ook met (free-
Wanneer een werknemer een fout maakt en daardoor materi-
lance) piloten. Daarbij opgemerkt dat een overeenkomst
ële of immateriële schade aanricht - aan de werkgever, zichzelf
met een freelance piloot juridisch moet worden gecontro-
of aan derden - draait de werkgever daar in principe dus voor
leerd. Een ondeugdelijk contract/overeenkomst heeft nl.
op.
geen enkele waarde en zal door een rechter subiet terzijde worden gelegd.
W I E G AA T HET BET A L EN?
B: Goed nadenken over de mogelijke risico’s. Voor eigen
Een verplichte verzekering of een getekende verklaring waarin
medewerkers en ook voor freelance piloten die worden
de werknemer toezegt zelf verantwoordelijk te zijn voor mate-
ingehuurd.
riaalschade garanderen niet dat de werkgever onder zijn aansprakelijkheid uitkomt.
C: Je goed laten voorlichten wat de risico’s zijn en welke risico’s redelijk eenvoudig (en betaalbaar) verzekerd kunnen worden. De vuistregel daarbij is: welke risico’s kan het
CON CLUS I E :
bedrijf dragen zonder failliet te gaan en welke niet.
Artikel 7:611 BW luidt als volgt: De werkgever en de werknemer zijn verplicht zich als een goed werkgever en een goed
WAT IS HE T AD VIE S VOOR E E N FRE E L AN C E
werknemer te gedragen. Dat is de basis van een samenwer-
PILOOT:
king.
A: Goede afspraken maken je opdrachtgever. Daarbij opge-
Er is al heel veel jurisprudentie (tot de Hoge raad aan toe) over
merkt dat een overeenkomst met een ballonbedrijf juridisch
deze materie betreffende schade op het werk, wie is aanspra-
moet kloppen. Het kan geen kwaad dit door een jurist te
kelijk en wie gaat het betalen?
laten controleren. Zie boven.
Uit al die zaken wordt 1 ding heel erg duidelijk: de werkgever/ opdrachtgever wordt zelden in het gelijk gesteld!
B: Goed laten voorlichten over de mogelijke risico’s en de mogelijkheden van eventuele verzekeringen. Een Bedrijfsaansprakelijkheid verzekering (AVB) is niet erg
W AT K AN DE W ERK NEMER/OPDRA C HT NE ME R
duur en zeker aan te raden. De aansprakelijkheidsverzekering
DOEN?
voor bedrijven (AVB) biedt in beginsel dekking tegen aanspra-
Stap 1- Schuld
ken tot schadevergoeding bestaande uit personen- en zaak-
In een aantal gevallen mag je werkgever de schade op de
schade. Deze dekt echter alleen “grond” zaken, zoals advise-
werknemer verhalen. Dan moet hij wel aantonen dat de
rende beroepen, handel, dienstverlening, etc. Een AVB geeft in
HOE CONTROLE E RT E E N PILOOT D IT ALLE MAAL?
AVB is zeker aan te bevelen en de kosten zijn minimaal iets
Stel een ingehuurde piloot vraagt aan het Ballonbedrijf of de
van 60 euro per jaar.
verzekering in orde is. Het bedrijf laat dan een verzekeringscer-
Een beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV) biedt in
tificaat zien. Dat certificaat zegt op zich niets. De premie kan
beginsel dekking tegen aanspraken tot schadevergoeding
bijvoorbeeld niet betaald zijn en de ballon dus niet verzekerd.
bestaande uit zuivere vermogensschade en soms ook per-
Hoe ver gaat de onderzoeksplicht van de ingehuurde piloot?
sonen- en zaakschade van opdrachtgevers en derden. Een
Nog een paar andere valkuilen: let goed op dat in de polis
Beroepsaansprakelijkheid kost minimaal 400 euro per jaar en
staat opgenomen waarvoor de ballon wordt ingezet. Droppen
kan interessant zijn. Hier zit dan een juridische ondersteuning
van para’s? Competitievaarten? Passagiersvaarten? Eten en
bij inbegrepen. Deze verzekering sluit echter het Ballonvaren
eten maken aan boord? Band mee? Nachtvaart? Alles wat
uit (zie opmerking van “de Keyzer”) en dekt dus ook alleen
naar Special Operations (SPO) ruikt of voelt moet uitdrukkelijk
“grond” zaken.
in de polis zijn opgenomen. Ten minste moet uit de polis blij-
Een Rechtsbijstand verzekering waarin het beroep:
ken dat dit mede begrepen is onder de gedekte risico’s.
