Ballonstof winter 2011 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

Ballonstof hÉt Ballonmagazine van nederland

W I N T E R

2 0 1 1

Losse nummers € 395

afdeling Ballonvaren is een onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

IN DIt NUMMer O.a.:

transponder keuren - Boek theorie ballonvaren Ballonvaren in roemenië - Open dag Lindstrand Nederland Ballonvaren in Kenia - Formatievliegen- transponderhoogten Fotoverslag van st. Niklaas - Dutch mill mee - Meer ‘VMs’

Meer dan 20 jaar innoverende technologie.

S CH R O E D E R fire balloons –

Vrolijk Kerstfeest en een gelukkig 2012! Heteluchtballons en meer „Made in Germany“ Uw CAMO + voor alle merken Theo S C H R O E D E R fire balloons GmbH · Gewerbegebiet Am Bahnhof 12 · D-54338 Schweich · Tel. + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 -4 Fax + 4 9 6 5 0 2 9 3 0 - 5 0 0 · mail@schroederballon.de · www.schroederballon.de · CAMO plus DE.MF/MG.0549

ballonstof 3

I N H O U D

Weer eens een lekker dik vet winternummer van Ballonstof! En voor elk wat wils. Luchtige stukjes met humor, mooie vakantieverslagen, en veel, heel veel nuttige informatie. Een nummer om op te pakken, te lezen weg te leggen en weer op te pakken. Laat de winter maar komen! Het is altijd weer een klus om kopij bij elkaar te sprokkelen en de redactie is daarom ook zeer verheugd, dat ze is uitgebreid met Sanne Haarhuis, die zich met name op de sport wil gaan richten. Dat zal Ballonstof nog breder maken, welkom Sanne. Maar ook de leden hebben ruim bijgedragen aan dit nummer. Er is veel interessante kopij ingezonden, een trend die we van harte toejuichen. Ga zo door en Ballonstof is en blijft de moeite waard om te lezen voor iedereen, die de ballonvaart een warm hart toedraagt. De redactie wenst u zachte landingen in 2012!

Van de voorzitter

Transponder keuren

Rik Kornet

De nieuwe VRF-site

Joop de Wilde

Onder de Kerstboom

Theorieboek ballonvaren Bas Vrijhof

De groeten uit Roemenië

Transponderhoogten

Nogmaals VMS

Open dag Lindstrand Nederland

Bij de beesten af

Jan Oudenampsen

Nieuw redactielid

Sanne Haarhuis

‘T kan gebeuren

Uit het vakantie-album van

Gerechtigheid

Dutch mill in de mand

Nieuws

Hans van Hoesel

Santa

Hans van Hoesel

Michael Frost

Huib Holsteijn

Hans van Hoesel Ben Bläss

Joop de Wilde Dennis Verhoeven Hoofd

ballonstof

Van de voorzitter Er zijn nauwelijks statistische cijfers bekend over de ballonvaart in Nederland, noch over het aantal ballonvaarders, noch over het aantal ballonvaarten en al helemaal niet over het aantal personen dat jaarlijks een ballonvaart meemaakt. Alles wat daarover gezegd en geschreven wordt, zijn slechts persoonlijke schattingen en aannames. Hoogst onbetrouwbaar en eigenlijk met een grote prullebakwaarde. Eigenlijk weten we nauwelijks hoe de ballonvaart in ons land reilt en zeilt. Met name in een tijd dat het economisch tij nou niet bepaald meezit, is het heel jammer dat we geen betrouwbare cijfermatige informatie hebben. Is er dan helemaal niks?

Jawel, we hebben het aantal nieuwe ballons sinds 2004 eens geturfd (met dank aan dutchballonregister.nl). Daarbij is dan gekeken naar het bouwjaar van de ballon (dat hoeft niet per sé het jaar te zijn van inschrijving in het Luchtvaartuigregister!). We krijgen dan het volgende overzicht: Vanaf 2007 is het aantal bestellingen voor

2004

2008

2005

2009

kleine opleving in 2009 na. (Zal wel een

2006

2010

inhaalvraag zijn, vanwege de economische

2007

2011

crisis in 2008.) Een quick scan leert ook dat

stand op 1 december 2011

nieuwe ballons gestadig afgenomen, op een

de meeste ballons die de afgelopen jaren zijn besteld, groter zijn dan maatje 120,

zeg maar: de recreatieve maat. Dus, kennelijk méér ballons voor commerciële, dan voor recreatieve activiteiten. Daardoor ontstaat een uitbreiding van de beschikbare capaciteit. In zekere zin is dat een goede zaak omdat zo méér mensen met de ballonvaart kunnen kennismaken. Naarmate het makkelijker voor het publiek is/wordt om met de ballonvaart kennis te maken, wordt ook het draagvlak ervoor vergroot en dat komt de continuïteit van de gehele ballonvaart weer ten goede. Of die capaciteit ook door het publiek maximaal benut zal worden is – gelet op het onzekere economisch tij – een terechte vraag . Een ander aspect van de capaciteitsuitbreiding is, dat zij die van ballonvaren hun living hebben gemaakt, geconfronteerd worden met onder druk staande inkomsten. Immers, door het toegenomen aanbod kalft de ‘ritprijs’ af. Het nieuwe jaar lijkt dan ook voor menig ballonvaarder weer een uitdaging te worden. Laten we daarom hopen dat we volgend jaar vanaf deze plek kunnen melden dat 2012 gelukkig toch anders is verlopen dan waar het aanvankelijk naar uit zag. Hoe het ook moge zijn: geniet van uw vaarten! Ongeacht of dat nou met een grote of kleine ballon is, een nieuwe of een occasion. Geniet van uw vaarten! Hans van Hoesel

b e stuur Voorzitter: Hans van Hoesel, Leonardus van Veghelstraat 36, 5212 AF Den Bosch, T 073 614 26 84, M 06 54 79 35 10, vz@balloonteam.nl secretaris: Huib Holsteijn, Holterweg 98, 7245 SM Laren gld, M 06 50 677 199, huibholsteijn@mac.com Penningmeester: Rutger Coucke, Spechtstraat 16, 1223 NZ Hilversum, T 035 647 80 05, Rutger@Coucke.nl BESTUURSLEDEN: Hendrik Kort, Robijnlaan 12, 9646 BH Veendam, T 0598 63 36 63, F 0598 63 31 07, M 06 51 12 53 31, hendrik.kort@planet.nl Chris Hartendorp, Terreplein 70, 4931 DL, Geertruidenberg, M 06 53 74 01 38, Chris@Hartendorp.com

SECRETARIAAT: Spechtstraat 16, 1223 NZ Hilversum, tijdens kantooruren: 035 772 35 62, secretariaat@knvvlballonvaren.info WOORDVOERDER: Joop de Wilde, Grifthorst 2, 3833 GC Leusden, T 033 494 21 26, M 06 53 26 40 63, jdewilde@euronet.nl

Bij het omslag: America’s C hallenge 20 1 1 foto: Ben bläss

COLOFON Ballonstof winter 2011 een uitgave van de afdeling Ballonvaren van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart. een informatief blad voor ballonpiloten, leden van de KNVvL afdeling Ballonvaren en andere belangstellenden.

ballonstof

Kies ook voor zekerheid en kwaliteit, en profiteer van de enorme ervaring van Cameron Balloons en Wilco Air BV.

Ballonstof verschijnt eenmaal per kwartaal in een oplage van 500 exemplaren. De redactie beslist over het al dan niet opnemen van artikelen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikelen komt voor rekening van de betrokken schrijver. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te bewerken.

Wie lid wil worden van de KNVvL, afdeling Ballonvaren, kan zich melden bij het secretariaat: 035 772 35 62. redactie: Rutger Coucke [hoofdredacteur], Sanne Haarhuis, Joop de Wilde, Judith Coucke-Beemer [eindredactie]. medewerkers aan dit nummer: Hans van Hoesel, Rik Kornet, Santa Claus, Huib Holsteijn, Joop de Wilde, Michael Frost, Bas Vrijhof, Jan Oudenampsen, Sanne Haarhuis, Ben Bläss, Dennis Verhoeven en Rutger Coucke. foto omslag: Ben Bläss opmaak: Rutger Coucke productie en advertenties: Ontwerpfabriek Dalweg 21 1217 Hx Hilversum T 035 77 235 62 www.ontwerpfabriek.com

Advies, verkoop, inspecties, onderhoud, reparaties en opleiding. Easa erkend onderhoudsbedrijf en CAMO + gecertificeerd.

deadlines copy en advertenties: 15 maart, 15 juni, 15 september en 30 november advertentietarieven Kosten per plaatsing: 1/4 pagina

€

1/2 pagina

€

115,-

60,50

1/1 pagina

€

227,-

prijzen zijn exclusief materiaal. Meer informatie 035 77 235 62 abonnement Abonnement Ballonstof voor niet-leden in Nederland: € 15,- per jaar.

Wilco Air BV Walstraat 13 7631 ET OOTMARSUM T: 0541- 293299 F: 0541- 292826 Postbus 76 7630 AB OOTMARSUM

Aanvraag abonnement admin@knvvl.nl.

iSSN: 1386 - 1700

ballonstof 6

Wan neer m oe t ik m i j n tra n s p o n der late n keu r en ? t e k s t : R i k K ornet

Ve reenvoud igd op 1 januari 20

De Algemene Ledenvergadering van de Afde

het vereenvoudigde vaartregistratiesyste

gistratiesysteem in te voeren. Het bestuur van P

tiesysteem gaan participeren. Het vaartreg Er bestaat enige onduidelijkheid over

geregistreerd moet worden als KNVvL vaart of als P

het laten keuren van de transponders die we gebruiken in de ballonvaart.

Tekst: joop de wilde

Vaak hoor je de kreet dat dergelijke apparatuur iedere twee jaar gekeurd moet worden. Hieronder probeer ik enige duidelijkheid te geven over de juiste situatie.

In het nieuwe systeem zijn niet langer de piloten verantwoordelijk voor de invoer van vaartregistraties maar de ondernemers. De eigenaren van een ballon dus. De ondernemers kunnen zelf beslissen of zij de piloten die voor hen varen in het bezit stellen van toegangscodes voor het systeem of dat zij de registraties zelf willen invoeren.

