Ons 05 2017 by KBO-Brabant

ons MAGAZINE VOOR SENIOREN

nummer 5

mei 2017

Anja Machielse:

Win

mooie pr Kijk op ijzen! pagina 36-37

‘Ouderen zonder netwerk zijn kwetsbaar’ Gedenkplaats Haaren

Stilstaan bij een donker verleden Worstenbroodjes

We zijn er zo dol op!

Het Duvelhok

legt je heerlijk in de watten

Schaapherder Bart van Ekkendonk

‘Grazen houdt de heide rijk en divers’

Advertentie

5 DAAGSE AUTOREIS VANAF

€249,95 P.P.

Sauerland ALL-INCLUSIVE!

ALPIN HOTEL SUPERIEUR LOCATIE: Schmallenberg / Winterberg

Het hotel ligt in het plaatsje Grafschaft, midden in een bosrijk gebied gelegen in de driehoek, Schmallenberg, Winterberg en Bilstein en ademt een landelijke sfeer. Dit zeer bekende vakantie gebied biedt u talloze mogelijkheden voor een zeer afwisselende vakantie. Alpin Hotel is een sfeervol, multifunctioneel hotel met alles onder één dak en beschikt over 116 goed uitgeruste kamers, allen met douche/bad, toilet, TV en een zitje. Alle kamers zijn per lift bereikbaar.

5-daagse topvakantie ALL-INCLUSIVE + Ontvangst met warme lunch of koffie en gebak + 4x overnachting met uitgebreid “Enjoy” ontbijtbuffet + 4x warme lunch of lunchpakket + 4x een uitstekend koud/warm dinerbuffet + Dagelijks alle drankjes van 17:00 t/m 24:00 GRATIS + NIEUW: koffiecorner, koffie en thee gehele dag GRATIS + GRATIS dagtocht per luxe touringcar door het Sauerland + GRATIS Sauerlandkaart voor gratis openbaar vervoer + Kortingen voor diverse attracties + ‘s Avonds regelmatig vertier en entertainment, o.a.: Magic Woboshow, live muziek, wandeling en quizavond + GRATIS gebruik van binnenzwembad en sauna van het hotel + E-bike verhuur station + GRATIS diverse auto-, fietsen wandelroutes met lunchpakket

Enjoyhotels, vindt u aan de Moezel en Eifel en in het Sauerland!

AANKOMSTDATA EN PRIJZEN

1 juni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 259,95 21, 25, 29 juni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . € 249,95 3, 7, 11, 15, 19, 23, 27, 31 juli . . . . . . . . . . . € 249,95 4, 12, 16, 20, 24, 28 augustus . . . . . . . . . . . € 249,95 Nederlands gesproken

Kijk voor meer informatie op enjoyhotels.nl of bel 0049 2953 9626 580 Voor alle Enjoyhotels geldt geen aanbetaling, geen boekings-, en reserveringskosten, geen 1-persoonskamer toeslag. Alle fouten voorbehouden en exclusief eventuele toeristenbijdrage.

welkom!

Colofon

Redactie KBO-Brabant Eva Geelen, Jacquelien Cuppers, Truus Noij, Wilma Schrover Redactieadres Postbus 3240 5203 DE ’s-Hertogenbosch (073) 644 40 66 ons@kbo-brabant.nl Concept en realisatie mooi mag., Susanne Mullenders, Pauline Mulder, Ivo Hutten www.mooimag.com Vormgeving Grafisch bureau Brust, Ilse Vesters, Remco Brust, Michelle Uit de Weerd - Leemkuil Advertenties Multor Media B.V., Tanja van Adrichem (085) 00 30 396 tanjavanadrichem@multormedia.nl KBO-Brabant draagt op geen enkele wijze verantwoordelijkheid voor advertenties/bijsluiters in Ons. Druk en afwerking Habo DaCosta Lidmaatschap Indien u een lidmaatschap bij de KBO in Brabant wilt aangaan of opzeggen, dan kunt u terecht bij het secretariaat van uw lokale KBO-Afdeling. U vindt de adresgegevens op www.kbo-brabant.nl. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder KBOBrabant daar vooraf van in kennis te stellen. Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in Ons. Maar dit betekent niet dat toegestuurde foto’s en teksten automatisch geplaatst worden. www.kbo-brabant.nl www.facebook.com/kbobrabant @kbo_brabant

Beeld: Roy Lazet

JAARGANG 7 NR. 5 - 2017 Ons is een uitgave van KBOBrabant en wordt 11 keer per jaar toegestuurd aan de 130.000 leden. Een gesproken versie van Ons is te bestellen bij KBO-Brabant (zie redactieadres). ISSN 2211-5277

‘KBO, een te mooie club om niet bij betrokken te willen zijn!’

Met deze uitspraak bood KBO-Dinther ons zijn aantrekkelijk en overzichtelijk vormgegeven jaarprogramma aan. Maar liefst 39 verschillende activiteiten telden we in de categorieën sport, ontspanning, cultuur, zingeving en belangenbehartiging. Indrukwekkend en ik onderschrijf de uitspraak dan ook van harte. Ook in deze Ons komt de veelzijdigheid van onze vereniging weer goed tot uiting. In Brabant zou een oudere zich niet eenzaam hoeven te voelen, zou je denken. Maar toch constateert prof. dr. Anja Machielse dat het juist voor ouderen moeilijk is om betekenisvolle relaties te hebben en vast te houden als ze er minder op uit kunnen en als naasten wegvallen. Ouderen met een goed functionerend netwerk zijn gelukkiger en onze lokale Afdelingen bieden ouderen volop mogelijkheden daartoe. Dus waarom zijn niet alle 400.000 gepensioneerden in Brabant lid van onze of een andere seniorenvereniging? Met zo’n 130.000 leden valt er voor KBO-Brabant nog veel te winnen. Niet zozeer omdat we – zoals elke vereniging – naar nieuwe leden streven voor onze eigen continuïteit, maar vooral omdat de toegevoegde waarde van ons netwerk van belang is voor ouderen zelf. Het is bijzonder om samen een gedenkplaats in Haaren te bezoeken, om als groep per fiets de Utrechtse Heuvelrug te verkennen, om als vrijwillig docent je automatiseringsexpertise in te kunnen zetten of om samen een repair café op te zetten. U leest er alles over in deze Ons en zo hebben we al heel wat prachtige initiatieven van Afdelingen en Kringen voorbij zien komen in de loop der jaren. Intussen organiseren we ook workshops ledenwerving voor onze Afdelingsbesturen en daarin zullen we het jaarprogramma van KBO-Dinther ter inspiratie zeker onder de aandacht brengen. Ook in materieel opzicht proberen we het lidmaatschap samen met onze partners zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Onze Afdelingen zorgen voor collectiviteitskorting bij lokale winkeliers en dienstverleners, KBO-Brabant doet dat met provinciale of landelijke partners, zoals Arriva, IAK Verzekeringen, Medipoint, Mijn Inkoper en Energiebesteding BV. Onze speciale website Ons Ledenvoordeel bestaat nu twee jaar en dat wilden we maar eens vieren met Ons Prijzenfestival. Veel succes bij het meedingen naar een van de 285 prijzen! Frans Slangen, voorzitter

ons 3

Advertentie

DIRECT, EN MET 100% ZEKERHEID, UW HUIS VERKOPEN? Meer informatie: www.fvzvastgoed.nl of bel 076 - 561 59 55

m o s p o o K netto ld uitbetaa

Betrouwbaar Directe aanbetaling mogelijk Geen makelaars- en notariskosten Koopsom is 90% van de werkelijke waarde Uw eigen woning terug huren is mogelijk Wij ontzorgen â&#x20AC;&#x201C; direct zekerheid

adres: Annevillelaan 230 - 4858 RB Ulvenhout tel.: 076 - 561 59 55 - mob.: 06 - 270 826 65 e-mail: info@fvzvastgoed.nl

inhoud

MAGAZINE VOOR SENIOREN

LEZEN 15 De verborgen geschiedenis van Gedenkplaats Haaren Excursie van KBO ’s-Hertogenbosch Noord-Maaspoort maakt emoties los 18 ‘Ieder werk is een gevecht’ Zonder vooropgezet plan maakt Hélène Hill de mooiste kunstwerken 32 ‘Grazen houdt de heide rijk en divers’ Op pad met een schaapherder op De Loonse en Drunense Duinen 44 Het Duvelhok legt ouderen ouderwets in de watten Voormalige Tilburgse katoenspinnerij is een vrijplaats voor creëren en ‘ont-moeten’ 50 Een tweede leven voor uw overleden koffiezetapparaat In het Repair Café van KBO Oudenbosch denken ze in oplossingen

ONS BELANG 11 ‘Eenzaamheid kun je niet in je eentje oplossen’ In gesprek met hoogleraar Anja Machielse over sociale kwetsbaarheid 38 Seniorenhuisvesting: technische snufjes maken de zorg makkelijker Een kijkje in het Verpleeghuis van de Toekomst

ons 5

EN VERDER 6 9 24 27 29 30 41 43 53 54 59 61

Schrijf ons! Fotoalbum Op reis Recht Notaris Ontspanning Onsje geluk Gezondheid Ons voordeel Smakelijk eten Puzzel Op zoek naar

Speciaal voordeel voor lede n! Kijk op pagina 53

Reageren op artikelen in Ons? Stuur uw reactie naar KBO-Brabant, t.a.v. redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Mailen kan natuurlijk ook: ons@kbo-brabant.nl. Vergeet niet uw naam, adres en woonplaats te vermelden.

Schrijf

Congres KBO-Brabant Seniorenhuisvesting in Brabant Ook in 2017 vindt ons congres weer plaats in het Provinciehuis te ’s-Hertogenbosch. Graag s n Thema: seniorenhuisvesting. In de ochtend tot zie worden demografische ontwikkelingen en op res knelpunten en oplossingen bij huren, kopen g n o c Ons 17! en financieren belicht. Aan de orde komen 20 problemen met huur- én koopwoningen. Na de lunch presenteert een aantal sprekers inspirerende voorbeelden van wonen voor senioren. De dag wordt zoals gebruikelijk afgesloten met een hapje en een drankje. U bent van harte welkom op deze informatieve dag! Datum: donderdag 8 juni • Tijd: van 10.00 uur tot ongeveer 15.30 uur • Plaats: Provinciehuis NoordBrabant te ’s-Hertogenbosch • Entree: gratis Aanmelden: bij voorkeur via de website van KBOBrabant: www.kbo-brabant.nl, eventueel telefonisch (073) 64 44 066. Na aanmelding krijgt u het precieze programma toegestuurd.

‘Ondanks alles geloof ik in de

innerlijke goedheid van de mens’ Anne Frank, Joods vluchteling en schrijfster, 1929-1945

ons 6

Kleren maken de man

Leven naa st alzheimer

Tekst: Will

De jongste woont tijdelijk weer thuis. Dat geeft me ’s avonds af en toe de kans er even tussenuit te breken. Dan wip ik even binnen bij mijn broer, die in de buurt woont. Meestal wat later op de avond. Onlangs op een zondagavond ook weer. Voorheen ging mijn man dan nog wel eens mee, maar dat wordt steeds minder. Hij blijft liever thuis en gaat dan alvast naar bed. Ik had die avond gewacht tot hij in bed lag. Dan kijkt

Op de trap kom ik mijn man tegen, helemaal aangekleed hij een poosje tv. In de praktijk duurt dat ‘poosje’ maar vijf minuten. Ik kom dus thuis tegen middernacht en verwacht dat vader en zoon beiden slapen. Op de trap kom ik mijn man tegen, helemaal aangekleed. Hij is natuurlijk even wakker geworden en heeft geconstateerd dat ik al was opgestaan. Dat het buiten donker is, geeft natuurlijk geen houvast, want de seizoenen spelen geen rol meer. En de biologische klok is ook van slag. Soms vraagt hij ook of hij al op moet staan. Dat kan op elk tijdstip van de nacht zijn. Vorige week bleef mijn zoon ‘s avonds thuis en ik ging met een vriendin een glaasje drinken en wat bijkletsen in het dorpscafé. Toen ik thuis kwam en naar bed ging, zocht ik vergeefs naar mijn nachtjapon. Niet te vinden, ik gluurde onder de dekens en constateerde dat mijn man heerlijk lag te dromen in zijn pyjamabroek met daarop mijn bordeauxrode nachtpon. Die nacht lagen er twee nachtponnen naast elkaar.

ons! Addertje onder het gras KBO-lid Aad Overvliet heeft een scherp oog en ontdekte een addertje onder het gras in een aanbieding voor een brilverzekering van Pearle Opticiens. Hij schreef Ons een brief, waarmee hij ouderen waarschuwt niet klakkeloos een polis af te sluiten. ‘Bij de aanschaf van een bril biedt Pearle Opticiens een verzekering aan met een premie tussen de € 20,- en € 37,50 (afhankelijk van de kosten van de bril) en met een looptijd van twee jaar. De verzekering belooft bij schade binnen die twee jaar een nieuwe bril mét glazen. Maar…! Wanneer de “gratis deskundige oogmeting” een andere sterkte aangeeft, vervalt deze dekking. “Geen dekking bij andere sterkte van de glazen.” Pearle raadt in haar winkels deze brillenverzekering aan, maar noemt daarbij niet deze uitsluiting! Op de aankoopbon vermeldt Pearle wél dat de klant een verzekering heeft afgesloten, maar waarom dan ook niet vermelden dat er géén dekking is bij afwijkende sterkte van de glazen? Dat voorkomt een hoop teleurstelling als de klant bij schade aan de bril denkt een beroep op de verzekering te kunnen doen. Een addertje onder het gras dus. Veel ouderen worden op die manier misleid en gaan de winkel uit met een vaak waardeloze polis omdat bij meting van de ogen bijna altijd een andere sterkte wordt geconstateerd, hoe gering ook. Als je je beklaagt wordt er gezegd dat je vrij bent om die verzekering wel of niet te kopen. Hoezo honderd procent tevredenheidsgarantie?’

Bidden en geloven Bidden is ons al geleerd bij het openen van onze ogen. In de kinderstoel was het al handen vouwen en het gebed meeprevelen met de rest van de familie. Al vroeg moesten we de catechismus leren die ons vertelde waarom we hier op aarde zijn. De geloofsbelijdenis, het Onze Vader en Den engel des heren dienden we te kennen als gebed voor het eten. Door de kerk en de pastoor hadden we altijd een ‘vaste lijn naar boven’ als houvast in ons leven en daarin deden we geloven. Elke zondag nuchter naar de kerk en aandachtig luisterend naar de preek die door de pastoor of kapelaan beeldend over ons werd uitgesproken. Altijd hadden we een rozenkrans op zak als dagelijkse houvast, zodat we bij onheil en ziekte hiermee al knielend ons rozenhoedje konden aanvangen om hulp te vragen. In elk huis stonden enkele heiligenbeelden, al dan niet onder een glazen stolp, en in bijna elk vertrek hing wel een kruisbeeld voorzien van een gewijd palmtakje. Op de slaapkamers hingen wijwater-vaatjes die we gebruikten bij ons gezamenlijk avondgebed. De saamhorigheid vierde hoogtij. Voor de ouderen klonk ‘s avonds vanuit de radio regelmatig een overweging door een pater uit Eindhoven die ons bewust maakte van onze katholieke gedachte voor het slapengaan. Seks was alleen bedoeld voor de voortplanting en andere uitspattingen waren uit den boze. Totdat bisschop Bekkers begin jaren zestig een toespraak hield en de katholieken voorhield dat genoemde voortplantingszaken overgelaten werden aan hun eigen geweten en verantwoordelijkheid. We herinneren ons dit bijna allemaal wel en we herinneren ons de reacties ook. Anticonceptiemiddelen werden gemeengoed, want de moeders hadden hun spreekwoordelijke buik wel vol van het ieder jaar zwanger zijn. Door het concilie in Rome werd de kerk-rite veranderd. Het altaar in de kerk werd omgedraaid, de priester kwam beter in contact te staan met de gelovigen, de communiebanken verdwenen en het latijn werd verdreven. Door deze rigoureuze veranderingen voelden velen zich niet meer gekend in een kerk waar generaties zich al eeuwenlang hadden thuis gevoeld. Het gebeurde bovendien in een tijd dat de mensheid zich ook buiten de kerk begon te roeren en zich begon af te zetten tegen de gevestigde orde en overheden. Men vond zich voor de gek gehouden en niet meer gerespecteerd. Mensen lieten de kerk steeds meer voor wat het was. Ze namen en nemen hun toevlucht in een andere spirituele levensinvulling. Ze blijven toch zoeken naar iets waar ze rust en innerlijke vrede kunnen vinden, maar dat hoeft voor velen niet door de kerkbeleving van vroeger. Eigenlijk jammer dat zo’n instituut, dat als een warme deken over ons dorp lag, niet meer aanwezig is in de huidige samenleving waar het zo nodig is en de vaste lijn verbroken lijkt. Je zou je rozenkrans pakken en bidden tot God: kom met spoed naar onder, en doe voor de gehele mensheid even een noodzakelijk wonder! Jan van de Schoot, voorzitter KBO Oirschot

ons 7

Advertentie

Uw automatische butler: PortaMatic-deuraandrijving • Ideaal voor binnendeuren • Automatisch openen en sluiten met handzender of schakelaar • Eenvoudige en voordelige aanpassing, ook voor huurwoningen

Heeft u een bijzondere (historische) foto die u met Ons wilt delen? Stuur een e-mail met toelichting naar ons@kbo-brabant.nl. Ons behoudt zich het recht voor uw reactie te bewerken en/of in te korten. De foto die u instuurt, ontvangt u uiteraard retour.

Uit het fotoalbum van...