“Heteluchtballon Piloot” wordt genoemd is zeker aan te beve-
Een laatste punt van aandacht is het toepasselijk recht. Gaat
len. Minimale kosten 260 euro per jaar. Deze verzekering dekt
het om een Nederlandse polis staat onderaan de polis dat
geen schade aan een luchtballon, maar kan wel ingeschakeld
Nederlands recht van toepassing is. Gaat het om een buiten-
worden als de betrokken piloot aansprakelijk wordt gesteld
landse polis en het staat niet uitdrukkelijk beschreven dat
door een Ballonbedrijf voor de door hem/haar veroorzaakte
Nederlands recht van toepassing is kan dit een probleem zijn.
schade aan een luchtballon. Als je aangesloten bent bij ZZP
Let daar dus heel goed op. Een tweede aspect is dat als je een
Nederland (www.zzp-nederland.nl) kun je daar een rechtsbij-
conflict hebt met een buitenlandse verzekeraar je weleens in
stand verzekering afsluiten met 28% korting. De ARAG heeft
het buitenland zou moeten procederen. Dan loop je de kans
de laagste premies.
dat Duits, Frans of Brits (of de vestigingsplaats van de verzekeraar) recht van toepassing is. Dat kan grote gevolgen hebben.
PU N T E N V AN A A N D AC HT :
Er bestaat nu al wel een verzekering voor de werk-
Een ander punt van aandacht is de ballon en de vorm van
geversaansprakelijkheid voor dat deel waar de
de WA verzekering. Bij de NLP verzekerde ballonnen zijn tot
Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB) te kort schiet.
een MTOM verzekerd. Andere verzekeraars tot een maximum
En zo staat er ook al vraag uit of er een verzekering voor de
aantal personen. Stel je neemt die dikke passagier niet mee
Ballon piloten zou kunnen worden gemaakt waarbij de piloot
maar twee kinderen van hetzelfde gewicht. De vraag die je
dekking krijgt als de ballon niet of onvoldoende verzekerd
als piloot moet beantwoorden is: welke WA dekking heeft de
blijkt te zijn.
operator? Als je nl die twee kinderen meeneemt kan het zijn dat je boven de toegestane aantal personen komt met als
CONCLUS IE S :
gevolg dat de ballon geen verzekering meer heeft. Bij de ene
Alles gaat prima zolang er geen schade is. Maar het verdient
verzekeraar geldt de MTOM en bij andere het maximum aan-
aandacht om dit vooraf goed met elkaar te bespreking zodat
tal personen... verwarrend?
er geen misverstanden kunnen ontstaan als er wel een keer
Punt is dat vrijwel niemand zich heeft verdiept in deze materie
schade wordt gemaakt.
en dat de meesten geen idee hebben wat nu precies wel of
Verder zou er gekeken kunnen worden of er mogelijkheden
niet verzekerd is! Daar komt nog bij dat deze verzekering best
bestaan van een piloot aansprakelijkheid verzekering. Is dat
wel een hoge premie kent waardoor er velen het risico van
een idee? Laat het weten of je (als piloot) een dergelijke verze-
schade maar op de koop toe nemen. Het gaat erom dat men
kering zou willen afsluiten?
een juiste keuze kan maken bij het nemen van risico’s. Ogen sluiten en oren dicht houden helpt dan meestal niet.
MONDIAL AIR BALLOONS 2017: 21-30 JULI Het tweejaarlijkse Mondial Air Balloons festival in Frankrijk vindt dit jaar plaats van 21-30 juli, vanaf het vliegveld
de mogelijkheid voor deelname aan de Solo Record Flight.
van Chambley in noordoost-Frankrijk. Hans van Hoesel
Inmiddels zijn er al 30 deelnemers geregistreerd.
is door de organisatoren gevraagd om op te treden als
Wil je hierover meer weten neem dan contact op met
ambassadeur voor Nederland. In die hoedanigheid zal hij
Hans via hansvh@balloonteam.nl. Aanmelden voor het
assistentie verlenen aan deelnemers en fungeren als ‘liai-
MAB2017 gaat rechtstreeks bij de organisatie via www.
son’ met de organisatie. Tijdens MAB2017 genieten zgn.
pilatre-de-rozier.com.
