Ballonstof mei 1990 by Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL)

AFDELING BALLONSPORT MEI 1990

UITGAVE VAN KNVVL

NNNN

Zwaar bekocht BALLONSTOF

is een uitgave van de Koninkliike Neder. landse Vereniging voor Luchtvaart

(KNVvLl, afdeling .Ballonsport. Het overnemen van artikelen en fotots is alleen toegestaan na overleg met de redactie. Artikelen in deze uitgave vertegenwoordi. gen niet automatisch de mening van het bestuur of van de meerderheid van de leden van de afdeling, of van de redactie' De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten of te weigeren. REDACTIE:

Frank Schweppe, 03462-61466 Gerard Chel, 03420-1 4396 Marc Schweppe, 03462-66106 Dook Weidem a, 030-34Q244 REDACTIE-ADRES:

Silversteyn 43, 3621 PC Breukelen ADVERTENTIE.EXP LOITATI E:

Marc Schweppe, Silversteyn 45, 3621 PC Breukelen. Tarieven: 1/1 pag f 4A0,--, 112 f 200,--; 114 I 100,--. Bij contract voor 5 nrs resp. / 1.750,-., / 900,-. en f 475,-. LOSSE ABONNEMENTEN: 25,-- per jaar. Uitsluitend per geheel jaar. Aanvragen schriftelilk naar redactie Ballonstof, met abonnementsgeld ingesloten (Eurocheque of contant). Naam en adres duidelijk vermelden.

KNVvL BALLONSPOBT Voorzitter: Pamela Visscher Secretaris: Jan Haarhuis Penningmeester: Jan Fokken Bestuurslid: Marinus Hulsbergen Bestuurslid: Ad Haarhuis SECRETARIAAT/INFORMATIE:

Jan Haarhuis, Lange Jufferslraal 22 bis, 3512 ED Utrecht, 030-31 4328

COORDINATOREN GEVOELIGE GEBIEDEN:

Wadden, Groningen, Friesland, Drente: Jan Fokken, 05998-34367 Gelderland en Overijssel: Gerard Hoogeslag, 0541 9-3210 (werk) Utrecht, het Gooi en Flevoland: Frank Schweppe, 03462-61466

Noord- en Zuid-Holland: Ruud Tibbert, 01883-1 1597

Brabant, Zeeland en Limburg: Ad Haarhuis, 076-1 45372 SAFETY OFFICER: Frederic Demenint

DEADLINE VOLGENDE UITGAVE: 8 JUNI 2

een plaatseRond zes uur moest ik mii ver,'ctgt" gl en rk ver prac'i caE lijk vliegveldje. Het was een man, aardtge E:' bailonvaal de op ieugad mii'zeer diebatloniaarder, hij zag er een b?.:.: - ! als een vakantiewagentie met die badges i' s: i'3's' lk was een beetie'verbaasd over het fe;i ca::'--l mii nog 6 medepaisagiers waren, die me: = J'volg naar A :^ n een de pl'aats v-an vertrek waren 7e'<ar;' *.: :. Teest gea' opperbeste stemming en gewap.^c v ance e rd e v ideo - apparatu u r.

Na veiloop van tiid werd er docr'.::. :'::2T een enorme mand uiigeladen, het ieex i't ::- ^ € ' be' -::'-::2s en stetbusje' De battonvaarder gaf aite': geteideliik kwam, onder luid entho;s:''-: ' 2' ileichouwers, kiljsende kinderen en ia''''22 '2' c'onmers tot en snorrende video'camera's. de e'c'-'= t2 leven. Nadat de piloot het bevel tot instappe' voetde ik'mii als een haring in een lc'

'''

-2: ;egeven'

:'8emak-

kelijk dus. Met onze inderhaast gekreq:' :=:;-i op' -tslie mo'et het geheel er als een verwiloerc ':v-= had 's:'-i:'es hebben uitgezien. Nadat de pitoot on'< poten -':: we dat kwam gegeven, wat erop neer "overat '':e van af moesten bl|ven, en aliee' :: :.' bevel uit de mand mochten springen, 1119fi re i s:' "/o0r vertrek gegeven. oaai gingen we dan. Veet sneller dan '< ":'"'acht had *arei *i1 at enkele tientatten meters bl=- c: grond, terwijl mijn medepassagiers naar beneoe' s"ieeuwAen: 'zei de Bokma maar koud' en Bei Ac: coorn vast maar even'. Tot miin verbazing werd na een half uli1. 2 Desloten de daling in te zetten. (Nu begreep rk cct' $aarom er

geen pr6viand was meegenomen!) De Da'"c' werd in "een weiland neergezet, hiet ver van ee' c3erderii De rei dat ding' boer kwam er atAangerend. "WegwsTs' neek"' tJ deze vijfde de al van m'n tand af. bent Dat was even een probleem voor de pilcci n'ant om ptaats te maken voior zes nieuwe passagiers dre in'middets at ongeduldig om de mand huppetcen moeten w| er eerst uit. Oat ipreekt. De ballon.vaarder trachtte oidertussen de steeds bozer wordende boer le sussen met formutieren en sigaren. De boer echler moest daar niets van hebben. "Steek die stgaren met die formulie' ren maar in ie .....", schreeuwde hii met overslaande stem.

Net op het moment dat de ballon, met zes nieuwe

passagiers, weer opsteeg, arriveerde de lokale palttie 'geataimeerd door het van alte kanten toegestroonde vrceg de bubtiek."Heeft u een noodlanding gemaakt?" "Ja' p.assagters agent aan een van de achtergebleven fi ait was een noodtanding, maar gelukkrg iS 2"cs

goed afgeloPen."

