10 19 ZESTIENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS € 19,-
19 15:24
www.imaintain.info
MISCOMMUNICATIE ALS VEILIGHEIDSRISICO IMA10 los.indd 1
05-11-19 15:11 05-11-19 15:06
Van het volgen van uw voertuigen tot het maximaliseren van de productiviteit
n
TomTom Telematics is nu Webfleet Solutions
OPTIDRIVE-INDICATOR Alle bestuurders | Vandaag
0
8,0
10
DAGELIJKS AANTAL GEREDEN KILOMETERS Alle voertuigen | Vandaag
72,5
Express 003
71,0
Service 002
70,8
Express 005
68,3
Service 008
65,3
Service 033 Km
VOLTOOIDE ORDERS PER DAG Alle voertuigen | Vandaag | Totaal
75,0
Orders
TOTAAL
Sinds de lancering 20 jaar geleden zijn we uitgegroeid tot een wereldleider op het gebied van telematica, waarmee we meer dan 50.000 bedrijven helpen hun voertuigen te beheren en de productiviteit te maximaliseren. Door de recente overname door Brigestone is onze naam nu veranderd van TomTom Telematics naar Webfleet Solutions. Onze doelstelling blijft dezelfde: innoveren van fleet management en bouwen aan een toekomst voor mobiliteitsoplossingen. Let’s drive business. Further.
webfleet.com IMA10 los.indd 2
05-11-19 15:11
INHOUD 3
08 ‘We willen meer impact maken’ Hij is directeur industrie bij Koninklijke BAM Groep en daarnaast, sinds juni 2019, voorzitter van de VOMI, branchevereniging van dienstverlenende ondernemers in de procesindustrie. Vanuit beide rollen ziet Jeroen Maan dat het tijd is voor een omslag.
12 Miscommunicatie als veiligheidsrisico Bij taal gaat het over interactie, maar die wordt lastig als je elkaar niet begrijpt. En als het in het kader van de veiligheid absolute noodzaak is dat je elkaar begrijpt, heb je misschien wel een levensgroot probleem.
22 Haven Moerdijk digitaliseert asset management Van wegen tot verlichting, van havenbekken tot riool en van buisleiding tot spoor, Havenbedrijf Moerdijk wil haar asset management volledig digitaliseren. De eerste stappen zijn inmiddels genomen in praktijk en in pilots.
En verder 05 COMMENTAAR
24 INNOVATIE
06 ACTUEEL
26 ZORGEN VOOR TOEKOMST DOOR STIKSTOF
16 AGENDA
28 RIJKSWATERSTAAT PAKT VEROUDERDE INFRASTRUCTUUR
17 VIADUCT VOORSPELT EINDE LEVENSDUUR 21 TECHNIEKHELD: ‘HET DRAAIT ALLEMAAL OM KENNIS EN
NOORD-HOLLAND AAN 30 ONDERHOUDSPROJECTEN
KENNISSEN’
10
iMaintain 19
IMA B Inhoud.indd 3
05-11-19 15:02
Uniek in toepassing en oplossing Doepke is niet alleen groot in aardlekschakerlaars. Ook beslaan aardlekautomaten, installatie-automaten, foutstroombeveiliging, differentiaalstroom bewakingsmodules, kastcomponenten en schemerschakelaars haar productportfolio. Als specialist heeft Doepke diverse industriële oplossingen. De Type B aardlekschakelaar bijvoorbeeld biedt veiligheid bij industriële installaties met besturingscomponenten zoals frequentieregelaars en/ of omvormers. De Type A aardlekschakelaar met zelftestfunctie voert automatische tests uit zonder onderbreking van de netspanning, dus zonder dat het (productie)proces onderbroken wordt.
Hateha B.V. • Rijndijk 121 • 2394 AG Hazerswoude-Rijndijk • 071-3419009 • www.hateha.nl • info@hateha.nl
Doepke iMaintain 185x132mm geen afloop.indd 1
ADVERTENTIE-INDEX
1-11-2018 16:35:26
Abonnees ............................................................................................ 20
Applus RTD .......................................................................................... 20
European Industry & Energy Summit 2019: 10 en 11 december......... 14
Arbeidsbemiddeling voor Ingenieurs
Hateha................................................................................................... 4
SAB Detachering.................................................................................... 4
Opgericht in 1950 door Koninklijke Hoogovens voor ingenieurs in industriële maintenance functies.
TomTom Telematics Sales ....................................................................... 2
Ultimo Software Solutions .................................................................... 36
sabdetachering.nl | 0251 – 26 72 72
IMA Advertenties.indd 4
Vakmedianet DACE .............................................................................. 35
05-11-19 14:51
COMMENTAAR 5
Rauwdouwer Mijn vader was bouwvakker. Zo’n man met een zelf getimmerde gereedschapskist met daarin een zaag, een schaaf, beitels en natuurlijk een hamer. Met een leren schortje om zijn middel met daarin spijkers in alle formaten. Zo’n man die zijn vrouw vraagt om een extra zakje aan zijn broekspijp te naaien waar dan de duimstok in past. Zo’n man… Het was ook zo’n man die een week thuis kwam te zitten met een lapje op zijn oog omdat hij daar een metalen splinter in had gekregen. Zo’n man die af en toe thuis kwam met vastgeklonterde bloedresten in zijn stoffige haar, omdat hij een steigerpaal of baksteen op zijn hoofd had gekregen. Zo’n man met een diepe snee in zijn eeltige handen omdat hij te snel een plank had willen inkorten. Mijn vader was bouwvakker en gelukkig heeft hij dat overleefd. Hij is inmiddels al een tijdje met pensioen, maar het is nog steeds een rauwdouwer die zichzelf wel eens op zijn vingers slaat als hij een vogelhuisje timmert voor in zijn eigen tuin… In de industrie is het met het veiligheidsbesef wel wat beter gesteld. Als je in een fabriek een stuk gereedschap laat vallen, kan dit zomaar desastreuze gevolgen hebben. Niet alleen de personal safety is in het geding, maar ook de process safety. Dat besef is er, dus we zijn voorzichtiger. Toch blijft het een belangrijk aandachtspunt voor de VOMI, vertelt Jeroen Maan in het hoofdinterview. ‘We moeten ophouden met praten en op elkaar wachten en dingen gaan doen! Laten we als contractors gewoon het voortouw nemen.’ De gewoon-doen mentaliteit uit de bouw spreekt Maan wel aan. ‘Maar dit moet uiteraard niet ten koste gaan van de veiligheid.’ Ook uit het artikel ‘Miscommunicatie als veiligheidsrisico’ blijkt dat deze branches van elkaar kunnen leren. Zou ‘Bouwspraak’ iets kunnen zijn voor de industrie, waar meertaligheid ook steeds vaker voorkomt? En zouden de rauwdouwers in de bouw niet beter het credo ‘je bent een held als je meldt’ kunnen overnemen? Uiteindelijk wil iedereen aan het einde van de dag veilig naar huis, toch? Laura van der Linde Reageren? laura@industrielinqs.nl
TRAFFIC
Breg Schoen 020 3122 088
COMMERCIEEL MANAGER NUMMER 10 - 2019
UITGAVE VAN
Industrielinqs pers en platform Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam
Janet Robben 020 3122 085 janet@industrielinqs.nl
MEDEWERKERS
Monique Harmsen, David van Baarle, Evi Husson, Inge Janse
LAY-OUT
BureauOMA BV, Wehl
COVER
EDF Energy
UITGEVER EN HOOFDREDACTIE Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl
Laura van der Linde 020 31 22 083 laura@industrielinqs.nl
EINDREDACTIE
Miriam Rook 020 3122 086 Liesbeth Schipper 020 3122 083 redactie@industrielinqs.nl
REDACTIE
Dagmar Aarts 020 3122 084 redactie@industrielinqs.nl
ADVERTENTIEVERKOOP
Jetvertising Rob Koppenol | rob@jetvertising.nl 070 3990 000 www.jetvertising.nl
DRUKWERK
PreVision Graphic Solutions
ABONNEMENTEN (EXCL. BTW) Nederland/België € 105,Introductie NL/B 25% € 78,50 Overig buitenland € 131,Losse verkoopprijs € 19,Studenten € 43,Proefabonnement 3 mnd € 30,50
OPZEGGEN
Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. Opzeggen en wijzigen kan via abonnementen@industrielinqs.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door ons is ontvangen. Als u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Overige vragen kunt u stellen via abonnementen@industrielinqs.nl of neem telefonisch contact met ons op via T 020 312 20 88.
Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: 2211-6826 © Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.
Papier binnenwerk: PAPER & BOARD MADE OF
AGRI-WASTE WWW.PAPERWISE.EU
Papier omslag:
INDUSTRIELINQS PERS EN PLATFORM
Gedempt Hamerkanaal 155 1021 KP Amsterdam +31(0)20 312 20 88 abonnementen@industrielinqs.nl
10
iMaintain 19
IMA C Commentaar Laura.indd 5
05-11-19 15:01
6 ACTUEEL
BEDRIJVENNIEUWS Havens Antwerpen en Zeebrugge starten onderhandelingen De havens van Antwerpen en Zeebrugge starten onderhandelingen over een mogelijke fusie. Uit onderzoek is gebleken dat verregaande samenwerking beide havens robuuster maakt op bestaande domeinen, werkgelegenheid verankert en de rol in de regio versterkt. Daarnaast kunnen de havens door een fusie sneller en beter in kunnen spelen op toekomstige uitdagingen. Sinds begin 2018 voeren de havenbesturen van Antwerpen en Zeebrugge gesprekken met het oog op intensievere samenwerking. Deze gesprekken vormden de aanleiding voor een gezamenlijk economisch complementariteits- en robuustheidsonderzoek aan consultancybureau Deloitte en Laga. Daaruit bleek dat lopende samenwerkingen tussen beide havens weinig impact hebben omwille van bestaande concurrentie, een te beperkte scope en weinig engagement. Beide havens zijn echter in hoge mate complementair en delen dezelfde externe uitdagingen. Uit het onderzoek blijkt dat verregaande samenwerking beide havens robuuster maakt op bestaande domeinen, werkgelegenheid verankert en de rol in de regio, en bij uitbreiding internationaal, versterkt. Daarnaast laat verregaande samenwerking toe sneller en beter in te spelen op toekomstige uitdagingen zoals schaalvergroting, energietransitie, innovatie en digitalisering. Ook het cliënteel van beide havens staat positief ten opzichte van verregaande samenwerking. Deloitte concludeert dat samenwerking enkel win-win oplevert voor beide havens als wordt ingezet op verregaande integratie tussen beide havenbesturen. De havens zijn nu gesprekken gestart ‘met het oog op een (gefaseerde) opbouw van een mogelijke fusie’. De verwachting is dat het gehele traject een doorlooptijd van twee jaar heeft.
10 19 iMaintain
IMA D Actueel.indd 6
Sabic start naftakraker weer op na turnaround Sabic heeft in oktober de grote onderhoudsstop van zijn naftakraker Olefins 4 afgerond. Na de opstart moest de naftakraker op lage capaciteit draaien door technische issues. Als die zijn opgelost, kan de capaciteit van de kraker weer worden opgebouwd. Olefins 4 heeft een grondige onderhoudsbeurt achter de rug. De turnaround begon al in augustus en tijdens de piek waren er meer dan 2.150 mensen aan het werk. Sabic wil dat de ruim veertig jaar oude kraker de komende zes jaar weer veilig en betrouwbaar kan draaien. Daarnaast heeft het bedrijf een groot aantal vernieuwingen en aanpassingen doorgevoerd. Zo is er een nieuwe fakkeltip geplaatst. Deze is duurzamer en efficiënter waardoor licht en geluid tijdens het fakkelen vermindert. Ook zijn er voorbereidingen getroffen voor een aansluiting op het warmtenetwerk van Het Groene Net. Het gaat in totaal om een investering van tachtig tot honderd miljoen euro.
Groot onderhoud rijbaan A8 Schiphol Schiphol voert tot en met 22 december onderhoudswerkzaamheden uit aan rijbaan A8 bij de oprit naar de Kaagbaan. Het asfalt en de betonfundering van de rijbaan lopen tegen het einde van de technische levensduur en zijn aan vervanging toe. Schiphol vervangt ook meteen de baanverlichting door duurzame ledverlichting. Bovendien wordt de afvoer van regenwater verbreed. Vooral vliegtuigen die onderweg zijn naar de Kaagbaan, maar ook taxiënd verkeer van en naar de gates, gebruiken rijbaan A8 intensief. De rijbaan is onderdeel van een dubbele rondweg voor vliegtuigen. Vanwege het onderhoud kunnen taxiënde vliegtuigen tijdelijk slechts gebruikmaken van één rijbaan. Dit betekent tweerichtingsverkeer op één rijbaan. Daardoor is het alleen mogelijk om óf naar de Kaagbaan, óf naar de Aalsmeerbaan te taxiën. Daar komt bij dat het vanwege de veiligheid niet mogelijk is de Zwanenburgbaan en de Kaagbaan tegelijkertijd in te zetten voor startend vliegverkeer in zuidelijke richting. Luchtverkeersleiding Nederland zet daarom de Aalsmeerbaan en Zwanenburgbaan vaker in tijdens de onderhoudsperiode. Alleen als er maar één start- en landingsbaan nodig is, kunnen vliegtuigen gebruikmaken van de Kaagbaan.
Verbouwing station Groningen kan in 2020 beginnen ProRail heeft de opdracht voor de verbouwing van station Groningen gegund aan Strukton Civiel. Met het project is een investering van driehonderd miljoen euro gemoeid. De werkzaamheden beginnen in 2020 en naar verwachting is de verbouwing van het station in 2023 klaar. Strukton gaat de komende maanden aan de slag om het ontwerp definitief te maken en het werk buiten voor te bereiden. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verhuizen van de winkelruimtes die nu op het perronplein staan en het verwijderen van de sporen op het huidige opstelterrein aan de zuidzijde van het station. Dit laatste kan vanaf juni volgend jaar omdat dan het nieuwe opstelterrein De Vork in Haren klaar is en treinen daar kunnen parkeren. Nadat er ruimte is gemaakt, kan de bouw van de voetgangerspassage, fietstunnel, fietsenstalling, perrons, busonderdoorgang en het busstation beginnen. Voor de restauratie van de stalen constructie van de perronkappen loopt nog een aparte aanbestedingsprocedure. De kappen moeten worden gedemonteerd, opgeslagen en gestraald.
