Ons 4 2015 by KBO-Brabant

ons Magazine voor senioren

nummer 4

april 2015

KBO-Kring De Kempen

‘Participeren zit in onze cultuur’

Wereldstad Rotterdam!

Kalverjöbke

Verhaal in het hart van dit nummer

Oorlogskinderen Om stil van te worden

Wandeling in Kamp Vught

Getekend door de keuzes van hun ouders

Advertentie

n e d e i b e g e i nds vakant

a l s t i u D r a a Erop umiett â&#x20AC;&#x153;nwaar voor uw geldâ&#x20AC;? vakanties

de kampioen in alles inclusief vakanties GEEN AANBETALING / GEEN BOEKINGSKOSTEN

5 daagse alles inclusief Sauerland / Winterberg *** Hotel Marleen Siedlinghausen / Winterberg

- 4x overnachten - 4x ontbijt, 4x lunch en 4x diner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis - gratis gebruik e-bikes / wifi / parkeren / slechts kegelbaan p.p. - hele dag gratis koffie / thee Inclusief gratis dagtocht per luxe touringcar door het Sauerland. Regelmatig vertier: Magic Woboshow, casinoavond, fakkelwandeling, live Muziek, gratis entree binnen-, en buiten zwembaden

235,00

Voor dit unieke arrangement gelden de volgende aankomstdata: Juli: 4, 8, 12 en 28 juli Augustus: 1, 5, 9, 13 en 21 augustus September: 2, 6, 10, 18, 22 en 30 september

5 daagse alles inclusief Eifel / Moezel

*** Hotel Daun Daun / Eifel / Moezel

slechts p.p.

235,00

- 4x overnachten - 4x ontbijt, 4x lunch en 4x diner - dagelijks zijn de drankjes van 17.00 t/m 24.00 uur gratis - gratis infotheek / wifi / parkeren - regelmatig entertainment o.a. live muziek etc. - hele dag gratis koffie / thee

Gratis leuke dagtocht per luxe touringcar naar het welbekende Cochem. Voor dit unieke arrangement gelden de volgende aankomstdata: Juli: 4, 8, 12 en 28 juli Augustus: 1, 5, 9, 13 en 21 augustus September: 2, 6, 10, 18, 22 en 30 september

0049 2953 9626 580 Nederlands gesproken

www

enjoyhotels.nl

Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen toeslag 1 persoons kamers. Exclusief evt toeristenbelasting.

welkom!

JAARGANG 5 NR. 4 - 2015 Ons is een uitgave van KBOBrabant en wordt 11 keer per jaar bezorgd bij de 132.000 leden. Een gesproken versie van Ons is te bestellen bij KBO-Brabant (zie redactieadres). De Ons-CD is het beste te beluisteren op een DAISY-speler. ISSN 2211-5277 Redactie KBO-Brabant Nadzja van der Knaap, Truus Noij, Wilma Schrover Redactieadres Postbus 3240 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66 ons@kbo-brabant.nl Concept en realisatie mooi mag. www.mooimag.com Vormgeving Twin Media B.V., Kristel Guit Advertenties Multor Media B.V., Richard Onnes (085) 003 03 34 richardonnes@multormedia.nl KBO-Brabant draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters in Ons. Lithografie Willem Grafische Bewerkingen Druk en afwerking Habo DaCosta Lidmaatschap Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adres gegevens op www.kbo-brabant.nl. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBOBrabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Maar dit betekent niet dat toegestuurde foto’s en teksten automatisch geplaatst worden. www.kbo-brabant.nl www.facebook.com/ kbobrabant @kbo_brabant

Beeld: Rogier Veldman

Colofon

Het glas is half vol De verkiezingen van de Provinciale Staten kenden een opkomst van zo’n slordige 50%. Maar liefst de helft van alle stemgerechtigden is dus naar de stemlokalen getogen, al zou ik met hetzelfde gemak kunnen stellen dat slechts de helft van zijn stemrecht gebruik heeft gemaakt. Maar belofte maakt schuld en vandaag zie ik het halfvolle glas. In de aanloop naar die verkiezingen zijn we als KBO-Brabant verder dan ooit gegaan door het landelijk belang daarvan te onderstrepen en door precies in beeld te brengen welke partijen in de Eerste Kamer verantwoordelijk waren voor de meest ingrijpende besluiten tijdens het kabinet Rutte II. De uitkomst van die analyse was veelzeggend, al hebben we het geen stemadvies willen noemen. De partijen met de meeste duimen omhoog varieerden immers van meest rechts tot meest links en wie zijn wij om u daarin te adviseren. De verkiezingsuitslag levert in politiek Den Haag een tamelijk versnipperd landschap op, maar is dat erg? Persoonlijk ben ik er niet ongelukkig mee dat het kabinet en de gedoogpartners hun absolute meerderheid hebben verloren in de Eerste Kamer en voortaan meer rekening zullen moeten houden met de oppositie. Na het met de botte bijl en Franse slag ingrijpend hervormen van ons sociaal stelsel, kan een sterkere oppositie tot evenwichtiger beleid met meer draagvlak leiden. Content ben ik ook met de tweede zetel voor 50Plus in de Eerste Kamer, vooral omdat die bezet zal worden door Martin van Rooijen, de voorzitter van onze partner Koepel van Nederlandse Verenigingen van Gepensioneerden (KNVG) en oud-staatssecretaris van Financiën voor het CDA. Ik heb namens u zitting in het bestuur van de KNVG en heb zo van nabij kunnen vaststellen dat weinig mensen zo gedreven zijn en zoveel inzicht in ons pensioenstelsel hebben als Martin van Rooijen. Dat bleek ook toen hij als gastspreker optrad in de laatste Algemene Vergadering van KBO-Brabant. Het is een geruststellende gedachte dat we als KBO-Brabant en KNVG niet langer uitsluitend op gezamenlijk lobbyen zijn aangewezen bij de verdediging van ons unieke pensioenstelsel. Zeker nu het kabinet ook dat stelsel ingrijpend wil herzien. Tenslotte ben ik tevreden met de uitslag van de verkiezingen voor onze eigen provincie. Ook al bieden resultaten uit het verleden doorgaans geen garantie voor de toekomst, ons provinciaal bestuur heeft er in de voorbije jaren wel steeds blijk van gegeven dat ze het werk van de Brabantse seniorenverenigingen waardeert en niet alleen in woorden. Frans Slangen, voorzitter KBO-Brabant

ons 3

Advertentie

OTOlIfT uw onopvallende traplift

1. Uw leuning blijft 2. Brede kant trap blijft vrij 3. Montage op uw treden 4. Supercompacte stoel

■

Direct vanaf de Nederlandse fabriek

■

Levertijd vanaf één week

■

Marktleider in Nederland

■

STUUR MIJ DE GRATIS BROCHURE INCLUSIEF DVD

Alle keuze in trapliften, van occasion tot nieuw

Eigen service netwerk met 24/7 landelijke dekking Ook huur mogelijk

Bel gratis 0800 444 777 1

Ik heb een rechte trap

voor een gratis thuisadvies of bekijk

Ik heb een trap met bochten Naam

uitgebreide films op www.otolift.nl

Adres Postcode/plaats

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

ONS03/2014

Telefoon

Otolift. Betrouwbaar familiebedrijf sinds 1891

inhoud

Magazine voor senioren

LEZEN 13 Vergeten verleden Portretten van drie oorlogskinderen 18 Indrukwekkende wandeling In Nationaal Monument Kamp Vught 26 Kalverjรถbke Een mooi oorlogsverhaal van Ton van Reen 43 Afscheid nemen in Nederland Elk geloof zijn eigen rituelen

ONS BELANG 6 Veghels echtpaar strijdt tegen gemeente In de problemen door nieuwe Wmo 8 KBO Kringbestuurder en wethouder in gesprek Gemeente Bladel kent de participatiemaatschappij allรกng 23 Reuma Vijf manieren om de klachten de baas te blijven 31 Eigen bijdrage AWBZ verminderen? Advies van de notaris

EN VERDER

6 Schrijf ons! 29 Recht 32 Ontspanning 35 Ons voordeel 36 Op reis 40 Smakelijk eten 46 Puzzel mee en win!

Speciaal voordeel voor lede n! Kijk op pagina 35

ons 5

Reageren op artikelen in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan natuurlijk ook: ons@kbo-brabant.nl. Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats te vermelden.

Schrijf

Koude douche voor… De gemeente Veghel Een Veghels echtpaar krijgt vanwege ernstige beperkingen al jaren huishoudelijke hulp op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De gemeente Veghel kort nu zodanig op huishoudelijke hulp dat normaal functioneren voor het echtpaar niet meer mogelijk is. Met ondersteuning van KBO-Brabant en zijn partner Yuris Rechtshulp uit Tilburg legden de gedupeerden deze wrange zaak voor aan de rechter. Kern van de zaak is dat de gemeente nog wel de zwaarste categorie huishoudelijke hulp toekent (huishoudelijk werk plus wassen/strijken), maar niet meer op basis van uren. Het werk waar voorheen vijf en een halfuur voor stond en waarvoor het echtpaar via een persoonsgebonden budget (Pgb) hun eigen hulp inhuurde, moet nu tegen een gehalveerd tarief worden uitgevoerd. Voor de vertrouwde hulp komt dit neer op een beloning onder cao-niveau. De hulp haakt af. Het echtpaar kan wel gebruik maken van zorg in natura door een van de zorgaanbieders die de gemeente heeft gecontracteerd. Zij zeggen de vereiste prestatie wel te kunnen leveren voor dat bedrag. De faillissementen in

ons 6

‘Uit de dromen van de lente

wordt in de herfst jam gemaakt’ Peter Bamm, dichter (1897-1975)

de thuiszorg tonen het tegendeel aan. KBO-Brabant vindt dat de gemeente ten onrechte suggereert dat de huishoudelijke ondersteuning ongewijzigd blijft bij nagenoeg een halvering van het budget. De problemen die daar voorzienbaar uit voortvloeien worden afgewenteld op de zorgvragende oudere, de huishoudelijk medewerker en de zorgorganisatie. Klachten moeten ze onderling maar oplossen. De gemeente Veghel manoeuvreert zichzelf gemakshalve uit die driehoek. Bovendien wordt het recht om te kiezen voor huishoudelijke hulp via een Pgb hiermee uitgehold. Omdat deze methode van grof bezuinigen en toch schone handen houden navolging dreigt te krijgen in veel meer gemeenten, ondersteunt KBO-Brabant het Veghels echtpaar in hun gerechtelijke procedure over de volgende principiële kwesties: • Mag de gemeente op deze manier het Pgb uithollen? • Is hier wel sprake van ‘toereikende zorg’? • Is het terecht dat cliënten nu worden gedwongen zelf de kwaliteit te bewaken van de door de gemeente ingekochte zorg? Het wordt senioren zo wel erg moeilijk gemaakt om langer zelfstandig thuis te blijven wonen.

ons!

In elk nummer van Ons vindt u een blog van Zorgelooshuis. Zorgelooshuis is een platform voor kennisuitwisseling en discussie tussen (toekomstige) ouderen, kennisinstellingen, politiek en bedrijfsleven met als doel: samen zorgen voor verbetering van producten en diensten om zelfstandig thuis blijven wonen mogelijk te maken. www.zorgelooshuis.nl

Zorgstelsel Tja, we hebben een kabinet, maar wat doen die met ons zorgstelsel?

Solidariteit onder druk

En… hoe zien de medici de veranderingen en bezuinigingen die dit kabinet in ons zorgstelsel wil doorvoeren? Hoe zien zij het zorgstelsel in 2015?

Vroeger kwamen bij brand, in onze oude dorpstraat waar een pomp was, alle beschikbare dorpelingen aangerend. Zij vormden een keten met emmertjes en het bluswerk was een feit. Geen verzekering, geen premie, geen contract. Je kon blindelings op elkaar vertrouwen. Wederkerigheid was een ongeschreven wet.

De fysiotherapeut knijpt er tussenuit, de logopedisten zijn sprakeloos en de podotherapeut zit met kromme tenen. De Kno-arts krijgt er een brok van in de keel, voelt zich bij de neus genomen en wordt een oor aangenaaid.

En nu? Een jong druk gezin met een baby woont pas in onze oude dorpstraat. Er is weer brand, maar nu anders. Moeder is ernstig ziek, haar partner trekt de stoute schoenen aan en vraagt aan buren hulp voor allerlei dagelijkse karweitjes. Ze doen het graag en beide partijen zijn tevreden. Buren waarderen het als ze op wezenlijke momenten kunnen helpen. De echtgenote herstelt goed. Een prachtig en inspirerend voorbeeld van een succesvol burgerinitiatief.

De oogarts ziet het somber in en de neuroloog krijgt er de zenuwen van. De verloskundige zit met de naweeën en de gynaecoloog baart het zorgen. De uroloog voelt aan zijn water dat dit niet goed gaat en de anesthesist gaat bij voorbaat knock-out.

Maar wat gebeurt er landelijk, nu de vertrouwde verzorgingsstaat financieel niet meer houdbaar is? De solidariteit komt in het gedrang in de zoektocht van de regering naar besparingen. Kankerpatiënten, chronisch zieken en oudere kwetsbare patiënten moeten vaak academisch of in ketenzorg behandeld worden. Dat is niet voorzien in de nieuwe budgetpolis. En wat te denken van sociaal zwakkere patiënten die noodgedwongen kiezen voor een goedkope budgetpolis en de gevolgen van die keuze niet volledig kunnen overzien?

De cardioloog aanschouwt het met bloedend hart. De dermatoloog krijgt er kippenvel van en de geriater grijze haren. Voor de chirurg snijdt het mes niet meer aan twee kanten. En de hematoloog wordt het bloed onder de nagels vandaan gehaald.

Alles wordt anders. Achteroverleunen in de veronderstelling dat alles vanzelf goed komt kan niet meer. Kunnen de burger, de overheid, de verzekeraars en de zorgaanbieders iets doen om de solidariteit te redden?

En terwijl de longarts er spontaan van begint te hoesten en de internist er buikpijn van krijgt, vindt de endocrinoloog het ten slotte allemaal geklier.

Dit is een ingekorte en iets aangepaste blog van Herman Maassen. Hij is specialist ouderengeneeskunde en voormalig directeur van een gezondheidszorgorganisatie. Lees zijn volledige blog op http://www.zorgelooshuis.nl/ artikel/120/solidariteit-onder-druk.

En waar is de patiënt in dit geding? De patiënt… oh, die betaalt de rekening!!!!!! Dit gedicht ontvingen wij van Annie Domhof.

ons 7

Tekst: Susanne Mullenders | Beeld: Roy Lazet

Decentralisatie

in het kwadraat Gemeentelijk beleid wordt steeds belangrijker als het gaat om zorg en welzijn. Deze keer gaat Jeroen Steger, bestuurder van KBO-Kring De Kempen, het gesprek aan met Joan Veldhuizen, wethouder in Bladel. Veldhuizen: ‘Elk van de vijf dorpen hier heeft andere behoeften. Als gemeente willen we daar zoveel mogelijk bij aansluiten.’

ons 8

In elke editie praten een wethouder en een Kringbestuurder van KBO-Brabant met elkaar over het beleid in hun gemeente.

