Ons 5 2016 by KBO-Brabant

ons MAGAZINE VOOR SENIOREN

nummer 5

mei 2016

Op reis

naar de wondere wereld van Jheronimus Bosch Frans Slangen

‘Het huis brandt, nu samen optrekken’

Smakelijk eten

Koken met vluchtelingen

De kracht van BultersMekke:

Een laatste rustplaats

midden in de natuur

‘Deze hond heeft mijn leven gered’

Advertentie

5 DAAGSE VANAF

€239,95 p.p. eigen autoreis

Sauerland ALL-INCLUSIVE!

HOTEL MARLEEN LOCATIE: Siedlinghausen

Enjoyhotel Marleen bevindt zich in een natuurschoon park met prachtige vijver op slechts 200 meter van het centrum van Siedlinghausen, centraal gelegen tussen Winterberg en Olsberg. Ons hotel beschikt over 26 kamers, waarvan 8 op de begane grond. De kamers zijn voorzien van bad en/of douche, föhn, toilet, zitje, LCD-TV met 7 Nederlandse zenders. De meeste kamers hebben bovendien een balkon. Daarnaast beschikt het hotel over een lounge met gratis WiFi, bibliotheek, biljartzaal, kegelbaan en een typisch Duitse cafébar “Zum Anker” met Eredivisie Live!

ARRANGEMENT + + + + + +

+ + + + + +

Ontvangst met warme lunch of koffie en gebak 4x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet 4x warme lunch of lunchpakket en 4x driegangen keuzemenu Dagelijks de drankjes van 17:00 tot 24:00 uur GRATIS bieren, wijnen, fris- en vruchtendranken, jenevers en apfelkorn NIEUW: koffiecorner, koffie en thee gehele dag GRATIS Iedere avond vertier en entertainment o.a. Magic WoBo show, live-muziek, wandeling en quizavond. Hierbij wordt regelmatig een bittergarnituur geserveerd GRATIS gebruik E-Bikes en andere hotelfaciliteiten GRATIS auto-, fietsen wandelroutes met lunchpakket GRATIS entree binnen- en buitenzwembad GRATIS boottocht over het stuwmeer (april-oktober) GRATIS dagtocht per touringcar door het Sauerland GRATIS uitstapjesboekje t.w.v. €6,95 en gebruik infotheek

AANKOMSTDATA EN PRIJZEN 24 mei

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

€239,95

25, 29 juni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . €239,95 3, 7, 11, 19, 23, 27, 31 juli . . . . . . . €239,95 4, 12, 20, 28 augustus . . . . . . . . . . €239,95

Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.nl of bel 0049 2953 9626 580 Alle fouten voorbehouden. Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamer toeslag. Exclusief eventuele toeristenbijdrage.

welkom!

Colofon

Redactie KBO-Brabant Nadzja van der Knaap, Truus Noij, Wilma Schrover Redactieadres Postbus 3240 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66 ons@kbo-brabant.nl Concept en realisatie mooi mag. www.mooimag.com Vormgeving Grafisch bureau Brust, Ilse Vesters, Remco Brust Advertenties Multor Media B.V., Tanja van Adrichem (085) 00 30 396 tanjavanadrichem@multormedia.nl KBO-Brabant draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters in Ons. Lithograﬁe Willem Grafische Bewerkingen Druk en afwerking Habo DaCosta Lidmaatschap Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adresgegevens op www.kbo-brabant.nl.

Beeld: Roy Lazet

JAARGANG 6 NR. 5 - 2016 Ons is een uitgave van KBOBrabant en wordt 11 keer per jaar toegestuurd aan de 132.000 leden. Een gesproken versie van Ons is te bestellen bij KBO-Brabant (zie redactieadres). ISSN 2211-5277

Geen beste voorzet Sinds 1 mei beschikt Nederland over een ouderenambassadeur. Benoemd door minister Lodewijk Asscher, gaat de 53-jarige oud-profvoetballer John de Wolf oudere werkzoekenden adviseren, activeren en ondersteunen. Ook gaat hij met werkgevers in gesprek om hen te wijzen op de waarde van 50-plussers op de werkvloer. Werkloosheid onder ouderen is inderdaad een groot probleem. 50-plussers hebben het imago duur, inflexibel en vaak ziek te zijn. Dat die vooroordelen onterecht zijn, is al lang wetenschappelijk aangetoond maar de praktijk is weerbarstiger. De 53-jarige De Wolf moet die vooroordelen gaan weerspreken en hij heeft er zin in: ‘Ik wil daadwerkelijk wat betekenen, ik zal niet achterover leunen. Zo ben ik groot geworden. Ik ben een voetballer met niet zo heel veel talent. Ik heb elke dag moeten knokken en alles uit mezelf moeten halen. Daar heb ik veel mee bereikt. Dat hoop ik ook over te brengen op werkzoekenden.’ De aandacht voor werkloosheid op latere leeftijd is zeer terecht, maar de heer De Wolf kan niet herstellen wat de huidige regering zelf heeft bijgedragen aan de vergroting van het probleem. Het tijdens een diepgaande financieeleconomische crisis drastisch opvoeren van de pensioengerechtigde leeftijd, heeft de positie van de oudere werkzoekende zeker geen goed gedaan. De gemiddelde leeftijd waarop ouderen nu stoppen met werken mag dan statistisch oplopen, voor ouderen die nu werkloos raken wordt de overbruggingsperiode naar AOW alleen maar groter en hun financiële positie nijpender. Ook voor werkgevers wordt de afweging om ouderen in dienst te nemen/houden daardoor moelijker. We verwachten van de minister dan ook echt andere maatregelen dan symboolpolitiek.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBOBrabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Maar dit betekent niet dat toegestuurde foto’s en teksten automatisch geplaatst worden.

Maar als er dan toch een ouderenambassadeur moet komen, laat het dan iemand zijn die het probleem van werkloosheid op latere leeftijd kan doorgronden. Met zijn opmerking ‘niet zo getalenteerd, maar hard knokken, daardoor veel bereiken en dat overbrengen op werkzoekenden’ schopt de heer De Wolf de oudere werkzoekende terug in de hoek waar het kabinet hem of haar al had neergezet: u moet beter uw best doen. Dat is zeer onterecht in een situatie waarin 130.000 vacatures zijn voor 580.000 werkzoekenden waaronder zo’n 180.000 50-plussers.

www.kbo-brabant.nl www.facebook.com/kbobrabant @kbo_brabant

Frans Slangen, voorzitter

ons 3

www.vdnvastgoed.nl

Zonder zorgen, direct uw woning verkopen

Ontzorgen en zekerheid bieden, dat is wat Marcel van der Net van VDN Vastgoed doet. “Mensen die snel hun huis willen verkopen, om diverse persoonlijke redenen,weten de weg naar VDN Vastgoed te vinden”, zegt van der Net.

WIJ KOPEN ZELF! Na een vrijblijvende taxatie legt VDN Vastgoed binnen 2 dagen een reëel bod bij de verkoper neer. Bij een akkoord wordt het dossier overgedragen aan de notaris, die de verdere afhandeling voor zijn rekening neemt.

Hoe ziet het totaalaanbod van VDN Vastgoed er uit? De verkoper ontvangt: ࠮ Een vrijblijvende taxatie; ࠮ Een reëel bod; ࠮ Een directe aanbetaling is mogelijk; ࠮ Zelf de keuze voor de passeerdatum; ࠮ Geen notaris-, makelaars-, of verhuiskosten; ࠮ Een aanvaarding van de woning, in de staat waarin deze zich bevindt; ࠮ Eventuele aanvullende wensen zijn bespreekbaar.

Bent u benieuwd wat VDN Vastgoed voor u kan betekenen? Neem voor een vrijblijvende afspraak contact op met: Marcel van der Net: T: 0161 - 493 268 M: 06 - 51 75 46 86

www.vdnvastgoed.nl info@vdnvastgoed.nl

inhoud

MAGAZINE VOOR SENIOREN

LEZEN

15 ‘Historisch besef relativeert’ Prof. dr. Kees Ribbens (NIOD) plaatst vluchtingenproblematiek in perspectief 20 Natuurbegraafplaats De Hoevens Op pad met KBO Alpen en Riel 24 De kracht van BultersMekke ‘Dankzij mijn assistentiehond Daantje heb ik mijn leven terug’ 36 De wondere wereld van Jheronimus Bosch Reis mee naar de late Middeleeuwen 40 Schrijvers gezocht! Sagaam legt levensverhalen vast

ONS BELANG

9 20

10 Interview met Frans Slangen Voorzitter KBO-Brabant maakt zich hard voor een Nationale Seniorenraad 48 Congres KBO-Brabant Een eigen verenigingshuis loont!

EN VERDER 6 9 29 30 33 34 45 47 51 52 57 59

Schrijf ons! Fotoalbum Ons voordeel Ontspanning Onsje geluk Ons kloppend hart Recht Notaris Gezondheid Smakelijk eten Puzzel Op zoek naar

Speciaal voordeel voor lede n!

Kijk op pagina 29

ons 5

Reageren op artikelen in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan natuurlijk ook: ons@kbo-brabant.nl. Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats te vermelden.

Schrijf In geval van nood Is uw smartphone vergrendeld met een code of een vingerafdruk? Heel verstandig met het oog op diefstal! Maar in geval van nood is het goed als hulpdiensten wél de contactgegevens van uw dierbaren kunnen vinden in uw telefoon. Zowel een iPhone als een Android telefoon heeft specifieke instellingen om dat mogelijk te maken. Zo weten hulpdiensten altijd wie ze in geval van nood moeten bellen.

iPhone

Het is niet zozeer de hulp van vrienden die ons helpt

als wel het vertrouwen dat ze het zullen doen Epicurus, Grieks filosoof, 341-270 v. Chr.

• Ga in de app ‘Gezondheid’ naar ‘Medische ID’. • Voeg in dit scherm een contact toe voor noodgevallen en benoem de relatie. Welk effect heeft deze instelling? Bij een vergrendeld scherm, staat links onderin ‘Noodgeval’. Als u daarop klikt, krijgt u de optie ‘Medische ID’ te zien. Als u daar vervolgens op klikt, worden de contactgegevens zichtbaar van degene die u heeft geselecteerd. Let op: deze handeling kunt u alleen uitvoeren bij een iPhone 4S en alle modellen die daarna op de markt zijn gekomen, en die voorzien zijn van besturingssysteem iOS8 of hoger.

Android • Ga in ‘Contacten’ naar ‘Groepen’, naar ‘ICE contact bij nood’. • Klik op de button om een contact toe te voegen. • Klik op ‘Contact noodgevallen’ en volg de instructies op het scherm (die verschillen per toestel). • Sla uw aanpassingen op. Welk effect heeft deze instelling? Onder in uw scherm kunt u op ‘Noodgeval’ klikken. Dan wordt het noodnummer zichtbaar. Als u nogmaals klikt, komen de contactgegevens tevoorschijn van degene die u heeft geselecteerd.

ons 6

ons! Genietmomenten

Leven naa st Alzheime r

Tekst: Will

Erwtjes

Was het daarom dat ik er dit jaar zo naar uitzag, dat weekje Lanzarote? We doen het al jarenlang met zus en zwager. Even genieten van de zon, als het koud en nat is in ons eigen land. Maar ik denk dat ik er rekening mee houd dat het misschien wel de laatste keer is. Als ik hem over een jaar nog zover krijg, voelt het als ‘meeslepen’, verwacht ik. Hij laat merken dat het voor hem niet meer hoeft, dat reizen. Waarschijnlijk omdat zijn onzekerheid steeds groter wordt. Hij houdt me steeds in de gaten. In een restaurant zegt hij tegenwoordig dat ik maar een gerecht voor hem moet uitzoeken. En steeds vraagt hij weer in welk land we zijn, in welke stad. En vervolgens vertelt hij met stelligheid dat hij hier vroeger al een keer geweest is. Tegenspreken is geen optie, waarom zouden we? Even later denkt hij een cafeetje te herkennen uit zijn vroegere woonplaats. Plaats en tijd lopen volledig door elkaar heen. Tegenover al die vergeetmomenten staan toch ook de genietmomenten. Ontbijten op het balkon bij zusje. Luisteren naar de muziek van een liveband. Tochtjes over het eiland, uitstappen voor een lekkere cappuccino. Soms doet hij een dutje tijdens de rit, ook niet erg. En het is toch heerlijk: lunchen op een mooi terras met een magnifiek uitzicht. Het meisje dat serveert straalt al net zo hard als de blauwe lucht boven de zee. Van al die zuidelijke schoonheid geniet hij nog steeds. Genietmomenten: ja, dat woord neem ik op in mijn woordenboek.

Misschien herkent u het wel: vaak realiseren we ons pas achteraf hoe gelukkig we op bepaalde momenten waren… Annie M.G. Schmidt schreef er dit gedichtje over. Toen ze een meisje was van zeventien moest ze een hele middag erwtjes doppen op het balkon. Ze wou de teil omschoppen. Ze was heel woest. Ze kon geen erwt meer zien. Toen ging ze maar wat dromen, van geluk, en dat geluk had niets van doen met erwten maar met de Liefde en Grote Verte. Dat dromen hielp. Het scheelde heus een stuk. En dat is meer dan vijftig jaar terug. Ze is nu zeventig en heel erg fit en altijd als ze ’s middags even zit, mijmert ze, met een kussen in de rug, over geluk en zo… een beetje warrig, maar het heeft niets te maken met de Verte en met de Liefde ook niet. Wel met erwten, die komen altijd weer terug, halsstarrig. Ach ja, zegt ze. Ik kan mezelf nog zien, daar in mijn moeders huis op het balkon, bezig met erwtjes doppen in de zon. Dat was geluk. Toen was ik zeventien.

Uit: Weer of geen weer, 1954

ons 7

Advertentie

Wakker worden met een glimlach!

Het ideale senioren matras

Leeftijdskorting tot wel € 500,- korting € 5,- per levensjaar

Senioren matras

Senioren slaapsysteem

Nooit meer hoeven te keren & wasbare hoes

Uitrijdbaar ledikant

Warme voeten zone & perfecte klimaatbeheersing

Hoog-laag systeem, zowel ledikant als boxspring

Comfortabele ondersteuning tegen lichaamsklachten

Subtiele uitstapverlichting

En nog veel meer…

Gratis en vrijblijvend advies bij u thuis? Wilt u naast vakkundig advies de producten ook zien en uitproberen? Dat kan met onze mobiele service. Onze mobiele showrooms rijden door heel Nederland. Wel zo aangenaam.

Vraag onze gratis brochure aan!

Onze showroom Man

Naam:

Vrouw

Maandag - Vrijdag: 10:00 – 17:30 Zaterdag: 10:00 – 17:30 Ook ‘s avonds op afspraak

Adres: Postcode:

Astronaut 8A 3824 MJ AMERSFOORT

Woonplaats:

Telefoonnummer: E-mailadres:

Onze brochure online- of telefonisch aanvragen?

Zonder postzegel opsturen naar onderstaand adres: Aangenaam Slapen, Antwoordnummer 521, 3800 VB, AMERSFOORT

www.aangenaamslapen.nl 0800 - 226 43 62

MO165

Heeft u een bijzondere (historische) foto die u met Ons wilt delen? Stuur een e-mail met toelichting naar ons@kbo-brabant.nl. Ons behoudt zich het recht voor uw reactie te bewerken en/of in te korten. De foto die u instuurt, ontvangt u uiteraard retour.

Uit het fotoalbum van... Linda Govers

Tekst: Susanne Mullenders

‘D

eze foto is genomen in 1943. Mijn moeder – tweede rij van boven, derde plaats van links – was zeventien en wilde graag haar steentje bijdragen in de oorlog. Ze woonde met haar ouders in NoordLonden. Haar vader vond haar te jong om het reguliere leger in te gaan. En dus werd ze vrijwilliger in de ATS, de Auxiliary Territorial Service: een groep vrouwen die ondersteunende, militaire taken overnamen van de mannen aan het front, bijvoorbeeld op kantoor of als chauffeuse. Mijn moeder werd gestationeerd in een klein dorp in Schotland, waar ze als morse code-operator geheime informatie seinde naar andere militaire locaties. Petje af voor de dames van de ATS: mede aan hen hebben we onze vrijheid te danken! In diezelfde tijd was mijn vader – een rasechte Brabander – huzaar in het Nederlandse leger. Met zijn detachement was hij voor een training gestationeerd in Engeland. Zo hebben mijn ouders elkaar ontmoet. Mijn moeder is in 1947 naar Nederland gekomen, in de periode waarin mijn vader gelegerd was in Nederlands-Indië. Ze kwam bij haar schoonfamilie in huis, een Brabants gezin met twaalf kinderen waarvan niemand Engels sprak. Maar ze is een doorzetter: ze is in Brabant ingeburgerd en er nooit meer weggegaan.’

ons 9

interview

Frans Slangen:

‘Het huis staat nu in brand,

dus we moeten samen optrekken’

Tekst: Mirjam Streefkerk | Beeld: Roy Lazet

Met Frans Slangen als voorzitter van KBO-Brabant staan zowel lokale als provinciale en landelijke belangenbehartiging hoog op de agenda. Hij is dan ook groot voorstander van een Nationale Seniorenraad. ‘Maar daarbij moeten we als koepel wel dienstbaar zijn aan wat er op lokaal niveau gebeurt.’

De contributie die KBO’ers in Brabant betalen, bestaat uit twee delen: de contributie van de lokale Afdeling en die van de vereniging KBO-Brabant. Een vraag die bij veel van onze leden leeft: wat doen jullie in Den Bosch eigenlijk met dat geld? ‘Jaarlijks krijgen wij per lid 11,93 euro binnen en ik begrijp goed dat onze leden zich soms afvragen wat wij met dit geld doen. Wat we precies overal aan uitgeven kunnen onze leden vinden in de begroting op onze website - daar zijn we zeer transparant over - maar globaal komt het erop neer dat ongeveer een kwart op gaat aan het functioneren van de vereniging. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het organiseren van de Algemene Vergadering en alle overleggen die daaraan voorafgaan. De helft van het geld gaat in de vorm van dienstverlening weer terug naar de Afdelingen

en Kringen. We organiseren veel workshops en cursussen, we leiden bijvoorbeeld veel ouderenadviseurs, belastinginvulhulpen, thuisadministrateurs en cliëntondersteuners op en zorgen voor bijscholing. Ook ondersteunen we bij lokale belangenbehartiging en financieren we enkele collectieve regelingen waar ook de Afdelingen gebruik van maken. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de systemen voor boekhouding, ledenadministratie en verzekeringen. Leden krijgen het magazine Ons thuis bezorgd en kunnen bij ons terecht met vragen, ook daar zijn kosten mee gemoeid, evenals met zoiets als het tablet-project waarvoor we ook een eigen platform lieten ontwikkelen. En dan is er nog de belangenbehartiging op provinciaal en landelijk niveau, wat ook geld kost.’ ▶

ons 11

Wat zijn momenteel belangrijke ontwikkelingen bij KBO-Brabant? ‘We zien dat er veel nieuwe ideeën en activiteiten ontstaan op de plaatsen waar Afdelingen over een eigen onderkomen beschikken waar leden spontaan naartoe kunnen. Daarom zijn we nu aan het uitzoeken hoe we Afdelingen kunnen ondersteunen bij het realiseren van zo’n onderkomen. Ook bieden we hulp aan vijftigplussers die op zoek zijn naar een baan. Dat past bij ons, omdat we met KBO-Brabant ook wat willen verjongen en graag vijftigplussers willen aanspreken.