Geen periodiek onderhoud van een transponder nodig? Voor onderhoud van een transponder gelden dezelfde regels

In het openingsscherm van het vaartregistratiesysteem zijn

als ieder ander instrument. Als de fabrikant van de transpon-

aan de rechterzijde zes tabbladen zichtbaar: Home – Bekijk

der onderhoudsvoorschriften geeft dan moet onderhoud con-

Vluchten – Uw Onderneming – Nieuwe Vlucht toevoegen –

form die voorschriften worden uitgevoerd.

Locatie beheer – Help

Bij Funkwerk Avionics, Becker en Garrecht bestaat er volgens statements van de betreffende fabrikanten geen periodiek

Home is de openingspagina. Na het aanklikken van ‘Mijn

onderhoud aan de transponder. Oftewel deze apparatuur

Vluchten’ verschijnt een lijst van alle geregistreerde vluchten.

hoeft niet periodiek gekeurd te worden. Voor de officiële

Er wordt aangegeven of het een KNVvL vaart of PBN vaart

statements/antwoorden van de transponderfabrikanten kun je

betreft. Verder worden van iedere vlucht de startlocatie

op het internet of rechtstreeks bij mij terecht.

(plaatsnaam), landingsplaats, de naam van de ondernemer en de datum van de vaart aangegeven.

E n h oe z i t he t me t mijn ra dio?

Onder de lijst van vaarten wordt een Google Maps kaart

Net als voor alle andere componenten en instrumenten dienen

getoond met daarin alle vaarten geprojecteerd. Aan de kleur

ook radio’s te worden onderhouden conform de voorschriften

van de geprojecteerde vaarten is af te lezen of het een vaart

van de fabrikant van de radio.

voor de KNVvL of voor PBN is geweest.

Voor de radio’s van Funkwerk Avionics, Becker en Dittel (muv Dittel FSG-90: keuring elke 24 maanden cf voorschrift fabri-

Onder de tab Uw onderneming staan de naam van de onder-

kant) geldt dat een functietest voldoende is. Hiermee wordt

neming of ondernemer, het emailadres, het telefoonnummer

bedoeld de bij ons in de praktijk bekend staande “radio-

en het mobiele telefoonnummer van de ondernemer. Ook

check”.

vindt u hier een z.g. API-Key en Uw SECRET-Key waarmee het vaartregistratiesysteem gekoppeld kan worden aan eigen

D a a r n a a s t b e staat OAL 76-01/9

administratieve systemen.

Deze OAL (OAL = OnderhoudsAanwijzing Luchtvaartuigen) heeft een vangnetfunctie voor periodieke inspecties en onder-

Via de tab ‘Nieuwe vlucht toevoegen’ komt u in het vaartre-

houd van instrumenten en geldt wanneer de fabrikant van het

gistratieformulier. Daarin moeten de velden datum van de

instrument geen onderhoudsvoorschriften heeft gepubliceerd

vaart, startlocatie, eindlocatie en type vlucht worden inge-

of de fabrikant van het instrument niet meer bestaat. Dan

voerd. Deze velden zijn verplicht. Voor de KNVvL is het veld

moeten de verplichte instrumenten elke twee jaar worden

registratie van de ballon optioneel. Voor PBN is dit een ver-

geijkt.

plicht veld. Het veld “Andere ballonnen gezien?” is optioneel. In dit veld kan worden aangegeven welke andere ballonnen er in de nabijheid zijn waargenomen. Bij een schademelding van

eLiNG BALLONVAReN iS iN De NAJAARSVeRGADeRiNG AKKOORD GeGAAN MeT HeT ONTWeRp VAN

eeM. VANAF 1 JANUARi 2012 ZiJN De LeDeN VeRpLiCHT HUN VAARTeN ViA DiT NieUWe VAARTRe-

R VAN pBN ZAL, NA OVeRLeG MeT HUN LeDeN, BeSLUiTeN OF ZiJ iN HeT NieUWe VAARTReGiSTRA-

GiSTRATieSySTeeM iS HieR AL WeL Op VOORBeReiD. eeN ONDeRNeMeR KAN KieZeN OF eeN VAART

RT OF ALS pBN VAART.

of namen van kleine dorpskernen die niet zijn opgenomen in het plaatsnamenregister van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Indien de ingevoerde plaatsnaam in Google Maps bekend is zal de vaart keurig in het scherm getoond worden. Indien een start- of landingslocatie in het buitenland wordt opgegeven zal het systeem deze keurig tonen als de naam bekend is in Google Maps.

een boer kunnen de systeembeheerders met deze informatie achterhalen welke andere ballonnen er op die datum in de regio gevaren hebben maar geen vaart hebben geregistreerd. V a a r t E n o V E r D E g r E ns

Via de tab “Locatiebeheer” kunnen plaatsnamen worden toegevoegd die niet automatisch door het systeem worden gegenereerd. Dan kan het b.v. gaan om plaatsnamen in het buitenland

De tab ‘Help’ geeft toegang tot de gebruiksaanwijzing voor het systeem. Aan de rechterkant van het scherm is nog een tab “Uw profiel”. In dit formulier kunt u uw eigen NAW gegevens aanpassen. Ook kan worden gekozen of een vaart is uitgevoerd voor de KNVvL of PBN. Met de klok mee: 1. Na inloggen ziet de pagina er zo uit

Zoals bekend zijn de twee beheerders van

2. Overzicht van vluchten

het systeem voor de KNVvL Joop de Wilde en

3. Plaatsnamen zijn al ingevuld. Deze optie kan aangevuld worden.

Rutger Coucke.

ballonstof

VaartrEgistratiEsystEEm 12 Van start

ballonstof 8

Voo r o nder de k e r s t b o o m . . . Op 14 november werd in GenÈve door Christie’s een fraai zakhorloge geveild. Geheel van 18 karaats goud en voorzien van maar liefst twee fraaie, handgeschilderde, polychrome afbeeldingen die betrekking hebben op de ballonvaart van de gasballon La Caroline. Deze ballon steeg op 15 juli 1787 op vanuit Parc de Meudon, zuidwest van Parijs. Zoals te verwachten was er ook voor deze ballonopstijging veel publieke belangstelling. Hoe groot die belangstelling was, is te zien op de cuvette van

Dergelijke scenes kwamen in die tijd kennelijk vaker voor, we

dit horloge. Het publiek staat in grote verwondering te kijken

hebben er zelfs eentje op een prent gevonden.

naar de La Caroline.

Het horloge dateert van omstreeks 1785 en de te verwachte

Een (vermoedelijk) jongedame wordt welwillend door een man

veilingopbrengst bedraagt 4.000-6.000 Zwitserse frank. Echt

op de schouder genomen om op een ballustrade plaats te

dus iets voor een kadootje voor onder de kerstboom. En als u

nemen. Bij die MANOEUVRE wordt haar achterwerk ontbloot

het daar niet aantreft, geniet dan maar van het plaatje …

hetgeen tot in detail bekeken wordt door een van de omstanders die daarbij zelfs een verrekijker gebruikt.

Met welwillende medewerking van CHRISTIE’S IMAGES LTD.

Het briljante tafereel is geschilderd op een koperen plaat van

2011 (copyright)

55 mm. doorsnede.

Santa

ballonstof

K E N T U I E MAND DIE WELEENS E E N B A L L O N VAART WIL MAKEN?

GEEF DAN D E N AT I O N A L E BALLON VA A RT B O N ! 9

- Al vanaf €25,- Makkelijk bestellen: 24 uur per dag, 7 dagen lang - Besteedbaar in heel Nederland - Binnen 24 uur verstuurd - Keuze uit verrassende arrangementen Bestellen doe je heel eenvoudig:

www.nationaleballonvaartbon.nl Voor informatie kunt u bellen: 073 614 26 84

ballonstof 10

thE o r i E V o o r baL L o n V a a r D E r s

t e k s t : B a s vrijhof f o t o : B e r t koning

BiNNeNKORT VeRSCHiJNT VOOR De eeRSTe KeeR eeN NeDeRLANDS THeORieBOeK VOOR BALLONVAARDeRS. HeT BOeK WORDT ONDeRDeeL VAN De BeSTAANDe SeRie ‘ppL THeORie’ DOOR BAS VRiJHOF, eeN BOeKeNSeRie Die VeeL ASpiRANT-BALLONVAARDeRS AL GeBRUiKeN BiJ De VOORBeReiDiNG VOOR De THeO-

bepaald door het volume van de envelop en de actuele dicht-

Rie-exAMeNS.

heid van de atmosfeer. Wat je als ballonvaarder in feite met de

Met name voor het vak Ballonvaren en Materialen waren leer-

zet de lucht uit, en verdwijnt daarmee voor een deel uit de

lingen tot nu toe aangewezen op de flight manuals van de

envelop. De enorme massa lucht in de envelop (een ballon

diverse ballonfabrikanten, of op de – schaarse – buitenlandse

van 3000 m3 bevat in koude toestand al gauw 3,5 ton lucht)

publicaties, waarin de leerstof moeizaam, en zelden volledig

neemt dus af naarmate de temperatuur oploopt. Is de ballon

terug te vinden was. Het nieuwe boek – met de toepasselijke

licht genoeg geworden, dan zal hij kunnen opstijgen.

titel ‘Theorie voor ballonvaarders’ – vult deze lacune.