‘

BO-Kring De Kempen is groot. We hebben 8.200 leden op 50.000 inwoners; dat zijn er ontstellend veel. We zitten in de haarvaten van de samenleving’, vertelt Kringbestuurder Jeroen Steger trots. ‘Veel van onze leden zijn vrijwilligers. Maar ook buiten de KBO kent deze regio een heleboel vrijwilligers. Participeren doen we hier dan ook al sinds de oorlog. Dat zit in onze cultuur en daar hebben we geen regering voor nodig.’ Wethouder Joan Veldhuizen is het eens: ‘Doordat nu de term participatiemaatschappij is geïntroduceerd, wordt er net gedaan alsof we niet al participeerden. De term spreekt me dan ook absoluut niet aan, maar ik ben wél voorstander van gezamenlijke initiatieven.’ Veldhuizen heeft onder meer Wmo, Jeugd, Welzijn, Cultuur en Werk en Inkomen in haar portefeuille. ‘We hadden hier al een participatiemaatschappij en ontwikkelen die gewoon door. We hebben nieuwe taken gekregen, nieuwe verantwoordelijkheden en die nemen we op ons.’

Samen optrekken En dat gebeurt met zorg en aandacht, vindt Steger. ‘Vorig jaar hebben jij en de beleidsmedewerkers alle vijf de kerkdorpen van Bladel apart bezocht, om toe te lichten wat er zou veranderen per 1 januari. Dat vond ik geweldig en ik weet dat iedereen dat waardeerde. Jullie hebben op tijd duidelijkheid verschaft en hadden een realistische boodschap: we zijn van goede wil, maar houd er rekening mee dat we zullen vallen en opstaan.’ ‘We hebben er bewust voor gekozen om de dorpen apart te bezoeken in plaats van één centrale informatiebijeenkomst te organiseren’, reageert Veldhuizen. ‘Dat past bij onze dorpgerichte aanpak. In een kleinschalige setting is het voor inwoners makkelijker om het gesprek aan te gaan met de gemeente. Bovendien zijn de dorpen die bij Bladel horen – Bladel, Casteren, Hapert, Hoogeloon en Netersel – erg verschillend. Elk dorp heeft een andere historie, andere behoeften en andere initiatieven. We willen als gemeente aansluiten bij wat er al is op lokaal niveau, en dan samen optrekken.’

Steun vanaf de zijlijn Een voorbeeld is De Goei Kaomer in Casteren, een huiskamer voor kwetsbare ouderen. Veldhuizen: ‘Die is opgericht door vrijwilligers die signaleerden dat een aantal dorpsbewoners dreigden te vereenzamen. Senioren kunnen nu terecht in De Goei Kaomer voor een praatje en wat ontspanning. Een prachtig initiatief dat loopt als een trein. Het wordt ondersteund door het welzijnswerk, gesubsidieerd door de gemeente. En een gemeentelijke vrijwilligersondersteuner is er onder meer voor individuele vragen van vrijwilligers en voor ondersteuning bij zaken als verzekeringen en scholing.’ ‘De gemeente Bladel investeert in samenwerking tussen vrijwilligers, professionele instanties en overheid op dorpsniveau’, vervolgt de wethouder. ‘Vrijwilligers kunnen en willen veel, maar als gemeente mogen we ons niet terugtrekken. Ik wil er absoluut voor waken dat we bijvoorbeeld de KBO – die hier een belangrijke rol speelt – louter gebruiken als doorsluisportaal. Als gemeente moeten we voortdurend polsen of vrijwilligers, van de KBO of een andere instantie, zich voldoende gekwalificeerd en toegerust voelen om hun rol te vervullen. En we moeten waar nodig scholing en ondersteuning faciliteren.’

Jeroen Steger (1944) is sinds 2010 bestuurslid van KBO-Kring De Kempen, waaronder 19 Afdelingen vallen: Bergeijk, Bladel, Casteren, Duizel, Eersel, Hapert, Hoogeloon, Hooge-Mierde, Hulsel, Knegsel, Lage-Mierde, Luykgesel, Netersel, Reusel, Riethoven, Steensel, Vessem, Westerhoven en Wintelre. Voor zijn pensionering was hij leidinggevende in de tabaksindustrie. Sinds kort is hij niet alleen belastinginvulhulp en ouderenadviseur van KBOBrabant, maar ook cliëntondersteuner, opgeleid en gecertificeerd door het VBOB.

Joan Veldhuizen (1964) is sinds 2010 wethouder in de gemeente Bladel. Voordat ze de gemeentepolitiek in ging, was ze werkzaam in de psychiatrie en de ouderenzorg. Haar motto is: iedereen moet mee kunnen doen!

ons 9

in gesprek

van ons dorpgerichte beleid’, reageert Veldhuizen. ‘We willen voor alle inwoners van Bladel de drempels weghalen, zodat lokale initiatieven hun signaleerfunctie kunnen uitoefenen. De Kloostertuin is zeker een mooi voorbeeld, en er zijn er veel meer in Bladel. Bijvoorbeeld Buurthulp Netersel, waar ze voor de meest uiteenlopende verzoeken – van huiswerkbegeleiding tot administratieve ondersteuning – een oplossing proberen te vinden binnen het dorp. Als de Buurthulp problemen signaleert bij inwoners, kunnen zij contact leggen met ons Wmo-loket. Dat werkt goed.’

Jeroen Steger

Geldelijke beloning of structurele maatregelen?

Joan Veldhuizen

Laagdrempelig en direct Een wisselwerking is inderdaad belangrijk, vindt ook Steger: ‘Gemeente en vrijwilligers hebben elkaar nodig. Van de ene kant ondersteunen jullie als gemeente onze lokale initiatieven. En andersom helpen die initiatieven jullie weer bij het signaleren van problemen. Ik ben blij met de korte lijnen hier in Bladel. De Kloostertuin (steunpunt in Hapert met dagbesteding voor senioren, red.) illustreert dat mooi. Die drijft voor een groot deel op de inzet van vrijwilligers. Zij draaien onder meer de chauffeursdienst en de klussendienst. Bovendien houden twee wijkzusters Wmo-spreekuren in De Kloostertuin. Mensen hoeven hun dorp niet uit en kunnen praten met verpleegkundigen die ze kennen. De wijkzusters op hun beurt spelen alle vragen door naar het Wmo-loket van de gemeente Bladel. Laagdrempeliger en directer kan het volgens mij niet.’ ‘Dat ben ik met je eens en dat is ook het doel

ons 10

Niet alleen feitelijke ondersteuning is belangrijk voor vrijwilligers, merkt Steger op: ‘Onze vrijwilligers zijn het goud van de gemeenschap. Zelf ben ik ook vrijwilliger, en ik weet dus hoe belangrijk het is om waardering te krijgen. Een aai over de bol is beter dan een geldelijke beloning. Wat niet wegneemt dat ik het volstrekt onzalig vind dat de regering het mantelzorgcompliment heeft afgeschaft. Ik zou dan ook graag van deze gelegenheid gebruik willen maken, Joan, en je willen verzoeken het compliment vanuit de gemeente te herstellen. Als blijk van waardering.’ Veldhuizen reageert: ‘Denk je dat een financiële tegemoetkoming de beste manier is om mantelzorgers te helpen? Om eerlijk te zijn, denk ik dat het belangrijker is dat we structurele maatregelen treffen om hen te ontlasten. Bijvoorbeeld op administratief gebied. Ik merk dat daar veel behoefte aan is: vaak willen mantelzorgers de echte zorgtaken niet uit handen geven, maar voelen ze administratieve taken als een zware belasting. Ook denk ik dat we als gemeente adequate voorzieningen moeten faciliteren waar cliënten voldoende dagdelen terecht kunnen. Mantelzorgers moeten ontlast worden: 24 uur per dag, 7 dagen per week zorgen is niet vol te houden. Mantelzorgers willen en kunnen veel, maar er zitten grenzen aan wat we van hen kunnen verwachten. Ik begrijp je verzoek, Jeroen, maar de gemeente kan helaas niet alles één op één vervangen wat de rijksoverheid heeft afgeschaft. Deze hele operatie is en blijft een bezuiniging en we moeten de budgetten zo goed mogelijk besteden.’

•

Advertentie

Duizenden KBO’ers gingen u al voor

Bespaar ook met Ons Energiecollectief Goed nieuws! U kunt met KBO-Brabant eenvoudig geld besparen en daar willen wij u met deze brief persoonlijk over informeren. Mocht u na het lezen daarvan nog vragen hebben, dan vernemen wij die uiteraard graag. U kunt de ledenservice van Ons Energiecollectief bereiken op: (085) 486 33 63. Is een andere geïnteresseerde inmiddels in het bezit van de brief die op deze plek zat? Geen nood, we vatten het aanbod hieronder graag nog een keer samen.

Aanmelden voor Ons Energiecollectief is eenvoudig, gratis én vrijblijvend: • meld u aan via onze website: www.onsledenvoordeel.nl, klik daarna op Ons Energie; • vul onderstaande bon in, • of bel onze ledenservice op (085) 486 33 63 (lokaal tarief ).

Makkelijk, snel en veilig

U ontvangt vervolgens vrijblijvend de beste aanbiedingen die wij voor u hebben geselecteerd voor een contractduur van één of drie jaar. Aan u de keuze! √ Aanmelding is eenvoudig, gratis én vrijblijvend √ Gratis bespaarservice, wij rekenen uw besparing uit √ Wij verzorgen uw overstap, geen gedoe!

Profiteer ook dit jaar van onze zeer scherpe energieaanbieding dankzij de collectieve inkoopactie van KBO-Brabant. Net als de vele duizenden leden die vorig jaar overstapten en nu profiteren van lage energietarieven.

Ja, ik heb (vrijblijvend) interesse in Ons Energiecollectief! Dhr. Mevr. Voorletters Achternaam Straat Huisnummer Postcode Woonplaats Telefoon E-mailadres

Tussenvoegsel

Ik heb een enkeltarief voor elektriciteit, mijn verbruik is kWh per jaar Ik heb een dubbeltarief voor elektriciteit, mijn piek verbruik is kWh per jaar mijn dal verbruik is kWh per jaar Ik heb een eigen gasaansluiting*, mijn verbruik is m³ per jaar

Toevoeging

*) U heeft een eigen gasaansluiting als u een eigen CV/verwarmingsketel heeft.

Ik heb een stads-/blokverwarming*

*) U heeft een stads- of blokverwarming als u wel warm water en warmte in huis heeft, maar geen eigen CV/verwarmingsketel.

Bent u al eens overgestapt van energieleverancier? Ja Nee Mijn huidige leverancier voor elektriciteit is

Ga naar www.onsledenvoordeel.nl en klik op Ons Energie of bel (085) 486 33 63

Mijn huidige leverancier voor gas is

Stuur deze bon in een gesloten en gefrankeerde envelop naar: Ons Energiecollectief, Postbus 1469, 4700 BL Roosendaal

Advertentie

Vertrek zaterdag 23 mei Vanaf

579,-

Speciaal aanbevolen door

reisnr. OSAT02/03

,,Oad een Tiroler gezelligheid’’

7-daagse busreis Alpenländischer Servus mit Musik Dompel u samen met Oad in een wereld vol Tiroler muziek, gezelligheid en folklore. Deze unieke en ‘stimmungsvolle’ reis naar het muzikale hart van de Oostenrijkse Alpen - Tirol - mag u niet missen. Zo geniet u in deze week van een heerlijke volksmuziek avond in uw comfortabele hotel met medewerking van het Edelweiss Duo. Ook Spätschoppen met live muziek ontbreekt niet. Het absolute hoogtepunt van uw reis is zeker het Oad Open Air. Deze middag wordt begeleid door Hans Spit en er is live muziek van de Original Jungen Zellberger, Graziano en Schnegl Hans. De week wordt afgesloten met een live optreden van niemand minder dan de TV sterren Sigrid und Marina. Zij staan garant voor een avond vol gezelligheid en volksmuziek. Tijdens deze gezellige muziekreis geniet u niet alleen van de muzikale omlijsting, maar ook zeker van het indrukwekkende alpenlandschap en de schitterende excursies die op het programma staan. Kortom genoeg redenen om nu te boeken.

Hoogtepunten

• optredens van Original Jungen Zellberger, Graziano, Schnegl Hans en de TV sterren Sigrid & Marina • muzikaal bergontbijt • Oad Spätschoppen • excursies naar o.a. Lech, St. Anton, Ötztal, Innsbruck, Samnaun (Zwitserland) en Vipiteno (Italië)

Inclusief

• reis per luxe Oad bus, o.l.v. Oad chauffeur/ reisleider

• 6 overnachtingen in Panorama-hotel Gurgltalerhof*** o.b.v halfpension

• welkomstdrankje en afscheidsdiner • meerdere concerten en excursies • opstapschema vanuit heel Nederland Exclusief

• toeslag 1-persoonskamer € 65 • Oad Taxi Service (optioneel)

Oad.nl/ons of 0547 28 44 88 (ma t/m za)

Prijzen zijn p.p. en excl. reserveringskosten. O.v.v. typ-, druk-, zetfouten.

Verzwegen verleden Zeventig jaar na de bevrijding speelt de oorlog nog altijd een prominente rol in het leven van Jan van de Ven, Annemieke Kamoschinski-Portegies Zwart en Leoni Jansen. Alle drie maakten ze de oorlog niet mee. Het zijn de daden van hun ouders in de oorlog of zelfs daarna die hun sporen achterlieten. In hun vaak gecompliceerde jeugd waarin het verleden werd verzwegen, maar ook in hun volwassen leven waarin ze op zoek gingen naar de waarheid of hun afkomst. Een bevrijdingskind, een dochter van een verzetsman en een kind van een vader die aan Duitse zijde vocht, vertellen hun verhaal aan Ons.

ons 13

Tekst en beeld: Ivo Huttenâ&#x20AC;&#x201A; |â&#x20AC;&#x201A; Foto Leoni Jansen: Nick van Ormondt

portretten

Jan van de Ven (69)

‘In Canada voelde ik voor het eerst liefde’ ‘Op de vliegtuigtrappen in Canada bedacht ik me nog snel of ik alleen een hand zou geven of misschien een knuffel. Voordat ik het wist had mijn vader me al omhelsd. “Eindelijk. Eindelijk thuis”, zei hij. Zo voelde ik als 37-jarige voor het eerst in mijn leven een warme familieband. In Nederland hoefde ik daar niet op te rekenen. Mijn moeder heeft me nooit liefkozend vastgehouden en van mijn pleegvader kreeg ik eerder een pak rammel dan een aai over mijn bol. Soldaat Joe Johnson was mijn Canadese vader. Een indiaan van de Ojibewa-stam in Ontario. Met het geallieerde leger stoomde hij in 1944 vanuit Normandië op naar Zuid-Nederland. Tijdens de bevrijding van ’s-Hertogenbosch kreeg hij een relatie met mijn moeder. Zij was zeven maanden zwanger toen zijn legeronderdeel werd gerepatrieerd. Twee jaar later trouwde mijn moeder met mijn pleegvader. Ik heb er tot mijn zeventiende niets van geweten, hoewel ik me tussen mijn broers en zus altijd achtergesteld heb gevoeld. Op een dag zei mijn oma: “Jan, jij hoeft je niet meer te laten slaan door je vader, want hij is je vader niet.” Ze liet me een envelop zien met papieren en foto’s van Joe. Ineens snapte ik het. Ik was een bastaard en dat was een groot taboe. Door de dominantie van mijn pleegvader durfde ik er ook niet over te beginnen.

want zijn gezondheid was broos. Ik ben direct voor een maand gegaan en werd vanaf het eerste moment volledig opgenomen in zijn cultuur. Onvoorstelbaar, zoveel liefde als ik daar kreeg. De relatie met mijn Nederlandse ouders is toen stuk gegaan. Drie keer heb ik nog geprobeerd erover te praten, maar ik had duidelijk een grens overschreden. Ook mijn Nederlandse broers en zus hebben me verstoten. Het is me niet in de koude kleren gaan zitten. Rond mijn vijftigste wreekte mijn beroerde jeugd zich en raakte ik zwaar overspannen. Sindsdien sta ik heel anders in het leven, al kan ik er nog steeds emotioneel van worden.