‘Ik wil een platform waarin ouderenbonden elkaar structureel ontmoeten

en waarmee we met één stem naar buiten kunnen treden’ Een belangrijke ontwikkeling hebben we nu net achter de rug: dat is de herindeling van onze Kringen, waardoor onze leden in elke Brabantse gemeente adequaat vertegenwoordigd zijn. Wij zorgen er nu voor dat de mensen die onze belangen op lokaal niveau behartigen voldoende weten over de dossiers die voor senioren belangrijk zijn: wonen, zorg, welzijn, inkomen en mobiliteit. Hierbij is een belangrijke rol weggelegd voor de ouderenadviseurs, omdat zij direct zien wat er speelt bij ouderen in een gemeente. Als wij aan gemeentes kunnen laten zien dat wij veel deskundigheid in huis hebben, dan hebben we vanzelf ook gezag en kunnen we invloed uitoefenen op gemeentelijk beleid.’ Ook provinciaal doet KBO-Brabant aan belangenbehartiging. ‘Wij zijn inderdaad aangesloten bij de Stichting Verenigde Bonden Overleg Brabant (VBOB, red.). Deze provinciale vertegenwoordiging vormt een belangrijke brug tussen de lokale en landelijke belangenbehartiging. In de provincie bundelen we

ons 12

signalen die we uit de gemeentes ophalen. We zijn bijvoorbeeld met het VBOB betrokken geweest bij een provinciaal project voor dementievriendelijke gemeentes. Met het VBOB kunnen we ook landelijk makkelijker aansluiting vinden.’ U bent groot voorstander van een Nationale Seniorenraad waarin seniorenverenigingen als gesprekspartner van de rijksoverheid zouden kunnen dienen. Wat vinden andere verenigingen van dat plan? ‘Voor sommige verenigingen is het een stip aan de horizon. Terwijl wij zien dat het huis nu in brand staat. Dan zeg je toch ook niet tegen de brandweer: “Wacht nog maar even?” We zijn straks met 4 miljoen ouderen, het kan toch niet zo zijn dat de overheid die groep negeert omdat we ons niet goed organiseren? Sommige verenigingen geloven meer in machtspolitiek: ze denken dat ze door te fuseren meer druk kunnen uitoefenen. En ze willen zich graag landelijk onderscheiden, zodat ze mogelijk nieuwe leden kunnen aanspreken. Wij profileren ons juist liever op lokaal niveau. Grote organisaties staan over het algemeen ook verder af van de mensen om wie het om gaat. Wij kiezen er dus voor om de binding met de basis vast te houden. Onze Afdelingen blijven autonoom, zij innen zelf hun contributie, en we behouden het gekoppeld lidmaatschap Afdeling/KBO-Brabant – dat vinden we essentieel. Als KBO-Brabant zijn we niet uit op leden die niet tevens aangesloten (willen) zijn bij een lokale Afdeling. Als koepel moeten wij dienstbaar zijn aan wat er op lokaal niveau gebeurt.’

interview

Er is bij de andere seniorenbonden ook van alles aan de hand. Misschien is het nu nog niet het juiste moment voor een Nationale Seniorenraad? ‘Het klopt dat er veel gebeurt. De Unie KBO en PCOB zijn aan het fuseren en bij de ANBO kunnen sommige lokale Afdelingen zich niet vinden in het beleid van de landelijke organisatie. De seniorenvereniging van de FNV is heel hard aan het groeien doordat je als ouder FNV-lid automatisch lid wordt van die club. Misschien maakt dat het inderdaad moeilijker om samen te werken, maar zoals ik al zei: het huis staat in brand, ik denk niet dat we nog langer kunnen wachten met het sluiten van de rijen op belangrijke dossiers, zoals zorg, belastingen en pensioenen.’ Wat is nu precies uw plan? ‘We zijn op zoek naar partners waarmee we een Nationale Seniorenraad in oprichting serieus handen en voeten kunnen geven. Volgens mij hebben we onlangs een mooi beginnetje gemaakt met een manifest dat we samen met onder meer de KNVG en de Unie KBO opstelden. Onze boodschap was dat het water ons aan de lippen staat en dat het wat ons betreft afgelopen moet zijn met het onevenredig belasten van ouderen. Ondertussen hebben alle ouderenverenigingen dit manifest ondertekend. Maar voor mij is dit niet genoeg. Ik wil een platform waarin de bonden elkaar structureel ontmoeten, waarin professionals werken die verstand hebben van ingewikkelde dossiers als pensioenen, en

waarmee we met één stem naar buiten kunnen treden. Als we dat hebben, dan kan de overheid niet meer zeggen: “Die ouderen zijn zo verdeeld, daar valt niet mee te praten.” Dit is een project van de lange adem, dat realiseer ik me. Daarom zijn we zelf als KBOBrabant ook continu bezig om na te denken over welke standpunten we kunnen innemen en hoe we onze 130 duizend leden kunnen mobiliseren.’

‘Er wordt nu een verkeerd

beeld neergezet van ouderen’

Wat drijft u hierin? ‘Er wordt nu een verkeerd beeld neergezet van ouderen: dat we op te grote voet leven en dat dat ten koste gaat van de jongere generatie. Terwijl ik geen oudere ken die zo wil leven ten koste van hun kinderen en kleinkinderen. Over het algemeen leven ouderen vrij zuinig, zodat ze juist geld na kunnen laten aan de generatie na hen. Als we dat beeld willen veranderen, zullen we samen moeten optrekken.’

ons 13

Advertentie

Voor u als lezer van dit magazine 20% kennismakings korting

Kappa poloshirts extra voordelig Topmerken tegen bodemprijzen

RIJS UW P DEEL

VOOR

60%

GOED

4.38/5.00

i.p.v.* 29,99 rijs 14,99 Personalshop-p

S V O O R D E E L P R IJ

Geborduurd Kappa Logo

€ Turkoois

11.

U spaart 18,– op de originele prijs

Fijn piqué tricot 2 200 g/m

Wit

Paars Groen

Marineblauw

Leem Royal blauw Rood

Binnenkant glad Hier snel naar de online shop!

Lichtblauw

Bestelmaat

Artikelbeschrijving

i.p.v.*

Personalshopprijs

P r o d u c t in fo

• 100% zuiver fijn gekamd katoen • 200 g/m2

Kappa poloshirt

: 29,90 : 14,99 : 11,99

Kappa poloshirt

: 29,90 : 14,99 : 11,99

Kappa poloshirt

: 29,90 : 14,99 : 11,99

Kappa poloshirt

: 29,90 : 14,99 : 11,99

Afzender (AUB in blokletters invullen): T Mevrouw T Heer

44 48/50

46 52/54

48/50 56/58

XXL

0800/020 33 77 FAX 0314/390 007

www.personalshop.com N3109

Om toegang te krijgen tot de online shop kunt u gebruik maken van de veiligheidscode hiernaast. (2 maanden geldig) De veiligheidscode is tevens uw waardeboncode. Uw korting wordt automatisch verrekent in het winkelmandje bij het inwisselen van de waarboncode.

Versturen aan: Personalshop Postbus 16 7030 AA Wehl

Straat en huisnr. Postcode en plaatsnaam

N3109

Actie nr.

Levering gebeurt op rekening in de volgorde van de ontvangen bestellingen. Alstublieft geen betaalmiddelen meezenden. Aanbiedingen gelden alleen in Nederland en zolang de voorraad strekt.

VEILIGHEIDSCODE

WAARDEBONCODE

Herroepingsrecht: u hebt het recht, gedurende 14 dagen zonder opgave van redenen deze overeenkomst tegenover Personalshop (Servus Handels- & Verlagsges.m.b.H.), schriftelijk, telefonisch, per fax of per e-mail aan postbus 16, 7030 AA Wehl, tel: 0800 - 020 33 77, fax: 0314 - 390 007, klantenservice@personalshop.com te herroepen. De herroepingtermijn begint op de dag van ontvangst van de artikelen. Stuur ons de artikelen uiterlijk 14 dagen na uw annulering retour. Wij verlenen u bovendien naast het wettelijk herroepingrecht een vrijwillige retourgarantie van totaal 30 dagen na ontvangst van de goederen voor zover het artikel compleet en in originele verpakking is en zich in ongebruikte en onbeschadigde toestand bevindt. Deze actie is niet geldig in combinatie met andere acties.

Achternaam, Voornaam

Aanbieding alleen geldig voor de lezers van dit magazine

40/42 46

–20%

Verzend- en verwerkingskosten à € 5,90

Geboortedatum

Kappa poloshirt met korte mouwen Rood Art.nr. 63.217.226 Paars Art.nr. 63.217.239 Turkoois Art.nr. 63.217.242 Groen Art.nr. 63.217.255 Leem Art.nr. 63.217.268 Wit Art.nr. 63.217.271 Lichtblauw Art.nr. 63.217.284 Marine Art.nr. 63.217.297 Zwart Art.nr. 63.217.301 Royal blauw Art.nr. 63.217.314

Eenvoudiger bestellen!

BESTELFORMULIER met 30 dagen omruil- en retourrecht Art.nr.

De gladde en zachte binnenkant verwent uw huid en voelt veel prettiger aan dan een gewone piqué. Het luchtige, lichte materiaal bestaande uit pure natuurlijke vezels laat uw huid ademen en zorgt zo voor een uitgebalanceerd lichaamsklimaat. Door het nonchalante model en het licht verlengde rugpand, maakt u met deze polo’s een bijzonder sportieve indruk. De kraag is fijnmazig in vorm gebreid.

Uw maat Dames 36/38 Heren 42/44 = Bestelmaat S

Zwart

Aantal

Merkkwaliteit van

5-sterren Personalshop garantie H H H H H

2 jaar garantie zonder “maar” Hoogste kwaliteitsgarantie Snelle levering Laagste prijsgarantie 30 dagen niet goed, geld terug-garantie**

* i.p.v.-prijzen hebben betrekking op de fabrikantenprijslijst of de verkoopadviesprijzen van de fabrikant **De algemene voorwaarden van Personalshop kunt u terugvinden op www.personalshop.com

achtergrond

Prof. dr. Kees Ribbens (NIOD):

‘Historisch besef relativeert’ Een complex van factoren leidde tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Parallellen met de huidige tijd zijn niet zomaar te leggen, stelt historicus prof. dr. Kees Ribbens. Maar wat meer historisch besef in het denken over hedendaagse problemen rond extremisme en vluchtelingenproblemen, kan volgens hem geen kwaad.

Tekst: Berber Bijma | Beeld: NIOD, Beeldbank WO2

en historicus denkt en spreekt in de eerste plaats over vroeger, beklemtoont prof. dr. Kees Ribbens. Hij werkt als historicus bij het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust en Genocidestudies en aan de Erasmus Universiteit. ‘Historici proberen het verleden te begrijpen in zijn eigen context. In veel gevallen is het niet behulpzaam om directe vergelijkingen te maken tussen gebeurtenissen of personen uit het verleden en gebeurtenissen of personen uit het heden.’ Tegelijk ziet hij het maatschappelijke belang van zijn vak wel degelijk. ‘Het bestuderen van de geschiedenis kan ertoe leiden dat je lessen trekt voor het heden.’ En dus wil hij – met de nodige nuances – toch wel een parallel trekken tussen de jaren dertig en de huidige tijd. Eerst maar eens naar die moeilijke jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog. Moeilijk voor de mensen die toen leefden, maar ook moeilijk voor historici om achteraf goed te analyseren. ‘Het was een complex van factoren die samenkwamen en uiteindelijk tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog leidden’, zegt Ribbens. ‘De extremistische ideologie van het

nationaalsocialisme kwam in die jaren op stoom. Eerst in Italië, later in Duitsland en bijvoorbeeld ook in Japan. Ook in Oost-Europa zag je in een aantal landen sterke mannen met een zeer nationalistische achtergrond opkomen. Tegelijk zag je dat veel mensen teleurgesteld waren in de democratie, toen nog een vrij jonge staatsvorm. Dat maakte dat de totalitaire ideologie steun kreeg van de bevolking. ▶

ons 15

Zonder die steun was het nooit wat geworden met het nationaalsocialisme.’

Eigen volk Er speelde nog meer. In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw hadden staten steeds meer een afgebakende vorm gekregen. Grenzen die eeuwenlang nogal vloeibaar waren geweest, waren duidelijker geworden. ‘Er was meer een idee van een eigen volk ontstaan.’ En dan was er de al heel oude traditie van antisemitisme die onder de oppervlakte sluimerde. ‘Het jodendom werd door velen gezien als een achterhaald

‘Als we één ding van de vooroorlogse tijd kunnen leren, dan is het wel dat je

geen generalisaties moet maken’

hadden, speelde daarbij ook een rol.’ En, vertelt Ribbens, dan was er nog de wetenschap. De ‘eugenetica’, de wetenschap over het verbeteren van rassen, was in het begin van de twintigste eeuw een jonge en opkomende tak van wetenschap, die heel serieus werd genomen. ‘Fysieke kenmerken van bepaalde rassen werden uitgebreid beschreven op een manier die voor die tijd heel goed wetenschappelijk onderlegd leek. Vervolgens werden aan die lichamelijke kenmerken ook psychische en sociale eigenschappen gekoppeld.’ En zo werden uiteindelijk de joden de zondebok van alles wat er misging in de Duitse samenleving van de jaren dertig. ‘Een partij kan garen spinnen bij een sterk vijandbeeld dat aansluit bij bestaande vooroordelen’, analyseert Ribbens. ‘Het antisemitisme bestond al veel langer. De economische crisis maakte het aantrekkelijk om die gevoelens in te zetten en de wetenschap leverde er een pakkend verhaal bij.’

Zondebok

of ongewenst fenomeen. Het christendom was al eeuwenlang dominant. Formeel hadden joden wel dezelfde positie als katholieken en protestanten, maar de vooroordelen waren hardnekkig. Op het moment dat er behoefte was aan een zondebok voor de tekortkomingen van de democratie en de economie, kon dat sentiment aangewakkerd worden. Dat relatief veel kopstukken van de socialisten en de communisten – tegenstanders van het nationaalsocialisme – een joodse achtergrond

ons 16

De vergelijking met de huidige tijd is niet ondenkbaar: de economische crisis in West-Europa is nog maar net over z’n dieptepunt heen, als vluchtelingen in groten getale onze kant opkomen en islamitische extremisten dood en verderf zaaien in onder andere Parijs en Brussel. Hoe groot is het risico dat moslims de zondebok van onze tijd worden en er een nieuw wereldwijd gewapend conflict ontstaat? Ribbens herhaalt nog eens dat je erg voorzichtig moet zijn met dergelijke vergelijkingen. ‘De term zondebok zou ik niet willen gebruiken als het gaat om moslims of vluchtelingen. Maar er is in zekere zin wel een lijn te trekken tussen hoe er in de jaren dertig naar joden werd gekeken en hoe er nu soms over moslims wordt gesproken, namelijk alsof het één groep betreft. In de jaren dertig ging het over “de” joden, terwijl je hoog- en laaggeschoolde joden had, orthodoxe, gematigde en niet-gelovige joden, Nederlandse joden, geëmigreerde joden. Die werden allemaal over één kam geschoren. Op dezelfde manier spreken sommigen nu over “de” moslims, terwijl je die ook van uitermate conservatief tot uitermate modern hebt. Als we één ding van de vooroorlogse tijd kunnen leren, dan is het wel dat je geen generalisaties moet maken. Probeer in de

achtergrond

Kees Ribbens

discussies uit elkaar te halen wat wel en niet bij elkaar hoort en wees genuanceerd in het leggen van verbanden. Daarin kan kennis van het verleden waardevol zijn voor het heden.’

Vluchtelingen Ook als het gaat om het maatschappelijke en politieke debat over vluchtelingen zou wat meer historisch besef op z’n plaats zijn, stelt Ribbens. ‘In de manier waarop we spreken over vluchtelingen en migranten die ons land binnenkomen of die ons land misschien zouden kunnen binnenkomen, klinkt angst door. Angst om terroristen binnen te halen, angst voor mensen met opvattingen die niet passen in onze samenleving. In die discussie verliezen we soms uit het oog waaróm deze mensen

Oproep: documenten over inkwartiering Het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies is op zoek naar brieven, foto’s en andere documenten die getuigen van de inkwartiering tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met name in Noord-Brabant zijn relatief veel Duitse soldaten ondergebracht bij gewone mensen thuis. ‘Er moeten veel contacten zijn geweest en soms een vrij alledaagse omgang’, zegt prof. dr. Kees Ribbens van het NIOD. ‘Toch hebben we daar relatief weinig documentatie van. Dat kunnen foto’s zijn, maar misschien ook brieven van na de oorlog.’ Heeft u documenten die mogelijk interessant zijn voor het NIOD, dan kunt u contact opnemen via k.ribbens@niod.knaw.nl.

gevlucht zijn. Het was niet hun eigen keus om huis en haard te verlaten. Dat kunnen wij heel goed weten, want we zien op televisie de conflicten waaraan deze mensen proberen te ontsnappen. Op dezelfde manier wisten we ook waaraan de joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk in de jaren dertig probeerden te ontsnappen. De lijn tussen die twee vluchtelingenstromen wordt maar weinig getrokken. Daarin zie ik een gebrek aan historische kennis.’ ‘Het lijkt in discussies in politiek en media soms alsof de huidige vluchtelingenstroom een uniek fenomeen is’, vervolgt Ribbens. ‘Terwijl dat natuurlijk absoluut niet het geval is. In de jaren negentig hadden we de vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië. Toen zag je veel minder angstgevoelens. Wellicht voelden we ons met deze mensen meer verwant omdat ze medeEuropeanen waren. Op dezelfde manier hebben we in de jaren veertig veel Tsjechen en Slowaken opgevangen, en in de jaren vijftig veel Hongaren. Dat was geen issue. Blijkbaar is er geen collectieve herinnering dat migranten een relatief normaal onderdeel van de Nederlandse samenleving zijn. Was dat historisch besef er wél, dan zou het de discussies kunnen relativeren.’

