M AG A Z I N E 09 | JA A R G A N G 2 | O K TO B E R 2016
De cover is van...
CYNTHIA VAN DER BRUGGE
HET WAS EEN NEK AAN NEK RACE, MET 2 STEMMEN MEER DAN DE NR. 2!
INTERESSANT INTERVIEW Frederik van der Veer
IN DE
FOTOTAS Metin Yirtici
IN DIT MAGAZINE: • • •
Een verslag van Photokina 2016 door Ferry Knijn Tips voor interessante exposities Handige tricks voor nog betere foto’s
TECHNISCH VERHAAL
Nando Harmsen
COLOFON: REDACTIE: Gerrit de Groot Renee de Groot Lesley Lagewaard Yvonne Lagewaard
07
TEKSTEN VAN: Ferry Knijn Fredrik van der Veer Metin Yitirci Nando Harmsen
VORMGEVING: Yvonne Lagewaard | Hip Creatie www.ontzettendhip.nl
03
15 DIT IS EEN UITGAVE VAN © COOL CLICK COMMUNITY.
01 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
09
This issues theme...
REFLECTIONS EN VERDER IN DIT MAGAZINE: 03 MEMBERS CHOICE
Winnaars gekozen door de leden
07 PHOTOKINA 2016
17
Door de ogen van Ferry Knijn
09 HOE IS HET BEGONNEN?
Interview met Frederik van der Veer
15 IN DE FOTOTAS
Metin Yitirci
17 CURATORS CHOICE
Winnaars gekozen door de redactie
21 TECHNISCH VERHAAL
21
Reflecties door Nando Harmsen
27 PREVIOUS WINNERS CHOICE
Foto gekozen door de vorige winnaar
29 IMPRESSION OF ALL ENTRIES
Alle overige inzendingen
31 TIPS, TRICKS & AGENDA
Interessante expo’s en handige weetjes
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 02
WINNER MEMBERS CHOICE
CYNTHIA’S REACTIE:
“OH, WAT LEUK!!” Ik ben sinds een tijdje bezig om spiegels in het landschap te plaatsen. Het idee is om hiermee een extra dimensie te creëren.
“IK HEB INMIDDELS EEN DRIETAL SPIEGELS VOOR VERSCHILLENDE EFFECTEN IN MIJN ACHTERBAK LIGGEN. “ Het strand van Wissant bood gelegenheid om met water en lange sluiter tijden te experimenteren. Er is daar een enorm getijdeverschil en het water verdween waar ik bij stond. Toen ik spiegel en camera in het lage water had geïnstalleerd, waren al snel alleen nog deze stroompjes over. Het moest nu gebeuren. De sluiter tijd van 13 sec (met een 10 stops filter bij f24) in deze late namiddag bij volle zon was een gok. Ik wilde voorkomen dat de spiegel overbelicht zou raken.
“IK VOND DE FOTO VEEL TE DONKER, MAAR MOEST HET ERMEE DOEN.” Eenmaal thuis bleek de bijzondere sfeer juist goed uit te pakken en kreeg ik er erg goede reacties op. Mensen associëren de spiegel met de maan zodat hij de titel ‘ ‘Mirroring a moonrise’ kreeg.
03 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
And the winner is...
CYNTHIA VAN DER BRUGGE
1
CHOIC
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 04 C
U R ATOR
M
E
E
3
EMBER
CHOIC M
S
Mensen associëren de spiegel met de maan zodat hij de titel ‘MIRRORING A MOONRISE’ kreeg.
E
S
EMBER
M
WINNER MEMBERS CHOICE
DICKY:
EMBER
E
2
CHOIC
CHOIC
3
E
E
OIC
CH
OIC
mijn vriend goed vrij te laten komen van de ondergrond. Het resultaat is prachtig. Ik fotografeer graag bij zonsopkomst of ondergang en ben er vaak mee bezig wat er te verwachten is qua lucht en wind. Spiegelingen geven een mooie dimensie aan de foto en door tegenlicht ontstaan mooie silhouetten. Helemaal mijn ding!
INNER
S
E
05 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
CHOIC
S
Het is een mooie avond; de wolkenlucht is prachtig, het is windstil en ik verwacht een mooie zonsondergang. Ik zeg tegen mijn vriend dat we naar de zandafgraving moeten gaan bij Deest (Gld). Daar zijn we eerder geweest om te fotograferen en ik wil hem op de steiger laten staan, terwijl ik hem fotografeer als de zon net onder is. Zo gezegd, zo gedaan....Het was even doorlopen om er op tijd te zijn, maar ik werd meer dan beloond want de lucht leek wel vuur!! Ik kies een laag standpunt om
W
U R ATOR
DICKY BOELE C
CH
EMBER S
Second place is for...
M
E
EMBER
M
S
1
M
S
Het is een mooie avond, de wolkenlucht is prachtig, het is windstil en ik verwacht een mooie zonsondergang.
Third place goes to...
MARCEL KOOIMAN Na een uur tje gezellig te hebben gefotografeerd in de duinen van Hoek van Holland, werd het tijd om de spullen op te ruimen. Echter zien we tijdens het inpakken ineens een prachtige sunset zijn entree maken. Dat is voor mij een goede reden om dankbaar gebruik van te maken. Niet veel later stond het ‘model’ langs de vloedlijn en ik tot mijn enkels, met schoenen en al, in het water omdat ik totaal was vergeten waar ik liep. Mijn pad bleek dwars over een zandbank te gaan en ik had er geen vermoeden van dat ik in het water zou belanden. Tja, dat krijg je ervan als je een tikkeltje teveel gefocust bent.
