Fylkesmagasinet 1 2014 by Rein Design

NR. 1 JANUAR 2014

Mest lest i fylket

fylkesmagasinet.no

Digital kunstnar Side 6-8

Nyttår i New York side 27-29

«Kaptein Jürgensen og Leirdølene hans» side 32-35

Kristine testar side 36-37

JUBILEUMSDAGAR 16.-25. januar

LÅN&LEIGE

fastrente

1,95% i 3 år**

DEFA

WarmUp Link

2 999,-

Inkl. GPS Link (sporingssystem) Ekskl. montering og element Før 5 851,-

VINTERHJUL

på alu.felg

0,-

Inkl. i prisen

YARIS HYBRID Norges mest elska småbil

Yaris Hybrid frå 208 800,-*

LÅN&LEIGE

fastrente

1,95% i 3 år**

DEFA

WarmUp Link

2 999,-

Inkl. GPS Link (sporingssystem) Ekskl. montering og element Før 5 851,-

AURIS HYBRID TOURING SPORTS Design og smarte løysingar

Auris Hybrid Touring Sports frå 284 100,-*

Navigasjon utan tillegg i prisen. Verdi 6 400,- (Gjeld frå Active grad)

Rettl. pris inkl. frakt, levert Nordfjord/Førde. PrivatLeige: Yaris Hybrid 1 301,-/md. Startleige 40 000,- Totalkostnad 90 188,-. Auris Hybrid TS 1 995,-/md. Startleige 50 000,- Totalkostnad 125 172,-. Forbruk blanda køyring/ utslepp CO2/NOx: Yaris Hybrid frå 0,35 l/mil, 79 g/km, 6 mg/km. Auris Hybrid TS frå 0,38 l/mil, frå 85 g/km, frå 5 mg/km. **Renta er subsidiert i 3 år for deretter å bli justert til normal salsrente. Avbilda modell kan ha ekstrautstyr. Med atterhald om trykkfeil.

Toyota Nordfjord AS

Toyota Førde AS

6718 Deknepollen. Tlf. 57 85 26 50

Steinavegen 10, 6800 Førde

Hegrevegen 16 - 6783 Stryn. Tlf. 57 87 60 00 www.toyotanordfjord.no

Tlf. 57 72 10 00 www.toyota-forde.no

I denne utgåva kan du lese om:

FM FYLKESMAGASINET

Fylkesmagasinet kjem ut til alle husstandane i Sogn og Fjordane Grunnlagt 2001

Best på lønnsemd

Øyrane 3, boks 353, 6802 Førde

Tlf. 95 93 99 99 REDAKTØR

ROY SUNDE roy@fylkesmagasinet.no Tlf. dir. 95 93 99 90

– Vi er opptekne av å finne dei gode, positive tinga som skjer i vårt fantastiske fylke. Vi klarer ikkje å fange opp alt, så har du tips om saker som du meiner vi burde skrive om – ta kontakt med meg!

Det er ofte negative ting som pregar nyheitsbilete. Men i blant dukkar det opp pressemeldingar av det meir positive slaget. Og lite er betre enn å byrje eit nytt år med ei gladmelding på Sogn og Fjordane sine vegner. Nyleg tikka ein slik inn i innboksen til Fylkesmagasinet: Sogn og Fjordane klatrar på ”tabellen” i Nærings-NM. Som fylke har vi teke steget frå 13. plass sist, til 11. plass no. Rangeringa blir gjort av Telemarksforsking i NHOs Nærings-NM, der næringsutviklinga i fylke, regionar og kommunar blir målt ut frå lønsemd, nyetableringar og næringslivsstorleik. Det er dog ikkje ei melding utan negative innslag. I positiv lei trekk eit næringsliv med god lønsemd, medan ein på nyetableringa plasserer seg sist. I ein kommentar skriv Telemarksforsking at næringslivet i fylket synest både innovativt og internasjonalt orientert, men at vi som fylke slit med folketalsutviklinga, grunna mangel på byar som fungerer som magnetar for å trekke folk til seg. Og samtidig har vi ein utfordrande næringsstruktur, med få bedrifter i vekstbransjar. Ein 11. plass av 19 er kanskje ikkje isolert sett noko å hoppe i taket over, men enkelt regionar og kommunar gjer det mykje sterkare enn som så. Spesielt Sunnfjord peikar seg ut. Sunnfjord tok ein knallsterk 4. plass av 83 regionar. Det viser at det er gjort mykje riktig her, og at det gror godt. Og næringslivet i Sunnfjord skårar øvst på lønsemd. Sett over ein tiårsperiode har Sunnfjord det tredje mest lønsame næringslivet. Sunnfjord skårar også bra på vekst, men kjem dårlegare ut enn dei andre toppregionane på næringslivsstorleik, og er klart svakare på nyetableringar enn dei andre toppregionane. Nordfjord plasserer seg som nummer 19 på lista, og HAFS er nummer 59. Sogn er på 70. plass, med Sogndal som motor i ein region der fleire kommunar får svake individuelle plasseringar.

Ansvarleg utgjevar og grafisk formgjeving Fylkesmagasinet Trykk Schibsted Trykk Flesland AS Distribusjon Posten Opplag 42.500

Ser ein på kommunenivå er det fleire kommunar i Sogn og Fjordane som markerer seg sterkt, med fire kommunar på topp 20 lista i Norge. Førde er beste kommune i klassen i fylket, med ein sterk 5. plass totalt i landet. Sogndal er sjuande beste kommune i Norge, Florø nummer 17 og Stryn er nummer 25 i Norge. Også inne på topp 100 er Hyllestad, med 44. plass, og Eid med 84. plass. På den øvste halvleiken av ”tabellen” finn ein Fjaler, Gaular, Solund, Leikanger, Hornindal, Gloppen og Vik, som ligg mellom 131. og 189. plass. Diverre er det også ein del som ligg plassert i botnen, og viser at det framleis er mykje å ta tak i her i fylket. Ein faktor som mange kommunar i fylket slit med er negativ folketalsutvikling. Der har vi mykje å hente. Vi slit med å halde på folk, og med å rekruttere nye innbyggarar. Den utfordringa blir neppe mindre i 2014. Redaktør: Roy Sunde

Skoa du trenrg på tu

Fekk du ikkje det du ønskte deg til jul? Eller var du ein av dei som fekk gåvekort? No har du sjansen til å gjere gode kupp!

38 butikkar, 500 parkeringsplassar Opningstider: 10–20 (10-16)

Velkomme

Rein Design

Sikrree degg godde kupp!

Designa for store opplevingar Nye Volvo XC70 2014-modell er designa for å ta deg til eventyret. Oppgradert eksteriør og interiør, eit romsleg og ﬂeksibelt bagasjerom og ein nydeleg komfort i eit av bilbransjens beste sete – gjer turen til ein draum. Firehjulsdrift AWD og Instant Traction™ gir suveren kontroll under alle tilhøve, og det prisvinnande City Safety systemet er standard og vil bremse automatisk i kø eller bytraﬁkk om ein kollisjon er i ferd med å inntreffe. Vi kallar det

Nye Volvo XC70

No får du utstyrsnivå Summum til halv pris t t t t t

Skinninteriør og skinnratt Ventilerte skinnsete El. justerbart førarsete m/minne El. innfellbare sidespeglar m/bakkelys Ekstra interiørbelysning – ﬂeirfarge

t t t t t

Aluminium, Silk Metal og kromdekor t Auto.avblenda sladrespegel t 17” aluminiumsfelgar Aktive Dual Xenon hovudlys High Performance stereo m/DAB+ Regnsensor Kampanjepris kr Unike XC70 crossed alu.panel

15 000,-

Rettl. pakkepris kr 30 000,-. Rettl. utstyrsverdi kr 42 700,-

Pris inkl. Summum tilbodet: Volvo XC70 D4 AWD, 163 hk kr

579 000,-*

Volvos englevakt Vo Vo olvo On Call tar vare på deg og står til di teneste 24 timer i øgnet – året rundt. Tjenester

Mobilapp Stille/slå på motor- og kupevarmar er opne? Er vindauge eller døre Er alle dørene låste? er Lås/lås opp døre Kva er instrumentpanelstatus. Olje/lyspærer etc.? Automatisk køyrebok med notatar Kvar sette eg fråå meg bilen? Kva er bilens km stand? Kor mykje drivstoff har eg att? Og mykje meir…

t Automatisk hjelp ved ulykke t Sjølvaktiverrt naudassistanse t Volv o o Ve eihjelp assistanse t Tjuverivarssling t Sporing av stolen bil t Fjernopning av døre er

Automatisk kø øyre elogg t Alle turane loggføraast og du kan overføre e dataene til Excel – perfekt for alle som køyrer på kilometergodtgjerrssle eller har behov for køyrejournal.

Volvo On C all ret tl. pris k r

8 900,-

Bestillast samstundes med bilen.

FOR PRØVEKØYRING SEND SMS ”XC70” TIL 2330 * Pris inkl. frakt-, leverings- og adm. kostnader levert forhandler. Tilbodet gjeld ved bestilling av ny bil med AWD. Gj.sn. forbruk 5,3–10,6 l/100 km, CO2-utslepp 139–248 g/km (XC70 D4 – XC70 T6 AWD). Alle Volvo sine dieselmodellar har partikkelﬁlter som standard. Atterhald om trykkfeil. Avbilda bil kan ha ekstrautstyr. Treff Volvo på facebook.com/volvocarsno og volvocars.no.

SANDANE: 57 86 61 00

FØRDE 57 83 72 00

SOGNDAL 57 67 34 00

MINDE 55 59 97 00

ÅSANE 55 53 68 00

BERGEN VEST 57 67 34 00

VOSS 982 05 929

KRISTIANSAND 38 04 90 00 www.frydenbo-bil.no

Lærdal

Flora

øy Vågs

Lus

ter

Årdal

Gulen

Gaular

Jølster

Så sant som det er sagt

Naustdal

Eid

Visste du at det er 43.680 husstandar i Sogn og Fjordane? Og at det bur 108 869 menneske i fylket? Skal du nå alle husstandane, er det naturleg å bruke Fylkesmagasinet som annonsekanal i 2014. Enklare går det ikkje an å seie det, eller gjere det.

Leikanger Aur

nger

d lan

Askvoll

a Brem

Selje

Fylkesmagasinet 100% husstandsdekning

nger

Høya

Vik

Gloppen

Hornindal

Hyllestad

Stryn

Førde Fjaler Solund

Sogndal

trand Bales

Fylkesmagasinet – Kjekt å lese! SENTRALBORD TLF. 95 93 99 99 – E-POST: POST@FYLKESMAGASINET.NO – BESØKSADRESSE: ØYRANE 3A, 6800 FØRDE

Animatøren Stadig fleire «innfødde» flyttar til større byar i Norge, og motsett har stadig fleire av dei som flyttar til Sogn og Fjordane bakgrunn frå andre land. Førde får i snitt nokre hundre nye innbyggarar årleg. Gregory Idehen er ein av dei, og han har eit svært sjeldan yrke: animatør! 6

TEKST: Roy Sunde

I førre Fylkesmagasin såg du to verk av den talentfulle kunstnaren og animatøren Gregory

Idehen, som illustrerte novella om Høvdingen frå Hyen som ville oppdage verda. Gregory kjem frå ein tradisjonell kunstbakgrunn, men valte digital kunst og animasjon som leveveg.

Ut for å lære. Gregory er fødd i Nigeria, flytta 12 år gamal til far sin i London, og utdanna seg altså innan animasjon. Førde er nok ein snål stad å bu for ein animatør, men forklaringa ligg i kjærleiken. Under studietida på Teeside University i Middelsbrough møtte Gregory grafisk design student og Førde-jente Heidi Kårstad Gloppen. Samtidig haldt Gregory på med sitt studieløp. – Eg har ein bachelor i Computer animasjon og

visuelle effektar, fortel Gregory, og seier han kjem frå ein tradisjonell kunstbakgrunn. – Eg byrja studieløpet mitt på University of the arts i London, men er veldig glad i film og teikneseriar. Det var årsaka til at eg gjekk over til animasjon, smiler han.

Harde tider. Etter studia busette dei seg i Middelsbourugh. Heidi som sjølvstendig næringsdrivande, Greg som frilansar. Men det var beintøffe tider på arbeidsmarknaden i Nord-aust England. – Eg var ferdig utdanna i 2011, og jobba litt som konseptartist for ein ven, som starta eit preproduksjonsstudio for film og animasjon. Men

Allsidig: Greogry er glad i fantasy- og science fiction-landskap, men han lagar mykje anna også. For eksempel 3D-animasjonar, som denne bilen.

This is nothing like London. – This is nothing like London! Orda er Gregory sine, i samband med hans første møte med Førde. Og dei var ikkje negativt meint. – Det har vore litt av ei oppleving. Førde er mykje mindre enn London og Middelsbrough, smiler han. – Det er rolegare her, men de har vakre, episke landskap og opne, vide område som held fram for evig. Ulikt byen eg vaks opp i, som er dekka av betong og lyden av trafikk, seier Gregory, nøgd med sin nye heimby etter godt og vel eitt år. – Kva er største skilnaden? – Det er kaldare her, og med mykje meir snø. Eg har aldri sett så mykje snø som det siste

året. Eg er veldig glad i natur, og spesielt glad i fjella her. I mine år i England såg eg aldri noko i nærleiken av dei fjella de har her, smiler Gregory. – Eg var spent og glad første gongen eg fekk sjansen til å ta ein tur opp på eit av dei, Hafstadfjellet. Utsikta er spektakulær: Eg er audmjuk over å få slike opplevingar. Etter den første skjelsettande opplevinga er eg glad for å kunne seie at eg har vore på eit par fjell til rundt Førde, blant anna Halbrendsnipa. Og håpar å erobre mange fleire framover, gliser han.

Nye erfaringar, og eit nytt syn på heimstaden. – Kva er elles det beste med å bu i eit nytt land?

det var hardt for eit ungt studio å sikre nok klientar til jamn flyt av arbeid. Det var ein kamp å leve slik, utan noko permanent. – Området vi budde i hadde lite ledige jobbar, så vi sleit med å finne jobb som var relevant for utdanningane. Vi vurderte å flytte til London, andre stader i England, eller til Norge, for å få verdifull arbeidserfaring. Så fekk eg jobbtilbod av Reklamebyrået Rein Design i Førde. Gregory synest det var litt skummelt, men vi gjekk nokre rundar på det og ideen modna seg fram. Han hadde berre vitja Førde ei veke før vi flytta. Men vi kasta oss ut i det, seier Heidi. I oktober 2012 flytta dei til Førde, der dei no har kjøpt seg leilegheit.

Gregory trivast svært godt med teiknebrettet og datamaskina.

– Beste opplevinga så langt er å få oppleve norske tradisjonar, og ikkje minst norsk mat. Eg har møtte mange snille, vedunderlige menneskjer, og er blitt kjent med familien til kjærasten min. Eg har ikkje hatt negative opplevingar så langt, men det er nok snø her til tider, seier han og slår fast at han vart noko uroleg då det lava ned store mengder tidlig i desember. – Korleis var det å vende heim etter sju år ute i verda for deg Heidi? – Eg fann ut at Førde slett ikkje var så verst, seier Heidi. – Eg flytta i 2005, og Førde er annleis no enn då. I blant merkar ein at ein er vant til større byar, og saknar ting, som meir kulturtilbod og betre kollektivtransport, men Førde veks og er i stadig endring, så det er spennande. Det er veldig greitt å vere nær familie og vener, og å vere i eit kreativt miljø igjen. Det sakna eg siste tida i England. Og så har eg ein fin jobb, med supre kollegaer. Alt har vore flott, vi trivast og ser for oss å bli. Stadig fleire venner flyttar heim, det einaste som manglar er ein relevant jobb til Gregory. Han er utruleg dyktig, så eg trur ikkje vi blir verande utan at han får ein jobb han trivast i, smiler ho.

Treng jobb! For Gregory er på jakt etter ein spen-

nande jobb. – Drømmen er ein jobb som passar utdanninga mi, seier Gregory, og fortel at han har brukt mykje av det første året på å lære seg norsk. – Fram til i vår gjekk eg på norskkurs, 5 dagar i veka. I oktober i fjor skjønte eg ikkje eit ord norsk, no skjønnar eg det når folk snakkar, men føler meg ikkje heilt trygg på å snakke det enno, smiler han, men eg er optimist. No tek eg norsk ein dag i veka, har illustrasjonsoppdrag og jobbar for firmaet til far til Heidi, Robust Software AS.

lagar film treng ein skisser av ting, karakterar og miljø, så regissøren ser korleis det skal sjå ut før dei byrjar filming. Slike konseptskisser kan eg lage. I tillegg til digital kunst kan eg også teikne, skisse og måle på «gamlemåten», smiler han.

Høvdingen fr som ville op å Hyen pdage verd

Hyen er kjent for produksjonen mellom anna båttil også blitt hevda Brødrene Aa. Det har har sitt oppha at Christopher Columbus v sådd tvil om, frå bygda. Det siste er men at det har båtar i Hyen i fleire hundr blitt bygd e år er derimo heva over ein kvar tvil. t

– Jo, no skal – Ein gong du høyre! Og eg høyrde. lokal høvdin på byrjinga av 1400-talet g i Hyen til med berre var sat det å få tømme og fann flat, men ut at jorda ein kjøpte dei ret at det var meir seg ein hær heim til Hyen. land dersom med stor sannsyn ikkje 100 i talet. I tillegg av sherpaEnglalandet legheit Sherpasoldatan soldatar, (England). ein drog vestove slag som cirka ei slik oppdag r, forbi e var Men skulle meir beit og reiv folk eit illsint folkeenn at dei ingsferd skikkeleg , var ein ein legge ut på drap dei båt. nøydd å med spyda i hel med tennene Ved hjelp No hadde ha ein sine. sledar laga av 200 tibetans store båtar, vikingane lang ke av tradisjon oksestøyttennebisonskinn, med kloregnu, og 100 for å hadde teke men den nye tid meier av r, lasta var komen. bygge steget heilt ut på ein bygg. Og ut Nokre tur så strabasdei trevirket på moskusog bygd nett plass dei skulle iøs at det ha. Båtbygg ein slik båt ville båtar med overnå målet var eit underog la i Hyen. høvdingen jarar var det flust Hyen-høvdinge om n av i område ville ha ein Første etappe og såleis båt t, men av det gjekk gjennom var ikkje nuane, som Vestlandet vindskeive sterkaste slaget, Pakistan. i dag er noko å satse furustubbar vekevis Kloregutdøydde, På ei av utan anna frå kunne vandre sine reiser på. føde enn det med såg austover høvdingen i munka tørt Vi sat på kvar nokre år jamleg påfyll ne og soldata gras. Verre var vår barkrak sjøen. Båteiga ein vakker tilbake, kvar eg ne. Dei båt, truleg av karboh k, då forskar kom frå. ren kunne skaffa dei måtte ha av lerk frå på Østerydrat en lurte seg ved – Norge, Nepal. Verdastfortelje at den på at dei plyndraog væske. Dette og nomad svara eg. vart i alle var bygd eleirar dei – Nærare sterkaste – Ahh, det fall hevda ha kome måtte kommesmå landsbyar treslag – bestemt er ikkje høvding seg Førde. det så langt Eg såg på en fire mann så på den tid. over. tap av dyr, gjennom Pakista frå Hyen Derfor trevirke av stad til n med berre Etter å malt stykke mannen, fura soldatar til båten Nepal for sende i fjeset som det. og gjennom mindre sin. å finne Afghanistan. munkar, gjekk barberhøvel, lær. Sist det hadde eit turen godt i gong Her var fått besøk gamKorleis dei berg gjekk må ha vore på dei allereie vidare fire kom seg må seiast. med sharialovane. den tid Jens av ein på sin andre om. Desto Auga var Eit utrygt komne Her vart Stoltenperiode meir seier til Nepal, seier historia ikkje ein blasse, og som statsmi heim att gong ei lita ein steina for det område, ølglaset lite med lerka den om korleis nister. mot leppenehanda skalv lett utan at minste – afghansk dei kom – Den nepalsk som skulle steinane då han løfta . seg – Visste hagla. Sverdamolte kunne ein på vindmø du at dei e lerka, som nyttast. sibirske ta tidleg på llene, bygde båtar gjekk (Larix var og ein som blada og fotblad over 1400-ta sibirica av harpiks i Hyen allereie let? spurte Led), hadde avart av den . Men ingen alt låg avkapp meir frå ølglaset. fryktinn a hender han, og høgt innhald torde gå standsdyktigog olje, og var gytande lepja i seg til angrep Dette var derfor veldig hæren mot råte. om dei ukjent for ingen var fire Hyen-k med sherpa-soldata på den Det var og sett Christo meg. så nok derfor motgodt om arane ikkje r, sjølv ville bygge åndig på at det pher Columb Eg har jo sjølv nettene høvdstilt meg var nettopp akkurat vore båt med. us-steinen tvilande Det nærma . sov så dette han Etter vel til i yting til seg vinter ein månad staden, men at han skulle ha Hyen, og nistan. Og fått raska hadde dei noko gen gjekk, med vinteren då dei kom til etterkva i hop så og kulde. Turkmert som ettermitilknvart eg meir mykje lerk fire utsendingane kjem som starte heimrei kanskje Fordelen og meir at det var ddasa, den både skubbe var at sledane regel både snø på tide å – Men korleis sa svensken. noko med store oppdagaren overbevist om og dra. vart og anna staden å i himmel faktisk kunne at frakta dette elende for Verre var det med lettare å gjere. ens namn – Har du heim då? ha dei stakkar koldbrann vis var det skulle dei det travelt? Den slitne undra eg s munkan godt med Eg hadde få Vil du høyre meg. forskar prøvde all verda eg at det å slite med bengalske tigrar e. Heldigmeir? nærma var tomt en såg lenge på som stadig seg faretru med tid. Såg at desse vart seg ein meg. i glaset ikkje ølglaset Då munk eller bestilte to raskt overma meir historie ande tomt. hans. såg hans som igjen nye øl, og to, men Mitt også. skjedde, før glaset Her kom det nok av oss. Og flådde dyra nna av sherpala til ein og historia vart fylt Eg soldatane, skinnet liten snaps då var svenske heldt fram. igjen. Så med tennene med berre nevane – Dei fire til kvar n i gong. skinnet. sine , garva pakistanske utsendingane og sydde Tarmane fekk med vintersk til dei som saum ter og tok landevegsrøvar seg nokre o av og skolisse stakkars dyra ar, oppsøk 40 munkar del tær. vart nytta te eit til fange. Vanleg praksis. Likevel rauk Desse skulle klosdet med tere. Ikkje ein hjelpe ulikt i dag, på den tida var kane av å ampumen den tærne på gongen beit kvaran opne såra med dyre-ek dre, før dei smurtemunvidare spreiing skrement dei av infisert for å hindre tansk triks. vev. Eit gammalt tibeTEKST: Tore