Tekst: Suzanne Geurts

‘V

Peter Claassen (1951)

orig jaar bestond KBO Odiliapeel vijftig jaar en daarom bezochten we de vliegbasis Volkel, thuisbasis van de F16’s van onze luchtmacht. Een uitje dat we dankzij het KBO-Brabant Premieplan konden maken. De vliegbasis hoort bij ons, bijna iedereen in de omliggende dorpen heeft er een band mee. Als “buren” waren we altijd al benieuwd wat er achter die hekken gebeurt. De basis is namelijk ongelooflijk streng beveiligd, je komt er niet zomaar op. Ook rondlopen of fietsen is verboden, dus alsof we op safari waren, reden we over het terrein. Met drie bussen, drie gidsen en 160 KBO’ers. We zijn dan ook maanden bezig geweest om toegang te krijgen: paspoorten verzamelen, kopieën opsturen, een bezoekerslijst opstellen. Maar het was het waard. Genoten heb ik van de rondleiding van de commandant, maar ook van de verhalen van onze leden die de oorlog hebben meegemaakt. De basis is in 1940 aangelegd door de Duitse Luftwaffe, als een Nachtlandeplatz. Sommigen herinneren zich nog dat de toestellen in alle stilte naar de bossen werden verplaatst, om ze te verstoppen voor de geallieerden. Zelf woon ik vijfhonderd meter van de vliegbasis vandaan, dus het ronken van de overvliegende F16’s hoor ik goed. Ze vertrekken bijvoorbeeld naar vredesmissies in Afghanistan en Mali. Een bijzonder idee dat die eigenlijk bij mij “om de hoek” beginnen.’ Speciale dank heeft Peter Claassen voor Fons Braks (voorzitter van KBO Odiliapeel) en KBO’er Theo Vullers (ex-officier van de vliegbasis Volkel), die dit uitje mede mogelijk maakten.

ons 9

Advertentie

Uniek! Nieuwe revolutionaire traplift!

Revolutionair railsysteem

Slechts 48 uur levertijd!

Niet goed = geld terug

Otolift heeft een nieuwe traplift geïntroduceerd: de Otolift Modul-Air. Deze traplift heeft de dunste enkele rail ter wereld en is volledig uit voorraad leverbaar.

Dankzij deze unieke technologie wordt het dure maatwerk overgeslagen, en kunnen wij zowel rechte als gebogen trappen binnen 48 uur van een traplift voorzien!

Bent u niet tevreden met uw Otolift? Geen probleem. Wij bieden u een unieke niet-goed-geld-terug-garantie aan op de Otolift Modul-Air.

• Marktleider in Nederland

• Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt

• Huren al vanaf één maand mogelijk

Ja, stuur mij de gratis brochure

Bel gratis 0800 444 777 5

Naam

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Adres

Voor meer informatie kunt u terecht op www.otolift.nl

Postcode/plaats

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

ONS2017

Telefoon

Dé meest gekochte traplift van Nederland

Prof. dr. Anja Machielse

‘Eenzaamheid kun je

Tekst: Berber Bijma | Beeld: Claudia Kamergorodski

niet in je eentje oplossen’

Hoogleraar Anja Machielse doet onderzoek naar ‘sociale kwetsbaarheid’ bij ouderen. Hulp in de huishouding, bij wassen en aankleden, het regelen van vervoer – heel goed dat dat soort hulp allemaal mogelijk is in ons land. Maar daarnaast, zegt Machielse, hebben ouderen óók behoefte aan ‘betekenisvolle relaties’. En daar kan iedereen een steentje aan bijdragen, van de overheid tot de ouderen zelf.

ons 11

nja Machielse begon twintig jaar geleden met een onderzoek naar het belang van sociale contacten. ‘En toen kwam ik als vanzelf terecht bij het ontbreken daarvan’, vertelt ze. Machielse sprak op 8 maart op het symposium ‘Eenzaamheid en zingeving’ van KBOBrabant. Door haar onderzoek is ze ervan overtuigd geraakt hoe belangrijk het is voor mensen van alle leeftijden om ‘betekenisvolle relaties’ te hebben. En hoe moeilijk het juist voor ouderen is om zulke relaties te hebben en vast te houden, als ze er minder op uit kunnen en als naasten wegvallen. ‘Bij ouderen stapelen de risicofactoren zich op, met eenzaamheid als mogelijk gevolg.’ Komt eenzaamheid veel voor onder ouderen? ‘Eenzaamheid is een groot probleem onder ouderen. Er vallen mensen om je heen weg en het is moeilijk om nieuwe relaties aan te gaan als je zelf lichamelijk minder wordt. Maar isolement en eenzaamheid zijn twee heel verschillende dingen. Er zijn mensen met weinig sociale contacten die zich niet eenzaam voelen en mensen met veel contacten die zich toch vaak eenzaam voelen, bijvoorbeeld omdat ze hun partner moeten missen.

‘Zonder sociale contacten word je kwetsbaar.

Ouderen met een goed functionerend netwerk zijn gelukkiger’ Het huidige overheidsbeleid is vooral gericht op het ondervangen van de lichamelijke en geestelijke beperkingen die het ouder worden onvermijdelijk met zich meebrengt. Op die manier proberen we ervoor te zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Mijn stelling is: kwetsbaarheid zit niet alleen in lichamelijke beperkingen en geheugenverlies, maar vooral in het sociale netwerk. Mensen worden kwetsbaar als er geen netwerk meer is. Uit onderzoek blijkt ook dat ouderen met een goed functionerend

ons 12

netwerk gelukkiger zijn. Ze vinden goede sociale relaties belangrijker dan de aanwezigheid van lichamelijke gebreken. Want iedereen weet dat die gebreken vroeg of laat komen.’ Waarom zijn die relaties zo belangrijk? ‘Ouderen moeten zich verstaan met het verlies dat in hun leven komt: het verlies van hun eigen gezondheid, het verlies van dierbaren. Je komt dan voor de vraag: welke dingen maken dat je het leven toch nog als zinvol kunt ervaren? Deels zit dat in grip hebben op de dingen die gebeuren – bijvoorbeeld hoe de zorg voor jou is geregeld – maar ook in hoe je kunt terugkijken op het leven: kun je vrede hebben met wat er is gebeurd, zijn er dingen die je niet hebt verwerkt? Dat terugkijken doe je in gesprek met anderen. Daarnaast is het erg belangrijk als er mensen zijn die jou, in je sociale kwetsbaarheid, waarderen. Met andere woorden: om zin te ervaren, heb je relaties nodig. Mensen die het gevoel hebben dat ze er voor anderen toe doen, staan sterker bij ingrijpende ervaringen. Het gevoel “ik mag er zijn, ik vind het leven waardevol” is een machtig middel om te kunnen omgaan met tegenslagen, zoals verlies.’ Maar het blijkt juist voor ouderen vaak moeilijk om die betekenisvolle relaties te hebben en te houden. ‘Zeker. Dat is veel moeilijker dan vroeger. De samenleving is veranderd: gezinnen zijn kleiner en minder stabiel geworden, kinderen wonen verder weg, vrouwen werken allemaal. Door de verzorgingsstaat van de afgelopen decennia hebben we afgeleerd om een beroep op buren te doen voor mantelzorg. Dat draai je allemaal niet zomaar even terug. We moeten zoeken naar nieuwe manieren om ons om elkaar te bekommeren. Er is, na een lange periode van individualisering, een mentaliteitsverandering nodig die veel tijd vraagt.’ Wie speelt daarin welke rol? ‘Ouderen zelf kunnen, zolang ze daartoe in staat zijn, zelf investeren in die relaties. Zoek gelijkgestemden op, onderhoud je sociale contacten. Dat is erg belangrijk en tegelijk is het ook extra pijnlijk als zo’n contact dan wegvalt doordat iemand overlijdt. Maar

interview

Wie is Anja Machielse? Prof. dr. Anja Machielse is bijzonder hoogleraar Empowerment van kwetsbare ouderen aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Ze studeerde filosofie en is gepromoveerd in de sociale wetenschappen. Door de nadruk op ‘empowerment’ onderzoekt ze wat oudere mensen nodig hebben om ‘goed’ ouder te kunnen worden en hoe hun meedoen aan de samenleving kan worden vergroot. Machielse doet onder meer onderzoek naar eenzaamheid, isolement, zelfredzaamheid en zingevingsvragen. Ook kijkt ze naar het effect van beleid en sociale interventies voor kwetsbare ouderen, en de inzet van vrijwilligers.

eenzaamheid kun je niet in je eentje oplossen. Het is belangrijk dat we ons er als samenleving weer van bewust worden dat ouderen erbij horen. De overheid kan daar best een grote rol in spelen. Bijvoorbeeld met publiekscampagnes om eenzaamheid te bestrijden of om de waardevolle rol van ouderen zichtbaar te maken.

Maar ook door meer ruimte te bieden aan hulpverleners en verzorgenden. Die zouden niet alleen een strak tijdschema moeten krijgen voor een paar praktische handelingen, maar óók tijd voor een praatje. Dat kost meer geld, maar die investering betaalt zich op termijn zeker terug. Ook alle andere burgers kunnen bijdragen aan een zinvol leven voor ouderen. Mijn studenten op de universiteit hebben zelden de behoefte om “iets met kwetsbare ouderen” te doen, maar ze doen wel graag iets voor hun opa en oma of voor iemand in de straat. Het werkt beter als je de relatie met ouderen persoonlijk maakt. In een Rotterdamse straat werd een mevrouw gevonden die tien jaar dood in haar woning had gelegen. Iedereen was geschokt en voelde zich ongemakkelijk: de gemeente, allerlei instellingen, maar ook de buren. Het gevoel was: wij willen niet dat dit in onze straat gebeurt. De wil om elkaar in het oog te houden is er dus wel, je moet alleen manieren vinden om dat te organiseren. In Rotterdam zijn nu “lief-en-leed-straten”, waar mensen een klein budget van de gemeente krijgen – iets van 150 euro – om dingen te organiseren waardoor buren elkaar beter leren kennen en een beroep op elkaar durven te doen.’ Welke rol ziet u voor organisaties als KBO-Brabant? ‘Een hele grote. De KBO is vanouds een organisatie die probeert voor mensen te zorgen en mensen informatie wil geven en handvatten voor het omzien naar elkaar. Bij het symposium begin maart zag ik precies dat gebeuren: mensen kregen informatie over zingeving, religie en sociale contacten én gingen met elkaar in gesprek. Zo’n grote bijeenkomst is heel mooi om verbindingen te leggen, maar voor sommigen ook erg spannend, zeker voor mensen die alleen komen. Hen zou je bijvoorbeeld kunnen helpen door in de aanloop naar de bijeenkomst te vragen wie op zoek is naar een “maatje” om samen mee te gaan. Voor ouderen die lichamelijk niet meer in staat zijn om zulke bijeenkomsten te bezoeken en mee te doen aan activiteiten, zie ik vooral voor de lokale Afdelingen een rol. Op provinciaal niveau kan wellicht geïnventariseerd worden of er “gaten” zitten in het aanbod van activiteiten en sociale contacten, ook van andere organisaties, waarna lokale Afdelingen daar wellicht op in kunnen springen.’ 

ons 13

–

LEDEN VO O RD EEL

–

Laat u niet misleiden! Daar staat weer iemand aan de deur of belt u met de beste aanbieding. Energieleveranciers die u kortingen geven, een lager maandbedrag bieden, uw overstapboete betalen en ook nog eens de goedkoopste zijn! Het is te mooi om waar te zijn, horen wij leden zeggen. En dat klopt! Met mooie praatjes zit u vervolgens jarenlang vast aan een contract. Daarom heeft KBO-Brabant met zijn partner Energiebesteding Ons Energiecollectief ontwikkeld. Zo hebben we zelf de regie in handen en kopen we zelf stroom en gas in.

In goede handen Wilt u een eerlijk en persoonlijk advies over wat uw voordelen daadwerkelijk zijn? Meld u dan bij Ons Energiecollectief van KBO-Brabant. Wij kunnen vrijblijvend uw voordeel berekenen en uw mogelijkheden toelichten. Sluit u zich bij ons aan, dan zijn uw energiezaken in goede handen. U betaalt altijd een lage prijs voor stroom en gas, bovendien kunt u rekenen op een vertrouwde en persoonlijke service.

JA, ik wil weten wat ik kan besparen... Bel KBO-klantenservice (085) 486 33 63  Of ga naar www.onsledenvoordeel.nl/energie Dhr. Mevr. Naam:

..........................................................................................................................................................................................................

Straat: ........................................................................................................................................................................................................... Postcode / plaats: ................................................................................................................................................................ Telefoon: ................................................................................................................................................................................................ E-mailadres: ..................................................................................................................................................................................... Stuur deze bon met een kopie van uw energie jaarnota in een gesloten en gefrankeerde envelop naar: Ons Energiecollectief, Postbus 1469, 4700 BL Roosendaal. Of stuur bovenstaande gegevens per e-mail naar:

klantenservice@onsledenvoordeel.nl

Lager maandbedrag Een lager maandbedrag betekent niet dat u daadwerkelijk ook goedkoper uit bent. De energiebelasting stijgt, de kosten van uw netbeheerder worden hoger, laat u niet misleiden door alleen een lager maandbedrag. Het maandbedrag moet in verhouding staan tot verbruik en aangeboden tarieven. Heeft u te weinig betaald, dan moet u uiteindelijk toch bijbetalen. Laat ons vrijblijvend uw voordeel berekenen.

Kies voor zekerheid Ga niet zomaar in op een mooie aanbieding. Wacht niet op uw jaarnota en laat Ons Energiecollectief uw energiezaken regelen. Eenvoudig, snel en veilig! Bel de KBO-klantenservice via (085) 486 33 63 (lokaal tarief), vul de bon in of ga naar www.onsledenvoordeel.nl/energie.

op pad

Gedenkplaats Haaren

Een verborgen geschiedenis

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Riënne Wopereis

In het kader van de herdenkingsmaand bezoekt KBO ’s-Hertogenbosch Noord-Maaspoort de Gedenkplaats Haaren. Deze is in het voormalige Grootseminarie ’s-Hertogenbosch gevestigd, waar van 1941 tot 1944 de Polizei- und Untersuchungsgefängnis Lager Haaren was ondergebracht. De excursie maakt de nodige emoties los.

ons 15

n een pril lentezonnetje verzamelen de leden van de Bossche KBO-Afdeling Noord-Maaspoort zich recht voor een grote stenen poort aan de Rijksweg van Tilburg naar ’s-Hertogenbosch. Voorheen was het de toegang naar het Grootseminarie, waar onder meer Peerke Donders heeft gestudeerd. Toen de Duitse Veiligheidsdienst het gebouw op 8 september 1941 vorderde, werd het echter de poort van de Polizei- und Untersuchungsgefängnis. Gids Cees van Roessel leidt in: ‘De Duitsers hadden meer celruimte nodig om hun gevangenen te kunnen opsluiten. Het seminarie beschikte over voldoende faciliteiten, 300 priesterkamertjes en 40 hectare grond. Het lag bovendien op een afgelegen plek, waar ze ongestoord hun gang konden gaan.’

Poort der Zuchten De toegang wordt sindsdien de ‘Poort der Zuchten’ genoemd, omdat gijzelaars en gevangenen een zeer onzekere tijd te wachten stond. Sinds 1986 heeft basisschool De Klim-op deze poort geadopteerd en hangt er een plaquette met de tekst: ‘Blijf waakzaam. Eens is genoeg.’ ‘Jaarlijks, in de eerste week van de maand mei komen leerlingen, de gemeente en onze vrijwilligers samen voor een kleine plechtigheid en bloemenlegging’, vertelt Jo Latijnhouwers, secretaris van de vriendenkring van de Gedenkplaats Haaren. Volgens hem is het een indrukwekkend tafereel. ‘Er is altijd een scholier die The Last Post speelt op trompet. Een kippenvelmoment.’

Zwaard van Damocles Via de lange oprijlaan vertrekt de groep richting het hoofdgebouw. Hier zijn in totaal zo’n duizend mannen vastgezet, onder wie Frits Philips, oudpremier Jan de Quay en de vader van Ruud Lubbers. Volgens Latijnhouwers hadden zij nog betrekkelijk veel vrijheden: ze konden lezen, schilderen en deelnemen aan debat- en cultuurclubjes. ‘Maar het zwaard van Damocles hing hen altijd boven het hoofd.’ Later werden ruim 3.100 mannen, vrouwen en kinderen als gevangenen opgesloten in de tot cellen omgebouwde studentenkamers. Van verzetsstrijders en grensoverschrijders tot ordedienstgevangenen, Joden en

ons 16

Indische gijzelaars. ‘Veel gevangenen zijn via deze poort weer naar andere gevangenissen of concentratiekampen gebracht. Enkelen zijn hier ook geëxecuteerd, onder wie twee piloten die probeerden te ontsnappen’, vertelt Van Roessel.