Luchtvaartpionier Santos Dumont zet het eens' Nothing is more deticious than lunchrng iike this above the clouds in a balloon, no diningraam can 0e so marve'

lous in its decoration tk voel me zwaar bekocht. .

NIEUWS

'90

21 teams in een zusterhuis

DOETINCHEM - De eerste grappen zijn er al over gemaakt en er zullen er nog vele volgen: alles en iedereen rond de NK'90 in Doetinchem speelt zich at in een zusterflat van een ziekenhuis. Officieel schijnt de zusterflat Ieeg te staan, maar of dat op 23, 24, 25, 26 en 27 mei nog zo is, wanneer enkele tientallen meest mannelijke ballonvaarders hun intrek in het gebouw zullen nemen, is dd vraag waar de thuisblijvende echtgenotes, huisen/of bedgenotes, vriendinnen en maitresses reeds nu mee worstelen. Meest gerustslellende gedachte \1ocr ce aciterb jvers is echter het gegeven dat wedstlldl:':e- lenk taarhuis en diens assistent en broer.a" c.-Tate gecom pliceerde tasks voor de ochtend-:^ a,.nc",aanen bedenken, dat piloten cre',,^J en o3s:'.='s cesltst geen tijd voor 'andere dingen hebben Alle gekheid op een stokje a s '.: ,',::' n'eezit zou de NK '90 wel eens door [u.... ]'-l:'r :ct de top-3 van de gehouden kampro:ns:la::=- ,:i-g jaar in Emmen waren alle ploege' ^:'a- ::. g:ruisvest en bleek de catering ook nret;p a = -:.:n1en le van het, dit jaar moet dat aller aa a^i..> ...lrJen

Alles onder 66n

dak

Assistent-wedstrrld e der .ran taa---: ,'.,e hebben in Doetinchem de besch,i.^ na c.=: aa^ ;::lu,/ van

waaruit we alles doen ',',r; s ac-- .' .'=^ er de brrefings worden er gehold:n oa ,.,=l::'.1: J ng zrt er kortom we zijn een grcte rar'- ia =' s ==- gemeenschappelijke woonkamer i,,aar ei.'::- : Laar kan treffen en het eten komt ,a' -i: -a. :. =:en ziekenhuis. De kok heeft toegezegC zc.ee ;:gjtlk varratie in het menu aan te brengen ee- :':-; 3at s avonds sowieso uit drie gangen bestaat e- ::- cnlp lt waaraan eieren met spek niet zullen ctic.:".=:t Kofiom perlect geregeld allemaal" De 12de Nederlandse Kampioensc-a:p.- neteluchtbal lonvaren kent 21 deelnemers lS Net:: ardse en drie buitenlandse. Op uitnodrgrng van oe ,.,eistlldleiding doen Peter Schellhove uit West-Duits,ard de winnaar van vorig jaar, mee, uit Groot Brittann. romt Andy Walker en de Belg Jan Timmers vor c laar llrylrd complementeert het trio Wat de tasks betreft zal de lijn dre met name Henk Haarhuis vorig jaar hee{t uilgezet word:n gecontinueerd: nieuwe combinaties die van p ioot en crew he{ onderste uit de kan vragen Een combinatie van de Elbow en de Fly-on (vorig jaar de ochtendtask op Hemelvaarlsdag) zal zeer zeker ook n Doetinchem op het schema staan Dat Doetinchem is uitverkoren voor de NK berust op louter toeval. Een tip hier en een kontakt daar en de lokatie was gevonden. Ook de leegstaande zusterf lat, ongebruikt na een ziekenhuisfusie, werd bij toeval ontdekt. De VVV-directeur kende de directeur van het ziekenhuis en het onderdak was daar

Gevoelige gebieden Nabij Doetinchem woont en vaart ballonvaarder Paul Kok. Aan hem is inmiddels gevraagd de 'gevoelige gebieden' in kaarl te brengen. Jan Haarhuis: "paul kent als de lokale piloot daar, het gebied op z'n duim-

pje en hij is nu druk bezig om de gebieden waar problemen zouden kunnen ontstaan. te markeren. Bij de tasks zullen wij uiteraard onze ogen niet sluiten voor die gebieden waar eventueel problemen zouden kunnen gaan ontstaan. ln zo'n gebied kunnen wij het laag varen bij voorbeeld voorkomen". "Nee, kontakt met de regio-vertegenwoordiger van het Landbouwschap is er nog niet geweest, maar dat komt ongetwiJfeld En in de lokale pers zullen wii uitleg geven over de kamproenschappen zodat men weet wat er staat te gebeuren En: de vaartregistratieformulieren zijn tijdens de NK verplicht!" Naast Jan Haarhuis zitten in de organisatie Henk Haarhuis als algehele wedstrijdleider, Jan Maat als prman. Marinus Hulsbergen voor het huishoudelijk gedeelte en doet ook Ton Kurvers als voorzitter van KOMEVE een duit in het zakje Verder ziln Frederic Demenint als steward, Marianne Demenint als jury-voorzitter en Rutger Coucke als coordinator voor de observers actief Het team wordt compleet gemaakt door Hans Huber, John Postelmans Agnes Maat en Gonnie Nodelijk.