Stiekem probeerde ik mijn vader wel op te sporen, maar in de jaren tachtig kwam alles in een stroomversnelling na een tv-uitzending over bevrijdingskinderen van Sonja op Dinsdag. Via Olga Raines, een van de oprichters van de vereniging Canadian Liberation Children, vond ik mijn vader. Bij het eerste telefonische contact verstijfde ik helemaal. Joe vroeg me snel naar Canada te komen,

Joe heeft na onze eerste ontmoeting nog tien jaar geleefd. De tweede keer dat ik naar Canada ging, droeg ik samen met mijn Canadese broers zijn kist. Het overlijden van mijn Nederlandse ouders heb ik daarentegen op de markt moeten vernemen. Het contrast is groot. Ik had beter in Canada kunnen opgroeien. Als ik in 1982 geen gezin had gehad, was ik er zeker gebleven.’

ons 14

portretten

Leoni Jansen, zangeres en regisseur

‘Mijn vader was geen foute man’ ‘Het was een familiegeheim waarvan ik de impact aanvankelijk helemaal niet begreep. Ik was zestien toen mijn vader vertelde dat hij “fout” was geweest in de oorlog. Heel summier deelde hij het mee en ik vroeg niet door. Het kwam daarna nooit meer ter sprake. Pas negen jaar na zijn overlijden, in 2008, raakte ik geïnteresseerd in zijn verhaal. Wim Jansen, zo heette mijn vader. Van eind februari tot half mei 1943 diende hij in het Afrika Korps van de Duitse veldmaarschalk Erwin Rommel in Tunesië. Daarna is hij als Amerikaans krijgsgevangene via Casablanca verscheept naar Texas, waar hij twee jaar lang tussen de katoenplukkers werkte. Terug in Nederland is hij veroordeeld voor collaboratie. Hij zat vast in Duindorp en later in Veenhuizen. De feiten van mijn vaders oorlogsgeschiedenis heb ik zelf stap voor stap ontrafeld en opgeschreven in mijn boek Geheim. Bij toeval ontdekte ik een dossier over hem in het Nationaal Archief. Het heeft me daarna niet meer los gelaten. Ik ben naar Tunesië en Texas gereisd om overal kleine stukjes van de puzzel op te lossen. De nieuwsgierigheid was groot. Ik vond het heel fijn, maar tegelijk ook confronterend als ik weer iets te weten kwam. Achteraf snap ik pas waarom mijn vader zo’n ingewikkelde man was. De oorlog had hem getraumatiseerd. In de woestijn vocht hij bij 52 graden Celsius en er keerde bijna niemand terug van het front. Gelukkig ben ik geen waanzinnige wreedheden op het spoor gekomen. Daar was ik wel bang voor. Het heftigst vind ik dat hij een paar maanden NSB-lid is geweest.

In haar theaterprogramma Geheim reist Leoni Jansen door het leven van haar vader die ‘fout’ was in de oorlog. Meer informatie staat op pagina 32.

Boos ben ik niet op mijn vader. Hij heeft in de oorlog een foute keuze gemaakt, maar ik zie hem niet als een foute man. Ik heb hem nooit kunnen betrappen op racisme of een foute ideologie. Thuis stond voor ieder mens de deur open. Ik blijf geïntrigeerd door de vraag wat nu goed of fout is. Daar heb ik de laatste jaren veel over nagedacht en gediscussieerd. Ik heb ook geleerd hoe moeilijk het is om de goede keuzes te maken in de complexe realiteit van de oorlog. Naar aanleiding van mijn boek toer ik inmiddels alweer voor het derde jaar met mijn theaterprogramma Geheim door Nederland. De reacties van bezoekers zijn heel bijzonder. Mensen herkennen het of putten er moed uit om hun eigen verhaal te vertellen. Dat vind ik een groot compliment.’

ons 15

Advertentie

bolderman.nl de goedkoopste met vertrekgaranties

v.a. slechts

249,-

v.a. slechts

499,-

v.a. slechts

369,-

399,-

5 dagen

8 dagen

Van der Valk Landhotel Spornitz

Glacier-/Mont Blanc Express / Saas Grund

Gerlos in het Zillertal / Kirchberg in Tirol

Istrië Opatija

Vertrekdata: 27 april / 18 mei / 8, 29 juni / 20 juli / 10, 31 aug / etc.

Vertrekdata: 28 feb / 14 maart / 13 april / 4, 8 mei / 1, 15, 29 juni / 13, 27 juli / 10, 24 aug / etc.

Vertrekdata: 11, 25 mei / 8, 22 juni / 6, 20 juli / 3, 17, 31 aug etc.

Vertrekdata: 13, 20, 27 / 4, 11, 18, 25 mei / 1, 8, 15, 22, 29 juni / 6, 13, 20, 27 juli / 3, 10, 17, 24, 31 aug etc.

v.a. slechts

399,-

v.a. slechts

399,10 dagen

v.a. slechts

599,10 dagen

699,10 dagen

10 dagen

Rondreis Noorwegen / Hoogtepunten Noorwegen Vertrekdata: 18 , 25 mei / 1, 8, 15, 22, 29 juni / 6, 13, 20, 27 juli / 3, 10, 17, 24, 31 aug etc.

De mooiste eilanden van Istrië en Kroatië

Eilanden / Kust van Dalmatië

Schotland Loch Lomond/ Schotse Hooglanden

Vertrekdata: 20 april / 4, 18 mei / 1, 15, 29 juni / 13, 27 juli / 10, 24 aug / etc.

Vertrekdata: 13, 20, 27 april, 4, 11, 18, 25 mei / 1, 8, 15, 29 juni / 6, 13 juli / 17, 24, 31 aug / etc.

Vertrekdata: 4, 18 mei / 1, 15, 29 juni / 13, 27 juli / 10, 24 aug / etc.

v.a. slechts

599,-

v.a. slechts

499,10 dagen

10 dagen

v.a. slechts

599,-

699,12 dagen

Rondreis Ierland / Westkust Ierland en Connemara

12 dagen

Rondreis Kroatië/ Dalmatische kust

Rondreis klassiek Italië

Rondreis Spanje - Portugal / Spanje - Andalusië

Vertrekdata: 20 april / 4, 18 mei / 1, 15, 29 juni / 27 juli / 10, 24 aug / etc.

Vertrekdata: 13, 20, 27 april / 4, 11, 18, 25 mei / 1, 8, 15, 22, 29 juni / 6, 13, 20 juli / 17, 24, 31 aug / etc.

Vertrekdata: 13, 27 april / 11, 25 mei / 8, 22 juni / 6, 20 juli / 17, 31 aug / etc.

Vertrekdata: 13 april / 4, 25 mei / 15 juni / 24 aug / etc.

bolderman.nl busexcursiereizen

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

A KW

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht!

LITEIT MET:

Reizen zijn inclusief hotelovernachtingen o.b.v. halfpension, comfortclass touringcar en afscheidsbuffet.

portretten

Annemieke KamoschinskiPortegies Zwart (65)

‘Het gedachtegoed van mijn ouders heb ik overgenomen’ ‘Een geboren communist die zijn hele leven heeft gestreden voor een rechtvaardige wereld met gelijke kans voor iedereen. Dat is mijn vader, Ben Portegies Zwart. Ondanks de grote risico’s die het met zich meebracht, ging hij tijdens de oorlog als Amsterdamse havenarbeider in het verzet. Zijn groep werd in 1943 verraden. De Grüne Polizei pakte mijn moeder met grof geweld op en mijn vader vluchtte. Tot het einde van de oorlog zat hij op tientallen adressen ondergedoken. Ze hebben het doorstaan, evenals mijn broer en zus die vlak voor de bezetting geboren waren. Na de bevrijding kwam ik als zeer gewenst kind ter wereld. Maar denk niet dat we in een rustige wereld leefden. Gesproken over de oorlog werd er nauwelijks. Alleen in praktische zin, maar emoties bleven achterwege. Dat was een te grote barrière. De Koude Oorlog brak bovendien uit. We kregen te maken met communistenhaat en afluisterpraktijken door de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Ons gezin groeide uit tot een gesloten bolwerk waarbinnen de onderlinge verhoudingen gespannen waren. Op late leeftijd heeft mijn vader zijn memoires opgeschreven. Ik heb ze na zijn overlijden gelezen en

gebundeld in een boek: Van jongen tot grootvader. Pas toen begreep ik de pijn die hij heeft gevoeld toen hij na de oorlog werd geweerd uit de CPN vanwege zijn betrokkenheid in het verzet. Ze verdachten hem ervan een BVD-agent te zijn geweest. Dat was een enorme klap in het gezicht van mijn goudeerlijke vader. Hij kon het niet rijmen met zijn verzetsdaden. Zelf ben ik al op jonge leeftijd het huis uitgegaan. Door de situatie thuis en de starheid van mijn ouders was ik een onzeker en verlegen kind, maar toch trok ik mijn eigen plan. Het neemt niet weg dat ik veel van het gedachtegoed van mijn ouders heb overgenomen, zij het minder extreem. De zorg voor anderen is diep geworteld in mij en dat geef ik ook weer door aan mijn kinderen en kleinkinderen. Geluk zit niet in materiële zaken, maar in de manier waarop je in het leven staat. Mijn ouders zijn allebei oud geworden. Mijn moeder was een opgewekt mens en zong veel. Mijn vader is denk ik pas gelukkig geworden toen hij alzheimer kreeg. Pas toen kon hij genieten van de kleine dingen. Tegen het licht van de eeuwigheid vond hij het zelf niet zo bijzonder wat hij in zijn leven had gedaan. Maar ik vind dat hij zich moedig gedragen heeft en daar ben ik trots op.’

•

ons 17

Nationaal Monument Kamp Vught

‘Hier ben ik elk jaar

twee minuten stil’ ‘Vrijheid, dat voel ik mijn hele leven al heel intens. Daarom ga ik hier ook altijd op 4 mei naartoe. Om de mensen te herdenken die voor vrede vochten.’ Het zijn de woorden van Leike Koekkoek. Ze is de eerste van de wandelgroep van KBOVught die het Nationaal Monument Kamp Vught vandaag bezoekt voor een rondleiding. Het vriendelijke onthaal bij binnenkomst staat ongetwijfeld in schril contrast met hoe het er hier ruim zeventig jaar geleden aan toe ging.

Tekst en Beeld: Ivo Hutten

e zon schijnt, de blauwe lucht met een paar hagelwitte wolken weerkaatst in de grote glazen pui van het herinneringsmuseum. Het is een heerlijke dag om erop uit te trekken. Maar als vanzelfsprekend wordt de sfeer wat bedrukt als je een voormalig concentratiekamp betreedt. In de ontvangsthal wacht ik met Leike op de andere KBO-leden en onze rondleider. Leike is geboren op D-Day, vertelt ze. Een bijzondere dag voor iemand die grote waarde hecht aan vrijheid. Op 6 juni 1944 deed haar vader aangifte bij de burgerlijke stand. ‘Hij kwam in die tijd ook regelmatig in het kamp. Als schilder moest hij wel eens wat klussen doen. We hebben nog steeds een kruisbeeld dat hij maakte van een stuk hout dat hij hier vond. Het is een mooie symboliek. Waarschijnlijk was het zijn teken van medeleven.’

ons 18

31.000 gevangenen In Kamp Vught, of het Konzentrationslager Herzogenbusch, zoals de Duitsers het noemden, werden tussen januari 1943 en september 1944 ruim 31.000 mensen opgesloten, onder wie 12.000 joden en veel politieke gevangenen, Roma en Sinti, Jehovah’s getuigen, verzetsstrijders en homoseksuelen. Zeker 749 mensen kwamen in het kamp om het leven door ziekte, verhongering, mishandeling of executie. ‘Ja, beste mensen. Je wordt er niet vrolijk van’, zegt rondleider Baptist Bouwman als alle elf KBO’ers gearriveerd zijn. ‘Maar het zijn de feiten. De geschiedenis moet verteld worden, zodat we het niet vergeten.’ Ondanks de lugubere cijfers die hij opnoemt, merk je aan alles dat Bouwman een fijne verteller is. Hij kent de verhalen uit het kamp, sprak met overlevenden

op pad

en vertelt de anekdotes. ‘Soms met een glimlach om het niet te zwaar te maken’, zegt hij. We wandelen over het grindpad langs de maquette van het kamp. Rechts twee rijen prikkeldraadhek met een gracht ertussen. Daarachter om de honderd meter een wachttoren. Je voelt de kilte van de gevangenis, de angst van de oorlog. Op de kop van de maquette staat een barak, een van de vele die het kamp telde. De barak is niet origineel maar nagebouwd. Eigenlijk is het crematorium het enige originele gebouw op het museumterrein, maar dat is momenteel in restauratie en met steigers afgeschermd.

Juten matrassen Iedereen voelt even aan de met stro gevulde juten matrassen als we een moment later in de barak staan.

En aan een gestreept pak dat gevangenen moesten dragen. Baptist Bouwman vertelt over de symbolen naast de nummers op de kleding. ‘Joden kregen een gele driehoek, politieke gevangenen en verzetsstrijders een rode. Als je vluchtgevaarlijk was, kreeg je zelfs een grote, rode stip op je rug. Een schietschijf.’ ‘Vreselijk’, zegt Betty Spierings. Ze is geïnteresseerd in de oorlogsgeschiedenis, maar als inwoner van Vught kwam ze nog nooit in het nabijgelegen kamp. ‘In Duitsland tijdens een vakantie kwam de oorlog eens ter sprake. Toen zei een Duitse man dat we onze kinderen maar niet meer met het verleden moesten belasten. Ik ben toen heel fel geworden. Ze moeten het juist weten en hoeven het niet te vergeten.’ Ze verheft haar stem weer als ze het vertelt.

