De Nieuwspeper 22-2019

De oude Waterstad komt tot leven

Lieke Kros laat blauw licht schijnen op epilepsie

Pagina 7

Pagina 6

DE NIEUWSPEPER IS EEN UITGAVE VAN METRO

Boksen voor het goede doel

Pagina 10

Pittig en inspirerend nieuws over Rotterdam

DE JAARGANG 5, NR. 22 27 november - 10 december 2019 KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP WWW.DENIEUWSPEPER.NL

@DeNieuwspeper

Bewoners Zegenstraat hebben hun straat weer terug Pagina 4 - 5

(FOTO:DAVID ROZING)

IEDERE DONDERDAG VANAF 12.00 UUR NIEUWE LASTMINUTES BEKIJK HET AANBOD OP UITAGENDAROTTERDAM.NL/LASTMINUTES

MET KOR TING NAAR EE VOORST N E OF CONC LLING ERT? KORTINGEN TOT 50%

24 ENERGIENEUTRALE EENGEZINSWONINGEN WONINGTYPE A • • • • • •

DE 10-JAARS BASISRENTE MET DE DUURZAAMH EIDSKORTING BEDRAAGT M OMENTEEL 1,15%

CA. 117 M² WOONOPPERVLAKTE ACHTERTUINEN VAN MAAR LIEFST 11,5 METER DIEP! MET 3 SLAAPKAMERS BESCHIKBAAR IN 4 VERSCHILLENDE GEVELVARIANTEN VRIJ INDEELBARE ZOLDER VAN 22 M² VANAF € 315.000, - V.O.N. S P IJ K E N I S S E · N I S S E WA A R D

PRE-SALE EVENT FASE 2A DONDERDAG 12 DECEMBER 19.00 TOT 20.30 UUR

WONINGTYPE A

MUDDE MAKELAARDIJ, VOORSTRAAT 44 SPIJKENISSE

VORM Sales & Finance 0186 618777

Mudde Makelaardij 0181 625 065

Verkoopmanager VORM Natacia Rademaker 06 22 46 45 22

WEG

GSE

ELIN

HEK

VORM.NL/HETEILANDVANSPIJK

THUISKOMEN MET OOMS Heeft u ver(t)huisplannen en wilt u uw huis ook verkopen?

Bij Ooms bent u aan het juiste adres in de aanloop naar uw nieuwe thuis! Aankoop, verkoop én het verkrijgen n van een hypotheek. Wij regelen alles onder 1 dak

ROTTERDAM

ROTTERDAM

Wijnhaven 39G

Aelbrechtskolk 21b

• Royaal 3-kamer

• Heel mooi appartement met vrij

hoekappartement

Burgemeester Meineszlaan 75b2 • Ruim en licht appartement in

uitzicht op grachtenpanden

• Gelegen op de 9e verdieping

• Historisch pand dateert uit 1910

• Werkelijk geweldig uitzicht

• Zeer goed onderhouden

• Parkeerplaats ter overname

• Ruim terras en afzonderlijke

UITGELICHT

ROTTERDAM

NIEUW IN VERKOOP

berging

authentiek pand • Geweldig dakterras met uitzicht over de skyline NIEUW IN VERKOOP

• Originele details en strak afwerkingsniveau

Vraagprijs € 400.000,-- k.k.

ROTTERDAM

Vraagprijs € 389.000,-- k.k.

ROTTERDAM

ROTTERDAM

Charloisse Hoofd 81a

Van der Horststraat 16a1

Piet Paaltjensplein 79

• Ruim, comfortabel en heerlijk

• Super leuk en smaakvol

• Prachtig turn-key 4-kamer

• Gelegen op de 16e verdieping

• In zijstraat van het Vroesenpark

• Rustige locatie

• Fraai afgewerkt en ontzettend

Vraagprijs € 309.500,-- k.k.

• Keurig gerenoveerd met parkeerplaats • Moderne afwerking

ruim

• Geniet van de zonsop- en de zonsondergang

appartement

appartement

licht appartement

UITGELICHT

Vraagprijs € 350.000,-- k.k.

NIEUW IN VERKOOP

• Veel authentieke details

Vraagprijs € 350.000,-- k.k.

NIEUW IN VERKOOP

• Optimaal woonplezier

Vraagprijs € 265.000,-- k.k.