cloudhoppers een aantal faciliteiten, met als belangrijkste
ballonstof
basis geen dekking voor zaken die u onder opzicht heeft. Een
27
ballonstof 28
‘VER LUCHTIN G S D A G ’ A M E RS F OO R T T E KS T : G E R J AN CR E B OLDE R FO T O ’S : B EN B LÄS S
OP 29 OKTOBER J.L. WAS HET WEER ZOVER. OP HET VOOR BALLONVAARDERS BEKENDE TERREIN VAN DUTCH BALLOONING AAN DE DE GENESTETLAAN IN AMERSFOORT WERD DE JAARLIJKSE ‘VERLUCHTINGSDAG’ GEHOUDEN OFSCHOON DE WAT MINDER INGEVOERDE TOESCHOUWER HET LIEVER OVER ‘ONTLUCHTINGSDAG’ HAD. Rond de dertig oude en inmiddels afgeschreven normale heteluchtballons en enkele special shapes werden uit de zakken gehaald en weer eens opgeblazen. Onder de ‘ouwetjes’ de shampoofles van Andrelon, ‘La Vie’, winkelcentrum uit Utrecht, de ‘Nijntje’- ballon en de voetbal. Het was wederom een oogstrelende en soms niet al te onwelriekende gebeurtenis. Daarbij was het ook nog eens mooi weer. Ook de eigenaren van een aantal modelheteluchtballonnen waren aanwezig om de dag extra luister bij te zetten. Ben Bläss was er natuurlijk ook weer bij om wat mooie foto’s te maken. U ziet ze bij dit bescheiden artikeltje. Graag tot het volgende jaar!
OOK DEZE ‘OU DE’ WARST EIN ERBALLON (D-SA U ER) ZIET ER N OG ST RAK U IT ! JEU GDIGE BELAN GST ELLIN G V OOR DE V ERLU C H T I NG SD A G .
Aviation is your passion. Aviation insurance is ours. Reeds meer dan 80 jaar biedt Aviabel verzekeringen op maat aan. Samen zoeken we naar de beste oplossing voor u en uw ballon. De sterke punten van onze polis:
Dekking op jaarbasis met premie op maat
Polisvoorwaarden specifiek voor ballonvaarders:
Dekking Individuele ongevallen voor vrijwilligers
Aangenomen BA voor snellere regeling aansprakelijkheid
Geen vrijstelling bij schade aan derden mits ondertekening van het vliegdocument
Cascodekking mogelijk (mand, omhulsel en ander materiaal)
inclusief transport over de weg, tijdens op– en afbouw ballon en gedurende de stockage
Verzekering voor de aanhangwagen mogelijk
Customer service desk tot uw beschikking en polis in uw taal
Voor meer informatie en een offerte op maat, contacteer uw makelaar! Kijk ook eens op www.aviabel.com
Y O U R I N S U R AN C E I N T H E S K Y
Deze informatie is louter indicatief, niet contractueel, niet bindend en geldt niet als een verzekeringsvoorstel noch als algemeen advies. De dekkingsvoorwaarden van elke polis worden bepaald door de Algemene en Bijzondere Voorwaarden.
ballonstof 30
BALL ON S L I BE R T
EE N ART I S AN ALE CONST RU C T EU R IN HET BEL GIS CHE DE EUROPESE WERELD VAN DE BALLONFABRIKANTEN BESTAAT FEITELIJK UIT EEN VIERTAL MERKEN MET DAARAAN NOG ENKELE EIGEN LABELS; WE KENNEN ZE ALLEMAAL. STUK VOOR STUK GROTE ONDERNEMINGEN MET TOONAANGEVENDE PRODUKTEN. DOOR VERREGAANDE EUROPESE REGELGEVING IS HET EEN AANTAL KLEINERE BALLONFABRIKANTEN NIET HAALBAAR GEBLEKEN OM ONDER HET STRENGE GESTERNTE VAN EASA BALLONS TE (BLIJVEN) FABRICEREN. DAARDOOR ZIJN VEEL VAN DIE PARELTJES VERLOREN GEGAAN. T E KS T E N FOTO’S : H ANS VAN H OE S E L
op kleinschalige wijze gebouwd worden. Ballons Libert is zo’n Denk daarbij aan namen als Viking Balloons in Zweden,
30 jaar geleden opgezet door vader en zoon Libert. Vooral
Ballons Chaize in Frankrijk en Schön Ballon in Oostenrijk.