Monument voor de kinderen We wandelen samen langs het crematorium naar het kindermonument. Honderden namen van Joodse kinderen staan er genoemd, de jongste nog maar zes dagen oud. Ze moesten weg uit het kamp, samen met hun ouders. De kindertransporten zijn een van de

ons 19

op pad

Fietsen langs de oorlogsgeschiedenis van Vught Vanaf donderdag 7 mei is er elke twee weken een speciale fietstocht langs plaatsen in Vught die belangrijk waren in de periode 1940-1945. Onder begeleiding van twee rondleiders van Nationaal Monument Kamp Vught passeren deelnemers tal van zichtbare herinneringen aan de oorlog. Onder meer een voormalige schuilkelder met authentieke muurschilderingen. De tocht start om 14.00 uur bij Kamp Vught en duurt inclusief pauzes 2,5 uur. Deelname kost 5 euro per persoon. Aanmelden via www.nmkampvught.nl of (073) 656 67 64.

bekendste wreedheden uit Vught. Via Westerbork ging het rechtstreeks naar de gaskamers in Sobibor. ‘Hier staan de namen van de Polakjes, de Van Praagjes, de Querido’s en vele andere bekende Joodse namen. Ze zijn niet meer teruggekomen’, vertelt Bouwman.

Wa zoude gij dan doen Onder de indruk kijkt Truus Kuipers naar de gedenkplaats. Haar ogen glijden langzaam langs de namen. Even daarvoor vertelde ze in de groep dat haar vader destijds meebouwde aan Kamp Vught. ‘Hij heeft er nooit veel over verteld, behalve dat hij vaak heel veel brood meenam naar zijn werk. Dat legde hij dan op geheime plekken neer voor de gevangenen. Natuurlijk vond hij het vervelend om hier te werken. Maar ja, het werk was schaars in die tijd en mijn vader had een groot plichtsbesef. Er werd een beroep op je gedaan. Weet je, het lied “Wa zoude gij dan doen” van Gerard van Maasakkers is heel treffend voor de mensen die hier werkten. Ze hadden vaak geen idee.’ We lopen door. Binnen in het museumgebouw pruttelt de koffiemachine. Baptist Bouwman heeft in anderhalf uur zijn verhaal gedaan. ‘Heel interessant en indrukwekkend’, zegt KBO-lid Martin Philipsen. Hij heeft de excursie georganiseerd. ‘We zijn een onlangs opgerichte wandelgroep. Komend voorjaar en zomer

ons 20

staan er zestien mooie routes op het programma. Vandaag is de aftrap met het bezoek aan Kamp Vught, een soort kennismaking. Vanaf april gaan we echt lopen.’ Als toegift nodigt hij de groep uit om na de pauze nog mee te gaan naar de Fusilladeplaats, een kwartiertje lopen vanaf het kamp door bosrijk gebied.

Vrijheid is geluk Op een enkeling na loopt iedereen mee over het kronkelende pad naar de plek waar vooral aan het einde van de oorlog een paar honderd verzetsstrijders zijn vermoord. Een lichte bries waait over de gedenkplaats. Er liggen bloemen, vele mooie en kleurrijke stukken. Vaak nog vers. ‘Misschien komen ze wel van een crematorium in de buurt’, denken een paar mensen hardop. In de verte horen we kinderstemmen. Ondanks de roemruchte geschiedenis, is het bos er ook voor recreanten. ‘Ik heb hier vroeger ook wel eens gespeeld’, zegt Leike Koekkoek. ‘Verstoppertje. We hadden toen geen idee wat voor bos dit was. Maar nu is het dus de plek waar ik jaarlijks twee minuten stil ben. We mogen van geluk spreken dat wij die vrijheid hebben.’

•

Bezoekt u Nationaal Monument Kamp Vught? Op vertoon van uw KBO-Brabant ledenpas krijgt u € 3,- korting op de recent verschenen gids ‘Barak 1’. Kijk op pagina 35.

Advertentie

Maak een nieuw begin Met een ThyssenKrupp Encasa traplift

De traplift die bij u past van ThyssenKrupp Encasa.

9,6 Excellent

Uitgebreide informatie? Bel GRATIS 0800-5003, ga naar tkencasa.nl/ons of stuur ons deze antwoordkaart:

xe ontvang gratis lu k bekleding en maa kans op een

Naam

m/v

Adres

ER TR AP MAKE-OV

T.W.V. â&#x201A;Ź2.500*

Postcode Woonplaats tkencasa.nl/ons

Telefoon

* Niet i.c.m. andere aanbiedingen. Kijk voor de voorwaarden op www.tkencasa.nl/makeover

Stuur de ingevulde bon in een envelop zonder postzegel aan ThyssenKrupp Encasa BV, Antwoordnummer 170, 2920 VB Krimpen a/d IJssel

ONS20150413

E-mail

Advertentie

"Met Lekker Thuis eet ik een warme maaltijd zonder dat ik zelf hoef te koken.” Mevr. Veenstra uit Hoorn

Proef de Lekker Thuis vriesverse maaltijden nu extra voordelig!

Assortiment met 6 maaltijden nu voor slechts € 29,90

roomijsbeker GRATIS bij dit assortiment

Dat is nog geen 5 euro per maaltijd!

Dit assortiment bestaat uit: Kipfiletstukjes in champignonsaus met broccoli en aardappelpuree • Rundvleeskroket met gebakken aardappelen en appelmoes • Jachtschotel met rode kool en aardappelpuree • Spaghetti Bolognese • Viergroentenstamppot met gehaktbal • Hamburger in barbecuesaus met gebakken aardappeltjes en appeltjes met rozijnen.

Bestelbon JA,

• Lekker Thuis

Ik wil graag gebruik maken van de aanbieding. Hierbij bestel ik de 6 maaltijden (art.nr: 3556) voor slechts € 29,90.

• Deze actie is geldig tot 31-05-2015. • Lekker Thuis maakt telefonisch een afspraak voor het bezorgen. • Betaling bij aflevering. Bij voorkeur d.m.v. pin (voor uw eigen veiligheid en die van de IJspaleisbezorger).

Lekker Thuis, dat is eten met vele voordelen!

Naam: Adres: Postcode: Plaats: Tel.:

Actievoorwaarden: Maximaal 1 aanbieding per adres. Deze aanbieding is niet geldig in combinatie met andere acties of aanbiedingen van Lekker Thuis.

Ons-4

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: Lekker Thuis, Antwoordnummer 191, 4700 VB Roosendaal

• Gevarieerd, keuze uit ruim 70 maaltijden • Gemakkelijk te verwarmen in magnetron of oven • Gezond en verantwoord samengesteld • Gratis thuisbezorgd door IJspaleis • Gemakkelijk te bewaren in uw diepvries • Goede éénpersoonsporties dus geen verspilling door te grote hoeveelheden • Geen abonnement of afnameverplichting • Gemakkelijk te bestellen via telefoon of de website www.lekker-thuis.nl

Kijk voor meer informatie op www.lekker-thuis.nl of bel gratis 0800 - 62258453

Deze tekst kwam tot stand met medewerking van dr. Coby Koops-Korbee, reumatoloog in Uden.

Gezondheid Bijna twee miljoen Nederlanders hebben een vorm van reuma. De meest voorkomende klachten: pijn, stijfheid en lastig bewegen, met kans op vallen. Hoe kunt u deze klachten

verminderen? Blijf in beweging, dát is het belangrijkste advies.

Ga rustig sporten

Wandel of fiets een half uurtje per dag. Ook één of twee keer zwemmen per week is aan te raden. Zwemmen is een veilige vorm van bewegen. U werkt aan uw spierkracht, conditie en bloedsomloop, zonder kans op vallen. Tip: vraag na wanneer de uren met verwarmd zwemwater zijn.

2 3

Tekst: Suzanne Geurts

Heeft u regelmatig (veel) pijn? Gebruik dan gerust een pijnstiller. Bij reumapatiënten werkt een combinatie van paracetamol en een ontstekingsremmer (zoals naproxen of ibuprofen) het beste. Raadpleeg altijd uw huisarts, apotheker of reumatoloog voor een goede dosering en om te controleren of de pijnstiller en ontstekingsremmer in uw geval veilig zijn.

Fitness onder begeleiding

Veel fysiotherapiepraktijken hebben oefengroepen. Onder begeleiding van een fysiotherapeut doet u allerlei oefeningen, gericht op wat u kunt én nodig heeft. Informeer bij een praktijk in de buurt.

Zoek de warmte op

Warmte vermindert ook pijn, waardoor u prettiger kunt bewegen. Dus zorg dat u altijd warm gekleed bent. Veel reumapatiënten hebben ook baat bij een infraroodcabine. Deze vindt u in de sauna, maar u kunt er ook een aanschaffen voor thuis. Bouw het gebruik van zo’n cabine rustig op: van tien minuten naar ongeveer vijfentwintig minuten per sessie.

Gebruik pijnstillers bij (veel) pijn

ons 23

Probeer eens een alternatieve geneeswijze

Sommige reumapatiënten hebben baat bij alternatieve geneeswijzen, bijvoorbeeld accupunctuur, homeopathische geneesmiddelen of diëten - hoewel het effect niet wetenschappelijk bewezen is. Een combinatie van oplossingen werkt het beste. Luister goed naar uw lichaam en raadpleeg uw huisarts of reumatoloog voor advies. Op www.reumafonds vindt u meer praktische informatie.

•

Advertentie

3 dagen Wellness en Wildlife

3 dagen Heerlijk Veluwe

3 dagen Appelscha in Friesland

42% korting

36% korting

24% korting

119,00 p.p.p.a.

69,00

123,00 p.p.p.a.

79,00

105,00 p.p.p.a.

80,00

****Hof van Putten Putten | Gelderland

****ECR Hotel en Resort Groot Stokkert Wapenveld | Gelderland

***Hotel Appelscha Appelscha | Friesland

• welkomstdrankje • 2x overnachten • 2x ontbijt • 1x 3-gangendiner* • gratis ﬁetsroutes • gratis WiFi

• welkomstdrankje • 2x overnachten • 2x uitgebreid ontbijtbuffet • 1x 3-gangendiner (1e dag) • gratis wandel- of ﬁetsroutes • gebruik overdekt verwarmd zwembad

• 2x overnachten • 2x uitgebreid ontbijtbuffet • 2x 4-gangendiner • gratis wandelen ﬁetsroutes

aankomst op: zo € 49 (excl. 3-gangendiner) ma, di, wo € 69 | do, vr, za € 78,50 *Het restaurant is op zondag en maandag gesloten. Komt u op zondag aan dan is het arrangement excl. 3-gangendiner.

Voordeeluitjes.nl/ons4-putten

aankomst op: zo, ma, di, wo, do € 79 | vr, za € 89

Voordeeluitjes.nl/ons4-stokkert

3 dagen in de Parel van de Eifel

aankomst op alle dagen € 80 aankomst vanaf juni op alle dagen € 85

Voordeeluitjes.nl/ons4-appelscha

4 dagen Halfpension in Sauerland

35% korting

119,00 p.p.p.a.

77,

***Vakantiehotel de Lange Man | Monschau | Duitsland Vakantiehotel de Lange Man staat een paar kilometer buiten Monschau. In de omgeving zijn bijzondere bezienswaardigheden te ontdekken en verschillende musea te bezoeken. Eenmaal terug in het hotel kunt u genieten van alle rust.

36% korting

219,00 p.p.p.a.

139,00

****Familiehotel Hesborner Kuckuck Hallenberg | Duitsland

3-daags arrangement: ´Voordelig naar de Eifel´

• welkomstdrankje • 3x overnachten • 3x luxe ontbijt • 3x 3-gangendiner met saladebuffet • gratis gebruik van Wellness en Spa

• welkomstdrankje • 2x overnachten • 2x uitgebreid sekt-ontbijt • 1x 3-gangendiner/ buffet (1e dag) • 1x Brainlight massagetherapie • gratis uitstapjesgids met kortingen • gratis wandelkaarten • gratis gebruik van middagsessie sauna

• gratis gebruik midgetgolfbaan • gratis gebruik tennisbaan

aankomst op: zo € 89 | ma, di, wo, do € 99 | vr, za € 112

aankomst op: zo, ma € 139 | di, wo € 149 | do, vr, za € 159

Voordeeluitjes.nl/ons4-monschau

(diverse sauna’s, zwembad en stoombad)

Voordeeluitjes.nl/ons4-kuckuck

Aanbiedingen zijn geldig t/m 31 juli 2015 (m.u.v. de feestdagen) op basis van twee personen in een tweepersoonskamer en op basis van beschikbaarheid, tenzij (online) anders vermeld. Op de aanbiedingen zijn de algemene voorwaarden van Voordeeluitjes.nl van toepassing. U vindt deze voorwaarden op de website.

Advertentie

Speciaal aanbevolen door

085 760 5 760 3 dagen Stijlvol Oranjewoud

4 dagen Halfpension in de Eifel

4 dagen Ontspannen aan de Moezel

36% korting

26% korting

22% korting

139,00 p.p.p.a.

89,00

155,00 p.p.p.a.

115,00

179,00 p.p.p.a.

139,00

****Golden Tulip Tjaarda Oranjewoud | Friesland

****Avalon Hotel Lochmühle Mayschoß | Duitsland

****Hotel Lellmann Löf - Moezel | Duitsland

• 2x overnachten • 2x ontbijtbuffet • 1x welkomst 3-gangendiner • 10% korting op wellnessbehandelingen • gratis gebruik van zwembad en whirlpool • gratis WiFi • wandelen ﬁetsroutes

• welkomstdrankje • 3x overnachten • 3x ontbijtbuffet • 3x 3-gangendiner • wandel- of ﬁetsroutes • gratis gebruik zwembad en sauna

• 3x overnachten • 3x ontbijtbuffet • 3x 3-gangenmenu • ﬂes wijn op de kamer • gratis gebruik van de wellnessfaciliteiten • gratis parkeren

aankomst op: zo € 89 | ma, di, wo, do € 109 | vr, za € 119

Voordeeluitjes.nl/ons4-tjaarda

4 dagen Halfpension aan de Rhein

p.p.p.a.

Voordeeluitjes.nl/ons4-lochmuhle

aankomst op: zo, ma, di, wo € 139 | do, vr, za € 159

Voordeeluitjes.nl/ons4-lellmann

4 dagen All-In verblijven in ‘t Sauerland

27% korting

22% korting

179,00

aankomst op: zo € 115 | ma, di, wo, do € 119 vr, za € 129 | aankomst vanaf mei op: zo € 115 ma, di, wo, do € 119 | vr, za € 139

139,

***Hotel Zum Grünen Kranz Rüdesheim am Rhein | Duitsland • welkomstdrankje • 3x overnachten • 3x ontbijtbuffet • 3x 4-gangendiner • wijnproeverij in de Vinotheek • Kranz- Gastenkaart voor diverse kortingen aankomst op: zo, ma, di, wo € 139 | do, vr, za € 159

Voordeeluitjes.nl/ons4-kranz

219,00 p.p.p.a.