Perspectief Politici en journalisten hebben de verantwoordelijkheid om over actuele kwesties te spreken vanuit historisch besef, vindt Ribbens. ‘Goede journalistiek en goede politiek weet gebeurtenissen in perspectief te zien. Onze huidige samenleving is gestoeld op wat er in de twintigste eeuw en daarvoor is gebeurd. Het is niet meer dan vanzelfsprekend dat je daarnaar kijkt. Voor mij is het een soort tweede natuur om de huidige vluchtelingenstroom te zien in de context van eerdere migrantenstromen. Er zijn rond de Tweede Wereldoorlog ook Nederlanders vluchteling geweest. Neem alleen al de dwangarbeiders die na het eind van de oorlog naar huis moesten zien te komen. Soms troffen ze niets meer aan als ze thuiskwamen omdat hun huis was gebombardeerd. Zij waren in feite vluchtelingen van eigen bodem. Als je de mensen die nu uit bijvoorbeeld Syrië hiernaartoe komen, in dat brede perspectief ziet, relativeert dat de vluchteling als vreemdeling die hier met verdachte motieven naartoe zou komen.’ 

ons 17

Advertentie

BINNEN 24 UUR IN HUIS

KLANT BEOORDELING

8,5

DIRECT MOBIEL MET SCOOTDIRECT Als u heeft gekozen voor het gemak van een veilige scootmobiel, dan wilt u er natuurlijk snel gebruik van kunnen maken. Molenaar begrijpt dat en bezorgt daarom uw scootmobiel binnen 24 uur bij u thuis. U probeert onder begeleiding van onze adviseur uw nieuwe scootmobiel uit in uw eigen omgeving. En... bevalt de scootmobiel dan laten wij u thuis meteen genieten van uw aankoop.

â&#x201A;Ź SNEL

PROEFRIJDEN

ACHTERAF BETALEN

Binnen 24 uur geleverd

Uitproberen in uw eigen omgeving

En niet goed, geld terug

WINKEL BEZOEKEN?

BROCHURE?

GRATIS THUIS ADVIES

Alle Molenaarwinkels vindt u op de website. www.molenaar.nl

Bel gratis 0800 - 27 40 400 www.molenaar.nl

Maak een afspraak met een van onze adviseurs. 0800 - 27 40 400

Advertentie

Nu 1 jaar KRO Magazine voor TV-WEEK 5-11

€ 25,-

MAART 2016

Follow the mone ACTUEEL TOPD y RAMA VAN DE MAKERS VAN THE KILLING 1 jaar na Charl ie Hebdo TERRORISME KOMT IN GOLVEN Andere tijden HOE DE LIEFD E VAN BEATRIX HET LAND VERD EELDE

ART ROOIJAK ZET ZICH VASTKERS SCHRAP

‘Eenzaamheid overvalt m Wie is de meolna ’

10 KORT%

OP HE ING BORDT MOLKijk op SPEL pag . 18

gratis Boekenbon t.w.v. € 10,-

kans op Autovision e-reader t.w.v. € 99,-

Kaart weg? Ga snel naar www.kromagazine.nl/ons of bel 0900-777 99 94 (€0,15/min)

Een laatste rustplaats

Tekst: Ivo Hutten | Beeld: Ivo Hutten, Natuurbegraafplaats De Hoevens

midden in de natuur Begraven worden onder een mooie boom, met uitzicht op een veld vol wilde bloemen, in een grafheuvel of aan de rand van een graanakker. Op natuurbegraafplaats De Hoevens in Alphen kies je zelf je laatste rustplaats op een eeuwenoud landgoed. Met een groep KBO’ers uit Alphen en Riel wandelden we over het terrein, dat meer weg heeft van een toegankelijk natuurgebied. Zo is het ook precies bedoeld.

atuurbegraven gaat uit van de kringloop van het leven. Het lichaam van een overledene wordt teruggegeven aan de aarde; het wordt weer één met de natuur. ‘Alles hier is vergankelijk’, zegt Charlotte Michielsen, medewerkster van De Hoevens. ‘Wat we aan een graf toevertrouwen, moet biologisch afbreekbaar zijn. Ook

ons 20

de kist of een urn. Graven krijgen geen steen, maar worden gemarkeerd met een houten boomschijf of een herinneringsboom. Ze worden ook niet onderhouden, ook al voelen nabestaanden daar soms de behoefte toe. Een mooie veldbloem op het graf is prachtig, maar tuintjes met gekweekte tulpenbollen of potchrysanten horen hier niet thuis. We zijn daar heel duidelijk in.’

op pad

Hand in hand

Biodiversiteit

In afscheidslocatie De Eik, waar vaak de ceremonies en condoleances worden gehouden, krijgen we een kop koffie. De naam verwijst naar de grote, houten staanders van het gebouw, die zijn gemaakt van gerooide eikenbomen uit het naastgelegen bos. De lampen aan het plafond zijn omkleed met wol van de schapen die hier zorgen voor de natuurbegrazing. Charlotte geeft een presentatie over de rijke historie van het landgoed waarop de natuurbegraafplaats anderhalf jaar geleden geopend is, maar waar je ook heerlijk kunt wandelen en zelfs kamperen. Leven en dood gaan hier hand in hand, maar alles in rust en met respect voor de natuur. ‘Ik raad jullie aan om hier rond te lopen en niet te veel te praten. Geniet in stilte van wat je ziet’, zegt ze als we een half uurtje later de jas aantrekken voor een wandeling over de begraafplaats. Het is fris, de lente is nog maar net begonnen. We zijn net een maand te vroeg om hier een kleurenpalet van klaprozen, margrieten, lupines en andere veldbloemen aan te treffen. ‘Dan zal het hier helemaal prachtig zijn’, zegt KBO-lid Nelly Timmermans. Met interesse kijkt ze rond, al kent ze het gebied vrij goed. ‘Ik ben hier vlakbij geboren en getogen. Vroeger speelde ik wel eens op het landgoed. Het klinkt gek, maar ik voel me hier wel thuis.’

‘Een tijdje geleden was ik hier bij een concert van een violist en pianist. Er hing een heel bijzondere sfeer, het was prachtig’, zegt Henny Janssen. Marloe Frijters is ook enthousiast. De bijna paradijselijke rust en stilte vallen haar op. Heel luid en veel praten we dus niet, het wandeltempo is rustig. Op een begraafplaats ben je automatisch meer ingetogen. We lopen door het oude bos waar de urnen worden begraven. ‘Uitstrooien in de natuur klinkt heel mooi,’ vertelt onze rondleidster, ‘en toch doen we het niet. De as verstoort de biodiversiteit. Je krijgt er vooral een wildgroei van brandnetels en bramenstruiken van. En die verdringen de wilde bloemen en kruiden.’ De natuurbegraafplaats herbergt een netwerk van wandelpaden, gemarkeerd met gegraveerde, houten paaltjes. Zo zijn er het Fazantenpad, het Hazenpad en het Duivenpad. Voorbij het bos zien we op een open vlakte de aangelegde grafheuvels – een knipoog van de landschapsarchitect naar het verleden, want op het landgoed en de nabijgelegen Regte Heide werden in de oudheid al vele mensen op grafheuvels begraven. Af en toe passeren we een boomschijf met daarop de naam van een overledene. Je moet goed kijken, want de graven in het gras of tegen een houtwal vallen nauwelijks op. ▶

ons 21

Ledenvoordeel

ar Bespa op uw n dlaste maan

Duizenden KBO-Leden maken er al gebruik van!

Duizenden leden van KBO-Brabant besparen maandelijks een flink bedrag op hun vaste lasten. Twee leden vertellen u hoe makkelijk het is om te besparen via ONS Energiecollectief.

‘Het kan altijd goedkoper’ Mia (72) en Marinus (75) van Gerwen uit Bakel leven zeer energiebewust. Als het even kan droogt Mia de was buiten; dat ruikt zo lekker. Twaalf jaar geleden lieten ze het huidige woonhuis bouwen; energiezuinig, goed geïsoleerd en met bewust gekozen bouwmaterialen. Al vaker zijn ze overgestapt van energiemaatschappij, want het kan altijd goedkoper. ‘Vier jaar geleden las ik in ONS over het energie ledenvoordeel. We zijn ingestapt, want ik ga ervan uit dat de KBO kritisch een betrouwbare partner selecteert’, aldus Mia, bestuurslid van de KBO afdeling Bakel. ‘Elk jaar bekeken we of het nog goedkoper kon en schreven wij in op de collectieve inkoopacties van Energiebesteding. Overstappen mét een boete was zelfs nog goedkoper,’ vertelt ze enthousiast. Dit jaar scheelde het nog een enkel tientje in vergelijking met vorig jaar en heeft het echtpaar een contract voor 3 jaar afgesloten. Vanaf nu zijn Mia en Marinus gegarandeerd van inkoop tegen groothandelsprijzen en ook voor alle volgende jaren blijvende lage energieprijzen. De elektriciteit die Energiebesteding levert is uitsluitend groen én geproduceerd in Nederland met duurzame technieken als windmolens, biomassa en zonneparken. Ook de zonnepanelen staan bij de familie Van Gerwen nog op het verlanglijstje.

‘Je wordt niet beetgenomen’ Jaren zaten ze bij dezelfde energieleverancier. ‘Vaste klanten worden vaak vergeten, blijkt nu wel. We hoorden nooit iets, alles liep stilzwijgend door totdat we overgestapt waren. Nu krijgen we ineens 30% korting aangeboden; te laat!’ vertelt Anne Kools (68) uit Ossendrecht. Ze werd door een kennis geattendeerd op het aanbod van ONS Energiecollectief van de KBO. ‘Mijn man Ton en ik maakten ons nooit zo druk om de energiekosten. Aan de ene kant betaal je een lagere energieprijs en aan de andere kant hogere transportkosten, het zou altijd ongeveer op hetzelfde neerkomen, dáchten we. Energiezuinig leven we niet, want we gaan graag in onze sauna en die verbruikt veel elektriciteit. Maar de besparing van 400 euro op jaarbasis die de overstap ons nu oplevert, is toch zeer zeker de moeite waard’, lacht Anne. Mond-tot-mond reclame is de beste smaakmaker blijkt wel weer. ‘We hebben een één-jarig contract afgesloten, dan behouden we wel de vrijheid. Ik raad iedereen aan om eens op de website www.onsledenvoordeel.nl/energie te kijken. Er zitten geen addertjes onder het gras, er zijn geen kleine lettertjes; ben niet bang dat je beetgenomen wordt!’ besluit Anne.

Ja, ik wil weten wat ik kan besparen... Bel KBO-Klantenservice (085) 486 33 63 Of ga naar www.onsledenvoordeel.nl/energie Dhr. Mevr. Naam: .......................................................................................................................................................................................................... Straat: ........................................................................................................................................................................................................... Postcode / plaats: ................................................................................................................................................................ Telefoon: ................................................................................................................................................................................................ E-mailadres: ..................................................................................................................................................................................... Stuur deze bon met een kopie van uw energie jaarnota in een gesloten en gefrankeerde envelop naar: Ons Energiecollectief, Postbus 1469, 4700 BL Roosendaal. Of stuur bovenstaande gegevens per e-mail naar: klantenservice@onsledenvoordeel.nl

op pad

‘Veel mensen reserveren bij leven al een plekje voor later’, vertelt Charlotte. ‘Heel nauwkeurig wordt dat uitgemeten en in een computer gemarkeerd. Wie hier begraven wordt, kan kiezen voor eeuwigdurende grafrust. Maar natuurgraven worden ook uitgegeven voor vijftig jaar.’

Moeder natuur ‘Het is een mooi alternatief voor als je je tot de natuur aangetrokken voelt’, vindt Guus van Dongen. ‘Mijn vrouw en ik kennen de omgeving hier ook best goed,

Open dag en rondleidingen Op zondag 5 juni houdt De Hoevens van 10.00 tot 16.00 uur een open dag. Naast lezingen is er een informatiemarkt met duurzame begraafmaterialen. Ook is er gelegenheid om rond te wandelen over de begraafplaats en vragen te stellen aan medewerkers. Leden van KBO-Brabant kunnen in groepen van minimaal vijftien personen ook een eigen rondleiding boeken tegen een vergoeding van 5 euro per persoon, inclusief ontvangst met koffie en thee. Natuurbegraafplaats De Hoevens, Goorstraat 5a, 5131 RG Alphen. Meer informatie vindt u op www.natuurbegraafplaatsdehoevens.nl.

maar ik had hier nog nooit bij stilgestaan. Misschien ga ik daar nu eens over nadenken, het voelt heel mooi en vertrouwd.’ Al pratend passeren we een weide met schapen. Binnenkort zullen hier hun lammetjes dartelen in het gras. De symboliek van zowel beginnend als eindigend leven op dit terrein is subtiel en bijzonder. Dat vindt Luuk Bremer ook. Hij is voorzitter van KBO Alphen en was tot drie jaar geleden pastoor in Tilburg. ‘Dit is een heel mooi alternatief voor traditioneel begraven of cremeren. Ik heb veel uitvaarten geleid op begraafplaatsen waar alle graven netjes in rechte rijen naast elkaar liggen. Hier is het anders. Je kiest zelf je laatste rustplaats. De kringloopgedachte van een natuurbegraafplaats spreekt me ook aan. Je verdwijnt weer in de schoot van moeder natuur. Zo staat het ook letterlijk in de bijbel: uit stof zijt gij geboren en tot stof zult gij wederkeren.’ Net voorbij De Eik lopen we naar het laatste punt in de rondleiding: de Boskapel. Tussen de bomen en aan een grote vijver is een opstelling van banken uit boomstammen gemaakt. Een katheder en een baar zijn op dezelfde manier ontworpen. In de Boskapel worden naar wens en bij goed weer afscheidsceremonies in de buitenlucht gehouden. Charlotte vertelt er nog kort over en vraagt dan ter afsluiting om een minuut van bezinning. Ieder op zijn eigen manier, sommigen sluiten kort hun ogen. Zachtjes ruist de wind door de bomen, een paar vogels vliegen op. Alles is hier puur natuur.

ons 23

Tekst: Pauline Mulder | Beeld: Michèle Giebing

De kracht van BultersMekke

‘Ik heb mijn vrijheid terug’ Stichting BultersMekke helpt mensen met een beperking hun eigen assistentiehond op te leiden. Gewoon in hun eigen huis. Een redacteur van Ons ging op bezoek bij team Helma en Banios en team John en Daan. ‘Deze hond heeft mijn leven gered.’

ons 24

reportage

ls ik aanbel klinkt er een schel gekef. Helma Verhoeven (51) doet open: ‘Zou je me heel voorzichtig een hand willen geven, anders liggen er dadelijk een paar vingers af…’ Direct vallen de opmerkelijke ringen om haar vingers op. Het blijken silver ring splints: protheses die haar vingergewrichten beschermen. Helma heeft het Ehlers Danlos syndroom en het syndroom van Marfan: erfelijke en progressieve bindweefselaandoeningen. ‘Mijn gewrichten liggen ’s ochtends uit de kom’, vertelt ze terwijl we naar binnengaan. ‘Mijn man moet dan alles weer terug in de kom zetten.’

Pittig ding In de woonkamer tref ik de bron van het gekef: een langharige hond komt me enthousiast begroeten. ‘Negeer hem maar’, zegt Helma. ‘Hij heeft zijn tuigje om. Dan moet hij op mij gericht blijven en mag je hem niet afleiden.’ Acht jaar geleden kwam Banios als pup bij het gezin Verhoeven. Onder begeleiding van

stichting BultersMekke leidde Helma hem op tot haar assistentiehond. ‘Hij is een Pyreneese herdershond. Een pittig ding: een echte waakhond zoals je hoorde, maar ook een hond die graag wil werken. En het voordeel is dat hij niet zo zwaar is. Dat betekent dat ik hem ondanks mijn fysieke beperking ook goed in bedwang kan houden.’

Chihuahua En dat is handig als de hond aan de heuplijn zit, vult Joop Mekke aan, die inmiddels ook is binnengekomen. Hij is een van de oprichters van BultersMekke en de vaste teamcoach van Helma en Banios. ‘Door een heuplijn leer je het dier met jouw bewegingen mee te gaan. Dit bevordert de band’, vertelt hij. ‘En die band begint al als de hond nog pup is. In mijn werk als hondentrainer bij andere organisaties, merkte ik dat veel mensen die een assistentiehond overwegen hun eigen ras willen kiezen. Maar dat was niet mogelijk bij bestaande organisaties: die leiden zelf op. ▶

ons 25

Terwijl mijn visie is dat de band tussen hond en mens juist in dat eerste jaar ontstaat. In die periode ga je spelenderwijs aan de slag. Bovendien: de taken die de assistentiehond moet gaan uitvoeren, verschillen per persoon. Iemand in een rolstoel heeft andere hulp nodig dan iemand met psychische problemen. Daarom trainen wij daar de teams vanaf dag één op. We zijn ervan overtuigd dat elke hond bepaalde vaardigheden kan leren. Ja, ook teckels of chihuahua’s. Maar wij adviseren onze cursisten natuurlijk wel welke hond het beste bij hun specifieke situatie past.’

De L van leshond In de eerste twee jaar komt een BultersMekkeinstructeur zo’n 25 tot 34 keer bij het team thuis. Joop licht toe: ‘We trainen de pup dan in vaardigheden die hij al in zich heeft: trekken, duwen en apporteren.’ Na twee jaar volgt een basistest waarin het team moet laten zien dat ze ten minste twee van de drie vaardigheden beheersen. Als die test positief is, dan is de hond een officiële assistentiehond en kan de L van ‘leshond’ van het dekje. ‘Ik kom nu nog zo’n twee keer per jaar bij

Steun BultersMekke Assistentiehonden zijn voor mensen met een beperking vaak hun levenslijn met de samenleving. De honden geven deze mensen hun leven weer terug. Toch worden assistentiehonden meestal niet vergoed door de zorgverzekering. U kunt ervoor zorgen dat er meer assistentiehonden worden opgeleid door te doneren. Meer informatie: www.bultersmekke.nl.

ons 26

Helma en Banios om te controleren of ze de basisvaardigheden nog onder de knie hebben. Maar dat zit wel goed hier’, vertelt Joop. Om dat te demonstreren laat Helma zien wat Banios zoal kan. Als Helma ‘tug’ zegt, opent Banios een keukenkastje, of helpt hij haar bij het aan- en uitkleden. ‘Maar dat commando had net zo goed ‘bloemkool’ kunnen zijn. Het is maar wat je de hond aanleert.’ Op het commando ‘medicijnen’ rent Banios naar een andere kamer en komt terug met een zakje medicijnen in zijn bek dat hij aan Helma geeft. ‘Naast een bindweefselaandoening heb ik ook epilepsie. Dit zijn mijn noodmedicijnen. Als ik een aanval voel aankomen, kan Banios die voor me halen.’