zoon Patrick koesterde een geweldige belangstelling voor alles
De vereisten voor het verkrijgen van typegoedkeuringen kost-
wat met ballonvaren van doen had. Zijn eerste ballon ont-
ten hen de kop en leek de Europese ballonindustrie zijn laatste
stond in 1976 en had hij gemaakt van plastic. Geen gewoon
adem uit te blazen.
plastic, maar plastic dat ook gebruikt werd bij de fabricage
Eén zo’n pareltje wist aan de strenge eisen van EASA te vol-
van rijstzakjes. Dat plastic was immers bestand tegen kook-
doen: Ballons Libert in België.
temperaturen en Patrick wist toen al dat de temperatuur in de top van zijn ballon aardig kon oplopen. Het behalen van een ballonbrevet was een andere mijlpaal. Zijn tweede ballon was door Johnny Walker (van de whisky) gesponsord en gebouwd door Thunder in Engeland. Zijn vader, ingenieur, was een geweldige stimulans voor de verdere uitbouw van de ballonbouw activiteiten van Patrick. Een groot aantal jaren voerde Ballons Libert een vertegenwoordiging voor het Amerikaanse Raven. Er kwamen ook eigen ontwerpen en de naam van Ballons Libert was een feit toen de Belgische overheid deze ontwerpen goedkeurde en de noodzakelijke typegoedkeuringen verleende. Geschiedde de fabricage van ballons aanvankelijk door het gezin Libert in een
HE T D O CU ME NT M E T DAAR IN DE TYP E G OE D KEU RIN G E N , D E B A SIS VOOR B ALLONS LIB E R T. E E N (LAT ERE) W I J Z I G I N G I N H E T ONTW E R P VAN DE B ALLON V ERGT A A N PA S S I N G VAN Z O’N TYP E G OE DKE UR ING. DAT KOST D A N MA A R LIE FS T €1500.
Voldoende reden voor aandacht in Ballonstof. We ontmoetten Patrick Libert, 55 jaar, ongehuwd, grijze haardos en minzaam pratend, en toevalligerwijs ook de aanwezige éminence grise van de Belgische ballonvaart: François Schaut, in het atelier van Ballons Libert in het Waals Brabantse Court-Saint-Étienne. Het gesprek duurde enkele uren en ging vooral over de historie van zijn bedrijf, de belangrijke inbreng van zijn inmiddels overleden vader en vooral ook over alle aspecten van zijn
MEDEWERKST ER DEN ISE HEEFT GEDU REN D E EEN
ambacht: het ontwerpen en vervaardigen van heteluchtbal-
REEKS V AN JAREN AL V ELE MET ERS BALLO NST O F
lons en vooral ook over de Europese eisen. Zijn verhaal vertelt
OP V AARDIGE WIJZE DOOR HAAR HAN DEN L A T EN
Patrick meeslepend, gloedvol en is vol van technische details.
GAAN EN AAN DE BOU W V AN T IEN T ALLEN BA L L O NS
Details die je eigenlijk alleen maar tegenkomt bij ballons die
GEWERKT .
ballonstof 31
P ATRI C K L I B E R T I N Z I J N E LE M E NT, VERTEL T G R A A G E N V E E L OVE R Z IJ N P R OJ E CTE N.
garage, in 1991 werd een heuse en zeer moderne bedrijfshal
Ballons van deze ambitieuze ballonbouwer varen niet alleen
in gebruik genomen, met alle gewenste moderne faciliteiten.
in België, maar export vindt ook plaats naar Frankrijk,
Vooral vader Libert had daarbij een vooruitziende blik. Wat
Luxemburg, Namibië en Polen.