159,00

****Hotel AM Fang | Bad Laasphe | Duitsland Dit hotel heeft o.a. een modern binnenzwembad, wellnessfaciliteiten, sfeervolle lounge met open haard en een restaurant met adembenemend uitzicht over het historische vakwerkstadje.

Nieuw : indoo rg

olfbaa

4-daags arrangement: ´All-In´ • 3x overnachten • 3x ontbijtbuffet • 3x 3-gangen dinerbuffet • gratis consumpties tussen 15:00 - 24:00 uur • stadswandeling met gids door Bad Laasphe* • gratis gebruik van zwembad, ﬁtness, sauna en Kneipp-ruimte • gratis uitstapjes-boekje t.w.v. € 2,50 • gratis parkeren • gratis WiFi aankomst op alle dagen € 159 | aankomst vanaf mei op alle dagen € 179 | tijdens schoolvakanties en feestdagen € 179 | * ma en do

Voordeeluitjes.nl/ons4-amfang

De vermelde prijzen zijn per persoon per arrangement (p.p.p.a.) en exclusief administratiekosten (bij 1 of 2 pers. € 9,50 | vanaf 3 pers. € 12,50 | vanaf 5 pers. € 15,00 | vanaf 7 pers. € 25,00 tenzij specifiek anders vermeld bij de locatie) en door de hotels te heffen stads- en toeristenbelasting. Voordeeluitjes.nl is een label van Freetime Company B.V. Prijs-, druk- en zetfouten voorbehouden. Lokaal tarief

KALVERJÖBKE

Tekst: Ton van Reen | Illustratie: Peter Koene

ijn herinneringen aan de oorlog zijn als de beelden in zwart-wit van een oude projector, waarvan de lamp los zit. Bij momenten die indruk op me gemaakt hebben, licht de film van mijn geheugen wat op, maar vele zaken blijven donker. Ik ben geboren in 1941 en daardoor te jong om eigen herinneringen aan de oorlog te hebben. De meeste beelden zijn me in het hoofd gepraat door mijn grootmoeder die bij ons in huis woonde. Over sommige mensen vertelde ze zo vaak dat ik me een voorstelling van hen kon maken, hoewel ik nooit een foto van hen had gezien. Een van hen was Kalverjöbke, een Joodse veehandelaar van haar leeftijd die ze kende uit haar jeugd in Gennep. In de jaren voor de oorlog kwam hij wel eens op bezoek, om gezellig over hun beider jonge jaren te kletsen.

voorafje in de bioscopen werden getoond. Vooral oorlogsfilms van de geallieerden. De landing in Normandië, de slag om de Ardennen, Operatie Market Garden. De Duitsers die zich terugvochten op de brug van Arnhem, een vergeefse overwinning. Waarom die Duitsers zo dapper waren was een raadsel, vooral omdat ze moeten hebben geweten dat ze de oorlog, ondanks de heroverde brug, verloren hadden. Van een Duitse oud-soldaat die ik ooit heb ontmoet in het Nationaal Oorlogs- en Bevrijdingsmuseum in Overloon, heb ik gehoord dat ze zo roekeloos met hun leven omgingen omdat ze totaal uitgeput en het leven moe waren. Ze hadden geen zin om terug te keren naar hun in rouw gedompelde families en kapot gebombardeerde vaderland. Ze hadden zes miljoen soldaten verloren. Burgerdoden waren er nog meer.

Elke dag wanneer ik uit school kwam, moest ik een uurtje met haar kaarten en dan vertelde ze over vroeger. Omdat de oorlog nog maar pas was afgelopen ging het daar vaak over, in de geuren en kleuren die bij de oorlog hoorden. Veel hoorde ik van de vrouwen uit onze straat die bij mijn moeder op bezoek kwamen. Weduwen, net als zij. Als ze aan de keukentafel thee zaten te drinken, praatten ze vooral over de oorlog en hoe ze hun mannen hadden verloren. Vlak voor de bevrijding werd er door de Duitsers in de Peelstreek een razzia gehouden waarbij veel mannen en jongens waren opgepakt en afgevoerd naar de oorlogsindustrie in Duitsland. Velen zijn niet teruggekomen.

Oorlogsfilms van de Duitsers zagen we toen nooit. Die kregen we pas veel later te zien, toen we de Duitsers weer als mensen begonnen te zien en ons realiseerden hoe groot hun leed was geweest. En we begrepen dat heel veel soldaten niet voor de oorlog hadden gekozen. In de jaren vijftig, de jaren van de Koude Oorlog tegen de Russen, hadden we de Duitsers ook weer hard nodig. Het IJzeren Gordijn liep dwars door Duitsland heen. En toen in Berlijn de muur werd gebouwd, waren we weer helemaal één met de Duitsers in onze strijd tegen de communisten.

Natuurlijk ken ik de oorlog ook van de wankele zwartwitbeelden van het Polygoon Journaal, die vaak als

ons 26

Ik heb het altijd vreemd gevonden dat er zelfs in de heftigste strijd toch gefilmd werd. De filmers en oorlogsverslaggevers moeten ware helden zijn geweest. Ze stonden vooraan in de zwaarste gevechten en

lezen

Elke maan een mooi d verhaal v Ton van R an een

hebben hun werk vaak met de dood moeten bekopen. Ze lieten ons de beelden na die ons na afloop van de oorlog vertelden wat er echt was gebeurd. Want tijdens de oorlog wisten we, op enkele uitzonderingen na, er weinig van. Berichten over wat er zich in de wereld afspeelde, waren er nauwelijks. Bij ons in het dorp had slechts een enkeling een krant, en lang niet iedereen had een radio. En wie er een had, had hem moeten inleveren. De strijd in de Peel begon feitelijk pas tegen het eind van de oorlog. De berichtgeving over de oorlog kwam pas maanden na de bevrijding op gang. Toen pas

begon men te begrijpen welke gruwelen zich hadden afgespeeld. Door de radioverhalen en de beelden van het Polygoon Journaal kwam voor veel mensen op het platteland de angst voor de oorlog pas nadat de oorlog was afgelopen. Zes miljoen Joden vermoord? Een miljoen Roma en Sinti? Zoveel? In haar hele leven had mijn grootmoeder maar een paar Joden gekend, en dan vooral Kalverjöbke. Nu ze gehoord had op welke gruwelijke manier Jöbke was omgekomen, was de oorlog voor haar werkelijkheid geworden. Hoewel wij allemaal de oorlog hadden overleefd, had zij toch iemand verloren.

•

ons 27

Advertentie

GEEF OM DE TOEKOMST Het Grootseminarie Rolduc blijft trouw werken aan de boodschap van de Rooms-Katholieke Kerk.

Het zit het met het vererven van de eigen woning en de aftrek van de hypotheekrente ?

Om deze boodschap uit te kunnen dragen zijn goed opgeleide priesters nodig. Met uw steun maakt de Paredis Stichting nu en in de toekomst de opleiding van priesters en diakens in Rolduc mogelijk.

Govert en Ellen zijn gaan samenwonen na een echtscheiding van Govert. Ellen was toen weduwe. Er is geen samenlevingscontract. Stel, Govert is eigenaar van een woning die bij aankoop volledig door de bank is gefinancierd. Govert woont samen met Ellen. Hij heeft een zoon, Erik, uit het eerdere huwelijk. Govert overlijdt. Hij heeft een testament gemaakt, waarin hij Ellen en Erik samen en ieder voor de helft van zijn nalatenschap tot zijn erfgenamen benoemt. Erik woont elders.

Geef om de boodschap steun de Paredis Stichting Vorming van priesters, kandidaten voor het priesterschap en permanent diaconaat Correspondentieadres Hoogstraat 7, 5954 AA Beesel Telefoon: 077 - 4742012 E-mail: info@paredis.nl Website: www.paredis.nl Bankrelatie ING: NL77INGB 0002818327 ABNAMRO: NL95ABNA0481960228 t.n.v.: Paredis Stichting

Hoe zit het nu bij overlijden met de belasting in verband met de eigen woning als er kinderen uit de eerdere relatie zijn ? Lees over dit alles verder op: www.schretlennotaris.nl/artikelen of scan de QR-code >>>

De Paredis Stichting is aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI).

versie2mrt.indd 1

23-03-15 15:14

udensduyn Herstellen en revalideren Mantel- en respijtzorg (Mini)vakanties en kort verblijf Bent u aanvullend verzekerd? De zorgverzekeraar betaalt vaak mee...

Herstelhotel Udens Duyn Annaboulevard 6 l 5406 PZ Uden l T (0413) 71 25 50 E info@udensduyn.nl www.udensduyn.nl

Aangesloten bij:

Deze rubriek is verzorgd door Jurgen Geuzinge van het Juridisch Loket.

Recht Een miskoop via internet? Een probleem op uw werk? Met een gratis advies van het Juridisch Loket staat u sterk! Speciaal voor Ons neemt Jurgen Geuzinge van het Juridisch Loket prangende cases onder de loep. Deze keer: Rechten bij een

pakketreis en De kostendelersnorm.

Rechten bij een pakketreis Mevrouw Verkennis wilde na de winter de zon zien. Zes weken geleden heeft zij een trip met veel vitamine Z geboekt. Ze heeft de vlucht, het hotel en een paar excursies in één pakket geboekt: lekker makkelijk. Maar toen ze op locatie aankwam, was het hotel vol. Ze werd aan haar lot overgelaten en heeft zelf een ander hotel moeten zoeken. Heeft zij recht op een schadevergoeding? Als een pakketreis niet aan de normale verwachtingen voldoet en er is geen oplossing aangeboden, moet de organisatie de schade aan mevrouw Verkennis vergoeden. Het moet dan wel gaan om schade waarvoor de reisorganisatie verantwoordelijk is. Schade veroorzaakt door overmacht (orkaan, aardbeving of tsunami) hoeft de reisorganisatie niet te vergoeden. Het is aan de reisorganisatie om te bewijzen dat er sprake is van overmacht. Heeft u klachten tijdens een reis? Laat dit dan meteen weten aan de reisleiding. Dien uw klacht ook schriftelijk in en zorg voor bewijs, bijvoorbeeld in de vorm van foto’s en bonnetjes van de extra kosten die u maakt. Als uw reisorganisatie is aangesloten bij de ANVR (Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen) heeft u een maand

na terugkomst de tijd om een klachtenbrief te sturen. Komt er geen reactie of bent u het niet eens met de reactie, leg de klacht dan voor aan de Geschillencommissie Reizen.

De kostendelersnorm Jan Jacobs wil per 1 mei in een huis gaan wonen met twee vrienden. Alle drie hebben ze een bijstandsuitkering. De heer Jacobs heeft iets gehoord over nieuwe regels waardoor zijn uitkering zou worden verlaagd. Het klopt dat de regels bij een bijstandsuitkering en samenwonen zijn veranderd. Per 1 januari geldt de ‘kostendelersnorm’ voor mensen in de bijstand. Dit betekent dat de uitkering wordt verlaagd als er meer personen hoofdverblijf hebben in dezelfde woning. Het maakt niet uit of u getrouwd bent, of u familie bent of vrienden. Het gaat erom dat de kosten worden gedeeld met een of meerdere volwassenen. De bijstandsuitkering van meneer Jacobs wordt aangepast op basis van kostendeling. De kostendelersnorm geldt niet als Jan Jacobs gaat samenwonen met studenten, commerciële relaties (bijvoorbeeld kamerhuurders) of jongeren tot 21 jaar.

Deze rubriek is tot stand gekomen in samenwerking met het Juridisch Loket. Het Juridisch Loket geeft juridisch advies en informatie aan klanten met een laag inkomen en weinig vermogen. Bel 0900 - 8020 (€ 0,25 p/m) of vind uw antwoord op www.juridischloket.nl.

ons 29

Advertentie

DIRECT, EN MET 100% ZEKERHEID, UW HUIS VERKOPEN? Meer informatie: www.fvzvastgoed.nl of bel 076 - 561 59 55

m o s p o o K netto ld uitbetaa

Betrouwbaar Directe aanbetaling mogelijk Geen makelaars- en notariskosten Koopsom is 90% van de werkelijke waarde Uw eigen woning terug huren is mogelijk Wij ontzorgen â&#x20AC;&#x201C; direct zekerheid

adres: Annevillelaan 230 - 4858 RB Ulvenhout tel.: 076 - 561 59 55 - mob.: 06 - 270 826 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl

Deze rubriek is verzorgd door Mariska Dalmijn-Verkooijen. Zij is notaris bij Huijbregts Notarissen & Adviseurs in ’s-Hertogenbosch.

Notaris Erfrecht, wanbetaling, nalatenschap of pensioenopbouw. In elke editie van Ons buigt toegevoegd notaris Mariska Dalmijn-Verkooijen zich over lastige financieel-juridische kwesties. Deze maand: mogelijkheden

om de eigen bijdrage AWBZ te verminderen.

inds 1 januari 2013 is de hoogte van de eigen bijdrage voor het verblijf in een AWBZ-instelling afhankelijk van het inkomen en het vermogen van degene die in de zorginstelling verblijft. Het Centraal Administratiekantoor (CAK) baseert de berekening op de gegevens van de inkomstenbelastingaangifte van twee jaar eerder. Omdat de maximale eigen bijdrage ruim € 2.200,per maand bedraagt, vragen veel cliënten zich af of er mogelijkheden zijn om deze bijdrage te verminderen. De notaris kan hierbij van dienst zijn. Hoewel iedere situatie verschillend is, volgen hieronder een aantal opties, in het bijzonder voor mensen met kinderen.

Het eenvoudigst is om vermogen te schenken. Per kind geldt een jaarlijkse vrijstelling van € 5.277,- en voor overige verkrijgers (waaronder kleinkinderen) € 2.111,- (cijfers van 2015). Een andere mogelijkheid is het aanpassen van de formulering van testamenten. Door te bepalen dat de vorderingen die de kinderen op hun langstlevende ouder hebben opeisbaar zijn zodra de langstlevende wordt opgenomen in de AWBZ-

instelling, kan het vermogen substantieel verminderd worden (en daarmee uiteindelijk ook de eigen bijdrage). Is de eerste ouder al overleden, en is de genoemde opeisbaarheidsgrond niet opgenomen in zijn of haar testament, dan kunnen de kinderen samen met de langstlevende in een vaststellingsovereenkomst afspreken dat de vorderingen alsnog opeisbaar zijn zodra de langstlevende wordt opgenomen in de AWBZinstelling. Graag wijs ik u er volledigheidshalve op dat als het vermogen in 2015 verminderd wordt via een schenking of het formuleren van een opeisbare vordering in een testament of vaststellingsovereenkomst, dit pas van invloed zal zijn op de AWBZ-bijdrage in 2018. De notaris adviseert u graag, aan de hand van uw specifieke situatie, over de noodzaak en de mogelijkheden om een en ander vast te leggen of te wijzigen.