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-11-19 15:00
ACTUEEL 7
Geen gezondheidsrisico’s door chroom-6 in trams Bij normale onderhoudsactiviteiten aan trams in Utrecht zijn er geen gezondheidsrisico’s voor medewerkers van het onderhoudsbedrijf. Eerder dit jaar werd vastgesteld dat chroom-6 en andere zware metalen aanwezig zijn in oude SIG-tramstellen. Daarop zijn de werkzaamheden meteen stilgelegd en hebben de provincie Utrecht, eigenaar van de tramstellen, en het onderhoudsbedrijf een extra onderzoek laten doen. Uit onderzoek van SGS blijkt nu dat er bij normale onderhoudswerkzaamheden geen chroom-6 of andere zware metalen in de lucht terecht komen. Chroom-6 heeft in conservering veel goede eigenschappen en is daarom in het verleden veel toegepast in verf. In vaste vorm kent het geen risico’s. Bij werkzaamheden zoals schuren, stralen, snijden en lassen van oppervlakken met chroom-6 houdende verf kan de stof vrijkomen in rook- en stofdeeltjes. Als deze rook- en stofdeeltjes worden ingeademd, is dit schadelijk. Provincie en het onderhoudsbedrijf zijn niet van plan in de toekomst nog de genoemde activiteiten aan het SIG-materieel te doen.
Minister Wiebes: ‘Systeemintegratie oplossing energietransitie Volgens minister Wiebes (Economie en Klimaat) is systeemintegratie de oplossing voor de energietransitie. Dat zei hij in oktober op het congres Eemsdeltavisie in Delfzijl. Dat sectoren los van elkaar staan, kan volgens de minister niet meer. ‘De tijd dat de industrie hier zat, de landbouw daar en elektriciteitsopwekking daar, is voorbij. De oplossing is systeemintegratie en dat wordt een hele klus. We moeten nog uitdenken hoe we dat gaan doen en dat moeten we met zijn allen doen.’ Wiebes geeft aan dat het noorden van Nederland een voorbeeld voor de rest van het land kan zijn. ‘Het is heel veel benadrukt dat als we ergens een transitie geloofwaardig zien gebeuren het in het noorden is. Hier moet de transitie tussen industrie, elektriciteits- en energieopwekking lukken vanwege de wind op zee en waterstof. Als we het hier verkloten dan lukt het nergens.’ Het valt de minister op dat de samenwerking tussen de verschillende industrieën en lokale overheden in het noorden uitmuntend is. ‘Dat gaat hier geweldig goed. De industrietafel die we hier hadden voor het klimaatakkoord draait gewoon door. Daar wordt op allerlei manieren samengewerkt. Ik heb denk ik wel met twintig bazen van lokale industrieën gesproken en allemaal vertelden ze alleen door samenwerking te kunnen doen wat ze doen. Dat is ook logisch. Zo zit het transitievraagstuk ook in elkaar. Alles moet je op elkaar aansluiten en niks kan je meer los van elkaar zien.’
Samenwerking bedrijfsleven en mbo-scholen krijgt financiële impuls Zeven samenwerkingsverbanden van mbo-scholen, bedrijven en regionale overheden gericht op energietransitie, circulaire economie, techniek en sport krijgen in totaal 7,3 miljoen euro om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren. De investeringen komen uit het Regionaal Investeringsfonds (RIF) mbo. Onder de toegekende aanvragen zit bijvoorbeeld het ROC van Flevoland. Daar wordt ingespeeld op de kansen die een circulaire regionale economie biedt. Vakmensen van de toekomst hebben meer in hun mars dan alleen vakkennis en vaardigheden. Voor studenten in deze leerroute betekent dit dat zij moeten leren om een koppeling te maken tussen hun beroep en circulariteit, wat vraagt om continue toepassing van innovaties in het dagelijks werk. Om dit te bereiken wordt het onderwijs aangepast: het samenwerkingsverband ‘de circulaire regionale economie’ gaat in een RIF-project werken aan een practoraat, circulariteit in het curriculum, en een keuzedeel Duurzaamheid. Het doel van het Regionaal Investeringsfonds (RIF) is om mbo-studenten nog beter voor te bereiden op de huidige en toekomstige arbeidsmarkt, door hen al tijdens hun studie te laten werken met state of the art-technieken en -methoden. Met deze toekenningen zijn sinds 2014 in totaal 141 regionale samenwerkingsverbanden tot stand gekomen. Zij hebben vanuit het fonds in totaal ruim 137 miljoen euro ontvangen. Het bedrijfsleven, onderwijs en andere overheden hebben daarnaast 275 miljoen euro geïnvesteerd.
BEDRIJVENNIEUWS Tien pijlers leggen solide basis voor moderne technische dienst Hoe creëren maintenance en asset managers de meeste economische waarde binnen hun organisatie? De mogelijkheden hiervoor lijken eindeloos. Mainnovation beperkte de schier oneindige lijst met opties tot tien basisprincipes. Welke van deze tien prioriteit krijgen, beslist de onderhoudsexpert. Hij geeft zijn technische dienst de grootste impuls door te kiezen voor eerder onderbelichte thema’s. Lees meer hierover op www.imaintain.info.
Digitalisering als service biedt transparante oplossingen Met goed gecombineerde data kunnen bedrijven hun opdrachtgevers steeds meer inzicht geven. Zo ontwikkelde Bilfinger een Client Portal, waar met één muisklik zichtbaar is wat de status van een steiger op een bepaalde plek is. ‘Met dit systeem kunnen klanten online alle relevante data inzien in het kader van asset management, stelt Bastiaan Spoelstra van Bilfinger. ‘Op die manier helpen we elkaar steeds verder vooruit.’ Lees meer op www.imaintain.info.
IAM en HU willen vakgebied assetmanagement laten groeien Met de ISO 55000 norm als theoretisch kader en het uitganspunt om allemaal dezelfde taal te spreken als het gaat over de verschillende disciplines binnen assetmanagement, wil het Institute of Asset Management (IAM) dit vakgebied laten groeien. Dan gaat het over kennis verzamelen, delen en uitbreiden. Het IAM wil daarin een verbindende rol spelen en zoekt samenwerkingspartners. De Hogeschool Utrecht gelooft hierin en heeft zich gecommitteerd aan de doelstelling van het IAM. Lees meer op www.imaintain.info.
uw mailbox? Al het nineuvoworsoninze nieuwsbrief op
iMaintain.info!
Meld u aa
10
iMaintain 19
IMA D Actueel.indd 7
05-11-19 15:00
8 INTERVIEW
‘We willen meer impact maken’
Jeroen Maan, Vomi, ziet graag een betere onderlinge afstemming door asset owners met turnarounds: ‘Met de huidige personeelstekorten zullen we als sector in gesprek moeten gaan over planning en realiteit.’
10 19 iMaintain
IMA H Hoofdinterview.indd 8
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-11-19 14:59
INTERVIEW 9
Hij is directeur industrie bij Koninklijke BAM Groep en daarnaast, sinds juni 2019, voorzitter van de VOMI, branchevereniging van dienstverlenende ondernemers in de procesindustrie. Vanuit beide rollen ziet Jeroen Maan dat het tijd is voor een omslag. ‘Opdrachtgevers en opdrachtnemers moeten meer samen en naast elkaar gaan werken. We hebben te lang een Calimero-pet op gehad. Die moet af.’
Laura van der Linde
Koninklijke BAM Groep viert dit jaar haar honderdvijftigste verjaardag en de Vomi bestaat 35 jaar. Beide organisaties beschikken over een schat aan kennis en ervaring. ‘Toch zijn we lange tijd te bescheiden geweest’, denkt Jeroen Maan en wat hem betreft gaat daarin iets veranderen. ‘Het vorige Vomi-bestuur heeft al een flinke stap in de juiste richting gezet. Er is een aanzet gemaakt naar meer gelijkwaardigheid en efficiëntere samenwerking, vooral op managementniveau. Kunnen we dit versterken en uitbreiden naar de werkvloer? Daarnaast willen we ervoor zorgen dat we minder praten en meer impact maken.’
ligheidscultuur. Kun je elkaar over en weer aanspreken over veiligheidsissues? Daarin is wel wat verbeterd, maar we zijn er nog niet.’ Om dit onderwerp – samenwerking in gelijkwaardigheid tussen opdrachtgever en opdrachtnemer op het gebied van veiligheid – bespreekbaar te maken, is de Vomi Safety eXperience Award in het leven geroepen. ‘Deze wedstrijd geeft ons handvaten om met opdrachtgevers in gesprek te gaan. Wat gaat goed en wat kan beter op het gebied van bijvoorbeeld incidentopvolging, meer eenduidigheid in veiligheidsbeleid en de veiligheidscultuur op de werkvloer? Natuurlijk willen we leren van succesverhalen en goede voorbeelden.’
Gelijkwaardigheid Maan hoorde onlangs iets dat hij behoorlijk stuitend vond. ‘Een asset owner gaf ruiterlijk toe dat zij ooit waren begonnen met uitbesteden van werk aan aannemers, omdat ze eigen medewerkers niet wilden blootstellen aan de gevaren. Schokkend toch?’ Het gaat hier wel over vele jaren terug en gelukkig is de verstandhouding en de gelijkwaardigheid in de afgelopen jaren sterk verbeterd. ‘Er zijn veel bedrijven die aangeven dat het echt niet uitmaakt welke kleur overall je draagt, het werk moet immers samen worden gedaan. We merken het bijvoorbeeld aan de vei-
FOTO’S: VOMI
“
IMA H Hoofdinterview.indd 9
Safety Het verbeteren van de veiligheid was, is en blijft een van de belangrijkste speerpunten van de Vomi. Maan: ‘Met de Vomi willen we kennis bundelen en delen en dit inzetten om de veiligheid te verbeteren voor zowel onze leden als onze opdrachtgevers. Hiervoor zijn onder andere de Safety eXperience Award en de Vomi Safety Day in het leven geroepen. Verder is de Vomi betrokken bij de realisatie van de RDM Training Plant.’ Het primaire doel van deze Rotterdamse oefenfabriek is om toekomstige en huidige medewerkers in
Jeroen Maan: ‘Kun je elkaar over en weer aanspreken over veiligheidsissues?’ 10
iMaintain 19
05-11-19 14:59
10 INTERVIEW
de procesindustrie te trainen om zo efficiënt mogelijk en volgens de hoogste en meest actuele veiligheidseisen te werken. ‘Hier is door zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers in geïnvesteerd, maar iedereen lijkt op elkaar te wachten. Asset owners met een eigen safety center houden deze nog altijd in stand, terwijl er een idee lag om op de RDM plant een soort basisveiligheidsopleiding te verzorgen rond uniforme veiligheidsregels. De aannemers zeggen ‘ja doen’ en de asset owners zeggen ‘dat moet eerst intern worden overlegd met ons management’ en vervolgens komt het niet voor elkaar.’ Maan vindt deze stroperigheid jammer, want hij gelooft in dit idee. ‘Ook in de toegevoegde waarde voor de asset owner. Hij is erbij gebaat als de poortinstructie kwalitatief beter, efficiënter en uniformer kan worden doorlopen.’
Gewoon doen Maan benoemt in dit kader ook het idee voor het safety paspoort. ‘Ook zo’n mooi
initiatief waarmee de veiligheid alleen maar kan worden verbeterd, maar waarover we blijven praten. We willen minder praten en meer impact maken.’ In een andere branche, de bouw, is bijvoorbeeld de Generieke Poortinstructie (GPI) geïntroduceerd. Sinds 1 april 2019 is de GPI verplicht op alle bouwplaatsen in Nederland. Het initiatief richt zich op het verhogen en stimuleren van veiligheid en veilig gedrag op bouwplaatsen. Maan beaamt dat dit nog niet werkt, zoals het moet werken. ‘Er wordt nog beperkt naar gevraagd en er wordt nauwelijks gehandhaafd. Wat me wel aanspreekt is dat ze het gewoon doen. In de industrie willen we iets pas implementeren als we heel zeker weten dat deze maatregel of procedure helemaal goed is. In de bouw implementeren ze sneller en daarna verbeteren ze. Van beide werkwijzen is iets te zeggen. Ik zou willen gaan voor een gulden middenweg.’ Maan vraagt zich hardop af wat er zou gebeuren als de dienstverlenende bedrijven niet langer afwachten, maar gewoon doen.
‘Stel nu dat we met 36 contractors een safety straat gaan opzetten, die beter is dan welk safety center dan ook en stel nu dat we het safety paspoort gewoon gaan implementeren… Daar kunnen toch alleen maar goede dingen uit voortkomen?’
Samen verbeteren Deze nieuwe stoot energie binnen de Vomi is enerzijds het gevolg van een nieuw en verjongd bestuur – niets ten nadele van het vorige bestuur – en anderzijds een antwoord op veranderingen in de industrie. Maan: ‘Fabrieken worden opgevoerd qua efficiëntie, worden ouder en ondertussen ebt de technische kennis steeds verder weg. Hoe kunnen wij als dienstverleners meedenken over oplossingen?’ Een voorbeeld: procesoperators zitten nu vaak binnen, achter de schermen om vanaf daar het proces te monitoren. De contractor loopt wel buiten. ‘Eigenlijk zijn wij levende sensoren. We zien, horen, ruiken, voelen maar omdat we niet altijd weten wanneer sprake is van een
10 19 iMaintain
IMA H Hoofdinterview.indd 10
05-11-19 14:59
INTERVIEW 11
afwijkende situatie, kunnen wij niet als zodanig worden benut.’ Maan benoemt het processsafety-handboek voor medewerkers van Bilfinger. ‘Voor deze medewerkers starten met een project, weten zij op welke signalen zij moeten letten. Wat kan er verkeerd gaan? Wat zijn de veiligheidsrisico’s. Zo heeft een contractor voor de opdrachtgever duizenden extra ogen en oren beschikbaar in de fabriek.’ In dit kader vindt Maan dat er ook vaker gesproken zou moeten worden over innoveren. ‘Als we als contractors iets bedenken waarmee we kunnen optimaliseren, waarmee het sneller en slimmer kan, dan snijden we onszelf in de vingers, omdat we dan minder betaald krijgen.’ Volgens Maan moeten we nadenken over andere contractvormen en andere manieren van samenwerken. ‘De opdrachtgever wil namelijk graag dat we innoveren, hoewel de marges hiervoor flinterdun zijn. Daar zit dus een paradox.’