Aan het eind van het hoofdstuk wordt tenslotte nog kort inge-

brander regelt, is het gewicht van de ballon. Door te branden

gaan op draaggassen voor gasballonnen. In ongeveer 170 pagina’s en 10 hoofdstukken passeren alle belangrijke onderwerpen de revue. Na een algemeen hoofd-

Na deze inleidende onderwerpen beginnen de technische

stuk over de opbouw van de atmosfeer en de Internationale

hoofdstukken. Achtereenvolgens worden per hoofdstuk de ver-

Standaardatmosfeer, komt allereerst de aerostatica aan de

schillende onderdelen van een heteluchtballon behandeld: de

orde. In dit hoofdstuk worden de begrippen dichtheid, (bruto

envelop, de mand, en de wijze waarop deze delen met elkaar

en netto) draagkracht, en gewicht nog eens op een rijtje gezet.

verbonden zijn (het ophangsysteem); uiteraard komt ook het

Wat gebeurt er eigenlijk als de lucht in de envelop wordt ver-

brandstofsysteem uitgebreid aan de orde. Elke hoofdstuk gaat

hit? Veel beginnende ballonvaarders zullen antwoorden dat de

in op de gebruikte materialen en technieken. Zo komen in

draagkracht (lift) van de ballon toeneemt, maar niets is minder

het hoofstuk over de envelop eerst de ballonstoffen voorbij,

waar. Aan de draagkracht van een ballon kan een ballon-

en worden zaken behandeld als toegestane beschadigingen

vaarder hoegenaamd niks regelen: die wordt immers volledig

en de grab test. Een belangrijk deel van dit hoofdstuk gaat

terdege rekening mee moet houden. Het hoe, wat en wan-

tenbandscheurbanen, Smart vents, en zelfs de Lock Top heeft

neer van deze zogenaamde ‘valse lift’ (waar in werkelijkheid

een plaats gevonden.

niks vals aan is, tenzij je bedoeld ‘gemeen’…) vind je ook in dit hoofdstuk.

In hoofdstuk 4 (Manden en ophanging) wordt de aspirant-bal-

Het tweede deel van het hoofdstuk besteedt nog aandacht

lonvaarder wegwijs gemaakt in mandindelingen, load frame,

aan een aantal vaarprocedures, en is daarom ook ‘chronolo-

turnbacks, flying cables, en karabiners.

gisch’ opgebouwd. Onderwerpen die van belang zijn tijdens achtereenvolgens de start, de vaart (wind shear, cold descent,

Verreweg het langste hoofdstuk is ingeruimd voor het brand-

brandstofgebruik) en de landing worden achtereenvolgens

stofsysteem: in ruim dertig pagina’s wordt het principe en

besproken.

ballonstof

vanzelfsprekend over de verschillende soorten ventielen: klit-

de bouw van de verschillende brandertypen behandeld. De constructie van de propaantanks, en niet te vergeten de

Tenslotte wordt de theorie afgesloten met twee korte hoofd-

belangrijke invloed van zaken als vullingsgraad en tempera-

stukken, te weten Meteorologie en Voorschriften. Deze

tuur worden voor de beginnende ballonvaarder uit de doeken

vakken worden hier overigens niet uitputtend behandeld:

gedaan. Na lezing mag een term als BTU en de toepassing van

daarvoor wordt verwezen naar de andere delen van de serie.

stikstof geen geheimen meer bevatten. Tenslotte worden in dit

Wel worden voor beide vakken de onderwerpen besproken

hoofdstuk ook de constructie van branderkranen, slangen en

die speciaal voor de ballonvaart van belang zijn. Voor Meteo

slangkoppelingen behandeld.

zijn dat bijvoorbeeld thermiek, en de ballonvaartverwachting; bij Voorschriften gaat het om zaken als brevettering, en de

Na een hoofdstuk over instrumenten volgt het niet geheel

regelgeving op het gebied van landingsterreinen.

onbelangrijke hoofdstuk, getiteld Prestaties en Planning. Dit hoofdstuk beschrijft de achtergronden van de gewicht- en

In zo’n eerste uitgave blijven uiteraard altijd nog zaken te

liftberekening, en natuurlijk ook het praktische gebruik van

wensen over. Zo zal de ballonvaarder in spé tevergeefs zoe-

beladingsdiagrammen.

ken naar beschrijvingen van de praktische vaartprocedures; het opbouwen van de ballon, vaartechnieken, en de verschil-

Het hoofdstuk over Operationele procedures is een soort ver-

lende landingstechnieken worden in dit boek niet behandeld.

zamelhoofdstuk; hierin wordt een aantal onderwerpen bespro-

De beschreven theoretische kennis zal het hopelijk voor de

ken die van belang zijn voor de prestaties en vaareigenschap-

leerling wel eenvoudiger maken, om zich niet alleen de ach-

pen van een heteluchtballon. Denk aan het effect van inversies,

tergronden, maar ook de praktische aspecten van het ballon-

de massatraagheid van een ballon, en het belang van de

varen eigen te maken.

interne druk in de envelop. Dat een ballon niet alleen statische lift ondervindt, maar in sommige situaties ook dynamische lift

Het boek is naar verwachting verkrijgbaar vanaf eind februari

(zoals bij een vliegtuigvleugel), is iets waar een ballonvaarder

2012.

Maak kennis met de vrienden van Redmond O’Hanlon De VPRO heeft een serie documentaires gemaakt, waar Redmond O’Hanlon ons voorstelt aan zijn vrienden. Redmond O’Hanlon is mogelijk bij u bekend van zijn boeken over de avontuurlijke ontdekkings reizen die hij maakte of van een eerder VPRO programma: Beagle in het kielzog van Darwin. De vrienden waar hij ons aan voorstelt zijn stuk

Meer achtergrond DE MAND VAN DE EAGLE over Andrée: HEEFT Salomon EEN OBSERVATIEPLATVORM, SLAAPPLAATSEN http:/ /www.stripster. EN EEN DONKERE KAMER. eu/?/scripts/strips_ ANDRÉE WILDE FOTO’S DIRECT ONTWIKKELEN EN DE pagina.php?id=7105 AFDRUKKEN MET POSTDUIVEN NAAR STOCKHOLM STUREN.

DE UITRUSTING BESTAAT VERDER UIT TENTEN, GEWEREN, MEETINSTRUMEN 55 POND CHOCOLADECAKE EN TWEE FLESSEN GESCHENK VAN KONING OSCAR DE 2E

ZIT ER GEEN HANDLEIDING BIJ?

HOE WERKT DIT?

OOIT ZAL ZW BEKEND ZIJN, O HANDLEIDING

voor stuk 19e eeuwse ontdekkingreizigers en één daarvan is voor ons ballonvaarders geen onbekende: Salomon Andrée. De Zweed Salomon Andrée ondernam eind 19e eeuw met twee reisgenoten een poging om de Noordpool per ballon te bereiken. Geen van hen is levend teruggekomen. De uitzending is op zondag 8 januari 2012.

HIJ HEEFT DAARVOOR 36 BELGISCHE POSTDUIVEN AAN BOORD, DIE GETRAIND ZIJN OM IN HET POOLGEBIED TE VLIEGEN.

INVENTIEF ALS HIJ WAS, HAD AN EEN OPVOUWBARE SLEE ONTWO DIE OOK ALS CANVAS BOOT K WORDEN GEBRUIKT.

ballonstof 12

Roemenië heeft op het gebied van ballonvaren nauwelijks imposante zaken te vermelden. Mede dankzij het lidmaatschap van de EU maakt het land een behoorlijk indrukwekkende ontwikkeling door, als ballonvaartnatie staat het nog in de kinderschoenen.

En de g r oe t e n u i t R o e me n i ë … tekst: H ans van Hoesel foto’s: Ludo verhoeven

bi j d e f o t o : Het Belgische en Engelse team hadden tenminste nog enig zicht op moeder Aarde. De m e e s t e a n d e r e ba llons waren veel meer in de wolken. Lowie Vanluffelen voer de ver bouwde Nederland s g e r e g is t r e e r d e PH-PGU .

De eerste dag stond in het teken van de meet and greet van

publiek is laag. Het bedrijfsleven ziet nog steeds niet goed

de 25 teams. Er waren slechts vier ballonvaarders uit het wes-

de mogelijkheden van ballons als marketing- en reclame

telijke deel van Europa (Jean Marc Guerin, FR, Nick Purvis, UK,

instrument. En zoals je in voormalige Oosteuropese vaker

Lowie Vanlufflen, B en uw scribent), de overige deelnemers

ziet: het luchtruim is militair domein en die militairen kijken

kwamen uit landen als Roemenië, Polen, Hongarije, Moldavië

over de schouders van de civiele ambtenaren mee. Een ander

en Oekraïne en Slowakije (waaronder Arend Jan Dezijn en

bijzonder aspect is dat de Roemeense overheid vooralsnog

Wout Bakker). John Balon had voor het gehele gezelschap een

géén commerciële ballonvaarten toestaat. Een wervende web-

eenvoudig doch niet minder goed hotel geregeld, gelegen in

site van een ballonvaarder voor betalende gasten is uit den

een buitenwijk van Baia Mare.

boze! De Roemeense belastingdienst komt beslist bij je langs.

De hoteleigenaar was kennelijk erg trots op het nationale pro-

Ballonvaarten worden daarom vaak uitgevoerd onder het mom

duct Skoda: hoog in de gevel stak het voorste deel van zo’n

van een sportieve prestatie!

ouwe auto pontificaal naar buiten... Niettemin, aan gastvrij-

Wat wel tegen betaling mag is het uitvoeren van zgn. tethered

heid ontbrak het er niet.

flights. De organisator van het evenement in Baia Mare, Maramures,

Enkele decennia terug was Baia Mare het centrum van mijn-

heeft maar liefst 250 ballonvaarten gemaakt en zo’n 1800 uren

bouwactiviteiten voor de winning van goud, zilver en lood. Bij

ervaring in het uitvoeren van ‘aangelijnde ritjes’.... Je moet er

dat proces komen zwaar giftige materialen vrij. In Baia Mare

maar zin in hebben.

ligt een enorm reservoir met dat verschrikkelijk giftige spul,

Voor uw scribent reden temeer om deel te nemen aan het eer-

denk daarbij aan cyanide e.d.. De hoeveelheid is voldoende

ste ballonvaartevenement dat in Roemenië van 29 september

om 8x de hele bevolking van Europa om zeep te helpen.... Het

t/m 2 oktober jl. werd gehouden.

reservoir ligt op slechts een paar honderd meter verwijderd van

De foto-impressie is van Ludo Verhoeven uit Turnhout.

het vliegveld, slechts gescheiden door een strook bossen van zo’n 100 meter breed. Toen we de eerste ochtend opstegen

Hi e r o nder een beeld van w at we mee maakte n

en boven de bomen uitkwamen, moesten we toch wel even

We hadden het nauwkeurig uitgedokterd, een reis van ruim

slikken bij het zien van dit omvangrijke bekken. En omdat er

1700 km. van ’s-Hertogenbosch naar de stad Baia Mare,

nauwelijks wind was, bleven we soms (te) lange tijd boven dit

hoofdstad van de regio Maramures, in noord Roemenië.

meer hangen, wachtend totdat enige thermische activiteit ons

Slechts 100 km van de Hongaarse grens en 40 km van de (voor

van deze uiterst onaangename plek zou wegdrijven.

ons verboden) grens met de Oekraïne.