EMBER
E
2
CHOIC
EMBER
E
CHOIC
U R ATOR
3
S
CHOIC M
E
EMBER
C
M
S
1
M
S
“NIET VEEL LATER STOND HET ‘MODEL’ LANGS DE VLOEDLIJN EN IK TOT MIJN ENKELS, MET SCHOENEN EN AL, IN HET WATER OMDAT IK TOTAAL WAS VERGETEN WAAR IK LIEP”
MARCEL:
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 06
S
PHOTOKIN
PHOTOKINA 2016
vele fotografen door de ogen van Voor stond de Photokina 2016
FERRY KNIJN
al heel lang gemarkeerd in de agenda. De internationale handelsbeurs voor fotografie in Keulen waar alle nieuwe grote producten geïntroduceerd worden! Echter was het dit jaar anders. De echt grote aankondigingen waren al eerder dit jaar uitgekomen, zoals de Nikon D5 en vele nieuwe producten waren al uitgelekt of er was al bekend dat ze gepresenteerd zouden worden. Maar ondanks dat er geen grote verrassingen waren was het toch een leuke, interessante beurs en hieronder volgen de high-lights. Nikon; Nikon heeft op de Photokina twee nieuwe action cams geïntroduceerd, de keymission 80 en 170. Daarnaast was er voor mij de mogelijkheid om voor de eerste keer de D3400 en de Nikkor 105mm hands-on te testen. De D3400 voelt erg goed aan voor een instap-dslr camera en de 105mm 1.4 is een geweldig stuk glas en een por tretmonster. Olympus; Olympus had ook weer een grootse stand. Het merk is uitgegroeid van consumenten camera met de eerste Pen camera’s tot een serieus merk voor de echte professional. Deze positie hebben ze nu uitgebreid met de introductie van de OM-E E M1 II. Een MFT-camera met een 20.4 megapixel sensor en deze
07 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
NA 2016 kan tot wel 60 FPS RAW schieten. Daarnaast heeft hij 121-focuspunten.
Hasselblad V1D; Hasselblad presenteerde voor het eerst een concept camera, de V1D. Een combinatie van de X1D camera gecombineerd met de V-series. Deze heeft een 100mp sensor die gecropped wordt naar 75mm in het vierkant. Daarnaast is de body modulair en kan je zelf bepalen waar je bijvoorbeeld je scherm of grip wil en dus zelfs een optimale camera voor links-handigen kunt maken. Sigma; Sigma heeft 3 nieuwe objectieven geïntroduceerd. Waaronder de lang verwachte 85mm 1.4 Art. De 500 f4 Sports met een MTF curve die gewoon recht loopt! En de 12-24 f4 Art. Ook hebben de nieuwe ar t-objectieven nu weathersealing. Flitsers; Van de grote flitsfabrikanten waren er ook weer genoeg nieuwe producten. Broncolor heeft een nieuwe trigger geïntroduceerd waarmee je nu ook HS kunt fotograferen met de Siros L en de Move1200L. Profoto heeft 2 nieuwe lampen geïntroduceerd. De D2 die de D1 en de Pro10 die de Pro8 zal vervangen. Twee enorme powerhouses! Tethertools; Tether tools komt met de Case Air, een unit waarmee je je camera compleet kan bedienen vanaf je iPad en extra functies als ISO-bracketing kunt toevoegen en waarmee je je foto’s gelijk kunt doorzenden naar je tablet of computer. Dit kan zowel op een bestaand WiFi netwerk of op een eigen gebouwd netwerk.
Gadgets; Ook waren er weer diverse gadgets, voor elk probleem waar je als fotograaf tegenaan kunt lopen of überhaupt nog nooit als probleem hebt ervaren. Vooral van Chinese makelij. Gelukkig was er ook nog PeakDesign. Deze fabrikant heeft een heel systeem van gadgets waar goed over nagedacht is, met name op het gebied van banden, statiefkoppen en lensbevestiging, zodat je snel kunt werken. Ik adviseer elke fotograaf om hier eens naar te kijken! Leica; Leica had traditiegetrouw in Hal 1 een expositie met fotografie. Er hingen mooie werken van fotografen vanuit de hele wereld. Al moet ik zeggen dat ik de expositie de vorige keer beter vond toen er werk hing van o.a. Bryan Adams (ja, de muzikant die ook een enorm goede fotograaf is), Ralp Gibson en Jim Marshall, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van smaak De toekomst; Natuurlijk kan ik niet de hele Photokina in één ar tikel samenvatten. Wat ik wel kan concluderen is dat spiegelloos echt geëvolueerd is van consumenten camera naar een volledig volwassen segment waarin elke pro zich kan vinden. En dat de DSLR in zijn huidige vorm zal veranderen. Ook zullen we als fotografen video meer moeten gaan omarmen en met de mogelijkheden van vandaag is dat niet zo moeilijk meer. Tevens is de Actioncam markt bezig met de stap naar 360 graden beeld. Met andere woorden, we staan nu op het punt van de volgende evolutie in de beeldcreatie waarin er voor iedereen vele kansen liggen, maar je moet ze wel grijpen!
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 08
FEATERED INTERVIEW
“Hoe is het allemaal
BEGONNEN?
09 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
FREDERIK VAN DER VEER :
“Kies 125 of 250 en dan draaien totdat het wijzertje op de nul staat” luidde de instructie van mijn vader toen ik als twaalfjarige jongen een Praktica MTL-3 met 50mm lens van hem kreeg. ...En dat deed ik, zonder me al te druk te maken over het hoe en waarom erachter. Mijn beperkte budget van twee “grote” filmrolletjes tijdens onze zomervakanties in Zuid-Frankrijk dwongen mij daar zorgvuldig mee om te gaan. Niet zomaar schieten maar vooraf nadenken over het beeld. Sindsdien heb ik altijd een camera bij me gehad tijdens vakanties.