•

Heeft u een financieel-juridische kwestie die u aan de notaris zou willen voorleggen? E-mail uw vraag o.v.v. Notaris naar ons@kbo-brabant.nl.

ons 31

Soms is het fijn om even terug in de tijd te gaan, bijvoorbeeld in museum Techniek met ‘n ziel of met het boek Negentig+. Toch liever in het hier en nu? Zing dan mee tijdens het Festival van het Nederlandse lied of bezoek de Cruise Dagen 2015.

Ontspa Feest van herkenning Voor even terug naar de jaren vijftig? Dat kan in het museum Techniek met ’n ziel. Hier bewondert u een grote verzameling technische objecten uit de twintigste eeuw. Van radio’s en grammofoons tot wasmachines en televisies: alles komt prachtig tot zijn recht in een typische woonkamer, keuken en winkel uit de jaren vijftig. Locatie: Dorpsstraat 23, Neerkant. Entree: € 6,- p.p. (incl. koffie, thee en rondleiding). Open: elke woensdag, donderdag, vrijdag en zondag, 13.30 – 16.30 uur. www.techniekmeteenziel.nl

Zingt u mee? Ook dit jaar kunt u weer lekker meezingen tijdens het Festival van het Nederlandse lied. Zo’n 1.100 zangers en zangeressen van in totaal 28 koren uit heel Nederland brengen in het centrum van Uden hun repertoire ten gehore. De winkels zijn ook open. Genoeg ingrediënten dus voor een middag plezier.

Negentigplussers vertellen In het boek Negentig+. Het verhaal en gezicht van een regio van Marco van de Plasse vertellen meer dan veertig negentigplussers uit het Land van Cuijk over de eerste veertig jaar van hun leven. De nadruk ligt op de wederopbouw vlak na de Tweede Wereldoorlog. Kunstenares Else van de Sloot maakte portretten van alle geïnterviewden. Samen met een aantal korte filmdocumentaires zijn die te zien op de expositie Negentig+. De expositie reist de komende tijd door het Land van Cuijk.

Datum: zondag 26 april 2015, vanaf 12.30 uur. Locatie: Uden

Tekst: Marlous ten Berge

Expositie: tot maandag 20 april dagelijks van 11.00 tot 17.00 uur in het Nationaal Oorlogsmuseum in Overloon; van zondag 26 april tot dinsdag 9 juni elke woensdag, donderdag en zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur in de leerlooierijen van Regouin in Cuijk. Boek: € 29,95, te bestellen via www.dinternet.nl of www.trendletter.nl.

ons 32

nning

Schip ahoy!

Altijd al een cruise willen maken, maar twijfelt u of het wel echt iets voor u is? Een voorproefje van een cruisevakantie krijgt u tijdens de Cruise Dagen 2015. U gaat aan boord van een echt cruiseschip, krijgt een uitgebreide rondleiding, een lunch, high tea of diner en heel veel informatie over de mogelijkheden voor een cruisevakantie.

Foute kunst Tijdens de Tweede Wereldoorlog kocht de overheid meer kunst dan ooit tevoren. Na de bevrijding werd de collectie opgeslagen in depots. Voor het eerst in de geschiedenis toont Museum Arnhem nu een selectie uit de verzameling. Waarom zagen we dit niet eerder? Zijn de werken ‘besmet’? Bevatten ze propaganda? De tentoonstelling probeert af te rekenen met vooroordelen uit het verleden.

Aanmelden kan op www.cruisedagen.nl, waar u zelf een datum kunt kiezen. Deelname kost € 29,50 p.p. De Cruise Dagen vinden plaats in de Passenger Terminal Amsterdam (PTA) aan de Piet Heinkade en in de Cruise Terminal Rotterdam aan de Wilhelminakade. Reserveer snel, want het aantal beschikbare plaatsen is beperkt en de jaarlijkse belangstelling groot.

Geaarde kunst, te zien tot en met 25 mei in Museum Arnhem. Website: www.museumarnhem.nl

De nieuwe theatervoorstelling van Leoni Jansen, GEHEIM, gaat over haar vader die ‘fout’ was in de oorlog. Zij reisde hem na en ging naar Tunesië waar hij vocht, en naar Texas waar hij twee jaar als krijgsgevangene werkte. Ze zoekt de stukjes van de puzzel en vraagt zich af: wat is goed en fout, toen en nu? Een indrukwekkend verhaal in woord, beeld en muziek. Lees het interview met Leoni Jansen op pagina 15.

foto: Hessel Stuut

Goed of fout?

Kijken bij ondernemers Benieuwd naar wat ondernemend Ravenstein te bieden heeft? Bezoek dan de beurs Kijken bij ondernemers, waar ondernemers hun bedrijf en producten presenteren. De meest uiteenlopende branches zijn vertegenwoordigd, zoals kunst, wonen, beauty, sport, vervoer, reizen en nog veel meer. Datum: woensdag 22 april, van 18.30 uur tot 22.30 uur, Vidi Reo te Ravenstein.

Datum: woensdag 6 mei 2015, 20.15 uur. Locatie: Theater De Leest, Waalwijk. Entree: € 20,- per persoon.

Hoe is het zo gekomen? Het boek 50 Jaar Actief werd onlangs gepresenteerd tijdens de tentoonstelling ‘50 Jaar KBO Sint Servatius Erp-Keldonk-Boerdonk’. Op ongeveer 100 pagina’s en aan de hand van prachtige foto’s en anekdotes wordt de geschiedenis van de KBO tussen 1963 en 2013 beschreven.

Bestellen voor € 15,- via secretariaat@erthepe.nl of door een brief te sturen naar het Raadhuis, Hertog Janplein 9, 5469 BK Erp. Wees er snel bij, want de oplage is beperkt.

ons 33

Advertentie

OTOlIfT uw onopvallende traplift

1. Uw leuning blijft 2. Brede kant trap blijft vrij 3. Montage op uw treden 4. Supercompacte stoel

■

Direct vanaf de Nederlandse fabriek

■

Levertijd vanaf één week

■

Marktleider in Nederland

■

STUUR MIJ DE GRATIS BROCHURE INCLUSIEF DVD

Alle keuze in trapliften, van occasion tot nieuw

Eigen service netwerk met 24/7 landelijke dekking Ook huur mogelijk

Bel gratis 0800 444 777 1

Ik heb een rechte trap

voor een gratis thuisadvies of bekijk

Ik heb een trap met bochten Naam

uitgebreide films op www.otolift.nl

Adres Postcode/plaats

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

ONS03/2014

Telefoon

Otolift. Betrouwbaar familiebedrijf sinds 1891

ons voordeel

Speciaal voor leden van KBO-Brabant biedt Ons korting en leuke extra’s.

Exclusief aanbod

Zonnepanelen voor u of uw kinderen

Gratis kaarten voor Langstraat Klassiek

Steeds meer senioren investeren in duurzame energie door middel van zonnepanelen. Niet alleen voor zichzelf, ook om te schenken aan hun kinderen. Met behulp van zonnepanelen verlaag je zo’n 25 jaar lang je energiekosten. Dat is leuk om cadeau te doen! KBO-Brabant heeft samen met Energiebesteding een zonnepanelen-inkoopactie georganiseerd. Binnen 6 tot 8 jaar heeft u de duurzame investering er al uit. Wilt u meer informatie of vrijblijvend een offerte? Kijk op www.onsledenvoordeel.nl of bel onze ledenservice op (085) 486 33 63.

Elke maand vindt er in Drunen een klassiek concert plaats onder de noemer Langstraat Klassiek. Elk concert start met een prelude, gespeeld door cursisten van muziekschool De Aleph. Daarna is het de beurt aan aanstormend nationaal muzikaal talent. De presentatie is in handen van een jong persoon uit Heusden. Presentatoren en musici zijn in competie met elkaar: de concertreeks werkt toe naar een finale in juni 2015. Dan kiezen de bezoekers uit de presentatoren en de musici met de hoogste waardering de besten van de reeks.

KBO-Brabant biedt zijn leden nog veel meer voordelen. Kijk regelmatig op www.onsledenvoordeel.nl voor interessante aanbiedingen.

Museumgids ‘Barak 1B’ Kamp Vught Barak 1B is de laatst overgebleven barak van het voormalige Konzentrationslager Herzogenbusch, bij ons nu beter bekend als Nationaal Monument Kamp Vught. Op 28 maart verscheen de museumgids ‘Barak 1B’, een rijk geïllustreerd, ruim 100 pagina’s tellend en zeer gevarieerd boek over de vier episodes die barak 1B markeren: het concentratiekamp (1943-1944), het opvangkamp voor Duitse burgerevacués uit het grensgebied (1944-1945) het interneringskamp voor NSB’ers (1944-1949) en het woonoord ‘Lunetten’ voor Molukse exKNIL-militairen en hun gezinnen (vanaf 1951). De gids is te koop bij een bezoek aan Kamp Vught. De normale prijs is € 10,-. Leden van KBO-Brabant betalen op vertoon van de KBO-Brabant pas € 7,-. Het aanbod is geldig t/m 30 december 2015.

€ 3,korting

KBO Vught bezocht het Nationaal Monument Kamp Vught onlangs. Een reportage daarvan leest u op pagina 18.

Lezers van Ons kunnen drie keer twee vrijkaarten winnen voor de editie van zondag 26 april. Verzin een wervende slagzin of schrijf een pakkend gedicht over Langstraat Klassiek en stuur uw inzending vóór 21 april naar ton.stassen@de-aleph.nl. De winnaars krijgen via e-mail bericht.

Winnen

De concerten vinden elke laatste zondag van de maand plaats, van 11.00 tot circa 13.00 uur, in De Voorste Venne, Afrikalaan 100 in Drunen. De normale entreeprijs is 10,- p.p., inclusief koffie/thee en programmablad.

Drie dagen bruisend Rotterdam Het Bilderberg Parkhotel Rotterdam is een grootstedelijk trendy hotel. Het hotel heeft een nieuw restaurant: The Park, waar u kunt eten en een goed glas wijn kunt Korting drinken. Het hotel staat in het hart van Rotterdam, naast het museumpark en metrostation Eendrachtsplein, op loopafstand van musea, theaters en het winkelgebied de Koopgoot en pal naast het museum Boijmans Van Beuningen. Het driedaagse Rotterdam-arrangement bestaat uit: • een welkomstdrankje • 2 overnachtingen • 2 keer Bilderberg ontbijt • een attentie op uw hotelkamer De prijs voor dit arrangement bedraagt € 79,- p.p.. Ga naar www.voordeeluitjes.nl/ons4-rotterdam om te boeken. Deze aanbieding is geldig t/m 30 juni 2015. Kosten excl. boekingskosten (vanaf € 9,50) en stads- en toeristenbelasting. Benieuwd wat u allemaal in Rotterdam kunt doen? Kijk op pagina 37.

ons 35

ons 36

op reis

Rondje Rotterdam Ooit was het een kleine vissersnederzetting, vandaag de dag een wereldhavenstad die nog altijd in ontwikkeling is. In Rotterdam valt veel te zien. Veel meer dan alleen de Euromast, Blijdorp en het Feyenoordstadion.

otterdam is anders dan de meeste andere Nederlandse steden. Dynamischer, mondainer. Dat was vóór de Tweede Wereldoorlog al zo. Met de aanleg van de Nieuwe Waterweg in 1872 groeit de stad uit tot een wereldhavenstad, waar massa’s arbeiders aan de slag gaan en waar de gemeente investeert in een nieuw centrum met prestigieuze gebouwen. Niet voor eeuwig, helaas: op 14 mei 1940 wordt Rotterdam gebombardeerd en verandert de historische binnenstad in één smeulende puinhoop.

Manhattan aan de Maas De wederopbouw start direct na de oorlog en Rotterdam ontwikkelt zich in rap tempo. De eerste autovrije winkelstraat in Europa, de Lijnbaan, wordt geopend. Daarnaast is Rotterdam de eerste Nederlandse stad met een metro. Architecten buigen zich over nieuwbouwprojecten en die gaan vooral de hoogte in. Het resultaat zal u tijdens uw bezoek aan de stad niet ontgaan: het hoogste gebouw van de Benelux (de Maastoren) én de hoogste woontoren van Nederland (New Orleans) staan in Rotterdam. Vandaar ook wel de bijnaam Manhattan aan de Maas.

Tekst: Marlous ten Berge

Op de schop Vóór de oorlog werd er geïnvesteerd in architectuur, na de oorlog nog meer. Wat Rotterdam aan architectuur te bieden heeft, ontdekt u met de Rotterdam ArchiGuide. Deze fiets-, wandel- of busexcursie brengt u langs alle architecturale hoogstandjes. Ook de moeite waard is het Fotomuseum. Daar kunt u op dit moment (tot en met 17 mei) een tentoonstelling bewonderen die in beeld brengt hoe de stad al 175 jaar lang steeds opnieuw op de schop gaat, weer wordt opgebouwd en uitgebreid.

Kunst en oorlog Meer musea vindt u in hartje centrum, rondom het Museumpark. Dat fungeert als openluchtmuseum en in de buurt vindt u onder meer het Museum Boijmans van Beuningen, De Kunsthal en het Chabot Museum. Even verderop aan de Coolsingel ligt Museum Rotterdam ’40-’45 NU. Dit voormalige OorlogsVerzetsMuseum is in een nieuw jasje gestoken en is in het kader van de zeventigjarige bevrijding dit jaar zeker een bezoekje waard.

Op en rond het water Als we het over Rotterdam hebben, mogen we de haven natuurlijk niet vergeten. Met een oppervlakte van 12.500 hectare is die de grootste van Europa. Er wordt jaarlijks zo’n 450 miljoen ton aan goederen verscheept. Maak kennis met de haven door een van de uitgestippelde wandel- of fietsroutes te volgen. Of bezoek Futureland, het informatiecentrum van Maasvlakte 2, waar u ziet hoe een nieuwe haven wordt aangelegd. Het water op? De vele vaartochten, desgewenst per watertaxi, brengen u langs een scala aan bekende gebouwen, zoals de beroemde Van Nellefabriek, de Euromast, Hotel New York en de Cruiseterminal aan de Maas.

Nieuwkomers en klassiekers Een nieuwe aanwinst in Rottterdam is De Markthal. Op deze eerste overdekte markt van Nederland vindt u een uitgebreid aanbod van kramen, winkels en restaurants. Vlakbij is een aantal klassieke bezienswaardigheden te vinden, waaronder de wereldberoemde kubuswoningen en de Laurenskerk, het enige monument uit de Middeleeuwen in Rotterdam. Of bezoek het Zin in een Scheepvaartkwartier, een uniek complex van paar dage pakhuizen, en vergeet de Euromast niet. Vanaf Rotterdamn deze klassieker heeft u het beste uitzicht over ? een stad die zich blijft vernieuwen.

•

ons 37

Kijk snel o p pagina 35 !

Advertentie

Well-Fair

We geven 50 gratis arrangementen weg! Vul de bon in en win!