Fossen ILLUSTRASJ ON: Gregory

Idehen

/ Rein Design På ei reise i utlande svensk historie t kom eg i snakk forskar. for utruleg med ein Det han til å vere hevda var gje att det sant, eg kan hugse. men eg skal no nesten toria får prøve å Sanning du sjølv sgehalte vurdere. n i his-

Sherpasoldat ane var eit illsint folkeslag so m folk i hel me meir beit og reiv drap dei me d tennene enn at dei d spyda sin e.

erte hyaden redus tsen frå konsekvensar. og ng ke innsa ege herois få alvorl vekselvis symji holm Denne seinare Stock med sane var for der ren skulleei vekes tid e kava svoltn like nord Men straba skulle Etter darar. dei land og ufatteleg ke sjøen nådde våte ar og estlen . Den Baltis kvile, Kalde, med russarav den grunn rligg i dag. lands. deleg viktign aoverfa til ikkje over var forfer e meda Men angripdei opp under å ete på dei seg og det til 30. av sledan byrja var brukt forserast! mot vår, frå 40 ikkje sett var att vianten var faktisk ny oppdaging. redusert Det gjekkover det som treDei hadde og sov under vepro blitt av ane ei seg. t med Reser av munk låg na som fekk tida var e følgje med ein kano n forrek is på sjøen.av 85 sledar nu og 25 at ein tane som enn snø ten. To arm. Då gjord eis var kka rane hadde sherpasolda noko anna forulu heile kanoe det framlt, som no besto vel 100 kloreg, derav ein 100 Det kvar sin annan hadde eit lik, men e aldri atar, nærare dei var. Hyen året før. n Følgje -skjeane brukt låg med frå asold som n eller Dei fiska jon Khan Ein fande t var 90 sherp til fire karar konfrontas I kanoe med og tøffe t vart snøen. ten spiser virke, ein hardføre eit par minut så stakk dei ke etterla dyreskinn. sild som sikker «i nøden i tillegg det slaget dyne, av e enn men munkar, fot mindre etter hadde blitt ken hoppa hel, eller mot det sibirs e ikkje av e nok. Og var full På mindr og stukke i , som grufullt, ver ein e var Polak tilbak på heilt e. aksen med svoltn åla nordo karan ikkje folbitne og rfølgj kortv var lukta i knesk anten beina m dei for det svenske visstnok om . Og desse ein polsk sande gjøgla ein kniv mellom fluer» , etters såg seg ein by litt sør å be derso i dag et det kallar dei omrei halen tunge ng og stakk esperasjon dag et. Dei sk, av eit at han som er ned. Denille. Surstrømmi måten, men godt steppeland a seg Podol av ei grøft i rein svoltd snøen så djup høyrer er gjekk opp anærm ikkje og silda truleg a på samev frå karav før dei Moskva. så gale at det n sin. Det som luktar e dei å hyaren, hadde vore hard, punge greidd teltet dag er siste den ket sild nok ikkje tilverksitt oppha lite tvil om. som i ting er a kald på var det har angreip, vinteren dette og var retten det. Rett i alle fall at dette før han vandr frå Men ingen Khan-skje annskinn. I denne Hyen er det a, alltid gjekk til historia . Då av kjøt na Hel eg sabelt at også til , men fekk utrettdel av gudin for noko eit telt av var laga så langt i Nepal også med på r som nen frå å bli mykje histogje tapt vidare, kortvaksen og vart ein sette fyr nokre pølse måtta polske på denne sida Den byrja hadde andre sjen skulle ingane slutten stund til. Det klokka. hang det på , som over til ei eg nuane daggry, då korte seg pølser dei, . ein sjå Eg såg på fått med meg kloreg no berre sitteken også, men ei kunne ikkje ne med sitt harem å kaste ha ien. Ved e gult hadde êr, det så eg måtte på svens , måtte det til konvo Hyen-kara først tenkt ville nde mildvsom pissa mindrtypisk vårein av var lukka ria enno, litt mykje . resten varsla eit i men Han få plukka det, sjekke blitt talet der. e tilTrass i områ av røyk, berre for å eg skulle hadde på 1400nne. som hang var skjemt fekk lettar isen, dersom moskusaneare. Det var at dei fall dei følte at . tygge først, kt var oppfu veg over sidan – i alle tok ei enn tidleg den enkle grunnel la dei i runde e igjen tur gjene! at han nytt produ . ny Eit av etapp tjänar det til Likev dagar » ders ei lita atn. teikn, hending! – Takk, å ta fem oppvarming re måna i sikte, vart ferskv det berre Og du al ! berekna meg igjen gang til eksisNo sto målestokk. Tre-fi Hyen var såg på som var uttrykket «glob gar ikkje egs småhishund Røykepølsa tals e, før sat og ei reise målin tur. Dei i at svolten mat halvv Norg 1400Erik i ikaren CO2og ein trass Vel kjapp e og under om ein sør. lite Men ke histor Dei fire alt for nom Sverig rekna som sett til å styre ige proboppfunne, vindar frå var Den svens blikk som minna tida har fått deren ikkje var det milde oppløysing. kva som eit som var på nemneverd og ville n som på den for å gå i til barten en til – med opp terte, kom byrja isen svenskane baud ikkje seg så jemiks-typeEit lite nikk seg skikkeleg e og munn plass , sige garas ottast av ern, pryl. å komm med – disken som kava fort sett på over sjøen e byrja å mykje av Pommfølgjet. Dei kom på gar skje. Tenk anen ryke , vart vart trykt og for det vossin hyen-karan med å at ny runde lem for bompengar vil seie; Dei til fuglane i ferd å gå igjen. svenskar og heile karav så ille skulle då nok til vart til toll og . Det dei no var starta skulle Men pølsa flaut både sat e ken så atane , krevje og røyke kjenke hav. svens a-sold og der at sledan . Det langt, kan skryte arar, men det vi i dag av sherp hesjestaur reine for kjøt. i det Baltis nemleg skulle – Dei e symje det ein Dovre midt ute Det viste seg i forståsegpå like sør for e kunn var nedpå skjeletta vart det då gå. gå i fred og andre ig, ein stad kloregnuan soldatane sledane. den siste plukka fått ikkje and og etter a, Men hadde av motst heilt tilfeld spesielt moskusane toppen isen brotn e munkane. . Kiev. Litt verre og munen igjen, sitte på kunn Der hadde ner som umsakevitt ei klype svensk måtte n gnuane drog berre ein same passerast. No smiler Aalborg jubile historia med dei ikkje med. Dei n med meda rifta. av verre seg, hyare med n dei delen framd Sjølv så hadde sant! hylare Der kosa rte som ror. t for å halde å ta den e ettertanke salt, ehh tjuveri Eg vel kane funge tørn i vatne ved nærar det vere ran og sin det salt, men seg. Altså må fot tok røykepølse, gjennom folka salt med e takka vere ølgjet seg dag er – Mykj av reisef som i fleste kapet kom dei øyde lands e og iskald

Etter at Turkme

nistan var månads forsert i tid, stod løpet av Kasakhstan nare tid ein har og Russland. blitt kjent med som det riket vi i seiVar tsarane Sovjetunionen var lokale ille på 1800og krigarar mykje enklare og stamme og 1900-talet, høvdingar å ha med Ei natt ikkje å gjere på då følgjet 1400-ta angripne av ein gjenghadde teke pause, let. dei var etterko vart dei Khan-skje – nokre marar av levd skjult hevdar Djengis i Khan-skjeaneeit par hundre år. Khan som hadde Som ville seg over dyr kasta munkane, som på denne

kom oregnu anske kl e det bli kk tibet nn at ein flo det slik at her ku og gjekk til e lit te k Dei lik serte såg no i mobili llet. Dei over fje se og lav, så de mo kamp om lgjet. fø åtak på – på andre nytt land e fekk rikee og finne -karan

stod asoldatane e og frå sherp Det størst høvlehjelp seinare. i den tid Med god fire månader var blitt bygt, lasta då t vart klar som til onen. Skipe båten øykte skipet varmr korn vakraste Kalmarunibeståande av under laga øl, sett

verda vi var fire Hyen og bein intakt fisk, heime ant, stort i den store . Alle dei armar fekk det eisa med provi kloregnu, salta havet hadde slekt fjerde av erre sida av Dei tre som lange heimr av har ingea tter. Den tol. Dessv pølser på den tok feil bær. såg der i dag lite at ein flokk leg lønn. si høvding-doførste rulles og tørka a-soldatane startar meiner dei folkeslag som er siste dei ut nok es likte år (dei så det fekk kvar var Norg kjelde Sherp e). Dei eit anna kan for. Dei såg og ing og på den, fleire tusen sin stamm ivt usikre ust, trefte godt mose over fjellet som truleg bremser nt ned ein skrånSjølve rultalet si. Relat drog norda ikkje nu kom bli kamp om følgjet. noko som i 1400vatnet. månader og kloreg på var det han forva det med dei, an». vegen eg vart var då blir kalla Hops til åtak og mosfem tibetanske her kunne seg saman e» eller «saam Eg kjende opptil han at og gjekk gnu for Alden i dag og slo då? us. «sam han det slik mobiliserte seg mellom att vest ingen i det som og mosk dei kva land klare ordaHyen-høvd fann dei utspelte asoldat lav, så var retVille vite lestolen histo– Men kampar us, sherp karar og han og svenske Men odig no. Harde og mosk fire hyenseinare. mellom ende. til den verka sliten. utolm munk litt heng ville stod glasa usi kus, og saman Mosk unnen is dette tenkt seg atter tomt matt i auga daga. det nokon Og i bakgr ra for korle eigentleg klart. vart også No var detHan var blitt til at han kunnederen opp – Og er vel Det kaia. teleg bekymgjekk, er bus? meg utrydda. t sitt på etterken. vore med rikaren. han teikn fylte barten e det vart s svens skape Colum gjord gjorde hadde Det korlei mann svara Dovre ein gong og eg Likevel ein – med heitte ane som år tidlegare. – Tja, samla en på til. Nok og akevitt, spor ein etter stamm hadde fleste øl ande munkl snart eitt eit glas ingen er så få – Han terte han dei for dei aldri vore våre med dei rester n i Nepa re kvifor det . Hyen-høvd st slik, glasa starte erd på Stolt presen var enkla var på forkla ngen hadde avslutninga sidan Det klar til det oppdagingsf kanskje svensHyen. og høvdi Då siste Aa’en skulle namn. svara med siste kan r i og rundt ikkje – Vart etternamn,førenamn. eit vis, på til Hyen st eg. Aa til e det som det, på fram etter kloste følgjet å hugse skjedd hopp øvst oppe på då? undra vart det vel elbart. endeleg r gjekk stolte god på landgangen ahan umidd å tok eit – Visst landa -kara at oppdr av juli kom et bygginga med på veg opp agt! Aa’en sine 130 kilo under skrev i frå om I midten are last. Tre Hyen som no gang medkø for å vere dette var ken. og melde . Den fjerde, skje. Sjølvs , og med sette i for slo opp si dyreb ingen stod i jo den fast – Han igjen artøy, angen det dei delvis kilt -høvd som gingsf har landg områ or til Hyen I alle fall sin etter å ha av fjøla, Og det Folk frå beste oppda generarett ovanf utført. kanten foten -folket. verdas get var den av etter fram, Hyen fleire titals bygge kappe mista andre angen dei kunne id gjennom etter hadde r og måtte er grusg terte noko i ettert i ei steinu seg oppov ne var ampu også bevist kara arma . No kneet, begge sjonar. våren. sidan av glede are på tenna, frå seg han skulle ut tidleg i var og symjeturen ingen byggjast, Hyen-høvd beste båt verdas skulle

Eg brukar mykje tid på forbetre evnene og kunnskapen min i faget mitt. Og har kunstprosjekt på sida av. Kunst er viktig for meg, eg har alltid prosjekt, men fokus no er å få ein relevant jobb, seier han og fortel kvifor han valte animasjon. – Eg følte det var måten å ta kunsten min til eit nytt nivå. I studietida oppdaga eg digital måling, og såg kor raskt du kan jobbe med det, og kor mykje meir produktiv og fleksibel du blir. Eg kan både 2- og 3D animasjon. Drømmen er å bli konsept/karakterartist innan film, animasjon og videospelindustrien, der eg kan nytte kunnskapen innan kunstdesign og 3D-applikasjon. Når ein

Raskare og meir fleksibelt. – Kva er hovudskilnaden med å jobbe digital, kontra å gjere det på «gamlemåten»? – Det går mykje raskare å jobbe digitalt, og ein er meir fleksibel. Du kan eksperimentere meir. Berre det å måtte blande måling til dei fargane du ønskjer tek tid på gamlemåten. Men det krev meir forklaring når ein skal forklare folk forskjellen på «analog» og digital kunst. Dei fleste skjønner nok meir av handverket i dei tradisjonelle kunstmetodane, seier Gregory. Spesialiteten hans er fantastiske miljøskildringar av landskap som kunne vore henta ut av science fiction og fantasy-litteratur. Begge deler er ei stor inspirasjonskjelde for han. – Bøker er nok beste inspirasjonen for meg. I blant kan eg lese ei setning, eller eit ord eg likar, og sjå ei bestemt form. Då byrjar eg å tenke på korleis det kan sjå ut. Så byrjar tankane å kverne, og så blir det noko ut av det. Men ting og hendingar i kvardagen gjev også inspirasjon, seier han og fortel at når han har eit prosjekt, så let han seg oppsluke. – Eg brukar nokre timar kvar dag på å lage skisser. Om eg jobbar med eit konkret prosjekt for nokon går det fort 8-10 timar dagleg, i nokre dagar. Illustrasjonar eg laga for Fylkesmagasinet var ei miljøskildring frå ei karavane og ein båt. Den første tok to dagar, og den andre 5-7 timar. Det som tek tid er reaserch. Eg brukar mykje tid i forkant på å tenke løysingar. Det er den hardaste delen av eit prosjekt.

ØKONOMI

Betre BSU ordning i 2014

Vårt råd til deg er å nytte deg av denne gunstige spareforma og setje av 25 000 kroner i året dersom du klarer det. Eit tips her kan vere å spare fast kvar månad. Med 2000 kroner i månaden er du nesten i mål. Synest du 2000 kroner er mykje, kan du starte med 1000 kroner i månaden. Kanskje mor eller far også kan hjelpe deg litt?

Det som er viktig å passe på er at du har skattbar inntekt dei åra du sparer i BSU. Dette er eit vilkår for at du får skattefrådraget. Klarer du å spare heile beløpet på 25 000, får du 5 000 kroner mindre i skatt. Klarer du å fylle opp BSU-kontoen før du er 34 år, vil du spare 40 000 kroner i skatt samla sett! Føresetnad for dette er som sagt at du har skattbar inntekt desse åra. Dersom du enno ikkje har skattbar inntekt, er BSU2 til same rente som BSU eit godt alternativ. Ta kontakt med banken din og få meir informasjon om dette produktet.

1. Du får svært god rente på sparepengane. 2. Du får skattefrådrag. 3. Du legg deg opp eigenkapital til den dagen du skal inn i bustadmarknaden. Ulike statistikkar tyder på at om lag 1 av 2 ungdomar nyttar seg av BSU-ordninga. Vi hadde gjerne sett at endå fleire nytta seg av denne gunstige spareordninga. Er du under 34 år og har planar om å kjøpe eigen bustad finn du ikkje betre måte å spare på. Garantert.

Skriven av Som eit lite kinderegg. Ein annan viktig fordel med BSU er at du får banken si beste rente. I dag tilbyr mange bankar mellom 4,5 % og 4,8 % på BSU-kontoen. Sparing i BSU er eit lite kinderegg. Med denne spareforma oppnår du tre ting:

Hallvard Klakegg direktør privatmarknad Sparebanken Sogn og Fjordane

Å J S G O M O N N I M O K ER!

R Rein ein Design

Frå 2014 er spareordninga Bustadsparing for Unge (BSU) blitt endå betre. Er du under 33 år kan du i år setje inn 25 000 kroner på BSU-kontoen og spare inntil 200 000 kroner på samla sett. Dette er ei etterlengta utviding, då BSU-ordninga dei siste åra ikkje har utvikla seg i takt med auka bustadprisar. Eigentleg burde ein kunne spare inntil 300 000 kroner. Då hadde BSU-ordninga stått meir i stil med auka bustadprisar og nye krav til eigenkapital på 15 prosent. Vi håpar difor regjeringa utvidar ordninga endå meir i neste statsbudsjett.

T I E H Y N VÅRE NYHEIT! Element Stil er møblar med elegante integrerte frontar og dusj. Kvalitetsprodukt designa og produserte i Danmark.

60 CM KVIT SPEGEL-SKÅP OG SKUFFER KR. 10.440,2 OVERSKÅP A. KR 2.240,-

100 CM GRÅ SPEGEL OG SKUFFER KR. 14.540,2 OVERSKÅP A. KR 2.540,-

Opnin ngstider: Måndag–fredag: 07.30–16.30. Laur u dag: 10.00–14.00. Vi tar forbehald om fargeavvik og tr ykkfeil.

R Rørle ø r l e g ge g e re r e n i næ n æ rhete rh e te n

Tlf. 57 72 55 90 - Mob. tlf. 992 13 790 Flovegen 4, 6800 Førde - www.comfort.no

N 2

13 8

det nye året I dei mø mørke ørke vintermåna vintermånadane adane gjer det ekstra godt g å kose seg in inne. nne. Skjem deg sjølv lit litt tt vekk – du ﬁnn det du treng i butikk butikkane kane vå våre åre på Han Handelshuset. ndelshuset.