DROOM & DRIVE: ABVAN DALEN (1951)
LID VAN FOTOCLUB AFOVERA EN LANDELIJKE GROEP CREATIEF
Welke discipline in de fotografie heeft jouw voorkeur? Mijn drijfveer is een passie voor landschappen. Die is er altijd geweest, van jongs af aan. Toen ik op mijn zeventiende eindelijk losgelaten werd en ik voor de eerste keer op de fiets weken lang door Zuid-Frankrijk trok was mijn camera er om al dat moois vast te leggen. Een fietsvakantie mét camera bleek een gouden combinatie. Totaal blootgesteld aan de elementen en de grillen van het landschap met een voor mij ultiem gevoel van vrijheid gaf inspiratie voor het maken van vele foto’s. En een praktisch ding, je kunt overal en altijd stoppen. Vele fietsvakanties volgden en op alle mogelijke manieren werd daarbij aan gewichtsbesparing gedaan. Afgezaagde tandenborstel en zelfs de binnentent die thuis bleef (met alle ongerieven van dien) maar voor de spiegelreflex camera en later zelfs meerdere lenzen was altijd ruimte! Een aanzienlijk deel van de dag ging dan op aan het maken van foto’s. Van een min of meer argeloze vakantiekiekjesfotograaf heb ik mezelf ontwikkeld tot iemand die serieus op zoek gaat naar een mooie foto, de juiste plekken opzoekt en er op het goede moment aanwezig probeert te zijn. En af en toe lukt het ook nog om een echte goede foto te maken, want net als menig ander klassiek landschapsfotograaf kom ik regelmatig met lege handen thuis. Mijn irritante dwang naar perfectie maakt het namelijk dat ik de meeste foto’s links laat liggen en de lat almaar hoger leg. Is het dan nog wel leuk? Ja hoor, meestal wel. Het is des te spannender niet van te voren te weten wat je op locatie aantreft en met welk NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 10
FEATERED INTERVIEW
FREDERIK: “De groothoeklens
gaat altijd mee. Tenminste 70% van mijn foto’s maak ik daarmee”
resultaat je thuis komt. En bij twijfel vooraf: gaan! Als alles dan op z’n plaats valt, als je op een mooie plek onder ideale omstandigheden een zonsopkomst meemaakt en met een mooi resultaat thuis komt, dan is dat geweldig! Maar toch, eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat na een paar mislukte “expedities” mijn motivatie soms even daalt en ik de camera even een paar weken niet meer aanraak. Welke apparatuur heb je in de loop der jaren aangeschaft? Toen ik in 2004 digitaal ging met de Fuji S7000 (systeemcamera) was er niet meer de beperking van de filmrolletjes (lees: het bijbehorende beperkte budget om dat allemaal te laten afdrukken) en kreeg ik direct feedback op het scherm. Dat waren de ingrediënten die ik nodig had om mijzelf verder te ontwikkelen op het
11 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
gebied van compositie en belichten. In 2006 stapte ik weer over naar het oude en ver trouwde spiegelreflex concept. Ik kocht een Nikon D80, een hele stap voorwaar ts. Kijken door de zoeker geeft me toch meer gevoel met het onderwerp dan kijken op een scherm. Na heel veel apparatuur gekocht en verkocht te hebben bestaat mijn uitrusting tegenwoordig uit een Nikon D600 met Nikkor 16-35mm f4 groothoek, een Nikkor 24-70mm f2.8, een Sigma 15 mm f2.8 fisheye en een Sigma 100300mm f4 telelens. De groothoeklens gaat altijd mee. Tenminste 70% van mijn foto’s maak ik daarmee. De fisheye lens zit ook standaard in de tas. Ik gebruik hem niet al te vaak maar het kan bijzondere resultaten opleveren en hij is compact. De telelens is het buitenbeentje. Die gaat alleen mee als ik hem echt denk nodig te hebben.