Meer dan maatwerk alleen

Kom naar de Veluwe en geniet van 2-daags verwenarrangement. Beleef het zelf! Onze missie: wij willen dat u zo lang mogelijk zelfstandig genietend door het leven gaat. ‘De zorg’ in Nederland verandert; ook de zorg waar we als senioren aanspraak op kunnen maken. Dat betekent dat ‘zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen’ ook voor u realiteit wordt. Onze (maatwerk)meubels en badkamer makeovers helpen u dat te bereiken. Nieuw: de Well-Fair Belevingswereld U kunt de producten en diensten van Well-Fair nu zelf beleven! Met een overnachting in één van de 30 Well-Fair kamers in de Belevingswereld in Hotel Dennenhoeve in Nunspeet, ervaart u zelf hoe onze zit-, slaap- en badkamers-op-maat u kunnen helpen langer zelfstandig te blijven wonen. De ‘stijlkamers’ van de Belevingswereld kunnen in elke thuissituatie worden nagemaakt.

Arrangementen In de prachtige omgeving van Nunspeet is uw overnachting meteen een mooi uitje. Onze geheel verzorgde (bus) arrangementen bestaan uit reis per luxe touringcar vanuit uw woonplaats met aansluitend een gezellig middaguitje met lunch, een overnachting in Nunspeet, met o.a. een heerlijk 3-gangendiner, gezellig avondprogramma, uitgebreid ontbijtbuffet, Veluwse koffietafel en vrij te besteden tijd in Nunspeet. Als u de bon invult voor meer informatie maakt u zelf kans op een gratis 2-daags verwenarrangement op De Veluwe en een nachtje slapen in de Belevingswereld. We geven er 50 gratis weg! Omdat wij maatwerk leveren, maken we altijd graag persoonlijk met u kennis. Daarom maakt een presentatie en/of rondleiding door de Belevingswereld vast onderdeel uit van onze arrangementen.

BezOektips iN NuNspeet • De gezellige dorpskern met vele winkels en horeca • de kerken van Nunspeet • kunstenaarsroute • fietsen wandelroutes • Noord-Veluws Museum.

Advertentie

Deze geheel verzorgde 2-daagse verwenarrangementen zijn slechts ‘Thuis blijven is duurder...’

€ 39,90 p.p.

Zandsculpturenfestijn & beeldentuin Garderen

Boottocht over de prachtige Vecht

• • • •

• • • • • • •

opstapplaats in de buurt; vervoer per luxe touringcar; 1x lunch in Garderen; gratis entree zandsculpturenfestijn en beeldentuin in Garderen; ontvangst en rondleiding door de Belevingswereld 1x 3-gangendiner; 1x overnachting in de Belevingswereld; 1x ontbijtbuffet; interactieve lezing Well-Fair en Arriveer Reizen; 1x Veluwse koffietafel met warme lekkernij; 1x bezoek Nunspeet.

• • • • • • •

opstapplaats in de buurt; vervoer per luxe touringcar; boottocht over de Vecht; 1x lunch op de boot met belegde broodjes en 2 consumpties; ontvangst en rondleiding door de Belevingswereld 1x 3-gangendiner; 1x overnachting in de Belevingswereld; 1x ontbijtbuffet; interactieve lezing Well-Fair en Arriveer Reizen; 1x Veluwse koffietafel met warme lekkernij; 1x bezoek Nunspeet.

Vul de bon in en stuur deze (postzegel niet nodig) naar Well-Fair BV, Antwoordnummer 727, 8070 WB Nunspeet. Of ga naar www.well-fair.nl Naam en voorletters

: Dhr.  Mevr.  Familie.

Adres

We geven 50 gratis arrangementen weg! Vul de bon in en maak kans op een gratis arrangement.

Postcode en woonplaats : Land

Telefoonnummer

E-mailadres

Geboortedatum:

 Ja, ik wil graag de (digitale) nieuwsbrief ontvangen

Well-Fair BV Elspeterweg 30, 8071PA, Nunspeet, T: +31(0)341 277010, E: info@well-fair.nl

Ik WIl GrAAG meer INFormAtIe:  ZANDsculptureN FestIjN  BoottocHt VecHt

Tekst: Suzanne Geurts, beeld: Remco Bohle

‘Mijn vrouw en ik hebben elkaar hier ontmoet’

ons 40

smakelijk eten KBO’ers Kees (67) en Mien (63) van den Bosch: ‘lekker’ in gebarentaal In het restaurant van Kentalis Compas in SintMichielsgestel werken dove en slechthorende leerlingen met culinair talent. Bij heerlijk eten heb je eigenlijk geen woorden nodig, ontdekten KBO’ers Kees (67) en Mien (63) van den Bosch. Kees: ‘Het gebouw van Kentalis Compas kennen wij heel goed. Vroeger was het de pastorie en mijn vrouw heeft er negen jaar lang als huishoudelijke hulp gewerkt. Zelf ben ik hier 37 jaar lang kok geweest. Toen ik kwam solliciteren, opende Mien de deur. Goh, leuke meid, dacht ik meteen. Bij een dansfeestje, een tijdje later, raakte het écht aan tussen ons. Dit alles maakte het extra bijzonder om hier te lunchen. En zoals altijd was het eten voortreffelijk. We kregen vier gerechten, één voor één prachtig opgemaakt. Van een pastasalade met tuinkers tot een kwarkmousse met ananascompote. Onze serveerster was slechthorend en bediende ons hartelijk en vakkundig. Gelukkig kennen wij inmiddels ook een beetje gebarentaal. Je zegt “hallo” door even kort onder je kin te tikken, maar we zwaaiden vooral met één hand langs ons oor: “Het is héérlijk!”’ Restaurant Compas, Koninklijke Kentalis Rafaël, Theerestraat 42, 5271 GD Sint-Michielsgestel, Tel. (073) 558 81 82 Het restaurant is wisselend geopend op donderdagen, van 12.15 tot 14.00 uur. Graag reserveren via restaurantcompas@kentalis.nl. Kijk voor meer informatie op www.kentalis.nl.

Diervriendelijk dessertje crème fraîche… , pudding , mousse, taart, ijs, Drop atine in. Maar wist Noem maar op, of er zit gel rdt van beenderen u dat gelatine gemaakt wo n populair vegetarisch van varkens en koeien? Ee aakt van algen of alternatief is agar-agar, gem uurwinkels in vlok-, zeewier. Verkrijgbaar in nat reep- of poedervorm.

Extra fris & fruitig!

De luchtige kwarkmousse maakt u extra lenteachtig met een ananascompote. Zó gemaakt (voor 4 personen): snijd een halve ananas in blokjes van 0,5 cm, die u even zeeft om vocht af te voeren. Kook 2 deciliter water met 100 gram kristalsuiker en een opengesneden vanillestokje. Voeg de ananasblokjes toe zodra de suiker karamelliseert. Meng alles kort op de hoogste stand van de hittebron, en laat de compote afkoelen.

Boodschappenlijstje (voor 4 personen) Luchtige lentemousse 2 blaadjes gelatine 1 deciliter magere melk 2 deciliter slagroom

100 gram kristalsuiker 400 gram magere kwark

Bereiding Week de gelatineblaadjes zo’n 10 minuten in een kom met koud water. Verwarm ondertussen de melk tot het kookpunt. Haal de melk van het vuur, knijp de gelatine uit, voeg dit bij de warme melk en roer alles zachtjes door. Sla met een garde de slagroom en de suiker tot yoghurtdikte. Schep de kwark in een mengkom en spatel het (licht afgekoelde) melk- en gelatinemengsel erdoor. Voeg direct de slagroom toe en roer goed. Dek de kwarkmousse af met plasticfolie en laat ’m minimaal 45 minuten opstijven in de koelkast. Serveer in glazen, met een flinke dot jam of ananascompote (zie boven). Steek een amandelschuimkoekje in de mousse.

Tips gezocht Kent u een bijzondere eetgelegenheid? Een (kleinschalig) restaurant met een origineel concept? Een speciale kok? Stuur een mailtje naar ons@kbo-brabant.nl en wie weet plaatsen we uw tip in Ons.

ons 41

Advertentie

Laat het leven en de liefde niet aan je voorbij gaan!

shop.nl

Alles voor een comfortabel leven! U bent van harte welkom in onze winkel of kijk eens op de webshop

Je wilde samen oud worden maar het leven heeft anders beslist. Via Stichting Date kunt u een nieuwe partner vinden. Bel gratis 0800-022 0225 en wij nodigen u uit voor een gratis en vrijblijvend informatief gesprek met een van onze ervaren consulenten. Veilig en betrouwbaar en e, áltijd bij u in de buurt at D Stichting Persoonlijke begeleiding en e m duurza laties voorstellen re uw ro -v an m Onbeperkte kennismakingen sinds 1969. en hoge slagingskansen

Bel gratis 0800 022 0225

Campagneweg 1 • 4761 RM Zevenbergen Telefoon 0168 331 300 • www.stelcomfort.nl

stichtingdate.nl

Erkend door BVSK / Singleskeurmerk / Geschillencommissie

1dag geplaatst zonder hak of breekwerk

Uw veilige douche in

ONVEILIG

Gratis Brochure aanvraag

VEILIG

Naam Postcode

Plaats

Telefoon Email

KBO 2015

Adres

STUUR ZONDER POSTZEGEL NAAR ZWALUW COMFORTSANITAIR, ANTWOORDNUMMER 3035, 3860VZ, ZEEWOLDE

Profiteer nu!

€750,-

In 2015 kunt u proﬁteren van onze spectaculaire actie. Zwaluw comfortsanitair biedt maximaal €750,- korting bij inruil van uw oude badkuip of doucheopstelling.

Gratis Thuisadvies? Benieuwd naar de mogelijkheden voor uw badkamer? Onze sanitair specialist komt gratis en vrijblijvend bij u thuis voor een advies op maat.

24 UUR

Veilig en comfortabel douchen Uw huidige badkamer kan onveilig zijn. Onze Starline comfortdouche voldoet aan alle veiligheidscriteria. Een douchebak met lage instap vanaf slechts 3,5cm en anti slip proﬁel, opklapbaar comfortzitje en muurbeugels voor extra houvast. Veilig en comfortabel douchen zonder ingrijpende verbouwing. Vervang uw oude badkuip of doucheopstelling binnen 1 dag.

VRAGEN? BEL GRATIS 0800 0200 962 VOOR ADVIES OF BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.VEILIGDOUCHEN.NL

dossier

Rouwrituelen in ren verschillende cultu

Rituelen die de

grens markeren Nergens worden de verschillen tussen geloven en culturen zo duidelijk als op de grens van leven en dood. Een overzicht van een aantal belangrijke stromingen en hun gebruiken rond sterven en begraven of cremeren. Van Brabants â&#x20AC;&#x2DC;lijkstroâ&#x20AC;&#x2122; tot hindoestaanse bloemblaadjes.

Wereldwijd vormen rooms-katholieken verreweg de grootste religieuze groepering: zoâ&#x20AC;&#x2122;n 17,5 procent van de wereldbevolking is in de rooms-katholieke kerk gedoopt. In Nederland is het aantal katholieke gelovigen de afgelopen halve eeuw weliswaar flink afgenomen, maar gaat het toch nog steeds om een kleine 4 miljoen mensen. De katholieke kerk heeft een groot aantal rituelen rond sterven en begraven, zoals het sacrament van de zieken (waarbij de stervende vergeving ontvangt), een gedachtenismis op de avond voor de uitvaart en de symboliek van wierook, kaarsen en wijwater tijdens de uitvaart. Die eeuwenoude rituelen verbeelden en begeleiden de terugkeer naar God, schenker van het aardse leven. De wereldwijde katholieke symbolen hebben in de loop der eeuwen in verschillende landen en streken hun eigen vorm aangenomen, soms in combinatie met voorchristelijke gebruiken.

Tekst: Berber Bijma

Rijke rooms-katholieke rituelen

Brabant: rozenkrans en lijkstro In Brabant, maar ook in andere katholieke streken, was het gebruikelijk dat buren de rozenkrans kwamen bidden terwijl de stervende bediend werd, en ook nog daarna. Een typisch Brabants verschijnsel – dat overigens niet overal voorkwam – was het gebruik van ‘lijkstro’, vaak in combinatie met drie of vijf stenen of houten plankjes. Het stro en de stenen of plankjes werden voor de deur van het huis van een overledene gelegd. Over de oorspronkelijke symbolische betekenis verschillen de meningen. Het zou kunnen gaan om het waarschuwen voor een besmettelijke ziekte waaraan de dode was overleden, maar ook om het weren van boze geesten na het overlijden. Het ‘lijkstro’ wordt vandaag de dag niet meer gebruikt, maar er zijn nog wel andere gebruiken rond een uitvaart die typisch Brabants zijn, met de Brabantse koffietafel als bekendste voorbeeld.

Sobere protestanten Protestanten zijn in hun symboliek en rituelen veel soberder dan de katholieken. Zo ook in de gebruiken rond het overlijden. Maar er is wel enige toenadering te zien, met name onder het minder behoudende deel van de 2 miljoen Nederlandse protestanten. De protestanten kennen weliswaar het sacrament van de zieken niet, maar het zegenen of zelfs zalven van een stervende wordt iets meer gedaan dan voorheen. Ook het gebruik van bijvoorbeeld kaarsen neemt toe. Toch blijft de aankleding van een uitvaartdienst over het algemeen sober, met een centrale plaats voor het woord.

ons 44

Waar katholieken hun overleden geliefden gedenken op Allerzielen (2 november), doen protestanten dit iets later: op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, één week voor de periode van Advent begint.

Moslims: precieze voorschriften Net zoals het katholicisme kent ook de islam wereldwijde rituelen rond overlijden en begraven, naast meer land- of streekgebonden gebruiken. In Nederland wonen naar schatting ruim 900.000 moslims. De islamitische rituelen zijn uitgebreid en vinden plaats volgens precieze voorschriften. In de laatste fase van iemands leven zijn vaak veel mensen uit de geloofsgemeenschap aanwezig. De stervende wordt op de zij gelegd, met het gezicht in de richting van Mekka. Vaak is in die laatste fase een geestelijke aanwezig en wordt er gepraat over vergeving en sterven. De overledene wordt drie maal gewassen, besprenkeld met olie en in een witte doek gewikkeld. Volgens de regels worden mannelijke overledenen door mannen gewassen, en vrouwen door vrouwen. Na de rituele wassing wordt het dodengebed uitgesproken, al dan niet in de moskee. De begrafenis moet zo snel mogelijk plaatsvinden, liefst binnen 24 uur. Dat is volgens de Nederlandse Wet op de Lijkbezorging verboden, maar nabestaanden kunnen ontheffing aanvragen. Veel moslims kiezen er overigens voor om in het land van hun voorouders begraven te worden. Ook bij het begraven geldt dat de overledene het gezicht op Mekka heeft gericht. De naaste familie van de overledene krijgt de eerste drie dagen

dossier

na de begrafenis eten en drinken gebracht door familie en vrienden.