bleef was de ambachtelijk aandoende fabricage van ballons. Ballons Libert maakte naam met de bouw van een envelope met een inhoud van 7800 m3 die naar Namibië werd geleverd, met certificering van de Belgische luchtvaartdienst. In de loop van de jaren heeft Ballons Libert ruim 100 ballons gebouwd, waarvan maar liefst 70 met het eigen label: Ballons Libert. De overige ballons waren zgn. rebuilds. Ook nu is de orderportefeuille goed gevuld en beperkt de fabricage van Patrick en zijn kleine team zich tot hooguit 8 ballons per jaar. Naast fabricage van de eigen ontwerpen, worden ook reparaties uitgevoerd aan alle merken ballons. Over zowel de fabricage als reparatie heeft Ballons Libert volledige EASA-certificering verkregen en vinden er jaarlijks twee audits plaats: eenmaal voor de fabricage en eenmaal voor de reparatiewerkzaamheden. De Europese ballonfabrikanten betrekken hun ballonstof van een drietal stoffenfabrikanten. Dat levert een consistente
ALS KIN D WAS PAT RICK GEFASCIN EERD DOOR HET
kwaliteit en coating op en leidt nauwelijks tot significante
FEN OMEEN BET ON MOLEN S. HIJ HEEFT ER V ERSCHIL-
prijsverschillen. Ook Ballons Libert betrekt de ballonstof van
LEN DE ST AAN WAARON DER EEN 100 JAAR OU D
deze fabrikanten (Lückenhaus, Meijer & Meijer en Coating
EXEMPLAAR.
Applications). Wie bij Ballons Libert voor zijn nieuwe ballon te rade gaat heeft de keuze uit verschillende modellen. Van al deze modellen zijn de ontwerpen volledig EASA-gecertificeerd en kunnen gebruikt worden in combinatie met bottom ends van Cameron Balloons en verwante labels, Schroeder en Ultra Magic. Niet onvermeld moet blijven dat Ballons Libert een replica heeft gebouwd van de allereerste Montgolfière. Een eervolle opdracht van de Belgische Ballon Club die daarvoor, beperkte, fondsen beschikbaar had gesteld.
MET DEZE BESPREKIN G V AN BALLON S LIBERT ST ART EN WE EEN SERIE ART IKELEN OV ER BALLON PRODU CEN T EN EN -MERKEN . WE BEGIN N EN MET MERKEN DIE V ERT EGEN WOORDIGIN G HEBBEN IN HET V ERSPREIDIN GSGEBIED V AN BALLON ST OF EN GAAN DAARN A OV ER OP PRODU CEN T EN U IT V ERRE OORDEN EN ICON ISCHE BALLON MERKEN U IT V ERV LOGEN T IJDEN .
ballonstof
T E KS T E N FOTO: G E R J AN CR E B OLDE R
32
I N TE RN ATI O NA L E M O DE L N I G H T G L O W Be z o e k e r s e n inw oner s van het Gelder se dor p P u tten kre-
Amersfo o rt met h et (B arn eveldse) ku iken , Syt se R ak horst
ge n o p z a t e r dag, 17 dec em b er ver led en jaar d e primeu r
met zijn regen bo o gballo n en zo o n M ich el met de bal l on
o m d e e e r s t e Inter nationale ‘ nightglow ’ voor mo delballo n s
van Elstar C aterin g u it B arn eveld.
b i j t e wo n e n . In het feestelijk ver sier d e d or p wo rdt jaarl i j k s e e n W i n ter feest geor ganiseer d m et een d ru kbezo ch te
Na een ko rt o pen in gswo o rd van Sytse Rakh o rst g e af de ze
k e r s t m a r k t , l ive-m usic , ic e-c ar ver s en spec iale activiteiten
h et wo o rd aan weth o u der Ro elo f Ko eko ek van Putte n di e
v o o r k i n d e r e n. H et them a dat jaar w as ‘ Fr oz en Fan tasies’
de aan wezigen welko m h eette. V ervo lgen s ve rzorg de B e n
h e t ge e n d o o r het w eer een b eetje w er d gelogen straft.
B läss een ko rte in tro du ctie waarn a de in midd e l s opg e -
H e t m i e z e r d e w at b ij het binnenr ijd en van het do rp en dat
blazen ballo n s o p de to n en van de do o r B en u i tg e k oze n
l e e k o p v o o r hand geen gunstig teken voor een n igh tglo w.
mu ziek een kleu rige en sfeervo lle lich tsh o w v e rzorg de n.