Nieuw verhaal Voor de meeste aanwezige KBO-leden is dit stukje Brabantse oorlogsgeschiedenis onbekend. Greet Assmann vertelt: ‘We zijn hier via de N65 talloze keren langsgereden. Maar ik heb nooit geweten dat er ooit een kamp was; ik ken alleen kamp Vught.’ Ook voor Els Beusekom is het een nieuw verhaal. ‘Het is een verborgen stukje geschiedenis, maar wel een belangrijk

‘Het zwaard van Damocles

hing de gevangenen altijd boven het hoofd’ hoofdstuk in ons oorlogsverleden.’ Volgens haar man Jan is het van belang dat dit verhaal wel wordt verteld. ‘Juist nu, met alles wat er op politiek en maatschappelijk vlak speelt.’ Ook aan de dodenherdenking hecht hij veel waarde. ‘Ik kom oorspronkelijk uit Amsterdam. Daar leeft 4 mei meer, heb ik het idee. Iedereen is om 20.00 uur twee minuten muisstil, ook op straat. En als je toch voorbijfietst, dan word je zelfs in de kraag gegrepen en tot stilte gemaand. Toen ik in Brabant kwam wonen en er op 4 mei ’s avonds een motorcrosswedstrijd werd georganiseerd, was ik hoogst verbaasd.’

op pad

Englandspiel Na het drinken van een kop koffie, bezoekt het gezelschap de expositie Englandspiel. Deze is gevestigd op de plek waar de Duitse ‘rechtbank’ zat en waar veel gevangenen zum Tode zijn veroordeeld. Van Roessel: ‘Englandspiel is de naam van een “oorlogsspel”, waarbij 54 Nederlandse geheimagenten de dood vonden. Als gevolg van hun contraspionage konden de nazi’s de agenten gemakkelijk gevangennemen en in Haaren opsluiten. Na een langdurige ondervraging kwamen de meesten uiteindelijk in Mauthausen terecht, waar de laatsten op 6 en 7 september 1944 om het leven kwamen.’ De ruimte, de foto’s van alle Englandspielgevangenen en het verhaal maken diepe indruk op Alex Assmann. ‘Ik vind deze gedenkplaats nog interessanter dan kamp Vught. Het gebouw heeft een zeer rijke geschiedenis. Doordat er veel bewaard is gebleven, komt het oorlogsverhaal nog meer tot leven.’ Ook Gieneke Ruiters is zichtbaar geraakt door de gedenkplaats. ‘Mijn oom was verzetsstrijder en is omgekomen in de oorlog. Daar kwam ik pas achter, toen ik erover las als zestienjarig meisje. Thuis werd daar niet over gepraat. Dat komt nu wel even naar boven.’

Inventief Ook de binnenplaats, waar gevangenen willekeurig werden gelucht, spreekt tot de verbeelding. Els Beusekom: ‘Je ziet voor je hoe ze hier achter elkaar in vierkantjes liepen, happend naar de enige buitenlucht die ze kregen.’ Het hele gebouw geeft haar, ondanks de grote omvang, een beklemmend gevoel. ‘Volledig geïsoleerd zijn, niet weten wat je lot is en wat er zich buiten de muren afspeelt, lijkt me verschrikkelijk.’

Van Roessel laat zien dat de gevangenen toch erg inventief waren in het smokkelen van boodschappen. ‘Op de vuile was die werd opgehaald, werden in de randen geheime boodschappen geborduurd met draden, die ze uit hun kleren trokken. Een aantal

‘Doordat er veel bewaard is gebleven, komt het

oorlogsverhaal nog meer tot leven’ smokkelstukken is gelukkig bewaard gebleven.’ Na een bezoek aan een tot cel omgebouwde studentenkamer, wordt de excursie afgesloten. Gieneke Ruiters concludeert: ‘Het is niet alleen indrukwekkend en leerzaam, maar ook noodzakelijk dat nooit wordt vergeten wat hier in die donkere periode is gebeurd. Elke school uit de omgeving zou Gedenkplaats Haaren verplicht in het lesprogramma moeten opnemen. Zodat de jeugd de vrijheid en democratie waarin wij leven, nog meer gaat waarderen.’

Op zaterdag 13 mei vindt de oﬃciële seizoensopening van de Gedenkplaats Haaren plaats. Prof. dr. Ernst Hirsch Ballin zal om 13.00 uur een lezing geven over het thema ‘Vrijheid van meningsuiting’. De vriendenkring zoekt voor dit seizoen nog vrijwilligers. Voor meer informatie zie www.gedenkplaats-haaren.nl.

ons 17

kunst in brabant

Brabantse kunstenares Hélène Hill

‘Ieder werk

is een gevecht’ Een voegspatel, trekker, dweil of stukje kant. Kunstenares Hélène Hill kleurt met verschillende attributen graag buiten de lijntjes. Op canvas en papier, maar ook op rolgordijnen of vitragepanelen. ‘Ik houd van het experiment. Drie keer hetzelfde kunstje doen lukt mij simpelweg niet. Dan is de ziel eruit.’

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Angeline Swinkels

leurrijk, krachtig én kwetsbaar. Zo zijn de werken van Hélène Hill wellicht het best te omschrijven. In haar atelier in Roosendaal hangen, staan en liggen talloze creaties, die in zeer uiteenlopende formaten zijn uitgevoerd. ‘In eerste instantie zeggen mensen vaak: “Wat een vrolijke en kleurrijke werken maak jij.” Maar als je verder kijkt, ontdek je een diepere laag met een bepaalde triestheid én krachtige, doorleefde uitstraling.’ De creaties zijn dikwijls een weerspiegeling van de gemoedstoestand van de schilderes. Een lichte mate van depressiviteit zit nu eenmaal in mijn genen. Om van de antidepressiva af te blijven, is er voor mij maar één remedie en uitlaatklep: schilderen, schilderen, schilderen.’

Vrouwenfiguren Mooie plaatjes voor boven de bank maakt Hélène dan ook niet. ‘Ik creëer vanuit innerlijke drang; dat levert geen makkelijk verkoopbare kunst op. Het is een vertaling van mijn emoties, waar ieder een eigen invulling aangeeft. En wat is er mooier dan dat ik door

mijn emoties aan te boren, anderen weet te raken?’ Elk werk noemt ze een gevecht. ‘Het voelt als een interne worsteling. Ik bepaal zelf wanneer ik win of verlies. Als ik niet tevreden ben, leg ik het werk even weg. Als ik het vanuit een andere gemoedstoestand bekijk, dan maak ik een definitieve keuze of ik het wegdoe of houd.’ Vrouwen zijn vaak het onderwerp van Hélènes werk. Vanwaar deze voorliefde? ‘Aan de Academie voor Beeldende Vormgeving heb ik modetekenen gevolgd. Het uitwerken van vrouwenfiguren staat nu eenmaal op mijn harde schijf gebrand. Maar ik teken nooit mensen na. Dan werk ik veel te netjes; het moet juist schuren.’ Voor inspiratie put ze uit haar binnenste. ‘Het lijkt soms wel uit mijn tenen te komen. Ik werk dan ook niet met een vooropgezet plan, wel met een grote aanloop. Mijn gevoel bepaalt uiteindelijk wat ik maak en of ik met acryl, houtskool of olieverf werk.’

Emoties Hoewel de beeldend kunstenares voornamelijk vrouwen schildert, speelt ze ook met andere figuren zoals transgenders, mannen of dieren. ‘Maar nooit stillevens en ▶

ons 19

‘Om van de antidepressiva af te blijven, is er voor mij maar één remedie: landschappen; die boeien mij minder. Mijn inspiratie vind ik in wat mij op dat moment bezighoudt. Toen ik een paard had, voelde het voor mij heel logisch om dat te schilderen. Overigens is er weinig verschil tussen deze vrouwen en paarden: ook een paard heeft elegante lijnen, is krachtig en zit barstensvol emotie.’ Hélène hielp 32 jaar lang anderen hun gevoelens te uiten door middel van kunst. Als creatief therapeut werkte ze naast haar kunstenaarschap parttime in de Jeugdhulpverlening. ‘Ik kijk met ontzettend veel voldoening terug op die tijd. Het is mooi om een steentje bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling en het zelfvertrouwen van kinderen. Met een aantal van hen heb ik nog steeds goed contact.’ Haar gezondheid dwong haar echter om eerder te stoppen met haar werkzaamheden. ‘Ik kreeg zowel reuma aan mijn vingers als uitval van één oog, waardoor ik geen diepte meer zie.’ Een regelrechte ramp voor iedere kunstenaar. ‘Inmiddels is mijn reuma dankzij medicijnen onder controle. Maar mijn volledige zicht mis ik nog iedere dag. Sindsdien schilder ik mijn figuren vaak met ogen, voorheen deed ik dat eigenlijk nooit.’ Haar lichamelijke beperkingen weerhouden Hélène er niet van om productief te zijn. ‘Het geeft vooral meer

ons 20

schilderen, schilderen, schilderen’

uitdaging. Mijn lijf doet niet altijd wat ik wil, maar dat dwingt mij creatief om te gaan met de zaken die ik wél kan. Toen het vasthouden van kwasten lastiger ging, ben ik bijvoorbeeld meer gaan experimenteren met voegspatels en spuitbussen. Of maak ik van ﬂessen oude schoonmaakmiddelen verfsprayers.’

kunst in brabant

Wie is Hélène Hill? Hélène Hill (Breda, 1950) studeerde aan de Academie voor Beeldende Vorming te Tilburg, Beeldende Creatieve Therapie, Hogeschool van Utrecht te Amersfoort. Na enkele jaren lesgeven koos ze ervoor om als creatief therapeut verder te gaan. Naast deze parttimebaan bleef ze in haar atelier het model en het snelle schetsen uit haar opleidingstijd door ontwikkelen. Inmiddels is zij gepensioneerd en fulltime beeldend kunstenares. Hélène gaat zonder een vooropgezet plan te werk. Met snelle en krachtige lijnen zet zij menselijke figuren balancerend op de grens van figuratie en abstractie neer. Niet de perfectie, maar sfeer en zeggingskracht zijn het doel. De – voornamelijk vrouwelijke – figuren laten zich zonder hun kracht te verliezen kwetsbaar treffen. In haar werk zoekt zij de waarheid in de menselijke ziel. Hélène werkt met acryl, olieverf, houtskool en krijt. Haar werk is onder meer geëxposeerd in Nederland, België en de Verenigde Staten. Een aantal schilderijen is opgenomen geweest in de vaste collectie van Museum Van Lien te Fijnaart. Samen met de – inmiddels overleden – internationaal gelauwerde kunstenaar JAS werkte zij aan diverse (buiten) kunstprojecten. Meer informatie op www.helenehill.com.

Dynamiek Dit jaar wordt Hélène 67 jaar. De geraniums zijn aan haar echter niet besteed. Nog bijna dagelijks is zij in haar atelier tegenover het Stadskantoor te vinden, waar zij wekelijks wisselende kunstwerken achter de etalageramen plaatst. ‘Ik heb vaak een atelier aan huis gehad, maar toen ik in Rucphen ging wonen was daar

geen plek meer voor. Inmiddels werk ik een halfjaar in dit voormalige kantoorpand, dat ik huur van een leegstandbeheerder.’ Hele dagen schilderen houdt ze niet meer vol. Wanneer je haar aan het werk ziet, begrijp je de fysieke inspanningen die met haar technieken gepaard gaan. Driftig en in hoog tempo zet zij met grote halen de schilderstreken krachtig op doek of papier. ‘Juist de snelheid geeft een bepaalde dynamiek aan mijn werk. Ik ben maar 1.58 meter lang, maar heb een voorkeur voor grote werken. Wellicht is dat toch vanuit een bepaalde behoefte om gezien te worden.’ Toch laat de kunstenares liever haar werk spreken dan dat zij zelf op de voorgrond staat. ‘Ik heb meerdere keren live geschilderd voor de ogen van museumbezoekers. In eerste instantie vond ik het doodeng om voor publiek te gaan schilderen. Gelukkig ging de knop al snel om.’ Ze deelt haar kennis en eigenzinnige technieken dan ook graag met anderen. ‘Geïnteresseerden of andere kunstenaars zijn altijd welkom in mijn atelier. Nieuwe inzichten en andermans blik zorgen ervoor dat je jezelf blijft ontwikkelen.’ Ook privé omringt Hélène zich graag met andere creatievelingen. ‘Levendige discussies over actualiteiten en de maatschappij verrijken mij enorm. Kunst houdt mij jong!’ 

ons 21

Advertentie

Comfort care voor senioren Luxe, kleinschalig wonen met persoonlijke zorg Een thuis als thuis niet meer gaat. Permanent of tijdelijk? Dat is Compartijn. In onze kleinschalige, luxe huizen bieden we persoonlijke service en zorg voor mensen die niet meer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Bijvoorbeeld als gevolg van een psychogeriatrische aandoening zoals dementie of somatische gezondheidsproblemen. Onze huizen kenmerken zich door huiselijkheid en veiligheid. Dat stelt u in staat zo lang mogelijk de regie over uw eigen leven te houden. Respect voor uw levensvisie en privacy is daarbij een vanzelfsprekendheid. Een echt thuis Wonen op stand met gelijkgestemden, waar u samen kunt zijn met familie en vrienden. Binnen wordt u verrast door een fraai modern-klassiek interieur, luxe, een huiselijke sfeer en een kok die elke dag lekkere, verse maaltijden kookt. Net als thuis. Verblijven in de gezamenlijke huiskamer met open haard, de woonkeuken, bibliotheek, wellnessruimte of de fraaie tuin met terrassen? Familie of vrienden in de gastenkamer? U zegt het maar. Een conversatie met een medebewoner of een andere activiteit? U bepaalt het. Alles om er ook echt een thuis van te maken. Vast team, vertrouwde mensen Onze huizen hebben een eigen, vast team van servicemedewerkers en zorgprofessionals voor activiteiten, individuele begeleiding, persoonlijke verzorging en verpleging. Zij kennen uw wensen en gewoontes, en natuurlijk ook uw lievelingseten, persoonlijke muziekkeuze en leesvoorkeuren. We houden contact met uw familie en vrienden en misschien wel het allerbelangrijkste: we hebben ook echt tijd voor een praatje.

www.compartijn.nl | 088 298 64 64

Zorg, net als thuis Wij voorzien in de zorg en ondersteuning die nodig is. Dat doen wij bij u thuis, in uw appartement. Maar we zorgen ook voor het contact met uw huisarts, fysiotherapeut, tandarts of mondhygiëniste, geriater of specialist ouderengeneeskunde en eventueel begeleiden we u naar hun praktijk of het ziekenhuis. U maakt gebruik van uw eigen behandelend artsen. Net als thuis. Uw eigen zorgverzekering voorziet hierin. Als huis werken we daarnaast ook samen met een extern multidisciplinair team. Aandacht voor bewoners en familie Onze huizen bieden 24-uurszorg en service aan haar bewoners. Naast respect, persoonlijke aandacht en levenskwaliteit is familiegerichtheid een van onze kernwaarden. Niet alleen bewoners maar ook uw familie en vrienden voelen zich bij ons thuis en welkom. Samen goed en gezellig eten en drinken, een verjaardag vieren, de kleinkinderen mee? Net als thuis. Graag zelfs. Dat zijn immers de waardevolle momenten waar het in het leven om gaat. Welkom Heeft u interesse om bij ons te wonen? Neem dan contact op met Patricia de Haas, family manager. Zij is bereikbaar via 088 298 64 64 of pdehaas@compartijn.nl. Zij is uw eerste aanspreekpunt en kan u alles vertellen over Compartijn, onze huizen en filosofie. Op onze website www.compartijn.nl vindt u ook meer informatie over onze huizen. Huize De Baronie – Baronielaan 20, Breda Huize De Graef – Graafsebaan 172, Rosmalen Huize Hoog Kerckebosch – Hoog Kanje 274, Zeist Huize De Regentes – Scheveningseweg 106, Den Haag Huize Stokhorst – Hortensiastraat 30, Enschede

Thuis als thuis niet meer gaat

Advertentie

0,€65 RTING

’S WERELDS MEEST GEKOZEN TRAPLIFT

BEL GRATIS

0800 - 5066

VOOR VRIJBLIJVENDE INFORMATIE. VRAAG NAAR TOESTEL 7405

Voor vrijblijvende informatie over de trapliften van Stannah stuurt u de ingevulde coupon in een ongefrankeerde envelop naar Stannah Trapliften B.V., Antwoordnummer 17006, 2170 VB, Sassenheim.

KO LI T/M JU

Betaalbare traplift voor elke trap

Dhr/Mevr:

Ruime keuze uit nieuw en gebruikt

Tel. Nummer:

Postcode:

Ruimtebesparende, opklapbare stoel

Email:

Huisnummer:

Levertijd vanaf 3 dagen Servicedienst elke dag beschikbaar

WWW.STANNAH.NL

PAS DE ZOMER BIJ VAN TILBURG MODE, SCHOENEN EN SPORT IN NISTELRODE

GRATIS KOFFIE MET GEBAK OP VERTOON VAN DEZE ADVERTENTIE GELDIG T/M 31072017

RUIM 600 MERKEN

G R AT I S V E R M A A K S E RV I C E

G R AT I S PA R K E R E N

VERMAAK JE IN DE GROOTSTE MODEWINKEL VAN NEDERLAND OF OP VANTILBURGONLINE.NL

7405

Blijf thuis wonen met een Stannah traplift

op reis

Op de fiets met KBO Breda Liesbos

122 kilometer over groene Utrechtse heuvels De 21 fietsminnende leden van KBO Breda Liesbos bezochten afgelopen zomer de Utrechtse Heuvelrug voor een sportief driedaags uitstapje. Ze fietsten in totaal 122 kilometer in de bosrijke omgeving. Buitengewoon gezellig, vertelt Wil van Nijnatten (72), een van de deelnemers. ‘Iedereen kon goed met elkaar, zowel op de fiets als ’s avonds.’

Tekst: Marike Ooms | Beeld: KBO Breda Liesbos

a een kop koffie en overleg in Hotel Bergse Bossen waar de groep twee nachten zou verblijven, kon worden begonnen aan de eerste fietstocht van deze sportieve driedaagse. ‘De fietstochten zijn uitgezet door Theo Quicken, die zich elke keer weer fantastisch inspant om alles tot in de puntjes te regelen’, vertelt Wil van Nijnatten enthousiast. Het weer zat mee en dat was niet alleen tijdens het fietsen een geluk, maar ook tijdens de verschillende tussenstops. De eerste was bij een molen, waar iedereen lekker ging zitten met een bakje koffie en zelf meegebrachte broodjes. ‘Dat was echt genieten’, blikt Wil terug. ‘Bij de molen was verder niemand te bekennen, maar je kon er verse koffie inschenken als je een muntje in de pot deed. Verder was de omgeving ook fantastisch, met veel bossen en heuvels. Die heuvels maakten de tocht wel wat pittiger, maar vrijwel iedereen had een elektrische fiets bij zich, dus dat scheelde.’