Leven gered Maar vaak voelt Banios een epileptische aanval eerder dan Helma zelf aankomen. ‘Op een dag dacht ik: wat zit hij me toch aan te staren? Niet veel later kreeg ik een epileptische aanval.’ ‘Ja, en dat soort signalen moeten baasjes dus leren herkennen’, vult Joop aan. ‘Een hond voelt waarschijnlijk de hersenactiviteit van zijn baasje aan en waarschuwt.’ ‘Nu weet ik dat’, vervolgt Helma. ‘Als Banios me aanstaart, ga ik op mijn zij liggen op het vloerkleed. Zodra ik daar lig, drukt Banios de alarmknop in die in verbinding staat met mijn man. Die is dan binnen een paar minuten hier. Zo heeft Banios echt al een paar keer mijn leven gered.’

Bruine ogen Ook John Hubbers (60) heeft zijn leven voor een groot deel te danken aan zijn assistentiehond. Ik bezoek hem en zijn golden retriever Daan de volgende dag. Zij worden begeleid door BultersMekke-instructeur

reportage

Diana van de Louw. Vanwege seksueel misbruik in zijn jeugd lijdt John aan een posttraumatische stressstoornis. Jarenlang kampte hij met angstaanvallen en depressies. ‘Ik durfde nergens meer heen’, vertelt hij tijdens de koffie. ‘Ik belandde in een psychose en werd opgenomen in een kliniek. En toen ik eindelijk weer naar huis kon, overleed mijn vrouw Ada. We waren zo’n goed team samen... Toen kreeg ik zelfs suïcidale gedachten.’ Het gesprek wordt John teveel, zijn tranen vloeien. ‘Neem maar even pauze, John’, adviseert Diana hem rustig. ‘Ga lekker naar buiten en neem Daan maar met je mee.’ ‘Kom maar, Daantje!’, roept John. ‘Zie je wat er gebeurt?’, vraagt Diana me. ‘Daan haalt John terug in het hier en nu. Zonder hem zou hij nu zo in een depressie kunnen wegzakken. Veel honden gaan emoties van de baas uit de weg, maar Daan is getraind om John te troosten. Ook ’s nachts maakt hij John wakker als hij in een herbeleving zit. Daan merkt dat. Hij ruikt het; waarschijnlijk door verandering van de hormonen van John.’ Buiten zie ik Daan een speeltje in de hand van John drukken. Een paar minuten zitten ze elkaar aan te kijken. Als ze weer binnenkomen, zegt John: ‘Als ik in de bruine ogen kijk van Daan, kan ik weer verder.’

Vrijheid Door Daan komt John ook weer onder de mensen. ‘Dankzij Daan heb ik mijn vrijheid terug’, zegt John. ‘Sinds kort gebruik ik bij lange afstanden een rolstoel, want lopen doet me verschrikkelijk pijn. Er is namelijk een zenuw in mijn rug beschadigd toen daar een tumor is weggehaald. Maar ik moet toch naar buiten, voor

Daan. En die ritjes met hem bieden me structuur. Er zijn zelfs weer vriendschappen ontstaan.’ Diana: ‘En als het nare gevoel hem onderweg overvalt, kan hij Daan een handeling laten doen. Dan komt hij weer in het hier en nu.’ Om te demonstreren hoe dat gaat, moet Daan een handschoen van John uitdoen. Dat doet Daan enthousiast maar hij geeft hem daarna niet meer af. ‘Kom, pak de handschoen nou maar terug, John. Het wordt nu een spelletje voor Daan’, zegt Diana gedecideerd. ‘Leid Daantje maar af met iets anders, laat hem bijvoorbeeld maar even aan het touw trekken.’ En tegen mij: ‘Dit is typisch op z’n Daans… Maar het maakt niet uit. Ze doen het gewoon in hun eigen tempo.’ ‘Inderdaad,’ beaamt John, ‘ik leef weer door Daan! Ik zeg weleens: “Door voor Daan te kiezen, heb ik bijgetekend voor ten minste twaalf jaar.” Want we kunnen niet zonder elkaar.’

BultersMekke is gespecialiseerd in het coachen en begeleiden van mensen met een beperking om een eigen assistentiehond op te leiden. De speciaal opgeleide teamcoaches leiden assistentiehonden op in het huis van hun baasje, bieden zorgondersteuning en werven de benodigde fondsen. Meer informatie: www.bultersmekke.nl.

ons 27

Advertentie

OTOLIFT uw onopvallende traplift

1 OTOLIFT BESTAAT 125 JAAR 1891 - 2016

1. Uw trapleuning blijft 2. Brede kant trap blijft vrij 3. Montage op uw treden 4. Dunste enkele rail ter wereld 5. Supercompacte opklapbare stoel

Huren al vanaf één maand mogelijk

Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt 2

Direct vanaf de Nederlandse fabriek

Levertijd vanaf één week Marktleider in Nederland ig is Wie jar ! rt traktee

Eigen service netwerk met 24/7 landelijke dekking

€500g kortin 6 5-201 tot 31-0

Bel gratis 0800 444 777 5

STUUR MIJ DE GRATIS BROCHURE Ik heb een rechte trap

voor een gratis thuisadvies of bekijk

Ik heb een trap met bochten Naam

uitgebreide films op www.otolift.nl

Adres Postcode/plaats Telefoon ONS 2016

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

Otolift. Betrouwbaar familiebedrijf sinds 1891

ons voordeel

Korting!

Speciaal voor leden van KBO-Brabant biedt Ons korting en leuke extra’s.

Zorgeloos elektrisch fietsen

Nederlands Gregoriaans Festival

Ons Ledenvoordeel biedt u de mogelijkheid een Gazelle Orange e-bike in 48 termijnen te betalen. In het maandbedrag zit automatisch de unieke mobiliteitservice. Waarom is deze uniek? U bent gedurende 48 maanden vrij van onderhoudskosten! U kunt het onderhoud laten uitvoeren door uw lokale Gazelle fietsenmaker. Of het nu gaat om een lekke band of een kapotte accu, al deze onderhoudskosten zitten in het maandbedrag, inclusief pechhulp die uitgevoerd wordt door de ANWB. Daarnaast bent u verzekerd tegen diefstal en schade. Dit alles tegen een vast bedrag per maand. Uiteraard kunt u de Gazelle fiets ook kopen via Ons ledenvoordeel, en wel met een korting die kan oplopen tot 450 euro. Bel voor meer informatie met de KBO-ledenservice op (085) 486 33 63 of stuur een e-mail naar klantenservice@onsledenvoordeel.nl. U kunt deze aanbieding en nog veel meer voordelen bekijken en bestellen op www.onsledenvoordeel.nl

Van vrijdag 3 tot en met zondag 5 juni 2016 vindt in ’s-Hertogenbosch de zesde editie plaats van het Nederlands Gregoriaans Festival. Het festival biedt een uniek podium aan scholae, ensembles, solisten en andere groepen die het gregoriaans een warm hart toedragen. Dit jaar haakt het festival aan bij het Jheronimus Bosch-jaar. Elk concert wordt gekoppeld aan een van de schilderijen van Bosch. Leden van KBO-Brabant krijgen 2,50 euro een korting van € 2,50 op de toegangsprijs korting van het concert door het Belgische ensemble Psallentes op zondag 5 juni. Dit concert, met de titel Mater Dolorosa, heeft als thema De Zeven Smarten van Maria en draait om het schilderij Calvarie met Schenker. Wilt u gebruik maken van dit voordeel? Op vertoon van uw KBO-lidmaatschapspas krijgt u direct € 2,50 korting aan de kassa bij het Koorhuis (Sint-Janshuis), Sint Janskerkhof 8 te ‘s-Hertogenbosch, of – net vóór het concert – bij de concertlocatie. Voor meer informatie, locatie en aanvangstijden zie: www.gregoriaansfestival.nl.

Klokken en beiaarden

Gratis

In Asten - in de grensstreek tussen Brabant en Campanula Limburg – staat Museum Klok & Peel voor een gemoedelijk en interessant dagje uit. Deze culturele parel won in 2014 de Museumprijs en was in 2015 het ‘Leukste uitje van Noord-Brabant’. In 2015 bezochten meer dan 47.000 mensen Klok & Peel. Het museum herbergt luidklokken en beiaarden (klokkenspellen) uit de hele wereld en een bijzondere collectie uit de natuur- en cultuurhistorie van De Peel. In de museumtuinen komen klok en peel bij elkaar in de kruiden- en klankentuin. Tot en met 18 december 2016 is de tentoonstelling De wereld van Jef Rottiers, rondom de Tuin der Lusten te zien. Een bijzondere expositie met een knipoog naar het Jheronimus Bosch-jaar en met onder meer geschilderde replica’s van meesterwerken uit de Zuid-Nederlandse Renaissance. Leden van KBO-Brabant krijgen op vertoon van hun lidmaatschapspas gratis een Campanula (plantje met blauwe klokjes). De actie loopt tot en met 30 juni 2016.

Wat dachten de Duitsers? Ondanks bibliotheken vol boeken over de Tweede Wereldoorlog begrijpen we eigenlijk nog steeds niet waarom ‘gewone’ Duitsers achter de oorlog bleven staan, zelfs toen ze wisten dat die niet meer te winnen was. Wat was de oorlog die de Duitsers dachten te vechten? Hoe veranderden hun opvattingen en verwachtingen na de overwinningen van de Blitzkrieg, de eerste nederlagen en de bombardementen van Duitse steden? En wanneer realiseerden de Duitsers zich dat ze meehielpen aan een volkerenmoord? Puttend Weggeefuit een schat aan brieven, dagboeken en actie ooggetuigenverslagen vlecht historicus Nicholas Stargardt een verhaal van de handelingen en gedachten van het Duitse volk, vanaf het begin van het conflict tot aan de ontknoping. KBO-Brabant mag twee exemplaren weggeven van dit prachtige boek. Kans maken? Stuur een e-mail naar ons@ kbo-brabant.nl met als onderwerp ‘De Duitse oorlog’. De Duitse oorlog, De Tweede Wereldoorlog door de ogen van burgers en soldaten, Nicholas Stargardt, Uitgeverij De Bezige Bij.

ons 29

Van een indringend oorlogsverhaal tot foto’s van échte mensen; van ontluikende natuur tot high tech van de bovenste plank… ook deze maand is er weer van alles te zien en te doen in ons mooie Brabant.

Ontspa De gevoelige plaat Geniet u ook zo van al het moois dat moeder natuur te bieden heeft in dit fijne jaargetijde? In Asten kunt u leren hoe u de ontluikende natuur vastlegt op de gevoelige plaat, rekening houdend met een aantal basisregels. Interesse? Doe op zondag 15 mei mee aan de workshop ‘Natuurfotografie? Hoe en wat?’ Tijdens een mooie wandeling krijgt u uitgelegd hoe u op eenvoudige wijze mooie natuurfoto’s kunt maken. Een telefoon met camera voldoet, maar wie liever werkt met een spiegelreflexcamera is ook van harte welkom!

Tekst: Susanne Mullenders

En de boer…

Datum: zondag 15 mei om 13.30 uur. Locatie: verzamelen bij IVNgebouw De Stulp, Ostaderstraat 30, Asten. Aan de workshop zijn geen kosten verbonden. Meer informatie bij hoofdgids Wim den Hollander: (0493) 659 521.

Fotograaf Maikel Samuels maakte een serie prachtige portretten van oude, Brabantse boeren en verzamelde ze in het fotoboek En de boer, hij ploegde voort. Het boek laat een generatie agrariërs zien die ooit begon met paard en wagen en van daaruit enorme ontwikkelingen doormaakte – niet alleen qua mechanisatie, maar ook qua schaalvergroting. Vijftien boeren werkten mee aan het boek, in leeftijd variërend van 74 tot 94 jaar. Het boek bevat geen interviews, maar wel een aantal zeer typerende quotes. Bijvoorbeeld: ‘Van werken ga je niet dood, anders waren wij het al lang geweest’.

Swingen in het Spanjaardsgat Twaalf dagen lang kunt u genieten van prachtige concerten in de haven bij het Bredase Spanjaardsgat. En het mooie is: de meest uiteenlopende genres zijn vertegenwoordigd – van pop tot klassiek en van alles ertussenin. Die variatie maakt het festival een feest voor jong en oud. Een van de hoogtepunten is elk jaar weer het ‘eigen’ Spanjaardsgatconcert, waarbij meerdere orkesten, koren én dansgroepen samen optreden. Dit jaar vindt het Spanjaardsgatconcert plaats op woensdag 18 mei vanaf 19.00. Spanjaardsgat Festival. Data: van dinsdag 10 mei tot en met zondag 22 mei. Locatie: Het Spanjaardsgat, Kasteelplein Breda. Houd de website www.hetspanjaardsgat.nl in de gaten voor actuele informatie over het programma.

Bestellen kan via info@maikelsamuels.com met als onderwerp ‘Bestelling fotoboek’. Vermeld in uw e-mail uw naam, adres, postcode, woonplaats en de naam van de rekeninghouder. Maak € 30,- over op NL16 INGB 0009 354 606 t.n.v. Maikel Samuels Fotografie o.v.v. ‘Bestelling fotoboek’ en uw naam.

ons 30

nning

Trots op techniek!

Philips-meisje

In de meeste smartphones en tablets zitten chips van ASML. Als u van Schiphol naar Barcelona vliegt, wordt uw bagage vervoerd met systemen van Vanderlande uit Veghel. En de slimme pil van Philips weet door ‘ingebouwde navigatie’ precies op welke plek in het lichaam een medicijn nodig is… Het zijn zomaar wat voorbeelden waaruit blijkt dat Brainport Eindhoven een wereldspeler is in de high tech-sector. Tijdens de Dutch Technology Week laat die regio zien trots te zijn op al die topprestaties. Bedrijven, overheden en scholen werken samen aan een week vol technologische verrassingen. En als bezoeker kunt u zelf zien, voelen en ervaren hoe uitdagend het is om te werken aan uitvindingen die de wereld veranderen. Er is een uitgebreid programma vol tentoonstellingen, presentaties, experimenten, lezingen en workshops die een kijkje in de toekomst bieden.

Een boek over de betekenis van elektronicaconcern Philips voor de overleving van driehonderd Joodse vrouwen in de Tweede Wereldoorlog – dat is Philipsmeisje. De Duits-Joodse tiener Gerda Northmann wordt in 1943 in Kamp Vught door Philips uitgekozen om radiobuizen te maken. Die inlijving bij het ‘Philips Kommando’ betekent voor haar en enkele honderden andere vrouwen de redding van Auschwitz. Sanne van Heijst schreef dit boek in opdracht van de Stichting Geschiedschrijving Philips-Kommando Concentratiekamp Vught ‘43-’44, en kon daarbij putten uit unieke bronnen: Gerda’s eigen herinneringen, brieven van Gerda en haar ouders, naoorlogse familiedocumenten. Het resultaat: een levensverhaal waarin de oorlog en het oorlogsverleden een steeds grotere rol gaan spelen.

Dutch Technology Week. Datum: van maandag 23 mei tot en met zaterdag 28 mei. Locatie: verspreid over de Brainportregio. Kijk voor actuele informatie over het programma op www.dutchtechnologyweek.com.

Philips-meisje in Kamp Vught en na de oorlog, Sanne van Heijst, Uitgeverij Atlas-Contact, ISBN 9789 045 031 361, € 19,99.

Echt en broos Kunstenaar Annemarieke van Peppen zocht voor de expositie ‘Beweeg me’ in haar woonplaats Bergen op Zoom een kleine honderd mannen en vrouwen die zich in de complete sereniteit van haar atelier wilden laten vastleggen. De modellen – die ze vond via haar persoonlijke netwerk en via social media – legde ze vast terwijl ze bewegingen maken. Het resultaat: we zien échte mensen in al hun broosheid. Goed om te weten: Annemarieke van Peppen is zelf wekelijks aanwezig bij de expositie op donderdag van 11.00 tot 17.00 uur en op vrijdag van 13.00 tot 17.00 uur. Expositie ‘Beweeg me’ is tot en met vrijdag 3 juni te zien in Markiezenhof, Steenbergsestraat 8, Bergen op Zoom. Openingstijden: dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. Entree: € 9,-. Meer informatie: www.beweegme.nl en www.annemariekevanpeppen.nl.

ons 31

Advertentie

7 REDENEN WAAROM DE SERVICE APPARTEMENTEN VAN ‘BURGHTWEIDE’ IN TREK ZIJN BIJ OUDEREN Comfortabel wonen met de zorg en welzijn die u verdient! Dat is wonen in ‘Burghtweide’. Op steenworp afstand van het centrum van Oisterwijk bevindt ‘Burghtweide’ zich. Prachtige en grote service appartementen waar u als oudere zelfstandig kunt wonen mét de zorg die u nodig heeft. Wij hebben voor u de 7 belangrijkste redenen op een rijtje gezet.

BURGHTWEIDE IN EEN 21 NOTENDOP Burghtweide biedt rust, comfort, veiligheid en voortreffelijke service in een bosrijke omgeving. Daarnaast kunt u blijven genieten van de voordelen die het centrum van Oisterwijk met zich meebrengt. Als bewoner hoeft u niets. Als u graag even alleen wil zijn, kunt u zich heerlijk terugtrekken in uw appartement. Heeft u behoefte aan contact, kunt u altijd terecht in de foyer. 7 dagen per week, 24 uur per dag. Dat is het aantal uren en dagen dat onze zorgvoorziening voor u klaar staat! Verpleegkundigen zijn altijd aanwezig, zodat er altijd hulp is op het moment dat u dat nodig hebt. Wonen in Burghtweide, omdat u dat verdient!