Gerard Chel

!kN@ '':',\ #': i:l::.i

:::::'

:ir,", . ::'!:.:.1::::

NIEUWS

Jan Haarhuis stopt even met wedstrijdleiding UTRECHT - De Utrechter Jan Haarhuis, samen met zijn Bredase broer Henk opnieuw verantwoordelijk voor de wedstrildleiding van de NK '90, stopt na Doetinchem tijdelijk met het mede-organiseren van de NK Zegt Jan. "lk wil volgend jaar zell weer eens aan de wedstrijd deelnemen om een kans te krrlgen me te kwalificeren voor de Europese- en V/ereldkampioenschappen".

Zijn terugtreden is niet voor eeuwig Nee rk wil over een paar yaar best wel weer een NK organ seren maar het lijkt mi1 dat andere piloten het ook eens moeten doen".

Haarhuis, die in binnen- en burtenland rnmLddels de nodige ervaring in het organiseren van evenementen en wedstrijden heeft opgedaan pleit voor het invoeren van een soort roulalie-systeem. Een ervaren prloot, die een aantal jaren aan de NK heel1 deelgenomen, moet bereid zrjn 6en of twee )aat zt)n internationale ambities terzilde te schurven om de NK mede te organiseren, zodat anderen een kans krrlgen deel te nemen. "ln Amerika kennen ze het systeem dat de wedstrijdlei, ding automatisch wordt gekwalificeerd, maar daar voel ik niet zo veel voor lk denk dat het beter is elkaar af le wisselen. Dan krljgen ook andere piloten ervaring in het leiding geven aan wedstrijden. En dat kan nooit kwaad. Het is echt aan te bevelen, het is leuk om te doen en je leert er een hoop van".

Versch iiningsdata

van'Ballonstof' BREUKELEN - Dit jaar zulten vijf nummers van 'Ballonsto{' verschijnen vier normale uitgaven en een 'special' Om de afdelingskas niet at te zeer financieel te belasten hebben redactie en bestuur afgesproken dat 'Ballonstof' selfsupporting dient te zijn. Dat betekent dat er advertenties geworven moeten worden. Vandaar bij deze een oproep aan de piloten om in ergen (sponsor) kring 'ns na te gaan wat de mogelijkheden zijn. Tarieven: zie het colofon. De verschiiningsdata (het tijdstip waarop Bailonsto{' in de bus ligt) zijn: no 3: begin juti (kopi1 binnen op 11 juni); no. 4: begin oktober (kopij: 10 september) en no 5: begin december (5 november). Aan iedereen het verzoek goed te letten op de data tussen haakjes: de dag waarop de kopij bij ons moet ziJn. Met name aan de voorzitters/secretarissen van de diverse commissies vragen wi1 tijdig kopil aan te leveren.

Van het nummer van december hopen we een 'special shape' te maken, een uitgave die geheel gewijd zal zijn aan een nog nader te bepalen thema. Suggesties daarvoor zijn uiteraard van hane welkom.

dringend nodig BREDA - Voor de NK '90 zijn minimaal 25 observers nodig. 2'1 wedstrijdpiloten die een controleur in mandie of volgwagen behoeven en een paar als reserve voor het geval er iemand uitvalt of niet alle dagen kan. Echter, eind april hadden zlch slechts 7 (!) kandidaten officieel aangemeld bij co6rdinator Flutger Coucke. Dat betekent dat Coucke nog oP zoek moet naar zo'n 18 anderen. Wie als observer medewerking wil verIenen aan de NK - dat van 23 t m 27 mei in Doetinchem plaatsvindt - wordt verzocht zich zo spoedig mogelijk op te geven bij: Rutger Coucke, Hooge Naarderweg 6, Hilversum. Tel. 035-49.685 (privd) of 035'61.734 (werk).

Spoedcursus op 12 mei Voor iedereen die als observer oPtreedt wordl op zaterdag 12 rnei in Breda door wedstriidleider Henk Haarhuis een spoedcursus 'observeren' gegeven. Vanaf 10.00 uur wordt stilge' staan bij zaken als: - taken van de observer - verantwoordelijkheden en bevoegd' heden van de observer

- landmeten - kaartlezen

De bijeenkomst vindt plaats in het gebouw van het lnformatie Bureau Vriiwilligers aan de Keizerstraat in Breda, Voor de lunch wordt gezorgd, de dag wordt tegen 17.00 uur afgesloten.

Ook belangstellenden die zich nog niet bij Rutger als observer hebben opgegeven, kunnen naar Breda afrei^ zen en zich daar alsnog laten registreren.

NIEUWS

Cameron demonstreert sky-hopper en hyperlast-stof

Open huis bii Rien Jurg HENGELO - Tijdens een begin april gehouden open huis annex symposium

bii Cameron

Balloon promotions in Hen!elo,'heeft Nick Purvis van de ballonfabriek uit Bristol enkele toelichtingen gegeven op nleuw ontwikkelde produkten. Zo kwamen het nieuwe 'liquid pilot lighf, de nieuwe ballonmand met T-indeiing, de 'hyperlast'-ballonstof en de speciale 'waterproof coating' aan de orde. De'hyperlast'-sto{ herstelt zich as -:1 ,,,e': zef iladat de stof is doorstoken met een scherp voorwerp. Het

nameiliX praktisch onmogelrlk om s3-::: i33 te D.engen aan de schering- en inslagdraden van deze stof Deze draden, die 'verschuiven'inrannee , ia s::' :'et €en scnerp voorwerp wordt doorboord, kunnen zo weer worden 'teruggewreven'. Dankzrj de ccat -O s l: e c-s herstelde beschadiging nauwelijks zichtbaar. 'Oe 'waterproof coating C e :a-='-' -.:,'o.frs standaard levert, in tegenstelling tot 'hyperlast' - zorgt ervoor dat vocht minder invloed hee'i:o l=:" :--:l' laa,dccr v;ordt de groei van de bacterie die de ballons die smerige' zwarte Sproeten geefl cep:'-:

Branders Purvis ging in Hengelo cck - 3i :: ^ 3':ci-Br,ilannie heersende strijd tussen Cameron en Thunder & Colt over de superioiiteit van hu"n brandei's 33 -:: J:: u: ;an geluid en kracht, Volgens Nick zijn er weliswaar kleine verschillen, mel name op het gebred i,an *;: :=,: -aa'een onafhankelijk Engels onderzoeksinstituut zou niettemin hebben geconcludeerd dat de MK4 SL,p=' .:- l:-:r:n en de C3 van Thunder & Colt elkaar weinig ontlopen.

Een'droge'demonstratie van ce Sr., -ttt:'D3Sroot het symposium. De Cameron sky-hopper is tegenwoordig standaard voorzien van een sto: ''1^-: -: -:-J!,atten waarmee de brander bediend kan worden en van een akoestisch waarschuwingssystee- . : :' :. :'a-Jstofvoorraad. Organisator Rien Jurg. d-ie in z.n -:-,,,: :a.; a s een uitstekend gastheer voor de hapjes en drankies had gezorgd, kondigde tenslotte aan elk jaar e=- :., -:: s -: te willen organiseren. Gerjan Crebolder

Weerboek Steenhuisen en De Boer

komt in mer DEN HAAG - Medio deze maanc (o1ri b1 de Staatsdrukkerij en uitgeveril SdU rel iv4eteoboek voor de kleine luchtvaart' u t geschreven door de meteorologen Arie Steenhuisen en Tijmen de Boer. Diegenen die bij Arie een.meteo-cursus hebben gevolgd, zullen in het boek vele bekende zaken tegenkomen. Niettemin lilkt het boek voor iedereen die in ballonvaren gernteresseerd is, een 'must', met name omdat het toegesneden is op die zaken die juist voor het ballonvaren van belang zijn. Het boek moet, volgens een voorlopige opgave van de SdU 65 gulden gaan kosten. ln een volgend nummer van 'Ballonstof komen we op het boek terug.

Pinkel Balloons in de weer VOOr DSM/TNO UTRECHT - Een aardig berichtje uit de zijlijn van het ballonvaren. Het bedrijf Pinkel Balloons te Utrecht, geleid door Dook Weidema, is rechtstreeks betrokken bij een uitgebreid stankonderzoek bij DSM. De lucht boven dit chemische bedrijf in Limburg wordt door TNO onderzocht aan de hand van monsters. Deze luchtmonsters worden genomen met gebruikmaking van een zeppelin. En deze zeppelin wordt geleverd en 'bediend' door Pinkel Balloons, dat steeds meer emplooi vindt in een industridle toepassing van de ballon'sport'.

'Ballonstol' heeft dringend behoefte,, aan fraaie ballonfoto's. Een vriendeliik verzoek: sluur::ons wat materiaal o,p. Biivooibeeld van uw nieuwe ballon!

ADVERTENTIE

ND IK EE

UIT'NEARLY EVERY THING YOU NEED TO KNOW ABOUT BALLOONING " BY DON CAMERON

Grote bedrijven die ballonnen kopen, laten deze over het algemeen varen door professionele ballonvaarders die naasl een hoge mate aan service bovendien p.r. laciliteiten kunnen bieden. Bovendien zulje merken of wellicht algemerkt hebben dat de "Coca-cola's" en andere grote merken al lang door minslens "honderd" andere ballonvaarders zijn benaderd. Hoewel het natuurliik nooit helemaalondenkbaar is dat jij net op een goed rnoment bij zo'n bedrijf binnenkomt, is het toch aan te bevelen om je aandacht te concenlreren op lokale ondernemingen. Een uitzondering op deze regel is bijvoorbeeld een ballonclub bestaande uit landartsen die ongetwijfeld in staat is om een tandpastamerk over te halen een ballon te sponsoren Het antwoord op de vraag "Welk sood bedrijven rnoet ik benaderen" is vril simpel, namelijk elk redelijk groot bedrijf dat op de een of andere manier adverteert. De meeste bedrilven die ballonnen sponsoren verkopen rechtstreeks aan particulieren, daarom zou

supermarkten, garagebedrijven, tuincentra,

speelgoedwinkels etc als eerste kunnen benaderen. Ook business to business bedrijven zoals bijvoorbeeld uitzendbureaus zijn best de moeite waard om le proberen. Hoewel het natuurlilk mogelijk is om de telefoon le pakken en er een aantal op te bellen is het verhaaldat je moel af steken zo ongebruikelijk dat het verstandiger is om alles even keurig op papier te zetten.Wel is het

Aangenomen dat het puur om de sport gaat, is het van belang om duidelijk te maken dat het varen op zich gratis is en dat de accountant van het bedrijf de ballon net zo kan afschrijven als bijvoorbeeld een bedrijfsauto.