Lekker eten Zelfs die eerste dag maakte de groep al een tocht van veertig kilometer. Eind van de middag werd er terug in het hotel een borreltje gedronken en heerlijk uitgebreid gedineerd. ‘Het eten was heel goed, en daarom besloten

we al vrij snel ook de laatste avond met zijn allen na het fietsen nog hier te eten.’ Iedereen zocht bijtijds zijn bed op om de volgende dag na een smakelijk ontbijtje weer fris op de fiets te stappen. Die dag stond er weer een mooie tocht op het programma, met diverse tussenstops voor bezienswaardigheden en een smakelijke lunch in Amersfoort, die buiten in het zonnetje genuttigd kon worden. ‘We fietsten over prachtige paden en zagen onderweg de boeren het hooi schudden: een idyllisch plaatje.’ Aan het eind van de middag was de groep terug bij het hotel waar iedereen even lekker kon uitrusten met een drankje, voordat de maaltijd werd geserveerd.

Austerlitz Voor ze het wisten was de laatste dag alweer aangebroken. Op die dag stond een bezoek aan de Pyramide van Austerlitz op het programma, die in 1804 als eerbetoon aan Napoleon werd gebouwd op het hoogste punt van de Utrechtse Heuvelrug. Nog even doortrappen en weer waren er dik veertig kilometers gefietst. De reis werd afgesloten met een laatste gezellige gezamenlijke maaltijd en daarna keerden de fietsers huiswaarts, waar ze de benen even konden laten bijkomen van 122 kilometer op de trappers. •

ons 25

www.vdnvastgoed.nl

Zonder zorgen, direct uw woning verkopen

Ontzorgen en zekerheid bieden, dat is wat Marcel van der Net van VDN Vastgoed doet. “Mensen die snel hun huis willen verkopen, om diverse persoonlijke redenen, weten de weg naar VDN Vastgoed te vinden. Om de overwaarde alvast te verzilveren is het nu ook mogelijk om de woning na verkoop terug te huren” zegt van der Net.

WIJ KOPEN ZELF! Hoe ziet het totaalaanbod van VDN Vastgoed er uit? De verkoper ontvangt: ࠮ Een vrijblijvende taxatie; ࠮ Directe aankoop, direct zekerheid; ࠮ Geen bijkomende kosten; ࠮ Snelle aanbetaling mogelijk; ࠮ Oplevering in overleg; ࠮ Geen notaris- of makelaarskosten; ࠮ De mogelijkheid om de woning terug te huren.

Bent u benieuwd wat VDN Vastgoed voor u kan betekenen? Neem voor een vrijblijvende afspraak contact op met: Marcel van der Net: T: 0161 - 493 268 M: 06 - 51 75 46 86

www.vdnvastgoed.nl info@vdnvastgoed.nl

In deze rubriek spreekt een jurist van de juridische helpdesk van KBO-Brabant over rechten en plichten aan de hand van een concreet voorbeeld

Recht Een bekeuring uitgeschreven door een agent in burger. En dat terwijl u zich niet eens bewust bent van een overtreding. Mag dat zomaar?

Mevrouw Verhulst rijdt in haar auto door een Brabants dorp. Onderweg passeert ze een rotonde met een speciale rijbaan voor fietsers. Enige tijd later krijgt ze een bekeuring thuis van maar liefst 230 euro. Een agente in burger, rijdend in haar privéauto, heeft haar bij de rotonde gezien en stelt dat ze een passerende snorfietser voorrang had moeten verlenen. Mevrouw Verhulst heeft geen snorfiets gezien, maar ook de agente niet gesproken. Ze wendt zich tot de juridische helpdesk van KBOBrabant: kan dit zomaar? Voormalig advocaat Marius de Jong, een van de juristen van de helpdesk, staat haar bij.

Agent in burger Marius de Jong: ‘Een agent in burger mag een boete uitschrijven, ook buiten werktijd. In dit geval is het echter wel opmerkelijk dat de agente mevrouw Verhulst niet heeft aangehouden en ook niet met de snorfietser heeft gesproken, terwijl zij die gemakkelijk had kunnen aanspreken. Namens mevrouw heb ik daarom een bezwaar ingediend bij het Centraal Justitieel Incassobureau, het CJIB. De officier van justitie heeft het bezwaarschrift echter afgewezen.’

Zorgvuldigheid Daarmee basta? Nee: bij een afgewezen bezwaarschrift is het nog mogelijk naar de kantonrechter te gaan. De Jong: ‘De boete moet dan wel eerst worden betaald. Als mevrouw gelijk krijgt, krijgt ze het geld terug.’ In zijn bezwaarschrift voor de kantonrechter heeft De Jong er vooral op gewezen dat de informatie waarop de boete is gebaseerd, niet zorgvuldig is verzameld. ‘Er is geen informatie over waar de agente stond en wat ze precies heeft gezien. Bovendien heeft ze met niemand gesproken. Als er geen enkele moeite is gedaan enig bewijs te verzamelen, terwijl dat gemakkelijk had gekund, mag de agente niet zonder meer het voordeel van de twijfel hebben. Ik hoop dat de kantonrechter mevrouw Verhulst alsnog in het gelijk stelt.’ 

ons 27

Post bezorgen bij jou in de buurt De pluspunten van een bijbaan als postbezorger: De post wordt thuis aangeleverd Je kunt je eigen tijd indelen Werken in de buitenlucht Sociale contacten in de buurt

Solliciteer direct! Kijk op www.wordpostbezorger.nl of bel 0800 72 63 328 en solliciteer!

OORLOG & BEVRIJDING

de gehele maand mei bij 50

174

Kijk voor meer informatie en uitzendtijden op www.kijkbijons.nl

ONS-Adv-185x112-KBO Brabant.indd 1

50 Vind ONS op

05-04-17 17:04

Deze rubriek is verzorgd door Mariska Dalmijn-Verkooijen. Zij is toegevoegd notaris bij Huijbregts Notarissen & Adviseurs in ’s Hertogenbosch.

Notaris Erfrecht, wanbetaling, nalatenschap of pensioenopbouw. In elke editie van Ons buigt notaris Mariska Dalmijn-Verkooijen zich over een lastige financieel-juridische kwestie. Deze keer: de verdeling van de

woning na een echtscheiding.

ls u samen een eigen woning heeft en uit elkaar gaat, moeten er afspraken worden gemaakt over de woning. U kunt bijvoorbeeld samen besluiten wie er tijdelijk in de woning blijft wonen en welke vergoeding daar eventueel tegenover dient te staan. Dit soort afspraken worden bij echtscheiding en/of het einde van een geregistreerd partnerschap vaak vastgelegd in een echtscheidingsconvenant. Ook als een van de partners de woning vóór het huwelijk/ geregistreerd partnerschap heeft gekocht, kan de woning gezamenlijk eigendom zijn geworden door de algehele gemeenschap van goederen. U kunt ook samen besluiten het huis te verkopen, als het bijvoorbeeld niet haalbaar of gewenst is dat een van beiden er blijft wonen. De verkoopopbrengst wordt dan (na aftrek van de hypotheekschuld) verdeeld onder beide expartners.

Over- of onderwaarde? Als een van beiden de woning in eigendom

over wil nemen, moet gekeken worden of die de andere helft van de woning als het ware over kan kopen. De woningwaarde van dat moment wordt dan vergeleken met de hypotheekschuld, om te kijken of er over- of onderwaarde is. De partner die de woning overneemt moet ook de hypotheek overnemen en de hypotheeklasten daarna alleen kunnen dragen. Daarover moet altijd overlegd worden met de hypotheekverstrekker. De overdracht van de helft van de woning vindt plaats door middel van een notariële akte van verdeling.

Naar de notaris Bij een echtscheiding moet u voor de verdeling van de woning dus altijd naar de notaris. Doet u dat niet, dan blijft de woning aan u samen toebehoren, ongeacht wie er in de woning woont en/of wat de tenaamstelling is bij het kadaster. U blijft dan ook (hoofdelijk) aansprakelijk voor de hypotheekschuld. De gewenste verdeling moet dus goed juridisch uitgewerkt worden.

Heeft u een financieel-juridische kwestie die u aan de notaris zou willen voorleggen? E-mail uw vraag o.v.v. Notaris naar ons@kbo-brabant.nl.

ons 29

Ontspa

Hoera, volop voorjaar! Tijd om erop uit te gaan. Voor de sportievelingen: een muzikale wandeling of fietstocht langs mooie molens. Voor de levensgenieters: een kunstbeurs, culinair evenement of jazzfestival. En voor tussendoor: een aangrijpend oorlogsverhaal, passend bij de vroege meidagen.

Voor fijnproevers Wilt u dit jaar in het Pinksterweekend eens niet over de meubelboulevard slenteren? Ga dan naar Eindhoven. Slenteren mag hier ook, nee, moet zelfs. Alleen zó mist u niets van alle culinaire verwennerijen, gemaakt in de beste Eindhovense keukens. Vier dagen lang onthaalt de lichtstad maar liefst twintigduizend gasten. En dat is niet zomaar, want Eindhoven Culinair behoort tot de top van de Nederlandse proeverijen. Bovendien telt deze editie nog meer paviljoens, proeflokalen, terrasjes en pleintjes dan eerdere edities. Een feestje voor elke Bourgondiër. Datum: vrijdag 2 t/m maandag 5 juni. Locatie: Stadswandelpark, Eindhoven. Geopend: van 17.30 tot 00.00 uur. Entree: € 7,50. Meer info en kaarten: www.eindhovenculinair.com.

Tekst: Suzanne Geurts

Kunst kijken (en kopen) Een beetje kunstliefhebber slaat ART BREDA niet over. U vindt er oude schilderkunst, antiek, 20ste-eeuws design, Art Deco, klokken, juwelen en nog veel meer. Ook hedendaagse kunst, afkomstig van toonaangevende galerieën voor fotografie, glas en keramiek. Vóór de opening van de beurs worden alle objecten beoordeeld door deskundige keuringscommissies. Dus als koper weet u zeker dat het werk authentiek en van topkwaliteit is. Alleen rondsnuffelen op de beurs kan natuurlijk ook. Tussendoor geniet u op de terrassen van een hapje en een drankje. Datum: zondag 7 t/m zondag 14 mei. Locatie: Breepark, Breda. Geopend: alle dagen van 11.00 tot 18.00 uur, en op 12 mei tot 21.00 uur. Entree: € 15,- (regulier tarief), online tickets met korting. Meer info en kaarten: www.artbreda.nl.

Muzikale boswandeling Genieten van de muziek van de Finse componist Jean Sibelius én van de mooiste plekken in de Oisterwijkse Bossen en Vennen. Dat doet u tijdens de speciale Sibelius-wandeling (8,3 kilometer), die Natuurmonumenten en NPO Radio 4 hebben uitgestippeld. Extra bijzonder is de Natuurroute-app die u onderweg begeleidt. Plug een koptelefoontje in uw smartphone en beleef allerlei muziekstukken van Jean Sibelius, elk met een introductie van presentator Hans Haffmans. U downloadt de Natuurroute-app via www.natuurmonumenten.nl of direct in de app-stores voor iPhone, Android en Windows.

ons 30

nning Koren op de Molen De gratis VVV-fietsroute brengt u langs de molens in Deurne, Vlierden en Liessel, die open zijn voor een bezoekje. Niet voor niets heet deze dag ‘Koren op de Molen’: bij voldoende wind wordt er volop gemalen en er treden allerlei gezellige koren op. Zoals shantykoor De Klotvaarders in Holten’s Molen en de Walsbergse Zangvereniging in De Ossenbeemd. Hier opent wethouder Biemans officieel een nieuwe windmolen. Ook vinden er twee voorstellingen plaats van poppentheater Alda Loefe. Kortom: een heerlijk buitenuitje voor jong en oud. Datum: zondag 14 mei. Meer info over het programma en de fietsroute: www.vvvdepeel.nl.

Joodse verleden van Sonja Barend Jarenlang was Sonja Barend een van de bekendste interviewers op de Nederlandse televisie. Altijd elegant, welbespraakt en doortastend. Maar achter haar glimlach schuilt een aangrijpend oorlogsverhaal, dat ze deelt in haar roman Je ziet mij nooit meer terug. Dit keer zoekt Sonja Barend antwoorden op vragen die haar zélf al decennia achtervolgen. Op haar negende ontdekte ze bij toeval wie haar echte vader is, de Joodse David Barend. Zijn lot blijkt medebepalend voor het pad dat ze in haar tv-carrière volgde. ‘Dit boek is het allerpersoonlijkste dat ik ooit heb gemaakt. Persoonlijker kan het niet,’ vertelde ze aan NRC Handelsblad. ‘Je ziet mij nooit meer terug’, Sonja Barend, hardcover € 19,99. Ook als e-book verkrijgbaar (€ 14,99). Kans maken op een gratis exemplaar? Vul de puzzel in op pagina 59!

ons 31

Swingen in Duketown Jazz in Duketown is het grootste, gratis jazzfestival van Nederland en vindt alweer voor de 44ste keer plaats. Een van de grote namen dit jaar is de Amerikaan Joshua Redman, die tot de wereldtop van de (jazz)saxofonisten behoort. Zo trad hij op met The Rolling Stones en Stevie Wonder, en is zijn album Nearness genomineerd voor een Grammy Award. De opening op vrijdagavond is in handen van Michelle David & The Gospel Sessions, die onder andere met Diana Ross het podium deelden. Het slotakkoord van het vierdaagse festival is voor Trijntje Oosterhuis en de Dutch Concert Big Band, een bigband met jonge, Nederlandse jazzmusici. Datum: vrijdag 2 t/m maandag 5 juni. Locatie: centrum, Den Bosch. Entree: gratis. Meer info over het programma en de artiesten: www.jazzinduketown.nl..

Tekst: Marike Ooms | Beeld: Ivo Hutten

‘Als ik “ooi!” roep, komen ze naar

me toe en blijven ze me volgen’

reportage

Schaapherder Bart van Ekkendonk

‘Grazen houdt de heide

rijk en divers’

Als u tussen april en november een bezoek brengt aan De Loonse en Drunense Duinen kunt u zomaar een kudde grazende schapen tegenkomen. Het is de kudde van Bart van Ekkendonk (41). Hij heeft een van de meest romantische beroepen: schaapherder.

ij een schaapherder denkt u misschien al snel aan een man met lange jas, vilten hoed en een stok. Bart heeft niets van dat alles, maar is ondertussen alles wat een herder anno 2017 moet zijn. Hij is ondernemer, natuurliefhebber en sociaal. Want in deze tijd moet je als herder met verschillende partijen overweg kunnen om je opdrachten te krijgen én uit te kunnen voeren. Het beroep van herder heeft in de loop der jaren een ontwikkeling doorgemaakt en Bart, die het vak sinds 2010 uitoefent, gaat met die ontwikkeling mee. Hij heeft een aparte weg bewandeld om hier te komen, van horeca naar retail en tijdens zijn zoektocht naar iets wat hem voldoening geeft, kwam hij via vrijwilligerswerk bij een schaapherder te werken. Inmiddels heeft hij zijn eigen bedrijf, De Lachende Ooi, met 900 typisch Brabantse Kempische heideschapen en 600 lammeren verdeeld over drie kuddes. De ene kudde graast op De Loonse en Drunense Duinen, de andere wisselt de golfbaan van de Efteling af met een groenstrook langs het Drongelens kanaal om bloemrijk grasland te creëren en de derde graast binnenkort op een heideveld in

Tilburg en in Goirle. ‘Soms moeten we een eind lopen van het ene gebied naar het andere, maar vaak is dat sneller en fijner voor de dieren dan ze in groepen van 45 naar de locatie te vervoeren met een trailer. Het komt dus wel voor dat ik met de hele kudde door de stad trek.’

Risico spreiden ‘Ik vind oprecht dat ik een prachtig beroep heb’, vertelt Bart terwijl hij zijn honden Job en Roy instrueert. In de verte zien we zijn kudde schapen rustig mekkerend over de heide struinen. ‘Toen ik als zelfstandige herder begon, had ik één kudde met 350 schapen. Inmiddels heb ik er drie. Een belangrijke reden hiervoor is dat ik zoveel mogelijk risico wil spreiden. Je wilt je schapen het liefst het hele seizoen doorlopend aan het werk hebben, anders kosten ze alleen maar geld. Op deze manier bouw ik meer zekerheid in.’ In de media klinken regelmatig geluiden over schaapherders die het moeilijk hebben in deze tijd. ‘Die zijn er ook zeker, weet ik, maar het is niet alleen maar moeilijk hoor! Onze beroepsgroep valt sinds kort onder het immateriële cultureel erfgoed en er is steeds meer werk voor ons. ▶

ons 33

Je ziet dat opdrachtgevers steeds meer onze meerwaarde inzien. Maar het blijft altijd worstelen om budgetten vrij te krijgen. En het blijft politiek, dus je opdrachten zijn eigenlijk altijd van korte duur omdat een organisatie als Natuurmonumenten bijvoorbeeld nooit weet hoeveel ze volgend jaar weer te besteden heeft.’

Drie-eenheid Het vormt een idyllisch plaatje, de herder, zijn schapen en niet te vergeten zijn honden. ‘We zijn een echte drie-eenheid’, vervolgt Bart. ‘Inmiddels zijn we goed op elkaar ingespeeld. De honden, tien en acht jaar oud, zouden eigenlijk met pensioen moeten gaan, maar daar maak je ze niet blij mee. Daar zijn ze veel te energiek voor, en dit werk is hun lust en hun leven. De honden kan ik met eenvoudige signalen aansturen, en ook de schapen luisteren naar me. Als ik “ooi!” roep komen ze met zijn allen naar me toe en dan blijven ze me volgen.’