6 7

5 2

Serviettar 39,Kubbelys 99,Princess Modell: Nina Midttun frå The Body Shop, med badekåpe 199,- frå Princess. 1 Body Balm 239,- The Body Shop 2 Salt Scrub 298,- The Body Shop 3 Miracle Oil 179,- The Body Shop 4 Bubble Bath Melt 169,- The Body Shop 5 Body Butter 169,- The Body Shop 6 Bath & Shower gel 89,- The Body Shop 7 Telysestakar 19,-/stk . Princess 8 Vink jølar 699,- Tilbords 9 Vinglas 295,- Tilbords 10 Handkle 139,- Princess 11 Deodorant Invictus 205,- Ranels Parfymeri 12 Telysestakar 29,-/stk . Princess 13 Eau de Toilette Invictus 495,- Ranels Parfymeri 14 Handkle 139,- Princess

epair 8 860,Ranels Parfym

Eva Solo termokanne i rustfritt stål. Før: 899,- no: 449,Tilbords

Skap den rette spa-kjensla med ein steinskulptur 69,Princess

39,y

De ign n:

er l v te a

rste t

ere et

9 10

259,The Body Shop

Kitchen Aid kjĂ¸kkenmaskin, cremefarga. Veil. 5999,- no: 3999,Tilbords

Bodylotion, Clarins 320,Ranels Parfymeri

...vi har det!

www.hhforde.no

Ni om nyttårsforsettet sitt Stian Sjursen Takle 1. Har du eit nyttårsforsett? – Nei, men eg har jo vurdert det. Men nei, det vart ikkje noko nyttårsforsett i år. 2. Kvifor ikkje nyttårsforsett? – Eg er ikkje ein typisk nyttårsforsettkar. Eg motiverer meg sjølv på andre måtar enn skippertaksmetoden rundt nyttår.

Sindre Rørstadbotnen 1. Har du eit nyttårsforsett? – Nyttårsforsettet mitt er å vere ei meir ekstrem utgåve av meg sjølv. Alt eg gjer i 2014 skal vere betre enn det eg gjorde i 2013. 2. Kva er sjansen for at du klarar å halde det? – Eg kjem til å klare det. Når eg legg ein plan, er det aldri med i planen at eg skal feile.

Øystein Myrkaskog 1. Har du eit nyttårsforsett? – Nei, slikt har eg slutta med. 2. Kvifor ikkje nyttårsforsett? – Blir litt for mykje av slikt. Det treng ikkje vere nyttår for å starte eit nytt og betre liv.

Regine Engevik Førsund 1. Har du eit nyttårsforsett? – Ja, og eg skulle ønske eg kunne sei at det var shoppestopp, men det har eg prøvd fleire gonger før utan hell! I år er målet å komme meg i meir aktivitet, og å fokusere på eit betre kosthald. 2. Kva er sjansen for at du klarar å halde det? – Det er eg ganske sikker på at eg klarer. Det er om og gjere å ikkje sette seg for høge mål. Målet mitt er å trene to, maks tre gonger i veka – og å gjere små grep som til dømes ete meir frukt og grønt.

Martin Phillip Fjellanger

1. Har du eit nyttårsforsett? – Dei er ikkje heilt ferdigtenkte enno, men foreløpig har eg desse: Nye mål innan trening, og eg skal jobbe med meg sjølv når det gjeld disiplin og motivasjon. Eg skal stå på alle eksamenane i mai, fullføre utdanninga mi og gjere det eg kan for å skaffe meg ein god jobb.

2. Kva er sjansen for at du klarar å halde dei? – Eg kjem til å halde dei!! Eg klarar det nesten alltid, men denne gongen er eg også mykje meir motivert til å gjere endringar.

Jonas Nyløy Navarsete 1. Har du eit nyttårsforsett? – Jobbe meir med masteroppgåva mi, og levere til 28. mai. 2. Kva er sjansen for at du klarar å halde det? – Eg har ikkje noko val, så det er all or nothing.

Magne Vikøren 1. Har du eit nyttårsforsett? – Jau, forsåvidt. Eg skal slutte å overfalle godteskåler! 2. Kva er sjansen for at du klarar å halde det? – Sånn passe, men når eg er heime i Sogn ein sjeldan gong er det lov å skeie litt ut har eg tenkt.

Linn Dyveke Willberg 1. Har du eit nyttårsforsett? – Eg har aldri hatt noko nyttårsforsett, faktisk, men skal eg trekke fram noko eg har lyst å gjere meir av i 2014 så må det vere fjellturar og reising. Eg startar kvar dag, om veret tillet, med ein joggetur på Mjømnefjellet. Og eg elskar reising. Vi var i Syden med ein familie i romjula, eg skal på studietur med Utkant til Berlin om eit par veker, og eg har booka familietur til Tivoli-opninga i København i påska. 2. Kva er sjansen for at du klarar å halde det? – Både fjellturar/trening og reising er jo veldig lystbetont, så eg håpar at eg greier å oppretthalde begge deler. Finner ein ting ein trivast med og set seg realistiske mål, er det jo berre gøy å fullføre!

Else Marie Skår 1. Har du eit nyttårsforsett? – Ja, det har eg. Eg tenkte eg skulle prøve begynne trene litt. 2. Kva er sjansen for at du klarar å halde det? – Akkurat no vil eg sei at det er 80% sjanse for at eg klarar det. Jo, eg skal klare halde det året gjennom.

Nytt og I januar skal joggeskoa på, vekta ned, røyken stumpast, studia skjerpast: Ein SKAL bli eit nytt og betre menneskje enn i fjor. TEKST: Roy Sunde og Kristine Slettehaug

Nyttårsforsett er eit mål, ein plan eller eit ønskje for det nye året, som skal gje høgare livskvalitet. Forsetta kan vere å ete sunnare, slanke seg, studerer hardare, drikke mindre, kutte ut godteri, trene meir, sjå mindre TV, vere god med andre, spare meir, eller kutte røyken. Media set ofte fokus på dette ved å kople nyttårsforsett og kjendisstoff, og staten køyrer ei runde med røykeslutt-kampanjar i forkant av nyttår, og annonsering av nikotintyggegummi- og plaster intensiverast. Måla er høge, men ofte varer ikkje forsetta så lenge som vi hadde ønskja. Treningssentera som var fulle i januar er sjeldan like pressa på plass i mai. – Kvifor vil vi bli «betre menneskjer» på denne tid av året psykolog Andrine Bruland? – Eg likar å forklare mykje med ein god, gammal modell av psykologen Abraham Maslow: Behovspyramiden. Først av alt er vi menneske

betre liv du òg? opptekne av å få dekka dei basale, menneskelege behova: Mat, søvn, tak over hovudet. Har vi ikkje dette, så tenkjer vi berre på det. Først når desse behova er dekka, søker vi mot tryggleik og nærleik med andre. Føler vi at det er på plass, søker vi mot sosial status. I land med stor svolt vil ein ha vanskar med å finne folk som er opptatt av å være den kulaste i gjengen. – Øvst i behovspyramiden ligg sjølvrealisering. Eit behov som strengt tatt ikkje let seg «mette». I eit land som Norge, der vi har det nesten for godt, ligg mange heilt på toppen og prøver å perfeksjonere livet sitt. Dette skjer til ei viss grad heile tida. Årsaka til at det er meir merkbart i januar, er nok det store fokuset frå media og medmenneske, på

Når alle andre skal. – Er det lettare å ha fokus på endring på same tid som «alle andre»? – Det er klart at vi let oss påverke av andre, og forsøker å passe inn i det alle andre held på med. Det er lettare å nå måla sine når ein involverer andre og har deira støtte. Eller motsett, at risikoen for tilbakefall, f.eks ved røyking eller overvekt, er høgare om sambuaren røyker eller har dårleg kosthald. Om du til dømes ynskjer å gå ned i vekt, vil eg anbefale å alliere seg med nokon; trene eller ete ilag, ha nokon som måler midja di regelmessig, eller berre lar være å ete godteri i ditt åsyn. – Kvifor er det så mange som misslukkast med nyttårsforsett? – Eg trur den største feilen dei fleste gjer, er å sette for generelle og store mål utan ein plan. Ein vil gjerne ha sixpack i 2014, og går hardt på frå null til fem treningar i veka i januar. Så kjem februar, ein får slitasjeskade og vert forkjøla, og

det hopar seg opp med ting å bruke tid på heime. Brått går tre-fire veker utan trening, magen er like rund, og ein kastar inn handkleet.

Den viktige realismen. – Kva må til for å lukkast med ein livstilsendring? – Ein må være oppriktig motivert. Om det eigentleg er dama di som vil at du skal gå ned i vekt, medan du tykkjer livet er topp med sofa og Pepsi Max, vil du ikkje endre livsstil. Og ein må være realistisk. Både med omsyn til målet, kva resursar du har til rådigheit, og kva utfordringar som vil dukke opp. Du kan ikkje ha som forsett å tilbringe meir tid med ungane, og samstundes pusse opp stova og vidareutdanne deg. Vil du verkeleg ha meir tid med ungane må du prioritere det, og innsjå at det krev at du ofrar noko av det du før har fylt tida med. Til slutt er det viktig med delmål, og belønningar, for å sjå gradvis framgang og halde oppe motivasjonen. Du kan tildømes føre dagbok over kor lang tid du brukar på å gå den same runden. Om det tek 50 minutt 1.januar, kan du ha som mål å klare den på 30 minutt når året er omme. Så kan du lage delmål med premier etter din smak. Som å unne deg eit stort glas vin den dagen du er nede i 45 min, eit par nye sko når du er nede i 40 og så vidare.

Mange små bekkar små… – Kva råd ville du gitt

at no byrjar eit nytt år. Og dermed sjansen til å starte på nytt og gjere det litt betre. Ein slik markør verkar meir motiverande på noko som er litt tungt å dra i gang, enn ein vanleg onsdag i oktober, der ein like gjerne kan vente til neste onsdag, eller kanskje like godt november. Og så veit ein at 1.januar kjem, og har tid til å reflektere over og førebu seg på endringa.

dei som ønskjer å gjere ei eller anna positiv endring i livsstil? – Vel deg ut èin ting i første omgang, som du skal gjennomføre. Gjerne noko målbart, og gøy. Det er mange måtar å bruke kaloriar på, vær kreativ. Lag ein plan på førehand, så detaljert som råd. Kva er sluttresultatet, korleis skal dette målast, korleis skal dei enkelte delmåla leggast opp og lønnast, og korleis du taklar hindringane som vil dukke opp? Om du skal slutte å ete godteri må du definere kva som er godteri og ikkje. Er det berre smågodt? Sjokolade? Chips, kaker? Er det bråstopp frå dag ein, nedtrapping, eller berre om laurdagane? Kva gjer du i staden når du får lyst på godteri? Kva gjer du i bursdagsselskap? Kva kan dei rundt deg bidra med for at du skal nå målet? Kva kan du glede deg sjølv med i belønning, til dømes kvar søndag når du ikkje har ete godteri heile veka? Det er viktig å ikkje gi opp sjølv om ein sprekk. Om du skal trene to gongar i veka, men ikkje orkar ei veke, ta nokre veker med tre treningar i blant, så ligg du framleis etter planen. Om du åt ein sjokolade, så spring opp og ned trappa ti gonger og fortsett med blanke ark i morgon.

Droppar Facebook. – Har du eit nyttårsforsett? – Ja. Etter eit år i permisjon kjenner eg på behovet for opplevingar utanfor heimen, og ikkje minst å være 100% tilstades i augeblikka. Det er eit nokså diffus mål. For å konkretisere kuttar eg ut Facebook i 2014. Eg håpar det bidreg til at vi treff familie og vener meir ansikt til ansikt, og at

Psykolog Andrine Bruland

vi ser på og snakkar med kvarandre framfor å ta bilete med mobilen og tagge og poste når vi er ilag. Eg henta fram att den augneblinken då den eldste guten min var to år, og tok ein diger munnfull med yoghurt, og utbraut: no «tosa» vi oss, mamma. Kvar gong eg kjenner behov for å dele noko på Facebook, så skal eg la det være godt

nok å være lukkeleg berre for meg sjølv, eller med dei som faktisk måtte være der, og seie: No kosar vi oss. Vi har også fast familiemøte ein gong i veka hos oss, der vi drøftar alt frå middagsønskjer til køyrelogistikk. Og eit nytt punkt i 2014 er at vi forsøker å prioritere minst ein familieaktivitet ilag i veka, og minst eitt sosialt treff kvar 14. dag.

Nyttårsdans Brutal crossover-maskin

New!

2014 31.JAN – 1. FEB

Flott dansemusikk heile helga! Xtrim Xt trim Commander Ca.pris/måned*

2.340,-

Bris

173.000,- pris inkl. moms

Fredag 31. januar: Bris i Barthold Bar Overnatting: 2 døgn inkl. middag lørdag og billett frå kr 2055,- pr. pers. Lørdag – søndag inkl rom/frukost og billett frå kr 1110,- pr. pers.

Pb. 122 | 6781 STRYN | Tlf.: 578 72 000 Telefaks: 578 72 017 | jon@lars-kveen.no www.kveenmotor.no *Priseksempel (60 mnd med ca 9,3 % eff.

Lørdag 1. februar: Stordans i to etasjer: Barthold Bar: Bris Sunnfjordsalen: Gilbeys og Ingemars Billettpris: Nyttårsfest/stordans kr 395,Laxens nyttårsbuffet inkl. bill. kr 740,Bill. får du kjøpt i resepsj. på hotellet.

rente) fra Santander

*Priseksempel (60 mnd med ca 9,3 % eff. rente) fra Santander

Gilbeys

findriv.no

ombardier bardier Recreational Products Inc. (BRP) (BR

t 500 mm bredt belte

Telefon 57 83 40 00

Andre tilfeldig utvalde bilete:

Fylkesmagasinet pĂĽ Instagram! FĂ¸lg oss du og!!!

Vinnerbiletet: Fotograf: Anne Gry Dale Niemonen Premien er eit gĂĽvekort pĂĽ kr 1000,- frĂĽ Handelshuset.

Neste konkurranse: ÂŤJobbÂť. Vis oss din arbeidsstad eller ditt arbeid. Biletet sender du til thoraage@fylkesmagasinet.no eller hashtagger pĂĽ Instagram med #fmjobb

3 av bidraga blir belĂ¸nna med 5 flaxlodd.

Teppefliser

Lady mĂĽling

2. sortering

Vegg 10, 3 L.

Kun kr .

199 ,-

149 ,-

179 ,-

(FĂ¸r 498,-)

(FĂ¸r 449,-)

(FĂ¸r 348,-)

Diverse lamper

Restparti parkett

Opptil

40%

14 mm. kvit og eik plank

rabatt

pr. m 2

Alle lagerfĂ¸rte tapetar

Salongtepper og teppelĂ¸parar

Heildekkande tepper

FrĂĽ kr .

Opptil

FrĂĽ kr .

98 ,-

50%

Golvbelegg Texstyle,

med filtbakside

Topp kvalitet! (FĂ¸r 229,-) pr. m

Rein Design

SAL SAL SAL SAL SAL SAL SAL

rabatt

50%

rabatt

98 ,-

-BOHFCSVWFHFO t UMG t GPSEF GBSHFIBOEFM!FOJWFTU DPN

5JMCPEFU HKFME TĂ&#x152; MFOHF MBHFSFU SFLL GSBN U P N KBOVBS "UUFSIBME PN VUTFMEF WBSFS

INTERIØR

Les meir om interiør på min blogg: husetvedfjorden. blogspot.no

med Bjørg Njøsen

Nytt år, nye interiørmuligheiter Først av alt; Godt Nyttår alle saman! Eg håper de har hatt fine juledagar, og no er klare for eit nytt år. Der så herleg når julepynten er plassert på loftet igjen, og ein kan starte på nytt med interiøret. Det er som å starte med blanke ark. Med eit nytt år, så følgjer det også med nye trendar. Eg er ikkje den som følgjer interiørtrendane slavisk, men litt påverka blir ein jo alltids. I tillegg er det veldig spennande å følgje med på kva som er «in».

I 2014 vil vi sjå at dei kvite veggane vil forsvinne meir og meir. Vi vil ha fargar, tapetar og mønstermiks. Eg observerer også at fleire måler veggane sine i mørke jordfargar. Om ein kombinerer mørke vegger med lyse farger på møbler og med rett lys-

setting, treng det aldeles ikkje å bli eit mørkt og trasig rom. Det blir heller lunt og veldig koseleg. Fargerike har kåra blågrøn som årets farge, og eg kunne ikkje vore meir einig. Grønt og blått har vore dei mest brukte fargane i norske interiør dei siste åra. Og dei to fargane saman blir ein flott farge som kan brukast på alt og kombinerast med det meste. Pastellfargane er også fortsatt aktuelle. Hurra for det, då kan eg boltre meg i favorittfargane mine og fortsatt vere trendy. Marmor er eit material som var stort på 80-talet, og no er det på full fart tilbake. I 2013 såg vi det på smånips som lysestakar, skjerefjøler og andre interi-

ørdetaljer. Dette året vil vi også sjå marmor i større gjenstandar som på golvet, som bordplate, benkeplate, på bad osv. Marmoren er ikkje lenger berre grå-kvit. No kjem den i fargar også. Personleg er eg ikkje heilt «der» endå, men ein skal aldri seie aldri. Om dette er noko for deg, kan det vere eit godt tips å sjekke bruktbutikkar og loppis for marmorgjenstandar. Der kan ein fortsatt gjere eit kupp.

Gull, kobbar og messing har vore aktuelt ei stund, men no når det nye høgder. Ja, du veit messing som vi har spraya i nye fargar i nokre år no. No har det gjenoppstått i sin naturlege prakt. Og eg må tilstå at eg har gått frå å mislike messing sterkt, til å tenke at å samle ei gruppe messingly-

Spesialist på gamle klokker, veggur, lommeur og armbandsur. Har klokka di høg personleg verdi, kanskje eit uerstatteleg arvestykke? Treng den ettersyn, reparasjon eller restaurering? Urmakarverkstad i Førde med ekspertise og lang erfaring på reparasjonar av alle typar ur. Henting og levering etter avtale om ønskjeleg. Gratis fast prisoverslag. 5 års garanti på overhaling av veggur.

Roger Pettersen A/S Offentl. godkjend urmaker

VINTER TILBOD - 30%

Rein Design

Presteholten 25, 6810 Førde Tlf. 907 32 380

på vindusglas

Flatene 1, 6800 Førde • Tlf. 57 82 03 00 • mail@glassgrov.no

UANSETT KVA SOM MÅ TIL, SÅ SKAL VI FÅ FRAM BODSKAPEN

kontakt@reindesign.no / 95 93 99 99 Slik såg deler av huset vårt ut i 2013. Eg er spent på kva 2014 bringer.

Les meir om oss og arbeid vi har gjort på reindesign.no

rein_design /reindesign2013

Alle bilmerke - opptil 7,5 tonn

sestakar med stearinlys i pastellar er veldig dekorativt. Det er absolutt noko eg skal hive meg på dette året. Det same gjeld nokre innslag av gull og kobbar. Sofabordet blir no utfordra av små -bord. Det vil seie at i staden for eit stort sofabord kan vi bruke to eller fleire småbord ved sofaen. Dette gjer området meir fleksibelt og meir spennande interiørmessig. Borda kan gjerne vere i pastell eller i lyst treverk. Eller endå betre; ein kombinasjon av dette. Den grafiske trenden vil fortsette, men no skal det ikkje vere svart-kvitt lenger, men med herlege, muntre farger. Eg likar veldig!

Å innreie med brukte og re-designa møblar har vore med oss lenge, og det vil heldigvis fortsette. Å mikse stilar er også ein heit trend. Og dette er så bra! Det er her ein verkeleg kan utfolde seg med interiøret og skape noko som ingen andre har. Det er dette som gjer interiør så utruleg moro å drive med, og det kan bli ein fantastisk flott variasjon frå heim til heim. Våg å følgje magefølelsen. Utfold deg! Bland trendy saker med Bestemors gamle møblar. Bruk fargar som du blir glad av. Du får din eigen stil, der du verkeleg føler deg heime.

- reparasjon - vedlikehald - service - EU-kontroll - hjulstillings-kontroll - aircondition-service Vi er med i verdas største og mest kunnskapsrike verkstadkjede. Hos oss får alle bilmerke profesjonell hjelp til hyggeleg pris.