Nieuws

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

2@WKN@010 TrinngTringTriiiinnnngggg!! …

Stommeldestommeldestommeldestommel. …

Het gordijntje naast de deur schuift opzij. Zicht op drie van de kou verkleumde gezichten, die staan op standje serieus om betrouwbaar over te komen.

“Ja?!”

Ze gebaren of de deur opengemaakt kan worden, wantze zijn van de gemeente.

“Het gaat over de vuilniscontainers.”

“Wattuh?!”

“Vuil-nis-con-tai-ners.” …

Krikkrakkrak. …

“Blij dat jullie mij dat vragen. Het is een grote pleurisbende! En dan heb ik het over de goede dagen. Op de slechte is het…”

“Mogen wij u onderbreken. Het is duidelijk zo, we hebben het genoteerd.”

Man kijkt naar het papier.

“Rommel? Dat heb ik niet gezegd. Ik wil het met alle liefde herhalen.”

“Dit dekt de lading wel.”

“Echt niet.”

“Nou goed. We zouden u willen vragen uw handtekening hier te zetten. U belooft daarmee zich in te zetten voor een schone straat.”* De man kijkt peinzend naar de drie gemeentedienaren.

“Neemt u mij in de maling?”

“Nee, zeker niet, wij kunnen ons legitimeren.”

“Ik bedoel dit: je vraagt het aan een man die zich al jaren inzet voor de

Colofon De Nieuwspeper verschijnt samen met dagblad Metro en wordt in geselecteerde gebieden huis-aan-huis verspreid. Tevens is De Nieuwspeper verkrijgbaar bij afhaalpunten in Rotterdam en de regio.

CTY@PIX

straat. En dat moet ik nu bewijzen met die handtekening? Ga liever achter die vuilnisbakken aan. Goedenavond.”

Krikkrakkrak.

“Wie waren dat?”

“Als ambtenaren vermomde Jehova’s.

Je gelooft al in God en dan moet je dat toch nog bewijzen. Begrijp-ie?”

“Ze worden steeds bijdehanter, die gasten. Koffie?” @ Veel krotenkokers zijn inmiddels in de ban van het veganisme. Rotterdam neemt namelijk stek 5 in op de ranglijst van meest vegan-vriendelijke steden van Nederland. Ook aardig om te weten: 60 Rotterdamse scholieren ondertekenden het Rotterdamse Scholieren Klimaatakkoord. Best een hartverwarmend initiatief. En kids, vaarwel die krokant gebakken speklappen, kipnuggets, lang gestoofde uierboord, de ballen van de Ballentent, haring, spekpannenkoeken, kapsalon, de pom van Warung Mini, de broodjes van Hans Worst, et cetera, et cetera? Phoe, dat gaat nog een heel gevecht worden. @ Over het klimaat gesproken: Britse onderzoekers ontdekten dat de allernieuwste generatie dieselmotoren de lucht schoner maakt. Nederlandse bronnen melden dat de uitstoot van oude dieseltjes op basis van de stikstofnormen supersmerig is. Waar wachten we dan op? Opkopen die roestbakkies.

En dan met de nieuwe diesels aansluiten in de stadsfile. Die dan een zegen wordt in plaats van een last.

Vergroenen Verzoek aan de lachgasoverlastgevers op het Noordereiland, ga vooral zo door. Ga helemaal uit je plaat in de auto. Waarom? De gemeente is van plan de hangplek te vergroenen. Dat kost wel een paar parkeerplekken, da’s sneu voor de bewoners. Maar ze hebben er wel een groene chillplek bij!

@ De binnenstad zal de komende jaren worden overspoeld door een golf woontorens. Is de politie hierover geconsulteerd? Want duik een hoogbouwbuurtje in en hoor de bewoners klagen dat dankzij torenanonimiteit de gebouwen broeinesten zijn van criminaliteit. Het is niet te verwachten dat dit afneemt bij zo’n torentsunami. Of zal er juist een criminaliteitsverdunning optreden? Een stad besturen, dat valt nog niet mee.

Klimmen Kijk goed. Kijk echt heel goed. Want dit kan toch niet? Heeft die gast (m/v) een hoogwerker gehuurd?

Of een steiger laten plaatsen? Of met een ladder gewerkt? Want hoe kom je anders op die hoogte? Al die moeite gedaan alleen om iemand te laten weten wat je van hem (of haar) vindt. Het is een bizar raadsel.

* Wethouder Bert Wijbenga wil in 2020 personeel langs de deuren sturen voor schone-straat-gesprekken.