Arbeidsmarkt Een ander thema waar Maan samen met het Vomi-bestuur graag de tanden in zet, is de krapte op de arbeidsmarkt. ‘We hebben nu wel vastgesteld dat die er is. De vraag is hoe we hier mee om gaan.’ Een van de uitdagingen op dit vlak is om het imago van deze industrie te verbeteren. Volgens Maan moeten we de samenwerking opzoeken om de industrie met een integrale aanpak beter op de kaart te zetten. ‘Daar hebben we naast de asset owners ook FME en de media voor nodig. FME heeft initiatieven waarmee ze basisschoolleerlingen al voorzichtig voorbereiden op werken in de techniek. Dat stukje laat ik graag aan hen over. Maar wat kunnen wij vanuit de praktijk bijdragen?’ Het gaat bij dit vraagstuk ook om hele praktische oplossingen. Zo moet je, om in de procesindustrie te mogen werken, achttien jaar oud zijn. ‘Jongeren zijn echter op hun zestiende klaar met school. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we ze niet kwijtraken? Volgens mij moeten we ze al vroeg de mogelijkheid bieden om al wel te kunnen trainen. Niet in de echte fabriek, maar met virtual reality of met behulp van een digital twin.’ Daarnaast moet er een lobby worden opgestart richting Den Haag. ‘Die leeftijd moet omlaag en dankzij nieuwe technologieën kan dit wellicht ook, zonder dat we een gevaarlijke situatie creëren.’
“
De opdrachtgever wil graag dat we innoveren, hoewel de marges hiervoor flinterdun zijn.’
Een andere praktische oplossing is een betere onderlinge afstemming door asset owners met turnarounds. ‘We begrijpen dat ze dit tegelijk willen doen want waar de ene fabriek stil staat, gaat dit ten koste van de feedstock van de ander. Met de huidige personeelstekorten zullen we als sector in gesprek moeten gaan over planning en realiteit.’
Calimero Toegegeven, er ligt een stevige uitdaging voor het Vomi bestuur om op al deze vlakken impact te gaan maken. Maan: ‘We zetten de lijn die door onze vorige besturen is ingezet voort. Zij hebben gestreden voor acceptatie. Kijk ons en zie ons als gelijke. Een belangrijke stap.’ Maan zou graag een stap extra zetten: ‘Kijk ons en wordt geïnspireerd om ons te volgen.’ Om
dit te kunnen realiseren moet allereerst dat Calimero-effect om zeep worden geholpen. ‘We hebben ons te lang onder de asset owner geplaatst. Daar moeten we echt mee stoppen. We staan er sowieso naast en op sommige vlakken lopen we voorop en kunnen wij met onze specifieke kennis en kunde absoluut bijdragen om niet alleen de dienstverlening te optimaliseren, maar ook het proces en de sector zelf.’ Het bestuur is gecommitteerd en volgens Maan staan ook de leden in de activeringsstand. ‘Dat moet ook, want we hebben iedereen nodig. Niet alleen aan de kant van de contractors, maar ook aan de zijde van de opdrachtgevers. Als je echt impact wilt maken, dan is samenwerken een absolute voorwaarde. Alleen dan maak je het verschil.’ ■
10
iMaintain 19
IMA H Hoofdinterview.indd 11
05-11-19 14:59
12 THEMA: VEILIGHEID
Miscommunicatie als veiligheidsrisico Als we verschillende talen spreken, en we willen elkaar toch iets duidelijk maken, zijn we geneigd om onze tekst te versimpelen, handen en voeten te gebruiken en om met tekeningen dingen duidelijk te maken. Dat volstaat als je op vakantie de weg moet vragen. Maar volstaat steenkolen Engels en handen en voetenwerk nog als het gaat om werkzaamheden op een site waar de veiligheid alleen gewaarborgd is als iedereen elkaar optimaal begrijpt?
Laura van der Linde
Het begrip taal is zo breed dat het lastig is om er een eenduidige en allesomvattende definitie over te geven. Er zijn echter drie elementen die nodig zijn om het begrip taal te kunnen duiden: met taal (ook zonder woorden) kunnen we communiceren. Dat is dus de functie van taal. Verder heeft taal een betekenis, er wordt iets mee verteld. En tot slot gaat het om tekens of een combinatie van tekens die samen een systeem vormen. Wikipedia maakt, als het gaat om taalbeheersing, onderscheid tussen passieve taalbeheersing – hier gaat het over verstaan en lezen – en actieve taalbeheersing – daaronder vallen spreken en schrijven. En het laatste dat in het kader van het definiëren van taal relevant is, is het concept van elkaar begrijpen. Bij taal gaat het over interactie, maar die wordt lastig als je elkaar niet begrijpt. En als het in het kader van de veiligheid absolute noodzaak is dat je elkaar begrijpt, heb je dan misschien wel een levensgroot probleem.
Meertaligheid ‘Miscommunicatie door taal wordt steeds meer erkend als een belangrijk veiligheidsrisico.’ Deze conclusie werd al in 2014 getrokken door de Stichting van de Arbeid in het rapport ‘Handreiking Taal en veiligheidsrisico’s’. Sindsdien is meertaligheid op de werkvloer verder toegenomen. Met het probleem van het tekort op de arbeidsmarkt van technisch personeel, zoeken veel contractors de oplossing in het buitenland. Rob Laarman, SHEQ manager van Air Liquide, die eerder dit jaar de Vomi Safety eXperience Award won, vertelt. ‘Momenteel hebben we veel Portugese en Poolse contractors die hier dagelijks aan het werk zijn. Zij spreken goed Engels dus wij communiceren in het Engels. Het gebeurt inderdaad wel eens dat we medewerkers op de site krijgen die noch het Nederlands, noch het Engels machtig zijn. Volgens onze richtlijn moeten we in
10 19 iMaintain
IMA I Thema.indd 12
ieder geval in staat zijn om met de voorman te communiceren en deze heeft de verantwoordelijkheid om de benodigde informatie door te vertalen.’ Air Liquide heeft de veiligheidsfilm, die onderdeel is van de poortinstructie, beschikbaar in zes talen. ‘Roemeens is bijvoorbeeld niet een van die talen. Toen zich een Roemeense medewerker bij ons meldde, die onvoldoende Engels sprak, hebben we gezorgd dat er continu iemand bij hem was. Deze medewerker gaat dan sowieso niet alleen de plant in’, aldus Laarman.
Shutdown In Insite, het BASF-magazine van en voor medewerkers en partners op de BASFsite in Antwerpen, staat een artikel over dit probleem met meertaligheid. EHScoördinator turnaround 2019 Patrick Van den Wyngaert vertelt in dit magazine dat tijdens de shutdown naar schatting 1800 contractors op de blokvelden werken. ‘Veel mensen komen voor het eerst op onze site en spreken geen Nederlands. Zij moeten dus intensief en persoonlijk worden begeleid om veilig te werken.’ BASF had bij vorige shutdowns vooral ingezet op klassieke opleidingen met klassikale lessen in het Nederlands, Engels, Duits of Frans. ‘In de praktijk merkten we dat mensen de boodschap niet altijd begrepen hadden, bijvoorbeeld omdat ze geen van de vier aangeboden talen voldoende begrepen.’ In aanloop naar de shutdown van 2019 is gekeken naar een andere aanpak. Uiteindelijk is voor de contractors de klassikale veiligheidsles vervangen door een ‘safety street’. Van den Wyngaert: ‘Op een wandeling door die safety street laten we ze, onder begeleiding van hun toezichters, visueel kennismaken met alle basisaspecten van veiligheid: het badgesysteem, de alarmen, de life saving rules, waarop letten als je aan leidingen werkt et cetera. Bovendien krijgen ze een flyer met meer uitleg over de aangekaarte
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-11-19 14:57
FOTO: LAURA VAN DER LINDE
THEMA: VEILIGHEID 13
thema’s in maar liefst dertien talen.’ Voor de werkvergunningen werd geëxperimenteerd met een vertaalsysteem. ‘De vergunning wordt in het Nederlands afgeleverd, maar we leveren kaftjes in dertien talen. Deze kun je over de originele vergunning schuiven zodat je de rubrieken vertaald ziet. De ingevulde tekst zie je in het Nederlands via een doorkijkvenster. Zelfs als je geen letter Nederlands kent, kun je het nog volgen en het belang ervan beter inschatten.’
Arbeidsongevallen Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2018 (NEA), die door het CBS en TNO wordt uitgevoerd, blijkt dat 15,5 procent van de werknemers (15 tot 75 jaar) heeft aangegeven vaak of altijd gevaarlijk werk te doen. Onder werknemers die als beroep een voertuig besturen (bijvoorbeeld vrachtwagen- en buschauffeurs), of een mobiele machine (zoals hijskraan en heftruck) bedienen, is dit percentage zelfs hoger dan 50 procent. Ook
beveiligingsmedewerkers, bouwarbeiders, elektriciens en elektronicamonteurs doen relatief vaak gevaarlijk werk. In 2018 had 1,5 procent van de werknemers een arbeidsongeval waarbij minstens één
René du Pon (Volandis): ‘Ongeveer tweederde van de medewerkers in de bouw gaat geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt de dienst uit.’
dag werd verzuimd. Dit aandeel was het hoogst onder beveiligingsmedewerkers bestuurders van voertuigen en machinebedieners, metaalarbeiders en machinemonteurs, en bouwarbeiders. De bouw staat niet bepaald te boek als veilige sector. Volgens René du Pon, veiligheidskundige van Volandis, heeft dit
een heleboel te maken met de cultuur. ‘Op je vingers slaan, hoort er gewoon bij. Lawaaidoofheid, idem. Zo denkt men in de bouw. Verder zijn medewerkers in de bouw bijna allemaal van mening dat de kans op een ongeval niet zo groot is. Ze letten immers heus wel op.’ Toch zijn de cijfers schrikbarend. ‘Ongeveer tweederde van de medewerkers gaat geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt de dienst uit. Maar het gaat niet alleen over letsel of verzuim. De sector heeft jaarlijks met ongeveer twintig sterfgevallen te maken.’
Effectieve communicatie Kennis- en adviescentrum Volandis heeft, vanuit de missie om vakmensen vooruit te helpen en bedrijven in staat te stellen dit te doen, diverse kennisproducten op de markt gebracht. Algemeen directeur Tjeerd Willem Hobma: ‘Dat wat in de CAO is afgesproken over veiligheid, gezondheid en duurzame inzetbaarheid, daar geven wij invulling aan. Wij leveren goed afgebakende boodschappen en
10
iMaintain 19
IMA I Thema.indd 13
05-11-19 14:57
09FOT
The European process industry and energy sector are partly responsible for causing a climate change. But, on the other hand, they can also make a major contribution to providing solutions. To make sure this gets noticed and acknowledged, initiators TNO, FME and Industrielinqs join forces and organize the European Industry & Energy Summit (EIES) 2019. The event focuses on emission-free hydrogen, chemcycling, energy efficiency, electrification, carbon capture, usage and storage (CCUS), biobased chains and more. All these technologies can energize a sustainable future. Founding partners:
Program December 10th MORNING: PLENARY 9.30 a.m. Plenary opening • Keynotes from among others Magnus Hall (CEO Vattenfall) and André Faaij (Director of Science TNO Energy Transition) • Pitches Industrial Energy Enlightenmentz 2019 12.45 p.m. Lunch AFTERNOON: PARALLEL SESSIONS 1.45 p.m. Cases, round tables and side-events: • Crossing Borders in Hydrogen (Gasunie) • Chemical Recycling of Plastics (TNO Circular) • Sustainable Biofuels - Essential in the Energy Transition (ECN part of TNO) 5.15 p.m. Network drinks
Program December 11th Side-event partners:
Partners: WHOLE DAY: PARALLEL SESSIONS 9.00 a.m. Cases, talks, round tables and side-events: • Carbon Capture, Usage & Storage (&FLUX by BLOC) • Project 6-25: Supporting Industry to become Greener, Smarter and Energy-Efficient (FME) 12.30 p.m. Lunch 1.30 p.m. Cases, talks, round tables and side events: • Annual event Voltachem (invitation only) 5.00 p.m. Network drinks
www.industryandenergy.nl Advertentie Industry and14 energy 2019 hele pagina.indd 1 IMA Advertenties.indd
29-10-19 05-11-19 11:25 14:50
FOTO: PIXABAY
THEMA: VEILIGHEID 15
instrumenten aan een goed afgebakende doelgroep van vakmensen en bedrijven. Het is namelijk belangrijk om dat wat je over wilt brengen, zo effectief mogelijk te doen.’ Zo werkt het niet om documenten van meer dan twintig A4’tjes op te sturen naar een bouwplaats met de vraag of iedereen hier kennis van neemt. ‘We zijn bezig om onze Arbobladen, waarin belangrijke thema’s worden behandeld, te vertalen naar infographics. Een beeld zegt
vaak meer dan duizend woorden.’ Verschillende partijen, zowel werkgevers als werknemers, hebben Volandis de opdracht gegeven het concept Bouwspraak vorm te geven. Projectleider René du Pon: ‘Bouwspraak gaat over aanwijzingen en waarschuwingen op de bouwplaats. Pas op, stap opzij, gebruik gehoorbescherming, bel de politie. Het is een internationaal gevarensysteem. Het is bedacht, uitgevoerd en internationaal
getest. Wat er nu ligt, is goed en nu gaan we het verspreiden. Posters in de bouwkeet en daarnaast kennissessies, toolboxsessies en we hebben dit zelfs uitgewerkt in een pubquiz. We waren op zoek naar een effectieve manier om vakmensen in de bouw kennis te laten maken met dit communicatiesysteem. Het implementeren van dit concept vraagt om het hele palet van mensen inspireren, verleiden, instrueren, faciliteren en handhaven.’ ■
Tips voor veilig werken op een meertalige werkvloer Global Work Talk (Jeannette Paul) publiceerde een whitepaper over hoe je als bedrijf de veiligheid kunt bevorderen op een meertalige werkvloer. Het doel: het voorkomen van incidenten door taalverschillen. • Tip 1: Ken de taalbehoefte van het werk – Inventariseer welke talen nodig zijn en bepaal welke taalvaardigheden in het werk worden gebruikt (verstaan, spreken, lezen, schrijven). • Tip 2: Test de taalvaardigheid van werkenden – Gevalideerde taaltests zijn online beschikbaar via gespecialiseerde bureaus. • Tip 3: Mind the gap – Vergelijk de taalbehoefte van het werk met de taalvaardigheid van de werkenden. Zit hier een gat en wat is daarvan het risico?