17 – MED KVALITET OG SERVICE SOM VAREMERKE –

Rein Design

Tre om Tectyl

Daniel Levy

Astrid Systad

Jon Vatlestad Uglum

køyrer BMW 525d 2007-mod.

køyrer Mitsubishi ASX 2012-mod.

køyrer Volvo S60 2013-mod.

– Er du opptatt av å ta vare på bilen din? – Ja, det er eg. – Om vi seier Tectyl, kva seier du då? – Då seier eg at det er bra greier. I alle fall etter det eg har hørt frå andre. – Kva gjer du for å beskytte bilen mot rust? – Dessverre ikkje så mykje, men eg understellsvaskar den, og eg har tatt Ditec lakkbehandling på den, som er veldig bra. – Visste du at Bilpleiehallen er einaste godkjende Tectyl-forhandlar i fylket? Og at bilen er beskytta mot rust i heile 16 år etter ei behandling? – Nei. – No veit du det. God helg!

– Tek du godt vare på bilen din? – Ja, absolutt! Eg sørgjer for at den er rein og fin, at service er tatt og at den får understellsbehandling. – Korleis beskyttar du den mot rust? – Med antirustbehandling. Då bilen min var heilt ny, fekk den understellsbehandling på Bilpleiehallen. Det synest eg er nødvendig sidan det er så mykje snø, slaps og salt på vegane. Får du først ei skade, så brer det seg fort. Det er viktig å beskytte bilen for å bevare den.

– Er du opptatt av å ta vare på bilen din? – Både og! Det vil sei, eg er opptatt av det, men ikkje flink til det. – Kvifor er det ekstra viktig å beskytte bilen mot rust her vi bur? – Har det noko med klima og salt å gjere? – Det stemmer. Skiftande vêr, ein lang kyst med salt sjøluft, steinsprut, søle og vatn er alle årsak til rustangrep. I tillegg kjem salting av vegane om vinteren. Tectyl antirustprogram beskytter bilen mot alt dette. – Kanskje eg skulle prøvd ei slik behandling. Kan eg ønske meg det til bursdagen?

Med Tectyl antirustprogram · får bilen den beste understellsbehandlinga · beskyttar du bilen mot vegsalt · unngår du rustskader · aukar du bilens andrehandsverdi Ring oss for pris og timebestilling.

Eineforhandlar av Tectyl® i Sogn og Fjordane

BILPLEIEHALLEN 18

Halbrendsøyra 6, 6800 Førde Tlf. 99 30 22 20 • bilpleiehallen.no

Følg oss på Facebook

Våren 2014 kan du sjå Eli Kari Gjengedal på skjermen igjen. Då reiser ho land og strand rundt på jakt etter det norske vêret.

Foto: Kjell Jøran Hansen

– Kvar blir vinteren av? TEKST: Roy Sunde

For trass massive snøfall tidlig i desember, vart det ei skuffande jul på snøfronten for både 5- og 2-åringen. Både ski og akebrett står relativt ubrukt i garasjen. – Kvar vart eigentlig vinteren av Eli Kari Gjengedal? – Ja, det kan du spørje om! Vi har hatt ein veldig mild og vindfull førvinter og jul, i heile Sør-

Norge. Du må faktisk ganske langt opp i fjellet for å finne kuldegrader. Det handlar om at lågtrykk på lågtrykk har drege varmare «Spanialuft» nordover. Det skjer i blant: Vi blir liggande i ei rute der slike aldri tek slutt, ler Eli Kari. – Men det er uvanleg med så mildt og vindfullt vêr over lang tid.

Små marginar. Forskjellen på klassiske snøfulle vintrar, og stormfulle, milde grøne julefeiringar, handlar om særs små marginar. – Klimaforskarar fortel at kloden er varmare enn før. Det gjev også varmare hav. Og som følgje av eit par grader varmare hav får vi også meir «hissig» vêr. I følgje forskarane er dette det som også ventar oss i framtida. – Det er med andre ord slutt på dei klassiske vintrane, som vi hugsar frå barndommen? – Ikkje heilt. Det forskarane på feltet seier er at vi vil oppleve ei og anna kvit jul. Men om ein ser

det over ein tiårsperiode får ein gjerne åtte milde, og to med snø i låglandet. Så om ein får born i 2014 kan det hende dei er åtte før dei opplever si første jul med snø, smiler ho. – Normalen blir nok som i år, og så må du eit stykke opp i fjellheimen for å vere sikker på snø. Då eg byrja å jobbe med vêr for 12-13 år sidan, sa klimaforskarane at det innan 20 år ville bli 20 prosent meir nedbør. Og det ser jo ut til at dei får rett i det, seier ho.

Mildt og grønt. – Men vi har jo hatt mykje snø og kulde dei siste åra også, blant anna med kulderekord i Førde? – Det seier forskarane var eit produkt av at resten av kloden var varmare enn normalen, med den følgje at vi får meir ustabilt vêr. Det er vanskeleg å spå om framtida. Vi klarar jo knapt å varsle vêret to dagar fram i tid, seier ho. – Men ifølgje forskarane og dei kurvene dei ser

Ein køyretur i tidlig januar. Førde ligg grønt og fint i 6 plussgrader. I det vi kjem til Langeland, som har nokre små, skitne flekkar med snø, smell det frå baksetet, frå mi fem år gamle dotter: – Urettferdig, kvifor har dei snø!

for seg blir det nok sjeldan med sĂĽ kalde vintrar som i 2010 og 2012. Dei kan komme i blant, men det blir nok mildt, grĂ¸nt og stormfullt i lĂĽglandet i framtida.

Furet, vĂŞrbitt. Eli Kari Gjengedal har lenge vore synonymt med vĂŞr her i Norge. Og i 2014 er ho klar for ĂĽ vise fram norsk vĂŞr pĂĽ sitt mangfaldig beste, og verste. FrĂĽ mars av er ho pĂĽ skjermen i NRK med ein ny TV-serie i ĂĽtte deler: ÂŤVĂŚrbitt!Âť â&#x20AC;&#x201C; Den handlar om vĂŞret. Det er pĂĽ eit vis ein hyllest til kontrastane i det norske vĂŞret. Serien handlar om folk som bur i det norske vĂŞret, med alle dei skifta og utfordringane det byr pĂĽ, seier ho og fortel at ho har brukt 2013 til ĂĽ jakte pĂĽ vĂŞr. â&#x20AC;&#x201C; Eg og ein fotograf har brukt 2013 til ĂĽ reise rundt og jakte pĂĽ dei ulike vĂŞrtypane vi har lyst til ĂĽ ta fĂ¸re oss. Det har vore eit litt frustrerande ĂĽr, med nasa ned i Yr og Storm, for sĂĽ ĂĽ reise rundt pĂĽ jakt etter det vĂŞret vi har hatt lyst ĂĽ filme. Serien handlar jo om det vĂŞret vi opplever i kvardagen. FrĂĽ frost og snĂ¸, til den evige draumen om sommaren. Vi nordmenn er jo naive, og trur at neste sommar skal bli flott. Vi har jo desse minna om den flotte sommaren vi alle hugsar, men har jo eigentlig ikkje sĂĽ flott sommarvĂŞr. Men vi lever i draumen om at neste sommar slĂĽr det til, sjĂ¸lv om denne gjekk at skogen, ler ho.

&-&,53*4,& /:& /*44"/ -&"' 41&//*/(&/ Â?,&3 ,6/ ,3Ă Ă 1&3 .ÂŻ/&% o ("3"/5&35 ,6 / ,3Ă Ă 1& 3 .ÂŻ/ & % o ("3"/5& 35 'PS Ă&#x152; HJ EFH FU GPSVUTJHCBSU CJMIPME UJMCZS WJ FO MĂ&#x152;OFGJOBOTJFSJOH NFE SFTUWFSEJHBSBOUJ 1SJTFLTFNQFMFU FS CFSFHOFU QĂ&#x152; UPQQNPEFMMFO /JTTBO -&"' 5&,/" JOLMVEFSU WJOUFSIKVM #*--*( ÂŻ &*& t *OHFO NPNT FMMFS FOHBOHTBWHJGU t (SBUJT QBSLFSJOH QĂ&#x152; PGGFOUMJHF QMBTTFS t 6OEFS LSPOFS QFS NJM t *OHFO CPN PH GFSHFBWHJGUFS

/03(&41",,&/ */,-6%&35 7&3%* ,3 t Ă&#x152;ST HSBUJT TFSWJDF t ,SPNEFUBMKFS t MFJFCJMEÂ&#x201C;HO HKFOOPN )FSU[

%FU IBS BMESJ WÂ?SU NFS HVOTUJH Ă&#x152; LKÂ&#x201C;QF PH FJF FO /JTTBO -&"'

/ZF /JTTBO -&"' GSB LS

%FBMFS OBNF POMZ %FBMFS OBNF POMZ 4USFFU BEESFTT 4USFFU BEESFTT $JUZ $JUZ QIPOF QIPOF

autoforum.sf.no / J T T B O O P ] 5 J M C V E F U G P S V U T F U U F S L P O U B O U B O E F M L S / P N J O F M M S F O U F & G G F L U J W S F O U F - Â&#x201C; Q F U J E N O E L N , S F E J U U L K Â&#x201C; Q Q S J T , S F E J U U L P T U O B E & U B C M F S J O H P H U J O H M Z T O J O H Q Ă&#x152; U J M L P N N F S /JTTBO OP ] 5JMCVEFU GPSVUTFUUFS LPOUBOUBOEFM LS /PNJOFMM SFOUF &GGFLUJW SFOUF -Â&#x201C;QFUJE NOE LN ,SFEJUULKÂ&#x201C;QQSJT ,SFEJUULPTUOBE &UBCMFSJOH PH UJOHMZTOJOH QĂ&#x152; UJMLPNNFS - F J F C J M U J M C V E F U J O L M V E F S F S M F J F C J M E Â&#x201C; H O N F E C J M J T B N N F T U Â&#x201C; S S F M T F # F S F H O F U L P T U O B E Q F S N J M F S F U F T U J N B U C B T F S U Q Ă&#x152; H K F O O P N T O J U U M J H F T U S Â&#x201C; N Q S J T F S P H G P S C S V L , K Â&#x201C; S F U F L O J L L W F J P H G Â&#x201C; S F G P S I P M E N N L B O Q Ă&#x152; W J S L F S F T V M U B U F O F -FJFCJMUJMCVEFU JOLMVEFSFS MFJFCJM EÂ&#x201C;HO NFE CJM J TBNNF TUÂ&#x201C;SSFMTF #FSFHOFU LPTUOBE QFS NJM FS FU FTUJNBU CBTFSU QĂ&#x152; HKFOOPNTOJUUMJHF TUSÂ&#x201C;NQSJTFS PH GPSCSVL ,KÂ&#x201C;SFUFLOJLL WFJ PH GÂ&#x201C;SFGPSIPME N N LBO QĂ&#x152;WJSLF SFTVMUBUFOF

Foto: Kjell JĂ¸ran Hansen

TETTARE PÅ

Kristen Myklebust Ravnestad

Bli litt betre kjend med kjende og ukjende menneske frå Sogn og Fjordane Kor tid hevar du stemma? – Eg hevar ikkje stemma så ofte, men syng både høgt og kraftfullt i bilen og i dusjen… Kva er mat for deg? – God mat set eg pris på. Lange helgefrukostar er herleg. Kor tid sist kjende du på lukkekjensla? – Eg kjenner på lukkekjensla kvar dag. Eg kjenner meg heldig og har det veldig, veldig bra. Flørtar du mykje? – Nei, det gjer eg nok ikkje. Kva gret du av? – Eg gret sjeldan. Kva gjer alkohol med deg? – Det vanlege, ingen rare kryssreaksjonar ute og går.. Kva forhold har du til husarbeid? – Det er ikkje det kjekkaste eg gjer, men det må til, spesielt når vi har hund. Eg er ein racer på å vaske bad. Kor tid mistar du besinnelsen? – Eg mistar sjeldan besinnelsen. Kor hentar du energi? – Eg hentar energi i samvær med vener og kjærast, gjennom musikk og trening. Ingen ting er meir oppkvikkande enn ein tur på fjellet – enten på føtene, på sykkel, eller på ski.

er ikkje så veldig «miljøvennleg» – det går frå tid til annan i metal av hardaste sort. Elles blir det mykje gitarspeling og foto. Kor mange venner har du på Facebook? – Nett høveleg.

Kva gjer du når du har åleinetid? – Eg er veldig glad i musikk og lyttar gjerne både høgt og lenge når eg er åleine. Ein del av musikken eg lyttar til

Kva er ein god venn? – Ein god venn er ein å stole på, som bryr seg, og ein som ein kan ha det kjekt saman med.

Kven var din første kjærleik? – Eg fann kjærleiken på fyrste forsøk. Kven saknar du? – Akkurat no saknar eg sambuaren min Ingunn. Eg er på jobb i Bergen heile jula, og jula blir nok litt stusseleg utan ho.

R Rein ein Design

Likar du merksemd? – Ja, til ei viss grad likar eg litt merksemd, elles kunne eg ikkje hatt den jobben eg har i dag.

Blir du fort stressa? – Nei, eg likar i alle fall sjølv å tru at eg er god til å halde roa, men det hender.

NYHEIT! NYHEIT! VI HAR FÅTT INN KEVIN MURPHY SINE PRODUKT I SALONGEN Australske kakadu plum, verdas kraftigaste antioksidant, er nøkkelingrediens i produkta. Alle produkta er heilt reine, organiske og fargebekyt-fri for sulfat og paraben. Dei er fargebekyt solfaktor.. tande og inneheld solfaktor

KLIPP F FARGE ARGE A BRUD STUDENT RABA RABATT AT TT DROP IN EXTENSIONS MAKE-UP Besøk vår facebookside Fr Fresh esh Frisørsalong

Hafstadvegen 34 | 6800 Førde Timebestilling Timebestilling 47 70 73 80

E&C O

Kjøp ny Volkswagen – få med vinterhjul og gratis service i 3 år/45.000 km! Verdi inntil 26.700,-! Å

4MOTION-tilbod på Golf, Passat og Tiguan. Vi startar jubileumsåret vårt med kampanjetilbod på firehjulsdrivne Volkswagen Golf, Volkswagen Tiguan og Volkswagen Passat. I tillegg til velutstyrte bilar får du også med VINTERHJUL og GRATIS SERVICE i 3 år. I kombinasjon med våre tilbod på forbrukarleige slepp du derfor overraskande ekstrakostnader knytt til ditt bilhald.

Til deg som vil opp og fram

RG BE

JUB

ILEU

P MS

Eit lite merke på bilen som betyr så uendeleg mykje for tydinga av å komme seg fram her i livet. 4MOTION er eit firehjulstrekksystem som gjev ekstra trekkraft og ei betryggande kjensle av å vere trygg på vegen, sjølv i dårleg vér og under vanskelege køyretilhøve. Systemet gjev stabile køyreeigenskapar, utmerka retningsstabilitet og hindrar så langt det er mogeleg at bilen vert påvirka av sidevind. Dersom du aldri har køyrt ein bil med firehjulstrekk, skal du nytte høvet no.

Førde Sogndal Stryn Florø Måløy

24 03 18 00 57 67 57 00 57 87 26 00 57 74 22 40 57 84 80 08

3.190,pr månad*

*) 3.190 kroner. Meir kostar det faktisk ikkje i månaden å kunne køyre ein Volkswagen Passat Alltrack. Vi kallar det føreseieleg bilhald. Og med ein Volkswagen Passat Alltrack er du godt førebudd på norsk vinter. Med høgare bakkeklaring og det moderne 4MOTION firehjulstrekksystemet taklar du enkelt alle typar vegar og all slags vér. Også det uventa. No kan du sikre deg ein Alltrack stappfull av utstyr til en særs fordelaktig pris, og få med vinterhjul og gratis service i 3 år! I kombinasjon med våre tilbod på forbrukarleige slepp du overraskande ekstrakostnader knytt til ditt bilhald. Kom innom Berge & Co for prøvekøyring. **) Estimert langrennstid. Mange ulike faktorar spelar inn. I motsetnad til kostnaden med å privatlease ein Volkswagen Passat Alltrack. Prisane gjeld bil ferdig levert Sogn og Fjordane. Årsavgift kjem i tillegg. Avbilda modell kan ha utstyr utover standard. Drivstofforbruk variert køyring frå 5,7 – 5,9 l/100 km. CO2-utslepp 149 – 155 g/km. Kampanjeperioden varer til og med 28.02.14. Avgrensa tal.

Passat Alltrack Carat 140 TDI 4MOTION kr 468.000,-* Du sparar kr 51.000,-

RGE & CO

Kjøp ny Passat Alltrack, og få med vinterhjul og gratis service i 3 år/45.000 km! Verdi inntil 26.700,-! Å JUB

ILEU

P MS

7 km på 46 minutt**

• Bi-xenonlykter med LED-køyrelys • Dynamisk lysassistent • Parkeringssensorar • Nettingvegg • Aluminiumsdekor • Mørke vindauge bak • Innfellbart tilhengarfeste • Parkeringsvarmar • Handsfree Bluetooth • Regnsensor

• • • • • •

Climatronic Cruicecontroll Dab+ Trøttheitsvarsling Stor køyrecomputer Nedfellbart bakseterygg via knapp i bagasjerom • Midtarmlene framme • Midtarmlene bak med oppbevaringsrom

FORBRUKARLEIGE: PASSAT ALLTRACK CARAT med vinterhjul og 3 års GRATIS SERVICE:

3.190,-

pr. mnd., inkl. mva.

3 år / 45.000 km Fakturapris: kr 468.000,Eingongsleige: kr 100.000,Etablering: kr 4.988,-

Passat Alltrack Exclusive 177 TDI DSG 4MOTION kr 556.600,-* Du sparar kr 49.700,• Media-in med iPod tilkobling • Regnsensor • Climatronic • Cruicecontroll • Dab+ • Trøttheitsvarsling • Stor køyrecomputer • Nedfellbart bakseterygg via knapp i bagasjerom • Midtarmlene framme • Midtarmlene bak med oppbevaringsrom

FORBRUKARLEIGE: PASSAT ALLTRACK EXCLUSIVE med vinterhjul og 3 års GRATIS SERVICE:

4.190,-

pr. mnd., inkl. mva.

3 år / 45.000 km Fakturapris: kr 556.600,Eingongsleige: kr 100.000,Etablering: kr 4.988,-

Kjøp ny Tiguan, og få med vinterhjul og gratis service i 3 år/45.000 km! Verdi inntil 22.500,-! Å RS

pr månad

RGE & CO

3.390,-

JUB

ILEU M

Volkswagen Tiguan 140 TDI DSG Exclusive R 4MOTION kr 495.600,-* Du sparar kr 45.100,• Parkeringsvarmer • Innfellbart tilh.feste • R-line eksteriørpakke med 19" Mallory felgar • Elektrisk innklappbare utvendige speglar • Cruise control • Parkeringssensor • Parkeringsassistent • Cruise conroll • Media-In for iPod • Sportssete fullskinn Vienna

• Adaptive bi-xenonlys med LED-køyrelys • El.justerbart førarsete • Handsfree Bluetooth • Trøttheitsvarsling • Midtarmlene framme • Regnsensor • Mørke vindauge bak • Lysfunksjonen «Coming home» og «Leaving home» • Køyrecomputer, premium

FORBRUKARLEIGE: TIGUAN 140 TDI DSG EXCL. 4MOT. med metallic, VINTERHJUL og 3 års GRATIS SERVICE:

3.390,-

pr. mnd., inkl. mva.

3 år / 45.000 km Fakturapris: kr 495.600,Eingongsleige: kr 100.000,Etablering: kr 4.988,Prisane gjeld bil ferdig levert Sogn og Fjordane. Årsavgift kjem i tillegg. Avbilda modell kan ha utstyr utover standard. Drivstofforbruk 6,0 l/100 km. CO2-utslepp 158 g/km. Kampanjeperioden varer til og med 28.02.14. Avgrensa tal.

1.662,pr månad

panjeFlytande kam lf rente på Go

1,99%

FORBRUKARLEIGE: GOLF 105 TDI 4MOTION med VINTERHJUL og 3 års GRATIS SERVICE:

1.662,-

pr. mnd., inkl. mva.

