Ontstaan van Lisserbroek deel 6/slot

Overgenomen uit het boekwerk ‘Zo was het in Lisserbroek’ (uitgave voorjaar 1978) geschreven door Nic. Bouwmeester, samenstelling Aart Donker en fotografische verzorging Maarten Doedes.

Waar waren we gebleven. Vorige keer kon u lezen over de eerste bewoners en de eerste stenen huizen met een fundering van turf.

Het pad in de onderdijk

De eerste huizen werden alle in de zogenaamde ‘onderdijk’ gebouwd. Direct achter de dijk liep er een pad, daarachter lag de ‘bermsloot’ en daar weer achter stonden de eerste huizen. Hoewel het in de Lisserbroek altijd bij een pad is gebleven, was zij oorspronkelijk als weg bedoeld. Het lag aanvankelijk niet in de bedoeling van de Polder om ooit een huis óp de dijk te bouwen. Het had onderaan de dijk een ‘Veldweg’ geprojecteerd die langs de binnenzijde van de gehele ringdijk, rond de Haarlemmermeer, zou lopen en waarlangs de randbevolking plaats zou vinden. In die opzet is men maar ten dele geslaagd. Op enkele plaatsen bestaat wel zo’n weg, bijvoorbeeld bij Burgerveen en Aalsmeerderbrug, maar men heeft toch niet kunnen voorkomen dat de randbewoners op de dijk gingen bouwen, waardoor er van de geprojecteerde Veldweg weinig terecht is gekomen. In de Lisserbroek wordt de naam Veldweg vaak als tweede naam voor het Turfspoor gebruikt. Er staan echter duidelijk borden waar de naam Turfspoor op vermeld is. Het pad werd bij voorkeur door de schoolgaande jeugd gebruikt, omdat ze dan, als er een flinke westenwind stond, in de luwte van de dijk liepen. Om deze reden werd het evenwel óók door de ouderen gebruikt waardoor het op het pad vaak drukker was dan op de dijk, en ….. als bijvoorbeeld een Lisserbroeker iets te diep in het glaasje had gekeken, verkoos hij liever de thuisgang langs het pad omdat hij dan minder in de gaten liep. Vaak werd hem dan op een onaangename manier in herinnering gebracht dat daar óók nog een sloot lag waardoor hij dan zowel van buiten als van binnen ‘nat’ thuis kwam. Het pad was nog vrij breed, je zou het beter een ‘onverharde weg’ kunnen noemen. Het was met paard en wagen berijdbaar en indertijd heeft (lange) Aard Wijnhout er met behulp van ronde houten palen en zijn buren er zelfs een hele schuur over verrold. Het pad aan de onderdijk liep vanaf de Lisserweg in zuidelijke richting, achter de Lisserdijk, tot aan de plaats waar nu de werkplaats van de Gebroeders Oldenhage gevestigd is. Daar stond in die tijd, het is niet moeilijk te raden, een café. In noordelijke richting, achter de Hillegommerdijk, liep het pad tot aan Hillegom en verder. Hier liep het pad echter achter de bermsloot. Een klein gedeelte hiervan is nu nog aanwezig. De Narcissenstraat heeft in ruim honderd jaar echter wel een verandering ondergaan. Het dijktaluud was al vlug herschapen in een malse grasberm die dan ook weldra bevolkt werd door een steeds groeiend aantal ‘werkmans koeien’ (geiten). Van de geitenfokvereniging De Werkmanskoe in Lisse zijn ook vele Lisserbroekers lid geweest. De beginnende bevolkingsgroei vond z’n oorzaak in de dikke veenlaag die het Lisserbroeker land rijk was. En met de ‘turfstekers’ kwamen ook de ambachtslieden naar de Lisserbroek. Zo ziet u, zoals het op zovele plaatsen in de wereld is gegaan, ook de Lisserbroek is als woongebied ONTSTAAN, ONTDEKT EN ONTGONNEN. Onderdijkhuisje Lisserdijk 323 Onderdijkhuisje Lisserdijk 296