Een rijk landschap Het ontstaan van het beroep schaapsherder heeft alles te maken met het ontstaan van heidelandschap in Nederland, na de laatste twee ijstijden. Doordat de mens zich ging vestigen, werd land geschikt gemaakt voor akkerbouw. Dat gebeurde door stukken oerbos in brand te zetten. Het landschap werd hierdoor steeds opener en steeds meer land werd alsmaar minder vruchtbaar. De boeren zochten naar een manier om de grond te bemesten en kwamen toen op het idee schapen te

ons 34

houden. Oude heide werd geplagd om als ondergrond in de stal te gebruiken. De uitwerpselen van de schapen kwamen op de plaggen terecht en werden met de grond vermengd tot mest, dat gebruikt werd om het land mee te bemesten. De combinatie van het grazen en plaggen zorgde ervoor dat zand aan de oppervlakte kwam. Dit zand verplaatste zich, ook over dorpen en akkers. De boeren zijn toen eiken gaan planten om het zand vast te houden. Dit is nu nog zichtbaar bij De Loonse en Drunense Duinen, waar je heuvels rondom boomtoppen ziet. Die heuvels zijn zandhopen die tegen de boom aan stil zijn komen te liggen en gaandeweg begroeid zijn geraakt. Toen de kunstmest werd uitgevonden, hadden de schapen eigenlijk steeds minder een functie voor de boeren. De schapen kwamen pas weer terug toen men de schaarse heidevelden die nog over waren in stand wilde houden. ‘Het heidelandschap is dus niet natuurlijk ontstaan, maar dankt zijn bestaan aan menselijk handelen’, legt Bart uit. ‘Dat maakt het niet minder bijzonder: het is een heel rijk landschap, met een hoge natuurwaarde. En gelukkig wordt dat ook steeds meer ingezien en mogen wij schaapherders bijdragen aan het landschapsbeheer op plekken als deze.’

Enorme diversiteit Die schaapherders van vroeger hadden verder niet zoveel op met landschapsbeheer. Dat is iets van de laatste jaren. ‘Wat een schaapherder in deze tijd doet is gestuurd beheren’, legt Bart uit. ‘We krijgen een opdracht vanuit Natuurmonumenten, de gemeente, een waterschap of andere opdrachtgevers, en zij stellen bepaalde doelen. Wij moeten ervoor zorgen dat die doelen worden bereikt. Door schapen te laten grazen zorgen we voor enorme diversiteit in het landschap. Zou je maaien, dan zijn straks alle heideplanten van dezelfde leeftijd. Schapen grazen selectief: ze eten zoveel mogelijk van de jonge heide en laten oude heide staan. Ook eten ze de uitlopers van jonge boompjes en van afgezaagde bomen, die door het vele aanvreten uiteindelijk afsterven. En dat is precies de bedoeling, want hoe mooi en functioneel bossen ook zijn, dit landschap willen we open houden.’ Op dit type landschap komen namelijk allerlei diersoorten

reportage

af: mestkevers, zandbijen, konijnen, dassen en een diversiteit aan bodemleven, dat weer insecten en daarmee vogels aantrekt.

Vlak voor vlak Barts werkdagen zien er tegenwoordig iets anders uit dan toen hij nog in de retail en horeca werkte: ‘Mijn dag begint rond half acht ’s ochtends bij de stal van de schapen, waar we meestal met zijn drieën – een andere herder, stagiair en ik – verzamelen. Voordat we met de schapen op pad gaan, bouwen we een nieuw nachtvak op, een tijdelijke omheining waarbinnen de schapen overnachten. Dan gaan we de hei op. Dat doen we altijd met een van tevoren opgesteld plan, want onze opdrachtgever heeft ons gevraagd een bepaald gebied te begrazen. We verdelen het gebied in vakken die we één voor één af gaan. Schapen zijn herkauwers, dus na een paar uur ﬂink dooreten houden ze pauze om alles wat ze in hun pens verzameld hebben rustig te herkauwen. Aan het eind van de middag brengen we ze naar het nachtvak. Voor mij begint daarna vaak het kantoorwerk. Administratie, verwerken van gegevens; dat soort dingen.’ Net als andere ondernemers moeten ook schaapherders steeds manieren blijven bedenken om rendabel te blijven. ‘Het liefst zou ik een boerderij kopen, waar we ook mensen kunnen ontvangen, maar dat is een enorme investering. Ik blijf dit werk hoe dan ook doen, zo lang ik er plezier aan beleef en ervan kan leven. Rijk hoef ik er niet van te worden.’

Dan geeft hij een ﬂuitsignaal waardoor de honden de schaapskudde in beweging brengen en naar een volgend stuk land sturen. Het is een prachtig geluid, die honderden mekkerende schapen en lammeren. En het maakt dit schitterende landschap helemaal compleet.

Belangenorganisaties Er zijn verschillende partijen die de belangen van Nederlandse schaapherders behartigen. Zo is er het Gilde van Traditionele Schaapherders voor het behoud van levend erfgoed, dat zich onder andere door kennisdeling en door crowdfunding-acties inzet om de schaapherders te ondersteunen. Ook is er de Vereniging Gescheperde Schaapskudden Nederland (VGSN), waarvan Bart lid is. Dit is een platform dat zich onder andere inzet voor de promotie van gescheperde kudden (kudden die gehoed worden door een herder met honden) en het bevorderen van gestructureerde subsidies. Voor alle partijen goed nieuws: sinds 2016 is de schaapherder oﬃcieel benoemd tot immaterieel cultureel erfgoed. Kijk voor meer informatie over schaapherders en het bedrijf van Bart op www.schapenbegrazing.nl.

ons 35

–

285 n prijz.ev. t.w 0! 0 0 . 1 €1

L E D E N VO

ONS PRIJZE ‘Speciaal voor

Ruim twee jaar geleden zijn we gestart met Ons Ledenvoordeel. Onder deze vlag bieden we u tal van interessante aanbiedingen, speciaal voor u geselecteerd als lid van KBO-Brabant. Via het magazine Ons de speciale nieuwsbrief van Ons Ledenvoordeel en de website www.onsledenvoordeel.nl informeren we u graag over het gevarieerd aanbod dat regelmatig wijzigt. Denk hierbij aan voordelige stroom- en gastarieven, korting op telefoons, elektrische fietsen tot en met hotelovernachtingen met gratis ontbijt tegen de allerlaagste prijs. Om het succes van Ons Ledenvoordeel te vieren, pakken we samen met onze partner en leveranciers groots uit met ‘Ons Prijzenfestival’. We geven maar liefst 285 prijzen weg ter waarde van ruim 11.000 euro! Van een Puch E-bike, hotelarrangementen bij De Elderschans in Aardenburg tot smartphones van General Mobile en vele andere, mooie prijzen. Meld u snel en eenvoudig aan via de website www.onsledenvoordeel.nl/prijzenfestival en maak kans op een van de mooie prijzen. Met vriendelijke groet, Wilma Schrover, directeur

Ons Ledenvoordeel geeft 285 prijzen weg Het prijzenpakket dat Ons Ledenvoordeel samen met haar leveranciers ter beschikking stelt is groots en gevarieerd. Er zijn 21 verschillende prijzen en in totaal liefst 285 prijzen te winnen. Zo maakt u meer kans om een mooie prijs te winnen.

Hoofdprijzen ✓ 1x een elektrische fiets van Puch, model E-Ballad. Een dames- of herenmodel. ✓ 3x een tweedaags hotelarrangement (voor 2 personen), mogelijk gemaakt door MyHotelCard, met diner en ontbijt bij hotel De Elderschans in Aardenburg (Zeeland). ✓ 3x een smartphone van General Mobile, model GM5.

Enkele overige prijzen ✓ Bloeddrukmeters (3x), weegschalen (5x), thermometers (6x) en stappentellers (6x) van Omron.

✓ Dvd’s van de BBC-serie Planet Earth II (10x) en het Polygoonjournaal tijdens WOII (20x)

✓ Fietsrouteboek Brabant van Route.nl (50x), boek De Bucketlist (10x) en Sanders Puzzelboekpakket (20x).

Een overzicht van alle prijzen ziet u op www.onsledenvoordeel.nl/prijzenfestival

Schrijf u nu in! t/m 30 jun

OOR D E E L

–

NFESTIVAL KBO-leden!’

Hoe werkt het? ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Als lid van KBO-Brabant is deelname aan Ons Prijzenfestival geheel gratis. Schrijf u uiterlijk 30 juni eenmalig en eenvoudig online in op www.onsledenvoordeel.nl/prijzenfestival Na inschrijving ontvangt u per e-mail een bevestiging. U dingt automatisch mee naar een van de prijzen in de trekking op 12 juli. Prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht en worden rond 17 juli ook op de actiewebsite vermeld.

Komt u er niet helemaal uit? Neem dan contact op met de klantenservice van Ons Ledenvoordeel via (085) 486 33 63 of klantenservice@onsledenvoordeel.nl. Wij helpen u graag! Actievoorwaarden ✓ U dient op het moment van de trekking lid te zijn van KBO-Brabant. ✓ Medewerkers van KBO-Brabant en Ons Ledenvoordeel zijn uitgesloten van deelname. ✓ De winnaars van de prijzen worden op onpartijdige en onafhankelijke wijze geselecteerd.

✓ Alle prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht binnen een week na de trekking op 12 juli 2017. ✓ Alle prijzen zijn, voor zover van toepassing, na heffing van kansspelbelasting. ✓ De volledige actievoorwaarden vindt u op de actiewebsite, www.onsledenvoordeel.nl/prijzenfestival.

www.onsledenvoordeel.nl/prijzenfestival

Verpleeghuis van de Toekomst Locatie: Vitalis WoonZorgGroep, locatie Vonderhof, in het centrum van Eindhoven. Ontstaansjaar: Het verzorgingshuis in de jaren negentig, het Living Lab appartement was april vorig jaar gereed. Historie: Het verzorgingshuis bestond voorheen uit appartementen, die nu omgebouwd zijn tot zorgappartementen met verpleeghuiscapaciteit, en aparte aanleunwoningen. De appartementen zijn met hun 30 vierkante meter relatief ruim. Initiatiefnemers: Fontys Hogescholen Eindhoven, Vitalis WoonZorgGroep en MKB-partners. Aantal appartementen: 110 appartementen, 1 Living Lab (proefappartement). Met of zonder zorg: Met individuele zorg indien nodig. Gezamenlijke faciliteiten: Een gezamenlijke woonkamer op de verdieping en een restaurant, ontmoetings- en activiteitenruimte beneden.

KBO-Brabant heeft 2017 uitgeroepen tot het jaar van de seniorenhuisvesting. In Ons plaatsen we daarom elke maand een accommodatie of een huisvestingsproject in de schijnwerpers. Deze keer, Vitalis WoonZorgGroep, Vonderhof, in het centrum van Eindhoven. In het Verpleeghuis van de Toekomst is privacy belangrijk, is familie welkom en kun je een prettige relatie onderhouden met de andere bewoners en verpleegkundigen in het complex.

Het ‘proefappartement’, ook wel Living Lab genoemd, zit vol (onzichtbare) technische snufjes die zorg vergemakkelijken. Het appartement is niet bewoond, maar wordt onder meer gebruikt om nieuwe technieken te testen.

▶

Tekst: Marike Ooms | Beeld: Timo Reisiger

is een veilig en warm thuis

ons 38

het jaar van...

2017

jaar van de seniorenhuisvesting

▶ Het bed is een soort robot. Het kan op

▶

allerlei manieren worden versteld, zelfs in een zitstand. Door het houten frame heeft het bed een huiselijke uitstraling en lijkt het minder op een ziekenhuisbed.

De badkamer heeft een hoog-laagtoilet. De hoogte is met één druk op de knop aan te passen.

De wastafel is bevestigd aan een deur ▶ die kan worden uitgeklapt tot naast het bed. Dat maakt wassen aan het bed makkelijker en vergroot de badkamer.

▶ Via een doorgeefkast wordt de schone

▶

was ingeruimd, zodat de verzorgende hiervoor de badkamer niet in hoeft. Dat biedt de bewoner meer privacy en zorgt voor snelheid van werken.

De vloer bevat elektronica die beweging registreert. Veel ouderen vergeten hun personenalarmering altijd bij zich te dragen. De ‘slimme vloer’ kan een alarmsignaal doorgeven aan de verpleging wanneer iemand gevallen is.

In geval van nood, bijvoorbeeld wanneer ▶ de vloer een valpartij registreert, kan de verpleging via een camera met breedbeeld direct zien wat er aan de hand is.

▶ Je komt het appartement binnen via een

hal. Dan volgt een woonkamer, daarachter de slaapkamer en vervolgens de badkamer. De ruimte waar de behoefte aan privacy het grootst is, ligt dus het verst weg.

ons 39

Voor u als lez

Advertentie

poloshirts extra voordelig

€ 18,– korting

Topmerken tegen bodemprijzen

Merkkwaliteit van

Binnenkant glad

Fijn piqué tricot 2 200 g/m

Geborduurd Kappa Logo

De gladde en zachte binnenkant verwent uw huid en voelt veel prettiger aan dan een gewone piqué. Het luchtige, lichte materiaal bestaande uit pure natuurlijke vezels laat uw huid ademen en zorgt zo voor een uitgebalanceerd lichaamsklimaat. Door het nonchalante model en het licht verlengde rugpand, maakt u met deze polo’s een bijzonder sportieve indruk. De kraag is fijnmazig in vorm gebreid.

Turkoois

RIJS UW P DEEL

Wit

VOOR

60%

Paars Groen

i.p.v.* 29,99 rijs 14,99 Personalshop-p

Marineblauw

V O O R D E E L P R IJ

Leem

€

Royal blauw Rood Lichtblauw

BESTELFORMULIER met 30 dagen omruil- en retourrecht Art.nr.

11.

Bestelmaat

Artikelbeschrijving

i.p.v.*

Personalshopprijs

€ 29,99 € 14,99 € 11,99

Kappa poloshirt

€ 29,99 € 14,99 € 11,99

Kappa poloshirt

€ 29,99 € 14,99 € 11,99

44 48/50

46 52/54

48/50 56/58

XXL

Mevrouw

Heer

• 100% zuiver fijn gekamd katoen • 200 g/m2

& 0800/020 33 77 FAX 0314/390 007

Om toegang te krijgen tot de online shop kunt u gebruik maken van de veiligheidscode hiernaast. (2 maanden geldig) De veiligheidscode is tevens uw waardeboncode. Uw korting wordt automatisch verrekent in het winkelmandje bij het inwisselen van de waarboncode.

N3 1 89 WAARDEBONCODE

Verzend- en verwerkingskosten à € 5,90

HHHHH

GOED 4.38/5.00

Hier snel naar de online shop!

Stand: 04/2017, 2.963 beoordelingen

Herroepingsrecht: u hebt het recht, gedurende 14 dagen zonder opgave van redenen deze overeenkomst tegenover Personalshop (Servus Handels- & Verlagsges.m.b.H.), schriftelijk, telefonisch, per fax of per e-mail aan postbus 16, 7030 AA Wehl, tel: 0800 - 020 33 77, fax: 0314 - 390 007, klantenservice@personalshop.com te herroepen. De herroepingtermijn begint op de dag van ontvangst van de artikelen. Stuur ons de artikelen uiterlijk 14 dagen na uw annulering retour. Wij verlenen u bovendien naast het wettelijk herroepingrecht een vrijwillige retourgarantie van totaal 30 dagen na ontvangst van de goederen voor zover het artikel compleet en in originele verpakking is en zich in ongebruikte en onbeschadigde toestand bevindt. Deze actie is niet geldig in combinatie met andere acties.

Achternaam, Voornaam Straat en huisnr. Postcode en plaatsnaam

Versturen aan: Personalshop Postbus 16 7030 AA Wehl

E-mailadres

Aanbieding alleen geldig voor de lezers van dit magazine

Actie nr. N3189

Levering gebeurt op rekening in de volgorde van de ontvangen bestellingen. Alstublieft geen betaalmiddelen meezenden. Aanbiedingen gelden alleen in Nederland en zolang de voorraad strekt.

Geboortedatum

P r o d u c t in fo

www.personalshop.com VEILIGHEIDSCODE

Afzender (AUB in blokletters invullen):

Eenvoudiger bestellen!

–60%

Kappa poloshirt

Kappa poloshirt met korte mouwen Rood Art.nr. 63.217.226 Paars Art.nr. 63.217.239 Turkoois Art.nr. 63.217.242 Groen Art.nr. 63.217.255 Leem Art.nr. 63.217.268 Wit Art.nr. 63.217.271 Lichtblauw Art.nr. 63.217.284 Marine Art.nr. 63.217.297 Zwart Art.nr. 63.217.301 Royal blauw Art.nr. 63.217.314

U spaart 18,– op de adviesprijs

Uw maat Dames 36/38 40/42 Heren 42/44 46 = Bestelmaat S M

Zwart

Aantal

dit magazinr vean

5-sterren Personalshop garantie H H H H H

2 jaar garantie zonder “maar” Hoogste kwaliteitsgarantie Snelle levering Laagste prijsgarantie 30 dagen niet goed, geld terug-garantie**

* i.p.v.-prijzen hebben betrekking op de fabrikantenprijslijst of de verkoopadviesprijzen van de fabrikant **De algemene voorwaarden van Personalshop kunt u terugvinden op www.personalshop.com

Automatisering stroomt door de aderen van Ties van Rijsewijk (1935) uit Berkel-Enschot. Twintig jaar lang was hij de vrijwillige kartrekker van LeaWeb, ons ledenadministratiesysteem. Onlangs gaf hij het stokje door.

onsje geluk

Tekst en beeld: Ivo Hutten

‘Ik kijk altijd hoe iets handiger kan’

‘T

oen ik in 1997 voorzitter werd van KBO BerkelEnschot hadden we nog getypte ledenlijsten. Vodjes werden het en dat kon anders, vond ik. Als hoofd automatisering van de NCB – tegenwoordig de ZLTO – werkte ik jarenlang aan registratiesystemen die het werken makkelijker maakten. Die kennis gebruikte ik om een ledenadministratiesysteem op te zetten voor KBO BerkelEnschot. We waren een van de eerste KBO-Afdelingen in Nederland die het zo aanpakten. Inmiddels gebruiken ook andere

verenigingen het programma LeaWeb, maar het was KBOBrabant die z’n nek uitstak om het verder te laten ontwikkelen. Samen met andere vrijwilligers heb ik me jarenlang ingezet om de programma’s te verbeteren. Voor mij is dat pure liefhebberij; menig toetsenbord heb ik versleten. Ik kijk altijd hoe iets handiger kan. De rol van kartrekker heb ik onlangs overgedragen aan Willie Rovers, maar ik blijf betrokken als helpdeskvrijwilliger en als docent voor nieuwe gebruikers. LeaWeb is nu eenmaal mijn kindje. Een prachtig volwassen kind inmiddels.’