3 år / 45.000 km Fakturapris: kr 341.900,Eingongsleige: kr 62.500,Etablering: kr 4.988,-

*) Renta er subsidiert i tre år, for deretter å bli justert til normal salsrente. Tilbodet gjeld ikkje Golf stasjonsvogn. Prisane gjeld bil ferdig levert Sogn og Fjordane. Årsavgift kjem i tillegg. Avbilda modell kan ha utstyr utover standard. Drivstofforbruk frå 4,5-6,0 l/100 km, utslepp 119-158 g/km. Kampanjeperioden varer til og med 28.02.14. Avgrensa tal.

Førde Sogndal Stryn Florø Måløy

24 03 18 00 57 67 57 00 57 87 26 00 57 74 22 40 57 84 80 08

• Stor køyrecomputer • DAB+ • Climatronic 2 soners klimaanlegg • Parkeringssensor framme og bak • Adaptive tåkelys i støytfanger framme med kromring • Utetemperaturmåler • Trøttheitsvarsling

Kjøp ny Golf, og få med vinterhjul og gratis service i 3 år/45.000 km! Verdi inntil 19.900,-! Å

Parkeringssensor Cruise controll Regnsensor Handsfree Bluetooth Midtarmlene bak med skiluke • Delt bakseterygg • Sportssete i stoff/ Alcantara m/regulerbar korsryggstøtte • 3-eikers multifunksjonsratt i skinn

RGE & CO

• • • • •

Volkswagen Golf Highline 105 TDI 4MOTION kr 341.900,-*

JUB

ILEU M

LYSER OPP: Sceneanlegget på Times Square dagen før dagen. Som ein kan sjå har New York eit litt anna reglement for skilting og reklame på fasadane enn Førde kommune har.

Nyttår i New York TEKST OG FOTO: Tore Fossen

Byen som aldri søv, syng Sinatra. Han hadde kanskje rett, men like fullt må ein sove når ein er i byen. Vi valde å vere litt nostalgiske under opphaldet vårt, og la oss inn på Waldorf Astoria. Og dersom ein vel å bu i omgjevnader som har husa både dronning Elisabeth og tidlegare president Ronald Reagan, så kunne vi ikkje anna enn å bestille limousin frå flyplassen. No hadde booking-ansvarleg gløymt å bestille champagne til denne transportetappen, men taxfree-akevitt fungerte utmerka som erstatning.

I fugleperspektiv. Å skaffe seg oversikt over New York på nokre dagar er ikkje enkelt. Sjølv om gatesystemet er relativt enkelt å gjere seg kjent med, ettersom det går i avenyar og streets, fann vi ut at vi ville skaffe oss eit betre bilete av byen ved å ta i bruk helikopter.

Sjølv med førehandsbestilling hos consergier’en på hotellet, måtte vi stå i meir enn ein time i kø før vi endeleg kunne komme innafor dørene til helikopterselskapet som skulle fly oss. Kanskje ikkje noko å syte for, men med temperatur på rundt null grader og ein isande vind, sko med tynne sålar og ingen ting på toppen vart det ein kald time. Likevel hadde vi glatt gjort det ein gong til. På plass i herlege skinnstolar i helikopteret tok vi av mot ein skyfri himmel. Og med ein pratsam pilot og guiding gjennom øyreklokkene, sveipa vi over «Frihetsgudinnen», Yankee Stadium, Hudson River, Central Park og massevis av skyskraparar. På 20 minutt fekk vi i alle fall sett ein del av byen – i fugleperspektiv. Recommended!

Motemetropol. New York har nok det aller meste dersom du er på jakt etter kle. Gata «alle» søker til når koffertane skal fyllast – og bankkontoen tømmast – er 5th Avenue. Der kan til og med ein traust sunnfjording gå bananas. På rekkje og rad ligg Nike Store, Armani, Diesel, Gant, Abercrombie (som alltid hadde lang kø utanfor), Boss, Guess og you name it… Finn du ikkje noko som passar her, har du vel strengt tatt ikkje noko i ein butikk å gjere. Det som er litt underleg, er at dei ikkje har smetta inn ein bar eller ein pub mellom desse

motevarehusa. Ein blir jo både tørst og svolten av å gå rundt i butikkar. Unntaket er Armani-butikken, som har eigen restaurant i tredje etasjen. Og takk for det, for der kunne vi ta inn både leskande champagne og eit betre måltid med alt det gode italienarane kan framskaffe av skinke og trøflar, risotto og Panna Cotta. Og med ny energi, er det berre å strene ut i gata igjen og gå laus på dei butikkane du ikkje rakk før maten. Førebu deg likevel på å stå og gå i kø – sjølv når kuldegradene nærmar seg 10 og vinden ular om øyrene på deg. Kan jo ta med at Apple Store ligg i same gata. Kanskje unødvendig å nemne at også der var det kø…

Nyttårsaftan. Ein draum om å kunne stå på Times Square ved inngangen til eit nytt år skulle i år endeleg bli oppfylt. Men korleis skal ein gå fram for å få ta del i denne festen, når mellom ein og to millionar andre har tenkt det same? Eit alternativ er å stille seg opp i ti-ellevetida på føremiddagen og vente i timevis på artistar som skal underhalde. Eller betale eit titals tusen kroner for å skaffe seg ein plass som har både mat og drikke og garanti for at du skal få sjå kula skli sakte nedover, opne seg og spreie konfettien over deg. Ingen av delene var aktuelle for oss. Ikkje ville

Ikkje eit vondt ord om pinnekjøt, akevitt, fyrverkeribatteri og fønvind på nyttårsaftan. Men det finst alternative feiringar. Eit av dei kan vere å gå inn i eit nytt år i New York – men førebu deg på å stå eller gå i kø.

1. EIT KVITT NEW YORK: Stormen Hercules hadde tatt ein pause, og sola skein frå skyfri himmel. Isande kaldt, men vakkert likevel. 2. THE CHARGING BULL: Skulptur som både er møtepunkt og turistattraksjon på Wall Street. 3. SIGHTSEEING: Har du høve til det når du er i New York, er ein helikoptertur over byen absolutt å tilrå. 4. GROUND ZERO: Nye bygg har kome til og erstatta Twin Towers. 5. IKONET: Friheitsgudinna sett frå lufta.

vi fryse, og ikkje hadde vi råd. Derfor snakka vi nok ein gong med Conciergen på hotellet vårt, som kunne tilby oss inngang på ein plass som heitte «Ripley – belive it or not». Der skulle vi få både mat og drikke, samt vere garantert eit glimt av fyrverkeriet og den berømte kula. For den nette sum av 275 dollar pr person, fann vi tilbodet ufatteleg interessant. Vi måtte vere der i åttetida på kvelden. No problem. Trudde vi. Bil frå hotellet køyrde oss eit stykke, men på grunn av folkemengda var vi eit godt stykke unna destinasjonen. Med billettane våre kom vi oss forbi politisperringar og traska av stad – i kø, før vi bryskt fekk beskjed om å snu, gå tilbake og prøve 38. eller 39. gate. Då vi kom dit var dei også sperra, og sånn trakka vi rundt og rundt kvartalet, sneik oss gjennom sperringar til vi til sist hadde gått oss skikkeleg fast. Då fekk vi omsider kontakt med ein politisjef som forbarma seg over oss vestlendingar, og opna ei sperring og losa oss nesten heilt fram til lokalet. Når sant skal seiast, så var det ikkje mykje festmat dei hadde å tilby, men vi var innandørs, og drikke var inkludert i billetten, så det var ikkje synd på oss. Halv tolv gjekk vi ut og hadde vårt eige område der vi stod som sild i tønne, og langt der framme kunne vi sjå kula starte si ferd nedover. Nedteljinga var starta, og eit heftig fyrverkeri tok laust i det kula sprakk. Med litt godvilje kunne vi late som litt av konfettien som dryssa mot oss kom frå denne. Vi var der i alle fall – i

overgangen mellom 2013 og 2014. Seks timar seinare enn heime i Norge.

Central Park. Første nyttårsdag starta med ei tekstmelding frå reisekollega Flåm, om nokon hadde Compeed? Kvelden før hadde påført stakkaren eit kjøtsår av dimensjonar på hælen etter all trakkinga til og frå festlokalet. Det måtte sjølvsagt ordnast, for ikkje ein gong champagnefrukost kan lege slike sår. Vi skulle jo promenere i Central Park denne dagen. Denne 3,4 kvadratkilometer store parken, som vart planlagt tidleg på 1800-talet og stod ferdig 50-60 år seinare, er sjølve rekreasjonslunga for innbyggjarar og turistar som vitjar verdsmetropolen. Parken myldrar av gatekunstnarar og artistar av ulikt slag som prøver å skaffe seg nokre dollar. Og midt i parken ligg «Boathouse», ein restaurant som alltid er stapp full av folk. Trass mykje folk, greidde vi å trø oss inn, skaffe oss eit ståbord og få i oss litt drikke. Hadde det vore sommar, skulle vi ha leigd oss ein båt og padla litt rundt – berre sånn for romantikken sin del. Snøstormen. På kvelden kom den mykje omtala snøstormen som førte til kaotiske tilstandar – både til lands og i lufta. Den snøstormen som Kjos & Co ville ha vore forutan. Det er ikkje vanskeleg å forstå at snø skapar problem i ein by som New York. Når snøen i tillegg er av det lette slaget, så hjelper det lite at brøytebilane gjorde det dei kunne for å halde

gatene opne. Snøen bles rett og slett ut att i gatene like etter at bilane hadde vore der. Og ikkje er det lett for dei mindre maskinene å bli kvitt snøen heller. Derfor vart fortaua brukte som lagringsplass. For vestlendingar var ikkje dette så gale. Vi er vel vande med litt snø. Langt verre var det for dei mange heimlause og fattige i byen. Ikkje ein gong varmeristene var mykje til hjelp desse dagane. Eit anna problem som oppstår når vêret blir slik, er at dei færraste bilane i byen er utstyrte med vinterdekk. Berre unntaksvis såg vi bilar med hurtigkjetting. Etter eit restaurantbesøk på kvelden, praia vi to taxiar. Eine sjåføren lurte på kvar vi skulle, og når han fekk beskjed om at Waldorf Astoria var målet, berre rista han på hovudet og forklarte at dit kunne han ikkje køyre. For han kunne nemleg ikkje svinge, sidan han berre hadde sommardekk!

Barbershop. Siste dagen vår – som skulle bli veldig lang – var sett av til litt meir shopping for å få fylt tomromma i koffertane våre. Men først måtte vi sjå anstendige ut. Kva er vel meir naturleg då enn å oppsøke ein barbersalong? Vi fann ein, gjekk inn som ruskefantar, vart barbert og gjekk ut att med kjakar glatte som barnerumper. Det er heilt spesielt å sette seg i gode, gammaldagse barberstolar, la gamle italienarar (eller austeuropearar) legge varme handkle over andletet, såpe inn trynet, massere inn skum og kjenne det sylkvasse barberbladet raspe over huda. Ikkje fritt

pĂĽ Ska bi de le n?

ANTIRUSTBEHANDLING Tuff-Kote Dinol behandling, den mest avanserte og omfattande rustbeskyttelsebehandlinga.

Vi tilbyr ogsĂĽ lakkonservering frĂĽ Diamondbrite med 6 ĂĽrs garanti uten rebehandling.

Tlf: 57 83 72 50 post@bils kadesenteret.no post@bilskadesenteret.no ww w.bilskadesenteret.no www.bilskadesenteret.no

Vi har flytta til nytt og romsleg lokale i Hafstadvegen ved E39.

FĂ¸lg F Ă¸lg oss facebook.com/Bilskadesenteretas fa cebook.com/Bilskadesenteretas

Man -fre 07:30-16:30 Man-fre

â&#x20AC;˘ Vi leverer og monterer ulike typar solskjerming til bĂĽde privathus og foretningsbygg. â&#x20AC;˘ Vi leverer alt av dĂ¸rer og vinduer, tilpassa kunden sine Ă¸nskjer.

â&#x20AC;˘ Vi tek pĂĽ oss smĂĽ og store oppdrag med glas- og monteringsarbeid, i alt frĂĽ privathus til store forretnings- og industribygg.

Rein Design

Alt innan tradisjonelle glasmeistertenester

GLASMEISTER

â&#x20AC;˘ Alle typar gitterportar til vindu-og butikkinngangar.

HalbrendsĂ¸yra 7 â&#x20AC;˘ 6800 FĂ¸rde â&#x20AC;˘ Tlf. 57 83 08 50 â&#x20AC;˘ www.holvikglas.no

for at tankane gĂĽr til mafiafilmar og Marlon Brando, men dette var snille gutar, bĂĽde i og utanfor stolane, sĂĽ etter ein omgang med kniven, trimming av kinnskjegg og nakkehĂĽr, var vi sĂĽ absolutt klar for byvandring igjen. Bortsett frĂĽ at det ikkje er lurt ĂĽ gĂĽ rett ut i kulden nĂĽr ein er nybarbert. Derfor mĂĽtte huda fĂĽ kvile litt fĂ¸rst, og det fekk den i ein bar medan eigarane av huda tok ein whisky og ein Indian Pale Ale.

Heimreisa. Den seinare tid har Norwegian fĂĽtt mykje pepar for deira behandling av kundane sine. Vi fekk heldigvis tidleg informasjon om at flyet vĂĽrt, som skulle gĂĽtt halv ti pĂĽ kvelden, kom til ĂĽ bli forseinka med nokre timar. Derfor fekk vi brukt heile kvelden i New York. Likevel vart det nokre ekstra timar pĂĽ flyplassen fĂ¸r vi endeleg kunne entre selskapet sin Dreamliner â&#x20AC;&#x201C; ni timar etter oppsett avgang. Om flya kan vi berre seie at dei er behagelege ĂĽ reise med. Gode sete med store skjermar i ryggen og eit greitt utval av filmar, seriar og spel til ĂĽ la seg underhalde med. Maten derimot er ikkje mykje ĂĽ skryte av. Tipset er ĂĽ ete seg mett fĂ¸r ein gĂĽr om bord, og sĂĽ fĂĽr ein heller kjĂ¸pe seg noko snacks undervegs. Seks og ein halv times flytur gĂĽr veldig greitt, i alle fall om ein fĂĽr blunda litt. For vĂĽrt tilfelle var dessverre forseinkinga nok til at vi ikkje kom med siste fly frĂĽ Oslo til Bergen, og dermed vart det ei ekstra overnatting i Oslo, og sofaen heime kunne fĂ¸rst ta imot oss eit dĂ¸gn etter opphavlege planen. Men bevare meg vel kor god den var! Og New York? Klart vi mĂĽ tilbake, men neste gong pĂĽ ei anna tid av ĂĽret. Om byen aldri sĂ¸v, sĂĽ kan det kanskje skuldast at den har jet-lag? Eg sov i alle fall ikkje skikkeleg pĂĽ fleire dagar etter heimkomst. Men det skuldast kanskje andre ting.

Flytte langt? Flytte heim? Flytte ut? Vi tar jobben. Uansett kvar du skal til eller frĂĽ.

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

Flytting Lagring Pakking Forsikring Utleige av vare- og lastebilar

Over heile landet â&#x20AC;&#x201C; eller ut av landet.

Fjordane Bilutleige

Rein Design

6. VELVĂ&#x2020;RE: Godt ĂĽ fĂĽ raka skjeggstubbane hos profesjonelle barberar. Og desse karane kunne sine saker. Med sĂĽpe, skum, varme handkle, skarpe knivar og balsam fekk vi ein time med velvĂŚre av ypperste slag.

Avis tilbyr bilar til dei ďŹ&#x201A;este fĂ¸remĂĽl, stasjonert pĂĽ fylgjande stadar: s s s s

FLORĂ&#x2DC; FĂ&#x2DC;RDE LEIKANGER MĂ&#x2026;LĂ&#x2DC;Y

s SANDANE s SOGNDAL s STRYN

Budget bilutleige er tilgjengeleg pĂĽ flyplassane: s FLORĂ&#x2DC; s FĂ&#x2DC;RDE

s SANDANE s SOGNDAL

29 Pristilbod og reservasjon tlf: 57 72 50 80 og www AVIS NO s WWW BUDGET NO

UNGE MEININGAR

Sunde skule

Om bruk av mobil og andre duppedittar Kor gammal må ein vere når ein får mobil? Nikolai: 12 år. Då skal vertfall eg få mobil. Nathalie: Eg meiner ein skal vere 11 eller 12 år, for det er mange vaksne ting på mobilen som ikkje er for ungar. Mirthe: 12-13 år, eller når ein sluttar på SFO.

Kva brukar ein mobilen til? Nathalie: Til å ringe om ein treng hjelp, for eksempel med husvasken. Nikolai: Eller hjelp til å vaske skoa. Eller til å ringe og bestille noko, til dømes ein TV. Mirthe: Viss du syklar ein tur åleine, og så dett av sykkelen, då kan du ringe etter hjelp.

Kva hadde vi gjort på om det ikkje fantast nettbrett, DS, PC, smarttelefonar og andre duppedittar?

Nathalie: Hørt på radio? Og laga bilete i hovudet sjølv. Eller satt seg ned og venta til det vart oppfunne?

Nikolai: Eg trur vi hadde leika meir, spela fotball og sånt. Og gjort lekser.

nettbrettet. Dei kan legge vekk alt og bruke tid på oss.

Mirthe: Teikna meir?

Mirthe: Ein halvtime og null minutt. Det er ikkje bra for auga å bruke den for mykje.

Nathalie: Kunne jo ha kjøpt seg ei pappeske og laga ein TV?

Synest de dei vaksne trykker mykje på mobilen sin? Nathalie: Ja! Eg trur dei spelar eller bestiller noko. Dei spelar ofte tre på rad. Nikolai: Ja, dei trykker på mobilen heile tida. Eller på datamaskina. Facebook og spel og slikt. Mirthe: Mamma og pappa spelar på mobilen. Nathalie: Eg synest det er kjedeleg at dei vaksne alltid MÅ gjere noko på mobilen.

Kor lenge meiner de dei vaksne skal få trykke på mobilen sin for dagen? Nikolai: Ein halvtime. Nathalie: Ein halvtime og eit minutt. Det er vertfall ikkje lov å legge vekk mobilen, for å så ta fram

Nikolai: Men dei må få ha den i lomma, for dei treng den jo til å ringe med. Men dei spelar for mykje, og dei er brukar for mykje tid på Facebook.

Kva hadde skjedd om dei vaksne ikkje hadde fått lov til å trykke på mobilen? Nathalie: Då hadde dei blitt heilt galne. For dei lika den så godt. Nikolai: Dei hadde blitt ko-ko.

Kan ein bli for gammal til å bruke slike moderne duppedittar? Nikolai: Ja, når ein er 90! Men bestemor har ipad, og ho er 60. Det er vanskeleg for eldre å lære seg nettbrett og slikt, for dei hugsar nesten ingenting. Nathalie: Når ein er 86. Då er dei litt for gamle til å drive med det, og det er sterkt lys i auga for dei. Mirthe: Du er for gammal når du er 51.

Øvrige modeller med Bearcat-teknologi: BEARCAT Z1 XT GS Veil. pris kr. 149.900,-

TEKNOLOGI

BEARCAT Z1 XT Veil. pris kr.

139.900,-

Bearcat-seriens fleksible fjæring gir deg full bevegelsesfrihet. Hvis du vil ha konstant fjæring, er det bare å stramme til igjen. Sistnevnte er ideelt for kjøring med tung last eller tilhenger.

BC-serien BEARCAT 570 XTE Veil. pris kr.

BEARCAT Z1 XT LTD

87.900,-

Veil. pris kr.

144.900,-

Advokatfirma Blikra, Slotterøy og Fonn AS har sitt hovedkontor i Førde og avdelingskontor i Florø, og vi er den største privatpraktiserende leverandør av juridisk bistand lokalisert i Sogn og Fjordane. Alle priser er anbefalt veiledende priser 2013/2014 inkl. mva. Registreringsomkostninger kommer evnt. i tillegg.

Firmaet yter juridisk bistand innenfor de fleste rettsområder. Vi dekker hele fylket med bistand til privatpersoner, kommuner og privat næringsliv.