OPEN DAG: 21 MEI VAN 11.00 TOT 15.30 UUR 1. Zelfstandig wonen U kunt er zelfstandig wonen mét de zorg en welzijn die voor u wenselijk is. Burghtweide heeft 68 koopappartementen waar u (vanaf 50 jaar) stijlvol en veilig kunt wonen. Er staat 8 uur per dag een team van professionals voor u klaar, die u op bijna alle fronten behulpzaam zijn. Tevens is er 24 uur zorg aanwezig. 2. Gunstig gelegen Burghtweide is gunstig gelegen en functioneel van opzet. Op steenworpafstand van het bruisende centrum van Oisterwijk bevindt Burghtweide zich in een bosrijke omgeving. Het gebouw is in de jaren zeventig, onder architectuur gebouwd én er is rekening gehouden met alle functionaliteiten en gemakken vandaag de dag. 3. Uitmuntende zorg en service Zorg, service en overige faciliteiten zijn van uitmuntend niveau. In Burghtweide woont u in alle rust en vrijheid en geniet u ook van een stukje veiligheid en comfort dat we u bieden. Ideaal voor een onbezorgde toekomst.

6. Nooit meer 'hoeven' koken! U heeft wekelijks de keuze uit vele gerechten die door onze eigen keuken vers bereid worden. Zij worden afgeleverd rond het middaguur ín uw appartement. U kunt zelf de tijd bepalen waarop u uw maaltijd wilt nuttigen. Tevens is de brasserie drie dagen per week geopend. Zo kunt u heerlijk dineren met uw tafelgenoten. De menukaart wisselt wekelijks en er wordt altijd met verse, lokale ingrediënten gekookt.

4. Ruime appartementen van alle gemakken voorzien De ruime serviceappartementen zijn tussen de 110m2 en 140m2, voldoen aan alle eisen en zijn voorzien van een keuken, badkamer en een balkon of terras met daarbij uw eigen garage.

7. Als bewoner altijd inspraak Wij stellen uw mening zeer op prijs. Daarom heeft u als bewoner inbreng over het reilen en zeilen van Burghtweide.

5. Veel extra faciliteiten Voor u en uw gasten zijn er in en rond Burghtweide vele faciliteiten aanwezig. Burghtweide beschikt over een minisupermarkt voor uw noodzakelijke boodschappen, een fitnessruimte, een biljartkamer, een kapsalon, een ontmoetingsruimte en een foyer met heerlijk terras.

Burgthweide Esschebaan 60 5062 BD Oisterwijk telnr. 013 52 33 700 www.burghtweide.nl

De belastingaangifte uitbesteden, wie wil dat nu niet? Jarenlang klopten veel plaatsgenoten opgelucht aan bij Antoon Dinnissen (1924) uit Boxtel. Maar nu houdt hij er – op 92-jarige leeftijd! – mee op.

onsje geluk

Tekst en beeld: Ivo Hutten

‘Ik kan lezen en schrijven met cijfers’

‘M

omenteel werk ik de laatste belastingaangiften van dit jaar weg, daarna doe ik alleen mijn eigen administratie nog. Niet dat ik er geen zin meer in heb, maar lichamelijk wordt het allemaal wat zwaarder. Ik heb mijn hele leven als accountant gewerkt, dus cijfers hebben geen geheimen voor mij. En ik ben met mijn tijd mee gegaan. Zo gauw als het kon, ben ik digitaal

gaan werken. Op een gegeven moment deed ik zeker dertig aangiftes in een jaar, vaak van KBO’ers uit Boxtel. De kunst was natuurlijk om iedereen zo weinig mogelijk te laten betalen. Of om geld terug te krijgen. Maar er valt niet veel meer te halen voor ouderen, hoor. Steeds meer aftrekposten vallen af. En nu de blauwe envelop verdwijnt, houd ik er zelf ook mee op. ’t Is mooi geweest!’

KBO-leden en andere bewoners van Stokhasselt en omgeving kwamen op zondag 3 april naar de feestelijke opening van wijkcentrum De Ypelaar. Na maanden van verbouwen kunnen alle activiteiten van KBO Stokhasselt-Tilburg nu plaatsvinden in ruimtes die weer als nieuw zijn.

Wijkcentrum De Ypelaar

Tekst: Marike Ooms | Beeld: Timo Reisiger

weer als nieuw!

Kees Janssens (79), secretaris KBO Stokhasselt-Tilburg: ‘De opening was een succes; er kwamen mensen uit de hele buurt op af. En er was veel interesse in onze aanbiedingen, dat is ook altijd leuk!’

Stefan van der Boom (46), Ons Ledenvoordeel: ‘Wij komen op allerlei locaties om KBO-leden kennis met ons te laten maken. Iedereen werd hier vandaag verwelkomd met gratis koffie, thee en cake.’

ons kloppend hart 2016

Het jaa accommr van de odatie

Michel Matthijssen (53), Ons Ledenvoordeel: ‘Deze locatie biedt diverse organisaties een onderkomen en is volgens mij echt een aanwinst voor de buurt. Het is ook geweldig om te zien dat de KBO’ers iedereen vandaag met zoveel enthousiasme verwelkomen.’

Lilia Veraart (51), Ons Ledenvoordeel: ‘Het verbouwde wijkcentrum ziet er nu weer goed verzorgd uit. Het is een fijne plek om met onze stand te staan. En altijd leuk om weer nieuwe KBO-leden te ontmoeten.’

Locatie: Wijkcentrum De Ypelaar Ligging: In Tilburg-Noord Startdatum: Vanaf het begin van het bestaan van het wijkcentrum Juridische constructie: KBO StokhasseltTilburg huurt de locatie voor zijn activiteiten Horecagelegenheid: aanwezig Aantal betrokken vrijwilligers: geen vaste vrijwilligers op de locatie zelf, wel per evenement of activiteit Gemiddeld aantal bezoekers per week: ongeveer 250 Aantal leden KBO Stokhasselt-Tilburg: 152 Activiteiten: kaarten, bloemschikken, koersbal, biljarten, bingo, kaarten maken, fietsen

Speciaal voor de KBO-leden regelde secretaris Kees Janssens samen met KBO-Kring Tilburg mooie kortingen in de buurt, in maar liefst 120 verschillende winkels. En alsof dat nog niet genoeg was, regelde hij ook de stand van Ons Ledenvoordeel voor deze gelegenheid.

Speciaal voor KBO’ers VVV Noordoost-Brabant heeft drie leuke arrangementen voor het Jheronimus Bosch Art Center samengesteld, waarvan er nog twee voor u beschikbaar zijn.  Arrangement 2: Entreeticket Jheronimus Bosch Art Center, inclusief koffie/thee met Bossche bol en stadswandeling Bosch Experience. Prijs: € 11,50 p.p.  Arrangement 3: Entreeticket Jheronimus Bosch Art Center, inclusief koffie/thee met Bossche Bol, lunch en stadswandeling Bosch Experience. Prijs: € 26,50 euro p.p. Reserveren kan via reserveringen@vvvnoordoostbrabant.nl of (073) 614 99 86 o.v.v. naam, adres, woonplaats, telefoonnummer, e-mailadres en het nummer (2 of 3) van het KBO-arrangement.

op reis

Welkom in de wondere wereld

van schilder Jheronimus Bosch Met schilderijen vol symboliek, fantasieën en raadsels verbeeldde hij als geen ander het laatmiddeleeuwse leven. Vijfhonderd jaar geleden, in 1516, stierf de beroemdste zoon van ’s-Hertogenbosch: Jheronimus Bosch. Daarom staat heel 2016 in het teken van deze wonderlijke schilder. We selecteerden de mooiste uitstapjes uit het programma ‘Jeroen Bosch 500’. Gaat u mee terug naar de middeleeuwen?

Tekst: Suzanne Geurts | Beeld: Jheronimus Bosch 500, Noordbrabants Museum, Rik Klein Gotink

Alle schilderijen bij elkaar Helaas, de tentoonstelling ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een Genie’ met de oorspronkelijke werken uit de hele wereld bijeengebracht, duurt tot en met 9 mei, maar is al tijden uitverkocht. Maar niet getreurd: in de aula van het Jheronimus Bosch Art Center vindt u reproducties van álle panelen van de Bossche meester. Van hoogwaardige kwaliteit, op ware grootte, prachtig ingelijst. Sowieso vinden er in en om het Jheronimus Bosch Art Center allerlei bijzondere activiteiten plaats. Zoals ‘De Wereld van Jeroen Bosch’ op 4 en 5 juni. De straten rond het Center veranderen dan in een vijftiende-eeuws schouwspel, compleet met joelende kinderen, toneelkluchten, straatmuzikanten en acteurs in laatmiddeleeuwse klederdracht. Wanneer: t/m 8 januari 2017 Prijzen: € 7,00 p.p. voor volwassenen en € 3,50 p.p. voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Toegankelijkheid: grotendeels toegankelijk voor mindervaliden en rolstoelgebruikers; alleen het priesterkoor en het atelier zijn slechts via een trap bereikbaar. Meer informatie: www.jheronimusbosch-artcenter.nl.

Op ’t dak van de Sint-Jan De bekende fabeldieren – Bosch’ beroemdste schilderij Tuin der Lusten staat er vol mee. Maar wist u dat vergelijkbare fantasiefiguren ook de daken van de SintJanskathedraal sieren? Deze 96 luchtboogbeeldjes ziet

u niet vanaf de grond, en alleen dit jaar kunt u ze van dichtbij bekijken. Klim met een gids naar 25 meter hoogte en wandel door de aangepaste dakgoten van de Sint-Jan. Het schitterende uitzicht over de stad en over het natuurgebied het Bossche Broek krijgt u er cadeau bij. Wanneer: t/m 30 oktober 2016. Prijs: € 7 p.p. Toegankelijkheid: deels bereikbaar per rolstoel; niet geschikt voor kleine kinderen. Meer informatie en tickets: www.wonderlijkeklim.nl.

Op Hemel- en Hellevaart Ook de 3,6 kilometer lange vaartocht over de Binnendieze staat helemaal in het teken van Jheronimus Bosch. Welke verhalen gaan er schuil achter de oude gevels en de donkere opslagkelders? De schippers nemen u mee naar de tijd van de schilder, terwijl videomapping en 3D-projectie de middeleeuwen om u heen tot leven brengen. U vaart langs Bosch’ bekende fantasiefiguren, via het duistere hellegat – ook bekend van zijn werken – naar De Groote Hekel. Hier draait de film Hemel en Hel. De rondvaart eindigt aan de steiger bij het Jheronimus Bosch Art Center. Wanneer: heel 2016. Prijzen: € 10,00 p.p. voor volwassenen en € 5,00 p.p. voor kinderen van 4 t/m 12 jaar, kinderen t/m 3 jaar gratis. Toegankelijkheid: goed bereikbaar voor rolstoelen en rollators. Meer informatie: www.vvvdenbosch.nl. ▶

ons 37

Advertentie

Langer rijden zonder op te laden Solo scootmobiel: de meest comfortabele van dit moment

t.w.v. max. â&#x201A;Ź520,-* bij iedere scootmobiel

Maak direct een afspraak met onze adviseur voor een proefrit in uw eigen straat. Vitalis denkt graag met u mee: Ruime keuze in 3- en 4-wiel scootmobielen Altijd gratis proefrijden bij u thuis Afstelling en rij-instructie bij aflevering Snelle levering

Bezoek een showroom bij u in de buurt of kijk op www.vitalis.nl/showrooms. Deze actie is geldig t/m 31 mei 2016 en geldt niet in combinatie met overige lopende acties en aanbiedingen. * De hoogte van de korting is afhankelijk van het type scoootmobiel en het type accu.

GRATIS proefrijden in eigen straat? Bel gerust 088 - 848 00 00 of kijk op www.vitalis.nl/scootmobielen Ja, ik wil graag een gratis proefrit op een Vitalis scootmobiel: Naam ______________________________________________ Dhr/Mevr Adres _______________________________________________________ Postcode ________

Plaats ________ ____________________________

Telefoon _____________________________________________________ Stuur gratis naar Vitalis, Antwoordnummer 1071, 9200 VB Drachten

Voor leden van KBO-Brabant GRATIS SLP-24X antilekbehandeling van de banden t.w.v. max. â&#x201A;Ź 100,-

ONS_scootmobiel_mnd5

GRATIS ACCU-UPGRADE

Ergonomische stoel met dieptevering Cruise control en noodstop Uniek INDEGO veersysteem Royale been- en voetenruimte Actieradius ca. 70 km Snelheid ca. 18 km/u

Wilt u meer informatie? Of weten welke activiteiten er bij u in de buurt georganiseerd worden? Ga voor het complete programma naar www.bosch500.nl.

De middeleeuwen van de meester De pelgrim in de Oude Sint-Jacobskerk, de lakenhandelaar op de Markt of de huisvrouw bij haar gedekte tafel. Personages uit de schilderijen van Bosch ‘vertellen’ u in 3D-animaties hoe ze vroeger leefden. Extra bijzonder: met de oude vondsten en bouwelementen waant u zich opeens écht in het ’s-Hertogenbosch van de vijftiende eeuw. Deze resten waren eeuwenlang verstopt, maar zijn ontdekt bij archeologisch en bouwhistorisch onderzoek. En dus nu te bezichtigen, in het Groot Tuighuis. Wanneer: t/m 8 januari 2017. Prijs: gratis. Toegankelijkheid: prima voor rolstoelen en rollators. Meer informatie: www.erfgoedshertogenbosch.nl/destadvanbosch.

Virtuele reis door de Tuin der Lusten De Raadskelder in het stadhuis van Den Bosch is omgetoverd tot de Tuin der Lusten. Dompel uzelf onder in het beroemdste schilderij dat de meester maakte tussen 1503 en 1515. Hoe dat kan? U krijgt een koptelefoon en dankzij virtual reality waant u zich volledig in dit wellustige drieluik, waar u ook kijkt. De virtuele beelden bewegen namelijk 360 graden om u heen. Ze zijn ontwikkeld door Burrell Durrant Hifle uit Bristol, prijswinnende filmmakers die onder andere werken voor de BBC. De Bosch virtual realitytour duurt ongeveer tien minuten en is doorlopend te bekijken. Wanneer: t/m 30 september 2016 (van dinsdag t/m zondag). Prijs: € 3,50 p.p. Toegankelijkheid: op werkdagen is de Raadskelder met een rolstoel of rollator bereikbaar. Meer informatie: www.vvvdenbosch.nl.

De Tuin der Lusten anno nu Krijgt u geen genoeg van de Tuin der Lusten? Bezoek dan zeker een openstelling van de Brabanste kunstschilder Henk Groenendaal, die in het Zwanenbroedershuis het hele jaar aan een reconstructie van het drieluik werkt. Dit doet hij in samenwerking met het Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Bijzonder, omdat Bosch hiervan zelf lid was. Henk Groenendaal is al jaren gefascineerd door de fantasie en de beeldtaal van Jheronimus Bosch. Met dezelfde ambachtelijke materialen en authentieke, soms ongebruikelijke

op reis

werkwijzen ontrafelt hij Bosch’ schildergeheim. Wanneer: t/m 31 december 2016. Prijs voor groepen: in overleg met Henk Groenendaal. Toegankelijkheid: prima voor rolstoelen en rollators. Meer informatie: www.henkgroenendaal.com om een persoonlijke bezoekafspraak te maken. Ook kleine groepen zijn welkom.

Met Bosch in bed Vage kamergenoten, vriendelijke verplegers en onverwacht bezoek. Maar ook vallende bomen en een polonaise van boswachters, engelen, jagers, clowns en patiënten. U ervaart het allemaal tijdens de muziekvoorstelling Bosch in bed van saxofoonkwartet Artvark en dansgezelschap De Stilte. Samen brengen ze de fantasieën van Jheronimus Bosch tot leven in muziek en beeld. Wanneer: 22 mei 2016 om 15:00 uur. Prijzen: € 9,00 p.p. voor volwassenen en € 7,50 p.p. voor kinderen. Toegankelijkheid: de zalen beschikken over aparte plekken voor rolstoelen. Voor slechthorenden zijn er speciale gehoorvoorzieningen. Informeer vooraf bij De Verkadefabriek. Meer informatie: www.verkadefabriek.nl. 

Ook KBO-Brabant besteedt in 2016 op bijzondere wijze aandacht aan Jheronimus Bosch. In samenwerking met de Provincie NoordBrabant, Het Noordbrabants Museum en VisitBrabant organiseren we de artistieke wedstrijd ‘Jheronimus Bosch – visioenen dicht bij huis’. Deze wedstrijd is uitgezet onder de vele schilder-, teken- en boetseerclubs die de Brabantse KBO rijk is. Zo’n 150 individuele deelnemers hebben zich aangemeld en gaan aan de slag met de opdracht: maak in de geest van Jheronimus een kunstwerk waarin een stadsgezicht, gebouw of figuur uit eigen dorp of stad centraal staat. Op 18 mei is er een inspirerende startbijeenkomst met activiteiten in het Noordbrabants Museum en in de stad ’s-Hertogenbosch.

ons 39

Sagaam en KBO-Brabant koppelen verhalenvertellers en verhalenophalers

Uw verhaal bewaard Veel verhalen zijn het bewaren waard, maar dan moeten ze wel worden verteld en opgetekend. Het online platform Sagaam biedt daar de mogelijkheid voor. KBO-Brabant en Sagaam hebben de handen ineen geslagen door samen te zoeken naar verhalenvertellers en ervaren schrijvers.