Een splash and dash werd ook sterk ontraden, het zuurgehalte

Onze gastheer, de Roemeense ballonvaarder Ioannis Istrate

van de vloeistof zou weleens ernstige gevolgen voor de mand-

(‘call me John Balon’), had ons al gewaarschuwd: tot aan de

bodem kunnen hebben.

Roemeense grens zijn de autowegen prima, daarna wordt het

Een andere vloeistof waarmee we kennis maakten was palinka.

allemaal wat minder. Nou, dat was voorzichtig uitgedrukt: de

Een op wodka lijkende drank die bij veel ballonvaarders steeds

wegen zijn er ronduit bedroevend slecht.

beter in de smaak viel naarmate het evenement vorderde. Bij

Veel opstoppingen vanwege wegreparaties, zorgden ervoor

de maaltijden stonden steevast twee karaffen op tafel, de ene

dat het Roemeense deel van de reis maar liefst 3 uur in beslag

met water, de andere met palinka. Het een leek op het andere

nam.

en werd dan ook bijna in dezelfde mate genuttigd. Menig

Het internationale vliegveld van Baia Mare was de locatie van

piloot kreeg als dank van zijn passagier een fles palinka aange-

het evenement. Wij arriveerden twee dagen eerder omdat deze

boden. Soms in een bierflesje, de andere keer in een 2-liter fles.

Nederlander als event director moest optreden.

Maar wel altijd zelfgebrouwen, dat dan weer wel.

Airport Maramures (ICAO code: LRBM) is een internationaal vliegveld, compleet met baanverlichting, een PAR (Precision

Het evenement was zonder een competitie element. Spelevaren

Approach Radar) en een ILS. De stationsgebouwen waren wel-

dus. De omgeving met z’n uitgestrekte velden, leent er zich

iswaar van oude snit maar voortreffelijk gemoderniseerd. Een

buitengewoon goed voor. Er waren dagelijks twee vaarten

groot contrast daarmee waren de overal aanwezige fauteuils,

gepland: een ochtend- en late middagvaart. De ochtendvaar-

jaren 50 stijl, fraai bewerkt hout met gobelin kussens, voortref-

ten waren fantastisch, vanwege de harde wind kon alleen op

felijk comfortabel!

de laatste dag de middagvaart doorgang vinden.

Het vliegveld is niet druk met zo’n 24.000 passagiers per jaar.

De meteoroloog van dienst deed tijdens de briefing zijn zegje,

Een dagelijkse verbinding met de hoofdstad Boekarest en ver-

in het Roemeens, dat wel. Gelukkig kreeg elke ballonvaar-

der tweemaal per week een Duitse zakenjet. Veel meer traffic

der een compleet weerrapport bestaande uit tenminste 6

was er niet te bespeuren. De controller zat dan ook vaak lekker

a-viertjes, gedeeltelijk in het Engels en dat maakte weer een

buiten in het zonnetje.

hoop goed. De ochtendvaart van de tweede dag was er een

ballonstof

Daar zijn diverse redenen voor: het bestedingsniveau van het

ballonstof 14

die door alle ballonvaarders in IMC-omstandigheden werd

Er valt nog veel meer te vertellen over het eerste Roemeense

uitgevoerd. Terwijl de eerste ballons opstegen begon zich een

ballonevenement. Bijvoorbeeld over de paramoteur (parapen-

beetje mist te vormen. Volgens de meteoroloog was dat geen

ter met een motortje op zijn rug) die zonder zich aan te kon-

probleem, die mist zou zo weer door de zon verdwijnen. Het

digen de startbaan opreed, zijn motortje startte, opsteeg en

tegendeel bleek het geval! Op een paar honderd voet boven

als een malloot langs de wenkbrauwen scheerde en tussen de

het terrein zag je het dikke pakket vanuit het oosten naderen.

inflatende ballons en het publiek door suisde.

Snel landen was er niet bij vanwege een nabijgelegen indu-

Of over de folders die huis-aan-huis in de omgeving bezorgd

striegebied. Er zat dan niet veel anders op om de vaart uit te

waren. In de ene helft van de oplage was de aanvangstijd

zitten. Na verloop van tijd zag je dan ook de ene na de andere ballon in de dikke witte massa verdwijnen. En dat in een gebied waarvan we wisten dat onder ons de stad Baia Mare lag, met al z’n bovengrondse draden. Ikzelf liet de ballon voorzichtig zakken totdat we zicht op de grond hadden en ons enigszins konden oriënteren. Dat spannende moment diende zich aan toen we in een nieuwbouwwijk tussen twee vrijstaande woningen hingen.... Later bleek dat andere ballonvaarders ook iets soortgelijks hadden meegemaakt, maar dan tussen hoogspanningsdraden! De ochtendvaart op de laatste dag van het evenement was er ook eentje om niet snel te vergeten. Het gebied waarin de ballonvaarten konden worden uitgevoerd was nauwkeurig op de kaart aangegeven en mocht niet worden overschreden. De straffe hoogtewind bracht ons in zuidelijke richting waardoor we na anderhalf uur de grens bereikten van het ons toegewezen vaargebied. In de buurt van wat eruit zag als een nederzetting, werd de daling ingezet. Geschreeuw van kinderen, duidde erop dat niet iedereen op deze zondagochtend in de kerk zat. Op boomtophoogte attendeerden mijn Roemeense gasten op het feit dat we bij een Roma-dorp gingen landen en ook dat zij uit de communicatie konden opmaken dat we er welkom waren. Dat was niks teveel gezegd: nog nooit was de ballon zo snel ingepakt en ingeladen. Maar ook hadden we nog nooit zoveel kinderen gezien die kinderen op hun arm meedroegen. ‘Like rabbits’ verzuchtten mijn Roemeense gasten, kennelijk doelend op de voortplantingsdrift van deze bevolkingsgroep. Aanvankelijk waren we bevreesd dat de behulpzame Roma voor hun assistentie beloond wilden worden, dat viel mee. Het was kennelijk een aangename onderbreking van hun zondag. Slechts een bejaarde vrouw met niet al teveel tanden in de mond, maakte een gebaar van geld te willen hebben. Toen ze dat niet kreeg, begon het mens tegen de auto te schoppen. Reden voor ons om nog net iets sneller de scene te verlaten. En nee, d’r waren geen spullen verdwenen!

ballonstof 15

m e t d e k l o k m ee: 1. O verzicht, in noordelijke richting, van de launchsite op het vliegveld v a n B a i a M a r e . 2. P owered paraglider piloot A drian Buzan uit Boekarest vond het geweldig o m t u s s e n d e startende ballons door te vliegen. Veilig was anders en daarom werd hem h e t d r i n g e n d e advies gegeven om het stuntwerk niet meer te herhalen. 3. Het b ekken met z w a a r g i f t i g materiaal, slechts een paar honderd meter van de opstijglocatie gelegen. De h o e v e e l h e i d i s voldoende om 8 keer de gehele Europese bevolking om zeep te helpen. V o g e l s d i e a a nstalten maken om er te landen, worden met car biet verjaagd. 4. Een beetje z i c h z e l f r e s p e cterende nationale aeroclu b heeft een ballon voor representatie, he bben ze i n R o e m e n i ë b edacht. Idee voor de Nederlandse KNV vL?

afgedrukt als 16 uur, in de andere helft was de aan-

compliceerd, plezierig, véél belangstellend publiek, met weinig

vangstijd abusievelijk vermeld van 20 uur. Daardoor

middelen georganiseerd en een paar zeer enthousiaste spon-

gebeurde het dat je op de terugweg naar het

sors. En vooral ook veel deelnemende piloten die noch Engels,

hotel hele groepen bezoekers tegenkwam die op

noch Duits spreken, maar vooral goed Russisch en andere exo-

weg waren naar een inmiddels verlaten en donker

tische talen spraken. Ook dat maakte dit evenement tot een

opstijgterrein …

bijzonder evenement. Wij kijken uit naar de volgende editie en

Met enorme opstoppingen op de toegangsweg tot

kunnen niet anders zeggen dan dat het de moeite meer dan

gevolg.

waard was. Een echte aanrader!

John Balon (met één ‘l’, op z’n Roemeens) kan terugzien op een uitermate geslaagd evenement, onge-

H ans van Hoesel

ballonstof 16

Sinds de moderne transponders met digitale displays uitgerust zijn, geven ze naast de eigenlijke transponderinstellingen ook nog toegevoegde informatie zoals de vlieghoogte aan.

Omdat de transition altitude niet op 5000 ft gefixeerd is wordt

Vlieghoogte? Nee, Flight Level (FL).

alles iets gecompliceerder. De transition altitude kan afhankelijk van de luchtdruk hoger liggen. Dit dient om het luchtruim

Iedere piloot kent natuurlijk het begrip flight level, dat is de

waarin op QNH wordt gevlogen duidelijk te scheiden van het

vlieghoogte herleid naar het referentievlak van 1013,25 hPa.

luchtruim waarin op de standaard QNH van 1013,25 gevlogen

Deze hoogte wijkt afhankelijk van de luchtdruk meer of min-

wordt.

der af van de hoogte van de op QNH ingestelde hoogtemeter.