Nog aantrekkelijker voor de sponsor wordt het wanneer aan mensen van het bedrijf of hun relaties

de mogelijkheid wordt

geboden om mee

varen.(Alweer een groot voordeel ten opzichte van een rondje landelijke dagbladenll En mischien is het mogelijk om een paar keer per jaar de ballon op een door de sponsor voor te stellen plek

op te laten stijgen. De nngelijkheden zijn legio maar pas vooral op dat je niet meer beloofd dan je kunt waar maken!!! Veel balloncontracterrzi,jn gesneuv'e ld doordat de tijd en het juiste weer ontbrak om de gedane belof tes na te komen. Het is in dit stadium erg moeillik oi,r c'''er exacte prijzen te praten. Als je het gevoel hebt een prijsindicat e te moeten gevenzou je kunnenzeggendat een oa lc'r cngeveer net zoveelkost als een bedrijf sauto

Het is een redelijkb vergelijking omdat

3i., b jeen

bedrijfsauto de prijs af hankelijk is van Ce - l:ustlng, het aantal mensen dat vervoerd nrcet '!c':;r etc. Bij de begroting van een ballon is hel D,'c:rbeeld van belang om te weten hoe complex nei a:*crk op de ballon gaat worden.

van belang om per telefoon, met de hulp van een meestal aardige receptioniste uit te vinden wie bij een bepaald bedrijf de man of vrouw is die voor dit onderwerp benaderd moet worden. Het is aan te bevelen om een standaard brief op een

wordprocessor te maken die eenvoudig per klant is aan te passen en daardoor altijd een persoonlijke indruk geelt. Het is zonde van de tijd en de postzegels om op een

eikelig typmachientje een brief vol met typex te produceren. Het beoogde bedrifl beschouwt de eventuele aanschaf van een ballon als een methode om te adverteren en niet in de eerste plaats, zoals de meeste ballonvaarders, als een manier om de vrije tild op een aangename wijze door te brengen en zal dus niet erg onder de indruk zijn van iemand die niet in staat is deze zaken op de juiste manier te verwoorden.

Begin de briel bijvoorbeeld met te stellen dat het bedrijf in feite een prachtige advertentie aanschalt die bovendien jaren mee gaat en dat deze advertentie in tegenstelling tot andere op bijna iedereen een onweerslaanbare aantrekkingskracht heeft en niet alleen de aandacht trekt tijdens de vaart maar ook bij de start en de landing.

( sKY HOPPER.

H-21

PERSON

EN/. (24t

840) { 3950,

I I

Samen metde Cameron Balloons Holland brochure wordt de brief dan , bij voorkeur ongevouwen in een stevige envelope, opgestuurd. Wanneer er binnen 10 tot 14 dagen geen antwoord is gekomen, is het zaak om degene aan wie het schrijven was gericht op te bellen om te horen hoe de kansen er voor staan. Wanneer je geluk hebt, volgt er een uitnodiging om het schrijven nader toe te lichten. Driedelig grijs is niet noodzake lijk maar het kan geen kwaad om er in ieder geval vezorgd uit te zien. Hoewel er binnen de meeste bedrijven nauwelijks kennis beslaat over dit medium, is het wel zaak om goed voorbereid en zel{vezekerd aan een gesprek te beginnen. Wanneerjezelf nog geen brevet hebt, is het mischien verstandig om degene die je gaat opleiden, voor dit gesprek mee le nemen. De meest voor de hand liggende vragen zijn;" Wat kunnen we op de ballon plakken? Hoe gaat het er uit zien?" en "Wat gaat het ailemaal kosten?" Hel antwoord op de e e rste vraag is dat een merknaam op de ballon beler is dan: Vijf halen, vier betaien bi1 bandenbedrijf De Onbalans!" Dus: Hoe korter de boodschap, hoe beter. En hoewel Cameron in staat is artwork reprodukties te maken waar andere ba rcnbedrijven in de verste verte niet aan kunnen tippen nemen de kosten natuurlijk toe naarmate het ar'1'wcrk gecompliceerder wordt.

Hoewel we In deze advertentle zoveel mogellik vragen proberen te b€antwoorden, ls het denkbaar

dat er meer speclfleke lnformatle nodlg ls. Aarzel ln dat geval nlet contact op le nemen met Mardlde Jong van Cameron Balloons Holland, zlj

kan je na je vraag te hebben aangehoord, verblnden met een van de speclallsten van Cameron Balloons Holland op het gebled van bljvoorbeeld: artwork (een ontwerp ls meestat gratls als de onderhandellngen ln een serleus stadlum zljn gekomen), prlizen, technlek en opleldlng.

Wanneer er overeenstemmlng is bereikt over de vraag hoe het artwork er uit moet gaan zien, is het verstandig een volgende afspraak te maken die Cameron Balloons Holland in staat stelt om een begroting te maken en een in kleur uitgevoerde presentatie van de ballon met het betreflende artwork. Ook is het verstandig om indien mogelijk, al zoveel mogelijkvastte leggen omwetk type bailon, de grote,

het aantal tanks, de mand indeting, etc.

het

waarschijnlijk zal gaan. Dit stelt Cameron Balloons Holland in staat om de visual en de begroting zo actueel mogelijk uit te

voeren. Reken niet meteen op een def initief jal' tijdens de tweede meeting; de sponsor wil de presentatie aan z'n medewerkers laten zien en moet de begroting even verwerken. Wanneer je echter in de gelukkige omstandigheden komt te verkeren dat de sponsor akkoord gaat met je

voorstel, dan is het zaak om zo snel nrogelijk de

definitieve opdracht

formuleren

en een

vooruitbetaling te genereren, zodat Cameron met de bouw van de ballon aan de slag kan en de sponsor z'n advertentie zo spoedig mogetijk door de tucht ziet gaan lenvijl jijvoor de eerste keer in je splinternieuwe "Cameron" vaartl

CA.MERON BALINONS

HOU}ND

DEMONSTRATOR

N.IO5 MET UQUID PII-I1| UGHT.