Advertentie

Advies bij mij thuis Afgestemd op uw situatie We willen allemaal graag langer zelfstandig thuis blijven wonen. De zorgen welzijnshulpmiddelen van Medipoint kunnen daar een positieve bijdrage aan leveren. Onze adviseurs adviseren u graag in uw eigen omgeving over mobiliteit en veilig en comfortabel thuis wonen. De Medipoint Thuisservice geeft advies over sta-opstoelen, scootmobielen, rolstoelen, bedden, matrassen, driewielfietsen en trapliften. Ook kunnen wij u informeren over mogelijke vergoedingsstromen via de gemeente of uw zorgverzekering.

Ontvang direct € 250,korting!*

Maak vrijblijvend een afspraak Bel onze KlantenService op 088 - 10 20 100 of vul online het afspraakformulier in op www.medipoint.nl/ thuisadvies. Medipoint Thuisservice • Thuisdemonstraties in het hele land • U kunt zelf uw afspraak inplannen • Onafhankelijk en keuze uit meerdere merken • Landelijke dekking en altijd een Medipoint winkel bij u in de buurt • Ook bij Medipoint: onderhoud en reparatie

Gaat u liever naar de winkel? Bezoek dan onze demodagen. Laat u informeren, probeer producten uit en profiteer van hoge kortingen. Deze lente kunt u terecht voor scootmobielen en sta-opstoelen. Kijk op www.medipoint.nl/demodagen * Bij besteding van minimaal € 2.000,- en niet i.c.m. andere acties, kortingen of waardebonnen.

Lenen, huren en kopen

088 - 10 20 100

www.medipoint.nl/thuisadvies

Deze tekst kwam tot stand met medewerking van dr. Yolande Pijnenburg, neuroloog bij het VUmc Alzheimercentrum in Amsterdam. www.alzheimercentrum.nl

Gezondheid Depressiviteit komt vaak voor bij mensen met dementie. Hoe herkent u dit soort gevoelens? En wat kunt u voor uw naaste doen?

Hoe ontstaat depressiviteit bij dementie?

Op een ontspannen manier werkt iemand aan zijn oriëntatie, geheugen en concentratie. Dit soort groepstherapie blijkt net zo effectief als antidepressiva. Patiënten worden vrolijker en krijgen weer zin in dagelijkse dingen.

De oorzaken verschillen, en zijn zelfs voor artsen lastig vast te stellen. Iemand kan somber raken door de gevolgen van de ziekte. Bijvoorbeeld omdat hij vergeetachtiger wordt of zijn naasten minder herkent. Ook kan dementie hersengebieden aantasten die bij een depressie een rol spelen.

Hoe herkent u een depressie bij iemand met dementie?

Tekst: Suzanne Geurts

Aan huilbuien, een slechte eetlust, gewichtsverlies, ’s ochtends lastig opstarten en/of onverschilligheid. Ziet u deze symptomen bij uw naaste? En houden ze langer dan twee weken aan? Neem dan contact op met de huisarts of specialist. Met een behandeling knapt zijn of haar dagelijkse leven meestal een stuk op.

Als sociale activiteiten, zoals een dagbesteding, niet helpen en de depressie verergert. Toch blijft een arts terughoudend, omdat antidepressiva bijwerkingen hebben. Denk aan sufheid en wazig zien, wat de kans op vallen vergroot.

Wat kunt u als mantelzorger doen?

• •

Hoe ziet zo’n behandeling eruit?

•

Afleiding en contact met anderen, daar draait zo’n traject om. Bijvoorbeeld op een dagbesteding, met creatieve activiteiten.

•

ons 43

Wanneer schrijft de arts wel antidepressiva voor?

• Volg een vast dagritme: op tijd op, niet te vroeg naar bed. Plan meer leuke uitjes en laat vaker mensen op bezoek komen. Zorg ook thuis voor activiteiten. Lichte huishoudelijke klusjes doen, samen een puzzel maken, et cetera. Ga elke dag naar buiten. Een ochtendwandeling helpt om beter op te starten. Zorg voor kleine verwenmomenten, bijvoorbeeld met iemands favoriete muziek of lievelingseten.

Het Duvelhok in Tilburg

Vrijplaats voor sociaal ondernemen,

creëren en ‘ont-moeten’

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Angeline Swinkels

In het Duvelhok – een voormalige Tilburgse katoenspinnerij – worden initiatieven ontplooid die de vereenzaming van ouderen en verkilling in de samenleving tegengaan. Zo kunnen 65-plussers en dementerenden zich hier bijvoorbeeld in de watten laten leggen in de Social Salon, waar hun handen, haren of gezicht heerlijk worden verzorgd. En nog belangrijker: waar ze alle aandacht krijgen.

arin Bruers was op slag verliefd op Het Duvelhok, de karakteristieke oude textielfabriek, die ze in 2014 van de gemeente kocht. Enthousiast steekt ze van wal: ‘Dit Rijksmonument stamt uit 1862 en is exact honderd jaar ouder dan ik ben; da’s vast geen toeval! Het is de oudst overgebleven textielfabriek van Tilburg. De originele

ons 44

Interview

houten spanten geven het pand een warme uitstraling en een ziel.’ Het Duvelhok is vernoemd naar ‘het duvelen’, de eerste bewerking van de wol; het ontvetten en schoonmaken. Aanvankelijk met urine – vandaar de bijnaam ‘Kruikenzeikers’ voor de inwoners van Tilburg – later met smeerolie. Binnen de omheining van het fabrieksterrein heeft de cabaretière en schrijfster haar eigen Utopia gecreëerd. ‘Het is een plek waar passie voor sociaal ondernemerschap, kunst, cultuur, wetenschap en het debat centraal staan. Jong of oud, lillijk of schôn… Iedereen die voor de Duvel niet bang is, is welkom!’, aldus Karin.

Organische groei Het Duvelhok huisvest onder meer een kunstatelier voor kinderen, Tilburgse homoverenigingen, een ambachtshuis en filmproductiebedrijfje. De verschillende zalen worden verhuurd voor debatten, vergaderingen en bijeenkomsten. Ook is er een sfeervol ingerichte gouden ‘kantine’, waar je terecht kan voor een kop koffie, lunch, borrel of high tea. ‘We bieden geen uitgekiend concept, maar onze activiteiten en uitbreiding groeien organisch vanuit de gedachte “wie goed doet, goed ontmoet”.’ Karin wil vooral een hoogwaardige plek creëren, waar zowel medewerkers als bezoekers fluitend naartoe gaan. ‘Je kan hier in de tuin komen werken, een goed boek lezen of kunst bekijken. De klant is hier koning, ons personeel is keizer. Iedereen is hier mens.’ Zonder enige vorm van subsidie is ze

het Duvelhok gestart. ‘Anders zit je weer vast aan randvoorwaarden, stapels met formulieren en andere beperkingen. Er zijn hier dan ook geen strakke regels of kaders, want in de buitenwereld moet je al genoeg.’

Social Sofa’s In het pand is tevens de werkplaats van de Social Sofa’s gevestigd, een project uit Karins koker. Met deze bènkskes probeert de Tilburgse de sociale cohesie te vergroten. ‘Met de teloorgang van de buurtwinkeltjes, -kroegen, pleintjes en bankjes verdwenen ook deze vaste ontmoetingsplekken. In het stadscentrum kom je nog wel enkele bankjes tegen. Maar hoe verder je de woonwijken intrekt, hoe minder je ze in het straatbeeld ziet.’ De leefbaarheid van een buurt wordt volgens haar voor een belangrijk deel bepaald door de inrichting en het onderhoud van de wijk én de sociale verbondenheid tussen de bewoners. ‘Gemeenten hebben de afgelopen jaren overlast van hangjongeren of -ouderen bij een bankje opgelost door het bankje weg te halen. Wij vinden juist dat je dan minimaal tien banken in die wijk erbij moet zetten’, aldus Karin. Om de strijd tegen de sociale verkilling meer elan te geven, heeft ze elf jaar geleden de Social Sofa ontworpen, een betonnen chaise longue-buitenbank uitgevoerd in mozaïek. ‘Deze worden in ons atelier of door wijkbewoners zelf gemozaïekt. Sinds de realisatie van het eerste bènkske in 2006 zijn er maar liefst 1.400 geplaatst in binnen- en buitenland, zelfs tot aan China!’ ▶

ons 45

Social Salon De bevlogen onderneemster is niet alleen geestelijk moeder van de Social Sofa’s, maar ook van de Social Salon. ‘Onze salon richt zich op 65-plussers in het algemeen, en met name op eenzame mensen en mensen met dementie. Het uitgangspunt is ouderen met elkaar in contact te brengen, met ze te praten en ervoor te zorgen dat ze een ﬁjne dag hebben.’ Karins moeder was de inspiratiebron voor het concept. ‘Ons mam was een pittige tante, die acht kinderen in haar eentje heeft opgevoed. Toen ze begon te dementeren moest je bij haar niet aankomen met het maken van kerststukjes of het vullen van lavendelzakjes. Dan werd ze zo opstandig en boos, daar werd zelfs de duvel nog bang van!’ Karin wilde een dagbesteding bedenken die haar moeder wél leuk zou vinden; een ‘normale’ activiteit. ‘Zo kwam ik op het idee van een beauty-/kapsalon. Vroeger gingen dames een keer in de week naar de kapper, dat was hét moment voor ontspanning en ontmoeting.’ Helaas overleed Karin’s moeder nog voor de opening van de Social Salon. ‘Maar ze had het geweldig gevonden, dat weet ik zeker.’

Opbloeien De salon is ingericht in een jaren ‘50/’60-stijl met een oude radio, ouderwetse droogkappen en voor de heren een klassieke barbier. Er heerst dan ook allesbehalve een steriele zorgsfeer. ’De mensen zijn weer even terug in hun gloriejaren. Hier tref je geen kauwgom kauwend personeel, dat alleen met een collega aan het klepperen is over hoe het weekend was. Er is volop aandacht

ons 46

voor de mensen in de stoel. Bovendien zijn al onze salonmedewerkers expert op het gebied van de rijpe huid en grijze haren, zodat het eindresultaat er mag wezen.’ Met een kopje koﬃe, een koekje, wat kletsend of stil genietend laten ouderen zich in de salon verwennen. ‘Ze bloeien helemaal op, voelen zich volwaardig. Het valt me op dat een dementerende vaak nog wel weet hoe hij of zij geknipt wil worden. Dat prikkelt blijkbaar toch iets in de hersenen.’

Eenzame zomer Naast een manicure, pedicure of nieuwe coiﬀure biedt de Social Salon een dagbestedingsplek, die de mantelzorger ontlast. ‘We organiseren een gezellige activiteit, die je met je vader of moeder kan doen. Zo kun je op een ontspannen manier van én met je ouder

Interview

Wie is Karin Bruers? Karin Bruers (Goirle, 24 november 1962) is schrijfster, performer, cabaretière en sociaal onderneemster. Ze stond op de planken in diverse solo-theatershows: Bruers III, Marmer en Chocola, Bruers for President, We komen er wel en Waar was ik?. Dit najaar komt ze met haar nieuwe voorstelling Bruers haalt uit. Dit doet ze samen met Nol Havens (VOF de Kunst). Bruers schreef en schrijft boeken, columns, voor diverse televisieprogramma’s, musicals en voor andere cabaretiers. In 2013 debuteerde ze als schrijfster met Brigadier Oversteekmoeder. Dit jaar verschijnt haar tweede boek Hongerzomer, een tragikomisch familiedrama over een bejaarde moeder.

genieten.’ De salon geeft ook vouchers uit, voor de momenten dat de mantelzorger niet in de buurt is. ‘In de zomer is daar vaak behoefte aan. Veel (klein) kinderen gaan een paar weken op vakantie, waardoor veel ouderen alleen achterblijven. Even onder de mensen zijn, is juist dan van grote waarde.’ Karin wil het concept van de Social Salon in de nabije toekomst verder uitrollen. ‘Veel kapsalons zijn gesloten op maandag. Hoe fantastisch zou het zijn om deze dan te huren? Op die manier kunnen we een grotere doelgroep bereiken en schappelijke prijzen blijven hanteren.’ Alle behandelingen en arrangementen in de salon worden tegen lagere tarieven aangeboden, zodat de activiteiten laagdrempelig zijn voor een brede doelgroep. ‘We zijn een sociale onderneming; de winst uit onze commerciële activiteiten vloeit weer terug in de salon. Tijd is bij ons geen geld, maar samen genieten!’ 

Voorjaars- en zomeractiviteiten De kantine, het terras en het atelier zijn van maandag tot en met vrijdag geopend van 10.00 tot 17.30 uur. Iedere woensdagavond is het tapasavond. Tijdens de Tilburgse kermis vindt er een Oud-Roze Maandag plaats. Het atelier is dagelijks geopend. Vanaf maandag 19 juni tot begin september is er een expositie te zien van Luc Verschuuren, bekend van Kees Kraak en vele andere creaties. Op verzoek en tegen een donatie kan er een rondleiding door het Duvelhok worden verzorgd. Voor meer informatie zie www.duvelhok.com en www.socialsalon.nl.

ons 47

Advertentie

Unieke afscheidslocatie, midden in de natuur • Mogelijkheid tot begraven van lichaam of urn, midden in de natuur • Prachtige ruimte voor afscheidsdienst en condoleance • Slechts één uitvaart per dag: alle tijd voor een persoonlijk afscheid • Afscheidslocatie ook te huur indien crematie in crematorium • Uitgebreide cateringmogelijkheden

Open dag

28 mei 2017

Goorstraat 5a, 5131 RG Alphen (NB) • 013 820 03 83 • www.natuurbegraafplaatsdehoevens.nl

Geef uw testament een missie

Mensen met een Missie steunt gedreven mensen die in hun gemeenschap opstaan tegen onrecht en uitsluiting. Dit doen wij samen met onze partners in 14 landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Mensen met een Missie in uw testament

Wij geloven daarbij in de verbindende kracht van religie. Laat u iets na voor een rechtvaardige wereld? Contact: Julie Mingeli, 070 - 31 36 731 of juliemingeli@mensenmeteenmissie.nl mensenmeteenmissie.nl/testament

Veilig

Douchen.nl

Advertentie

Bel 0800 0200 962 voor meer informatie of ga naar onze website

www.veiligdouchen.nl

Laagste prijsgarantie! Onderhoudsarm

Ondersteuning

Altijd de goedkoopste!

LENTE ACTIE Gratis regendoucheset twv * Kijk op www.veiligdouchen.nl voor de actievoorwaarden

NIEUW 2-in-1 oplossing Bad + Douche

â&#x201A;Ź 1095,-

Gratis brochure thuis ontvangen? Naam Straat + nr Postcode

Plaats

Telefoon Stuur deze bon in een envelop naar: Zwaluw Comfortsanitair - Postbus 53 - 3890 AB Zeewolde, Nederland

KBO_01_05_17

Deel ook uw trots! Bent u ook zo trots op iets wat uw Afdeling heeft gerealiseerd? Een vernieuwend initiatief waar veel mensen in uw dorp of stad baat bij hebben? Een nieuwe accommodatie of misschien wel iets heel bijzonders waar best eens aandacht voor mag zijn? Laat het ons weten! Mail naar ons@kbo-brabant.nl o.v.v. De trots van.

de trots van

Het Repair Café

van KBO Oudenbosch Een kapotte lamp, defect koffiezetapparaat of haperende naaimachine? Inwoners van de gemeente Halderberge hoeven deze niet meer weg te gooien: het Repair Café van KBO Oudenbosch biedt vaak uitkomst.

n de voormalige school De Vossenberg in Oudenbosch vindt iedere eerste en derde woensdag van de maand tussen 13.30 en 15.30 uur het Repair Café plaats. Naast reparaties worden er ook oplossingen aangedragen voor computeren tabletproblemen. Kartrekker Gé Wijburg vertelt: ‘Als lid van de commissie ‘Nieuw Elan’ houd ik mij bezig met het opzetten van KBO-activiteiten die buiten het standaardaanbod vallen. Naast kaarten en bingo willen we onze 900 leden een breed programma bieden. Zodoende kwam ik op het idee van een Repair Café, dat eerder in veel andere gemeentes goed bleek aan te slaan.’

Tekst: Linda Groothuijse | Beeld: Timo Reisiger

Wegwerpmaatschappij Sinds de start in november 2014 heeft het project op veel belangstelling kunnen rekenen. Hoe verklaart Wijburg het succes? ‘We slaan met het Repair Café meerdere vliegen in één klap. Ten eerste draagt het initiatief bij aan duurzaamheid. Door spullen te repareren bieden we tegenwicht aan de huidige wegwerpmaatschappij; inmiddels zijn er zo’n 125 apparaten door ons gerepareerd. Ten tweede sparen mensen de nodige centen uit, doordat apparaten langer meegaan. Opvallend is dat veel gebrachte spullen vooral een emotionele waarde hebben, zoals een klokje uit een erfenis of een koffiezetapparaat dat als huwelijkscadeau is ontvangen. Dan zijn mensen blij als zoiets kan worden behouden.’ Er hoeft voor de reparaties slechts

een geringe vergoeding te worden betaald, naast de eventuele materiaalkosten. ‘De opbrengst gaat naar de algemene middelen van onze KBO-Afdeling. Verder hebben we een no cure no pay-beleid. Als het ons niet lukt om het te maken, dan hoeft er niet te worden betaald.’