De volgende uitwerking zal dit verduidelijken:

Transponders geven over het algemeen flight level aan, het is

Hiervoor moeten we twee begrippen weer naar boven halen,

niet mogelijk de QNH in te stellen.

het transition-level en de transition-altitude. Simpel gezegd is

Laten we eens naar een voorbeeld kijken: stel de QNH is 1003,

de transition-altitude de hoogte, waarbij de hoogtemeter op

dus 10 hPa lager dan de standaardluchtdruk. 1 hPa komt bij

1013,25 hPa gezet wordt en het transition-level het flight level

benadering overeen met 30 ft, dus gaat het hier om een ver-

waarop weer overgeschakeld wordt naar QNH. Uit veiligheids-

schil van 300 ft. Dit betekent dat op een vlieghoogte van 3000

overwegingen wordt een afstand van minstens 1000 ft tussen

ft (QNH) de transponder FL 33 aan zal geven. De heersende

beide aangehouden.

druk is lager dan in de standaardatmosfeer. Dus bevindt men

Daardoor wordt bij lagere luchtdruk het transition-level con-

zich in een druk die eigenlijk bij een grotere vlieghoogte hoort.

form volgende tabel naar boven verlegd.

De transponder ‘weet’ dit echter niet omdat ie vast ingesteld

(Dit betekent onder andere, dat wanneer men daalt bij een

is op 1013,25 hPa. Hierdoor geeft de transponder een hogere

luchtdruk van 983 hPa er op FL 80 al naar de QNH terugge-

waarde aan.

schakeld dient te worden)

Tot zover is het een vrij duidelijke zaak. Alleen wanneer men

Qnh

transition-L E V E L

in deze situatie de FIS oproept en om een transpondercheck

>= 1013,25 hPa

983 hPa bis 1013 hPa

< 983 hPa

vraagt, zal de volgende dialoog zich afspelen: „Dutch Mill Info, PH-NBC, request transponder check“ „PH-NBC, roger, call sign and mode S code correct, altitude 3000 ft“

Terug naar: waarom geeft mijn transponder de verkeerde hoogte aan?

De verkeersleider geeft de vlieghoogte en niet het flight level

Wanneer men bij lage luchtdruk onderweg is tussen transition-

aan. Maar hoe weet hij deze hoogte? Wel, naast de radarin-

altitude en transition-level, rekent het radarsysteem van de

formatie kent zijn systeem ook de lokale luchtdruk. Hiermee

verkeersleider de vlieghoogte om naar hoogte (QNH). Veel

wordt het door de transponder uitgezonden flight level op het

piloten hebben dan nog de hoogtemeter op 1013,25 ingesteld

scherm van de verkeersleider omgerekend en weergegeven.

staan. Hierdoor wijkt het door de transponder aangegeven

Zo wordt beneden de transition altitude de vlieghoogte door

flight-level beduidend af van de door de verkeersleider ver-

verkeersleiders genoemd en hierboven het flight level.

melde hoogte. tekst: michael frost, funkwerk avionic s g m B h

ballonstof 17

Mis ‘m niet, de eerste Nederlandse DBCC selectiewedstrijd van 2012:

AD BALLON CUP 2012 Powered by Ultramagic Balloons! Locatie Datum Briefings Inschrijfgeld Wedstrijdleiding Inschrijving Meer informatie

: : : : : : :

Ad Ballon, Minervum 7346, Breda 11 en 12 februari 2012 (uitloop 25 en 26 februari 2012) beide dagen 06.30 en 14.00 uur € 100,- per team, inclusief één wedstrijdkaart Judith ten Brummelhuis en Sanne Haarhuis vóór 20 januari 2012 Henk Broeders 06 - 53 48 84 38 of henk@adballon.nl

Minervum 7346 4817 ZD Breda 076 - 514 53 72

adhaarhuis@adballon.nl www.ultramagicballoons.nl EASA NL MG-8061 certified

ballonstof

INV O ERING VE ILIGHE IDSMANAGAME NTSYST E E M (VMS) KNVvL

18 Zoals al eerder in ASM nr. 1 van maart dit jaar vermeld, heeft de KNVvL zich gecommitteerd aan de invoering van een Veiligheid Managementsysteem, VMS. Dit volgens het jaarplan 2011 van het KNVvL beleidspan dat door de ledenraad in

- Expliciete borging van het KNVvL VMS in het KNVvL kwaliteitshandboek. Het VMS moet genoemd worden en beschikbaar zijn. - Aanstelling van een KNVvL Veiligheidsmanager (VM). Het

2010 is goedgekeurd. Het VMS is gebaseerd op een systeem

idee is om een KNVvL personeelslid te laten doen onder ver-

wat IVW hanteert voor de grote luchtvaart. Uiteraard is dit te

antwoording van het HB.

zwaar voor de luchtsporten waardoor een zgn. ‘light’ versie

- Opname van het KNVvL VMS als voorwaarde voor aanslui-

van het VMS is ontwikkeld. Dit is gebeurd met de kundige

ting dan wel erkenning van ledenverenigingen, clubs en

inbreng van diverse mensen van de vliegende afdelingen. De

scholen.

diverse luchtsporten hebben natuurlijk al jarenlang hun eigen

- Ontwikkeling van een elektronisch KNVvL voorval registra-

veiligheidsystemen met daarbij behorende regels, kader en

tieformulier. Het makkelijkste is als dit via de website van de

procedures. Qua veiligheid waren er geen echt grote proble-

KNVvL kan, geïntegreerd in de online KNVvL ledenadmini-

men. Echter, er was ruimte voor verbetering. Dit is ook de pri-

stratie.

maire doelstelling van het VMS; het constant verbeteren van de veiligheid. Wat kan er beter? Om wat zaken te noemen.

Het HB is intussen begonnen met het uitwerken hiervan. Het

De huidige werkwijze van afdeling en veiligheidscommissies

software bedrijf Renflex is bezig met het ontwikkelen van de

is vaak reactief: ‘na een incident volgt er een maatregel’. Het

software applicatie.

VMS is naast reactief tevens preventief van karakter: ‘signaleer

Momenteel is er een definitieve versie van het KNVvL VMS

waar het mogelijk fout kan gaan en neem daar maatrege-

beschikbaar, met daarbij een handleiding. Wat staat er nu

len op.’ Verder zijn er verschillen in vorm en kwaliteit wat

zoal in het VMS? De inleiding van het VMS geeft het goed

eenduidig vergelijken van voorvallen lastig maakte. Ook is er

weer. “Het VMS biedt een systematische aanpak van het

geen uniformiteit in (het melden van) voorvallen en blessures.

managen van de veiligheid binnen de KNVvL en aangesloten

Natuurlijk zijn er luchtsportspecifieke zaken maar basisza-

organisaties”. De componenten zijn veiligheidsbeleid en doel-

ken als NAW, plaats, datum, lidnummer moeten natuurlijk

stellingen, veiligheidstraining en promotie, gevaaridentificatie

wel helder zijn. Er ontbreekt een universeel KNVvL inzicht

en voorvalmanagement. Het laatste bestaat uit melding en

en overzicht. Leren van elkaars fouten en verbeterprocessen

registratie, analyse, corrigerende maatregelen en toetsing van

gebeurt vooralsnog nauwelijks, in ieder geval niet structureel.

deze maatregelen. Praktisch gezien houdt het HB zich bezig

Er bestaat ook geen normering naar club / school niveau toe.

met het beleid en de doelstellingen. Trainingen / promotie en

Deze organisaties zijn aangesloten bij de KNVvL en worden

gevaaridentificatie zal meer op afdelingsniveau plaatsvinden.

geacht veilig te opereren, een KNVvL overkoepelende norm

Meldingen en registratie zal gebeuren op clubniveau, door

bestaat echter niet. Een ander aspect is het pro-actief sig-

de clubveiligheidmanager, een chef instructie, etc. Om dit te

naleren van verbetermogelijkheden. Het VMS moet hier het

kunnen vergemakkelijken heeft de KNVvL een profielschets

gereedschap voor zijn.

opgesteld waaraan veiligheidsmanagers op de verschillende niveaus moeten voldoen. Het VMS is intussen beschikbaar

Sinds einde 2010 is het KNVvL VMS (‘light’ wordt voor het

via de intranetsite van de KNVvL. Dit gaat ook het platform

gemak verder hier niet meer genoemd) in ontwikkeling.

worden voor communicatie voor alle veiligheidsmanagers. De

Hiervoor is een apart project gestart onder leiding van Frits

afdelingen zijn intussen benaderd om een veiligheidsmanager

Paymans, met Veva Ekkelenkamp, Maya de Best en Ronald

aan te wijzen. In een later stadium zullen de clubs een veilig-

Overdijk als uitvoerende personeelsleden. Er zijn verschillende

heidsmanager aan moeten stellen. Op 7 december is een bij-

bijeenkomsten geweest met veiligheidsexperts van de lucht-

eenkomst geweest voor (de veiligheidmanagers van) de clubs

sporten. Op basis hiervan zijn er vier aanbevelingen gedaan

en afdelingen. De betrokkenen zullen hierover rechtstreeks

aan het Hoofdbestuur:

geïnformeerd worden.