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 12
FEATERED INTERVIEW
FREDERIK: “Mijn foto’s kenmerken zich denk ik door heldere kleuren, contrasten en dieptewerking”
13 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
Bijna zonder uitzondering neem ik mijn foto’s vanaf statief. Omdat ik een kleine diafragma opening gebruik (f8-f11) bij lage ISO en ook vaak grijs(verloop)filters toe pas loopt de sluitertijd al snel op. Bovendien kan ik zo op mijn gemak de juiste compositie bepalen en de filters goed positioneren. Zonder statief kan ik niet de foto’s maken die ik wil. Mijn statief (Benro C3580T) is groot en lomp maar hoog stormvast. Hoe herken je een echte Van der Veer? Mijn foto’s kenmerken zich denk ik door heldere kleuren, contrasten en dieptewerking. Ik heb een sterke voorkeur voor groothoekopnamen en ben altijd op zoek naar lijnen in het landschap waarlangs ik de kijker probeer te leiden naar de horizon. Dat begint bij de voorgrond. Simpele structuren in het zand of drie stenen op een rijtje zijn vaak al afdoende. Ik houd er zoveel mogelijk rekening mee dat onze kijklijn van links naar rechts en van onder naar boven onbewust onze voorkeur heeft. Om die reden smokkel ik wel eens en spiegel de foto, maar alleen als niemand het kan achterhalen. Verlagen van het standpunt kan lijnen versterken maar ook plat slaan. Ik kies daarom vaak juist voor een extra hoog standpunt. Ook vind ik een foto in evenwicht prettig kijken. Een boom links kan rechts door een wolk “gecompenseerd” worden. Ik probeer objecten vrij te houden van het kader óf echt onderdeel te maken van het kader. Geen driekwar t boom op mijn foto’s dus. Bij het bepalen van de compositie ga ik altijd
geheel op gevoel waarbij ik onderbewust mijn eigen voorkeuren toepas. Ik merk wel dat ik daarbij te vaak mijn standaard recept toepas en moet mijzelf soms dwingen daarvan af te wijken. Ik ben van mening dat wij (landschaps)fotografen niet als taak hebben om de werkelijkheid zo goed mogelijk weer te geven maar een bepaalde sfeer over te brengen op de kijker waarbij geen specifieke regels gelden. Ik krijg vaak de vraag van niet-fotografen: “Bewerk jij ook?” waarbij ik soms het gevoel krijg dat de vraag achter de vraag luidt: “Speel jij ook vals?!”, wat in mijn optiek dus helemaal niet kan. Desondanks probeer ik mijn foto’s niet teveel “over de top” te laten gaan. Een lastig paaltje wegwerken doe ik wel eens maar complete wolkenluchten vervangen niet. Waar haal jij je inspiratie vandaan? Inspiratie vind ik bij fotografen als Bas Meelker en Alber t Dros. Ik prijs ze om hun degelijkheid en doordachte composities. Want al lijkt het nog zo gemakkelijk – boompje links, heuveltje midden, zonnetje rechts, lijnen uit de hoeken – een kleine wijziging in standpunt kan een heel andere foto opleveren. Eigenlijk doe ik vooral inspiratie op van de fotografen waarmee ik op pad ga. Want hoewel de locatie en omstandigheden hetzelfde zijn verschillen de resultaten vaak behoorlijk. En niet zozeer in kwaliteit als wel in uitvoering en compositie. Hoe vaak ik niet denk: “Hoe heb ik dat kunnen missen!”. Ik ben blij met mijn groep fotovrienden waarmee ik regelmatig op pad ga.
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 14
IN DE FOTOTAS VAN
In de fototas van...
METIN YIRTICI Ik wil eerst de redactie even bedanken dat ik de inhoud van mijn tas(sen) hier mag laten zien. In plaats van de inhoud laat ik mijn drie mooie modellen zien. De inhoud beschrijf ik.
De drie (rug)tassen: Ik heb drie tassen; van klein naar groot gebruik ik ze alle drie voor verschillende doeleinden. Mijn eerste tas heb ik 10 jaar geleden bij mijn Canon 30D gekocht (er passen maar 1 camera en 2 lenzen in). De laatste tijd gebruik ik deze nog minimaal. Bij de workshop avond fotografie in Deventer (waar ik enkele van de Cool Click leden heb ontmoet) wist ik bijvoorbeeld dat ik maar twee lenzen en een statief zou gebruiken, dus nam ik deze mee. Mijn tweede en grootste tas/rugzak, de Kata Bumblebee UL-222, gebruik ik voornamelijk bij trouw reportages of andere grote opdrach-
15 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
ten. Ik kreeg van een bekende fotografie winkel een mail met een weekend aanbieding, snel een paar reviews gelezen en ik was verkocht. Dus gelijk die tas/rugzak (eind 2012) maar besteld voor 249 euro en geen moment spijt van gehad. Hij is nu flink duurder. De tas heeft genoeg opbergvakken, er zit een aluminium frame tegen je rug, wat lekker loopt en hierdoor wordt de 15” laptop, die er ook in past, goed beschermd. Daarnaast heeft de tas ook een regenhoes. Hij heeft volgens mij (bijna) alles ;-) Als je googled naar foto’s kun je zien welke mogelijkheden deze tas allemaal bied.
Mijn derde tas is een Caselogic sling rugzak DSS-103, die gebruik ik alleen bij een weekendje weg, of klusjes waar minder apparatuur nodig is. Er passen voldoende zaken in en is handig en fijn tijdens het reizen. Je kunt met één beweging, “sling”, de tas voor je halen, je camera eruit halen, foto’s maken en je camera er weer terug in stoppen. Je transformeert de schoudertas gemakkelijk naar een rugzak door simpelweg de extra band uit zijn sleeve te halen en te bevestigen. Deze tas heeft veel handgrepen en is fijn in gebruik. Ik vind het persoonlijk wel jammer dat er geen 15”inch laptop in past, maar ach, hierdoor is hij niet te groot en een 10”inch tablet past er nog wel in. Ook leuk ;-)