Sociëteit Het sociale aspect speelt eveneens een grote rol binnen het project. Terwijl reparateurs zich over de kapotte spullen buigen, maken mensen een praatje onder het genot van een gratis aangeboden kopje koffie. ‘Het lijkt hier soms wel een sociëteit. Sommigen komen alleen voor de klets, dat is natuurlijk ook prima.’ Inmiddels zijn er acht reparateurs actief die zich iedere twee weken inzetten, waaronder twee ingenieurs en een aannemer. Ook een vrachtwagenchauffeur afkomstig uit Bulgarije steekt de handen uit de mouwen. ‘Petar Vidrov spreekt nog niet zo goed Nederlands. Wij helpen hem tussen het klussen door met het beter beheersen van de Nederlandse taal. Soms vraagt hij enigszins wanhopig of we iets in het Duits willen zeggen, maar dat vertikken we, haha! Zo leert hij immers het snelst.’ Wijburg is ontzettend trots op ‘zijn’ project, dat meerdere doelen dient. ‘Het mooiste is, als je in de supermarkt enthousiast wordt aangesproken door mensen die je hebt geholpen. Een dankbare glimlach, daar doe je het voor!’ 

ons 51

Advertentie

E-BIKE TESTWINNAAR

DEALS

KORTING TOT

€350

1 1 E-bike Test 2017 Stella Copenhague Europees Testwinnaar! De Stella Copenhague is Europees Testwinnaar in de Extra Energy E-bike Test! Stella heeft gerenommeerde Europese fietsmerken achter zich gelaten en daarbij is de Stella Copenhague als allerbeste uit de e-bike test gekomen. De Stella Arturo Steps is bestempeld als ‘Very Good’! Dat vieren wij met feestelijke kortingen!

Deze aanbieding is geldig t/m 20 mei 2017

Europees testwinnaar!

8, 8

beoor ant d Kl

ng eli

250w

COPENHAGUE

40Nm

test ve

11,5 Ah

36v Lithium

le ve hicst in te

rdict

n inic t cwlass

2017 te

Maak een proefrit bij een van onze E-bike Testcenters of bel 0341 - 25 22 66

od very goard rs · 27 aw t winne od · 22 no 24 go

13 tes

march

Bel voor een gratis proefrit naar 0341 - 25 22 66 of kijk op de website stellafietsen.nl Best verkochte e-bike van Nederland!

Automatisch schakelen met Shimano Steps

ARTURO STEPS

livorno

999,NU E-BIKE

S AL V.A.

incl. gratis service aa n huis

verzekeringen

UST GER UIT MET

v.a.

5 dagen levertijd

Gratis demo en service aan huis

Bezoek een van onze Stella E-bike Testcenters Assen Zeilmakerstraat 30 Badhoevedorp Pelikaanstraat 51 NIEUW! Bemmel Klappenburgstraat 36 NIEUW! Best Bosseweg 35 Breda Ettensebaan 23A NIEUW! Goes Albert Plesmanweg 1j NIEUW! Hengelo Hassinkweg 15 NIEUW! Heerhugowaard Erasmuslaan 3 NIEUW! Joure Produksjewei 14 NIEUW! 1 2

Nettetal (D) Im Windfang 4 Nunspeet Oosteinderweg 90 Fabriek & Testcenter Nuth Stationstraat 294 NIEUW! Purmerend Netwerk 3 Rheinsburg Tulpenstraat 12 NIEUW! Ridderkerk Noordenweg 26 NIEUW! Texel (Den Burg) Weverstraat 70 Ook verhuur! Veenendaal Tuinstraat 75 NIEUW! Waddinxveen Beethovenlaan 72

Niet i.c.m. lopende acties en inruil. Bestellingen via NFP of BFN uitgezonderd. Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. Garantie op locatie in Nederland, excl. Waddeneilanden. Bij normaal gebruik en onderhoud op accu en motorpakket twee jaar garantie.

Laagste prijs

Nederlandse kwaliteit

Ja, stuur mij de gratis brochure! Dhr.

Mevr.

Naam

Postcode/Plaats

Adres

E-mail

Telefoon

Stuur de coupon zonder postzegel naar Stella Fietsen, antwoordnummer 725, 8070 WB Nunspeet

e Direct dijzen? r p le e actu

Digitale brochure? Vraag ‘m aan op onze website!

1704.1 - ONS Magazine

Garantie tot 5 jaar

ons voordeel ZomerFair Soestdijk

Speciaal voor leden van KBO-Brabant biedt Ons korting en leuke extra’s.

koffie en korting

Het bruist en bubbelt weer op Paleis Soestdijk in Baarn! Van 25 t/m 28 mei vindt de vijfde editie plaats van de ZomerFair Soestdijk. Begin de zomer met heerlijk inspiratie op te doen voor binnen en buiten bij diverse specialisten, smaakmakers en trendsetters. Verwen uzelf met een handgemaakte tas, een sieraad of zomerse mode. Breng als intermezzo een bezoek aan een bloemschikdemonstratie, het voormalige woonpaleis van de Oranjes of ga vorstelijk lunchen in de Oranjerie of op een van de vele terrassen. Lezers van Ons krijgen korting op de ZomerFair Soestdijk én een gratis kop koffie. Volwassenen betalen € 14,- i.p.v. € 16,50 p.p. Bestel uw tickets op www.zomerfairsoestdijk.nl/actie met de kortingscode kbokoffie. De korting wordt direct verwerkt in uw ticket. Bij de kassa wordt uw ticket ingewisseld en ontvangt u een bon voor een gratis kop koffie. Uw ticket geeft ook gratis toegang tot het Paleis, de exposities en het park. Locatie: Paleis Soestdijk, Amsterdamsestraatweg 1, Baarn. Data: donderdag 25 mei (Hemelvaart) t/m zondag 28 mei. Geopend: elke dag van 10.00 tot 17.00 uur.

Toon Kortoomspark In het Deurnese huis waar Toon Kortooms van 1918 tot 1944 woonde, is nu een museum over de geliefde schrijver gevestigd. Het verhaal van onder andere Beekman & Beekman kunt u hier opnieuw beleven. In het knusse, overzichtelijke museum is veel over het leven van Toon Kortooms terug te vinden. Natuurlijk veel van zijn boeken, maar ook diverse manuscripten, schrijfgerei en andere curiosa. Ook is zijn oude werkkamer in ere hersteld op de bovenverdieping. U kunt het museum bezoeken en het verhaal zelf ontdekken in de diverse vitrines, maar u kunt ook een rondleiding boeken van zo’n 35 minuten. Op vertoon van uw ledenpas van KBO-Brabant bezoekt u het Toon Kortooms museum inclusief een kop soep en een huisgemaakt Toontje (broodje) voor maar € 6,50 p.p. Adres: Griendtsveenseweg 80, Deurne. Geopend: dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 18.00 uur. Meer informatie over het museum en het bijbehorende park vindt u op www.toonkortoomspark.nl.

korting

korting Ontroerend verhaal van een mantelzorger Koos Markus is een vitale, intelligente man die tot zijn 78ste jaar een accountantskantoor heeft. Opeens doet hij zijn auto weg, vergeet hij afspraken, weet hij handig gebeurtenissen te omzeilen of vergissingen te camoufleren. Hij stopt van het ene op het andere moment met zijn zaak. Koos heeft de ziekte van Alzheimer. Zijn dochter Marjolijn is verpleegkundige en wordt nu zijn mantelzorger. In haar boek Ik leef in een wereld die ik niet ken neemt ze de lezer mee in een wereld die steeds minder die van haar vader is, waardoor ze zowel moeilijke als mooie momenten met hem meemaakt. In recensies wordt het boek respectvol, ontroerend en eerlijk genoemd. Lezers van Ons krijgen € 2,50 korting en betalen € 17,50 in plaats van € 20,-. Bestel het boek via www.uitgeverijdebrouwerij.nl en gebruik de kortingscode: Brainbooks (let op de hoofdletter). U betaalt geen verzendkosten. Deze actie geldt tot 1 juli 2017.

Slot Loevestein

20%

In het oer-Hollandse rivierenlandschap, waar Maas en Waal samenkomen, liet ridder Dirc Loef van Horne in 1361 korting zijn kasteel bouwen. Destijds ideaal om tol te heffen, tegenwoordig ideaal voor een dagje uit. De rijke geschiedenis van Slot Loevestein beslaat zo’n 650 jaar en is in te delen in drie episodes: de Middeleeuwen, de staatsgevangenis en de Hollandse Waterlinie. De meest markante in de geschiedenis van het slot is, dankzij de ontsnapping van Hugo de Groot, ongetwijfeld die van de staatsgevangenis. In het kasteel, de voorburcht en het soldatendorp is van alles te beleven. Ontdek het kasteel en museum in uw eigen tempo met uw persoonlijke sleutel. Daarnaast kunt u in de waterrijke en groene omgeving heerlijk fietsen en wandelen. U komt onder meer kuddes Konikpaarden tegen en de unieke rundersoort Rode Geus. Op vertoon van uw ledenpas van KBO-Brabant ontvangt u 20 procent korting op de reguliere entreeprijs van € 13,50. U betaalt dus € 10,80 p.p. Geldig in mei en juni. De korting is niet geldig in combinatie met andere acties en niet tijdens evenementen of bijzondere activiteiten. Adres: Loevestein 1, Poederoijen (gemeente Zaltbommel). Geopend: van mei tot september dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. In juli en augustus is Slot Loevestein ook op maandagen geopend. Meer informatie op www.slotloevestein.nl.

ons 53

Brabants worstenbroodje

Het geheim

van de bakker Worstenbroodjes, we zijn er dol op. Ze gaan dan ook écht als warme broodjes over de toonbank: jaarlijks verorberen we er maar liefst 25 miljoen. Vorig jaar werd de Brabantse snack zelfs uitgeroepen tot Immaterieel Cultureel Erfgoed. ▶

In de volksmond

▶

Hoe populair worstenbroodjes ook zijn, over het ontstaan ervan bestaan allerlei vraagtekens. Zo zou vlees langer houdbaar zijn door het in brood te wikkelen en te bakken. Een gebruik dat waarschijnlijk eeuwen geleden ontstond, maar wanneer precies, dat weet niemand. Ook gaat het verhaal dat het worstenbroodje ooit is bedacht als een alternatief voor het saucijzenbroodje. Witbrood is namelijk goedkoper dan het deeg van saucijzenbroodjes en zo konden ook armere mensen het ‘luxe’ broodje met worst betalen.

Beeld: Suzanne Geurts | Beeld: Timo Reisiger

▶

Heidens offerbrood

Aanvankelijk aten we de lekkernij alleen bij speciale gelegenheden, zoals na de nachtmis bij Kerstmis of in de carnavalstijd. Volgens het Nederlands Bakkerijmuseum (www.bakkerijmuseum.nl) hoorden de worstenbroodjes thuis op Vette Dinsdag: de Vastenavond voor Aswoensdag, waarop al het vet werd opgemaakt omdat het anders bedierf. De combinatie van dierlijke grondstoffen met plantaardige ingrediënten zou ‘ons’ worstenbroodje tot een offerbrood maken, stellen ze, nodig om gewassen en de veestapel te laten groeien.

ons 54

Nummer 1

Traditioneel is het Brabantse worstenbroodje gevuld met gekruid varkensgehakt en omhuld met kadettenbrood. Maar elke (thuis)bakker heeft zijn eigen, vaak geheime recept voor de allerlekkerste variant. Sinds 1995 vindt dan ook de wedstrijd ‘Het Lekkerste Brabantse Worstenbroodje’ plaats. Eén groot bakfestijn, mede georganiseerd door Omroep Brabant, die er uiteraard volop verslag van doet. Dit jaar streden 35 professionele bakkers en slagers, 38 thuisbakkers en 34 leerlingbakkers om de prijzen.

brabantse lekkernij

Elke (thuis)bakker heeft zijn eigen recept voor de

allerlekkerste variant

Hoe is het uiterlijk, de beet, het brood, de vulling? Een jury van professionals en consumenten beoordeelde alle ovenverse exemplaren. Dit jaar mag Jorrit Foolen van Bakkerij Foolen uit Sint-Oedenrode zich de bakker van Het Lekkerste Brabantse Worstenbroodje noemen. ▶

Het allerlekkerste worstenbroodje volgens de winnaar van 2016

Erfgoed

Sinds vorig jaar maart staat het Brabantse worstenbroodje officieel op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed, een lijst van onmisbare Nederlandse tradities. Het doel van deze erkenning is om het gerecht en de eetcultuur eromheen levendig te houden. Een opdracht die Brabanders wel is toevertrouwd… ▶

De ‘Roykes’

En anders helpen lokale helden wel een handje. Wat dacht u van de Bredase rapper Tjerk de Haas – artiestennaam Tjerkova – die in 2012 een worstenbroodje op zijn arm liet tatoeëren? En afgelopen carnaval brachten de zingende stylist Roy Donders uit Tilburg en Patty Brard een lofzang met de carnavalskraker Wat zijn ze lekker, wat zijn ze groot. Twintig centimeter, Brabants worstenbrood. In het tvprogramma van Donders maakte heel Nederland al kennis met zijn favoriet: een worstenbroodje met katenspek. Sindsdien staat deze variant bekend als ‘Roykes worstenbroodje’, afgekort ‘een Royke’.

ons 55

‘Samenwerken met de slager, dat is eigenlijk het geheim,’ vertelt bakker Jürgen van Dongen van Bakkerij Van Dongen in Terheijden. Hij is vijfvoudig winnaar van Het Lekkerste Brabantse Worstenbroodje: in 2016, 2014, 2013, 2012 en 2004. ‘De smaken van het vlees en het deeg moeten elkaar goed aanvullen. Verder maak ik het deeg zó dat het vet, dat altijd bij het opwarmen van het broodje vrijkomt, goed wordt geabsorbeerd. Niet te veel, niet te weinig. Deeg kneden is de moeite niet; dat is in tien minuten gepiept. Maar het voorrijzen en narijzen – als het vlees er al in zit – neemt bij ons zo’n drie uur in beslag. Natuurlijk, het kan ook in anderhalf uur. Maar dat merk je meteen. Scheurt het broodje tijdens het afbakken? Loopt het vet er een beetje uit? Dan weet ik al genoeg. Mijn tip aan thuisbakkers is dan ook: raffel niets af, maar neem ruim de tijd voor het deeg. Daar wordt ook de smaak intenser door.’

Advertentie

Uniek! Nieuwe revolutionaire traplift!

Revolutionair railsysteem Otolift heeft een nieuwe traplift geïntroduceerd: de Otolift Modul-Air. Deze traplift heeft de dunste enkele rail ter wereld en is volledig uit voorraad leverbaar.

Slechts 48 uur levertijd! Dankzij deze unieke technologie wordt het dure maatwerk overgeslagen, en kunnen wij zowel rechte als gebogen trappen binnen 48 uur van een traplift voorzien!

De voordelen van Otolift Niet goed = geld terug Bent u niet tevreden met uw Otolift? Geen probleem. Wij bieden u een unieke niet-goed-geld-terug-garantie aan op de Otolift Modul-Air.

• Marktleider in Nederland

• 24/7 service netwerk

• 120.000 trapliften geplaatst in Nederland

• Alle keuze in trapliften, nieuw en gebruikt

• Betrouwbaar familiebedrijf, sinds 1891

• Huren al vanaf één maand mogelijk

Advertentie

Bel gratis 0800 444 777 5

Ja, stuur mij de gratis brochure

voor een gratis thuisadvies of om onze gratis brochure te bestellen.

Naam

Voor meer informatie kunt u terecht op

Adres

www.otolift.nl

Postcode/plaats

DĂŠ meest gekochte traplift van Nederland

Stuur deze bon in een ongefrankeerde envelop naar: Otolift Trapliften, Antwoordnummer 17014, 2810 VK Bergambacht

Telefoon ONS2017

BUSREIZEN 2017

Vertrekgarantie!

Romantische Strasse

NU VANAF

De Romantische Strasse is de oudste en meest bekende toeristische route van Duitsland. Ontdek hier Würzburg, Dinkelsbühl, Nördlingen en Rothenburg ob der Tauber! INCLUSIEF ✓ 4 hotelovernachtingen ✓ 4 maal ontbijtbuffet en 3-gangendiner ✓ Welkomstdrankje en gratis gebruik sauna ✓ Vervoer per Tourist Class touringcar

VERTREKGARANTIE

€279,-

Reisbeoordeling:

8,1!

5 DAAGSE BUSREIS 15 mei, 17, 24 juli, 21 augustus, 4 september

Eifel ALL-INCLUSIVE

NU VANAF

Een geheel verzorgde reis naar de Eifel, het gebied met prachtige bergen afgewisseld met mooie meren. Maak leuke excursies naar Cochem en Trier. INCLUSIEF ✓ 4 hotelovernachtingen ✓ 4 maal uitgebreid ontbijtbuffet en 5 maal lunch(pakket) ✓ 4 maal 3-gangendiner ✓ 1 maal koffie en gebak en gratis gebruik koffiecorner ✓ Consumpties, dagelijks van 17:00 – 00:00 uur ✓ Gezellig avondprogramma ✓ Vervoer per Tourist Class touringcar

VERTREKGARANTIE

€329,-

Reisbeoordeling:

8,2!

5 DAAGSE BUSREIS 5 juni, 3, 31 juli, 28 augustus, 25 september, 23 oktober, 20 november

Karinthië

NU VANAF

Karinthië is de meest zuidelijke provincie van Oostenrijk. Met zijn hoge gebergten en vele meren, biedt het u een prachtig afwisselend natuurlandschap. INCLUSIEF ✓ 9 hotelovernachtingen ✓ 9 maal ontbijtbuffet en diner ✓ Welkomstdrankje bij aankomst in Greifenburg ✓ Nockalmstrasse, Malta Hochalmstrasse en Grossglockner t.w.v. € 25,✓ Vervoer per Comfort Class touringcar

VERTREKGARANTIE

10 DAAGSE BUSREIS 10, 31 juli, 28 augustus, 11, 25 september

€529,-

Reisbeoordeling:

8,1!