•
•
•
•
•
Tip 4: Wees helder over de voertaal – In welke taal of talen wordt gesproken en worden documenten zoals werkinstructies gemaakt? Tip 5: Hou het simpel en maak taal overbodig waar mogelijk – Kan het simpeler? Beperk je tot de essentie en schrap waar mogelijk taal. Tip 6: Train de tolkvaardigheden van meertaligen – Tolken is immers een vak waar speciale vaardigheden voor nodig zijn. Tip 7: Laat vakjargon checken door goede vakmensen – Professionele vertalers hebben soms moeite om vakjargon te vertalen. Laat ervaren vakmensen meelezen. Tip 8: Beeldtaal – Dit is een goede manier om een boodschap over te brengen aan anderstaligen.
10
iMaintain 19
IMA I Thema.indd 15
05-11-19 14:57
16 AGENDA
November 21 november 2019 Attero, Moerdijk www.kivi.nl/afdelingen/werktuigbouwkunde/activiteiten Attero Moerdijk 120 MW stoomturbine Attero verwerkt op industriële schaal afvalstromen van miljoenen Nederlanders en honderden bedrijven. Het bedrijf wil met zijn activiteiten een wezenlijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van onze samenleving. Dit wordt onderstreept door de productie van duurzame energie met de nieuwe 120 MW stoomturbine in Moerdijk. Naast warmte levert Attero ook elektrische energie aan het industrieterrein van Moerdijk. Tijdens het bezoek wordt een lezing gegeven over de werking van de installatie, waarna er een rondleiding zal plaatsvinden langs de installatie.
26 november 2019 Blijdorp, Rotterdam www.h2owaternetwerk.nl/waternetwerk Themadag ‘Water in de stad’ Een leefbare stad kan niet zonder beheer en onderhoud. Wat betekenen klimaatverandering, veranderende inzichten, nieuwe rollen en burgerparticipatie voor een passende inrichting? En voor een goed en verantwoord beheer en onderhoud? Tijdens deze CoP-dag verbindt KNW de praktijk van beheer en onderhoud met actuele trends en stedenbouwkundige ontwikkelingen.
28 november 2019 De Doelen, Rotterdam registratie.rotterdam.nl/transportleidingencongres Congres Transportleidingen NEN organiseert in samenwerking met gemeente Rotterdam een congres over Transportleidingen, waarbij de nieuwe NEN 3650 reeks uitgebreid aan bod komt. De toekomstbestendige inrichting en het gebruik van de schaarse ondergrond door ondergronds buisleidingentransport staat centraal. In het bijzonder het zorgdragen voor veiligheid en zorgvuldige inpassing in de bestaande omgeving.
December 3 december 2019 1931 Congrescentrum, Den Bosch fhi.nl/machinebouwevent Digitale transformatie van machinebouw Het Industrial Internet of Things (IIoT) biedt ongekende mogelijkheden. Voorspellend onderhoud en het op afstand volgen, bewaken en repareren van machines is geen droom meer, maar realiteit. Digitale innovaties, software en sensoren in de cloud en praktische toepassingen zoals Augmented Reality en Mixed Reality maken het dagelijkse leven van zowel engineers als operators aanzienlijk eenvoudiger. Nieuwe technologieën vragen om machines die zich voortdurend aanpassen aan de bedrijfsomgeving. Machines van de toekomst zijn slimmer, veiliger en duurzamer. Schneider Electric helpt u om sneller slimme machines te ontwerpen, te bouwen en te leveren en zorgt ervoor dat ook u klaar bent voor de toekomst. Dit betreft een lezing die wordt gehouden op het Machinebouw Event.
Save the date! 10 en 11 december 2019 De Kromhouthal, Amsterdam www.industryandenergy.nl European Industry & Energy Summit (EIES) 2019 De procesindustrie kan een grote bijdrage leveren aan oplossingen voor klimaatproblemen. Dat moet gezien worden! Initiatiefnemers TNO, FME en Industrielinqs (uitgever van iMaintain) organiseren daarom de European Industry & Energy Summit (EIES) 2019, 10 en 11 december in De Kromhouthal Amsterdam. Door veel aandacht te geven aan concrete oplossingen willen de initiatiefnemers van EIES 2019 deelnemers informeren, inspireren, verbinden en activeren. Met verschillende partners gaan ze op zoek naar integrale oplossingen, de symbiose tussen verschillende ketenonderdelen en industriële clusters. Lokaal, regionaal en grensoverschrijdend. Daarbij uitgaande van een inclusieve transitie. Het thema is: Energizing a Sustainable Future. Houd de website in de gaten voor het volledige programma!
10 en 11 december 2019 Jaarbeurs, Utrecht www.micronanoconference.org MicroNanoConferentie 2019 De Nederlandse vereniging voor Microsystems en Nanotechnologie (MinacNed) is de organisator van de conferentie, die een platform biedt waar microtechnologie en industrie elkaar kunnen versterken. De conferentie richt zich op de thema’s: Gezondheid en Zorg; Landbouw, Water en Voedsel; Energietransitie en Duurzaamheid; Productie en Engineering.
12 december 2019 High Tech Campus, Eindhoven www.thehouseoftechnology.nl Big data in de industrie The House of Technology organiseert 12 december in Eindhoven een praktijkgericht en interactief congres over de concrete mogelijkheden van big data. Sprekers uit de industrie delen openhartig hun ervaringen. Zo krijgen de deelnemers een overzicht van de toepassingsmogelijkheden van big data in de industrie en leren ze wat het concreet voor hun bedrijf kan betekenen. De presentaties komen van bedrijven zoals Philips Healthcare, producent van melkrobots Lely en bouwer van zoutstrooiers Aebi Schmidt.
Januari 30 januari 2020 DeFabrique, Utrecht iv.heliview.nl Industriële Veiligheid Het congres toont de laatste ontwikkelingen op het gebied van machineveiligheid, procesveiligheid, explosieveiligheid en alle facetten van veiligheidscultuur en veiligheidsgedrag. Er is bij zowel veiligheid als bij onveiligheid altijd sprake van samenhang van meerdere events. In het lezingenprogramma wordt deze Samenhang in Veiligheid uitgebreid besproken.
10 19 iMaintain
IMA F Agenda.indd 16
05-11-19 14:56
ASSET MANAGEMENT 17
Viaduct voorspelt einde levensduur Het Stephensonviaduct in Leeuwarden wordt binnenkort volgehangen met sensoren. Daarmee kan de actuele onderhoudsstaat en de restlevensduur worden voorspeld. Uiteindelijk kan de techniek zelfs worden gebruikt om het verkeer te managen.
Dagmar Aarts
Invloeden Daarnaast worden omgevingsfactoren zoals temperatuur en luchtvochtigheid gemeten. Zo kan worden onderzocht wat de invloed van temperatuur is op een viaduct. Reageert deze anders in de zomer dan in de winter? Deuring: ‘De exacte invloed van luchtvochtigheid is bijvoorbeeld nog niet duidelijk, maar we meten zoveel mogelijk elementen die invloed
FOTO: GEMEENTE LEEUWARDEN
Nederland telt honderden viaducten en bruggen die in de jaren zestig zijn gebouwd. Veel daarvan bereiken in de komende decennia hun theoretische einde levensduur. Het Smart Bridge-concept van ingenieurs- en adviesbureau Antea Group en de gemeente Leeuwarden helpt om meer inzicht te krijgen in de draagkracht van de constructie en om te voorspellen hoe lang bruggen en viaducten nog mee kunnen. Het Stephensonviaduct is een belangrijke schakel voor het wegverkeer in en
uit de Friese hoofdstad. Het 170 meter lange viaduct is in 1963 opengesteld en bereikt in theorie in 2043 het einde van zijn levensduur. Maar de theorie is niet altijd een weergave van de praktijk. De gemeente Leeuwarden wil daarom weten wat de actuele conditie en restlevensduur is op basis van de werkelijke belasting. Het viaduct wordt daarom binnenkort uitgerust met tientallen sensoren. Erik Deuring (adviesgroepmanager asset management bij Antea Group): ‘We meten vooral het verkeer dat eroverheen gaat. Daarmee weten we de belasting van het viaduct en hoe het daarop reageert.’
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
IMA O Viaduct.indd 17
kunnen hebben op de levensduur om daarmee extra kennis en inzicht te krijgen.’
Onderhoud Op basis van de data uit de metingen met de sensoren, wordt met modellen gerekend en daar komt een indicatie uit van de actuele conditie en restlevensduur van het viaduct. Deuring: ‘Nu wordt dit met modellen berekend op basis van normen en theorie. Wij gebruiken vergelijkbare modellen, maar dan met werkelijke waarden in plaats van normwaarden. Dat is uniek in Nederland.’ Doordat het Antea Group goed kan voorspellen welk onderhoud, wanneer nodig is kan er worden bespaard op onderhoudskosten. ‘We kunnen bepalen welk onderhoud echt noodzakelijk is’, stelt Deuring.
Uitbreiden Antea Group ziet het gebruik van sensortechnieken steeds verder toenemen en zou het concept graag uitbreiden naar andere kunstwerken in Nederland. Deuring: ‘Nu is de tijd aangebroken om dit te doen. Hoe langer je wacht, hoe korter de periode waarin je nog informatie kunt vergaren.’ Hij heeft er alle vertrouwen in dat de levensduur van het Stephensonviaduct met het Smart Bridge-concept kan worden verlengd met minstens vijf tot tien jaar. Samen met de gemeente Leeuwarden kijkt Antea Group bovendien of er mogelijkheden zijn om het concept te gebruiken om het verkeer te managen. De stad heeft vier grote ingangen waar allemaal een viaduct in zit. Deuring: ‘Als we de andere viaducten ook van sensoren voorzien, kunnen we dat uiteindelijk gebruiken voor smart mobility. Als je ziet dat de technische staat van een viaduct slechter wordt of dat het viaduct anders gaat reageren, kan je die input gebruiken om je verkeer via een andere ingang Leeuwarden in te leiden. Dan wordt het echt interessant om het concept nog breder in te zetten.’ ■
10
iMaintain 19
05-11-19 14:55
Het iMaintain platform brengt experts, gebruikers en leveranciers van producten en diensten bijeen om bij te dragen aan transparante informatievoorziening rond onderhoud en asset management. Het platform belicht op een journalistieke en onafhankelijke manier innovaties, behandelt actuele onderwerpen en inspireert. Via het vakblad iMaintain, met de website www.imaintain.info, met drie rondetafelmeetings per jaar, diverse bijeenkomsten en met een jaarcongres bereikt het iMaintain platform haar doelgroep.
Partnernieuws Studenten ontwikkelen drone die gewassen beschermt Kevers die luizen opeten. Schadelijke vliegen die niet tegen raapzaadolie kunnen: Nederlandse tuinders beschermen planten tegen de meeste ziektes en ongedierte met natuurlijke middelen. Om dat nog sneller en gecontroleerder te kunnen doen, ontwikkelden studenten van Hogeschool Utrecht een drone die de natuurlijke vijanden van ongedierte kan verspreiden. De studenten Werktuigbouwkunde en Electrical Engineering ontwikkelden de drone in opdracht van Corvus Drones. Dit bedrijf ontwikkelt drone-technologie voor de agrarische sector. Door een nauwe afstemming met partners Bioline AgroSciences en Benfried voldoet het prototype aan de wensen van gebruikers.
Opgeruimd is veilig medewerkers van maintenanceshop AnQore hun eigen werkplaats verbouwd en ingericht. Over elk detail is goed nagedacht. Want als het onderhoud goed georganiseerd is, komt dat de veiligheid ten goede. Bedenker en aanjager is E/I Technician Nico van der Zanden. ‘Het begon met een opruimactie. De meeste spullen hebben we weggegooid of tijdelijk opgeslagen. Alleen de materialen nodig voor preventief onderhoud en het oplossen van eerstelijns storingen hebben we gehouden. Het is belangrijk nooit mis te grijpen als je iets nodig hebt, maar je wilt ook niet te veel voorraad, zeker als je sommige onderdelen maar eens per jaar nodig hebt.’
Geltreinen terug op het spoor Sinds eind oktober rijden er geltreinen om de kans op gladde sporen te verkleinen. NS en ProRail rijden al een aantal jaren met deze treinen, die een gel - het zogenaamde Sandite bestaande uit zand, metaaldeeltjes en aardappelzetmeel - op het spoor smeren. Zo maken ze de sporen minder glad, waardoor de treinen beter volgens de dienstregeling kunnen rijden. Twaalf treinen zijn voorzien van een installatie die de gel over de rails verspreidt. Acht daarvan zijn reguliere treinen die met GPS worden aangestuurd, zodat de gel wordt aangebracht voor of na de stations, waar de treinen optrekken of afremmen. Daarnaast staat een aantal speciale geltreinen klaar op strategische plekken waarvandaan ze flexibel kunnen worden ingezet.
Partners van het iMaintain platform
Bekijk alle partnerfilmpjes op www.imaintain.info/partners-leden
Contentpartners Kennis- en innovatiecentrum Maintenance Procesindustrie
Leden van het iMaintain platform
Wilt u meer weten over lidmaatschap of partnering van het iMaintain platform, kijk dan op www.imaintain.info of neem contact op met Janet Robben: Janet@industrielinqs.nl – 020 3122 085
IMA G Platform.indd 18
05-11-19 14:53
‘Quotes’ ‘Jongeren zijn op hun zestiende klaar met school. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we ze niet kwijtraken? Volgens mij moeten we ze al vroeg de mogelijkheid bieden om al wel te kunnen trainen. Niet in de echte fabriek, maar met virtual reality of met behulp van een digital twin.’ Jeroen Maan, BAM en voorzitter VOMI, over praktische oplossingen voor de krapte op de arbeidsmarkt. .