Wat heb ik allemaal qua INHOUD in mijn TASSEN? Camera’s: Canon 30D (toentertijd mijn duurste aanschaf ooit) Canon 5D MKII (deze camera wilde ik sinds hij op de markt kwam altijd al hebben, maar toen had ik er het geld nog niet voor. (was een arme student). Een goede vriendin van mij werkt bij een camera winkel en stuurde mij gelijk een berichtje toen deze camera 2e hands in de winkel lag. Ik ben haaar nog steeds dankbaar. Lenzen: Canon 50mm 1.8 Canon 60mm 2.8 Macro. Mijn eerste liefde, mede door deze lens heb ik de liefde voor fotografie gevonden. Mooi voor portretten, maar ook leuk om met mooi weer het bos
in te gaan, met lounge muziek in je oordopjes, mooie planten/bloemen fotograferen. Dat raad ik iedere beginnende fotograaf aan. Planten/bloemen hebben geen afspraakjes, die staan daar mooi te wezen en je hoeft ze alleen maar vast te leggen. Zo oefen je composities en spelen met scherpte en diepte. Ga dus het bos in en maak er iets moois van. Canon 85mm 1.8 Tamron 17-35mm 2.8-4 Tamron 24-70mm 2.8 Flitsers: Canon 430EX II 2 x YongNuo YN-460II Flash Speedlite (Goedkoop en goed, aanrader!) Triggers: 4x YongNuo RF-603II Flash trigger
Extra’s: Grijskaart 20 x AA batterijen Vicks (keelsnoepjes) Pijnstillers/paracetamol (Een reminder voor mezelf: houdbaarheidsdatum even checken!) Zakdoekjes Zakjes Citrosan Oordopjes (vroeger fotografeerde ik ook vaak concerten) Mini deo 2x Lensdoek Klein geld Waterpasje Pennen Notitieboekje Visitekaartjes
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 16
CURATORS CHOICE
Curators
CHOICES DE KEUZES VAN DE REDACTIE VAN
EMBER
E
E
2
CHOIC
EMBER
3
S
INNER
HELLA MARTENS
CH
OIC
W
S
CHOIC
U R ATOR
C
E
S
CHOIC M
EMBER S
1
M
M
S
COOL CLICK MAGAZINE
CH
OIC
E
E
17 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
1
E
S
EMBER
EM
3
IC
C
U R ATOR S
CH
OIC
E
STEFAN WITTE
E
CHOIC M
M
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 19
CURATORS CHOICE
EMBER
1
3
S
IN
CHOIC
W
CH
OIC
E
CE
19 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
I
CHOIC U R ATOR S
RENSO PROFIJT
C
E
EMBER
E
M
M
S
Curators CHOICES
E
OIC
E
S
INNER
MARINA VAN LEEUWEN W
CH
S
CHOIC
U R ATOR
C
3
CURATORS: “BIJ HET
THEMA REFLECTIONS IS HET HEEL VERLEIDELIJK OM EEN MOOIE REFLECTIE TE PHOTOSHOPPEN, MAAR HET MOESTEN NATUURLIJKE REFLECTIES ZIJN.” NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 20
CH
OIC
E
TECHNISCH VERHAAL
Reflecties ZIJN MOOI,
MAAR SOMS OOK NIET
REFLECTIES, OF GEEN REFLECTIES In de fotografie zijn reflecties prachtig. Je kunt er leuke dingen mee doen. Het maakt daarin niet uit welke tak van fotografie je beoefend. En toch zijn er situaties te bedenken waarbij een reflectie juist ongewenst is. De creatieve fotograaf kan er vaak wel een draai aan geven om deze ongewenste reflecties in zijn voordeel te laten werken. Vaak, maar zeker niet altijd. Afgezien van de spiegel is een wateroppervlakte misschien wel de meest gebruikte natuurlijk bron van reflecties. Landschapsfotografen maken daar dankbaar gebruik van, om zo imponerende wolkenluchten nog indrukwekkender in de 21 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
foto te laten zien. Maar ook bij trouwfotografie en por tretten kan een reflectie mooie of bijzondere effecten teweeg brengen. Een ven als natuurlijke spiegel waarin de indrukwekkende wolkenlucht reflecteert (Fujifilm X100t - ISO200 - f/11 - -0,7EV - 1/600sec) Niet alleen (natuurlijke) spiegelende oppervlakten kunnen gebruikt gemaakt worden om reflecties in een foto te gebruiken. Lichtreflecties kunnen hele bijzondere effecten teweeg brengen, zeker als ze in de achtergrond te zien zijn bij een hele kleine scherptediepte. Denk daarbij aan dauwdruppels die op achtergrond met prachtige lichtvlekken vullen.
Ven als natuurlijke spiegel waarin de indrukwekkende wolkenlucht reflecteert
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 22
TECHNISCH VERHAAL
Spelen met lichtreflecties in DAUWDRUPPELS
(EOS 5D + EF 100mm macro - ISO100 - f/2,8 - 1/250sec) Hoe fijn het ook kan zijn om reflecties in je compositie te gebruiken, in sommige gevallen werken ze compleet in je nadeel. Dan hebben we het over storende reflecties van licht in glanzende of gladde oppervlakten, of van ongewenste spiegeling in glas, water of metaal. Die storende elementen in de foto kunnen het complete beeld ruĂŻneren. Je kunt er dan voor kiezen om de foto niet te maken, een andere positie in te nemen waarin de reflec-
23 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
tie minder storend is, of de reflectie voor lief te nemen. Dat laatste lever t natuurlijk nooit het beeld op waar je op gehoopt had, wat uiteindelijk kan resulteren in het weggooien van het mislukte beeld. Een andere positie kan ook in je nadeel werken, waardoor je het onderwerp niet op de foto krijgt zoals je dat graag zou willen. In sommige gevallen kun je echter ook gebruik maken van het zogenaamde polarisatiefilter.