Tekst: Berber Bijma

‘O

ntdek je geschiedenis’ is de slogan van Sagaam, een nog vrij jong internetplatform dat bijzondere verhalen van lang en kort geleden wil bewaren voor de toekomst. We spreken en denken in woorden, en zijn met elkaar verbonden door verhalen, is het uitgangspunt van Sagaam. De website biedt de mogelijkheid een eigen verhaal op te slaan, zodat anderen het kunnen lezen én uiteraard ook om zelf de verhalen van anderen te lezen. De bekende auteurs Nelleke Noordervliet en Adriaan

ons 40

van Dis hebben zich als ambassadeur aan het initiatief verbonden, maar ook hoogleraar Rudi Westendorp, bekend geworden van zijn boek Oud worden zonder het te zijn. Zij zien een duidelijke meerwaarde in het bewaren van ‘oude’ verhalen. ‘Een levensgeschiedenis toont wie wij zijn en hoe wij in de tijd met elkaar zijn verbonden. Zonder die overlevering hebben wij geen samenleving’, zegt Westendorp op de website van Sagaam. ‘Je moet verhalen vastleggen, want voordat je het weet ben je alweer in een volgend tijdperk beland’, stelde Nelleke Noordervliet al eerder in Ons.

sagaam

Ervaren schrijvers Iedere oudere kan wel ontroerende, mooie of juist minder mooie verhalen vertellen over vroeger. Maar niet iedereen kan ze zelf opschrijven. Daarom werkt Sagaam met vrijwilligers die ervaring hebben met schrijven. Zij kunnen de verhalen desgewenst optekenen en ervoor zorgen dat die via www.sagaam.com ook voor anderen te lezen zijn. Op de website staan de verhalen gerangschikt op thema’s zoals liefde, muziek, natuur, geschiedenis of sport. Daarnaast wordt de periode aangegeven waarin het betreffende verhaal speelt. Ook voor meer ‘complete’ levensverhalen is ruimte gemaakt op de website. Zo is er al een boek met jeugdherinneringen uit Eindhoven te lezen. Om nog meer verhalen voor de toekomst te bewaren hebben KBO-Brabant en Sagaam de handen ineen geslagen. Samen zijn we op zoek naar verhalenvertellers én ‘verhalenophalers’: mensen die de verhalen van anderen aansprekend willen opschrijven. Hieronder stellen de verhalenophalers die zich al hebben aangemeld, zich voor. Ze geven daarbij ook aan binnen welk gebied zij verhalen van anderen willen optekenen. Ankie Wessels Beljaars Leeftijd: 69 jaar Woonplaats: Moergestel Werkgebied: 10 à 15 kilometer rond Oisterwijk

Ik heb mij aangemeld omdat: ‘…het houden van gesprekken en verzamelen en opschrijven van verhalen, deel van mezelf is geworden. Al sinds mijn zestiende doe ik vrijwilligerswerk. Het verzamelen en opschrijven van verhalen is een van die vrijwilligerstaken. Sinds enkele jaren interview ik mensen en schrijf ik daarover in regionale krantjes en in het huisblad van een verzorgingshuis. Daarnaast maak ik maandelijks stukjes voor het project Buurtgenoten in ons dorp. Eerder heb ik onder andere gewerkt als psychotherapeut in de geestelijke gezondheidszorg, en had ik een praktijk aan huis.’

Marlies Markensteyn-Goovaerts Leeftijd: 67 jaar Woonplaats: Rosmalen Werkgebied: 25 kilometer rond Rosmalen

Ik heb mij aangemeld omdat: ‘…spreken en schrijven voor mij de voornaamste manieren van communiceren zijn. Ze vormen wat mij betreft het smeermiddel binnen onze maatschappij, tussen mensen onderling. Ik praat dus graag en ik schrijf graag. Als secretaresse heb ik de nodige schrijfervaring opgedaan. Ik heb diverse creatieve hobby’s, zoals schilderen, kleuren, breien en sieraden maken. Daarnaast houd ik onder andere van koken, tuinieren, fietsen, musea bezoeken en sociale contacten onderhouden.’ ▶

Gezocht: verhalenophalers Houdt u van mooie verhalen? Hebt u een vlotte pen? Lijkt het u leuk anderen te helpen door hun verhalen op papier te krijgen? Dan zij wij op zoek naar u! Sagaam en KBO-Brabant zoeken verhalenophalers met een passie voor verhalen en taal, met name in de regio’s Zuidoost-Brabant en West-Brabant. Wij zoeken verhalenophalers die: ervaring hebben met het schrijven en/of redigeren van verhalen goede kennis hebben van de Nederlandse taal (stijl, grammatica, spelling) kunnen werken met een computer en met Microsoft Office-programma’s goede communicatieve vaardigheden hebben oprechte interesse hebben in mensen en hun verhalen Als u aan dit profiel voldoet, kunt u een e-mail sturen naar Nadzja van der Knaap van KBO-Brabant: nvanderknaap@kbo-brabant.nl, onder vermelding van Sagaam.

ons 41

Advertentie

OTOLIFT

De meest gekochte traplift van Nederland OTOLIFT BESTAAT 125 JAAR 1891 - 2016

ig is Wie jar ! rt traktee

€500g kortin 6

OTOLIFT AIR • Dunste enkele rail ter wereld • Past langs steile, smalle binnenzijde van uw trap • Uw trapleuning blijft • Brede kant van uw trap blijft vrij • Uw trap blijft dus goed toegankelijk • Schitterend, onopvallend design op één dunne buis, bekroond met Red Dot Design Award

5-201 tot 31-0

OTOLIFT TWO • Meest gekochte traplift van Nederland • Prijsvriendelijk en doelmatig • Zeer degelijk en compact design • Hefvermogen tot maar liefst 150 kg

Direct uit de Nederlandse fabriek. Dus vriendelijke prijzen!

UNIEK! THUISDEMO

Proberen voor u koopt? t? Bij Otolift kunt u de traplift bij u thuis GRATIS uitproberen!

BETAAL NIET TE VEEL! • Huren al vanaf één maand mogelijk • Tweedehands mogelijk • Betaling in termijnen mogelijk • Alle trapliften binnen één week geleverd • Grootste 24/7 servicenetwerk van Nederland met 65 servicepunten

Bel gratis 0800 444 777 5 www.otolift.nl Otolift. Betrouwbaar familiebedrijf sinds 1891

sagaam

Margreet Geevers-Offermans Leeftijd: 68 jaar Woonplaats: Sint-Oedenrode Werkgebied: 40 kilometer rond Sint-Oedenrode

Ik heb mij aangemeld omdat: ‘…ik het heerlijk vind om te luisteren naar verhalen. Mijn studies Nederlandse taal- en letterkunde en Theaterwetenschap en mijn werk als lerares Nederlands hebben mij de vaardigheden opgeleverd om verhalen op papier te zetten. Sinds mijn pensionering ‘speel ik schooltje’ thuis met twee leesclubs en twee poëzieclubs. Ook heb ik boekbesprekingen verzorgd in de bibliotheek. Daarnaast werk ik sinds een halfjaar als vrijwilligster in het hospice Dommelrode in Sint-Oedenrode.’ Gerda van Haaren-van den Boogaart Leeftijd: 71 jaar Woonplaats: Berlicum Werkgebied: regio ’s-Hertogenbosch tot Oss, Berlicum, Heeswijk, Veghel, Vught, Boxtel

Ik heb mij aangemeld omdat: ‘…ik oprecht geïnteresseerd ben ik mensen en vaak dingen hoor waarvan ik later denk dat het jammer is dat dit niet gedeeld kan worden met anderen. Ik ben ervan overtuigd dat er bij heel veel mensen mooie, leuke en ontroerende verhalen leven die de moeite van het bewaren waard zijn. Omdat ik vind dat deze verhalen voort moeten leven om ze te kunnen doorgeven aan ons nageslacht, is het fijn als deze vastgelegd kunnen worden. Het lijkt me fijn om mensen die daar tegenop zien, te helpen zodat anderen hun verhalen nu en in de toekomst, kunnen lezen. In mijn werkzame leven was ik docente Nederlands op diverse middelbare scholen. Nu ben ik als vrijwilliger gids op kasteel Heeswijk.’

Uw verhaal verteld Hebt u een mooi, bijzonder of ontroerend verhaal om te delen, klein of groot? Vindt u het fijn om daarbij geholpen te worden door iemand die ervaring heeft met schrijven? Neem dan contact op met een verhalenophaler in uw regio. De verhalenophalers hebben zich gemeld na een gezamenlijke oproep van KBO-Brabant en Sagaam. Gerda van Haaren-van den Boogaart uit Berlicum: hansengerdavanhaaren@hetnet.nl, (073) 503 21 59 Marlies Markensteyn-Goovaerts uit Rosmalen: marlies@markensteyn.nl, (073) 521 45 48 Ankie Wessels-Beljaars uit Moergestel: awesselsbeljaars@ziggo.nl, (013) 513 33 66 Margreet Geevers-Offermans uit Sint-Oedenrode: m.offermans@chello.nl, 06-237 539 25

Zit uw regio er nog niet bij? Houd de sites kbo-brabant.nl en sagaam.com in de gaten; de komende tijd werken we aan uitbreiding van het netwerk van verhalenophalers.

ons 43

Advertentie

KOOP UW KAARTEN MET 50% KORTING! BETAAL € 7,50 I.P.V. € 15,MET CODE: ZOMER2016

Stadion Feijenoord Rotterdam 18 - 19 juni 2016 20 juni senioren ZomerFair met gratis bingokaart tegen inlevering van deze advertentie 10.00 - 17.00 uur

Aangepast bestek, bedverhogers, rollator, toiletverhoger. Allemaal handige hulpmiddelen die u kunnen helpen in uw levenscomfort. En u hoeft er lang niet altijd voor te betalen! Wij geven u graag persoonlijk en deskundig advies over welke hulpmiddelen bij u passen en hoe u deze het beste kunt verkrijgen: uitleen, verhuur of verkoop.

www.zomerfairindekuip.nl

Zorgwinkels: Bergen op Zoom, Boxtel, Geldrop & Weert Online Zorgwinkel: www.medicurazorgwinkel.nl Tel: 088 007 11 00

Unieke afscheidslocatie, midden in de natuur • Prachtige ruimte voor afscheidsdienst en condoleance • Slechts één uitvaart per dag: alle tijd voor een persoonlijk afscheid • Ook te huur met aansluitend een crematie in het crematorium • Aantrekkelijke arrangementen op maat • Uitgebreide cateringmogelijkheden

Goorstraat 5a, 5131 RG Alphen (NB) • 013 820 03 83 • www.natuurbegraafplaatsdehoevens.nl

Open dag

5 juni 2016

Tekst: Marieke Pette, KBO-Brabant

Recht De hervorming van de Wmo op 1 januari 2015 heeft gezorgd voor grote verscheidenheid in gemeentelijk beleid, vooral op het gebied van huishoudelijke hulp. Maar soms zijn zelfs de verschillen binnen een gemeente groot. In Waalwijk bijvoorbeeld. KBO-Brabant

onderneemt juridische stappen tegen de ongelijkheid en onrechtvaardigheid van het gemeentebeleid aldaar. Op 1 januari 2015 stopte de gemeente Waalwijk met een groot deel van de huishoudelijke hulp via de Wmo. Senioren moesten voortaan de eerste drie uur hulp zelf betalen. Veel mensen maakten daartegen bezwaar. De bezwaren werden gegrond verklaard omdat er geen onderzoek was gedaan naar de persoonlijke omstandigheden: zomaar alle hulp stopzetten zonder onderzoek is niet in overeenstemming met de wet. Temeer daar het gaat om bestaande rechten: de meeste oude Wmo-beschikkingen hadden een geldigheid voor onbepaalde tijd.

Twee keer bezwaar Nadat de hulp eerst nog vier maanden werd verlengd, bleek het merendeel van de mensen zich neergelegd te hebben bij het besluit van de gemeente. Slechts een klein aantal mensen maakte opnieuw bezwaar. In april 2015 erkende de gemeente dat er dingen fout waren gegaan. Ze gaf aan te streven naar compensatie via de bijzondere bijstand voor mensen die de huishoudelijke hulp echt niet zelf konden betalen. Daar kwam weinig van terecht. Maar eind januari 2016 kregen de mensen die ook de tweede keer bezwaar hadden gemaakt gelijk: zij kregen van de gemeente hun oorspronkelijke aantal uren huishoudelijke hulp terug.

Actie KBO-Brabant en andere ouderenbonden kwamen in actie: het is niet juist dat alleen de mensen die twee keer bezwaar hebben gemaakt de hulp terugkrijgen. Zeker omdat de gemeente zelf een paar keer heeft toegegeven dat de procedures niet kloppen en de regels niet goed zijn opgesteld. Bovendien heeft de gemeente het maken van bezwaar sterk ontmoedigd.

Kwetsbare burgers Samen met Bert van â&#x20AC;&#x2122;t Laar, oud-bestuursrechter en onze procesondersteuner, staat KBO-Brabant circa 40 mensen in Waalwijk bij die sinds 1 mei 2015 geen of nauwelijks meer huishoudelijke hulp krijgen. Juridisch gezien is dat een lastige weg, maar menselijk gezien moet toch ook de gemeente zich ervan bewust zijn dat ze dezelfde kwetsbare burgers op dezelfde manier moet behandelen. Temeer daar de gemeente geld overhoudt op het budget voor huishoudelijke hulp. Volgens ons voldoende om daarmee mensen te helpen die na 1 mei 2015 zelf hun hulp moesten betalen. De komende tijd komt er meer duidelijkheid over de werkwijze van de gemeente Waalwijk en de grenzen van de Wmo. Deze maand verwachten we belangrijke gerechtelijke uitspraken op dat terrein, die richtinggevend zullen zijn voor alle gemeenten. î &#x2013;

ons 45

Advertentie

DIRECT, EN MET 100% ZEKERHEID, UW HUIS VERKOPEN? Meer informatie: www.fvzvastgoed.nl of bel 076 - 561 59 55

m o s p o o K netto ld uitbetaa

Betrouwbaar Directe aanbetaling mogelijk Geen makelaars- en notariskosten Koopsom is 90% van de werkelijke waarde Uw eigen woning terug huren is mogelijk Wij ontzorgen â&#x20AC;&#x201C; direct zekerheid

adres: Annevillelaan 230 - 4858 RB Ulvenhout tel.: 076 - 561 59 55 - mob.: 06 - 270 826 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl

Deze rubriek is verzorgd door Mariska Dalmijn-Verkooijen. Zij is toegevoegd notaris bij Huijbregts Notarissen & Adviseurs in ’s Hertogenbosch.

Notaris Erfrecht, wanbetaling, nalatenschap of pensioenopbouw. In elke editie van Ons buigt notaris Mariska Dalmijn-Verkooijen zich over een lastige financieel-juridische kwestie. Deze editie: met een

samenlevingsovereenkomst is alles goed geregeld, toch?

egenwoordig wonen steeds meer mensen met elkaar samen zonder dat er sprake is van een huwelijk. Wellicht herkent u hierin uw eigen situatie of die van uw (klein)kinderen. Veel samenwoners leggen afspraken vast in een samenlevingsovereenkomst. En veronderstellen – ten onrechte – dat de hieruit voortvloeiende rechten en verplichtingen juridisch vrijwel gelijk zijn aan die van gehuwden of geregistreerd partners. Maar er zijn grote verschillen.

Huisje, boompje… Victor (28) en Liesbeth (25) kopen hun eerste woning. Ze hebben een gemeenschappelijke rekening geopend, waarop ze een gedeelte van hun salaris storten voor de kosten van de huishouding. Ze hebben allebei de mogelijkheid om een gedeelte van hun inkomen te sparen en doen dit ieder op een eigen rekening. De afspraken worden gelijktijdig met de aankoop van de woning vastgelegd in een samenlevingsovereenkomst. Vijf jaar later wordt hun eerste kindje geboren, gevolgd door een tweede en een derde in de jaren daarna.

Mooi spaartegoed Vijftien jaar na de aankoop van hun woning loopt de relatie van Victor en Liesbeth ten einde.

Ze spreken af dat de kinderen bij Liesbeth blijven wonen. Omdat Liesbeth sinds de geboorte van het eerste kind een aantal dagen minder is gaan werken, heeft ze sinds die tijd minder hoeven bijdragen aan de kosten van de huishouding. Echter, ze hield ook vrijwel niets meer over om te sparen. Victor daarentegen heeft carrière gemaakt en in de loop der jaren een mooi spaartegoed opgebouwd. Tussen samenwoners geldt geen gemeenschap van goederen; Liesbeth kan dus geen aanspraak maken op het spaargeld van Victor. Ook hebben samenwoners geen alimentatierechten en -verplichtingen ten opzichte van elkaar. Bovendien heeft Liesbeth in de laatste tien jaar slechts weinig pensioen opgebouwd en zal dit de komende jaren niet veranderen, aangezien ze de zorg heeft voor de kinderen.

Echt goed geregeld? Ter vergelijking: als Victor en Liesbeth waren gehuwd in gemeenschap van goederen, had Liesbeth aanspraak kunnen maken op de helft van het spaargeld van Victor, zou ze na de scheiding alimentatie ontvangen én zou ze recht hebben op een gedeelte van het door Victor opgebouwde pensioen. Concludeert u zelf of het met de samenlevingsovereenkomst allemaal goed geregeld was…

Heeft u een financieel-juridische kwestie die u aan de notaris zou willen voorleggen? E-mail uw vraag o.v.v. Notaris naar ons@kbo-brabant.nl.

ons 47

Congres KBO-Brabant

Een eigen

verenigingshuis loont!

Beeld: Timo Reisiger

p 26 mei 2016 organiseren we weer ons jaarcongres, deze keer rondom het thema ‘Een eigen verenigingshuis loont’. Onze KBO-Afdelingen zijn van grote maatschappelijke waarde. Met hun vele activiteiten hebben ze een positieve invloed op de sociale samenhang en leefbaarheid. In de praktijk zien we dat verenigingen die beschikken over een eigen huis nóg meer het verschil kunnen maken: met een veelzijdig activiteitenaanbod, meer deelnemers, leden en vrijwilligers, laagdrempeligheid en trots. Een eigen verenigingshuis leidt tot een collectief mentaal eigenaarschap en dat is van onschatbare waarde voor een samenleving waarin de overheid zich vergaand terugtrekt en ouderen langer zelfstandig (moeten) blijven wonen. Het thema van een eigen verenigingshuis voor senioren staat dan ook centraal in ons jaarcongres.

ons 48

Voorzitter Frans Slangen bijt het spits af. Jaap van der Sar van Oikos presenteert de resultaten van het onderzoek dat KBO-Brabant heeft laten uitvoeren naar het maatschappelijk rendement van KBOAfdelingen met een eigen onderkomen. Kitty Hesen van KilimanjaroWonen deelt haar ervaringen met KBO-Afdelingen die bezig zijn met het realiseren van ontmoetingsplekken. Henri Swinkels, gedeputeerde leefbaarheid en cultuur, geeft zijn visie op hoe de sociale veerkracht in Brabant versterkt kan worden. Na de lunchpauze laten we in video’s zien hoe vijf Afdelingen op verschillende manieren hun eigen onderkomen hebben geregeld. Een panel van deskundigen staat klaar om in te gaan op vragen over het realiseren en beheren van een eigen accommodatie. We sluiten af met een borrel en hapje, er is dan ook volop gelegenheid om met elkaar van gedachten te wisselen.

congres

Graag s n tot zie p o s ongre c s n O 2016!