Carin Broere 06 - 5758 0037 c.broere@mediahuis.nl Online www.denieuwspeper.nl www.facebook.com/denieuwspeper

Hoofdredactie Jaap van Rijn Redactie nieuwsredactie@metronieuws.nl Vormgeving Eefje Savelkoul, Lilian Dapaah Advertentieverkoop Tonia van Nieuwenhuijzen 06 - 4905 4783 t.van.nieuwenhuijzen@mediahuis.nl

VAKANTIE IS...

Alle rechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden nadrukkelijk voorbehouden en berusten bij De Nieuwspeper. Op het gebruik van deze uitgave zijn de Algemene Toepassingsvoorwaarden van De Nieuwspeper van toepassing.

De Nieuwspeper is een uitgave van Mediahuis Nederland B.V

...SAMEN HET VERSCHIL MAKEN

VAKANTIE IS WIELEWAAL Stichting Wielewaal zoekt vrijwilligers om kinderen, jongeren en volwassenen met een beperking een onvergetelijke vakantietijd te bezorgen.

GRATIS ADVERTENTIE

Maak jij het mogelijk? www.wielewaal.nl/ vrijwilligers

Varen

Vijf trams, twee menigten tweewielers en voetgangers en onafzienbare rijen auto’s wachten totdat één bootje die zijn mast niet wil of kan strijken, de Erasmusbrug is gepasseerd. Goed bezig…

3

Stadsvernieuwing 4

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

GOED BUURSCHAP gedijt in verpieterde straat De Zegenstraat in Oud-Charlois kende de afgelopen jaren veel ellende. Huisjesmelkers en schimmige buren trokken het ooit zo sociale straatje langzaam in een neerwaartse spiraal. Van goed buurschap was geen sprake meer. Tot de gemeente een blok van 10 verwaarloosde panden opkocht. In afwachting van een grootschalige renovatie werden de sleutels tijdelijk overhandigd aan twee kunstenaars. Zij begonnen vervolgens het sociaal kunstproject Huis zkt.

TEKST: ILJA POST BEELD: DAVID ROZING Een half jaar later organiseren de bewoners, die voorheen zo snel mogelijk de voordeur achter zich dichtsloegen, leuke buurtactiviteiten. De deur staat wagenwijd open. In een wijk als Oud-Charlois is dat doorgaans vragen om problemen. Maar op nummer 18A worden lokale ‘insluipers’ juist verwelkomd. Hoe meer, hoe beter. Sterker, zonder hen had deze deur niet eens opengestaan, aldus Bieke Versloot. “Dan was-ie waarschijnlijk potdicht gebleven, net als de twee jaar daarvoor.” Samen met collega Lieke van Pruijssen staat zij aan het roer van Huis zkt. Een sociaal kunstproject, waarbij zij samen met de buurt tijdelijk invulling geven aan een blok leegstaande panden waar voorheen drugsoverlast, criminaliteit en prostitutie welig tierden. De openstaande deur is voor de buurtbewoners het bewijs dat het eindelijk een beetje beter gaat.

Krakkemikkig Mócht er iemand binnenstappen om iets te gappen: veel valt er niet te halen. Er is zelfs geen stroom, zo blijkt wanneer Bieke en Lieke tevoorschijn komen uit de achterkamer. De koffie moet van een paar deuren verder komen. Stromend water is er nog wel.

Voor nu dan, want halverwege het interview staat bij toeval een man van Evides op de stoep, die de dames erop wijst dat de waterrekening voor zowel dit als de negen omringende panden al enige tijd niet meer betaald is. Een foutje van de gemeente, die deze panden enige tijd geleden opkocht van huurbazen. Het plan is om de woningen casco op te knappen en weer door te verkopen. Dat

vergt echter tijd, want de woningen zijn zo goed als onbewoonbaar. De fundering is zo krakkemikkig dat zelfs tijdelijke bewoning niet wenselijk wordt geacht.

Stadsontwikkeling Rotterdam, de dienst die verantwoordelijk is voor dit stuk stadsvernieuwing, moest echter iets doen om het imago van de straat op te krikken. Want na jaren van ellende hadden zelfs de langstzittende bewoners het wel gehad met hun ooit zo sociale en dorpse straatje. Om weer een stukje buurschap terug te brengen wordt besloten om het leegstaande blok tijdelijk te transformeren in een pop-up buurthuis. Aan Bieke en Lieke de taak om daar invulling aan te geven.