Op 7 december jl. werden alle afdelingen van de KNVvL bijgepraat over het te introduceren VeiligheidsManagement Systeem (VMS). Het VMS model en de bijlage zijn klaar en zullen worden verspreidt. Benadrukt wordt dat het geen statisch systeem is maar juist een dynamisch, m.a.w. we starten met wat we nu hebben, maar we staan open voor veranderingen aan de methodiek na ervaringen uit de praktijk. Het VMS plan behoeft uitleg en begeleiding. Hier ligt o.a. een taak voor de aan te stellen veiligheidsmanagers. Vergelijk de invoering van VMS maar met een door een producent te verkopen nieuw product, mensen moeten er kennis mee maken en het nut van inzien voordat tot gebruik wordt overgegaan. VMS dus onder de aandacht brengen en promoten. Ook interessant en een voorbeeld van modern VMS (en hoe het NIET moet) is de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk. Niet de man met de brander die de pomp ontdooide en zo de brand begon wordt vervolgd maar de managers en directeur die mogelijk maakte dat de man handelde zoals hij deed (niet voor het eerst) worden vervolgt. Blijkbaar schortte er het e.e.a. aan de veiligheidscultuur van het bedrijf waardoor de man met de brander niet werd gewezen op de levensgevaarlijke handeling maar deze bij herhaling kon uitvoeren.

opEn Dag LinDstranD hoLLanD Afgelopen zaterdag 5 november 2011 organiseerde Lindstrand dealer Pieter Kooistra een open dag van zijn bedrijf in Joure. Ondanks het mooie vaarbare weer waren er toch nog verschillende collega’s die de moeite namen om een kijkje te nemen bij het bedrijf in Joure. Naast het bekijken van verschillend Lindstrand materiaal konden de aanwezigen luisteren naar een presentatie van de Quality Manager van het NBC, Bas van Wijk. Bas had een presentatie in elkaar gedraaid over hoe een CAMO bedrijf werkt en wat er bij komt kijken voordat je je nieuwe ARC hebt. Lindstrand Balloons werd vertegenwoordigd door General manager Kevin Pilsbury om vragen te beantwoorden over de Lindstrand fabriek en zijn producten. Van Funkwerk was iemand van sales aanwezig om verschillende soorten transponders te tonen en vragen te beantwoorden over het gebruik ervan.

s a F E t y c u L t u r E c a n b E sEEn as …

… What people at all levels in an organisation do and say when their commitment to safety is not being scrutinised. Accountable managers and nominated postholders should take a leading role in developing an active safety culture within their organisation, so that SMS becomes an integral part of the management and work practices of the organisation - the way we do things round here. Senior management commitment is crucial and this needs to be demonstrated on a regular basis.

Marc de Vries (wedstrijd crewlid van Johannes Kooistra) gaf uitleg hoe je kunt (wedstrijd)varen met een laptop in de mand en wat je daar allemaal voor nodig hebt. De workshop modern navigeren gaf leuke tips en trucs om bijvoorbeeld een iPad mee te nemen in de mand en zo modern te gaan navigeren. Pieter Kooistra en Martine Vellema zorgden voor de inwendige

cuLtuur

Elkaar aanspreken op veiligheidszaken is belangrijk binnen VMS. Dit onderwerp kwam op 7 december dan ook aan de orde met enkele sprekende voorbeelden die aangeven hoe veiligheidscultuur is bij een bedrijf als Shell: - wanneer je bij Shell met twee tassen in elke hand een trap wil beklimmen heb je goed kans dat je gevraagd wordt de lift te nemen of om de trap slechts met een tas te beklimmen en zo dus een hand vrij te hebben om de trapleuning vast te houden! - ligt er bij een presentatie met b.v. een laptop en beamer een verlengsnoer op zo een manier dat mensen daarover heen moeten stappen dan wordt er niet gestart met de presentatie voordat het snoer is verwijderd of op een veilige manier naar de laptop en beamer is gelegd. Overdreven? Misschien maar deze twee voorbeelden van hoe de veiligheidscultuur werkt bij zo’n bedrijf is leerzaam om te zien!

mens en beantwoorden vragen over hoe je klant kon worden bij het NBC, hoe het bedrijf werkt en op verzoek kon ook een rondleiding worden gegeven.

ballonstof

V m s , D E s t a n D V a n z a kEn

ballonstof 20

b i j DE bEEstEn aF … SCHRiJVeN OVeR KeNiA iS BiJ VOORBAAT DiT pRACHTiGe LAND Te KORT DOeN. HeT MOOie LANDSCHAp eN De VRieNDeLiJKe MeNSeN, HeT pLAATJe iN Je HeRiNNeRiNG, iS NieT iN BeSTAANDe WOORDeN Te OMSCHRiJVeN. GeLDT DiT NieT VOOR ALLe MOOie pLeKKeN WAAR Je OOiT GeWeeST BeNT? Je eiGeN BeLeViNG iS ZO iNTeNS, Die iS NieT iN WOORD OF FOTO Te VATTeN.

t e k s t : j a n oudenampsen

Nog maar net op Keniaanse bodem of al een SMS’je van Peter, de taxichauffeur die mij naar Wilson National Airport zal brengen: “Sorry wat later, Nairob is weer één grote file”.

Sanjay staat me op te wachten. Geweldig, hij kon net op tijd

Niet erg, heb ik even tijd voor een goede bak koffie en een

terug zijn van de ochtendvaart.

shaggie of twee.

Sanjay; “Voor we zo leeuwen gaan kijken, eerst een koud pilsje’. Kenia kan al niet meer stuk!

We nemen dus niet de grote weg maar een bypass, die ooit nog eens verhard zal worden maar nu, zelfs voor

Als je dan op weg naar het kamp, maar een kilometer van de

Achterhoekse begrippen, de slechtst denkbare zandweg.

landingsstrip, een klein ommetje maakt en tegelijk struikelt over de wilde dieren en even later familie Leeuw op 20 meter

Aangekomen op Wilson Airport word ik begroet door Mary

ziet, die heerlijk liggen uit te buiken en je geen blik waardig

die de vluchten regelt; “Hey welcome Jan, you’re Sanjay’s

keuren, dan weet je ook gelijk waarom hier heel veel toeristen

friend, nice!”.

naar toekomen; Wildlife in Africa!!!

Na een klein uurtje vliegen met een tussenstop om nog twee

Sanjay’s onderkomen is net aan de rand van het kamp, net

passagiers op te pikken van een ‘bloody muddy strip’ volgens

voorbij de bordjes “wild animals are dangerous, don’t walk

Bernois, onze piloot, landen we om 11 uur vlakbij Governors

behind this point’!!! Ja, ja!!!

Camp in de Masai Mara.

En toch heb je geen moment het gevoel van gevaar, de wilde

wordt ’s nachts bewaakt door tientallen mensen. Dat is niet overbodig want de camps in dit natuurreservaat hebben geen omheining. De volgende ochtend 5 uur gelijk de eerste ballonvaart. De ballonnen, een 350 en een 410, liggen al volledig klaar. Aan crew geen gebrek; 16 man per ballon is gewoon. Enkele van deze mensen hebben dan ook al passagiers van andere camps opgehaald. Als iedereen is welkom geheten met koffie of thee en in de securityroom is gecheckt worden de passagiers gebrieft. Als antwoord op mijn vraag aan Sanjay; “wat houdt die securityroom in?” antwoordt hij; “oh, dat geeft de passagiers een goed gevoel.” De ballon wordt met 3 ventilatoren gevuld, riplock gecheckt en klaar voor de start. Ieder lid van de crew heeft zijn taak, al is het maar een lijntje weg houden bij de brander. Voordat we nog maar los zijn van de grond is al wel duidelijk dat hier niets aan het toeval wordt overgelaten. In Nederland kunnen we daar nog wel eens een voorbeeld aan nemen. Zo zijn bijvoorbeeld de veiligheidsinstructies in alle talen vertaald en liggen keurig klaar voor de betreffende passagiers. De vaart op zich is natuurlijk geweldig. Laag over de rivier, die we door zijn enorm meanderende loop wel zes keer passeren. Als je ze van de grond nog niet hebt gezien dan krijg je luipaarden, giraffen, olifanten, leeuwen, buffels enz. enz. nog een keer prachtig van bovenaf in je blikveld. Landen is hier een verhaal apart. In principe kun je dat bijna overal als je de enkele boom en de soms metershoge, zo hard als steen zijnde termietenheuvels niet meerekent. Maar de crew moet weten waar je uitkomt en anders moet jij als ballonvaarder moeite doen om op de juiste plek te komen want vóór de landing hebben zij alles al klaar staan; champagne, vruchtensappen, mobiele keuken, ontbijttafels, computer om 10 DVD’s tegelijk te branden met foto’s van de vaart en de toilettent voor de dames. Voor de heren staat jeep 896 klaar om zich achter terug te trekken. En dit alles middenin … nergens. Na het uitgebreide ontbijt worden de passagiers verdeeld over de jeeps, al naar gelang naar welk kamp zij terug moeten en krijgen ze nog een ‘game drive’ op de terugweg. Wij rijden in de ‘personeelsjeep’ rechtstreeks terug, waarbij we nog een controle passeren van de ‘rangers’ die het wildpark beheren. Zij hebben het met het nodige respect voor het zeggen blijkt. Na de prachtige dagen in Governors Camp nog een week met Sanjay reizend door dit schitterende land, geweldig! Sanjay bedankt, Kenia bedankt!!!

ballonstof

dieren zien de mensen niet als een bedreiging en het kamp

ballonstof 22

Nie u w l id van de r ed acti e st elt zich voor:

Sanne haarhuis Toen ik geboren werd was

we graag aangaan en waar

in de familie net het eerste

we onder leiding van Rutger

brevet gehaald en werd er

Coucke steeds meer zicht op

met de familie een ballon

krijgen.

gekocht. Achter de renault

Ballonvaren is met een mand-

4 hing een aanhangwa-

je onder een bel met warme

gen met een ballon en de

lucht hangen. Het samenspel

familie was crew. Oma

met wind in verschillende

repareerde de ballon thuis

luchtlagen, goede timing en

achter de naaimachine als

inzicht in de opdrachten en

er een gat in zat. Dit is de

regels maakt de basis van

eerste kennismaking van een kleine pasgeboren

wedstrijdvaren. J udith ten bru mmelhuis en sanne haarhuis

Haarhuis met ballonvaren.