‘Omdat de Master zich niet alleen richt op asset management, maar ook op maintenance management, zijn de competenties van de ‘physical maintenance manager’ gedefinieerd door de Europese koepel van de onderhoudsbranche, het EFNMS (European Federation of National Maintenance Societies), in het programma geïntegreerd. Samen met onze Raad van Advies wordt kritisch gekeken of het programma voldoende anticipeert op de huidige ontwikkelingen en trends, zoals IR4.0, smart industry, digital line of sight, business intelligence, digital twin, IoT.’ Jan Stoker, Hogeschool Utrecht, over de door IAM erkende Master in Maintenance & Asset Management.
Het expertpanel van het iMaintain platform bestaat uit: Henk Akkermans Hoogleraar Supply Chain Management, Universiteit Tilburg
Mark Haarman
Nico van Kessel
Jan Stoker
Maarten Habets
Ton Klinkenberg
Roelf Venhuizen
Managing partner, Mainnovation
Principal consultant Asset Management, Tata Steel
Wetenschappelijk directeur WCM Erik Bijlsma Directie-adviseur asset management, Gemeente Amsterdam
Dennis Braamse
Manager asset management, LambWeston/Meijer
Senior global lead Maintenance & Asset management, Heineken Maintenance Manager of the Year 2018
Hans Hennekam
Manager IA Service Europe, Yokogawa
directeur, Phijns
Senior lecturer assetmanagement en maintenance, Hogeschool Utrecht
Bestuurslid, Veiligheid Voorop, Voormalig CEO NAM en voorzitter Profion
Theo Knijff
Senior maintenance & reliability manager, Dow Chemicals
Binne Visser
Director Prod. Eng. & Maintenance, Philips Maintenance Manager of the Year 2017
Annemarie Burgemeester
Senior asset manager civiel, Rijkswaterstaat
Michael Donders
Manager techniek & engineering, Delicia Eigenaar Donders RCM Consultancy
Leo van Dongen
Professor Maintenance Engineering, Universiteit Twente
Ivo van der Gaag
Operational director, Alpha Storage Group
Rob de Heus
Champion World Class Maintenance, Sitech Services
Cor van de Linde
Directeur innovatieplatform iTanks
Ivo van Vliet
Algemeen directeur, ENGIE Services West Industrie
Maintenance Manager of the Year 2012
Geert-Jan van Houtum
Professor Reliability, Quality en Maintenance, TU Eindhoven
Ton Huibers
Manager Technische Dienst, Nedschroef
Celeste Martens
Manager maintenance, Croonwolter&dros
Oprichter Semiotic Labs
Asset manager, Schiphol Group
Maintenance Manager of the Year 2019
Taco Mets
Technical director, Van Meeuwen Industries
Maintenance Manager of the Year 2013
Simon Jagers
Ron Wever
Johan Wolt
Maintenance manager, Nouryon MCA Delfzijl Maintenance Manager of the Year 2014
Mark Oosterveer
Programmamanager, iTanks
Tim Zaal
Consultant TZConsultancy
Bestuurslid WCM
Michel Grijpink
Learning & Development consultant, Hogeschool Utrecht
IMA G Platform.indd 19
Giel Jurgens Asset owner, Havenbedrijf Rotterdam
Peter Schokker
Maintenance manager, Koninklijke Vezet Maintenance Manager of the Year 2016
05-11-19 14:53
RTD IWEX
APPLUS+ RTD PRESENTS:
A PROVEN AND QUALIFIED 3D DEFECT IMAGING TECHNOLOGY THE LATEST INNOVATION IN ‘FULL MATRIX CAPTURE’ AUT: RTD IWEX
We deliver reliable solutions for non-destructive testing (NDT), inspection and certification to capital-intensive, high risk oil & gas, energy, chemical and power industries and provide a one-stop solution, covering NDT, Inspection and certification from initial design, manufacturing, construction, commissioning, during operations and after repair.
> RTD Rayscan (RTR)
> RTD Trekscan (DTI)
Our capabilities:
New weld inspection (NC) • Inline in-service inspection (ILI)Maintenance and Repair (MRO) • Engineering (ECA) services and consultancy • Third party services • Review NDT reports and QAQC audits • Training services
applus.com
iMaintain
geeft nog meer waarde voor uw geld Meer nieuws dan ooit • • • • • • •
Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar Volledig evenementenoverzicht Online catalogi met producten en diensten Multimediale bedrijfspresentaties Tweewekelijkse nieuwsbrief Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase
iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • U kunt naar aanleiding van uw abonnement ook besluiten om bedrijfslid van het iMaintain platform te worden. Hierbij krijgt u onder andere voor twee personen toegang tot het jaarcongres iMaintain. Meer weten? Kijk op www.imaintain.info/bedrijfslidmaatschap
Ga direct naar imaintain.info/abonneren en blijf iedereen voor IMA_half_liggend.indd 1 IMA Advertenties.indd 20
13-12-17 14:50 12:44 05-11-19
TECHNIEKHELD 21
‘ Het draait allemaal om kennis en kennissen’ Mexico, Oostenrijk, de Verenigde Staten. De dertigjarige Michael Carter vliegt de hele wereld over om geavanceerde robotsystemen bij klanten te installeren. ‘Ik ben de laatste man in de lijn. Kennis en kennissen zijn voor mij belangrijk. Ik moet weten wie ik waarover moet benaderen om te zorgen dat de installatie van een machine zo snel en goed mogelijk verloopt.’
FOTO: LAURA VAN DER LINDE
Laura van der Linde
Wat houdt je functie in? ‘Ik ben service engineer bij Brink Groep. Wij ontwikkelen en produceren spuitgietmatrijzen en geautomatiseerde robotsystemen voor de verpakkingsindustrie. In de fabriek in Harskamp wordt de machine in delen opgebouwd. Alle delen worden hier vervolgens ook samengevoegd en dat geeft mij de kans om mee te kijken en mee te denken over de meest optimale aansluiting en werking. Dan wordt de machine weer gedemonteerd, getransporteerd en in mijn bijzijn weer in elkaar gezet.’
Wat maakt jouw werk leuk? ‘Ik werk met de nieuwste technieken, die bovendien doorlopend veranderen en alsmaar beter worden dus ik ben continu aan het leren. Ik vind het ook leuk dat we robots maken. Ik geloof daar wel in. Wat we tien jaar geleden met drie man deden, doet nu één robot. En mensen zijn nog steeds nodig, want de robot moet ook gemaakt, gemonteerd en onderhouden worden. Ik denk dat de mens dit werk leuker vindt dan zwaar tilwerk waar ze
rugklachten van krijgen. Robots maken ons werk beter.’
Wat zijn de uitdagingen in je werk? ‘Ik heb een dubbele nationaliteit en spreek vloeiend Engels. Het is prettig dat je goed kunt communiceren in een andere taal. Maar wat je niet moet vergeten, is dat je ook te maken hebt met een andere cultuur. Een klant in Rusland vraagt om een andere benadering dan een klant in Duitsland. Maar voor iedereen geldt: mensen willen service. Brink wil meerwaarde bieden door klanten te ontzorgen. Als je net wat meer doet, dan van je wordt verwacht, dan wordt dat altijd gewaardeerd. Zo was er een klant in Oostenrijk die zo snel mogelijk wilde gaan produceren met de nieuwe machine. Toen er ’s avonds toch een storing optrad, heb ik tot half 1 ‘s nachts gewerkt om het probleem te verhelpen. Dat werd heel erg gewaardeerd. Als technicus snap je dat zo’n machine massaproductie moet maken en dat elk uur telt.’
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
IMA L Techniekheld.indd 21
Wat zijn je ambities? ‘Mijn werk is nooit saai. Omdat ik een soort spin in het web ben en met alle takken van sport in aanraking kom, leer ik telkens weer wat nieuws. Daarin wil ik me graag nog verder ontwikkelen zodat ik met deze technische kennis en hulp van collega’s en leveranciers de klant nog beter van dienst kan zijn. Als mensen blij zijn als ze goed geholpen worden, dan word ik ook blij.’ ■
Techniekhelden Techniekhelden zijn technici die om bepaalde redenen onmisbaar zijn voor het bedrijf of die iets bijzonders doen of hebben gedaan met grote impact. Heeft u een collega die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons weten via redactie@industrielinqs.nl
10
iMaintain 19
05-11-19 14:49
22 ASSET MANAGEMENT
Haven Moerdijk digitaliseert asset management Van wegen tot verlichting, van havenbekken tot riool en van buisleiding tot spoor, Havenbedrijf Moerdijk wil haar asset management volledig digitaliseren. De eerste stappen zijn inmiddels genomen in praktijk en in pilots. Het havenbedrijf kijkt hoe ze digitalisering steeds verder uit kan breiden. ‘Als je eenmaal weet wat er allemaal kan, word je zo enthousiast dat je steeds op zoek bent naar de volgende stap’, zegt Henk Schakenraad, programmamanager infrastructuur en beheer.
Dagmar Aarts
Het is de ambitie van Henk Schakenraad om het maximale te doen met digitalisering op het haven- en industrieterrein Moerdijk. ‘Ik ben ervan overtuigd dat je met alle data die je in asset management verzamelt, hele slimme dingen kunt doen.’ Schakenraad is verantwoordelijk voor de infrastructuur en het beheer van de haven. Dat betekent dat hij alles in het openbaar gebied aan wegen, riool, groen, verlichting, havenbekkens, spoor en kades op kwaliteitsniveau moet houden zodat het langdurig in stand blijft. Met behulp van verdergaande digitalisering wil hij de veiligheid, robuustheid en efficiëntie van alle assets optimaliseren.
Onder water Onlangs zijn voor het eerst alle objecten en afwijkingen onder water op 3D-beeld in kaart gebracht. Daarvoor heeft een schip met een multibeam sonar en laserscanner 21,5 kilometer aan objecten vastgelegd. Voorheen werden duikers naar beneden gestuurd voor een inspectie. Schakenraad: ‘Dat is heel veel werk,
10 19 iMaintain
IMA N 3D Haven.indd 22
waardoor je genoodzaakt bent om alleen te inspecteren wat intensief wordt gebruikt. Het betekent dus ook dat je niet alles ziet. Dat is op zich niet zo erg, maar de haven met al haar assets wordt steeds ouder. Je kunt er niet meer op teren dat er wel niks aan de hand zal zijn. Het ouder worden van je assets, brengt met zich mee dat je vaker of grondiger moet inspecteren.’ Door de beelden die het schip heeft gemaakt, beschikt de haven nu over veel meer informatie. ‘Duikers maken ook foto’s en filmpjes, maar die zijn van een hele andere kwaliteit’, legt Schakenraad uit. ‘De luchtbellen van hun snorkels gaan bijvoorbeeld ten kosten van de kwaliteit van de beelden. Met de nieuwe technologie hebben we onvoorstelbaar goede beelden van alles onder water. Daarbij komt dat we deze in een rustige kantooromgeving beter kunnen analyseren. Je kunt objecten nu vanuit verschillende hoeken bekijken en inzoomen. Zo kunnen we binnen het hele havengebied de gebreken en tekortkomingen zien. Dat is zo’n stap voorwaarts, echt supergaaf!’
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-11-19 14:48
BEELD: HAVENBEDRIJF MOERDIJK
ASSET MANAGEMENT 23
Onlangs zijn voor het eerst alle objecten en afwijkingen onder water op 3D-beeld in kaart gebracht.
Doorpakken Ook op andere punten op het haven- en industrieterrein Moerdijk zijn inspecties en metingen gedigitaliseerd. Wegen worden al geïnspecteerd met speciale meetvoertuigen en er zijn weeg- en tellussen om het vracht- en wegverkeer te meten. Daarmee kan de doorstroming worden gemeten. Schakenraad: ‘We willen hier verder in groeien. Recent hebben we daarom in een beheercontract een innovatie- en duurzaamheidsparagraaf toegevoegd. Daarmee geven we aan door te willen pakken op het haven- en industrieterrein met smart en sustainable maintenance. We willen dit namelijk graag samen met onze aannemers en leveranciers doen om zo te komen tot het beste resultaat.’ Het betekent dat het Havenbedrijf steeds modernere metingen wil doen. Ook op het spoor wordt al gewerkt met camera’s en binnenkort ook met sensoren. Schakenraad: ‘We fotograferen alle treinen die binnenkomen en weggaan, inclusief hun lading. Hierdoor kunnen we de treinen volgen en kunnen we in de nabije toekomst een terminal zelfs vertellen wat de kwaliteit van een wagon was toen hij
binnenkwam en hoe die was toen hij wegreed. Daarnaast geeft het ons een goed beeld over welke treinen binnenkomen, welke stoffen er worden vervoerd en hoe de bezetting van ons spoor is.’
tie nu met sensoren en beelden real time hebben, zijn we niet meer afhankelijk van de melding van een machinist en kunnen we het spoor intensiever gebruiken. Wellicht hoeven we dan minder spoorinfra aan te leggen.’
Henk Schakenraad (Havenbedrijf
Digital twin
Moerdijk): ‘Uiteindelijk willen we een digital twin van de haven waarin je alles kunt beproeven.’
Sensoren De sensoren kunnen er ook voor zorgen dat de doorstroming op het spoor verbetert. Op het spoor wordt namelijk gewerkt met tijdruimtesloten. Dat betekent dat er op een bepaald stuk spoor maar één trein tegelijk mag rijden. Moerdijk is ingedeeld in zes verschillende blokken. Nu meldt de machinist van een trein zich aan en af bij de treindienstleiding in Roosendaal. Daarna mag de volgende trein weer komen. Schakenraad: ‘Als we die informa-
De digitalisering van inspecties en metingen op de wegen, het water en het spoor kunnen worden gebruikt voor zowel onderhoudsplannen als de voorspelbaarheid ten behoeve van het economisch functioneren van de haven. Schakenraad: ‘We hebben nog veel meer ambities. Als je eenmaal weet wat er allemaal kan, word je zo enthousiast dat je steeds op zoek bent naar de volgende stap.’ Uiteindelijk willen we een digital twin van de haven waarin je alles kunt beproeven in één model. Dan zouden we bijvoorbeeld een stresstest van het klimaat kunnen doen op het oppervlaktewatersysteem. Of we zouden de wegenstructuur kunnen laten doorrekenen op groei of krimp. Is dit kruispunt nog steeds goed als er tien procent meer verkeer over rijdt? Dat is mijn ambitie voor de nabije toekomst.’ ■
10
iMaintain 19
IMA N 3D Haven.indd 23
05-11-19 14:48
24 DOSSIER: STIKSTOF
Zorgen voor toekomst door stikstof Door de stikstofuitspraak van de Raad van State komen er momenteel minder opdrachten op de markt. Dat zorgt voor directe problemen omdat sommige onderhouds- en bouwprojecten niet door kunnen gaan, maar ook voor toekomstige problemen. Doordat het aantal tenders opdroogt, verwachten partijen in de toekomst een dip in hun portefeuille.