Complimenten aan de gemeente Dat de keuze op hen viel, is niet zo gek: Oud-Charlois is voor de dames bekend terrein. Even verderop, in de Gouwstraat startten ze 10 jaar geleden hun bureau Veldwerk, van waaruit ze allerlei sociaal-maatschappelijke (kunst)projecten initiëren. Bieke woonde tot voor kort om de hoek, aan het Boergoensevliet. Bieke en Lieke zoeken in hun projecten altijd de verbinding door mensen uit te dagen om met elkaar in gesprek te gaan. Zo kwam in 2013 onder andere hun verhalenproject You win some, you lose some rondom de Pauluskerk tot stand: een rondreizende gokkast die bij winst

“Voor het eerst in ruim 10 jaar voelt het alsof ik mijn oude straat weer terug heb”

geen geld of tokens uitkeert, maar levensverhalen van dak- en thuislozen.

Tegelijk zijn ze geen types die met vastomlijnde plannen op de proppen komen. Lieke: “We tasten graag af, doen dingen op gevoel en zijn van de ad hoc beslissingen. Met zogenoemde ‘deliverables’, die opdrachtgevers informeren over vorm en inhoud van een bepaalde dienst of product, hebben we weinig op. Sterker, ook wij weten op voorhand vaak niet hoe een sociaalmaatschappelijk project als deze er precies uit komt te zien. Complimenten dus aan de gemeente dat zij alsnog ons uitkozen voor dit culturele experiment.

Ze hadden de leegstand bijvoorbeeld ook kunnen opvullen met wat pop-up stores. Maar dergelijke top-down gestuurde beslissingen leiden zelden tot meer buurschap. Om dat voor elkaar te krijgen moet je bewoners actief betrekken bij je plannen op een manier die hen ook uitnodigt om eigenaarschap te nemen voor hetgeen je hoopt te bereiken. Een proces dat begint bij de vraag: wat willen jullie nu zelf ?”

Kort na de sleuteloverdracht belegde het Veldwerk-duo dan ook als eerste een bijeenkomst in de nabijgelegen Bethelkerk. De uitkomst daarvan was helder, herinnert Bieke zich nog goed.

“Prioriteit nummer 1 was om de muizen- en rattenoverlast aan te pakken.

Want die hadden de dichtgespijkerde panden massaal ontdekt om er ongestoord te wonen en zich voort te planten. Daarna mocht ook het exterieur wel wat worden verfraaid. Wat er daarna met de woningen zou gebeuren, interesseerde hen weinig. Zolang de junks maar niet terugkwamen. Op de

Stadsvernieuwing

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

(FOTO: JAAP VAN DER MEIJDEN)

vraag of bewoners misschien zelf nog een actieve rol voor zichzelf zagen weggelegd in het verfraaien van hun straat, reageerden de meesten vrij gelaten: eerst zien, dan geloven.”

Spanningen Bieke en Lieke starten met de aanpak van de gevels. Ze worden onder meer geholpen door wijkmanager Marieke Smit en profiteren van haar korte lijntjes met de gemeente. Eerst gaan de golfplaten van deuren en ramen. Daarna worden de panden leeggehaald en schoongemaakt. Al sjouwend en onkruid wiedend winnen ze het vertrouwen van de straat. De échte verhalen komen los, waaronder die van Koosje, de buurvrouw van een paar deuren verderop, die het project heeft omarmd.

Als er iemand de geschiedenis van de Zegenstraat kent, is zij het wel. Haar vriend woont er sinds 1993, zijzelf sinds 2003. Ook haar visueel beperkte tienerdochter Femke is een kenner; zij woont haar hele leven hier. Waar haar moeder de buurt achteruit zag gaan, rook Femke vooral het verval. Ze voelde spanningen die er voorheen niet waren.

Niet aanspreekbaar Vóór 2003 was de Zegenstraat een normale plek. Een beetje saai zelfs, vanwege de vele ouderen die er woonden. De problemen ontstonden toen zij vertrokken en hun plek werd ingenomen door minder aangename types die hun woning kregen van speculanten die de inmiddels vrijgegeven huurwoningen als een mooi beleggingsobject zagen.