Programma 09.30 uur: Ontvangst met koﬃe/thee 10.00 uur: Opening door dagvoorzitter Ton Verlind 10.15 uur: Welkom en inleiding door voorzitter Frans Slangen 10.45 uur: Resultaten van het onderzoek naar het maatschappelijk rendement van KBOAfdelingen met een eigen onderkomen, door Jaap van der Sar (Oikos) 11.15 uur: Hoe versterk je sociale veerkracht in Brabant?, door Henri Swinkels (gedeputeerde leefbaarheid en cultuur Noord-Brabant) 11.45 uur: Ervaringen met KBO-Afdelingen die bezig zijn met het realiseren van ontmoetingsplekken, door Kitty Hesen (KilimanjaroWonen) 12.15 uur: Lunchpauze

13.00 uur: Vijf filmimpressies van Afdelingsaccommodaties 13.30 uur: Gelegenheid tot het stellen van vragen aan een panel van (ervarings)deskundigen 14.15 uur: Afsluiting door dagvoorzitter en napraten onder het genot van een hapje en drankje 15.00 uur: Einde

Wanneer? Donderdag 26 mei 2016, van 10.00 tot 15.00 uur Waar? Provinciehuis Noord-Brabant, Bois-le-Duc zaal, Brabantlaan 1, 5216 TV ’s-Hertogenbosch, (073) 681 28 12 Aanmelden? Vul het inschrijﬀormulier in op www.kbo-brabant.nl. Op de openingspagina staat een link in de middelste kolom. U krijgt direct een bevestiging van uw inschrijving.

ons 49

ONTSPANNEN IN FRIESLAND 2 nachten inclusief ontbijt en 1x diner! Golden Tulip Tjaarda Oranjewoud **** ligt verscholen in de bossen van Oranjewoud, vlakbij Heerenveen. Een idyllische plek met een unieke sfeer. Met zo veel mogelijkheden onder één dak hebt u alle gelegenheid volop te genieten. De omgeving is een fietsen wandelparadijs met prachtige routes langs diverse natuurgebieden met telkens andere bezienswaardigheden. INBEGREPEN 2x overnach�ng in een tweepersoonskamer 2x uitgebreid ontbijt 1x heerlijk welkomstdiner 1x avondgebruik sauna 1�� kor�ng op een wellness-behandeling Gra�s Wi�i � parkeren LEZERSPRIJS: vanaf € 99,- p.p.

GENIETEN IN ZUID-LIMBURG 2 nachten inclusief ontbijt en diners! Hotel Eperland *** is gelegen in het pittoreske dorpje Epen, tevens het hart van het Zuid-Limburgse heuvelland. Vanuit het hotel kan er volop genoten worden van natuur, sport en cultuur. Vergeet natuurlijk niet een bezoekje te brengen aan cultuurstad Maastricht, Domstad Aken of mergelstad Valkenburg. INBEGREPEN 2x overnach�ng 2x ontbijtbuﬀet 2x 3-gangen diner Gebruik wandel– en ﬁetsroutes Gra�s Wi�i � parkeren LEZERSPRIJS: € 99,- p.p.

ONTDEK HET TWENTSE LANDSCHAP 2 nachten inclusief ontbijt en diners!

GEHEEL VERZORGD VERBLIJF IN UDEN

Hotel ’t Wapen van Ootmarsum *** is ideaal gelegen op slechts 2 minuten van het centrum van het pittoreske stadje Ootmarsum met leuke straatjes, winkels en galerieën. Proef van de rust, stilte en de natuur na een heerlijk uitgebreid ontbijtbuffet.

2 nachten inclusief ontbijt en diners!

INBEGREPEN Koffie/thee en lekkernij 2x overnach�ng met �wents ontbijtbuffet 2x heerlijk 3-gangen diner Een goed gevulde picknickmand Gra�s fiets– en wandelroutes Gra�s Wi�i� parkeren en fietsenberging LEZERSPRIJS: € 99,- p.p.

Reserveren kan online via www.goedverblijf.nl/ons0516



Zorghotel Udens Duyn **** in Uden is gelegen in een rustige omgeving aan de rand van Uden. Het hotel biedt moderne kamers en diverse faciliteiten. Ook gasten met een zorgvraag zijn van harte welkom in het hotel, er is 24 uur per dag zorg aanwezig. INBEGREPEN Welkomstdrankje 2x overnach�ng inclusie� ontbijt 2x een heerlijk diner Gra�s ﬁets– en wandelroutes Gra�s Wi�i LEZERSPRIJS: € 115,50 p.p.

 of telefonisch op +31 (0)85 489 90 19

ma - vrij 09.00 - 18.00 uur | zat 10.00 - 16.00 uur

Prijzen zijn o.b.v. 2 personen per kamer, excl. wisselende verblijfsbelasting en reserveringskosten à € 7,50 per boeking en geldig t/m 20-12-2016

Deze tekst kwam tot stand met medewerking van Roy van der Ploeg van het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl.

Gezondheid Jaarlijks lopen zo’n 700.000 Nederlanders een voedselvergiftiging op.

Hier kunt u flink ziek van worden. Hoe komt dat? En hoe voorkomt u het?

Wat is voedselvergiftiging?

Hoe kunt u een voedselvergiftiging voorkomen?

Voedselvergiftiging ontstaat door ziekmakende bacteriën of virussen in het eten. Voedsel kan daarmee besmet raken als u het verkeerd bewaart, bijvoorbeeld voor langere tijd bij kamertemperatuur.

Welke klachten geeft een voedselvergiftiging? Klachten ontstaan binnen enkele uren tot dagen na de besmetting. Krijgt u hevige buikkrampen en zelfs diarree? Voelt u zich misselijk en moet u overgeven? Dan heeft u misschien een voedselvergiftiging opgelopen.

Lopen ouderen een grotere kans om voedselvergiftiging te krijgen? Ja, want naarmate u ouder wordt, verzwakt uw afweersysteem. Ook door aandoeningen en ziekten hebben ouderen vaak een lagere weerstand. Sommige medicijnen maken u ook vatbaarder voor een voedselvergiftiging, bijvoorbeeld maagzuurremmers.

Tekst: Suzanne Geurts

Wanneer moet u naar de huisarts? Ondanks de heftige klachten heeft u meestal geen behandeling nodig. Maar krijgt u ook koorts? Bloed en slijm in de ontlasting? En uitdrogingsverschijnselen, zoals weinig plassen, erge dorst en sufheid? Ga dan zeker naar uw huisarts. Jaarlijks overlijden zo’n tachtig mensen, vooral ouderen, aan een voedselvergiftiging.

ons 51

• Let op de houdbaarheidsdata. THT staat voor ‘tenminste houdbaar tot’. Na deze datum gaat de kwaliteit achteruit, maar eten is niet gevaarlijk. TGT staat voor ‘te gebruiken tot’. Dit staat op voedingsmiddelen die u maar kort kunt bewaren, zoals vlees, vis en voorgesneden groenten. Let op, deze datum is de laatste dag waarop u het product nog veilig kunt gebruiken! • Koel bederfelijk eten goed en zet uw koelkast op 4°C. • Bewaar restjes maximaal twee dagen in de koelkast. • Was uw handen goed voor het koken en voor het eten. • Was groente en fruit grondig. • Scheid rauw en bereid voedsel. Gebruik niet dezelfde snijplank voor rauw vlees en daarna voor gaar eten. • Verhit uw eten goed. Dit geldt vooral voor dierlijke producten, zoals vlees, vis en ei. Ga voor meer informatie en praktische tips naar www.voedingscentrum.nl.

Tekst: Suzanne Geurts | Beeld: Timo Reisiger

smakelijk eten

‘Voor dankbaarheid

heb je geen woorden nodig’

Van bulgur en linzen tot aubergine en lam. In het project ‘Welkom (H)eten’ schuiven Tilburgers elke dinsdag- en zondagavond aan voor huisgemaakte Syrische lekkernijen. Stuk voor stuk gemaakt door vluchtelingen, die zelf ook een vorkje meeprikken. KBO’ers Carlijn Eras en Ine Bierhuizen genoten ervan. Carlijn (66, tweede van links op de foto): ‘Sinds kort is St. Jozefzorg, een voormalig bejaardentehuis, een opvangcentrum voor zo’n tweehonderd vluchtelingen. Ze kunnen daar niet koken, en krijgen elke dag flauwe magnetronmaaltijden voorgeschoteld. En dat is jammer, want kokkerellen kunnen ze, deze lieve mensen! Deze keer stond een Syrisch echtpaar achter de pannen. Hun vier kinderen om hen heen rennend, de vijfde op komst. Met z’n tweeën stelden ze een heerlijk buffet samen, met authentieke, Syrische gerechten. Verse humus voor op brood, maar ook kabsah – rijst met kip, amandelen en rozijnen – en mijn favoriet: mhshi, gevulde aubergine. Dit eetproject is hun eerste stap naar integratie in onze maatschappij, en dat vind ik mooi. Jammer genoeg heb ik met niemand gesproken, want ze spreken geen Nederlands. Maar ze lachten of knikten telkens vriendelijk. Om te voelen dat mensen blij en dankbaar zijn, heb je eigenlijk geen woorden nodig, hè.’ Project ‘Welkom (H)eten’, elke dinsdag- en zondagavond, € 3 per persoon. Locatie: De BOUWplaats, Galjoenstraat 35-37, Tilburg. Meer informatie: Boy Jonkergauw, e-mail: goedisgoed@home.nl.

Vitamine B(ulgur)

Bulgur is populair in de Turkse, Arabische en Indiase keuken en bestaat uit verschillende soorten tarwe, vooral durum (harde tarwe). Het bijgerecht is bovendien oergezond. Per 100 gram bevat het zo’n 10 gram vezels, die u nodig heeft voor een gezonde stoelgang. Ook bulkt bulgur van de vitamine B11, wat goed is voor de aanmaak van rode en witte bloedcellen.

Mhshi voor 2 personen Boodschappenlijstje 150 gram bulgur 2 aubergines 20 gram verse peterselie 1 teentje knoflook 1 ui 1 rode paprika 1 blik gehakte tomaten (400 gram)

1 pot kikkererwten (400 gram) 2 tomaten 1 blikje tomatenpuree (70 gram) 1 theelepel gedroogde mint olijfolie zout en peper

Bereiding Week de bulgur ongeveer 15 minuten in koud water. Lepel de aubergines voorzichtig uit en bewaar de kapjes. Hak de peterselie en de gepelde knoflook fijn. Snijd de paprika en tomaten in kleine blokjes. Spoel de kikkererwten onder koud water af en laat ze uitlekken. Verhit de olijfolie in een grote koekenpan en bak de ui en paprika zo’n 5 tot 7 minuten zacht. Haal de pan van het vuur en voeg de tomatenblokjes, kikkererwten, uitgelekte bulgur en peterselie toe. Doe hier zout en peper en twee eetlepels olijfolie bij. Vul de aubergines met het groenten-bulgurmengsel en druk de kapjes er goed op, zodat ze afgesloten zijn. Zet de aubergines rechtop in een hoge, kleine kookpan. Meng in een kom 700 milliliter water, de gehakte tomaten, knoflook, munt, tomatenpuree en een halve theelepel zout. Giet dit mengsel bij de aubergines en zorg dat ze volledig onder water staan; voeg anders nog wat water toe. Kook de aubergines zo’n 30 tot 40 minuten licht borrelend gaar. Met een deksel op de pan, zodat ze niet naar boven drijven. bron: marleyspoon.nl

ons 53

Advertentie

bolderman.nl Laagste prijs-garantie HOTEL SAINT AYGULF

5 dagen

399,-

249,-

199,-

v.a. slechts

5 dagen

Berlijn Centrum

Bohemen en Praag

van der Valk Landhotel Spornitz

Vertrekdata: 23 mei / 6, 20 juni / 4, 18 juli / 1, 15, 29 aug etc.

Vertrekdata: 23 mei / 20 juni / 18 juli / 15 aug / 12 sept etc

Vertrekdata: 25 april / 23 mei / 6, 20 juni / 11, 25 juli tc.

8 dagen

Kirchberg in Tirol Vertrekdata: 21 mei / 4, 18 juni / 2, 16 juli etc.

Drankje s tijdens d iner inclusie f!

v.a. slechts

399,-

v.a. slechts

599,-

8 dagen Stedenreis

399,-

v.a. slechts

399,-

Berlijn, Dresden, Leipzig en Potsdam

10 dagen

Ongerept Ierland

Istrië Opatija

Barcelona en Andorra

Vertrekdata: 23 mei / 20 juni / 18 juli etc.

Vertrekdata: 30 mei / 11 juli / 22 aug / 19 sep etc.

Vertrekdata: 16 mei / 13, 20, 27 juni / 4, 11, 18, 25 juli / 1 aug. etc.

Vertrekdata: 16, 30 mei / 13, 27 juni / 25 juli etc.

v.a. slechts

499,10 dagen

v.a. slechts

599,-

12 dagen

10 dagen

v.a. slechts

599,-

12 dagen

Umbrië en Rome, Meer van Trasimeno

Rondreis Polen

Rondreis Noord-West Spanje, Galicië

Rondreis Klassiek Italië en Amalfikust

Vertrekdata: 23 mei / 6, 20 juni / 4, 18 juli etc.

Vertrekdata: 18 apri / 16 mei / 11 juli / 5 sept etc.

Vertrekdata: 20 juni / 29 aug / 19 sept / 10 okt etc.

Vertrekdata: 23 mei / 6, 20 juni / 4, 18 juli etc.

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht!

bolderman.nl

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.

VOOR

Advertentie

Veilig

Douchen.nl

Bekend van TV

vragen?

Bel nu

0800 0200 962

Vervang uw bad of douche binnen 1 dag Altijd de goedkoopste van Nederland dankzij eigen productielijn

Ja, stuur mij een gratis brochure Naam:

M/V

Adres: Postcode:

WWW.VEILIGDOUCHEN.NL

Telefoon:

Plaats: ONS_02_05_2016

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Zwaluw Comfortsanitair - Antwoordnummer 3035 - 3860 VZ ZEEWOLDE

Advertentie

BLIJF THUIS WONEN MET MOLENAAR Kost traplopen u moeite, maar u wilt liever niet verhuizen. Een traplift van Molenaar biedt uitkomst. Maar welke past het best bij u en uw trap? Molenaar heeft diverse merken onder één dak. Of u nu een traplift wilt huren of kopen, Molenaar heeft altijd een passende oplossing.

✁

DESKUNDIG Advies bij u thuis

KLANT BEOORDELING

8,5

HANDIG

GEMAK

SERVICE

Geschikt voor elke trap

Montage binnen 1 dag

Heldere instructie

Ja, stuur mij de uitgebreide brochure

BROCHURE?

GRATIS THUIS ADVIES

over trapliften

Bel gratis 0800 - 27 40 400 of kijk op www.molenaar.nl

Maak een afspraak met een van onze adviseurs. Bel gratis 0800 - 27 40 400

Naam

Dhr.

Mevr.

Adres Postcode

Plaats

Telefoon E-mail

wk18-TRA-onskbo-2

Zonder postzegel naar: Molenaar, Antw. nr. 506, 8070 VB Nunspeet

De oplossing van de puzzel in Ons 3 was: 86549. De prijswinnaars zijn geïnformeerd. Van harte gefeliciteerd!

Puzzel mee en win! In elke editie van Ons maakt u kans op een leuke prijs. Vul de Sudoku in, stuur uw oplossing naar de redactie en misschien wint u wel het boek Philips-meisje in Kamp Vught en na de oorlog. Stuur de oplossing van de puzzel, uw e-mailadres en telefoonnummer vóór 6 juni 2016 naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Let erop dat u uw inzending frankeert. Ongefrankeerde inzendingen worden niet meegenomen in de loting. Of e-mail naar ons@kbo-brabant.nl met als onderwerp ‘puzzel’.

Puzzel: www.puzzelpro.nl

U vindt de oplossing door de cijfers in de blauwe vlakjes achter elkaar te zetten.

Philips-meisje Een boek over de betekenis van elektronicaconcern Philips voor de overleving van driehonderd Joodse vrouwen in de Tweede Wereldoorlog – dat is Philips-meisje. De DuitsJoodse tiener Gerda Northmann wordt in 1943 in Kamp Vught door Philips uitgekozen om radiobuizen te maken.

Die inlijving bij het ‘Philips Kommando’ betekent voor haar en enkele honderden andere vrouwen de redding van Auschwitz. Ons geeft drie exemplaren weg.

ons 57

Laat het leven en de liefde niet aan je voorbij gaan!

shop.nl

Alles voor een comfortabel leven! U bent van harte welkom in onze winkel of kijk eens op de webshop

UIT ER-OP-

Bel gratis 0800 022 0225

Campagneweg 1 • 4761 RM Zevenbergen Telefoon 0168 331 300 • www.stelcomfort.nl

Langer thuis wonen met een Stannah TRAPLIFT Betaalbare traplift voor elke trap Ruime keuze uit nieuw en gebruikt Montage op uw treden Ruimtebesparend door opklapbare stoel Levertijd vanaf 3 dagen 24-uurs service

Tot

15% g kortin i e m in

BEL GRATIS 0800-5066

voor vrijblijvende informatie. Vraag naar toestel 6405

‘s werelds grootste fabrikant van trapliften

www.stannah.nl

Je wilde samen oud worden maar het leven heeft anders beslist. Via Stichting Date kunt u een nieuwe partner vinden. Bel gratis 0800-022 0225 en wij nodigen u uit voor een gratis en vrijblijvend informatief gesprek met een van onze ervaren consulenten. Veilig en betrouwbaar en e, áltijd bij u in de buurt at D Stichting Persoonlijke begeleiding en e m duurza laties voorstellen re uw ro -v an m Onbeperkte kennismakingen sinds 1969. en hoge slagingskansen

stichtingdate.nl

Erkend door BVSK / Singleskeurmerk / Geschillencommissie

Op zoek naar een wandelmaatje of reisgenoot? Of wilt u oud-klasgenoten terugvinden voor een reünie? Plaats uw oproep op Groet & Ontmoet op www.kbo-brabant.nl!

Op zoek naar... BR.O.NR. 05.001/16 Weduwe, 74 jaar, zoekt niet-rokende weduwnaar tot 76 jaar voor warm contact. Zorgzaam, gezond, betrouwbaar en humor. Omgeving Veghel. BR.O.NR. 05.002/16 Vitale, alleenstaande man, 69 jaar, houdt van natuur, cultuur, mooie fietstochten, winkelen en korte reisjes, weekendje weg enzovoort. Vertrouwen en eerlijkheid staan hoog in het vaandel. Spreekt dit jou aan en rook je niet, stuur dan je briefje met telefoonnummer en ik bel je. BR.O.NR. 05.003/16 Zeer vitale man van 80, groot fietsliefhebber, zoekt een even grote fietsliefhebster (niet voor een relatie, leeftijd onbelangrijk) om samen lekker te fietsen en een terrasje te pikken, bij jou in de omgeving en bij mij. Of met de camper naar de Veluwe, Giethoorn, Waddeneilanden, Volendam enzovoort en de natuur opzoeken. Vrijheid blijheid, alles mag, niets moet. Ben jij zo’n fietsliefhebster, laat dan iets van je horen, adres, telefoonnummer (Brabant-Gelderland).