'ffiffiE#ffiffiffi:#ffiffi

HOllAND

RLD ERKEND LUCHTVAARTTECHNISCH BEDRUF ERKENNING NO. SR 179

CameronBalloonsHollandB.V.Kerkplein17,7631EVootmars,,.pos@ Telefoon: 05419 - 3210. Telelax: 05419 -2865. Produktie: Hanzeweg 16, 7591 BK Denekamp. Telefoon:0il13 - 3939.

INCIDENTEN

Ballon verongelukte Robert Mock in zeer slechte staat De ballon waarmee tijdens de Amerikaanse nationale kampioenschappen op zaterdag 5 augustus van het vorig iaar de S2-larige Robert Mock verongelukte, verkeerde mede door haar 12-jarige leeftijd in een 'zeer slechte staat'. Maar lielst 25 reparaties waren niet conform de flight manual verricht. Vermoedelijk is het vaargedrag van Mock, in combinatie met de staat van de enveloppe, de oorzaak van het ongeluk geweest. Honderd procent zeker zullen we het nooit weten, want Mock zelf kan zijn mening niet meer geven. Op verzoek van de 'National Tr:ansportation Safety Board' werd direct na het fatale ongeval een onderzoek ingesteld en binnen 24 uur kon de fabrikant van de ballon, The Balloon Works aantonen dat er geen structurele lout in de ballon zelt zat

Logboek spoorloos He[ totaal aantal vlieguren heeft men niel kunnen achterhalen omdat het logboek spoorloos verdwenen bleek. Eerdere berichten dat de stiknaden gekristalliseerd waren, zijn volgens de fabrikant onjuist.

De betrokken ballon was een size 56 met een Ieeftijd van ruim 12 jaar. Uit nader onderzoek bteek dat de enveloppe in zeer slechle staat ',,erkeerde Zo waren de toppanelen poreus, werden op veel plaatsen drie rijen stiknaden naast elkaar aangetroffen bleek de gehele onderkant van de ballon vernieuwd wegens brandschade en was de 'envelope-valve , blijkens een handgeschreven notitie op de vave in 1983 vernieuwd. Volgens The Balloon Works \/aren 25 reparaties (!) niet volgens het onderhoudsmanual verricht.

Uit gedetailleerde vrdeo-opnamen kwam tevoorschijn dat Mock de parachute tenminste 15 seconden vol open heeft gehouden teru'rijl de flight manual maximaal 3 seconden voor de '56' voorschrijft, wanneer de neerwaarlse snelheid de 600 ftrmin overschrijdt. Mock echter steeg (en wilde dalen) met een snelheid van meer dan 1200 ft/min Dat werd althans door andere deelnemers aan het Amerikaanse kampioenschap gemeld. De fabrikant heeft de oude ballon direct na het ongeval 'on-tether' opgeblazen en omschreef hem als f lightworthy', hoewel er een behoorliike schelr in zat Het vaargedrag van Mock op de bewuste 5de augustus, werd hem noodlottig. Waarom de 52-1ar ge Amerikaan zo nodig met deze slecht onderhouden ballon met 1200 ft/min moest stijgen, zal altijd een raadsel blijven. De precieze oorzaak van het ongevai zai ntsschien nooit achterhaald worden. omdat de ptloot het zelf niet kon navertellen. Een eerder rapport in Aerostat geeft details afkomstig van de National Transportation Safety Board. Volgens die gegevens zou ttloens een snelle stijging een scheur van 9 b| 4 feet ztln onstaan. De piloot brandde niet, hoewel de ballon een paddestoelvorm aannam toen de lucht uit het gat tbovenin) ont' snapte. Andere piloten in de nabrlheicj meidden dat hij zelfs extra ventileerde! De ballon streanerde van 3000

ft omlaag. Volgens de NTSB konden de naden tn de top van de batlon met de hand kapot worden getrakken. Als de piloot direct had gebrand toen de scheur ontstond had hij zich misschien kunnen redden. alcius de I'ifSB.

De verhalen over Mock's stijgsnelheid varreren van om' streeks 700 ft/min tot meer dan 120A ft min. Hoe dan ook lijkt de oorzaak te liggen in een herhaald 'mishandelen' van de toch al oude ballon door een erg wilde vaarstijl.

(bijgaande informatie van de fabrikant dateert van februari; informatie van dezelfde strekking was ook verzameld door de technische commissie van de KNVvL die werd door omstandigheden in het vorige nummer niet gepubliceerd.) 8

