De kaart van het jaar ©

“Joop van der Schee ontvangt zilveren Vethmedaille” kopte geografie.nl afgelopen november. Ik was er graag bij aanwezig geweest, maar ik kon niet om een lesrooster heen. Het is een van de weinige toegestane redenen om te spijbelen van de KNAG-onderwijsdag, bevestigde Joop toen ik hem in de middag wél kon feliciteren. De KNAGonderscheidingen en de uitreiking aan Joop zijn onbetwist; zijn GISse leerlingen10 staat op een vaste plek in mijn analoge boekenkast. Het zette me wel aan het denken over hoe het prijzen uitloven in de laatste jaren is uitgegroeid.

Het is mogelijk dat het naderend nieuwe jaar een rol speelt, maar onze maatschappij lijkt overspoeld te raken met verkiezingen voor politicus, sporter, journalist, vul-maar-aan van het jaar. In mijn beeld stak Nederland ooit wat mat af tegenover andere landen waar een heuse prijscultuur heerst (a la medewerker van de week), maar we hebben dat aardig ingehaald. Wat ooit begon met ‘de dag van’ of ‘de week van’ is uitgemond in een alomvattend aandachts- en prijzencircus. Blijft er wel een normale dag in het jaar over?

Dagen, maanden, jaren

Hoe het ooit begonnen is kon ik niet achterhalen. Vaderdag, moederdag, Valentijnsdag, pantoffeldag, die zijn nog wel te plaatsen. Bij de dag van de bergen en de dag van het koor wordt het een stuk lastiger. Gelukkig vallen ze niet op dezelfde dag, een Sound of Music-associatie is dan al snel gelegd. Voor weken is het niet veel anders. We genieten al van de week van respect, de week van het geld, de week van de lentekriebels, de week van het Nederlands, met als slogan: ’iedereen aan het woord’, ergens lijkt dat de communicatie niet te bevorderen. Er is een maand van de filosofie (april), een maand van het spannende boek (juni) en een maand van de geschiedenis (oktober). Het zijn onderwerpen die duidelijk niet in één week passen en elkaar ook lijken uit te sluiten. Daar stelt het KNAG zich met de GeoWeek een stuk bescheidener op.

Sprekende voorbeelden van wat een jaar ons heeft opgeleverd zijn snel gevonden. Zo is er een prijs voor de auto van het jaar, een tuin van het jaar, speelgoed van het jaar, woonboot van het jaar en de jonge ambtenaar van het jaar. Ik daag u uit daarvoor een combinatie te bedenken. Een beetje gemeente of provincie doet daar niet voor onder: Amsterdammer of Groninger van het jaar! Voor wie begrijpelijk het tijdsbesef kwijt is, bestaat er een overzichtelijke Fijnedag kalender. Het is een goede bron om je te verbazen. Prijsuitreiking

De gemiddelde prijs wordt bij voorkeur op een Nationaal Congres van … (vul aan met Engels, Duits, Brandpreventie, CityMarketing, Belastingzaken) uitgereikt. Zo voerde Geo-Informatie Nederland recent een prestigieuze Geo-Prestige Award in, inclusief een gala-avond voor de winnaars en genomineerden. In de categorieën organisaties, startups en professionals werden de winnaars door jury en aanwezigen verdiend en uitgebreid gelauwerd. Dat is zeker vernieuwend in het anders zo bescheiden geowereldje.

Overigens, niets ten kwade van de serieuze prijzen. Geo-Informatie Nederland en de Nederlandse Commissie voor Geodesie hebben een kersverse GIN-NCG-Scriptieprijs ingesteld. UNIGIS, de masteropleiding in GIS aan de VU, looft al jaren een prijs uit voor de beste thesis. Maar er zijn genoeg voorbeelden waarbij je even achter je oren moet krabben. De bedrijfsadviseurs van EY roepen jaarlijks een ‘onderneming van het jaar®’ uit en Deloitte kiest de snelste groeiende techbedrijven in de Fast 50. Er is een logistieke webshop van het jaar verkiezing, inclusief kandidaten en een jury. Je favoriete kapsalon, niet de culinaire variant, kan tijdens de kapsalon van het jaar verkiezing op een podium komen. Als klap op de vuurpijl heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een prijs voor de minst bureaucratische ambtenaar ingesteld. Ik ga ervan uit dat het Ministerie van OCW deze lijn links laat liggen en er geen prijs voor de minst verstrooide wetenschapper of minst wereldlijke aardrijkskunde docent komt.

Het jaar van de kaart

Ooit had een middelbare schoolprijs, beste column van de maand, op mij het nodige motiverende effect: jarenlang hing het certificaat boven het bureau waar geschreven moest worden. Het is ook het effect dat prijzen als de UNIGISscriptieprijs en de Young Scholar Award van Esri beogen. Ze zijn bedoeld ‘om te prijzen’, om een persoon of een organisatie terecht in het zonnetje te zetten voor een fraaie prestatie en ze zo een duwtje in de rug te geven.

Juist om het geografische denken te bevorderen is het nu de hoogste tijd om naast het prentenboek van het jaar, het woord van het jaar, het managementboek van het jaar, voor een ‘kaart van het jaar ©’ verkiezing. Ik zie mogelijkheden voor een jury van cartofielen, een volksraadpleging via een appje en een gala-avond zoals bij de Oscaruitreiking: ‘En de prijs voor de meest verrassende kaart van 2018 gaat naar…’.

De lezer vraagt zich wellicht af of we niet beetje doordraaien met het dagen- en prijzencircus? Is het niet bijna tijd om een prijs voor ‘de beste prijs’ uit te gaan reiken? Stel je voor dat we volgende week, zomaar van een normale dag of week zouden kunnen genieten: gewoon op je fiets naar het station, boek lezen op de iPad in de trein, kopje koffie erbij. Een dag van de fiets, week van de iPad of maand van de koffie zijn in geen velden of wegen te bespeuren. Het lijkt me een ideale start voor een gezond en gelukkig jaar van de kaart.