De oude bewoners, toen nog in de meerderheid, lieten zich niet van de wijs

brengen. Het jaarlijkse Opzoomer-evenement werd in ere gehouden. De organisatoren daarvan waren steevast dezelfde mensen. Maar toen sommigen daarvan wegvielen, door verhuizing of overlijden, kwamen er geen nieuwe voor terug. Sterker, wat ervoor terugkwam, was vaak niet aanspreekbaar.

Zelfs een simpele begroeting of een opgestoken hand was vaak al te veel, aldus Koosje.

Naakt in de tuin Een deel van de straat werd geleidelijk overgenomen door verslaafden, prostituees en hun klanten, die veel overlast veroorzaakten. Er woonde ook enige tijd een vrouw die om acht uur ’s ochtends al lallend over straat ging. En er was een psychotische man die ooit naakt en verward in de tuin van een buurman stond. De rechtschapen burgers uit de Zegenstraat zaten dan ook vaak rechtop in bed. Die eerste jaren meldden zij de overlast bij politie en gemeente. Maar tot structurele verbeteringen leidde dat nooit, waardoor ze uiteindelijk ontmoedigd raakten.

En dan waren er nog problemen als illegale wietplantages en overbewoning. Op een gegeven moment telde Koosje 12 Chinezen in één appartement. En die kookten op hun eigen gaspitje.

Koosje: “Levensgevaarlijk, vooral wanneer je daar direct naast woont. Ik ben

met die mensen gaan praten, zo van, jongens, met zovelen in één huis, dat kán toch niet!? Maar algauw werd duidelijk dat ook zij hier niet voor hun lol woonden. Ze waren daar neergezet door een louche huisjesmelker die twee keer per maand de huur liet ophalen door jonge gastjes in veel te dure auto’s.”

hands huisraad en andere spullen om een buurthuiskamer in te richten, gaf de straat gul. Ook het daaropvolgende Wapperende Handen straatfeest, waarop gezamenlijk de geveltuintjes werden ingezaaid en ramen werden beschilderd, werd goed bezocht. Net zoals de buitenbios en een workshop appelcider en sap maken.

Recht op een leegstaande woning Na de onteigening van de panden ging er een golf van opluchting door de straat. Maar helemaal overtuigd van een goede afloop waren de bewoners niet. Koosje: “We waren bang dat de woningen, eenmaal gerenoveerd, opnieuw in handen zouden komen van nietsontziende beleggers. En al die dichtgespijkerde panden leveren ook weer problemen op. Zo stond er op een dag een groepje Bulgaren aan een van de deuren te morrelen. Die vonden dat ze recht hadden op een woning en besloten de boel dan maar te kraken. Ik moest praten als Brugman om ze daarvan te weerhouden.”

Nieuwe energie en positiviteit In de paar maanden dat Bieke en Lieke actief zijn in de Zegenstraat, is er een hechte gemeenschap ontstaan. Een knappe prestatie, al gaan de credits daarvoor vooral naar de bewoners zelf.

Of zoals Bieke zegt: “Wij hebben alleen wat nieuwe energie en positiviteit in de straat gepompt. Het creëren van een saamhorigheidsgevoel hebben de buren toch echt zelf gedaan.”

Grote vraag is of dit buurschap beklijft wanneer het project straks ten einde komt. “Op termijn zullen deze boven- en benedenwoningen worden samengevoegd om daarna als kluspand te worden verkocht. Grote kans dat ook hier mensen met geld komen te wonen”, aldus Lieke. Kortom, het bekende gentrificatie-effect, waar Bieke en Lieke persoonlijk vrij kritisch op zijn. De bewoners staan er anders in. Zij kunnen niet wachten tot ook hun buurt verandert in een wijk met koopwoningen, hippe cafés, galeries en bio-winkels. Alles beter dan hoe het was. Bovendien krikt zo’n nieuwe impuls de waarde van hun woningen op. Dat is voor een straat waar veel huizen lange tijd onder water stonden, een prettige bijvangst.

Al moet Koosje er nu niet aan denken om haar huis te koop te zetten: “Dat was in de slechte tijd al geen optie, laat staan nu. Voor het eerst in ruim 10 jaar voelt het alsof ik mijn oude straat weer terug heb. Met buren die je helpen in plaats van je het leven zuur maken. Een compliment aan Bieke en Lieke dus, die deze ooit zo verdeelde straat opnieuw bijeen hebben gebracht.”

Slijptol Zwerffietsen, achtergelaten door verdwenen huurders, waren eveneens een probleem.