Ve rblijf in een gez ellig fa milieh ote l!

Italiaanse Bloemenrivièra

NU VANAF

Ontdek de Bloemenrivièra met plaatsjes als Portofino, Bordighera en San Remo. Maak ook kennis met de Côte d’Azur en Monaco! INCLUSIEF ✓ 9 hotelovernachtingen ✓ 9 maal ontbijt en diner ✓ Welkomstdrankje ✓ Ligurische avond met live-muziek ✓ Vervoer per Comfort Class touringcar

VERTREKGARANTIE

€559,-

Reisbeoordeling:

8,2!

10 DAAGSE BUSREIS 15 mei, 5, 12, 19 juni, 10, 17, 31 juli, 28 augustus, 11 september

Effeweg.nl of bel 0529 - 46 96 67 Alle fouten voorbehouden. Exclusief reserveringskosten en Calamiteitenfonds.

De oplossing van de puzzel in Ons 3 was: lenteklokje. De prijzen gaan naar: R. Krale uit Zundert, L. Camfferman uit De Heen en G. van Berlo uit Beek en Donk. Van harte gefeliciteerd!

Puzzel mee en win! In elke editie van Ons maakt u kans op een leuke prijs. Los het Zweeds Raadsel op, stuur uw oplossing naar de redactie en misschien wint u het boek Je ziet mij nooit meer terug van Sonja Barend. Ons mag vijf exemplaren weggeven! toetsinstrument toetsinstrument snaarinsnaarinstrument strument

4 4

woestijnbron woestijnbron leest leest

moerassig moerassig

hevig hevig soldatenvoedsel soldatenvoedsel

spijskaart spijskaart jaartelling jaartelling

lokspijs lokspijs

8 8

strekking strekking

lapzwans lapzwans vaartuig vaartuig

2 2

grappenmaker grappenmaker ontkenning ontkenning

mannelijk dier mannelijk dier

6 6

beneden beneden

de oudste de oudste drinkbakje drinkbakje

triest triest

3 3

Europese keukenhoofdstad Europese gerei keukenhoofdstad idee gerei idee

Puzzel: www.puzzelpro.nl

tweetal tweetal tegenover tegenover

gevangenis gevangenis

7 7

in opdracht in opdracht

1 1

open open

1 1

2 2

3 3

4 4

Nie e-mail uw adres!

Engels café Engels café nummer nummer

9 9

5 5

Let op !

gesneden hengst gesneden hengst vlaktemaat vlaktemaat

dagtekenen dagtekenen

Stuur de oplossing van de puzzel, uw adres en telefoonnummer vóór 4 juni 2017 naar: Redactie Ons, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch. Let erop dat u uw inzending frankeert. Ongefrankeerde inzendingen worden niet meegenomen in de loting. Of e-mail de oplossing naar puzzelpagina@kbo-brabant.nl met als onderwerp ‘puzzel Ons 5’.

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

Jarenlang was Sonja Barend een van de bekendste interviewers op de Nederlandse televisie. Altijd elegant, welbespraakt en doortastend. Maar achter haar glimlach schuilt een aangrijpend oorlogsverhaal, dat ze deelt in haar roman Je ziet mij nooit meer terug. Dit keer zoekt Sonja Barend antwoorden op vragen die haar zélf al decennia achtervolgen. Op haar negende ontdekte ze bij

toeval wie haar echte vader is, de Joodse David Barend. Zijn lot blijkt medebepalend voor het pad dat ze in haar tv-carrière volgde. Je ziet mij nooit meer terug, Sonja Barend, Uitgeverij De Bezige Bij.

ons 59

Advertentie

Gegarandeerd een comfortabele en zorgeloze vakantie!

NIEUW IN 2017 Diverse schitterende arrangementen. Incl. halen en brengen op diverse plaatsen in Nederland (ook voor particuliere gasten).

Laat het leven en de liefde niet aan je voorbij gaan!

Je wilde samen oud worden maar het leven heeft anders beslist. Via Stichting Date kunt u een nieuwe partner vinden. Bel gratis 0800-022 0225 en wij nodigen u uit voor een gratis en vrijblijvend informatief gesprek met een van onze ervaren consulenten. Veilig en betrouwbaar en e, áltijd bij u in de buurt at D Stichting Persoonlijke begeleiding en e m duurza laties voorstellen re uw ro -v an m Onbeperkte kennismakingen sinds 1969. en hoge slagingskansen

www.postelhoef.nl

Actief genieten in de Brabantse Kempen! Stijlvolle hotelkamers voorzien van alle comfort, lift, voortreﬀelijke keuken, zwembad, terrassen, park en natuurrijke omgeving. Wij bieden speciale arrangementen met dagexcursies, avondprogramma’s met artiesten e.d.

Bel gratis 0800 022 0225

Kijk op onze website en vraag naar onze brochure.

stichtingdate.nl Boscheind 73 • 5575 AA Luyksgestel • T (0497) 541 426 • www.postelhoef.nl

Erkend door BVSK / Singleskeurmerk / Geschillencommissie

Senioren Winkel DE SPECIALIST IN VERANTWOORD ZITTEN EN SLAPEN

Zitten, slapen en hulpmiddelen Moderne Relaxfauteuil

KBO Senioren Korting Sta op stoelen worden op maat gemaakt. Wij komen indien gewenst thuis opmeten. Bel ons voor zit- en slaapadvies!

T: 073-547 52 78 www.seniorenwinkel.nl

Hoofdstraat 127 | 5481 AD | Schijndel

Op zoek naar een wandelmaatje of reisgenoot? Of wilt u oud-klasgenoten terugvinden voor een reünie? Plaats uw oproep op Groet & Ontmoet op www.kbo-brabant.nl!

Op zoek naar... BR.O.NR. 05.001/17 Samen is leuker dan alleen. Ik ben 64 jaar en vijf jaar alleen. Graag zou ik mijn leven meer kleur willen geven en een niet-rokende man willen ontmoeten die uit de regio Eindhoven/Helmond komt. Hou erg van wandelen, weekendjes of dagjes weg en verder samen genieten van de gewone dingen van het leven. Uit eten, uit en thuis en ook gezellig samen op de bank. Wie maakt mij blij met een leuke brief?

zoek naar een lieve vrouw om samen gezellige dingen te doen zoals een terras bezoeken, gezelschapsspellen spelen en een goed gesprek voeren om zo samen de eenzaamheid te verdrijven. Spreekt dit u aan, reageer dan alsjeblieft op deze advertentie. Ik stuur altijd een reactie terug. BR.O.NR. 05.004/17 Hallo, ik ben een vrouw van 80-plus, maar zeer vitaal en vrolijk van harte. Wat zou het leuk zijn als ik in contact kan komen met iemand die graag leuke dingen wil doen. Lekker eropuit gaan, terrasje pakken, kaartje leggen en als het kan veel lachen en plezier maken. Schrijf me eventueel met pasfoto, maar die krijg je ook weer teruggestuurd.

BR.O.NR. 05.002/17 Weduwe, 73 jaar, zoekt weer gezelschap van een lieve vriend. Zoals velen: fietsen, wandelen, terrasjes, vooral reizen, autoritjes, Spanje bezoeken. Hobby’s: muziek maken. Ik speel in twee orkesten, tenorsax en nog andere instrumenten. Ook zing ik in een vierstemmig kerkkoor. Een beetje kennis van Duits of Engels is erg welkom maar niet noodzakelijk. Wie heeft genoeg tijd voor mij? En voor zichzelf! Eventueel met foto, maar niet noodzakelijk. Omgeving 013.

BR.O.NR. 05.005/17 Vrouw, 72 jaar, 1.73 m, slank, zoekt maatje, een vriend. Ik houd o.a. van fietsen, lezen, museum, filmhuis. Heb brede interesse. Zie jouw reactie belangstellend tegemoet (liefst met telefoonnummer). Woon in gebied 040.

BR.O.NR. 05.003/17 Ik ben een alleenstaande man van 77 jaar en woonachtig in Oss. Ik ben op

BR.O.NR. 05.006/17 Nette, verzorgde weduwe, 70 jaar, zoekt een verzorgd, eerlijk en serieus maatje

in de leeftijd van 65-75 jaar om een fijne relatie mee op te bouwen. Een beperking is geen bezwaar, daar heeft niemand om gevraagd. Ik ben eerlijk en trouw en kan me goed aan iemand aanpassen. Ik houd van gezelligheid, tuinieren, handwerken, muziek en een keertje eropuit. Serieuze reacties, graag met foto, krijgen altijd antwoord. Graag omgeving Eindhoven, Veldhoven, Best, Helmond, Someren, Lierop, Deurne. Mag ook verder zijn.

Eet u mee? In samenwerking met KBO-Brabant organiseert Eet & Date gezellige etentjes in gezelschap van minstens zes personen met een prettige man-vrouwverhouding. Interesse? Stuur een e-mail naar eetendate@kbo-brabant.nl of geef uw telefoonnummer door via KBO-Brabant, (073) 644 40 66. Er zijn speciale KBO-etentjes gepland op donderdag 29 juni om 18.00 uur. De etentjes vinden plaats in Breda, Den Bosch, Eindhoven en Tilburg, mits voldoende aanmeldingen. De kosten voor een diner bedragen maximaal € 35,inclusief bemiddeling, exclusief drankjes.

Oproep plaatsen? Stuur deze o.v.v. Contactoproep Ons en uw adres, telefoonnummer en e-mailadres naar KBO-Brabant (zie adres hieronder). Reageren? Stuur uw reactie in een gesloten enveloppe naar KBO-Brabant (zie adres hieronder) en zet linksboven op de enveloppe: reactie contactoproep Ons en het nummer van de oproep waarop u reageert. Wij sturen uw enveloppe dan ongeopend door. Denk er wel aan uw naam, adres en woonplaats of een e-mailadres in uw reactie op te nemen, zodat de betreffende persoon ook schriftelijk contact met u kan opnemen. Een oproep plaatsen kost eenmalig € 15,-. Als er meer oproepen ingestuurd worden dan er ruimte is, wordt een wachtlijst aangelegd. Adres: KBO-Brabant, Postbus 3240, 5203 DE ’s-Hertogenbosch of contactadvertentie@kbo-brabant.nl.

• • •

•

ons 61

Advertentie

Toiletzitting met onderdouche.

shop.nl

Alles voor een comfortabel leven!

Blijf langer zelfstandig met behoud van 100% privacy + 100% hygiëne! Verwarmde zitting. Warm water! Reinigt en droogt volledig. Geen geveeg meer!

U bent van harte welkom in onze winkel of kijk eens op de webshop

Werkt met afstandsbediening. 2 weken GRATIS uitproberen!

De beste kwaliteit tegen de scherpste prijs. Slechts €745,- incl. btw. en DRIE jaar garantie.

P-UIT!

Een SPATOILET® past op iedere standaard wc-pot en is eenvoudig zelf

ER-O

aan te sluiten. Zonder hakken of breken verzorgen wij de installatie, ook op water en stroom, tegen een meerprijs van € 150,00 alles inclusief.

Campagneweg 1 • 4761 RM Zevenbergen Telefoon 0168 331 300 • www.stelcomfort.nl

* Informeer bij uw gemeente of de aanschaf via de WMO wordt vergoed.

Kijk op www.SPATOILET.com of bel: 072 5629269 of 020 6141232.

Rijbewijs keuring? bel Brommobiel rijbewijs AM

Canta rijbewijsvrij

Inruil van uw auto mogelijk! Taxatie, demonstratie en service/reparatie bij u aan huis! Voor meer informatie kijk op www.waaijenberg.com of vul de bon in en stuur deze zonder postzegel naar: Waaijenberg Mobiliteit, antwoordnummer 15, 3900 VB Veenendaal Naam: Dhr. / Mevr. Adres: Postcode / Woonplaats: Telefoon: E-mail: ONS_KBO2017

Wiltonstraat 26 3905 KW Veenendaal Tel: 0318 - 51 12 51 Keienbergweg 48 1101 GC Amsterdam Z.O. Tel: 020 - 691 76 49 De Savornin Lohmanplein 3a 2566 AA Den Haag Tel: 070 - 325 65 05

Advertentie

Kies je Combiticket

Kom naar Keukenhof! Snel, makkelijk en voordelig met het OV 23 maart â&#x20AC;&#x201C; 21 mei Ga naar keukenhof.nl/ov voor meer informatie of om de Combitickets te kopen.

KEUKENHOF.NL/OV

Advertentie

Al ruim 40 jaar hèt adres voor comfort en kwaliteit Makkelijk opstaan is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Om die reden zijn er fauteuils die u hierbij een handje kunnen meehelpen. Het aanbod van meer dan 90 sta- op fauteuils bij Teun Arts is uniek in Nederland. Bij ons vindt u alle stijlen sta- op fauteuils, zelfs op draaivoet!

Ǧ ͳǡ ʹǡ ͵ǡ Ͷǡ ͷ × ͸ ǤǤǤ Ǥ Veel van onze StaSta op fauteuils zijn in meerdere kleuren direct uit voorraad leverbaar. Mocht de sta- op fauteuil van uw keuze niet voorradig zijn, dan zorgen wij voor een leen- sta- op fauteuil om de levertijd te overbruggen... Gratis.

Onze openingstijden: Di, Wo & Do 10:00 - 17:30, Vrijdag 10:00 - 21:00, Zaterdag 10:00 - 17:00 tel.: 0485 - 45 29 86 www.teunarts.nl Boersestraat 11, 5454NG, Sint Hubert. In St.Hubert op de rotonde richting Wanroij, dan 3e weg links, 1e rechts.

info@teunarts.nl

* Niet van toepassing op aktiemodellen, aanbiedingen en overige acties.

Advertentie

Al ruim 40 jaar hĂ¨t adres voor comfort en kwaliteit

Relaxfauteuils op draaivoet Meer dan 140 modellen

Handmatig verstelbare relaxfauteuils Meer dan 50 modellen banken & bankstellen eventueel mĂŠt relaxfunctie

Meer dan 180 modellen

De beste banken Nederlands fabrikaat

info@teunarts.nl

* Niet van toepassing op aktiemodellen, aanbiedingen en overige acties.

“Erop uit in eigen land” 14 april t/m 28 oktober 2017

bij ‘t Veluws Zandsculpturen Festijn

2SHQLQJVWLMGHQ DSULO W P RNWREHU 0D W P YULM XXU =DWHUGDJ XXU =RQGDJ JHVORWHQ 7RHJDQJVSULM]HQ MDDU HQ RXGHU ¼ W P MDDU ¼ W P MDDU JUDWLV

0RRLVWH VWUHNHQ %HNHQGH JHERXZHQ

2017

([SRVLWLH VFKLOGHULMHQ 3X]]HO JH]HOVFK

DSVVSHOOHQ

*HGHHOWHOLMN RYHUGHNW *UDWLV SDUNHUHQ

2XGH %DUQHYHOGHUZHJ *DUGHUHQ 7HO ]DQGVFXOSWXUHQ QO 2S YHUWRRQ YDQ GH]H DGYHUWHQWLH

½ NRUWLQJ RS GH HQWUHH PD[ SHUVRQHQ JHOGLJ W P

Advertentie

bolderman.nl Laagste prijs-garantie HOTEL SAINT AYGULF

5 dagen

199,-

249,-

199,-

v.a. slechts

5 dagen

Berlijn Centrum

Bohemen en Praag

Van der Valk Landhotel Spornitz

Beierse Woud, Bayerisch Eisenstein, Passau

Vertrekdata: 8 mei / 19 juni / 17, 31 juli / 14, 28 aug etc.

Vertrekdata: 22 mei / 19 juni / 17 juli / 14 aug / 11 sept / 9 okt.

Vertrekdata: 22 mei / 5, 19 juni / 10, 24 juli / 14 aug / 25 sept / 9 okt.

Vertrekdata: 1, 15, 29 mei / 12, 26 juni / 10, 24 juli / 7, 21 aug etc.

Drankje s tijdens d iner in Opati ja inclusie f!

v.a. slechts

399,-

v.a. slechts

499,-

8-daagse Stedenreis

v.a. slechts

399,-

Berlijn, Dresden, Leipzig en Potsdam

10 dagen

Drautal Karinthië

Istrië Opatija

Barcelona en Andorra

Vertrekdata: 22 mei / 19 juni / 17 juli / 14 aug / 11 sept etc.

Vertrekdata: 20 mei / 17 juni / 1, 29 juli / 12, 26 aug / 9 sep etc.

Vertrekdata: 15 mei / 19, 26 juni / 3, 10, 17, 24, 31 juli / 7 aug. etc.

Vertrekdata: 15, 29 mei / 12, 26 juni / 10, 24 juli etc.

10 dagen

Drankje tijdens d iner in Vrsar inclusie f!

v.a. slechts

399,10 dagen

v.a. slechts

399,-

v.a. slechts

679,-

10 dagen

599,-

12 dagen

Pittoresk Vrsar Istrië

Polen Mazurengebied en Gdansk

Lago Maggiore en Toscane

Rondreis Klassiek Italië en Amalfikust

Vertrekdata: 22, 29 mei / 5, 12, 19 juni / 11, 18, 25 sept etc.

Vertrekdata: 8 mei / 5 juni / 3, 31 juli / 28 aug / 25 sept / 23 okt.

Vertrekdata: 15 mei / 19 juni / 10 juli / 14 aug / 18 sept / 9 okt.

Vertrekdata: 22 mei / 5, 19 juni / 3, 17 juli etc.

Bij Bolderman aanbetalen niet verplicht! Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden.

bolderman.nl

Brochure en boekingen:

(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl

Prijs p.p. o.b.v. 2 pers. kamer excl. Calamiteitenfonds & reserveringskosten

(Alle prijzen p.p.)