INCIDENTEN

Botsing in Australi6: 13 doden Zoals reeds bij veel mensen bekend, vond op 13 augustus vorig jaar een ander ernstig ongeval plaats: ditmaal in Australie, tijdens een passagiersvaart in de vroege ochtend, 14 kilometer van Alice Springs. Twee ballons kwamen daarbij met elkaar in aanraking. E6n ervan stortte neer, met 13 mensen in de mand die allen de dood vonden. Het betrof een Kavanagh E-260 met registratie VH-NMS. De tweede betrokken ballon, met registratie VHWMS, maakte een behouden landing. Op de bewuste dag steeg er een vijltal ballons vrijwel direct na elkaar op vanaf hetzellde terrein De twee bij het ongeval betrokken ballons waren beide uitgerust met een UHF radio, a{gestemd op dezelfde f requentie. Alice Springs Control was op de hoogte van de voorgenomen vaart en ga{ clearance to1 4000 ft rn de Control Zone. VH-WMS was niet uitgerust met een standaard hoogte meterset; de piloot droeg een polshoogtemeter. VH-WMS steeg door naar 4000 ft varend in westelijke richting. Uit getuigeverklaringer: oieek dat de pitoot de hoofdbrander voor enrge trld n et gebruikte, zodat de ballon weer in een dalrng kwam Het kost ook enige tijd om twaalf (l) passagiers cp de hoogte te brengen van al het moois dat een balor,,,aa( le bieden heeft... Uit oostelijke richting naderde de !,! NMS zodanig dat hij in de 'blinde hoek' terecht k.,,,am rlaarin de VHWMS voor hem uit het zicht veri,r,,een In deze korte periode vond geen radiocontact p aats tussen beide ballons. Korle tijd hierna vond een conf rontatie plaats waardoor de schade aan de ',,'--Nl"1S zo groot was dat deze ongecontroleerd naar beneoen storlte Uit rapporten in andere ballonbladen bL;1kt dat de bovenste ballon (VH-WMS) met de mand zo o ep n de envelop van de onderste ballon doordrong dat een grote scheur ontslond en tegelijk de riplocks van het vetcro-paneel werden losgetrokken. De ballon streamerde omlaag met een open velcropaneei Uit een onderzoek van het Bureau voor Luchtveiligheid wordt de volgende conclusie getrokxen - de piloot van de bovenste ballon VH-WMS heeft zich niet geconcentreerd op hetgeen er onder hem gebeurde en kon zodoende geen voorrang verlenen aan de VH-NMS; - de piloot van de VH NMS heeft zich trldens de stijging niet geconcentreerd op hetgeen zich boven hem af

speelde,

- tussen beide ballons was geen radiocontact: - de schade door de botsing ontstaan aan de VHNMS was zodanig dat er niets meer te redden viel Commentaar,

Tijdens opstijgingen waarbij meerdere ballons betrokken zijn dient men zich extra te concentreren op wat er boven, onder en naast de eigen ballon gebeurl. Wanneer tWee ballons met elkaar in aanraking dreigen te komen moet de bovenste ballon voorrang verlenen. De bovenste ballon kan zijn positie kenbaar maken als hij is uitgerust met een radio, of gebruik maken van de zogenaamde PAN-call (radioprocedure voor oproep in geval van een probleem zonder onmiddellijk levensge-

vaar; oproep 'pan-pan, pan-pan; waarbij ieder uitluisterend luchtvaartuig het kanaal vrijhoudt voor de volgende noodoproep). Wanneer men niet in het bezit is van een radio, maak dan gebruik van een luchthoorn of fluit.

Als een piloot een 'cold descent' inzet is het zijn verantwoordelijkheid, ervoor te zorgen dat ziin f light path vrij rs van andere ballons. Verder is het bij de veel voorkomende grote en kleine ballonmeetings zo, dat je voor vertrek toestemming dient te vragen aan een launchmaster. ls die niet voorhanden, vraag dan iemand van je crew, te kilken ol er geen ballon boven je zrt Afgezien daarvan vereist het varen met grote ballons met 12 of meer passagiers natuurlilk een grote ervaring

Primeur voor Maarsseveen: formu I ieren vaartreg istratie MAARSSEVEEN ' Tijdens het open weekeinde' op 21 en 22 aprll van het recreatiegebied Maarsseveense Plassen, beleefden de 13 deelnemende ballonvaarders een primeur: het vaafiregistratieformulier. Voor het eerst werd bij een ballonevenement gebruik gemaakt van dit nieuwe systeem. waarloe de ballonvaarders in november vorig jaar besloten. Uiteindelijk gingen op zaterdag 21 april vier ballons de lucht rn en deze vier prloten kregen van organisator Jan Haarhuis de papieren mee. Jan blikt tevreden terug naar het eerste collectieve gebruik van het vaartregistratieformulier. "lk heb de piloten gevraagd de formulieren ntet op te sturen, maar ze aan mij te geven, zodat ik een overzicht had en ik bij eventuele vragen direct de gegevens bij de hand had. Wat ik van de piloten heb begrepen waren de reacties van de boeren zeer positief. Het was voor iedereen wel even wennen, natuurlijk, en ik heb de indruk dat nog lang niet alle piloten een setje hebben besteld, maar dat zijn de bekende aanloopverschilnselen", aldus Haarhuis. Voor alle duideli;kheid: ook tijdens de komende NK '90 in Doetinchem is het nieuwe vaafiregistratieformulier verplicht. Jan. "lk vind dat het formulier een meer offici6le status moet krijgen, nu staat er geen sanctie op als een piloot weigerl zo'n registratieformulier te gebruiken. lk ben er zelf in ieder geval zeer duidelijk over. als ik iets organiseer gaat er geen piloot de lucht in zonder zo'n formulier".