FØRDE MOTORSPORT

Vi har medlemsavtaler med en rekke lag og organisasjoner både lokalt og nasjonalt.

Øyrane 4 // Tlf. 41 53 42 45 // www.fordemotorsport.no Førde: Postboks 570, 6803 Førde Florø: Postboks 35, 6901 Florø Telefon 57 83 39 00 – Telefaks 57 83 39 01 www.fylkesadvokat.no

Følg oss på FACEBOOK

MC // MOPED // ATV // BÅT // BÅTMOTOR // AUTORISERT VERKSTAD

FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR

CANON JANUARSAL frå 16. til 31. januar (eller så langt lageret rekk) CANON EOS 6D inkl. tilleggspakke verdi kr 2.000: Adobe Premiere Elements 11.0 og Adobe Photoshop Lightroom 5.0

Alternativ: Kamerahus kr 12.995,m/EF 24-105 F. 4,0 L IS USM kr 19.990,-

CANON EOS 6D m/EF 24-70 F. 4,0 L IS USM

CANON EOS 100D m/EF-S 18-55 IS STM

19.990,-

3.995,-

s Canon Gratis 3-timar rs på ku to fo S EO Skei Hotell ars torsdag 20. m 0 .0 21 0.0 kl. 18 er øp kj m so le al til em st sy Canon EOS s. os jå h a kamer

Verdi kr 800,-

CANON EOS 1100D m/ dobbel zoom kit:

CANON EOS 600D m/ dobbel zoom kit:

CANON EOS 700D m/ dobbel zoom kit:

CANON EOS 70D m/ dobbel zoom kit:

EF-S 18-55 DC og EF 75-300III

EF-S 18-55 IS STM og EF-S 55-250 IS STM

3.490,-

4.490,-

7.490,-

11.990,-

Enkel zoom kit: EF-S 18-55 DC – kr 2.495,-

Enkel zoom kit: EF-S 18-55 DC – kr 3.495,-

Ixus og Powershot kompaktkamera: Ixus 115HS og Ixus 220HS, PowerShot A2300IS og PowerShot A3100 IS:

PowerShot SX 280HS:

kr 599,-

kr 2.199,-

kr 1.999,PowerShot S110HS:

Ixus 230HS og Ixus 240HS:

PowerShot G15:

kr 999,-

kr 3.199,-

Personleg service og god pris. Vårt mål er at alle våre kundar skal få hjelp og rettleiing til å finne akkurat det produktet og den løysinga som høver for kvar einskild. Sjå vår heimeside www.alfhelgheim.no for oppdaterte og konkurransedyktige prisar.

Enkel zoom kit: EF-S 18-55 IS STM – kr 4.995,Enkel zoom kit: EF-S 18-135 IS STM – kr 7.490,-

Enkel zoom kit: EF-S 18-55 IS STM – kr 9.995,Enkel zoom kit: EF-S 18-135 IS STM – kr 11.990,Kamerahus – kr 8.495,-

Videokamera:

Printer:

Canon Legria HF-R 306, inkl Canon DVD-brennar, verdi kr 1.999,-

Canon Pixma MG 3150 blekkskrivar

kr 1.999,-

kr 299,-

Alf Helgheim & Co AS 6843 Skei i Jølster • Tlf. 57 72 83 11 www.alfhelgheim.no • post@alfhelgheim.no Opningstider: Månd.-fred. kl 09-17. Laurdag kl 09-15.

FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR FOTO KIKKERTAR UR

«Kaptein Jürgensen og Leirdølene hans» TEKST: Magnor Midtun

Her fortel han om dei hardbalne leirdølene: Kor uvillige dei var til å gjera militærteneste, men kor god innsats dei gjorde då dei gjekk inn for å verta soldatar, og den gode omtale dei uredde, hardføre sogningane vann i «Svenskekrigen» i 1808 og 1809. Boka er bakgrunnen for kåseriet, skrive av Magnor Midtun. Det Leirdalske kompani var for det meste samansett av folk frå Lærdal og Årdal, men det var og ein del frå Sogndal og Hafslo med. Bygdene i Indre Sogn hadde frå gamalt av vore fri militærteneste. Folket hadde teke på seg å halde vegen i stand over Filefjell og gjennom Lærdal og å føre post og reisande over fjellet. Det meinte kongen var statsbyrde nok. Han gavv dei brev på at dei var fri militærteneste. I samsvar med dette nekta folk der hardnakka å la seg utskrive til krigsteneste då dei fekk påbod om det. Dei tvilte på at det var kongen sin vilje då amtmannen, ein oberstløytnant og krigskommisæren våren 1799 kom til Lærdal for å innføre ung menn i militærrullene, og trudde embetsmennene fann på dette sjølv. Dei nekta å la seg innføre før dei fekk sjå kongen sin ordre med hans eiga underskrift. Folk var leia av Andris Ljøsno, som sat hovudet i pant på at militærteneste skulle dei ikkje

gjere i Lærdal. Eit skriv vart sendt til kongen, som dei fekk svar på hausten 1801: Det Leirdalske Kompani skulle opprettast. Uniformer og utstyr var alt sendt frå København. Vinteren 1802 møtte leirdølene «øvrigheita» på Lærdalsøyra. Generalkrigskommisæriaten var no med, ilag med amtmannen, futen, ei rekke lensmenn og prestar, og mange av dei fremste menn i distriktet. Unggutane i bygdene møtte mannjamt fram. Dei trudde no at det ikkje var anna å gjera enn å lye og la seg innrullere. Men Andris meinte anna. Han agiterte folket og satt dei opp. Då generalkommisæriaten tala til folkemassen brølte dei så han ikkje kunne høyre seg sjølv. Trass fleire forsøk på å koma i kontakt med ålmugen, både ved truslar og lovnader, måtte «dei høge herrar» reise frå Lærdal med uforretta sak. Andris meinte at det var ein «misforståing». Når kongen fekk orientering om korleis tilhøva verkeleg var, vart det nok orden på sakene. Andris, og to av bygda sine beste menn, vart godt utrusta med klede og sko, niste og speciedalar og la av stad til København for å få leggje saka fram for kongen. Dei var flotte der dei for, i sin beste stas, med sølvspenner i sko og bukse og sølvknappar i vest og kufte. Til København kom dei og dei trefte norske vakter ved slottet, som gav gode råd. Det vart sagt at dei burde ha kvite hanskar på når dei skulle møte kongen. Det kjøpte dei, men då Andris skulle trekkja dei på sine kraftige, grove arbeidsnevar sprakk hanskane. Han stakk dei i lomma og prøvde seinare aldri å få anna enn «heimestrikka lovottar» på hendene. Kornprins Fredrik tok vel imot Andris og følgjet. Andris snakka vel si bygds sak. Han danska og stod i, men etter å ha trykt ut ein del høflege fraser på blaut dansk, greidde han ikkje meir og slo over på «sognamaol». Då fekk han tunga på gli.

Leirdølene vart sendt til Bergen på vakthald, deira første militære oppdrag. Der likte dei seg dårleg.

Kronprinsen høyrde merksamt på, men han meinte det måtte vera ei stor ære og ein dyrebar rett å få vere med å verna om landet. Andris bad om å få snakka med kongen, men det fekk han ikkje. Karane måtte reisa skuffa heim. Same hausten møtte «øvrigheita» opp i Lærdal, med ei stor militærstyrke og 4 kanoner. Leirdølene tok skrekk og vart innrullerte. Kompanisjef vart ein mørk, kraftig offiser frå Slesvig-Holstein: kaptein Jürgensen. Andris og dei to som var med til København, og ein del framståande menn, vart arrestert og sende til Bergen på tvangsarbeid. Leirdølene fekk uniformer og byrja eksersis på Lærdalsøyra under leiing av den barske kapteinen. Jürgensen var korrekt, streng og hard, men skvær og grei. Leirdølene var sterke og djerve folk som likte å bruka kreftene. I fyrstninga vart det knirking mellom dei og Jürgensen, men då dei vart varme i kongens klede gjekk dei inn for å verta gode soldatar. Det vart dei, kvikke, spreke og uredde som dei var. Snart vart det svært godt tilhøve mellom kapteinen og soldatane, og han hausta mykje ære og glede med dei. Ei «militærberetning» frå 1807 seier: «Indre Sogns befolkning er bekjendt for sin livlighed, hurtige opfatning, raskhed og raphed i alt hva den foretager sig. Sogningen er den personificerede kvikhed i alle dele». Jürgensen syntest det var lett å lære dei å akta og æra uniforma og å oppføra seg militært. I 1807 tok engelskmennene den dansk-norska flåten i København. Ting tilspissa seg og vakthaldet langs kysten vår vart skjerpa. Leirdølene vart sendt til Bergen på vakthald, deira første militære oppdrag. Der likte dei seg dårleg. Ingenting såg dei til engelskmennene, og lite og dårleg mat fekk dei, i skilnad til den gode, solide bondekosten dei var vane med. Maten var så dårleg at i Bergen slepte musa ned sin eigen ost når dei flytte inn. Og så var det dette «evinnelige», trasige regnet i Bergen. Dei gjekk støtt våte og uniformene vart etter kvart temmeleg slitne. I mars 1808 kom bodskap om krig: Svenskane ville erobre Noreg med England som alliert. Leirdølene kvikna til. Ordren om å flytte til Svenskegrensa tok dei mot med begeistring. Dei sette seg, lette i hug, i småbåtar og rodde nordover Bergensleia, over Sognesjøen og inn Sognefjorden. Dei hadde storm, uver, regn og snøslette, men om kveldane la dei til lands og vart vel mottekne alle stader. Trass hungersnaud og uår gav folk det beste til soldatane. Leirdølene syntest heimleg kost var reine herredagane mot vakthaldet i Bergen.

Ein kjend norsk offiser, eventyrar, idrettsmann, forfattar og foredragshaldar, fødd i Luster 1861, Henrik Angell, har blant anna skrive boka «Kaptein Jürgensen og Leirdølene hans», om «4. kompani av Sogns linjebataljon», før kalla «Leirdalske lette infanterikompani».

Galderen under Filefjeld omkr. 1750.

I Lærdal fekk dei to dagars rast hos familiane. Det var reint bryllaupsstemning i Lærdal. Dette var midt i verste uåra, men folk strøymde til med rømmegraut og lefser. Soldatane festa, lo, song og dansa halling. Tidleg ein morgon starta dei turen over fjellet mot Svenskegrensa. Kapteinen rei føre på hesten sin, og soldatane marsjerte etter. Dei var ved godt mot, men kvinnene gret då gutane for. Jürgensen ropte på blanding av plattysk og sogning: «Nicht waine, me kommen nok snart zuruck». Turen over fjellet var slitsam og utstyret skralt. Det var mykje snø, varmt og blautt i sola om dagen og særs kaldt om kvelden og natta. Dei sleit, vart våte om dagen, fraus om natta og lei ilt. Men fram skulle dei, og gjekk så blodet skumma i skoa. Om sider kom dei til Elverum og vart tilslutta styrkane under leiing av general Staffeldt. 25. april 1808 stod den avgjerande kampen i skogen ved Trangen. Her fekk leirdølene elddåpen, sjølv om dei eigentlig ikkje skulle ha vore med i kampen. Dei stod vakt lenger sør, men då dei høyrde kamplarmen vart dei «aldeles rasande» over å haldast unna. Staffeldt kjende lite til desse soldatane og hadde lite tru på dei. Men då generalen rei for å sjå til kampen, greidde ikkje leirdølene å halde seg. Dei sprang etter larmen og kasta seg i kampen som udyr med skrik og skrål. Ein svensk general karakteriserte dei som «ville» i sine rapportar. Kaptein Jürgensen sa dei måtte bruke både gevær og kniv og gå på, og det gjorde dei. Svenskane lei stort nederlag og det vart hevda at det hadde leirdølene mykje av æra for. Dei fekk påpakning for å gå frå sin post, men slapp lett frå det grunna den «tapperhed og djervhed de udviste», som det stod i ein norsk rapport.

Kan du sognamaol kan du fara heile verdi rundt, men kjem du til Konstantinopel staor du pidnande faste kar. Natta etter var leirdølene med og tok eit svensk depot over grensa. Leirdølene var oppdaga både blant eigne offiserar og svenskane, og fekk utføre mange raid. Dei likte å ha det farleg. Fyrste gongen svenskane møtte leirdølene i kamp og høyrde krigsbrøla deira forstod dei ikkje sognemålet. Dei trudde franske hjelpetroppar hadde komme til. Fleire leirdøler utmerka seg med heiderleg omtale i dei overordna sine rapportar. Mellom andre den kraftige korporal Lem, som utførte mange bragder. Eit koseleg vitnemål om motet har me i denne historia: Ein gong stod han, ilag med andre, i eit skogholt og såg mot ein svensk skanse. Dei hadde ikkje kanoner og skansen var for sterk til at dei kunne ta svenskane. Lem ergra seg. Han såg ei svensk patrulje på tre mann, ein tunn og liten fenrik og to meinige. «Den vesle karen skal eg ta» sa Lem. Han la frå seg våpna og gjekk mot svenskane på ei lita myr. Dei visste ikkje kva dei skulle tru når denne svære karen

kom mot dei utan våpen. Antakeleg trudde dei det var ein overlaupar. Brått greip Lem fenriken og la på sprang så vasspruten sto, med svensken over skuldra. Svenskane sansa seg ikkje før Lem var borte. Skyte torde dei ikkje i fare for å treffa sin eigen sjef. Lem kom seg unna med fenriken. Jürgensen sa: «das var braft und gesvint», men likte ikkje den måten å ta fangar på, så han gav svensken fri og Lem fekk lite ære av bedrifta. Jürgensen synte seg mang ein gong som ein modig og dugande herførar. Mellom anna då dei storma skansane ved Skansgaarden, ikkje langt frå Mobæk, 18. mai 1808. Kanskje det hardaste slaget leirdølene var i. Rapportane sa Jürgensen hadde «på den smukkeste måde løst sin oppgave» og hadde fått visse for at hans leirdøler var «friske folk». Dei rykka fram pynteleg, før angrepslysta vart for stor. Dei kappsprang mot skansen i kuleregnet

med hurrarop, seier soga. Då svenskane sprang unna, ropa dei: «stogga, stogga, har de hug til å smaka sognaøl?» Lem var av dei fyrste. Han skal ha stått på skansemuren og vifta med si avbrotne hellebard og ropt: «Høyr kor svenskefelao lete, no skal me dansa fram», og så skal han ha dansa baklengs halling i kuleregnet. Ikkje nok med at dei tok skansen, dei storma etter svenskane og kom trønderane til hjelp ved Mobæk. Fleire leirdøler fekk utmerkingar, blant dei korporal Lem. Slaget var fyrste gongen me høyrer at leirdølene har tap av mannskap: fire døydde og fem vart såra. Svenskane hadde ein forlegning på garden Jerpset nær Kongsvinger. Leirdølane fekk jobben med å storme denne. Raidet fann stad natt til 24. mai (1809) og det vart gått uvanleg hardt og rått fram. Jürgensen ordre var: «I stormer Jerpset og slår ned for fode. Aber geschwint, meget geschwint, thi wir haben hast.» Det som skjedde er så barbarisk at det eignar seg lite til omtale. Jürgensen let sine folk plyndre og herje alt dei lysta, og råskapen var stor blant utsvelte og hardbarka soldatar. Dei få svenskane som overlevde vart tekne fangar. Før daggry var dei, og alle våpen, ammunisjon og mat, langt inne på norsk område. Leirdølene miste ein mann. Det går mange gysjer om overfallet. Få dagar etter trekte svenskane seg ut av Kongsvinger-traktene. Etter kvart trekte svenskane seg tilbake over grensa alle stader. Berre eit lite korps var att på Fredrikshald-kanten. Eit overfall på dette korpset gav svenskane atter store tap og fleire hundre svenskar vart tekne til fangar. Det vart meir og meir slutt på krigshandlingane. Det utarta seg meir som vakthald, med små trefningar. Kaptein Jürgensen, og andre, hadde hug til å setja etter svenskane inn i Sverige. Dei meinte tida var inne til å minna svenskane på erobringa av Herjedalen og Jemtland. Men ordre om eit slikt felttog kom aldri. Leirdølene tok det roleg ei tid og likte seg passeleg. Det kom ikkje meir til skikkeleg kamp. Men dei hadde ein og annan morosame episode. Ein gong fekk dei så lyst på kjøt. 10-12 mann for inn i Sverige, storma ein gard, slakta ei ku, kokte og åt seg mette. Etterpå bada dei i ei tjørn. Dei gav seg god tid, og ei svensk avdeling overraska dei. Dei laut rømme med kleda i henda. Alle kom tilbake, men dei fekk kjeft av kapteinen. Ein annan gong dei var på eit privat raid fekk ein leirdøl knust ein fot så beinstumpane stakk ut. Då sa han: «Langt blir det no heim til Sogn, saor er foten og lite hugnad blir det no med dansen». Leirdølene vart leie, og treivst ikkje med rolege dagar. Dei lengta heim. Uniformene var utslitne og skotøyet berre filler. 10. desember 1809 vart det slutta fred med svenskane og leirdølene fekk fara heim. Dei kom til Lærdal same vinter. Bygdefolket møtte opp og tok mot dei som heltar. Same kor fattigsleg det var i heimane, hadde dei med litt godt til soldatane. Gjensynsgleda var stor. Men det var sorg i mange heimar. Nokre fann ikkje guten sin, som fall ved grensa. Nokre få frå Lærdal vart fanga. Dei som ikkje greidde å rømme, vart utveksla stutt tid etter. Men ein vanta. Han kom heim 10 år seinare, etter å ha rømt frå svensk fangenskap. Han hadde vore med på mange eventyr ute i verda. Då dei spurde om det ikkje var vanskar med språket sa han det som har blitt eit ordtøke: «Nei kan du sognamaol kan du fara heile verdi rundt, men kjem du til Konstantinopel staor du pidnande faste kar». Leirdølene fortalde lite om sine opplevingar og strabasar, men gav uttrykk for at verste fienden var frost, svolt og naud. Seigt og tappert hadde dei kjempa i to år og dei fekk mange heiderlege omtalar og æresbevisningar. Kaptein Jürgensen vart riddar av Danebrog og fleire av soldatane fekk danebrogmændenes hederstægn. Leirdølene er truleg dei einaste soldatane her til lands som er vist den heider at dei fritt fekk velje kva dei ville be kongen om i «tapperhedslønn». «Frie skal dei vera dei som no sit pao Bergenhus», stemnde alle i. Og alle dei arresterte, unnateke Andris Ljøsno, kom heim. Han satt hovudet i pant på at leirdølene ikkje skulle gjera militærteneste, og hovudet var alt gått. Han var avretta. Leirdølene som kjempa så tappert og oppofrande, sleit og leid, for sitt dyre fedreland, fekk og si største løn: Fridom for sitt folk og oppreisning for sine sambygdingar.

Bruktbilar frå Bilhuset

2013 Mercedes-Benz CLA 200, aut. AMG 8.000 km

2005 Mercedes-Benz E-Klasse

kr 489.000,-

kr 154.000,-

2009 Nissan Qasqhai +2

2008 BMW 320 D, M styling

kr 288.000,-

kr 254.000,-

95.000 km

145.000 km

72.360 km

Peugeot 2002 2011 2012 2013

307sw 5008 208 3008 Hybrid

1,6 1,6 1,6 2,0

201.000 km 53.000 km 6.000 km 8.000 km

kr 69.000 kr 285.000 kr 199.000 kr 399.000

1,8 2,1 2,1 3,0 2,1 4,0 2,1 2,1 1,8 1,6 1,6 1,8

87.000 km 123.000 km 78.000 km 157.000 km 448.000 km 84.000 km 28.000 km 267.000 km 38.500 km 21.500 km 7.000 km 9.000 km

kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr

185.000 179.000 247.000 349.000 298.000 767.000 464.000 492.000 384.000 429.000 329.000 369.000

2,0 2,0 2,0 1,7 2,0 2,0 2,0 1,2 1,5 1,6

133.000 km 115.000 km 97.100 km 123.000 km 188.900 km 80.000 km 46.000 km 50.000 km 31.600 km 19.000 km

kr kr kr kr kr kr kr kr kr kr

169.000 234.000 184.000 109.000 169.000 253.000 215.000 168.000 149.000 218.000

Mercedes-Benz 2005 2006 2006 2007 2007 2010 2011 2011 2012 2013 2013 2013

C-Klasse 180 k C-Klasse 200 E-Klasse 200 GL 320 Viano 8 seter GL 450 E-Klasse 200 E-Klasse 250 4M B-Klasse 200 A-Klasse 200 aut A-Klasse 180 B-Klasse 180

Andre merke 2006 Honda Accord 2006 BMW X3 2007 Subaru Forester 2007 Opel Astra 2008 Audi A4 2008 Mitsubishi Outland 2008 Mazda 6 2010 Fiat 500 2010 Renault Megane 2011 Ford Focus

Alle prisar er inkl. omreg.avgift.