Een polarisatiefilter, in dit geval voor op een filterhouder. Ze zijn ook verkrijgbaar voor op de lens zelf. Polarisatiefilters zijn donker van kleur wat bij gebruik altijd tussen de 1 en 2 stop lichtverlies betekent
Een polarisatie filter zorgt ervoor, heel simpel gesteld, dat het licht niet langer van alle richtingen het objectief binnen komt, maar uitsluitend uit één enkele richting. Dit is gepolariseerd licht. Zo wordt het mogelijk om als fotograaf te bepalen van welke richting het licht moet komen, of om licht uit ongewenste richting te blokkeren. Zo kan een reflectie in een glanzend oppervlak grotendeels onzichtbaar gemaakt worden. In de meeste gevallen denken we bij polarisatie aan het grotere contrast in een wolkenlucht;
maagdelijk witte wolken in een diepblauwe lucht. Maar de werkelijke kracht van het polarisatiefilter ligt in het voorkomen van reflecties. Denk daarbij aan het ‘doorzichtig’ maken van een snelstromend bergriviertje, waarbij we de spiegeling helemaal wegfilteren zodat we ongestoord tot op de bodem kunnen kijken. Maar het verminderd ook de reflecties op natte rotsen en stenen waardoor die rotsen plotseling veel minder lichte vlekken hebben. Het verschil tussen een foto zonder polarisatie (linksonder) en met polarisatie (rechtsonder). Niet alleen is er minder lichtreflectie in het water, maar ook op de rotsen Niet alleen natte rotsen en spiegelende waterstroompjes zijn bronnen van reflecties waarvoor en polarisatiefilter goed ingezet kan worden. Voor landschaps- en natuurfotografen kunnen bladeren, bloemen en ook de vochtige huid van reptielen en amfibieën ongewenste reflecties veroorzaken. Een ander veel voorkomende toepassing voor polarisatiefilters vinden we bij interieurfotografie, om de reflectie van licht in de gladde spiegelende oppervlakten te verminderen.
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 24
TECHNISCH VERHAAL
Bladeren met en zonder en met polarisatiefilter gefotografeert. Het verschil is enorm. Er zijn geen nabwerkingen op deze foto los gelaten.
Polarisatie in EEN INTERIEUR
let op hoe de reflecties veranderen met verschllende standen van het polarisatie filter. Afhankelijk van de stand van het filter verdwijnen alle reflecties. Dit zijn natuurlijk maar een paar voorbeelden waarbij reflecties ongewenste effecten kunnen veroorzaken. Een polarisatiefilter is in dat geval een ideaal hulpmiddel. De fotograaf moet er echter rekening mee houden dat de werking pas optimaal is in de juiste hoek, ongeveer 90° ten opzichte van de lichtbron. Dat betekent dat de reflecties in veel gevallen nooit helemaal weg zullen zijn, zeker wanneer er een groothoek objectief ge-
29 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09 25 08
bruikt wordt. Dit is zichtbaar in de foto hieronder. Het gebruik van een hulpmiddel als een polarisatiefilter is nooit een verhaal van uitersten. Tussen helemaal geen polarisatie en volledige polarisatie (voor zover mogelijk) is nog een heel traject waarbij de mate van polarisatie meer of minder is. Je kunt er dus ook voor kiezen om de reflecties alleen maar te verminderen, om zo een gulden middenweg te kiezen. Dat is dan ook een van de reden waarom de polarisatiefilters kunnen roteren, zodat we als fotograaf de volle 100% controle hebben over de mate van polarisatie.
“Een polarisatiefilter gebruiken betekent niet dat het altijd een betere foto oplevert”
In dit geval is de foto mèt reflectie beter. Kies dus de mate van reflectie bewust om er een betere foto mee te krijgen, niet om het uiterste uit het effect te halen omdat het kan. Een goed polarisatiefilter is in de meeste gevallen niet goedkoop. Het filter is echter ook niet onmisbaar, maar het kan in redelijk wat gevallen een meerwaarde betekenen. Vergeet echter niet dat het gebruik altijd 1 tot 2 stops lichtverlies oplevert. Daarvoor krijg je in zekere zin controle over de mate van reflectie in de foto – en een aantal andere bijkomstigheden die ik in dit artikel niet aan bod wil laten komen. Meer over het gebruik van polarisatiefilters en deze filters is te vinden op mijn website
www.nandoonline.com/?s=polarisatie&submit=Search Voor de foto’s in dit ar tikel, die gemaakt zijn met polarisatiefilter, heb ik gebruik gemaakt van het Haida PRO II C-pol circulair polarisatie filter en de Lee Landscape Polariser, beide voor gebruik op een systeemfilterhouder. Natuurlijk zijn er ook polarisatiefilters die rechtstreekts op het objectief gemonteerd kunnen worden. Let er bij aanschaf wel op dat je een circulair polarisatiefilter kiest. Er zijn namelijk ook lineair geslepen filters, maar met die filters werkt de AF van een camera niet. Nando Harmsen NR. 09 08 | COOL CLICK MAGAZINE | 26 30
CHOICE PREVIOUS WINNER
Choice of previous winner is...
TAMARA GROOT
EMBER
E
2
CHOIC
EMBER
3
CHOIC R S
INNER
CH
OIC
S
W
TO
E
S
CHOIC M
EMBER S
M
S
1
M
E
27 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
LUTTIE:
EEN BLIK VAN EEN KIND VERTELD MEER DAN WOORDEN
Dat is mijn favoriet omdat het puur is en niet gemaakt. Een blik van een kind verteld meer dan woorden. Daarbij het is een mooie kleurstelling.
C
The THEME of
NEXT ISSUE is...
PLAATS JE FOTO IN HET ALBUM TOT EN MET 21 OKTOBER
Plaats de foto, liefst zonder logo, in het thema album van de maand. Inzenden kan tot en met de 3e week van de maand. PLAATS DE TEKST “ #CoolClick”
BIJ DE FOTO, MAAR OOK IN HET COMMENTAAR om de foto zichtbaar te maken op de wall. Max. 2 foto’s per thema, er kan er slechts 1 de winnende foto zijn.
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 28
An IMPRESSION
29 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
N of all ENTRIES NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 30
TIPS, TRICKS & AGENDA
Tips, tricks &
AGENDA EXPOSITIE IN CODA
BIBLIOTHEEK EN MUSEUM LOCATIE CODA Vosselmanstraat 299 7311 CL Apeldoorn
ben we vijf series van elf foto’s gemaakt; vijfenvijftig foto’s dus. Een getal dat refereert aan 055, het kengetal van Apeldoorn.”