De gevolgen voor de bouwsector als gevolg van de stikstofuitspraak (zie kader) zijn groot. Bouwbedrijven krijgen te maken met uitstel of afstel van bouwprojecten. Ook de onderhoudssector heeft hier last van. Bij onderhoud aan wegen, bruggen, viaducten en sluizen wordt immers ook stikstof uitgestoten door de zware apparaten die bij het werk worden gebruikt. Vergunningen worden daardoor nu niet altijd toegestaan.
Dagmar Aarts
Achterstallig onderhoud Uit onderzoek van Bouwend Nederland (de vereniging van bouw- en infrabedrijven) onder haar leden is gebleken dat honderden projecten die vergund hadden moeten worden, op het moment niet doorgaan. Volgens een woordvoerder zitten daar ongetwijfeld ook onderhoudsprojecten tussen. Volgens Bouwend Nederland betekent dit niet dat er meteen levensgevaarlijke situaties ontstaan, maar het achterstallige onderhoud dat er in Nederland al is aan bruggen, viaducten en sluizen wordt zo alleen maar groter. In mei bleek namelijk uit een onderzoek van de Algemene Rekenkamer dat door gebrek aan onderhoud aan bruggen en sluizen het aantal stremmingen door storingen op het hoofd-
vaarwegennet toeneemt. De Algemene Rekenkamer constateerde toen dat meer geld nodig is om het uitgestelde en achterstallige onderhoud weg te werken.
Drempelwaarde Bouwend Nederland vindt dat er een ontheffing moet komen voor projecten die tijdelijk stikstof uitstoten. ‘Als onderhoudswerkzaamheden voorbij zijn, is de stikstofuitstoot ook voorbij’, aldus een woordvoerder. ‘Je wilt niet dat het land op slot gaat. Daarnaast moet er snel een drempelwaarde bekend worden voor de stikstofdepositie. Afhankelijk van welk wetenschappelijk onderzoek je leest, is gebleken dat wij verantwoordelijk zijn voor tussen de 0,6 en 2,5 procent van de stikstofdepositie. We zijn niet de oorzaak en niet de oplossing van het stikstofprobleem. Wij denken dat als de drempelwaarde snel duidelijk is, je daarmee de meeste bouwprojecten weer vlot kunt trekken.’
Bouwend Nederland: ‘We zijn niet de oorzaak en niet de oplossing van het stikstofprobleem.’
Kansen De stikstofkwestie biedt ook kansen aan sommige bedrijven en sectoren volgens het rapport ‘Stikstof waait breed uit over sectoren’ van ABN Amro. Zo kunnen producenten en verhuurders van elektrische bouwmaterieel meer vraag naar hun producten verwachten. De bouwsector moet immers emissies tijdens de bouw beperken en dat lukt het best door middel van elektrisch materieel. Daarnaast zal de vraag naar modulaire bouw toenemen, omdat bij deze vorm van bouwen minder stikstof wordt uitgestoten. Consultants die ecologisch advies geven, varen ook wel bij de stikstofuitspraak. Daarnaast zouden IT-toepassingen kunnen helpen om de stikstofuitstoot in kaart te brengen.
10 19 iMaintain
IMA P Stikstof.indd 24
Tenders Bouwconcern Heijmans hoopt ondertussen op een overgangsperiode waardoor projecten nu toch door kunnen gaan. Het bedrijf heeft op het moment nog geen opdrachten die stilliggen vanwege de stikstofcrisis, maar maakt zich wel zorgen om de toekomst. ‘De projecten waar we nu op werken zijn al vergund en kunnen doorgaan’, legt een woordvoerder uit.
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-11-19 14:47
FOTO: PIXABAY
DOSSIER: STIKSTOF 25
‘Maar wij merken dat tenders niet of later op de markt komen, waardoor wij in de toekomst een dip in onze portefeuille verwachten. We gaan het ongetwijfeld merken, tenzij de boel nu in één klap op stoom komt.’ Bouwend Nederland herkent het probleem. ‘Er worden minder opdrachten in de markt gezet omdat men bang is dat de vergunning niet rond komen. De pijplijn droogt op.’
Stikstofproblematiek Op het moment lopen veel projecten in allerlei sectoren vertraging op of liggen helemaal stil, omdat de Raad van State onlangs de PAS (Programma Aanpak Stikstof) heeft afgeschaft. Onder de PAS kregen bedrijven een vergunning voor stikstofverhogende activiteiten, onder de voorwaarde dat er in de toekomst maatregelen zouden worden genomen voor beschermde natuurgebieden. De Raad van State oordeelde dat de PAS de natuur onvoldoende beschermd.
Verduurzaming Op de regelgeving hebben bedrijven misschien weinig invloed, maar zowel Bouwend Nederland als Heijmans geven aan dat zij bij de stikstofproblematiek kunnen helpen door de sector te verduurzamen. Door apparaten, zoals boorinstallaties, shovels en kranen die nu nog op diesel werken te elektrificeren wordt de uitstoot van stikstof verminderd en kunnen werkzaamheden wel plaatsvinden. Heijmans is er mee bezig, maar een totale omschakeling naar elektrisch materieel lukt niet van de ene op de andere dag. Daarvoor is een overgangsperiode nodig. ■
18.000 bouwprojecten op de tocht Momenteel staan volgens het rapport ‘Stikstof waait breed uit over sectoren’ van ABN Amro 18.000 bouwprojecten op de tocht. Een deel van deze projecten zal vertraging oplopen en een ander deel zal in het geheel niet doorgaan. Hieronder zijn veel grote infraprojecten en ongeveer 10.000 woningprojecten. Bovendien staan nog eens 2.100 projecten voor bedrijventerreinen op de tocht, net als de bouw van 150 tot 175 kantoren en 275 tot 300 winkels. De potentiële schade voor de bouwsector is door ABN Amro geraamd op 14 miljard euro in de komende vijf jaar. Hier zijn 70.000 banen in de bouw mee gemoeid op een totaal van 527.000.
10
iMaintain 19
IMA P Stikstof.indd 25
05-11-19 14:47
09FOT
26 INNOVATIE
Energiebedrijf Azteq heeft in Antwerpen een zonnespiegelpark geïnstalleerd. Het park genereert groene warmte op basis van geconcentreerd zonlicht. Het is een proefproject om de haalbaarheid van de technologie aan te tonen. Naast Vlaanderen, staan ook projecten in Nederland, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Spanje op stapel. Industriële bedrijven halen de warmte voor hun processen nu nog uit de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals aardgas. Bij concentrated solar thermal energy (CST) concentreren parabolische spiegels het zonlicht en zetten het rechtstreeks om in warmte. De temperatuur kan daarbij oplopen tot vierhonderd graden Celsius. Hoogwaardige warmte dus, en daardoor geschikt voor industriële processen. De technologie produceert drie keer meer energie per geïnstalleerde vierkante meter dan een zonnepaneleninstallatie. Bovendien kan de warmte worden opgeslagen in geïsoleerde vaten, zodat ze ook ’s nachts bruikbaar is. De technologie is een volledig groen alternatief voor de industriële warmtebehoefte en kan daardoor een significante bijdrage leveren aan reductie van de CO2-uitstoot. Azteq heeft een park van 1.100 vierkante meter parabolische spiegels geplaatst op de site van het logistieke bedrijf Adpo in Beveren. De zonnespiegels van elk vijf meter lang zijn in lijnen van 120 opgesteld en bewegen met de zon mee om het invallend zonlicht op collectorbuizen te concentreren. Adpo gebruikte tot nu toe gas voor de productie van stoom om tanks en containers op te warmen en te reinigen. Daarvoor zijn temperaturen van meer dan 140 graden Celsius nodig. Het zonnespiegelpark gaat jaarlijks 500 MWh gasverbruik vervangen. De installatie bij Adpo is nog maar het eerste zonnespiegelpark. Ook in Oostende en Genk komen proefinstallaties met zonnespiegels. In totaal produceren deze drie installaties tussen de 1.260 en 1.390 MWh groene warmte per jaar. De drie proefprojecten kosten bij elkaar 1,425 miljoen euro, waarvan 819.000 euro door de Vlaamse regering wordt gefinancierd.
TNO en SKC werken samen om een snelle en praktische testkit voor benzeen in urine te ontwikkelen. De ter plaatse analyse levert binnen enkele uren resultaat op zodat bronnen en locaties van blootstelling snel kunnen worden geïdentificeerd. Dit helpt bij het voorkomen van gezondheidseffecten voor werknemers. Benzeen kan kanker en meer acute gezondheidseffecten veroorzaken, zoals slaperigheid, bewusteloosheid en zelfs overlijden. De huidige testmethoden zijn echter gebaseerd op laboratoriumanalyses die doorgaans een wekenlange doorlooptijd hebben. Met een snellere test kunnen onmiddellijke wijzigingen in het risicomanagement worden doorgevoerd. Daardoor worden onnodige blootstellingen voorkomen. Bovendien wordt het met een snelle en praktische test mogelijk meer metingen van de blootstelling te verzamelen. Zo komt er inzicht in bronnen, locaties en momenten van blootstelling. Een paar jaar geleden financierde Shell Health, op zoek naar een snellere en meer praktische aanpak, een haalbaarheidsonderzoek. TNO heeft nu de analysemethode aangepast en de gevoeligheid van de test verhoogd, om te voldoen aan de in de toekomst afnemende grenswaarden voor blootstelling. Om deze nieuwe meetmethode zelf, op locatie, te kunnen uitvoeren, heeft TNO de handen ineen geslagen met SKC. Samen willen zij de analysemethode verder verfijnen.
Hardt Hyperloop stap dichterbij realisatie
FOTO: HARDT FOTO: PXHERE
DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR
FOTO: AZTEQ
Zonnespiegels maken hoogwaardige warmte voor Antwerpse industrie Snelle test meet benzeen in urine
Nadat Hardt Hyperloop eerder dit jaar de werking van Europa’s eerste hyperlooptestfaciliteit demonstreerde, kan het bedrijf zich dankzij een miljoeneninvestering opmaken voor de volgende stap: de realisatie van het ‘European Hyperloop Centre’, een faciliteit van drie kilometer om hyperlooptechnologieën bij hoge snelheden te kunnen testen en bewijzen. Een internationaal bedrijfsconsortium, onder leiding van het Nederlandse groene energieconglomeraat Koolen Industries, heeft een investering van meerdere miljoenen gedaan in Hardt Hyperloop, dat Europa’s eerste volledig werkende en emissieloze hyperloop-testfaciliteit heeft opgezet. Er is tot nu toe meer dan tien miljoen euro opgehaald. Deze investeringsronde brengt de hyperlooptechnologie dichter bij een commerciële realiteit. Het streven is om in deze faciliteit de werking van hyperlooptechnologieën aan te tonen met snelheden van meer dan 700 kilometer per uur. Ook kan het team worden uitgebreid en kunnen investeerders worden geworven voor toekomstige investeringsrondes. Verder zoeken de initiatiefnemers samenwerkingspartners om op te trekken met de bestaande partners zoals EIT InnoEnergy, de Nederlandse Spoorwegen en de Deutsche Bahn, Tata Steel, Royal IHC en Royal BAM Group.
10 19 iMaintain
IMA Q iTanks.indd 26
05-11-19 14:46
INNOVATIE 27
Met het e-ECD-project, een initiatief voor informatie-uitwisseling over de reiniging van tankwagens, heeft Essenscia de Europese Responsible Care Award gewonnen. Het project zorgt voor meer veiligheid en efficiëntie in de logistieke keten. De chemische industrie gebruikt tankwagens voor het transport van producten. Bij elke stap in het logistieke proces moet een speciaal document worden opgemaakt – een ECD of EFTCO Cleaning Document. Daarin staat nauwkeurige informatie over de inhoud, de schoonmaak en het transport van de betrokken tankwagen. Jaarlijks gaat het om bijna drie miljoen papieren documenten. In 2015 nam Essenscia het initiatief dit proces te digitaliseren. Daarvoor was een nauwe samenwerking nodig tussen chemiebedrijven, transportondernemingen en dienstverleners uit de tank cleaning sector. Er kwam een beveiligd digitaal platform. ECLIC, de European Chemical Logistics Information Council, beheert dit systeem als een onafhankelijke partner. Na een succesvolle testfase met twintig bedrijven is het systeem nu volledig operationeel en klaar voor gebruik in heel Europa. Dankzij real time aanpassingen is de digitale informatie altijd actueel en accuraat. Dat zorgt voor meer transparantie en meer veiligheid, maar ook voor meer efficiëntie. Ongeveer honderdvijftig partijen in België, Nederland en Duitsland hebben zich inmiddels geregistreerd. Op termijn moet het digitale e-ECD-document de standaard worden in heel Europa. Daarbij mikt Essenscia op zo’n zeshonderd deelnemende bedrijven.
FOTO: JOOST BAKKER | WIKICOMMONS
Project maakt reiniging van tankwagens veiliger en efficiënter
FOTO: KLM
Onderhoudstak KLM hergebruikt plastic afval uit vliegtuigen KLM hergebruikt PET-flessen door er hulpmiddelen voor onderhoud en reparatie van vliegtuigen van te maken. De lege flessen worden na de vlucht verzameld en bewerkt tot filament, een grondstof voor 3D-printers. Per jaar gaat het om tonnen aan plastic flessen. Engineering & Maintenance, de onderhoudstak van KLM, gebruikt al langer 3D-printers. Deze maken praktische handigheidjes die het reparatie- en onderhoudsproces versnellen. Zo maken 3D-printers voor het verven van de velgen van een Boeing 737 pluggen die ervoor zorgen dat de velggaten niet worden overgeschilderd. Dit scheelt veel tijd. Bij onderhoud van het turbineblad gebruikt Engine Services geen beschermende tape meer, maar een 3D-geprinte cover. En dankzij een zelfontworpen tool waarmee de bagagebakken aan boord van een Boeing 787 kunnen worden losgemaakt, zijn er voor deze klus geen twee mensen, maar slechts één monteur nodig. Dankzij een samenwerking met recyclebedrijf Morssinkhof Rymoplast en Reflow, de producent van het filament, is dit proces nu circulair. Bovendien gebruikt Engineering & Maintenance zo’n 1,5 kilo hoogwaardig filament per dag. De kosten hiervoor zijn in plaats van zestig euro nog maar zeventien euro per kilo.