IN MEMORIAM

Malcolm Forbes: een kleurrijk figuur

is heengegaan

Een kleurrijk figuur is heengegaan: op 24 februari is Malcolm Forbes op 70-jarige Ieeftiid in New Jersey overleden. Forbes was een groot levensgenieter met een uitstekend gevoel voor smaak, stijl en humor. Een bijzonder vriendelijke man met veel interesse en kennis over de meest uiteenlopende zaken. Voor de buitenwereld genoot hij bekendheid door zijn

enorme verzameling Harley Davidsons en heteluchtballonnen, werkend onder de naam Capitalist Tools. ln het dagelijks leven was hij uitgever van Forbes Magazine, 's werelds meest toonaangevend financieel-economisch weekblad. Voor wat de ballonsport betreft mag 1e zonder overdrijving zeggen dat hij de ontwikketing van de speciat shapes' stevig in het zadel gehotpen heeft Trendsetter was hij ook voor de sf eer dre een internationa e ballonmeeting moet kenmerken Wie ooit in het Franse Balleroy te gast is geweest Forbes organiseerde daar elk jaar in juni een ballonweekeinde weet als geen ander wat de noodzakelijke rngredrenten voor een dergelijke happening ziln Een tocht naar Balleroy is sowieso de moeite waard omdat Forbes daar in 1973 het 'lvlusee des Balloons' stichtte.

Veel 'special shapes - Forbes lret er elk jaar een bouwen om er 'all over the world a goodwill-tour' mee te kunnen houden - zrln in Nederland geweest, tijdens de lnternationale Ballonfresta die jaarlijks in Barneveld wordt gehouden De replrca van ziln kasteel in Balleroy is zo'n bekende evenals de Harley of de Sfinx. Vorig jaar kwam hij met de Santa Maria, het schip van Columbus.

Malcolm Forbes ging de uitdaging. het risico niet uit de weg. ln de ballonsport was bijna niets hem te veel: de ene recordpoging na de andere ondernam hij. Ziln ware karakter kwam na zijn dood tot uiting: op een heel enkel intiem familie-ltd na wist niemand dat Forbes een jaar of tien geleden aan kanker leed en daarvoor een zware chemotherapie moest ondergaan. Malcolm was een levensgenieter en had dat extravagante van een miljonair: de eigen 'planes', de exorbitante party's, de luxueuze buitenhuizen en natuurlijk het

ABONNEMENT BALLONSTOF JA, ik wil een abonnement op 'Baltonstof' Naam:

Adres: Postcode: Een bank- of Eurocheque van f 25,- is ingestoten. (bon opsturen naar Ballonstof, sitversteyn 43, 3621 PC Breukelen; u ontvangt alle nummers van het lopende jaar).

society-leven, waarin de laatste larer f

c:li

Lrz Taylor

igureerde

Forbes gaat de geschiedenis in als e3n zeer rijk man die daar met plezier van wist te gen et:: maar ook anderen daar volop van liet meebele'.En DW/GC

*Fu . I

*4#*t&.,

ffi

iilt sil

JAARVERGADERING

AGENDA

Lidmaatschap piloten drastisch verhoogd - Tijdens de algemene ledenvergadering van de KNVvL afdeling Ballonsport is met meerderheid van stemmen UTRECHT

besloten om het lidmaatschapsgeld van die afdeling voor piloten te verhogen. Heteluchtpiloten betalen met ingang van 1 januari 1991 f 150,-- bovenop het tot nu toe gebruikelijke bedrag van f 65,--, gaspiloten f 50,-- extra. Doel is het dekken van alle kosten die gemaakt worden door com, missieleden en bestuursleden in verband met belangenbehartiging. die vooral ten goede komt aan de piloten, Dat die maatregel tot disc,JSS : : li: oehoeft geen betoog. De 'pilotentoeslag ,,,1s3 3.:i gens maar een van vele voorstellen, waarcnc:. ::. a oemene verhoging voor alle leden een hc;=.: :,.s ,lcor (dan verplicht te stellen) vaartformu J-=- :. een idee om voor reclameballons bij de NK ; 'I - - :,tra rnschrilvrng te heffen. De discussie zal zc^ := .:-rende tijd wel toespitsen op de kwestie van c-l: -: Dlichten, dan ook ongelijke rechten?'.

Nieuwe bestuursleden Verder traden tijdens de vero:::. ng Henk Haarhuis en Ren6 van Gameren a{ als besi.-rs eJen Ze zrjn opgevolgd door Jan Haarhuis en l,'ar -*s llulsbergen Jan Fokken fungeert voorlopig a s c;-n ngmeester De verschillende commissies bra:hien korl rapport uit. Drastische ontwikkelingen zitten e' ,.,cor dit jaar nog niet in, al is de discussre mei oe ?-D over een commerci6le bevoegdheid en over op-aile ,,,an de ballonvaart in een aparte sporl-RTL r:c:trno toezichl luchtvaart) nog steeds gaande Er ,,vorji oe,.rverkt aan een incidentenformulier, aan een e:amen,,,cor ballontechnicus' en aan een keuring van gasianirs Samen met het Stoomwezen.

Mathijs regelt regets FAI/ClA-verlegenwoordiger Malhils de Brurln meldde schriftelijk dat de 1'te WK hetelucht in Luxemburg zal plaatsvinden, de eerstvolgende WK gas in de USA en dat de CIA (de afdeling Bailon van de FAt) de wedstrijdleider van de aanslaande EK hetelucht in Spanje heeft weggestemd toen die probeerde toch rotatievehts toe te laten. Mathijs 'doet' voortaan de 'uniform model rules' voor de hele wereld, dus dat wordt oppassen. Een uitgebreid verslag van de vergadering zult u t.z.t. hopelijk ontvangen. Deze punten wilden we de lezers echter niet onthouden.

J J,

cAltEnor{ 8A1100il PRO}rOflOilS 26 Weijinksweg

558 PL Hengelo The Netherlonds

8107 7 550 KC

Hengelo Telefoon +31 -(0\7 4-77 007 4 Telef ox + 31 .lo\7 4 7Z5O I 5 Postbus