BR.O.NR. 05.004/16 Ik ben een eerlijke, hartelijke man van 65 jaar met humor, houd van de natuur, lezen, reizen, koken en een goed gesprek. Het geluk lachte mij niet altijd toe. Vlak voor mijn harttransplantatie verloor ik plotseling mijn lieve vrouw. Nu ben ik er weer aan toe om voorzichtig op zoek te gaan naar een maatje, liefst in Zuidoost-Brabant.

Hebt u interesse, reageer dan snel met een briefje en foto waar discreet mee omgegaan wordt. Er zijn misschien nog meer mooie dingen, maar niet voorgesteld. Dat kan later als het klikken zou. Ik wacht met spanning af. BR.O.NR. 05.007/16 Uden, muzikale oma, slank, wil de lente in met dito opa tot 75 jaar, die graag muziek speelt en ook houdt van fietsen/wandelen in de natuur en cultuuruitstapjes. Graag een reactie om verder te praten waar jij van geniet. Kijk er graag naar uit!

BR.O.NR. 05.005/16 Ik zou graag in contact komen met een aardige, vitale heer van rond de 80. Ik ben een slanke vrouw van 1.70 die vooral in de weekends gezellige dingen wil ondernemen. Ik woon in de omgeving 0416.

BR.O.NR. 05.008/16 66 jaar ben ik, een vrouw van deze tijd. Nu geef ik mijn leven een 7 maar samen met u, integere man, maken we er een 8 van.

BR.O.NR. 05.006/16 Weduwnaar, jeugdige gezonde uitstraling, 81 jaar (dat gelooft geen mens), zoekt gezelschap van een vitale, gezonde vrouw (agrarisch) om overdag de eenzaamheid te verdringen door te fietsen, wandelen, winkelen. Ik drink en rook niet. Samen lekker koken en eten en ’s avonds afscheid nemen tot de volgende dag, zolang we ervan genieten kunnen. Het liefst uit regio 073.

Steeds meer mensen weten de weg naar Groet & Ontmoet op www.kbo-brabant.nl te vinden. Bent u ook op zoek naar een maatje? Bezoek dan onze website.

Oproep plaatsen? Stuur deze o.v.v. Contactoproep Ons en uw adres, telefoonnummer en e-mailadres naar KBO-Brabant (zie adres hieronder). Reageren? Stuur uw reactie in een gesloten enveloppe naar KBO-Brabant (zie adres hieronder) en zet linksboven op de enveloppe: reactie contactoproep Ons en het nummer van de oproep waarop u reageert. Wij sturen uw enveloppe dan ongeopend door. Denk er wel aan in uw reactie aan te geven op welke wijze de betreffende persoon contact met u kan opnemen. Een oproep plaatsen kost eenmalig € 15,-. Als er meer oproepen ingestuurd worden dan er ruimte is, wordt een wachtlijst aangelegd. Adres: KBO-Brabant, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch of contactadvertentie@kbo-brabant.nl

•

ons 59

•

Peter Langhout Reizen

Boek nu de mooiste excursiereizen incl. vele extra’s

10-daagse busreis Karinthië incl. Venetië compleet v.a.

€489

Busreis

Zin in een heerlijke vakantie naar het mooie Oostenrijk? Dan is deze reis naar Karinthië absoluut iets voor u! Uiteraard nemen we u mee op diverse excursies. Wat dacht u bijvoorbeeld van een dagtocht naar Venetië, een boottocht op de Weißensee of een bezoekje aan het Italiaanse Cortina d’Ampezzo? Ook nemen we u mee over de grens naar Slovenië, waar we het prachtige meer van Bled bezoeken. Inclusief Vervoer per luxe bus, Begeleiding door uw chauffeur, tevens reisleider Comfortabele overnachting op de heen- en terugreis Verblijf in Hotel Rossmann op basis van halfpension Koffie met gebak op de heenreis Afscheidsbuffet in Nederland

• • • • • •

Reiscode: BE39276

Vertrek van mei t/m september

Vraag nu gratis onze nieuwe brochure aan! Kijk op peterlanghout.nl of 0172-468800

dagen per week

PL16064 ONS19 9 mei.185x112.indd 1

Na een overlijden moet er in korte tijd veel geregeld worden. Dat gaat gemakkelijker als u zelf al een en ander heeft bepaald. Veel mensen vinden het moeilijk om daar over na te denken. Toch is het belangrijk dat op tijd te doen, want het geeft veel rust als deze zaken van tevoren goed geregeld zijn. U kunt de Stichting Steunfonds Humanisme benoemen tot executeur. Het Steunfonds heeft deskundige mensen in dienst die uw laatste wens kunnen uitvoeren. Meer dan 50 jaar ervaring met deze vorm van dienstverlening staat borg voor zorgvuldigheid en integriteit.

11-04-16 15:07

JA,

Ik wil meer informatie over een executeur van het Steunfonds Humanisme. Vul onderstaande bon in of bel 020 521 90 36 of vraag de informatie aan via het formulier op www.steunfondshumanisme.nl

naam

v | ONS 2016

Als nalaten u een zorg is

advertentiecode: ONS19

adres pc/woonplaats telefoon Stuur de bon in een envelop zonder postzegel naar: Steunfonds Humanisme, Antwoordnummer 10938, 1000 RA Amsterdam

AANVRAAG INFO EXECUTEUR

Laat u inspireren!

De medewerkers van het Steunfonds Het Steunfonds Humanisme is een werkstichting van het Humanistisch Verbond. Het Humanistisch Verbond zet zich in voor een humane samenleving. Meer informatie over het Humanistisch Verbond vindt u op www.humanistischverbond.nl HV_112x185_Ons_JAN2016.indd 1

25/01/16 11:30

Advertentie

Maatwerk boxspring al vanaf € 1115,-* Max € 500,- inruilkorting Matras op maat Makkelijk verrijdbaar Boxspring op maat

Ergonomisch opmaken

Frame verdwijnt in lage stand

Matras op uw maat gemaakt

Makkelijk stofzuigen

TOEKOMSTBESTENDIGE BOXSPRING Met een Batavia Boxspring slaapt u op een handgemaakt en volledig op uw maat afgesteld bed van Hollandse bodem. Bij Batavia Boxsprings stelt u zelf uw ideale slaapcomfort samen. U kiest uw eigen uitstraling, afwerking en functionaliteit. Wilt u een vaste boxspring of toch liever verstelbaar? Is een hoog-laag verstelling voor u essentieel of toekomstgericht? Bespreek het met één van onze slaapspecialisten.

VORSTELIJK SLAPEN OP NIVEAU

BEZOEK WWW.BATAVIABOXSPRINGS.NL ÓF

BEL NU 0800 2282 842

Gratis demonstratie aan huis

Ja,

stuur mij een gratis brochure

Naam:

M/V

Adres: Postcode: Telefoon: *Betreft 80x200 boxspring exclusief matras

Plaats: KBO_02_05_2016

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Batavia Boxsprings - Antwoordnummer 3035 - 3860 VZ ZEEWOLDE

Advertentie

OTOLIFT uw onopvallende traplift

1 OTOLIFT BESTAAT 125 JAAR 1891 - 2016

Uw trapleuning blijft

Brede kant trap blijft vrij

Montage op uw treden

Dunste enkele rail ter wereld

Supercompacte opklapbare stoel

5 Huren al vanaf één maand mogelijk

Nieuwe en gebruikte trapliften Levertijd vanaf één week Marktleider in Nederland

ig is Wie jar ! rt traktee

Bel gratis 0800 444 777 5

€500g kortin 6

of ga direct naar www.otolift.nl

5-201 tot 31-0

STUUR MIJ DE GRATIS BROCHURE Ik heb een rechte trap

Vrijblijvend Otolift thuisadvies?

Altijd bij u in de buurt!

Meer dan 110.000 tevreden klanten gingen u voor!

Meer dan 70 servicepunten door heel Nederland.

Ik heb een trap met bochten Naam Adres Postcode/plaats Telefoon ONS 2016

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

Advertentie

hotel HHH

de Postelhoef

Toiletzitting met onderdouche.

actief genieten in de Brabantse Kempen

Blijf langer zelfstandig met behoud van 100% privacy + 100% hygiëne!

• stijlvolle hotelkamers voorzien van alle comfort • lift, voortreffelijke keuken zwembad, terrassen, park natuurrijke omgeving

Verwarmde zitting. Warm water! Reinigt en droogt volledig. Geen geveeg meer! Werkt met afstandsbediening. 2 weken GRATIS uitproberen!

De beste kwaliteit tegen de scherpste prijs. Slechts €745,- incl. btw. en DRIE jaar garantie.

Informeer naar onze speciale arrangementen met dagexcursies, avondprogramma’s en dergelijke. Gezelschappen kunnen gehaald en gebracht worden. Wij sturen u graag onze brochure.

Een SPATOILET® past op iedere standaard wc-pot en is eenvoudig zelf aan te sluiten. Zonder hakken of breken verzorgen wij de installatie, ook op water en stroom, tegen een meerprijs van € 150,00 alles inclusief. * Informeer bij uw gemeente of de aanschaf via de WMO wordt vergoed.

Kijk opMMM-Advertentie-Nalatenschappen-Ons-Multormedia-185x112-DW.pdf www.SPATOILET.com of bel: 072 5629269 of 020 6141232.

Hotel De Postelhoef HHH Boscheind 73 11:46 5575 AA Luyksgestel Tel 0497 541 426 www.postelhoef.nl

13-10-15

Geef uw testament een missie

Mensen met een Missie steunt gedreven mensen, die onrecht en uitsluiting aanpakken in hun lokale gemeenschap. We doen dit met partnerorganisaties in 16 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Mensen met een Missie in uw testament

We geloven hierbij in de verbindende kracht van religie. Steun ons en laat iets na voor een rechtvaardigere wereld. Voor meer informatie over nalatenschappen of voor het aanvragen van de brochure, neem contact op met Julie Mingeli. Email: juliemingeli@mensenmeteenmissie.nl of via telefoonnummer: 070 - 31 36 731 www.mensenmeteenmissie.nl/testament

Advertentie

Al ruim 40 jaar hĂ¨t adres voor comfort en kwaliteit www.teunarts.nl

Nieuwste modellijn Moderne relaxfauteuils in leder met 3 motoren & accu al vanaf â&#x201A;Ź 1975,-

Meer dan 90 modellen sta- op fauteuils in leder uit voorraad al leverbaar vanaf â&#x201A;Ź 895,-

$DQELHGLQJ 0RGHO &KDQJH 7:

$DQELHGLQJ 0RGHO (VPp

$DQELHGLQJ 0RGHO -R\

$DQELHGLQJ 0RGHO 3LFFDUR

$DQELHGLQJ 0RGHO 3HWXQLD

9HUVWHOOLQJ G P Y PRWRUHQ $FFX

9HUVWHOOLQJ G P Y *DVGUXNYHHU

6WD RS KXOS LFP PRWRU

,Q OHGHU OHYHUEDDU YDQDI Âź

,Q PHHUGHUH NOHXUHQ OHGHU XLW YRRUUDDG YD Âź

,Q OHGHU XLW YRRUUDDG YDQDI Âź

De grootste collectie relaxfauteuils van Nederland vindt u al ruim 40 jaar bij Teun Arts Meubelen in Sint Hubertâ&#x20AC;Ś Welkom. Assortiment

Inruil

Levertijd

Bezorging

Garantie

Mogelijkheden

Advies

in onze 2000mÂ˛ showroom

Nu tot wel

Onze meubelen zijn veelal

Gratis levering

Enkel West Europees

Naar wens aanpassingen

Door ruim 40 jaar ervaring

vindt u de grootste collectie

â&#x201A;Ź 300,- retour voor

uit vooraad leverbaar

door heel

topfabrikaat met minimaal

mogelijk in onze

met zitmeubelen krijgt u

relaxfauteuils van Nederland

uw oude meubel*

dus binnen 1 week

Nederland

5 jaar fabrieksgarantie

stoffeerderijafdeling

Onze openingstijden: Di, Wo & Do 10:00 - 18:00, Vrijdag 10:00 - 21:00, Zaterdag 10:00 - 17:00 tel.: 0485 - 45 29 86 www.teunarts.nl Boersestraat 11, 5454NG, Sint Hubert. In St.Hubert op de rotonde richting Wanroij, dan 3e weg links, 1e rechts.

bij ons het beste advies

info@teunarts.nl

* nvt op aktiemodellen, niet icm overige akties & aanbiedingen

Advertentie

Al ruim 40 jaar hèt adres voor comfort en kwaliteit

Al ruim 40 jaar staan wij garant voor de beste fauteuils en de mooiste banken. Welkom bij zitcomfortspeciaalzaak Teun Arts.

Welk type fauteuil u ook zoekt, Teun Arts heeft alles!

Relaxfauteuils Handmatig > 60 modellen

Relaxfauteuils op draaivoet > 90 modellen

Relaxfauteuils klassiek > 50 modellen

uw fauteuil compleet op maat + 40 modellen

Designfauteuils ook relax > 25 modellen

heren & dames fauteuils + 50 modellen

Kamerfauteuils ook relax > 30 modellen

Relaxfauteuils Sta- op functie > 90 modellen

Luxe eetkamerfauteuils + 35 modellen

Relaxfauteuils van, voor aanbiedingen > 150 modellen

Relaxfauteuils compleet op maat > 30 modellen

kortom: heerlijk zitten doet u in een meubel van Teun Arts

Voor de mooiste bankstellen, naar wens met bijpassende relaxfauteuil, bent u bij Teun Arts aan het juiste adres. Ook voor de mooiste bankstellen.

Veelal Nederlands fabricaat.

Assortiment

Inruil

Levertijd

Bezorging

Garantie

Mogelijkheden

Advies

in onze 2000m² showroom

Nu tot wel

Onze meubelen zijn veelal

Gratis levering

Enkel West Europees

Naar wens aanpassingen

Door 40 jaar ervaring

vindt u de grootste collectie

€ 300,- retour voor

uit vooraad leverbaar

door heel

topfabrikaat met minimaal

mogelijk in onze eigen

met zitmeubelen krijgt u

relaxfauteuils van Nederland

uw oude meubel*

dus binnen 1 week

Nederland

5 jaar fabrieksgarantie

stoffeerderijafdeling

bij ons het beste advies

info@teunarts.nl

* n.v.t. op aktiemodellen & aanbiedingen.

Advertentie

VAKANTIE OP DE VELUWE

Bosrijk gelegen, midden op de Veluwe bij het gezellige dorpje Beekbergen. Fietsen, wandelen of één van de vele attracties bezoeken in de omgeving Vraag vrijblijvend naar onze folder met arrangementen of maak een virtuele tour op onze website.

hotel de Stoppelberg Beekbergen Tel. 055-5061934 Stoppelbergweg 41 │ 7361TE │ Beekbergen info@destoppelberg │ www.de-stoppelberg.nl

Senioren Winkel Heeft U zit of sta op problemen? Wij meten U op en leveren de gepaste fauteuil.

Eindelijk hulp tegen voeten gewrichtspijn

Persoonlijk advies en begeleiding DS vanaf

€1550,Sensipure matras vanaf €450,-

De enige steunzool die in iedere schoen past

Bel ons voor de actie’s en voorwaarden

T: 073-547 52 78 www.seniorenwinkel.nl Hoofdstraat 127 | 5481 AD | Schijndel

Vraag een gratis brochure aan via www.lopenalsvroeger.nl

Advertentie

Opera in Verona!

Programma 6-daagse vliegreis Verona DAG 1 Heenreis

U vliegt naar Verona. Vanaf de luchthaven van Verona wordt u per touringcar naar uw hotel gebracht. Met het openbaar vervoer kunt u Verona bezoeken.

DAG 2 Stad Verona

Vandaag heeft u de ochtend vrij. In de middag kunt u rustig de stad Verona bekijken. Een bezoek aan het balkonnetje van Romeo en Julia mag niet ontbreken. Afhankelijk van de vertrekdatum bezoekt u ‘s avonds een opera.

DAG 3 Bezoek Sirmione en Gardameer

Rond de middag vertrekt u richting het Gardameer voor een bezoek aan het schiereiland Sirmione. Aan het eind van de middag wordt er terug gereden via een mooie route langs het Gardameer naar het hotel voor het diner.

VERTREKDATA EN PRIJZEN 2 JULI va. €629.-

Inclusief: ticket Aida 03/07 (Optie: ticket Carmen 06/07)

DAG 4 Vrije dag of dagtocht Venetië

U kunt deze dag geheel naar eigen inzicht indelen in de omgeving van uw hotel of met het openbaar vervoer naar Verona reizen. U kunt vandaag ook een dagtocht maken naar Venetië. -

9 JULI

va. €639,-

Inclusief: ticket Carmen 13/07 (Optie: ticket Traviata 12/07)

De dagtocht “Venetië” dient bij boeking te worden doorgegeven.

DAG 5 Mantova

Vandaag staat een bezoek aan Mantova op het programma. In cultureel, gastronomisch en historisch opzicht wordt Mantova de rijkste stad van de hele Povlakte genoemd! Aan het eind van de middag gaan we weer terug naar het hotel voor het diner. Afhankelijk van de vertrekdatum bezoekt u ‘s avonds een opera.

DAG 6 Vertrek Verona

Alweer de laatste dag van deze prachtige reis. Na het ontbijt en de uitcheckprocedure heeft u nog even tijd voor een laatste indruk van de omgeving. In de middag volgt de transfer naar de luchthaven van Verona. Bij aankomst op de luchthaven van Amsterdam is er een eind gekomen aan deze reis.

Inclusief

5 hotelovernachtingen • 5 x ontbijt • 5 x diner • Toegangskaart Opera Aida (vertrek 2 juli) of Carmen sector D/E (vertrek 9 juli) • Begeleiding door een Effeweg.nl reisleider • Vlucht Amsterdam – Verona v.v. per Transavia.com (economy class) • Luchthavenbelastingen • Brandstof- en veiligheidstoeslagen • 1 stuk handbagage á 10 kg • Busvervoer ter plaatse

Exclusief

Overige verzorging • Entreegelden • Dagtocht Venetië • Reserveringskosten • Calamiteitenfonds

Optioneel

Dagtocht Venetië . . . . . . . . . . . . . . . . . €45,15 kg bagage retour . . . . . . . . . . . . . . . €30,-

Effeweg.nl of bel 0529 - 46 96 67 Fouten voorbehouden. Exclusief reserveringskosten en Calamiteitenfonds.