In CODA museum is tot 30 oktober het eigen werk te zien van 18 fotografen en de foto’s van twee projecten. Inside-out en Met de deur in huis vallen. Daarnaast is er in de CODA bibliotheek tot 8 oktober eigen werk te zien van 12 fotografen, waarbij de foto’s allemaal gemaakt zijn in de periode mei 2015-mei 2016.
Met de deur in huis vallen een project van Inez Pleizier en Wiranda Lund
Inside Out een project van Astrid Ufkes en Meta Vermeulen “Van 1 mei 2015 tot 1 mei 2016 hebben we Apeldoornse huizen van binnen naar buiten gefotografeerd. Hierbij hebben we vastgelegd hoe Apeldoorners van verschillende leeftijden, in verschillende soorten woningen, in verschillende wijken en in verschillende seizoenen hun huizen ingericht hebben. Inside Out schetst een beeld van ‘het wonen in Apeldoorn’ en laat Apeldoorners in hun woning zien. In een boerderij, een monument, een modern vrijstaand huis, een rijtjeswoning, een appartement, een houten huis, een typisch Apeldoorns huis of in een bejaardenwoning: iedereen heeft zijn of haar thuis vol trots aan ons getoond. Naast deze foto’s hebben we ook foto’s van ‘het buiten’ gemaakt, gefotografeerd vanuit het huis. Op die manier is ook iets van de straat, wijk of het seizoen te herkennen. In totaal heb-
31 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
“Voor dit ‘voordeuren-project’ hebben we in 365 dagen, van 1 mei 2015 tot 1 mei 2016, tal van voordeuren in acht verschillende woonwijken van Apeldoorn gefotografeerd. Deze foto’s laten op een mooie manier de eigenheid en het karakter van de verschillende wijken zien. Zo ontstaat een bijzonder beeld van Apeldoorn waarin we u van voordeur naar voordeur meenemen langs een grote verscheidenheid aan kleurrijke exemplaren. De diversiteit is opvallend: van de functionele carport naar kleurrijk versierde voordeur, de variatie verraste ons iedere keer weer. Een jaar lang zijn we samen en met heel veel plezier op pad gegaan. Dit resulteerde niet alleen in bijzondere foto’s, maar ook in hele mooie gesprekken met de bewoners én in nieuwe ideeën.” In CODA bibliotheek is eigenwerk te zien tot 8 oktober van 12 fotografen: Er is geen bepaald thema, maar alle foto’s zijn gemaakt in de periode mei 2015- mei 2016 http://apeldoornfotostad.nl/expositie-in-coda-bibliotheek-en-museum/
SPELEN MET
SCHADUW!
OBJECTEN VERWIJDEREN ZONDER TE PHOTOSHOPPEN Wil je een drukke straat fotograferen, maar geen auto´s in beeld krijgen? Of wil je een foto van een monument of een standbeeld zonder dat je allemaal wandelaars voorbij ziet lopen? Dit is mogelijk door gebruik te maken van grijsfilters (ND-filters). Een grijsfilter werkt als een zonnebril voor je lens. Deze filters schroef je op je lens waardoor
Fotograferen is spelen met licht, maar licht creëer t schaduw en daar kunnen we uiteraard ook mee spelen. Sommige fotografen gaan daar zelfs erg ver in en weten uit één of meerdere objecten een compleet ander schaduwobject te vormen. Dit kan met diverse voorwerpen, maar uiteraard ook met het menselijk lichaam zoals wordt aangetoond in onze voorbeeldfoto. Dit vergt weliswaar veel creativiteit en oefening, maar het kan ook eenvoudiger. Zo kun je een foto met een heel erg duidelijke en donkere schaduw omdraaien om de
illusie te geven dat de schaduw het werkelijke onderwerp is, of je kunt eens gaan spelen met één of meerdere schaduwen op een muur. Het leuke van schaduwen is dat de verhoudingen helemaal uit elkaar worden getrokken naarmate je verder of dichterbij de lichtbron komt en dat je meerdere objecten kunt samenvoegen om als schaduw één object te vormen. Het is lastig uit te leggen hoe je dit precies moet doen, omdat het toch vooral een creatief proces is. Bron: Cameraland.nl
er minder licht binnenkomt. Bij minder licht kun je langere sluitertijden hanteren, zo lang zelfs dat bewegende voorwerpen die door je compositie bewegen niet zichtbaar zijn op de uiteindelijke foto. Zo kun je met een sluitertijd van enkele seconden vaak al voorkomen dat auto´s zichtbaar zijn. Wil je echter in een museum of op straat geen wandelaars in beeld krijgen, dan zul je vaak een sluitertijd van enkele minuten moeten hanteren. Hiervoor kun je gebruik maken van meerdere grijsfilters die je op elkaar schroeft. Let wel: Bij lange sluitertijden zul je altijd een statief nodig hebben om bewegingsonscherpte te voorkomen.