Dette er soga om leirdølene i korte trekk. Vil du ha nærare kjennskap til soga kan du lese boka «Kaptein Jurgensen og leirdølene hans» av H. Angell.

KRISTINE TESTAR

Har du tips til kva Kristine kan teste, send mail til post@fylkesmagasinet.no

Shoppestopp Godt metta på shopping etter julehandelen, bestemte eg meg for å kutte tvert. Shoppestopp it is. I alle fall for eit halvt år. Meir tør eg ikkje love. – Er ikkje det veldig 2013 då?, tenker du kanskje. Og jo, det var vel det året flest kjendisar og andre tilfeldige sto fram i avisa med lovnad om å ikkje kjøpe verken ditt eller datt i eit avgrensa tidsrom. Men det betyr ikkje at det ikkje er like aktuelt i år. Heime hopar det seg opp med ting og klede, og jordkloden lir. Ikkje åleine på grunn av meg, og eg reddar vel strengt tatt ingenting med å senke mitt private forbruk. Men tanken er god, og det skadar verken miljøet eller lommeboka om eg tek ei lengre pause frå shoppinga. Impulskjøp og tilbodsfråtsing tek tid, pengar og energi. Derfor skal eg dei seks første månadane av 2014 kutte all shopping. Hushaldningsartiklar, mat, gåver til andre og nødvendig utstyr til barna er lov. Men der stoppar det!

Treng ingenting. – Det kjem du aldri til å klare! Er den umiddelbare reaksjonen når eg fortel venninna mi om planane mine. – Er det så gale? Det er jo berre seks månader, og eg har jo alt. Samtidig skjønnar eg kva ho meiner. Sidan eg byrja tene eigne pengar som fjortenåring, har eg lagt att min del i klesbutikkar og interiørforretningar. Og anten eg er i London eller på Biltema på Brulandsvellene, klarar eg stort sett finne noko som eg berre må ha. – Jo, du har jo bra med klede, og huset ditt skal vel klare seg det òg, seier ho når ho får tenkt seg om.

Og det er nettopp det eg veit. At eg ikkje treng noko. Eg har lyst på alt, og litt til, men det er absolutt ingenting eg treng for å komme meg gjennom våren. Tvert i mot, kunne vi sikkert ha kasta og gitt vekk 50% av husets innhald utan å li noko naud. – «Husfyll» seier sambuaren, når eg held fram den sjuande lysestaken og proklamerer at: Denne treng vi i. Det er tomt i tredje vindaugskarmen til venstre i loftsstova.

Heller varig endring. – Det er bra om forbrukarane blir meir miljøbevisste, men for miljøet er det viktigare kva ein brukar pengane på, enn kor høgt forbruket er samla, seier økonom og professor ved Økonomisk institutt ved Universitetet i Oslo Steinar Holden. Han har ikkje spesielt sansen for shoppestopp i ein gitt tidsperiode, men heiar på ei varig endring. – Miljøeffekten av at ein del personar let være å kjøpe klede i et gitt tidsrom vil være svært liten. Det kan likevel være ein god ide at folk med høgt materielt forbruk avgrensar forbruket sitt noko, men eg har meir sansen for at dette blir gjort på varig basis enn fullstendig stopp i ein periode, seier han. Om shoppestopp skulle blir ein stor trend, ser han berre eit problem. – Dersom mange skulle slutte å kjøpe klede i ein periode, ville det gi dårlegare inntekter for klesbutikkane og dermed være uheldig for dei. Dei negative verknadane for økonomien meir generelt ville likevel neppe bli store. Vel, noko varig endring kan eg ikkje love. Eg er alt for glad i å shoppe til det. Men at vi i forhold til miljøet kan tenke litt meir over kva vi brukar pengane på, kan eg vere med på. Og det var som eg tenkte: At eg tek shoppestopp nokre månader gir ikkje dei store miljø-

Eg kan vere utspekulert, og veit at eg fort kunne ha juksa til meg ei «gåve» eller to når shoppingabstinensane rei meg som verst.

effektane. Men eg trur likevel det vil lette samvitet mitt noko, for det stikk godt når eg ser dungane med klede og ting som hopar seg opp i heimen.

Eg er med!. Når eg fortel sambuaren om mine storslagne planar, er han kjapp med å hive seg med. – Ja! Det er eg med på. Han har lenge vore opptatt av miljøvern, og meiner sjølv at han likevel kjøper så lite at han knapt vil merke shoppestoppen sin. Nåja, tenker eg. Sportsutstyr er også bannlyst. Kva gjer du når våren kjem, sykkelen skal fram og det manglar ein del? Det er uansett godt å ha han med på laget. Eg kan vere utspekulert, og veit at eg fort kunne ha juksa til meg ei «gåve» eller to når shoppingabstinensane rei meg som verst. Like greitt at han ikkje kan fungere som smetthol.

Førebuingar. Ei veke før nyttår slår det meg plutseleg: Kva med kosmetikk og forbruksklede som sokkar og strømpebukse? Og: Skal eg gå i bunad i absolutt alle tilstellingar vi er inviterte i utover våren? Hm, eg må på shopping. Ikkje i den forstand at eg skal ta heilt av og hamstre for heile våren, men litt må eg ha. Sminke, strømpebukser, truser og sokkar blir handla inn. Kor lenge det rekk veit eg ikkje, men det får vi ta når det kjem. Det er heilt sikkert noko eg har gløymt. Premien. Ei lita gulrot i enden av shoppestoppen er høgst nødvendig. Veldig freistande er det å blåse av alle pengane eg har spart på ein shoppingtur til New York, men då går vel vinninga fort opp i spinninga. Ei lita reise må likevel vere lov. (Så skal eg heller betale den der klimakvota på flyreisa) Eg avtalar difor med sambuaren at vi skal pønske ut noko lurt som premie. Noko vi kan gle oss til og sjå fram til når vi sit der og lengtar etter å dra kortet. Så får vi sjå. Det er veldig lett å gi slike løfter rundt jul. Ein er lei av både kjøpepress og julehandel, og kontoen minkar drastisk. Eg vil tru det er litt som ein sein laurdagskveld, med magen full av sjokolade og chips, når ein kvalm og uvel lovar at ein aldri meir skal ete usunt. Eller når ein narkoman nett har fått si dose, og lovar at han skal på avrusing ved første høve (det veit eg heldigvis ingenting om). Difor blir det spennande sjå korleis vi taklar det når abstinensane melder seg. For det er jo ikkje sikkert vi klarar halde løftet. Men vi skal prøve. Og kanskje, men berre kanskje, blir eg tvungen til å trosse symaskinskrekken min.

RETT PÅ

Godt nytt år

Tore Fossen Ja, det er herleg å kunne henge opp ein ny kalender på veggen. Massevis av plass til å fylle inn ledige rubrikkar med alt vi skal gjere. Og ikkje minst gløyme alle dei tinga vi ikkje fekk gjort i fjor.

skal ein alltid love seg sjølv eller nokon andre noko i januar? Det er vel eit faktum at dei aller fleste løfta blir slengt over skuldane og gløymt i løpet av veldig kort tid.

For vi skal vel alle ha nyttårsforsett?

Likevel skal eg dele mine fire nyttårsforsett med deg:

Jepp. Eg også. Om ein greier å halde dei er ikkje så veldig nøye, for om eit snautt år kliner vi ein ny kalender på veggen, og seier som vestlendingar flest: Ja, ja! I desse dagar er treningssentra fulle av folk med pågangsmot. Treningsiveren er stor og sveitten driv – første månaden. Sidan blir dei støttemedlemer resten av året. Nokre skal slutte å røyke, andre slutte å drikke. Januarsalet av potetgull og smågodt er katastrofalt dårleg. Det tek seg nok oppatt i februar… Nyttårsforsett er i grunn berre noko tull, og kvifor

Eg har sett meg som mål å finne ut kvifor Nordli står på vérkartet til NRK. Har dokke lagt merke til at det har snike seg inn eit namn der som ikkje var der før? Eg har høyrt om alle stadane som er oppgitt på kartet, med unntak av Nordli. Det ligg i Nord-Trøndelag. Men kvifor Nordli? Av alle ting? Nordli var ein sjølvstendig kommune fram til 1964, og er i dag ein del av Lierne. Altså: Det bør vere mogleg å få fjerna Nordli og få det erstatta med t.d. Namsos. Eller så må vi få inn Gaupne, Flå, Kvæfjord, Rudskogen og andre små stader i staden for dei store byane.

Kontorpulten min skal vere meir ryddig i 2014 enn den var i 2013. Tippar kollegaene mine kjem til å meine at det forsettet blir det vanskelegaste for meg å halde. Det fjerde og siste nyttårsforsettet mitt er at eg etter dette aldri nokon gong meir skal ha nyttårsforsett. For livet er i grunn alt for kort til å ikkje gjere som ein vil. Og då er det jo eigentleg ganske dumt å ikkje nyte dei tilmålte dagane vi har til rådvelde. Derfor skal eg – trass i forsetta – ringe NRK når eg vil, trene når eg vil, rydde når eg vil og ikkje love meir enn eg kan halde. I tillegg skal eg i 2014 ete det eg har lyst på, ta ein pris snus når det måtte passe, drikke ei øl eller ein akevitt når eg vil, ligge på sofaen når eg vil, elske når eg vil (visst nokon vil elske med meg, då…) Ja, rett og slett gjere det eg vil.

Rein Design

Kva med deg?

Rein Design

Livet er i grunn alt for kort til å ikkje gjere som ein vil. Og då er det jo eigentleg ganske dumt å ikkje nyte dei tilmålte dagane vi har til rådvelde.

Eg skal delta på min aller første halvmaraton. Kanskje ikkje nokon stor prestasjon i seg sjølv, men eg har i alle år gått og rakka ned på folk som ikkje har noko anna å gjere enn å springe gatelangs. Til dei eg har rakka ned på, ber eg om orsaking, og no skal eg finne ut om det er verd treningsinnsatsen for å fullføre dryge to mil på under ein time og 50 minutt. I midten av september får eg svar på det.

ØIEN ØI EN

Byggjeplanar?

530F /620F //6 6 620F 20F

Du kan velje mellom 43 hustypar eller vi kan skreddarsy bustaden etter dine ønske. Sjå vår nettside www.vestlandshus.no

YPPERLEG SJØLVLENSANDE FISKEOG FRITIDSBÅT

Din lokale forhandlar:

VESTBY VESTBYGG GG GRYT GRYTØYRA ØYRA

VESTLANDSHUS STRYN

T Telefon elefon 57 73 72 60

T Telefon elefon 57 87 62 00

VESTLANDSHUS FLORØ FLORØ

BTHUS AS F FØRDE ØRDE

T Telefon elefon 57 75 21 70

T Telefon elefon 91 66 17 00

VESTLANDSHUS MÅLØY

VESTLANDSHUS SOGN, KAUPANGER, KAUP PA ANGER, TTelefon elefon 57 67 33 88

T elefon 95 72 22 52 Telefon

Mykje båt for pengane. Vi har båtar for levering. VERNØY VERNØY

Angedalsvegen 59, 6800 FØRDE Tlf. 578 22 808 / 958 66 866 www.doskeland.net

Neil A. Armstrong Armstr ong er første mennesket på månen

R Rein ein Design

1969 2001

1814

Enivest tek ver verda da til Sogn og Fjor Fjordane dane

Grunnlova blir vedteken

1911 Roald Amundsen når Sydpolen

Visste du at det var vi so om tok ve erda r til Sogn og Fjordane? Sidan 2001 har vi sørgja for å bringe alt det som er der ute inn i stova til innbyggjarane i Sogn og Fjordane. ikka Masala V Vii har lagt til rette for at du kan sette T Tikka på bordet, dele sladder med Gossip-girls, chatte med tante Doris i Amerika, surfe gjennom nyhende, spele fotball med Ronaldo, eller bli med til toppen av verdas høgste fjell.

SPAR S SP P PA AR A R

60 6 600,0 00, 00 0 0,,,-KAMP KAMPANJETILBOD ANJETILBOD BREIBAND NYE KUNDAR*

Med det føyer vi oss inn i historiebøkene.

*Vi *Vi gir deg 50 kr i rabatt i 12 mnd. Gjeld alle xDSL-produkt utanom ADSL L Enkel E Pluss. Pris første året frå rå kr 4005,4005 (inkl. (inkl etablering og modemgaranti). T Tilbodet ilbodet gjeld nye e kundar og føreset 12 mnd. bi bindingstid.

LES MEIR PÅ

enivest.no/kampanje

39 Din lokale breibandsleverandør i Sogn og Fjordane

57 00 91 00 | enivest.no

TRENING

Min lidenskap for sunn og god mat, samt trening kan du lese meir om på Facebooksida mi: Fit4Fitness.

med Ingeborg Sol Fure

Frøken Beist og Huldri:

jakta på betre helse og livskvalitet TEKST OG FOTO: Roy Sunde

Enkelte rekk over både jobb, familie og fritid, og finn tid til å trene mykje. Mens andre sit i tidsklemma og lurer på kva superfolka er laga av. I treningsspalta får du no følgje ei nesten heilt vanleg kvinne på jakt etter betre form og høgare livskvalitet. Helena Bremer, kjent som Huldri, er teken under vingene til vår treningsspaltist Ingeborg Sol Fure, og hennar alter ego Frøken Beist. I 2014 skal Ingeborg ta med Helena Bremer inn i hennar treningskvardag. Fram til sommaren kan du følgje med på utfordringane og framgangane deira. Helena har som mange eit ønske om å komme i betre form. Det byr på utfordringar i ein travel kvardag som assistent på Førde barneskule, og sjølvstendig næringsdrivande underhaldar. I tillegg har ho ei utfordringar i form av fibromyalgi. Ein tilstand kjenneteikna av kroniske muskelsmerter.

Ein del kroppslege kompleks. Helena nærmar seg 40 år, og er som mange andre kvinner ikkje alltid like nøgd med kroppen. Det er ikkje motivasjonen. Målet er ein kropp som er rusta for eit aktivt liv. – Eg er nok som resten av Norges kvinnelige befolkning: Eg har ein del kroppslege kompleks, og har nok eit litt rart forhold til kroppen min. Det varierer frå dagar der eg er nøgd, til dagar der eg ikkje er så glad i den. Eg kan vere grassalt misnøgd, og nokre dagar føler du spegelen legg på fem kilo når du går forbi, men i det store og heile trur eg ikkje eg er verre enn andre, slår ho fast og ler. – Eg har mange dagar der eg trivst godt med kroppen min også, seier ho og understrekar at dette ikkje handlar om å slanke seg. – Grunnen til dette heiter helse. Det er noko med det at ein ikkje er 40 år enno, men i blant føler ein seg som ein 80 åring, ler Helena. – Intensjonen min er ei livsstilsendring i helseperspektiv. Eg ønskjer mest av alt å ha ein kropp som både ser og følast sterk ut. Eg har slanka meg sidan eg vart fødd, men det er det slutt på, ler ho. – Og på eiga hand har eg ein tendens til å dure på med springing, og så skjærer det seg. Humor som våpen. Helena er ein populær under-

haldar, held eigne kabaretar og kjent for sitt sprudlande humør. Det blir hennar fremste våpen i den kommande livsstilsendringa. – Eg kan vere ganske så strukturert når eg kjem i siget, smiler ho, og har rimeleg bra humør. Det kjem godt med. Når eg kjem godt i gang med trening skal alt bli så mykje betre. Eg trur ein treng å vere aktiv for å ha eit godt forhold til kroppen sin. Å komme heim frå trening er ei utruleg god kjensle, seier ho og fortel at ho alltid har vore aktiv. – Når eg var yngre dreiv eg med friidrett, og spela fotball til eg gjekk på gymnaset. Så vart det mest sykling og jogging. Eg er ein kronisk joggar, ler ho. – Eg har prøvd styrketrening, men det er lenge sidan no. Eg har slitt litt med rygg, hofter og armar, og har ein prolaps i nakken, som har halde fred ei tid. Og så hadde eg ein periode som åleinemor, der det ikkje vart så mykje trening diverre, slår ho fast. – Forma er nok ikkje så hakkande gale, men den kunne vore mykje betre. Kranglete kropp. Å leve med ein kropp som gjer vondt er ei utfordring, men Helena nektar å la det prege seg. – Eigentlig er eg heldig: Når du først skal ha ein kronisk sjukdom er eg glad for at eg har ein som ikkje tek livet av meg, smiler ho. – Eg vil heller ha vondt på trening, enn å ha ein annan type ilt på sofaen. Eg blir lukkeleg, både i hovud og hjarte, av trening. Så eg er nøydd å halde det gåande, smiler ho. – Og det gjer så inderlig godt i både hovud og hjarte når du har trena. – Kva trur du blir den største utfordringa framover? – Stundene eg har mest ilt, kombinert med at ein kjem heim frå jobb, sliten og redusert, med lite treningslyst. Dei dagane ein eigentlig ikkje orkar. Eg har heldigvis ein autopilot eg kan slå på, som no har ein assistent, seier ho og blunkar til Ingeborg. – Kor mykje avgrensar fibromyalgien deg? – I blant er det tungt. På det verste er smertene ein 9`ar på ein skala til 10. Fibromyalgi er ein uføreseieleg partner, du veit aldri når det dukkar opp. Men eg har godt humør, og trur ikkje eg let det

påverke dei rundt meg. Og eg har ein «innhentingsdag» i veka, der eg har fri. Det blir ein god treningsdag for meg, smiler ho. Bli sterkare. – Kva er målet ditt? – Eg har eit sterkt ønske om å kjenne at eg blir friskare, meir uthalden, og at smertene kanskje forsvinn. Det gjer det nok ikkje, men eg håper dei blir mindre. Eg har lyst å både sjå sterkare ut, og føle meg sterkare, og få god kondis. Altså å trene rett, og få gode resultat. Og slutte med «sjølvskadinga», ler ho. – Eg har ein tendens til å berre dure på, og så skjere det seg. Difor er det greitt å ha nokon som kan hjelpe ein til å trene meir riktig. – Kvifor utsette seg for å la heile fylket følgje det i kampen for eit meir aktivt liv? – Eg elskar ei utfordring, og det får ein når ein legg hovudet på blokka. Eg er veldig klar, og ønska meg kule treningsklede til jul. Og gler meg ekstra over at Ingeborg er med på laget, seier ho. Eit nytt spor. – Korleis skal du angripe dette Ingeborg? – Eg tenker at vi berre køyrer på. Fokus blir på dette med ein meir aktiv kvardag, og eit betre kosthald, fundert på sunn, variert mat. Mi rolle blir å rettleie, motivere og ta Helena med inn i min treningskvardag. Ho må på si side kjenne etterpå mengde, hyppigheit og intensitet i treninga. Ho har ein smertediagnostikk eg veit lite om, så eg vil ikkje tre eit treningsprogram over hovudet hennar. Då er sjansen stor for at ho sluttar etter ei tid. Det beste er å auke den generelle aktiviteten ved at ho blir med meg på litt ulike aktivitetar. Vi skal prøve ulike ting, og kanskje diggar ho nokre av dei, og bestemmer seg for å halde fram med den treningsforma. Målet mitt er å gje ho litt av treningsgleda mi, og få ho inn i eit nytt spor, som aukar velværet i kvardagen. Og viktigast av alt: Dette handlar ikkje om slanking eller nedgang i vekt. Det handlar om å finne ein livsstil prega av treningsglede, der ein gjer ting ein likar. Då aukar sjansen for å komme i betre form, seier ho.