De we e r go d en w ar en de or ganisator en ec hter welgezin d
Uit de reacties van h et pu bliek viel o p te mak e n dat m e n
e n e e n m a a l op het K er kplein in Putten aangeko men bleven
gen o o t en h et even emen t was vo lgen s h en da n ook voor
d e s p e t t e r s die avond ver der ac hter w ege. D aar h adden zich
h erh alin g vatbaar.
i n m i d d e l s e n k ele hond er den toesc houw er s ver zameld o m h e t o p b l a z e n en d e show van d e b allons bij te wo n en . V o o r
Het aan tal mo delballo n s in o n s lan d is de laatste j are n
o u d e r e n wa s z elfs een sp ec iaal ver w ar m d ter r as in gerich t
du idelijk to egen o men . So ms is h et de o pmaat van de e i g e -
v a n wa a r z i j het spektakel konden gad eslaan. De n igh tglo w
n aar o f eigen aresse o m later zelf ballo n te gaan vare n
we r d d i e a v o nd tw eem aal gehoud en, om 19. 00 en 2 0 .0 0
maar vaak is de deeln ame aan een gro o t evene m e nt al
uur.
vo ldo en de o m er plezier aan te beleven . I n 2 015 we rde n in B arn eveld de eerste in tern atio n ale kampio ensc happe n
P u t t e n a a r S y tse Rakhor st van het m odelb allon team
vo o r mo delballo n s geo rgan iseerd en al jaren ne m e n daar
M i d d e n N e d er land had , sam en m et Ger ieke D u n sbergen
deze fraaie klein e ballo n s deel aan de dagelij k se ni g htg l ow
v a n d e l o k a l e VVV, het evenem ent geor ganiseerd en in de
ter afslu itin g van de I n tern atio n ale B allo n fiës tadag e n.
b a l l o n we r e l d niet geheel onbekende Ben Bläss teken de
Een even emen t zo als dat in P u tten verdien t navol g i ng .
v o o r d e c h o r eogr afie. H et inter nationale kar ak ter werd
M issch ien zo u den de eigen aren n o g een s n a m oe te n de n-
b e v e s t i gd d o or tw ee Belgisc he deelnem er s die met twee
ken o ver een zich tbare registratie van h u n ba l l ons.
‘ s p e c i a l s h a p es’ d e r eis naar Putten had d en on dern o -
G een idee o f h ier een ro l vo o r de KNV vL is weg g e l e g d.
m e n . I n t o t a al d ed en vijf enthousiaste eigenaren van
Er wo rdt in middels wel gewerkt aan een so o r t al g e m e ne
m o d e l b a l l o n s aan het evenem ent m ee. D at w aren : M atth ias
in stru ctie vo o r mo delballo n vaarders.
G e b r u e r s u i t België m et ‘ ’ t Manneke’ , Pauls L emmen s,
Nadere in fo o ver een even tu ele deeln ame aan de ni g htg l ow
e v e n e e n s u i t België m et z ijn sneeuw p op, Geer t P lu kker u it
via in fo @mo delballo n team.n l
Ballonstof is een uitgave van de Afdeling Ballonvaren van de
Ballonstof wordt gratis verstuurd naar leden van de
Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart KNVvL
KNVvL afdeling Ballonvaren, leden van de KBBF,
in samenwerking met de Koninklijke Belgische Ballonvaart
adverteerders en relaties van de KNVvL/KBBF.
33
Federatie KBBF. Boeken van advertenties en aanleveren beeldmateriaal via Ballonstof bereikt vrijwel alle ballonvaarders in Nederland en
ballonstof@knvvl.nl .
België en wordt tevens gelezen door crewleden, ballonvaar-
Zware bestanden bij voorkeur via WeTransfer of vergelijk-
ders-in-opleiding, medewerkers van ballonvaartbedrijven en
baar. Bij voorkeur PDF bestanden aanleveren.
andere belangstellenden in de ballonvaart. Desgewenst verzorgen wij de opmaak van uw Ballonstof bevat 32 tot 36 full colour pagina’s en verschijnt 4x
advertentie. Vraag naar de prijzen.
per jaar in een oplage van 550.