WORLD PRESS
PHOTO 2016
Als onderdeel van de wereldtour van World Press Photo is de tentoonstelling van 21 oktober t/m 13 november in Maastricht te zien. Centre Céramique Avenue Céramique 50, 6221 KV Maastricht the Netherlands +31 043-350 5600
http://www.centreceramique.nl/ Visiting hours Monday: CLOSED Tuesday: 9.00 - 21.00 Wednesday - Friday: 9.00 - 18.00 Saturday & Sunday: 13.00 -17.00g
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 32
TIPS, TRICKS & AGENDA
HOE FOTOGRAFEER
JE DOOR GLAS
Bijna iedereen is hier wel bekend mee: Je ziet iets moois achter een raam, maar als je hier een foto van maakt valt het resultaat toch wel tegen. Toch is het wel mogelijk een geslaagde foto door een raam te maken. Plaats je camera zo dicht mogelijk tegen het glas, liefst zelfs recht tegen het glas om vervorming te voorkomen. Het mooiste resultaat krijg je door gebruik te maken van een rubberen zonnekap die je echt tegen het glas aan kunt drukken. Maak bij voorkeur geen gebruik van een flitser. Licht op glas wordt weerkaatst, waardoor je dit terugziet op je foto. Bij weinig licht is het daarom aan te raden een iets lange-
LANGERE
SLUITERTIJDEN Bij het fotograferen van de zee. Veel indrukwekkende foto’s van de zee zijn genomen met een langere sluitertijd waardoor je zo’n prachtige waas krijgt. Het idee is eenvoudig: Door een langere sluitertijd in te stellen kun je de beweging van het water vastleggen. Dit effect is al zichtbaar met sluitertijden vanaf 0,5 seconden en wordt dramatischer naarmate je de sluiter tijd verlengt. Er zijn wel een aantal dingen om rekening mee te houden. Ten eerste zul je, zoals altijd met een langere sluitertijd, ervoor moeten zorgen dat je camera niet beweegt. Een statief is dus zeker aan te raden. Daarnaast krijg je met langere sluiter tijden overdag al snel te maken met een overbelichte foto. Je kunt
33 | COOL CLICK MAGAZINE | NR. 09
dit proberen te compenseren met een klein diafragma en een lage ISO-waarde, maar beter is het gebruik te maken grijs (verloop) filters die werken als een soort zonnebril voor je lens en daarmee licht tegenhouden. Lees hier meer over filters. lens filters Tot slot een zeer handige tip van Landschapsfotograaf Sander Poppe: Maak altijd je foto wanneer de zee zich terugtrekt! Een terugtrekkende zee, wanneer het water richting de zee beweegt, oogt veel rustiger dan wanneer de zee juist naar je toe beweegt. Dit zie je ook duidelijk terug in de voorbeeldfoto, waar gebruik is gemaakt van een sluiter tijd van 1 seconde. Bron: Cameraland.nl
re sluitertijd te gebruiken, al dan niet in combinatie met een hogere ISO-waarde (en een statief). Indien je wel moet flitsen, kun je het beste je (externe) flitser in een hoek van 45° plaatsen of deze naar het plafond richten. Ook kun je het licht laten reflecteren via een muur. Wanneer je met veel licht van buiten door glas wilt fotograferen, is er een zeer grote kans op reflectie. Je kunt dit voorkomen door gebruik te maken van een polarisatiefilter. Draai het filter tot je geen reflectie meer ziet en maak dan pas een foto. Tot slot kan het nooit kwaad meerdere foto’s vanuit verschillende hoeken te maken, de kans dat er één geslaagde foto tussen zit wordt daarmee een stuk groter. Bron: Cameraland.nl
DE ICONEN VAN
NATIONAL GEOGRAPHIC Al jaren zet National Geographic de toon als het gaat om fotografie. Of het nu indrukwekkende oorlogsverslaggeving is of prachtige natuurfotografie, de foto’s grijpen je aan en soms laten ze je nooit meer los. 23 oktober 2015 - 31 januari 2016 Afrika Museum Postweg 6 6571 CS Berg en Dal
024-6847272 info@afrikamuseum.nl www.afrikamuseum.nl @AfrikaMuseum (twitter) Het museum is geopend maandag t/m vrijdag van 10.00-17.00 uur en op zaterdag, zon- en feestdagen van 11.00-17.00 uur. Van 1 november t/m 31 maar is het museum op maandagen gesloten, m.u.v. schoolvakanties. Op 1e en 2e Kerstdag is het museum geopend, op Nieuwjaarsdag is het museum gesloten.
VROEGE VOGELS VANGEN HET MOOISTE LICHT
Bij fotografie in het algemeen, maar landschapsfotografie in het bijzonder, is het raadzaam bij voorbaat rekening te houden met het tijdstip waarop je gaat fotograferen. Midden op de dag, wanneer de zon op zijn hoogst staat, heb je hard en fel licht. Vroeg in de ochtend of laat in de middag/begin van de avond heb je juist zachter licht, waardoor je foto meer warmte krijgt. Door de lagere stand van de zon krijg je tevens veel mooiere schaduweffecten, wat een foto een stuk dynamischer maakt. Bron: Cameraland.nl
HEB JIJ LEUKE
TIPS & TRICKS? Heb jij een leuke tip of handige trick voor ons? En wil je die met ons en je mede fotografen delen? Misschien weet jij een expositie die we echt niet mogen missen? Misschien heb je onlangs een geweldige workshop gevolgd en vind je dat iedereen deze zou moeten volgen?: Of geef jij zelf interessante
workshops en heb je een mooie aanbieding voor onze lezers? Stuur ons dan een bericht via Facebook met hetgeen wat jij met ons wil delen, wie weet wordt jouw tip wel geplaatst in het volgende magazine. Uiteraard met naamsvermelding. Wij zijn ontzettend benieuwd naar jullie inzendingen.
NR. 09 | COOL CLICK MAGAZINE | 34
Dé facebookgroep
VOOR IEDERE
FOTOGRAAF • Van hobbyfotograaf tot professional • Bekijk het werk van je vakgenoten, leer van je vakgenoten • Post je beste plaat en laat zien wat je in huis hebt • Geef en ontvang feedback • Discussieer mee met leden over onderwerpen en gepost werk. WORD LID VAN DEZE ACTIEVE GROEP FOTOGRAFEN!
...ZIEN EN
gezien worden!