Om du vil følge Huldri og Beistet tettare og få råd og tips om kosthold og trening, kan du lese meir på www.fit4fitness.blogg.no

Mitt framkomstmiddel

Elektrisk og sportsleg Ole Jonny Øen er dagleg leiar på Merco, eit Førde-firma som blant anna forhandlar AdBlue, eit tilsetningsmiddel til tyngre køyretøy som skal redusere NOX-utslepp. Når han skulle ha seg ny bil i 2013 gjekk han for Tesla – den elektriske superbilen som tek verda med storm. Han gjekk for Model S Performance P85+: 416 HK, 480 km rekkevidde, toppfart på 210 og 0-100 på 4,4 sekund. TEKST OG FOTO: Roy Sunde

Strengare miljøkrav gjer at nye kjøretøy vert levert med ein separat tank for AdBlue. Nye lastebilar og bussar har for lengst teke i bruk tatt i bruk tilsettingsstoffet som reduserer NOx-utsleppet med 80–90 prosent. Og gassellebedrifta Merco har tatt ein stor del av marknaden. – Då er det kanskje eit paradoks at du køyrer elbilen Tesla, Ole Jonny? – Vi jobbar ikkje med NOx-reduksjon i privatbilsegmentet, så nei det blir ikkje eit paradoks., ler han. – NOx-reduksjon er miljøvennleg, og el-bil er miljøvennleg, så der har du det. – Men kva om alle gjer som deg då? – Dette er to jo ulike segment av marknaden. Elbussar er nok delvis på veg inn i ein liten del av marknaden, men eg er som sagt ikkje uroa for utviklinga på vårt kundesegment. Vi fekk nyleg forlenga ei storkontrakt av AdBlue med Tide Buss. I den samanheng var eg nysgjerrig og spurte leiinga der korleis dei såg på framtida til dieselkontra elbussar. Det kjem nok nokre fleire hybrid/elbussar på sentrale ruter i storbyane, men AdBlue er komme for å bli i alle fall dei neste 10-12 åra.

– Korleis er erfaringa med Tesla til no? – Heilt topp. Eg har ingenting å utsette så langt. Det er min første elbil, og så langt har det vore ei god oppleving. Det har ikkje bydd på utfordringar i

kvardagen min. No skal det seiast at eg køyrer lite. Så når eg har lada den fullt går det 2-3 veker før eg må lade igjen. Typisk brukar eg å sette den på lading på fredagen, så er den fullada på laurdag føremiddag. – Kvar ladar du? – På ein vanleg 16 amper stikkontakt i garasjen min. Om eg skulle køyre meir langkjøring dagfor-dag hadde eg kanskje investert i ein hurtigladar, men det har eg ikkje byrja å sjå på enno. – Det har vore stor rift etter Tesla, med lang ventetid som følgje. Kor lenge måtte du vente? – Eg byrja å tenke på å kjøpe ein slik for eit år sidan, men valte å avvente litt. Då eg byrja å sjå på det hadde dei levering i januar 2014. Ein del av dei som hadde bestilt då la ut bilane sine for sal med mål om gevinst. Eg vurderte å kjøpte privat, men når eg kontakta Tesla siste veka i mai lova dei levering før årsskiftet, og det heldt dei. Eg fekk min 11. desember. – Kvifor fall du for Tesla? – Ein kombinasjon av det visuelle, og at den er så sportsleg. Model S kombinerer sportsbilar som Aston Martin med romslegheita til ei BMW stasjonsvogn, bagasjeplassen er faktisk større enn i BMW sine stasjonsvogner. Eg bestilt den som sjusetar, det er eit pluss for meg som har fire born. Og endeleg kom ein elbil du kan køyre langt med. Ein typisk elbil har gjerne 120-150 km rekkevidde, Model S er oppgitt med 480 km. Eg meiner ein får veldig mykje bil for pengane, og den er svært rimeleg i drift. – Uroa du deg over å kjøpe ein amerikansk bakhjulsdriven bil i norsk vinterklima? – Nei! Det vesle eg har lest om vintereigenskapane var positivt. Eg køyrer stort sett i Førde, så om eg må sette frå meg bilen ein dag er det uansett ikkje krise. Eg fekk testa den på vinterføre då snøen lava ned i desember, og det såg bra ut. Eg har også lese responsar frå firma som nyttar Tesla som firmabil i Nord-Norge, med god erfaring. Og sjølv om det er bakhjulstrekk, så oppfører den seg meir som ein firehjulstrekkar. – For mange er miljøhensyn viktig i høve å velje elbil. Var det ein faktor for deg?

– Ja, det var jo det. Eg er som dei fleste oppteken av miljø. Ikkje ekstremt oppteken av dette, men når vi blir opplyste om at det å køyre elektrisk gir miljøgevinst er dette klart eit positivt punkt i heilskapsvurderinga på val av bil. – Får du kommentarar på bilen din? – Det blir ein del kommentarar, stort sett positive. Og når folk sit på, i 40-50 og du trykker på gassen kjem nokre «positive bannord». Og den store skjermen i dashbordet får mykje skryt. Eg har ein del kompisar som har BMW, som meiner at tyskarane berre må følgje etter der. – Er du ein slik bilmann som steller og vaskar titt og ofte? – Eg er nok ikkje ein ekstrem bilmann. Men når du får ein ny bil er du jo veldig flink dei første vekene, så dabbar det nok av, smiler han. – Og bilvaskinga set eg gjerne vekk. No har eg faktisk hatt den på vask to fredagar på rad. Det er mest grunna årstida, og at eg berre har hatt bilen 3-4 veker. – Og den neste bilen din. Kva blir det? – Det kan gjerne bli ein elektrisk bil til. Eg trur batteriutviklinga vil halde fram, så dei

To kraftpakkar. Brulandsfossen kraftverk lagar straum, og Teslaen til Ole Jonny Ă&#x2DC;en gjer seg god nytte av den.

DIN BUBIL-VERKSTAD I FĂ&#x2DC;RDE s Service og reparasjonar s Periodisk kĂ¸yretykontroll (EU-kontr.) s Hjulstillingskontroll med 4-hjulsmĂĽling s Fabrikkoppdateringar og garantiarbeid pĂĽ chassis s Service/fylling pĂĽ AC-anlegg s Ettermontering av cruise control og ryggekamera

â&#x20AC;&#x201C; Vart du uroa i haust nĂĽr media hadde stor fokus pĂĽ at tre Teslaâ&#x20AC;&#x2122;er hadde teke fyr? â&#x20AC;&#x201C; Nei! Det har vore mindre brann i hĂ¸ve tal bilar pĂĽ dei enn andre bilmodellar. I 2013 var det 3600 bilbrannar i bilar i Norge. Og tre tilfelle med Tesla pĂĽ verdsbasis. SĂĽ det er ikkje noko

5(9,6-21 5(.1(6.$3 Â&#x2021; )5$07,'65(77$ OG ())(.7,97 OPPLEGG FOR REKNESKAPSRAPPORTERING Â&#x2021; Â&#x2018;.2120,67<5,1* Â&#x2021; Â&#x2018;.2120,6. 5c'*-(9,1* Â&#x2021; 3267#5 5 12 Â&#x2021; ::: 5 5 12 )Â&#x2018;5'( Â&#x2021; )/25Â&#x2018; Â&#x2021; (,' Â&#x2021; 0c/Â&#x2018;< Â&#x2021; 675<1

VISSTE DU AT s 2 av 3 bubilar er bygd pĂĽ Fiat Ducato? s Autoservice er Norges eldste Fiat-forhandlar, etablert i 1966, og Iveco-forhandlar frĂĽ 1974?

7$ .217$.7 )

7,/%2' 3c

5(.1(6.$36)Â&#x2018;

Kusslid, 6819 FĂ¸rde â&#x20AC;&#x201C; Tlf. 57 83 38 80 www.as-autoservice.no

5,1* 2* 5(9,6-21

som uroar meg. Greia er at det har vore veldig mediefokus pĂĽ Tesla rundt dette, og det har blitt eit overdrive fokus pĂĽ det. Og dei intervjua eg har sett med Tesla-eigarar der bilen deira har brunne seier dei at dei ville valt Tesla igjen.

FM express

fĂĽr betre og betre rekkevidde. Det er sĂĽ store fordeler i driftsutgifter, avgiftsnivĂĽ og pris, sĂĽ det skal du ikkje sjĂĽ vekk frĂĽ. Ein fĂĽr veldig mykje bil for pengane, sĂĽ fĂĽr ein sjĂĽ kor lenge avgiftsfordelane blir som dei er i dag.

Mest lest i fylket

FM FĂ¸lg oss pĂĽ

Produsert av Fride H. Haugen / fride.haugen@gmail.com

Namn: Adresse: Postnr./Stad

E-post:

89 Kryssordet kan også lastast ned frå fylkesmagasinet.no

Løysinga sender du innan 25. januar til: Fylkesmagasinet, Boks 353, 6802 Førde. Merk konvolutten «Fylkeskryss nr. 89». Vi trekkjer tre vinnarar med korrekt løysing som kvar får fem FLAX-lodd.

Rein Design

Byggje nytt hus?

Stongfjord

Sjjå vår flotte huskatalog og la deg bli inspirert!

Stavøy

Kontakt oss i Dvergsdal & Sunde, og saman finn vi din draumebustad, uansett kor du vil bu i Sogn og Fjordane. Vi har avdeling i Førde, Sogndal og Eid.

Løysing

VINNARAR AV KRYSSORD NR. 87 Åse Havn, Eikefjord Aksel Klokkernes, Florø Reidun Melheim, Førde Tlf : 57 72 65 00 | dvergsdalogsunde.no

VURDERER DU SYNSOPERASJON?

Løysing

VINNARAR AV KRYSSORD NR. 88 Elisabeth Bakke Skarstein, Holmedal Laila Lønne Håland, Balestrand Jostein Ness, Førde

Kryssordforfattaren tek no i mot bestilling på BURSDAGSKRYSSORD for spesielt interesserte - ta kontakt for meir informasjon: fride.haugen@gmail.com eller tlf 97503311.

E-PRAT

Martine Røys Fosse

Bustadkommune: Oslo Alder: 19

Aktuelt: Martine Røys Fosse frå Kalvåg vart nett teken ut på juniorkokkelandslaget. – Korleis kjennes det ut å få beskjed om at du var teken ut på Junior kokkelandslaget? – Veldig fint! Det er ein draum eg har hatt ganske lenge, og som eg har jobba hardt for. Så eg er veldig glad og takksam for att eg har fått dette høvet til å lære, og utvikle meg saman med dei andre dyktige på laget. – Kva er målet ditt som kokk? – Å bli best mulig og nå lengst mulig. Den vegen kjem etter kvart, men målet er å komme tilbake til Kalvåg og Knutholmen og drive det saman med familien, og at eg kjem med noko nytt: Ny inspirasjon, smakar, nye måtar å jobbe på og at eg kan inspirere andre unge til å satse på kokkeyrket. – Kor tid får heimfylket nyte godt av kokkekunstane dine? – Eg er framleis ung , veldig svolten på lære meir og har nett byrja på dette eventyret. Så eg har ikkje satt noko tid å komme heim enno, det blir når tida er der. Akkurat no har eg det så fint i hovudstaden at eg vil nyte det litt til. Eg skal sjølvsagt jobbe litt på Knutholmen i sommar når eg har ferie frå landslag og Feinschmecker. Ingen sommar utan å jobbe litt og treffe igjen dei kjekke gjestane som kjem tilbake år, etter år :) – Om du fekk vere ordførar i heimkommunen din eit år, kva ville du satt fokus på? – Eg synst ordføraren vår gjer ein fin jobb. Om eg hadde fått eit vikariat for ein dag trur eg han hadde blitt oppgitt når han kom tilbake på jobb måndagsmorgon. Eg trur eg held meg på kjøkkenet, det er det eg kan. – Kor mykje tid nyttar du på sosiale media ein

vanleg dag? – Eg bruker litt tid der ja, må jo holde meg oppdatert på kva som skjer rundt om.

– Kva er din største epost-tabbe? – Enn så lenge har eg ikkje hatt en epost- tabbe.

– Kva er din beste eigenskap? – Det er vel at eg er audmjuk, men veldig bestemt.

– Du vinn 25.000 kroner i lotto. Kva nyttar du pengane til? – Då tar eg med familien min på vår alle første familieferie saman. – Om du skulle utdanna deg på nytt/valt eit nytt yrke, kva ville du gjort ? – Noko innan interiør kanskje. Men for all del, eg har det veldig fint no. Eg ville ikkje bytta det mot noko!

– Du får makt til å realiserer eit vegsamband i Sogn og Fjordane. Kva for eit ville du bygd? – Veg over Nordfjorden. – Kven ser du opp til, og kvifor? – Eg ser opp til min læremeister Lars-Erik Underthun. Fordi han er utrulig dyktig, samtidig som han er en god sjef, engasjert, motiverande, rettferdig og avbalansert.

– Kva ser du mest fram til nett no? – Til våren. Og ikkje minst å gå opp til fagprøven! Då kan eg puste litt ut

Det du trenger i vinter! 3290 Tinesalt, 10 kg Grovkornet, ekte havsalt, perfekt for smelting av is og snø. 36-514

Strømiddel, 10 liter Langvarig virkning ned til – 25 ˚. 14-377

3990

169,-

Tennbriketter, 100 stk Av kutterspon og voks. Brenntid: ca. 12 min. 26-619

4-pk 99,-

2990

Konvektorovn

Vedbriketter

For tilkobling til jordet stikkontakt. 230 V. Kabel: 1,6 m. 1500 W. Uten vifte. 46-227

Behagelig alternativ til ved. Konsentrert og miljøvennlig energi laget av sag- og høvelspon for fyring i vedkomfyr, kjele, kakkelovn og vedovn. 10 kg. 87-9110.

FØRDE, Man-fre 8-20, lør 9-18 Kronborgveien 5, 6800 Førde

815 32 815 - www.biltema.no

NYE M{ZD{ 3 FRA

230 800,-

M{ZD{ CX-5 FRA

M{ZD{ 6 FRA

334 400,-

324 400,-

Etter suksessen med Mazda CX-5 og designprisvinneren Mazda6 lanserer Mazda nå helt nye Mazda3 med samme prisbelønte design og SKYACTIV-teknologi. Mazda's nye generasjon biler har sterke motorer og lave utstlipp, i tillegg et interiør som står i stil med bilens utvendige design. Kom innom og prøvekjør.

Alle nye Mazda personbiler selges med 5 år/100 000 km nybilgaranti, 12 års rustbeskyttelsesgaranti, 3 års lakkgaranti og inntil 10 års Mazda veiassistanse. Prisene inkl. frakt og lev. omkostn. levert Førde. Årsavgift tilkommer. Utstyrsnivå og farger på avbildede biler kan avvike fra priseksemplene. Mazda6: Drivstofforbruk kombinert kjøring 3,9-6,4 l/100 km, CO2 -utslipp 104-150 g/km. NOx = 5-51 mg/km. Mazda CX-5: Drivstofforbruk kombinert kjøring 4,6-6,6 l/100km. CO2-utslipp 119-155 g/km. NOx = 8–72 mg/km. Mazda3: Drivstofforbruk kombinert kjøring 3,9-5,6 l/100 km, CO2 -utslipp 104-129 g/km, NOx 8-60 mg/km.

ALLE GODE TING ER TRE

Nye Hyundai ix35

N䟓 for omg䟓ende levering 4WD diesel Comfort fr䟓

kr 346 000,Tillegg for automatgir

kr 15 000,-

Veiledende pris levert Førde. 䞹rsavgift, vinterhjul og metallic lakk kommer i tillegg. Syv 䟓rs fabrikkgaranti: For vilk䟓r og betingelser, se www.hyundai.no. Vi tar forbehold om trykkfeil og endringer. 1,6 l GDi leveres ikke med varme i ratt. Drivstofforbruk blandet kjøring ix35 2,0 l CRDi 4WD MT Comfort: fra 0,55 l pr mil. CO2-utslipp: fra 145 g/km. NOx= 127 mg/km

Varme i ratt•Varme i for- og bakseter•Bi-Xenon hovedlys•LED kjørelys•LED baklys Autolys•Ryggekamera med 4,3" LCD skjerm•Ryggesensor•Regnsensor•Delskinnseter Mørke ruter• •17" lettmetallfelger•Sorte dørlister Hyundai ix35 2WD Entry fra kr 273 850,-

387.900,* Levert Førde.

47 Bensin: Forbruk fra 0,65-0,70, CO2 fra 150-162 g/km. Diesel: Forbruk fra 0,57-0,59, CO2 fra 150-156 g/km

#.8 J" )L

#.8 9 E" )L

#.8 E" )L

Gran Coupe xDrive. Carbonsvart. 2013. Km 8 500. Kr 1 629 000.

Active St. SĂ¸lv met. 2012. Km 20 100. Kr 839 000.

Sedan xDrive. SophistogrĂĽ. met. 2012. Km 28 700. Kr 629 000.

Touring. Havanna met. 2013. Km 3 400. Kr 629 000.

M Sport. SophistogrĂĽ met. 2013. Km 5 000. Kr 659 000.

#.8 E" )L

#.8 J" )L

#.8 E" )L

Coupe. Glaciersilver met. 2014. Km 3 500. Kr 599 000.

GT. MineralgrĂĽ met. 2014. Km 2 500. Kr 559 000.

Touring. Black Sapphire met. 2013. Km 31 800. Kr 679 000.

xDrive Touring. Glaciersilver met. 2013. Km 4 500. Kr 569 000.

Y%SJWF 5PVSJOH 4Bę &#x2039;STPSU NFU Km 11 300. Kr 569 000.

#.8 E" )L

#.8 9 E" )L

#.8 9 E )L

#.8 9 E" )L

M Sport Touring. Black Sapphire met. 2013. Km 1 000. Kr 489 000.

Y%SJWF . 4QPSU 4Bę &#x2039;STPSU NFU Km. 1 600. Kr 489 000.

xDrive M Sport. MineralgrĂĽ met. 2014. Km 5 200. Kr 489 000.

xDrive. MineralgrĂĽ met. 2013. Km 16 500. Kr 459 000.

xDrive M Sport. Carbonsort met. 2013. Km 22 900. Kr. 659 000.

#.8 9 E" )L

#.8 . J )L

#.8 E )L

xDrive M Sport. Alpinkvit. 2013. Km 23 200. Kr 609 000.

xDrive X-Line. Alpinkvit. 2012. Km. 18 200. Kr 589 000.

xDrive Sportsaut. MineralgrĂĽ met. 2014. Km 13 900. Kr 799 000.

. 4QPSU - 4Bę &#x2039;STPSU NFU Km 3 800. Kr 339 000.

LE 2,0L. Black Sapphire met. 2010. Km 52 000. Kr 175 000.

4KÂĽ GVMTUFOEJH BOOPOTF QÂĽ XXX CJMUSFGG OP

*Alle priser er inkludert omregistrering

BMW PREMIUM SELECTION.

GLEDE ER FĂ&#x2DC;LELSEN AV TRYGGHET. Hvis alt annet stemmer, men man har den lille snikende fĂ¸lelsen av utrygghet er det vanskelig ĂĽ oppleve ren kjĂ¸reglede. Velger du en BMW fra BMW Premium Selection derimot fĂĽr du en bil som har gjennomgĂĽtt vĂĽr aller strengeste kontroll. Full historikk, bytterett og minimum 24 mĂĽneders garanti er akkurat det du trenger for ĂĽ kunne lene deg tilbake og fullkomment nyte din nesten helt nye BMW.

BMW PREMIUM SELECTION. SERTIFISERTE BRUKTBILER.

.JOJNVN NÂĽOFEFST 1SFNJVN 4FMFDUJPO HBSBOUJ

HSBEFST UFLOJTL PH PQUJTL LPOUSPMM

5JMCVE QÂĽ #.8 4FSWJDF *ODMVTJWF

#ZUUFSFUU JOOFO EBHFS

4FSUJę&#x2014;&#x2026;TFSU CJMIJTUPSJLL

5JMCVE QÂĽ ę&#x2014;&#x2026;OBOTJFSJOH

#.8 7FJBTTJTUBOTF

BMW &Gę&#x2014;&#x2026;DJFOU%ZOBNJDT

#JMUSFGG "4

.JOESF GPSCSVL PH VUTMJQQ .FS LKÂ¸SFHMFEF