Advertentietarieven en -afmetingen Formaat
Eenmalig adverteren
Reservering voor een jaar (4 nummers)
Reservering voor twee jaar (8 nummers)
1/1 pagina
€ 250,-
€ 237,-
€ 225,-
1/1 pagina binnenzijde cover
€ 275,-
€ 261,-
€ 247,-
1/1 pagina achterzijde cover
€ 300,-
€ 285,-
€ 270,-
1/2 pagina
€ 135,-
€ 128,-
€ 121,-
Afmetingen
172 x 261 mm of aflopend 210 x 297 mm 172 x 128 mm 80 x 261 mm
1/4 pagina
€ 75,-
€ 71,-
€ 67,-
172 x 62 mm 80 x 128 mm
1/8 pagina
€ 40,-
€ 38,-
€ 36,-
172 x 30 mm 80 x 60 mm
Tarieven per nummer per advertentie. De KNVvL berekent geen BTW
rs & Aeroplanes
ernational Ai rp int t or
Bre da
Classic Ca
M E T J E B A LLO N S T A R T E N VA NA F E E N VLI E G VE LD ? Dat kan op 16, 17 en 18 juni vanaf Breda International Airport, EHSE. Gratis toegang voor je team en je passagiers tot het Vliegend Museum. Mogelijkheden om betalende
/1 8
1
7
17
0 ju ni 2
passagiers mee te nemen. Aanmelden is verplicht: info@balloonteam.nl
ballonstof
ADV ERTEN TI ETAR I EVEN 20 1 7 /20 1 8
ballonstof 34
REDDING VAN EEN BRUSSEL MET EEN WESTELIJKE WIND OPSTIJGEN VANUIT AMSTERDAM WAS EEN EEUW GELEDEN GEEN SINECURE. DE ZUIDERZEE BLEEK DESTIJDS MET REGELMAAT EEN NIET-TE-NEMEN HORDE VOOR BALLONVAARDERS, DIE REGELMATIG VANUIT DE HOOFDSTAD OPSTEGEN - VAAK VANAF HET HUIDIGE MUSEUMPLEIN. T E KS T : H A N NAB B E N
PIJN IN D E BILLE N
B E E L D : FA M . M E IJ E R DE J ONG
De Fries Willem de Jong uit Leeuwarden was met zijn boot de Holland-Friesland N.4 vanuit Rotterdam op de terug-
Onder andere de ballonvaarders Fanny Godard (in 1879),
tocht richting thuishaven Lemmer, en had in de verte Van
Frédéric L’Hoste (in 1886), Emile Julhes (in 1886), Adolphe
Someren’s ballon gespot. De Jong zag de ballon enkele keren
Denys (in 1893) en Herman Rodenhof (in 1902) kwamen allen
op het water stuiteren en begreep dat er iets niet in orde was.
boven de Zuiderzee in de problemen. Dodelijke ongelukken
Hij keerde de steven, manoeuvreerde zijn schip bovenwinds
deden zich daarbij voor zover bekend niet voor, vooral dankzij
naast de ballondrenkeling en hees hem samen met zijn beman-
behulpzame schippers die de onfortuinlijke ballonvaarders te
ning aan boord. Van Someren was gered, maar nu de ballon
hulp schoten.
nog. Deze glipte er tijdens het bergen van Van Someren nog even tussenuit, maar werd uiteindelijk ook met succes bin-
H E N D R I C K V A N SOMEREN
nenboord gehaald. Van Someren hield uiteindelijk slechts een
Op Koninginnedag 1932 raakte de ervaren Belgische ballon-
flinke verkoudheid over aan het avontuur, en een maand pijn in
vaarder Hendrick van Someren uit Brussel tijdens een ballon-
de billen - zoals hij De Jong (“DeJongh” volgens Van Someren)
vaart met zijn geelkleurige ballon La Rêve vanuit Amsterdam
per brief liet weten.
midden op het IJsselmeer – de Afsluitdijk had de Zuiderzee drie maanden eerder afgesloten – tussen Marken en Urk te
OND E RS CHE ID ING
water. Van Someren kon niet zwemmen en toen hij zich rea-
Van Someren was De Jong dermate dankbaarheid dat hij de
liseerde dat hij zijn laatste adem waarschijnlijk in het koude
koningin verzocht om redder Willem te belonen voor zijn red-
Hollandse water zou gaan uitblazen, verscheen er rond 16:00
dingsactie, wat inderdaad gebeurde met een onderscheiding.
uur een boot aan de zuidwestelijke horizon.
W I L L EM DE J ONG AAN B OOR D VAN D E HOLLAN D-FRIESLAN D N .4
ballonstof
SE ZUIDERZEEDRENKELING
35
B ED ANKB R I E F V A N V A N S OM E R E N AAN D E J O N G .
H E NDR ICK VA N SOMEREN ST IJGT OP MET ZIJN BALLON OO-BEP.
Wenst je een mooi vaarseizoen
• Onderhoud, inspecties en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen, GEFA-Flug luchtschepen en toebehoren • Dealer Garrecht transponders
BA L LO O N S | B U R N E RS | BA S K E TS | C Y L I N D E RS | FA N S | AC C ES S O R I ES
twitter.com/CameronEurope facebook.com/CameronBalloonPromotions