Deze uitdaging trekt mij zowel achter de wedstrijdlei-

Vervolgens werden verschillende leden van de familie actief in

ders tafel als daarvoor. Het enthousiasmeren van mensen over

het ballonvaren en mijn vader richtte zich op het leiden van

het spelletje, piloten, observers en andere officials. Het zorgen

verschillende wedstrijden. Al van jongs af aan zat ik in wed-

dat er in Nederland meer mensen aan het spel deel willen

strijdkamers markers op te rollen. Deelde ik markers en tasks-

nemen en willen zorgen dat het interessant blijft is mijn doel.

heets uit aan piloten en mocht ik mee crewen. Ik zag de obser-

Daarnaast zou ik het geweldig vinden om ooit zelf als piloot

vers die tijdens zo’n wedstrijd een belangrijke rol speelden

aan een wedstrijd deel te kunnen nemen.

en luisterde mee tijdens de debriefings. Ik keek uit naar het

Momenteel zit ik als chief-observer in het bestuur van de

moment dat ik zelf observer zou mogen worden. Toen ik ein-

DBCC. Namens de DBCC organiseer ik cursussen voor mensen

delijk 16 was deed ik mee aan een observerscursus en de dag

die observer willen worden en samen met Frouwke Kuijpers

voor het NK ballonvaren kreeg ik een whiplash door een val

(topsportcoördinator van de KNVvL) wat er nodig is om bal-

van een podium en moest NOG een jaar wachten. Vervolgens

lonsport naar een hoger niveau te brengen. Samen met de

ben ik 6 jaar lang met veel plezier bij verschillende wedstrijden

KNVvL organiseren we bijeenkomsten, trainingen en work-

in binnen- en buitenland als observer actief geweest.

shops voor ervaren en onervaren piloten.

Een aantal jaar geleden ben ik me weer in gaan zetten voor wedstrijd ballonvaren in Nederland. Samen met Judith ten

De stap naar de redactie van Ballonstof is dan niet zo’n grote

Brummelhuis ben ik me gaan verdiepen in het leiden van

stap meer. De samenwerking met Rutger is altijd leuk geweest

wedstrijden ballonvaren. Het samen puzzelen en bedenken

en ik verheug me er op meer aandacht aan de ballonsport te

van een uitdagende haalbare opdracht is een uitdaging die

gaan brengen in Ballonstof.

e - m a il p e r i kelen

uw lidnummer. Mocht u niet meer weten wat uw wacht-

Voor de afgelopen Algemene Ledenvergadering heeft het

invullen en klikken op ‘wachtwoord vergeten’. Er wordt dan

bestuur de uitnodiging digitaal verstuurd. Achteraf bleek dat

een nieuw wachtwoord gestuurd naar het e-mailadres dat

geen groot succes. Van een zorgwekkend aantal leden hoor-

bij uw naam in het bestand vermeld staat. Ontvangt u niets,

den we dat ze niets ontvangen hadden.

dan is de logische conclusie dat het bij de KNVvL bekende

Het adressenbestand dat we gebruiken komt uit het bestand

e-mailadres niet juist is. Neem dan contact op met de leden-

van ‘mijn.knvvl.nl’, een indetnetverbinding met het leden-

administratie van de KNVvL.

woord is, kunt u naar de site gaan, uw gebruikersnaam

bestand van de KNVvL. Ieder lid heeft toegang tot zijn eigen gegevens en is daarmee verantwoordelijk voor eventuele

Niet alleen de verkeerde adressen waren de oorzaak dat niet

mutatie is de adresgegevens. Het blijkt dat niet alle leden hier-

iedereen een uitnodiging heeft ontvangen. Er waren ook

van op de hoogte zijn.

problemen met de z.g.n. SMTP server die we gebruikten.

Enige tijd geleden heeft u een gebruikersnaam en een wacht-

Dat is inmiddels opgelost. We gaan de volgende uitnodi-

woord per e-mail toegestuurd gekregen. Gebruikersnaam is

ging dan ook weer gewoon per e-mail versturen.

‘Tiger Formation: line astern, line astern, … go!’ Zo maar een kreet die je als ballonvaarder je tijdens de herfst en wintermaanden op een vrijdag of zaterdagmiddag op de ballonfrequentie kunt horen. Trek het je niet aan, deze geheimtaal wordt gebruikt door een

Een beetje frisjes is het vliegen in een dergelijke kist wel, van-

team van formatievliegers die aan het oefenen is. Wat is het

wege de open cockpit is de temperatuur makkelijk een graad

geval? Elke vrijdagmiddag en zaterdag - weather permitting -

of 15 lager dan de heersende buitenluchttemperatuur.

oefent een groep vliegers het vliegen in close formation. Vanaf

En dan te bedenken dat we ook bij vrieskou onze trainingses-

EHSE. Één van die vliegers is uw scribent.

sies houden …

Om praktische redenen wordt bij die training de ballonvaart-

Na afloop van 20 - 30 minuten vliegen hebben we dus beslist

frequentie gebruikt om commando’s door te geven.

kouwe handen en kouwe kl … Ja, ook die!

Normaliter stoort dat niemand in de ballonvaart, maar bij

Wilt u eens komen kijken, bel dan gerust met het Vliegend

mooi weer kan het gebeuren dat er in de herfst en winter

Museum op vliegveld Seppe, of met ondergetekende. U bent

midden op de dag ook ballons in de lucht zijn en dat naast

van harte welkom.

ballonvaarders ook anderen van ‘hun’ radiofrequentie gebruik

Mocht u belangstelling hebben voor een demo met deze ouwe

maken.

kisten, en hun ouwe vliegers, ook dan is uw reactie welkom.

Doorgaans duurt zo’n trainingsessie een 20 - 30 minuten.

Gegarandeert dat uw ballonevenement een fantastische

Zoals de roepnaam al aangeeft, het gebeurt met vliegtuigen

attractie erbij heeft!

van het type De Havilland Tiger Moth DH82, waarbij de vlieger in een open cockpit zit.

Hans van Hoesel,

Het bouwjaar van de kisten van de Tiger Formation is zo rond

Tiger Formation,

1935. Die kisten zijn dus ouder dan de gemiddelde ballonvaar-

EHSE .

der!

B i j g a a n d e f o t o i s g e n omen tijdens een sessie op een mooie zaterdagmiddag in novem ber 2011. Tiger Fo r m a t i o n i n e c h e l o n right positie. D e vlieger bestuurt de kist vanuit de achterste cockpit .

ballonstof

‘t Kan g e b e u re n …

ballonstof 24

U it he t v a k a n t ie al b u m Be n Bl ä s s Bijna traditiegetrouw deelt Ben Bläss zijn foto’s van het afgelopen seizoen met ons. Op de volgende pagina’s slechts een kleine selectie uit de overstelpende hoeveelheid plaatjes over ballonevenementen die ben in 2011 bezocht.

beestenboel in St. Niklaas

suske en wiske, dat moet belgië zijn

maar ook ‘gewone’ ballonnen

Een keur van special shapes

Het zijn niet alleen ballons in st. niklaas

mijn thuishaven

ballonstof

barneveld,

naast kippen ook ganzen

de grootste kip van barneveld

the sky is the limit

recht van onderen

ballonstof 26

beter 10 vogels in de lucht ...

zijn er nog coulrofoben?

ik zei nog: niet omhoog kijken!

uitkijken bij het oversteken

humpty dumpty’s reflectie

ballonstof

Bijen op een mierenhoop

kinderen van de wereld

Ha, gas!

Deelnemersvlaggen American challenge

voetjes wassen, hoor!

Ha, gas!

ballonstof 28

Vroeg gaat de wekker. Zondag ochtend, 30 oktober 2011. De familie is nog niet wakker. De douche in, aankleden en naar het werk. De zon komt weer een uur vroeger op,

Ger e c h t i g he id t e k s t : j o op de wilde

althans zo lijkt het. Gelukkig heb ik een uurtje extra mogen slapen vanwege het terugzetten van de klok. Op naar de Veluwe. Het is rustig op de weg en de bunker van de militaire verkeersleiding staat er nog steeds. Gelukkig maar. Gauw een kopje koffie en aflossen zodat de nachtdienst naar huis kan. Weer een werkdag achter de radarbuis. Wat gaat er vandaag

Het gerechtshof in Leeuwarden doet op 14 december uit-

allemaal gebeuren. Binnen de verkeersleiding is geen dag

spraak in hoger beroep tegen een boer uit Luttenberg.

hetzelfde. Hollen of stilstaan, druk of niet druk, lopende

Eerder werd de boer door de politierechter, wegens poging

zaken en onverwachte momenten, die de nodige aandacht

tot zware mishandeling van een ballonpiloot en zijn passa-

behoeven. Geen dag om je te vervelen. Het vliegverkeer

giers, veroordeeld tot 20 uur taakstraf. Bij de behandeling van

neemt wat toe naarmate de uren verstrijken. Af en toe een

het hoger beroep zijn tijdens twee zittingsdagen alle betrok-

kopje koffie, aflossen van een collega en uiteindelijk heeft

kenen door de rechtbank gehoord. In zijn requisitoir vond de

ook deze dienst geen ongelukken gehad. Wel nog wat span-

advocaat-generaal opzet tot zware mishandeling bewezen

nende momenten met het mogelijk onverwachte vertrek van

en de straf van de politierechter Deventer (eis Openbaar

een aantal F 16s. Niet geheel gepland, dus het vergde nog

Ministerie 40 uur taakstraf / vonnis 20 uur taakstraf) te laag.

wat inventiviteit en afstemming, ook met onze burger colle-

De advocaat-generaal eiste nu 80 uur dienstverlening of 40

gas van de verkeersleiding.

dagen hechtenis. Na de dienst loop ik naar buiten. Telefoon wordt weer Op 5 augustus 2009 landde een ballon in een gemaaid wei-

aangezet en de gemiste gesprekken poppen op, sms berich-

land in Luttenberg. Op de boerderij naast de wei was nie-

ten. Nog gauw even lezen voor ik weer in de auto stap om

mand thuis. Tijdens het inpakken van de ballon verscheen er

terug te rijden naar huis. Oh gaaf, weer een sms van Frans.

een man die zei het kenteken van de volgauto genoteerd te

Wanneer zou de ballonvaart nu eens kunnen plaatsvinden?

hebben en dat door te zullen geven aan de politie. De volg-

In mei hebben we elkaar voor het eerst gesproken en het

auto stond buiten de wei. Hij sommeerde de ballonvaarder

uitwisselen van elkaars beroepen en de daarbij gepaarde

de ballon tot de volgende ochtend in de wei te laten liggen.

uitdagingen zou wel eens voor alle partijen goed kunnen

Op de vraag van de piloot of hij de eigenaar van de wei was

zijn. Daar wil ik graag aan meewerken, immers komt er ook

kwam geen antwoord. Een verder gesprek was niet mogelijk

een stuk plezier bij kijken. Oh ja, die sms op die bewuste 30

en de ballon werd verder ingepakt. De boze man verliet de

oktober. Heb je vanmiddag nog zin en of tijd? Hmm. Moet

wei en kwam even later terug met een auto en reed in op de

nog naar huis, omkleden. Misschien files onderweg, ach op

passagiers. Door snel te reageren en opzij te springen werd

zondag, dat zal toch wel meevallen? Nou niet dus. Oké het

gelukkig niemand geraakt. Zonder zich verder bekend te

wordt krap, maar het zou haalbaar moeten zijn. Ik ga Frans

maken reed de man vervolgens weg. De politie werd direct via

maar eens bellen en proberen op de afgesproken plaats te

112 in kennis gesteld van het voorval en heeft in de wei van

zijn. Zou het vandaag dan toch gaan lukken?

alle passagiers en de piloot een verklaring opgenomen. Door één van de passagiers is vervolgens aangifte gedaan.