DEZE RUBRIEK WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR
10
iMaintain 19
IMA Q iTanks.indd 27
05-11-19 14:46
28 INFRA
Rijkswaterstaat pakt verouderde infrastructuur Noord-Holland aan Rijkswaterstaat staat voor de grootste onderhoudsopgave ooit in Noord-Holland. Tot 2030 staat de renovatie en vervanging van twaalf bruggen, drie tunnels, drie wegen, vijf sluizen en het gemaal IJmuiden op het programma. Half oktober gaf minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat bij de sluizen in IJmuiden de aftrap voor alle projecten.
Liesbeth Schipper
Veel bruggen, tunnels, viaducten en sluizen in de provincie stammen uit de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Sinds die tijd is het verkeer enorm toegenomen en zijn vrachtwagens een stuk zwaarder geworden. Het mechaniek van veel bruggen is inmiddels aan vervanging toe, evenals het systeem voor bediening en bewaking. Voor de tunnels geldt dat ze moeten voldoen aan moderne, strengere eisen. Ook daarom moeten de technische installaties worden aangepast of vervangen. Voorlopig schat Rijkswaterstaat de vervangingswaarde op zo’n één miljard euro.
Urgente kunstwerken Om vertragingen binnen de perken te houden spreidt Rijkswaterstaat het onderhoud over een lange periode, namelijk
vijftien jaar. Een langetermijnplanning ligt nog niet vast. De volgorde van de werkzaamheden hangt af van inspecties. Daaruit kan bijvoorbeeld blijken dat een brug dringend moet worden gerenoveerd. Wel worden de meest urgente kunstwerken nu als eerste aangepakt. Dit zijn het sluizencomplex bij IJmuiden, de veerverbinding tussen Texel en Den Helder, de Prins Willem Alexandersluis bij Schellingwoude en de Schellingwouderbrug. Alle andere kunstwerken worden tot aan het vervangen of renoveren in de gaten gehouden met inspecties en keuringen. Ook wordt er onderhoud uitgevoerd als dit nodig is. Groot onderhoud aan de rijkswegen is sowieso eens in de vijftien jaar nodig door slijtage van het asfalt. Zo is nu de snelweg A9 bij knooppunt Rottepolderplein al aan de beurt. ■
Sluizencomplex IJmuiden De Noordersluis bij IJmuiden bereikt in 2029 het einde van de technische levensduur. Bovendien is de sluis te klein geworden voor de steeds grotere zeeschepen. Daarom bouwt Rijkswaterstaat een nieuwe, grote zeesluis. Deze zorgt ervoor dat grotere schepen ook bij laag water vlot en veilig door het Noordzeekanaal varen. De nieuwe sluis komt tussen de huidige sluizen in te liggen. Hij wordt vijfhonderd meter lang, zeventig meter breed en achttien meter diep. Rijkswaterstaat heeft de bouw van de zeesluis gegund aan het consortium OpenIJ. Dit consortium van BAM-PGGM en VolkerWessels-DIF is verantwoordelijk voor het ontwerpen, bouwen, financieren en gedurende 26 jaar onderhouden van de sluis. Begin 2022 moet de nieuwe zeesluis klaar zijn. De sluis zou in eerste instantie al in 2019 worden opgeleverd, maar dit is uitgesteld vanwege ontwerp- en uitvoeringsproblemen bij de bouw van de caissons van de deurkassen. De caissons bleken niet sterk genoeg en moesten opnieuw worden ontworpen.
10 19 iMaintain
IMA M RWS vervanging.indd 28
Overigens wordt in IJmuiden niet alleen een nieuwe sluis gebouwd. Het grote gemaal dat tussen de sluizen ligt, heeft verouderde pompen. En vanwege de stijgende zeespiegel moet de capaciteit omhoog.
Abonnees lezen meer op www.imaintain.info
05-11-19 14:44
INFRA 29
Alle projecten Bruggen • N200 Rijnlandse Boezembruggen • A10 Schellingwouderbrug • A4 Bruggen over de Ringvaart • N99 Balgzandbrug • N99 Kooybrug • N202 Buitenhuizerbrug • A4 Bruggen over de ringvaart (fase 2) • A10 Schinkelbrug • A9 Schipholbrug • A8 Coenbrug • A44 Kaagbruggen • A9 Brug Zijkanaal C Tunnels • A10 Zeeburgertunnel • A9 Wijkertunnel • A4 Schipholtunnel Sluizen • Sluizencomplex IJmuiden • Prins Willem Alexandersluis • Gemaal en spuisluis IJmuiden • Sluizencomplex Schellingwoude • Aanleginrichting veerhavens Den Helder en Texel
BEELD: RIJKSWATERSTAAT
Wegen • A10 Zuid: betere bereikbaarheid Zuidas en noordelijke Randstad • N200: Groot onderhoud • Noord-Holland: groot onderhoud wegen 2019/2020
Groot onderhoud rijkswegen Rijkswaterstaat heeft het groot onderhoud aan de rijkswegen in Noord-Holland aan Boskalis gegund. Het gaat om het vervangen van kilometers aan asfalt, het herstellen van vangrails en het vervangen van voegen op bruggen en viaducten. Volgens planning voert Boskalis het werk uit in 2019 en 2020 op zo’n twintig locaties. Dit jaar zijn de A9, de A8 en diverse locaties op de A4 aan de beurt. Volgend jaar staan de A7, de A10-noord, de A200 en de A8 op de rol. Uiteindelijk wordt ruim negentig kilometer snelweg vernieuwd en grotendeels vervangen door stiller asfalt. Rijkswaterstaat besluit op basis van criteria als rijspoordiepte van het asfalt welke wegdelen aan vernieuwing toe zijn. Overigens krijgt ook de N200 tussen Amsterdam en Halfweg een grondige opknapbeurt. Dit project omvat niet alleen groot onderhoud aan de weg en ophoging van de dijk, maar bijvoorbeeld ook een nieuwe brug bij Halfweg.
10
iMaintain 19
IMA M RWS vervanging.indd 29
05-11-19 14:44
30 ONDERHOUDSPROJECTEN DEFENSIE Wie: Koninkijke Luchtmacht Waar: Gilze-Rijen Wanneer: 2021 - 2022 Wat: moderniseren Apache-vloot
In totaal worden 28 Apache-gevechtshelikopters van de Koninklijke Luchtmacht herbouwd en gereviseerd. De AH-64D-helikopters worden voorzien van nieuwe rompen, transmissies en rotorbladen. Daarnaast wordt het vermogen van de motoren vergroot.
INFRA Wie: Gemeente Amsterdam Wat: programma Aanpak Wegtunnels Waar: Amsterdam Wanneer: 2019 - 2025
De gemeente Amsterdam gaat binnen het programma Aanpak Wegtunnels Amsterdam drie tunnels en de Verkeerscentrale aanpakken. De Piet Heintunnel moet worden aangepakt om te voldoen aan nieuwe wetgeving. De renovatie begint in het voorjaar van 2021 en duurt naar verwachting tot de zomer van 2022. Daarnaast worden in de Amsterdam Arenatunnel de technische installaties verbeterd en in de Michiel de Ruijtertunnel de brandbestendigheid van het beton.
Wie: NS Wat: modernisering 81 dubbeldekkers Waar: Haarlem Wanneer: tot met 2020
NS moderniseert tussen 2016 en 2020 81 dubbeldekkers. Er komen elk jaar ongeveer twintig nieuwe treinen op het spoor die weer jaren meekunnen.
Wie: NS Wat: modernisering 45 dubbeldekkers Waar: Haarlem Wanneer: vanaf 2020
De modernisering van 45 dubbeldekkers gaat om 242 rijtuigen met 24.500 zitplaatsen. De ombouw van het eerste treinstel is eind 2020 gereed. Na een testperiode met deze trein begint in de loop van 2021 de serieproductie en gaan ze het spoor op. Deze dubbeldekkers kunnen dan weer zo’n twintig jaar mee. Lees meer over dit project in iMaintain 2, 2019.
Wie: Port of Den Helder Wat: renovatie Zeedoksluis Waar: Den Helder Wanneer: tot en met maart 2021
Port of Den Helder heeft BAM Infra opdracht gegeven de Zeedoksluis in Den Helder te renoveren. Het is de eerste grondige renovatie sinds de bouw van het dok in 1974. De sluis wordt voorzien van nieuwe elektrotechnische bedienings- en besturingsinstallaties. Verder worden de bewegingswerken van de sluisdeuren vervangen en krijgt het schilderwerk een opfrisbeurt.
Wie: ProRail Wat: onderhoud emplacement Kijfhoek Waar: Barendrecht / Zwijndrecht Wanneer: tot en met 2023
Met 50 hectare, 43 verdeelsporen, 14 aankomstsporen en 12 opstelsporen is Kijfhoek het grootste emplacement van Nederland. Kijfhoek is meer dan veertig jaar oud en toe aan grootschalig onderhoud. In 2021 tot en met 2023 wordt het heuvelsysteem vernieuwd, en er worden sporen en wissels vervangen.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud A4, A8, A10 Waar: Noord-Holland Wanneer: in 2019 en 2020
Rijkswaterstaat laat groot onderhoud uitvoeren aan rijkswegen A4, A8 en A10 in Noord-Holland. De werkzaamheden bestaan voornamelijk uit het vernieuwen van in totaal zeventig kilometer asfalt. Daarnaast vindt er op verschillende plaatsen onderhoud of vervanging plaats aan voegovergangen van bruggen en viaducten.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Nederrijnbrug Waar: Heteren Wanneer: maart 2019 - maart 2020
Het onderhoud aan de Nederrijnbrug omvat betonherstel aan de binnen- en onderzijde van de brug en conservering van de leuningen aan de buitenzijde van de brug
Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Eefdesebrug Waar: Zutphen Wanneer: najaar 2019
Het onderhoud aan de Eefdesebrug omvat de reparatie aan het betondek, aanbrengen van nieuw asfalt, een nieuwe slijtlaag en het vervangen van voegovergangen. Daarnaast staat het onderhoud aan stalen leuningen, stalen hangers, steunpunten en de betonnen boogconstructie in de planning. De Eefdesebrug is de op één na westelijkste verkeersbrug over het Twentekaal en verbindt Eefde en Zutphen.
10 19 iMaintain
IMA R Onderhoudsprojecten.indd 30
05-11-19 14:37
ONDERHOUDSPROJECTEN 31
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Waalbrug Waar: Nijmegen Wanneer: in 2019 en 2020
De renovatie van de Waalbrug omvat het vervangen van het betondek, onderhoud- en schilderwerkzaamheden, herstel en versterking van de staalconstructie, een nieuwe brugindeling en onderhoud aan de verlichting en leuningen.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud N57, N59 en A58 Waar: Zeeland Wanneer: in 2019
Het onderhoud aan de N57, N59 en A58 bestaat onder andere uit asfalteringswerkzaamheden, herstelwerkzaamheden aan het beton en de voegovergangen, werkzaamheden aan geleiderails en onderhoud aan kunstwerken.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud aan de N200 Waar: Amsterdam Wanneer: in 2019 en 2020
De N200 tussen Amsterdam A10 West en Halfweg is toe aan groot onderhoud en krijgt gedeeltelijk een nieuwe weginrichting. Het project omvat een dijkophoging, vervanging van drinkwatertransportleidingen en het vernieuwen van boezembruggen en een duiker.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Wantijbrug Waar: Dordrecht Wanneer: in 2020
De opdracht voor de renovatie van de Wantijbrug is gegund aan Volkerbrug, een combinatie van Vialis, Volker Rail Nederland en Volker Staal en Funderingen. Volkerbrug gaat onder andere de twee vallen, het beweegbare deel, van de brug vervangen. Het industriĂŤle automatiseringsdeel van de renovatie is aan Siemens gegund.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterking Houtribdijk Waar: IJsselmeer Wanneer: 2019 - 2020
De Houtribdijk, de dam tussen het IJsselmeer en het Markermeer, of tussen Lelystad en Enkhuizen, voldoet niet meer aan de veiligheidsnorm van de Waterwet en wordt daarom over 25 kilometer met zand en steen versterkt. Na de versterking is de dijk bestand tegen stormen die gemiddeld eens in de tienduizend jaar voorkomen.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie stuw Nederrijn en Lek Waar: Hagestein, Amerongen en Driel Wanneer: tot en met 2021
De renovatie van stuwensemble Nederrijn en Lek omvat het moderniseren van de bediening en besturingsinstallaties van stuwen en sluizen, het verduurzamen van sluisdeuren, vizier- en cilinderschuiven, het schilderen van betonnen delen van de stuwen, het repareren van de betonconstructies, de aanpassing van sluizen aan zwaardere schepen en de realisatie van centrale bediening. Na de oplevering van het renovatieproject volgen nog achttien maanden onderhoud
Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterken Afsluitdijk en sluizen Waar: Noord-Nederland Wanneer: 2019 - 2022
Rijkswaterstaat versterkt samen met consortium Levvel (Van Oord Aberdeen Infrastructure Partners, BAM PPP PGGM Infrastructure en Rebel) de Afsluitdijk. Levvel ontwerpt, bouwt, financiert en onderhoudt de versterking van de Afsluitdijk gedurende 25 jaar. Het project omvat het aanbrengen van 32 kilometer beschermende toplaag tegen overslaand water, het versterken van sluizen, aanleg van nieuwe stormvloedkeringen en inbouw van pompen bij Den Oever. Lees meer in iMaintain 2, 2019.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Van Brienenoordbrug Waar: Rotterdam Wanneer: 2020 - 2021
De renovatie van de Van Brienenoordbrug omvat onder andere het versterken van de westelijke boogbrug (tweede Van Brienenoordbrug). Daarnaast zijn de oostelijke boogbrug (eerste Van Brienenoordbrug) en aanbruggen van beide bruggen toe aan een grondige inspectie. Ook de systemen voor bediening, besturing en bewaking van de beweegbare delen van de bruggen zijn aan vernieuwing toe. En de beweegbare delen van de oostelijke brug moeten worden vernieuwd.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: grootschalig onderhoud A79 Waar: Limburg Wanneer: 2020 - 2021
Rijkswaterstaat vervangt de deklaag van de snelweg A79 door stiller asfalt (zoab) en past onder andere de geleiderails, afwatering en bermen aan zodat deze weer voldoen aan de eisen van deze tijd. Daarnaast wordt een aantal op- en afritten verlengd om de komende jaren een goede doorstroming van het verkeer te kunnen waarborgen.