Joden: een uitgebreid repertoire De joodse gemeenschap heeft, evenals de islamitische, een uitgebreid repertoire aan rituelen en gebruiken rond sterven en begraven. Veel leden van die gemeenschap leven echter niet (meer) volgens de traditionele regels van het jodendom, of weten soms niet eens van hun joodse wortels. Een van de joodse tradities is dat na het overlijden een kaars of lampje bij de overledene wordt geplaatst, dat blijft branden tot het moment van de begrafenis. Nabestaanden kijken niet meer naar de overledene, omdat ze de herinnering aan het levende gezicht willen vasthouden. Net als bij moslims volgt een rituele wassing van het lichaam. Deze wassing en andere rituelen rond de begrafenis worden uitgevoerd door een speciale groep vrijwilligers die vanuit de synagoge deze taak op zich heeft genomen. Een joodse uitvaart verloopt sober. Nabestaanden scheuren hun kleding om hun verdriet te tonen en rouwen na de begrafenis nog een week lang thuis, waar dan ook gebedsdiensten worden gehouden. De kaddisj, een van de belangrijkste gebeden van het jodendom, wordt nog tot elf maanden na het overlijden door de nabestaanden uitgesproken.

Crematie en reïncarnatie bij de hindoes In het geloof van hindoes staat reïncarnatie centraal. Verreweg de meeste Nederlandse hindoes zijn afkomstig

uit Suriname en worden officieel aangeduid als ‘hindoestanen’. Anders dan bij moslims, joden en de meeste (traditionele) christenen, is cremeren voor hindoes gebruikelijk. Daarmee kan het lichaam, zo is de gedachte, het snelst terugkeren naar de ‘bron’ om vervolgens in een nieuwe gedaante weer op aarde te komen. In de laatste fase leest en bidt de geestelijke (pandit) met de stervende en zijn familie. Na het overlijden wordt de gestorvene gewassen en mooi aangekleed. De naaste familie draagt rouwkleding, geen sieraden of make-up en gebruikt geen vlees of drank. Het lichaam van de overledene blijft tot het laatste moment zichtbaar en speelt een belangrijke rol bij de rituelen. Zo wordt het lichaam bij de afscheidsceremonie besprenkeld met geurig water en bestrooid met bloemblaadjes en kruiden. Na de verbranding wordt de as verstrooid – zo mogelijk op de Ganges, maar vaker op de Noordzee – en houdt de familie nog een periode van rouw.

Humanisten en atheïsten: niet-religieuze symboliek Het aantal mensen dat niet religieus is, is in Nederland al enkele decennia groeiende. Binnen deze groep zijn er grote onderlinge verschillen in de voorkeur voor gebruiken en symbolen rond sterven en begraven of cremeren. Steeds vaker worden er symbolen gevonden die los staan van een religieuze context, zoals het oplaten van ballonnen. Uitvaartbegeleiders die niet vanuit een kerk of religieuze groepering werken, kunnen de nabestaanden helpen bij het vinden van vormen en symbolen voor een passend afscheid.

•

ons 45

De oplossing van de puzzel in Ons 2 van 2015 was: ‘De bloemetjes buiten zetten’. De prijzen gaan naar C. van den Bosch uit Veghel, F.J. van den Oever – van Kolk uit Oploo, J.P. Lamers – Reijnen uit Haps, W. Verstegen uit Zeeland, J. van Oosterhout uit Roosendaal. Gefeliciteerd!

Puzzel mee en win! In elke editie van Ons maakt u kans op een leuke prijs. Vul de woordzoeker in, stuur uw oplossing naar de redactie en misschien wint u wel toegangskaarten voor ’t Veluws Zandsculpturenfestijn! E J T N U E T S N E G U E H E G E R P

G A G A N E T E K N O E E G A G A JO NE E ET UE TV KD N PO PE NN OE E TE OU UR VH D RP EP EE NG E L T ZO T R H R E M I E T S E G L Z NA MD I EE OT EK AR D RE VO GL KA R AR EV UE LA A GA RE E E A G R K N R D H K N R D A E A R E A E A R GH HG G CC AA EC C I I HH NN RS SE E T T KK PI I R R T T SS

B W S B A W TS BA GT EB G E E LE SL KS K I RI R P P EE CC KK NN

Z R T Z RE TO E O O N O A N E A EN NI LI LU U P P C C D D AA AA EE

O T T A L S I G I O T T O AL LG S HN IE GY I CA LM GN H RD EP Y T C AE MS N I R NR P T A S M R A S I N H MK R I A YM KD I B Y NA DG B I N PS GI I R P NS I R N A O K E O K E G S W K S W K E AA L L L LE RR T T O OO AA L L K KO EE DD E EN

O N A S DL EO RT SL HI E M D AG SE SO AV GE B E N EO ON OP NT

S L O T L I E D G E O V E B N O N P T

Stuur de oplossing van de puzzel, uw e-mailadres en telefoonnummer vóór 4 mei 2015 naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Let erop dat u uw inzending frankeert. Ongefrankeerde inzendingen worden niet meegenomen in de loting. Of e-mail naar ons@kbo-brabant.nl o.v.v. ‘puzzel’. De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar ook overlappen. Zoek ze op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing. ANARCHIST ARMEE BAGAGE BOTEN CARTOON DEENS EIGENAARDIGHEDEN GANGES GAREEL GEHEUGENSTEUNTJE GHANEES GRACHT HYMNE IMAGO

KAALKOP KNOESTIG KOLKEN KOLKEN LOBELIA MASSAGE NADER ONBEVOEGD PATAT PRIKSLEE PROCENT RUGBY SCHAKELKAMER SLIKKEN

SLOOT SLOTLIED SPIER STRIP SUPER TERTS TOVERDRANK UTOPIA VERZENDING WAAKS WETEN ZWEED

Puzzel: www.puzzelpro.nl

Rectificatie In Ons 3 stond niet de juiste oplossing van de puzzel in Ons 1 vermeld. De oplossing moest zijn Kunstzinnig.

In de Beeldentuin in Garderen vindt van 17 april tot en met 31 oktober 2015 ’t Veluws Zandsculpturenfestijn plaats. Het thema is dit jaar Grootmoederstijd.

ons 46

’t Veluws Zandsculpturenfestijn betovert met kunstwerken van de allerbeste zandkunstenaars. Ons verloot 5x2 toegangskaarten onder lezers met de juiste oplossing van de woordzoeker.

Advertentie

Wie van de drie ... regelt straks uw geldzaken?

uw buurvrouw

uw neef

uw zoon

Leg het vast in een levenstestament De kans bestaat dat door ziekte of ongeval anderen belangrijke beslissingen voor u moeten nemen. In een levenstestament legt u vast wie dat namens u mag doen. Zo houdt u de regie over uw leven. En voorkomt u onzekerheid en onenigheid bij de mensen van wie u houdt. Uw notaris helpt u graag.

Je regelt het bij de notaris Kijk op: wievandedrie.nl

Advertentie

Dagelijks een regelmatige stoelgang

Mantelzorgwoningen „Voor iedereen anders"

Kenmerken van mantelzorgwoningen van De Schans: Afgestemd op uw wensen en behoeften: Maatwerk! Aanpassingen en voorzieningen voor hulpbehoevenden Professioneel advies door jarenlange ervaring Minimale overlast tijdens plaatsing Zeer hoge kwaliteit van materialen Mogelijkheden voor huur, koop en terugkoop Graag nodigen wij u uit zodat we verdere informatie kunnen verstrekken en u onze model-woning kunnen tonen

Fiets-, wandel-, strandvakantie

Verlengde Dishoekseweg 13 • 4371 NV Dishoek • Koudekerke • Tel.: (+31)-(0)118-551275 Provincie Zeeland op het eiland Walcheren • Internet: www.dewijdelanden.nl

DarmMild • Bevorder t de darmwerking • Dagelijk s gebruik • Milde vruchtenex trac ten Ga voor GRATIS proefsachets naar

www.wapitinatuur.nl

Natuurlijk ... het is Wapiti! Voor meer informatie: Emonta B.V. Tel. 0512 - 518 085 • info@emonta.nl

Familiehotel aan de duinen in natuurgebied, op 5 min. lopen van strand en zee. ★ Gratis eigen fietsenstalling en parkeerplaats. ★ Fietsen verhuur op 350 meter. ★ Historisch centrum Middelburg op 7 km. ★ Mooie fietsroute langs de duinen. ★ Boulevard Vlissingen op 3 km. ★ Centrum van het dorp Zoutelande langs de duinen op 5 km.

1 pers. kamers (A) in het Hotel en 2 pers. tuinkamers (B/C) met douche-WC, KTV, CV, telefoon, terras met een zitje en zonneluifel, kluisje, koelkast en waterkoker.

2-pers. comfortkamers met douche, wc en haarföhn, KTV, CV, telefoon, balcon of terras met zitje. Kitchenette met koelkast, magnetron, waterkoker, koffiezetter, serviesgoed, bestek en kluisje.

Senioren - Halfpension - Arrangement Van 1 april tot 4 juli en van 22 augustus tot 24 oktober 2015

Prijzen per persoon per arrangement

Eénpers. kamer A

Tuinkamer 2 p. B

Tuinkamer 2 p. C

Comfort-studio D

Weekend vr.-ma. 4 tagen/3 nachten

W 190,00 p.p.

W 185,00 p.p.

W 180,00 p.p.

W 211,00 p.p.

Midweek ma.-vr. 5 dagen/4 nachten

W 257,50 p.p.

W 247,50 p.p.

W 237,50 p.p.

W 283,50 p.p.

Week: vr.-vr. of ma.-ma. 7 nachten

W 425,00 p.p.

W 414,00 p.p.

W 399,00 p.p.

W 465,00 p.p.

Bij aankomst zaterdag of zondag wordt een toeslag van w 15,00 per arrangement (2 personen) berekend. Van 4 juli tot 21 augustus een toeslag van w 15,00 per persoon per arrangement.

Grote kleurenfolder gratis: bel (+31)-(0)118-551275

Advertentie

www.BTRreizen.nl  055 - 5059500

BTR REIZEN

MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL

mooi op

SENIOR HOTELS

zondagmiddag

‘All-Inclusive’ Autovakanties Meer dan 30 gastvrij *** en **** familiehotels in de mooiste vakantiestreken in Nederland en Duitsland.

ZO 10 MEI ’15

Ronald Brautigam

piano & Kölner Akademie

5 dagen ‘All-Inclusive’ Al vanaf €

werken van Beethoven

179,- p.p.

14.15 UUR

Vraag naar de gratis folder met alle Voorjaars Actie Weken.

N LEDE OOR IN G V NS O IE KO R T NT! Z RABA 2 0 15 K B O -B ART IE M A E D IT

Ruime keuze aan betaalbare vakantiereizen Riviercruises Zonvakanties Spanje Hotelarrangementen

ereizen Voor alle vakanti ingen ied nb aa e laatst gratis brochures en reserveringen

TICKETS & INFO MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL | HEUVELGALERIE 140 | 040.244 2020

 055 - 5059500 · WWW.BTRREIZEN.NL

Boek nu voordelig de mooiste excursiereizen incl. vele extra’s

Peter Langhout Reizen 5-daagse busreis All inclusive Moezel

8-daagse busreis Zuid-Engeland en Kent

10-daagse busreis Karinthië incl. Venetië

compleet v.a.

Inclusief

€359

in hotel Brauer op • Verblijf basis van all inclusive ontbijt, lunch en diner, • 4x gratis drankjes in hotel (tussen 16.00 en 24.00)

t.w.v. € 35,• Excursiepakket o.a. boottocht over de Moezel, Cochem, Rüdesheim, Koblenz, Trier, Bernkastel Kues, Aken, de abdij in Maria Laach

Reiscode: Vertrek van mei t/m sept. BE41745

Inclusief

in Grand Burstin • Verblijf Britannia op basis van

Inclusief

€489

in Hotel Rossmann op • Verblijf basis van halfpension overnachting op • Comfortabele de heen- en terugreis t.w.v. € 60,• Excursiepakket o.a. naar Lienz, Heiligenblut,

halfpension

Calais – Dover v.v. • Overtocht t.w.v. € 35,• Excursiepakket o.a. naar Dover Castle, The White Cliffs of Dover, Royal Tunbridge Wells, Sissinghurst Castle Gardens, Battle en Hastings, Canterbury

Reiscode: Vertrek van april t/m sept. BE41782

Betaalbaar genieten!

PL15041 ONS 16 185x112.indd 1

€499

Toblach-Dobbiaco, Venetië incl. boottocht, Boottocht op de Weißensee, Cortina d’Ampezzo, Bled, Klagenfurt

Reiscode: Vertrek van mei t/m okt. BE39276

Vraag nu gratis de brochure aan! peterlanghout.nl of 0172-468800

12-daagse busreis Scandinavië en de Noordkaap

compleet v.a.

Inclusief

€1179

overnachtingen aan boord • 3Verblijf middenklasse hotels • op basisinvan halfpension t.w.v. € 75,- o.a. • Excursiepakket naar Stockholm o.l.v. een gids, Helsinki o.l.v. een gids, Rovaniemi, de Noordkaap, Jönköping, Karasjok, Luleå en Gammelstad, Gränna aan het Vätternmeer

Reiscode: Vertrek 1,15,29 juni-13 juli BE39988

dagen per week

advertentiecode: ONS16

17-03-15 14:38

STARLINE

Advertentie

r e c r e a t i e . n l

Vervul uw wensen en behoud het goede Bel ons: 013 - 504 4932 Wij renoveren, moderniseren en bouwen nieuw op maat:

STARLINE

Deuren Keukens Trappen Kasten Plafonds

m o b iele b u n g alo ws

Een mobiele bungalow als VOORDELEN: • Langer zelfstandig blijven wonen • Veel aandacht voor comfort, gemak en huiselijkheid • Allerlei flexibele zorgvoorzieningen (indien nodig) • Complete woning, inclusief keuken en badkamer • Snelle levering en plaatsing • Eigen ontwerpl a n d g o e d

NEDERHEIDE

PORTAS-vakbedrijf

BJW Moergestel De Sonman 10 5066 GJ MOERGESTEL

De renovatiespecialist Nr. 1 in Europa

www.bjw.portas.nl

Rijksweg 80, Reek (NB) - Tel. 0486 - 47 50 12 www.starline-recreatie.nl

• geen vuil- of geluidsoverlast • al 40 jaar kwaliteit

Ons lady 5404_Layout 1 11/03/2015 09:39 Page 1

ELSENDORP n a t u r i s t i s c h r e c r e a t i e p a r k

Moeiteloos naar boven en beneden ATIS BEL GR 66 0800-50 l 5404 te

aar toes

vraag n

Hoogste kwaliteit maatwerk Esthetisch verantwoord Ergonomisch ontwerp 24-uurs service Levertijd vanaf 1 week

www.stannah.nl

Voor vrijblijvende informatie vul de coupon in en stuur deze in een envelop naar

Stannah Trapliften B.V., Antwoordnummer 17006, 2170 VB Sassenheim

(Dhr/Mevr) Adres: Plaats: E-mail:

PC: Telefoon: 5404

Advertentie

Kamertype