Zeker is het gelukt. Het ballonvaren is een prachtig avontuur dat ik iedereen kan aanbevelen. Het is mooi om eens mee te

De uitspraak van het gerechtshof komt niet als een verrassing.

maken. Bij elkaar in de keuken kijken is altijd goed om eens

Eerder hebben rechtbanken personen veroordeeld die na bal-

te doen. Wat komt er allemaal kijken bij het plannen van

lonlandingen het recht in eigen hand namen.

een ballonvaart. Immers is het voor velen een commerciële

ballonstof 29

t e k s t : d e n n i s v e r h oeven. dutch mil

D utch miLL in DE m a n D V a n F r a n s activiteit, waarmee mensen proberen een belegde boterham te

ballon? Waarom heeft die ballonvaarder nu niet een andere

verdienen. Is het weer goed genoeg, niet teveel wind, waar kan

locatie om op te stijgen en dan minder in de ‘weg’ te zit-

ik vertrekken en waar moet ik dan rekening mee houden, is de

ten? U, als lezer van dit blad, zal denken, waarom moet die

mand gevuld, is het veilig om te gaan, is iedereen ingelicht, heb

verkeersleider dat vliegtuig nu juist daar laten vliegen?

ik een vliegplan nodig? Kortom, veel vragen die ervoor zorgen

Dan ook nog die radiotelefonie. Voor sommigen is het een

dat de ballonvaarder wel degelijk moet werken aan een goede

best hoge drempel om de microfoon te pakken en met de

voorbereiding.

verkeersleiding te communiceren. Eerst goed uitluisteren en vooral ook weten wat er gezegd moet gaan worden is essen-

Als verkeersleider kijken we daar niet altijd zo tegenaan. Hoe

tieel. Mocht de verkeersleider na het contact leggen niet

komt dat nou? Het is een menselijke zaak dat we vaak de nega-

meteen tijd hebben zal hij aangeven aan de zender even te

tieve zaken langer en beter onthouden, dan zaken die wel goed

moeten wachten. Kleine tip van mijn kant, zorg dat die bran-

gaan. Immers, als het goed gaat is er niets om te klagen, zeuren

der niet weer meteen aan moet of dat er een koptelefoon

of zomaar een opmerking over te maken. Toch is er af en toe

aanwezig is. Die man/vrouw achter het radarscherm of in de

onvrede bij de collegas van de verkeersleiding. Vanuit mezelf

toren weet nu eenmaal niet wanneer die brander aan moet

kan ik aangeven dat er voorbeelden zijn van het ongeautoriseerd

en zal de communicatie op enig moment weer opstarten. Als

binnenvliegen van militaire CTRs. Ook de Schiphol TMA is wel-

het goed is, duurt dat over het algemeen niet te lang.

eens het onbewuste doelwit van ongeautoriseerd binnenvliegen. Het luchtruim is opgedeeld en ieder gedeelte heeft zijn eigen

Begrip hebben voor elkaar is dus van belang. Op 30 oktober

luchtruimclassificatie. Niet iedereen begrijpt het zomaar en daar-

heb ik eens mee mogen kijken en bijzonder kunnen genie-

naast ziet niet iedereen het nut en noodzaak van een bepaalde

ten van een uitstekende vaart. Het weer was goed, zicht

classificatie. Nu is die noodzaak er wel degelijk.

uitstekend, het waaide niet teveel. Kortom, alle ingrediënten

Daarnaast hebben we te maken met civiel en militair luchtver-

waren aanwezig om te kunnen genieten. Daarnaast heb ik

keer dat actief wordt begeleid door de militaire verkeersleiding.

ook de piloot van de ballon kunnen bestoken met compli-

Moet dat soort vliegverkeer nu werkelijk omvliegen voor een

menten.

ballonstof 30

Ni e uw : Handbo ek L u chtvaartr e gel g eving e n we ttenbun del s L u chtv aart

Ab o n nem en te n

Op 16 november 2011 heeft Roland Wondolleck,

mij over te nemen. Waarvoor mijn dank. Vooral de abon-

directeur van Rotterdam Airport, het eerste exem-

nementen is een heel gedoe. Maar vanaf 1 januari 2012is

plaar in ontvangst mogen nemen van het Handboek

dat de zorg van Thierry Schröter.

Jarenlang – vanaf 1995 – heb ik de financiële administratie van Ballonstof gevoerd. Het innen van abonnementsgelden en advertentie-opbrengsten en het betalen van de productie en verzending. In het kader van de centralisering van taken is de KNVvL bereid deze administratie van

Luchtvaartregelgeving (ISBN: 978-94910-7318-2) op Rotterdam Airport. Het handboek werd hem uit-

Voor de abonnées verandert er het een en ander:

gereikt door mr. dr. Ronald Schnitker (advocaat in

Vanaf nu moeten zij zich opgeven bij:

Eindhoven en bestuurslid van de KNVvL) die het boek

Thierry Schröter

samen met Arnold Rossing (docent Air Law aan de KLM

Huittuinlaan 16a

Luchtvaartschool) schreef.

3447 GM Woerden admin@knvvl.nl

Het Handboek Luchtvaartregelgeving en de bundels met

0348 43 70 60

de wetsteksten Regelgeving luchtvaart zijn uitermate geschikt voor studie (o.a. ter voorbereiding op het exa-

Abonnementen worden verzonden naar het adres van

men luchtvaartvoorschriften voor een van de vliegbrevet-

degene die het abonnement betaald. Abonnementen

ten) en beroep (denk bijvoorbeeld aan luchthavenperso-

lopen per kalenderjaar. Dus als u zich halverwege het jaar

neel, maar ook vergunningverleners en toezichthouders

opgeeft, betaald u wèl het volle bedrag van € 15,-.

zullen met deze boekwerken uitstekend uit de voeten kunnen).

R utger C oucke

IVW w o r d t I LT Per 1 januari 2012 vormen IVW en VI de Inspectie Leefomgeving en Transport Nieuwsbericht | 29-11-2011

De ILT staat onder leiding van de inspecteur-generaal Jenny

De VROM-Inspectie (VI) en de Inspectie Verkeer en Waterstaat

Thunnissen en omvat zes inspectiedomeinen en twee direc-

(IVW) fuseren. Vanaf 1 januari 2012 vormen zij samen de

ties:

Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De fusie komt voort

ILT/Risicovolle Stoffen en Producten

uit de herschikking van de ministeries van Volkshuisvesting,

ILT/Risicovolle Bedrijven

Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) en Verkeer en

ILT/Water, Bodem en Bouwen

Waterstaat (VenW). Dat heeft geleid tot het ministerie van

ILT/Luchtvaart

Infrastructuur en Milieu (IenM). De ILT is onderdeel van IenM.

ILT/Rail en Wegvervoer

De ILT bewaakt en stimuleert de naleving van weten regelge-

ILT/Scheepvaart

ving voor een veilige en duurzame leefomgeving en transport.

ILT/Bedrijfsvoering

Behalve op naleving van weten regelgeving op het terrein

ILT/Handhavingsbeleid

van IenM, ziet de ILT ook toe op naleving van weten regel-

De ILT is gevestigd in Den Haag, Utrecht, Hoofddorp,

geving van de ministeries van Economische Zaken, Landbouw

Rotterdam, Eindhoven, Arnhem, Groningen en Zwolle. De

en Innovatie (nucleair en straling) en Binnenlandse Zaken en

website van de ILT is vanaf 1 januari 2012 te bezoeken

Koninkrijksrelaties (bouwen en wonen).

via www.ilent.nl. Het twitteraccount is dan bereikbaar via

De inspectie staat voor een goede dienstverlening, rechtvaardi-

InspectieLenT.

ge handhaving en adequate opsporing. Beleidmakers bepalen

Voor vragen aan de ILT kan vanaf 1 januari 2012 contact

de regels, burgers en bedrijven zijn verantwoordelijk voor de

worden opgenomen met het Informatiecentrum via tele-

uitvoering en de inspectie ziet toe op de naleving van weten

foonnummer 088 489 00 00 of via de Contact-link op de

regelgeving.

website.

• Onderhoud incidenteel • Onderhoud jaarlijks • ARC Inspecties • ARC verlenging • Bewaking permanente luchtwaardigheid • Aanschaf van uw ballon

• Lindstrand • Cameron • Thunder and Colt • Sky

• Kubicek • Kavanagh • Schroeder • Ultra Magic

Lindstrand Holland / Noordelijk Ballonvaartcentrum is een EASA Subpart F erkend onderhoudsbedrijf en een CAMO + organisatie. Ons erkenningsnummers zijn NL.MF.3060 en NL.MG.8060. U kunt bij ons terecht voor, Jaarlijks-, en incidenteel onderhoud een ARC inspectie en ARC verlenging en bewaken van de permanente luchtwaardigheid van uw ballon. Dealer Lindstrand Balloons. 0513 41 75 03 • www.lindstrand.nl

WINTERONDERHOUD?

• Onderhoud, inspecties en ARC’s • Verkoop Cameron ballonnen en toebehoren • Dealer Garrecht transponders