Mist u een project? Mail het naar redactie@industrielinqs.nl 10
iMaintain 19
IMA R Onderhoudsprojecten.indd 31
05-11-19 14:37
32 ONDERHOUDSPROJECTEN
Wie: Rijkswaterstaat Wat: groot onderhoud aan de N3 Waar: Dordrecht Wanneer: 2020 - 2022
Het asfalt en de fundering op de gehele N3 is aan vervanging toe. Daarom wordt er over tien kilometer nieuw asfalt gelegd. Over de gehele lengte komt daaronder ook een nieuwe funderingsconstructie te liggen.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: dijkversterking Marken Waar: Marken Wanneer: in 2021
De dijk rond Marken heeft stabiliteitsproblemen en is op delen te laag. Op veel plekken ligt de steenbekleding los en bovendien is de dijk op dit moment slecht te onderhouden. Plan is om de Zuidkade en Westkade buitenwaarts te verplaatsen en te versterken
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie IJsselbruggen Waar: Arnhem Wanneer: in 2021
In 2021 laat Rijkswaterstaat renovatiewerkzaamheden uitvoeren aan de onderzijde van de twee stalen IJsselbruggen in de A12 richting Duitsland. De bruggen zijn na uitvoering van de renovatie dertig jaar vrij van groot onderhoud.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: onderhoud Oosterscheldekering Waar: Zeeland Wanneer: tot en met 2022
De constructie van de 124 cilinders en 32 schuiven van de Oosterscheldekering zijn van staal en gevoelig voor roest. Ze krijgen daarom iedere tien jaar een nieuwe, beschermende verflaag.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie brug Urmond Waar: Urmond Wanneer: 2022 - 2023
Tijdens het opknappen van brug Urmond over het Julianakanaal in 2017, waarbij de stalen boogconstructie werd geconserveerd en verstevigd, bleek dat er meer moest worden gedaan. Rijkswaterstaat onderzoekt wat de beste oplossing is.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: versterking waterkering IJmuiden Waar: IJmuiden Wanneer: 2022 - 2024
De kering rondom het sluizencomplex bij IJmuiden voldoet op onderdelen niet meer aan de toekomstige veiligheidsnormen. De bekleding moet op delen van de kering worden verbeterd en de hoogte van de kering moet op delen worden opgehoogd.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie Heinenoordtunnel Waar: regio Rotterdam Wanneer: 2023 - 2024
De Heinenoordtunnel is toe aan een grote opknapbeurt. De tunnel krijgt een nieuwe vluchtgang en de technische installaties en systemen worden vervangen.
Wie: Rijkswaterstaat Wat: renovatie draaibruggen Sluiskil en Sas van Gent Waar: Zeeland Wanneer: tot en met 2024
De draaibruggen Sluiskil en Sas van Gent worden op afstand bedienbaar en daarna gerenoveerd. Het nieuwe bediensysteem biedt voor de toekomst mogelijkheden tot uitbreiden, aanpassen en onderhouden.
PROCESINDUSTRIE Wie: Air Liquide Wat: turnaround Waar: Rozenburg Wanneer: najaar 2019
Tussen 19 september en 8 oktober heeft Air Liquide Rozenburg een grote onderhoudsstop. Het bedrijf produceert waterstof, koolmonoxide en stoom voor de chemische industrie. In Rozenburg staan zeven verschillende installaties die onafhankelijk van elkaar in stop gezet kunnen worden om onderhoud te kunnen plegen.
10 19 iMaintain
IMA R Onderhoudsprojecten.indd 32
05-11-19 14:37
ONDERHOUDSPROJECTEN 33
Wie: Arlanxeo Wat: onderhoudsstop EPT 3 Waar: Geleen Wanneer: november 2019
Arlanxeo heeft in november de zesjaarlijkse onderhoudsstop van haar rubberfabriek EPT 3. In de fabriek worden naast de reguliere inspecties, keuringen en revisies, diverse duurzaamheidsprojecten en procesoptimalisaties uitgevoerd.
Wie: Borealis Plastomers Wat: turnaround Waar: Geleen Wanneer: maart en april 2020
Borealis Plastomers heeft in maart en april 2020 een grote stop. Het bedrijf produceert op Chemelot in twee productielijnen polyolefinen onder de productnamen Queo en Stamylex.
Wie: Dow Wat: groot onderhoud aan LHC-1 Waar: Terneuzen Wanneer: in 2019
LHC staat voor Light Hydro Carbons, oftewel koolwaterstoffen. De kraker splitst nafta – een afgeleide van ruwe olie – in koolwaterstoffen, zoals etheen en propeen. Dat zijn de grondstoffen voor de andere Dow-fabrieken die er chemicaliën en kunststoffen van maken. De kraker stamt uit 1969.
Wie: LyondellBasell en Covestro Wat: onderhoudsstop POSM-fabriek Waar: Maasvlakte Rotterdam Wanneer: in 2019
De POSM-fabriek produceert propyleenoxide en styreenmonomeer. Met een zeven kilometer lange pijpleiding staat de site in verbinding met de Europoort-locatie. Tijdens de turnaround worden tie-ins gemaakt voor het Circulair Steam Project. Dit omvat een nieuwe biologische afvalwaterzuiveringsfabriek en verbrandingsinstallatie waarin de afvalstroom wordt omgezet in stoom.
Wie: Nouryon Wat: turnaround Waar: Hengelo Wanneer: najaar 2019
De turnaround van Nouryon in Hengelo omvat groot onderhoud van installatiedelen binnen de pekelzuivering, de indampinstallatie, centrifuges en koeltoren. Daarnaast worden er allerlei vervangings- en verbeterprojecten uitgevoerd die betrekking hebben op deze installaties.
Wie: Nouryon Wat: turnaround chloorfabriek Waar: Botlek Rotterdam Wanneer: in 2019
Nouryon heeft in 2019 een turnaround van de chloorfabriek gepland. Het bedrijf levert chloor aan Huntsman, Hexion en Shin-Etsu die daardoor tegelijkertijd een onderhoudsstop zullen inlassen. De huidige fabriek heeft een productiecapaciteit van 630.000 ton chloor en daar wordt een tweede, veel kleinere productielijn naast gebouwd. Zo kan vanaf 2021 tijdens een stop toch een basisproductie worden gedraaid voor de andere bedrijven in de keten.
Wie: OCI Manufacturing Fertilizers Wat: turnaround Waar: Geleen Wanneer: april 2020
OCI Manufacturing Fertilizers heeft in april 2020 een onderhoudsstop van drie weken. OMF produceert in Geleen salpeterzuur en kunstmest. Salpeterzuur wordt geproduceerd in drie fabrieken (SZF4, SZF5 en SZF6), kunstmest wordt gemaakt in de nitraatfabriek (NF2).
Wie: Sabic Wat: turnaround naftakraker Olefins 4 Waar: Geleen Wanneer: najaar 2019
Tijdens de laatste turnaround in 2013 is een aantal compressoren vernieuwd, zodat ze minder energie verbruiken. De grootste compressor, die het kraakgas comprimeert, kreeg nieuwe schroeven. Tijdens de turnaround in 2019 treft Sabic voorbereidingen voor de aansluiting van Olefins 4, een van de twee naftakrakers die Sabic in Geleen opereert, op een warmtenetwerk.
Wie: Sabic Wat: turnaround Waar: Bergen op Zoom Wanneer: najaar 2019
Bij Sabic in Bergen op Zoom worden vier fabrieken stilgelegd voor een turnaround in september en oktober. Om dat veilig te laten verlopen, traint Sabic 1.200 mensen in haar nieuwe safety skills center, een nagebootste fabriekshal. Het groot onderhoud aan de vier fabrieken vindt eens in de vier jaar plaats.
10
iMaintain 19
IMA R Onderhoudsprojecten.indd 33
05-11-19 14:37
34 ONDERHOUDSPROJECTEN
Wie: Yara Wat: turnaround ammoniakfabriek C Waar: Sluiskil Wanneer: najaar 2019
Er is 35 miljoen euro gereserveerd voor groot onderhoud en extra investeringen in Ammoniakfabriek C. Het grootste aandeel is bedoeld om de levensduur te verlengen. Daarnaast wordt gewerkt aan projecten om de fabriek te verbeteren op het gebied van veiligheid, emissies, betrouwbaarheid en energie-efficiëntie.
Wie: Yara Wat: turnaround ammoniakfabriek D Waar: Sluiskil Wanneer: in 2020
Ammoniakfabriek D krijgt sinds oktober 2018 overtollig waterstof van Dow Benelux via een bestaande loze gasleiding van Gasunie. In de turnaround die in 2020 op de planning staat, moeten nog meer verbeteringen worden doorgevoerd. Daarbij kan wellicht worden geprofiteerd van de onderhoudsstop van ammoniakfabriek E in 2018.
SLOOP Wie: EPZ Wat: ontmanteling kolencentrale Waar: Borssele Wanneer: 2019 - 2021
EPZ is begonnen met de ontmanteling van zijn kolencentrale in Borssele. De centrale is in 1987 in gebruik genomen en sinds 2000 wordt er ook biomassa meegestookt. Vóór de sloop is de installatie zoveel mogelijk gereinigd. Volgens de planning worden de ontmanteling en bodemsanering eind juli 2021 afgerond.
Wie: Tata Steel Wat: ontmanteling oude Kooksgashouder Waar: IJmuiden Wanneer: vanaf najaar 2019
In de kooksgashouder wordt het kooksgas van de twee kooks- en gasfabrieken opgevangen voor het via een pijpleiding wordt getransporteerd naar de Warmbandwalserij. Daar wordt het ingezet om de plakkenovens te stoken, zodat aardgas wordt uitgespaard. Na de ingebruikname van de nieuwe kooksgashouder in de zomer wordt de oude uit bedrijf genomen en ontmanteld.
UTILITIES Wie: Dunea Wat: modernisering productielocatie Waar: Katwijk Wanneer: tot en met 2025
De procesautomatisering van productielocatie Katwijk wordt vervangen door volautomatische procesvoering. Verder worden elektrotechnische installaties aangepast. BAM Industrie is in december 2018 begonnen met voorbereidingen voor de vernieuwing van de energievoorziening van het drinkwaterpompstation. Dunea wil de middenspanning distributie en noodstroomvoorziening herinrichten.
Wie: RWE Wat: onderhoud aan Clauscentrale Waar: Maasbracht Wanneer: tot en met 2020
RWE haalt de Clauscentrale in Maasbracht uit de mottenballen. De gascentrale werd in 2014 wegens overcapaciteit gesloten, maar wordt in 2020 weer in gebruik genomen. De centrale heeft vier jaar stilgestaan en hoewel er onderhoud is gepleegd, moet alles weer in topconditie worden gebracht. Daarom worden tot 2020 nog onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd.
Wie: TenneT Wat: grote vervangingsopgave Waar: Nederland Wanneer: tot en met 2028
TenneT vervangt assets op hoogspanningsstations. Het gaat om primaire assets (transformatoren tot vermogensschakelaars), secundaire (aansturing tot telecommunicatiesystemen) en tertiaire componenten van een station.
Wie: Waterschap Brabantse Delta Wat: renoveren afvalwaterpersleiding Waar: Noord-Brabant en Zeeland Wanneer: start medio 2019
De afvalwaterpersleiding transporteert afvalwater van industrieterrein Moerdijk en 35 dorpen en steden naar de RWZI in Bath. In 2019 start de renovatie van persstations bij Roosendaal, Bergen op Zoom en Bath. Ook wordt de leiding over 3,5 kilometer verdubbeld. De extra leiding is in 2020 in bedrijf en de gerenoveerde persstations in 2023.
Mist u een project? Mail het naar redactie@industrielinqs.nl 10 19 iMaintain
IMA R Onderhoudsprojecten.indd 34
05-11-19 14:37
uw e i n
e
t edi
ie
DACE Price Booklet 33ste editie
DACE Prijzenboekje met online richtprijzen voor industriële procesinstallaties Praktisch en onmisbaar bij • Raming van projecten • Kostenafweging van alternatieve uitvoeringen • Toetsing van offerteprijzen • Vergelijking eigen prijzen met marktprijzen U vindt in DACE Price Booklet in combinatie met de website www.dacepricebooklet.com richtprijzen van vrijwel elk onderdeel van industriële procesinstallaties. Alle informatie in de nieuwe Engelstalige editie is volledig geactualiseerd. De online versie van DACE Price Booklet is toegankelijk via uw PC, tablet en smartphone. Het DACE Prijzenboekje en website wordt verzorgd door leden van de DACE Special Interest Group Cost Engineering Process
Ga voor meer informatie of uw bestelling naar www.vakmedianetshop.nl/dace
IMA10 los.indd 35
Industry, kostendeskundigen die actief betrokken zijn bij investeringsprojecten en midden in de praktijk staan.
05-11-19 15:12
ENTERPRISE ASSET MANAGEMENT SOFTWARE In de wereld van Ultimo draait alles om beheerprocessen en de software die u daarvoor nodig hebt. Als u de asset of maintenance verantwoordelijke bent, wilt u niets liever dan dat uw assets u continu vertellen wanneer het volgende onderhoud nodig is, welke klussen op stapel staan, welke contractverplichtingen aan de orde zijn of wat de exacte locaties van uw assets zijn. U wilt daarnaast uw uptime borgen en kosten beheersen. Ook op het gebied van Health, Safety & Environment wenst u natuurlijk geen belangrijke informatie te missen. Ultimo zorgt ervoor dat de cruciale signalen worden doorgegeven. Zodat u ze ziet en daadkrachtig kunt handelen. Are you listening?
Al uw assets vertellen hun verhaal. Maar luistert u hier wel naar? Weten hoe u uw assets en objecten kunt live-linken? Bezoek ultimo.com voor meer inspiratie.
Live-link your assets and facilities.
IMA10 los.indd 36 UTMAAdv_210x297_NED_2019-09-13.indd 1 IMA Cover.indd 1
05-11-19 15:12 20/09/2019 15:24