Koosje belde een jaar lang met de gemeente om ze te laten wegknippen. Maar omdat deze fietsen net tegen of in de geveltuintjes stonden, durfden ze dat niet aan. Bieke en Lieke daarentegen regelden direct een slijptol om de oude brikken alsnog weg te halen. Ook zorgden ze ervoor dat een al weken kapotte tikker voor blinden en slechtzienden bij een oversteekplaats gerepareerd werd.

Met deze acties wonnen de dames snel het vertrouwen van bewoners. Dus toen ze een oproep deden voor tweede-

De huidige bewoners zien hippe cafés, galeries en bio-winkels in de buurt helemaal zitten

5

Gezondheid 6

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

SUPERHELDEN gaan strijden voor de gezondheid Lymph & Co Bernard van Oranje, zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven, zelf getroffen door lymfeklierkanker, ontdekte dat er geen stichting was die geld voor wetenschappelijk onderzoek naar deze ziekte inzamelde.

Opvallend, want maar liefst 1 op de 50 mensen krijgt in zijn of haar leven de diagnose lymfeklierkanker. Bij kinderen en jongvolwassenen is het de derde kankersoort, bij volwassenen de vijfde. Het gaat dus niet om een zeldzame vorm van kanker. De behandeling blijkt een roulette te zijn: bij 50% van de patiënten slaat deze aan, de rest moet zich schikken in het noodlot. Het draait om geluk hebben, concludeert Bernard, wat hem niet beviel. Hij richtte Lymph & Co op, een goededoelenorganisatie. Bernard van Oranje geeft aan dat Lymph & Co de beste ideeën van de beste wetenschappers selecteert. Deze aanpak maakt volgens hem de kans op echt vernieuwend onderzoek groter.

Meer informatie: www.lymph-co.com

Marichelle de Jong: “Je inzetten om deze vreselijke ziekte de wereld uit te helpen, schept een band”.

De sfeer zit er goed in, in de Ommoordse sporthal van TYR Boxing. Vandaag vinden hier de No Knock Outs plaats.

De boksers van White Collar Boxing nemen het tegen elkaar op, met als doel aandacht te krijgen voor Lymph & Co. Deze organisatie zet zich in om lymfeklierkanker de wereld uit te helpen.

TEKST & BEELD: JAAP VAN RIJN Marichelle de Jong bedacht White Collor Boxing. De voormalig Europees bokskampioene en ambassadeur van Lymph & Co traint witte boorden, denk aan managers, ondernemers en directeuren uit het Rotterdamse bedrijfsleven (m/v). Elk jaar werken zij toe naar het White Collar Boxing Gala. In maart 2020 zal dit gala in het teken staan van Lymph & Co. Het doel: zoveel mogelijk geld inzamelen voor onderzoek naar de nare ziekte.

Marichelle de Jong: “Ik weet als geen ander hoe belangrijk het is om met een goed team naar een doel toe te werken. Ik stoom de boksers klaar voor hun persoonlijke doel: fit worden en blijven of deelnemen aan het jaarlijkse White Collar Boxing Gala. Een paar jaar geleden zocht ik voor dat gala een goed doel. Inmiddels wordt bij-

na iedereen met kanker geconfronteerd: zelf, familie of vrienden. Je inzetten om deze vreselijke ziekte de wereld uit te helpen schept dan ook een band. We hebben dit jaar met het gala 123.000 euro voor Lymph & Co opgehaald, een prachtig bedrag. Het begint inmiddels bijna een sport te worden: wie haalt het meeste geld op, dat is geweldig om te zien.”

Puzzelstukjes Ook de Rotterdammers Sandra en Jurriaan van Rijswijk van de stichting Games for Health zijn aanwezig bij de No Knock Outs.

Met deze stichting laten zij zien hoe je serious gaming kunt inzetten voor de gezondheidszorg. Zij trokken eerder de aandacht met de zombiegame LowLandZ, een app die werd gepresenteerd op het muziekfestival Lowlands. Het uitgangspunt: een game moet leuk en interessant genoeg zijn om het te willen spelen. Maar het doel is serieus: wetenschappers van informatie voorzien voor hun onderzoek. Sandra en Jurriaan presenteren deze dag UNMASK, de eerste citizen science game ter wereld tegen lymfeklierkanker. Ze ontwikkelden de game in samenwerking met Lymph & Co. UNMASK zal in maart 2020 worden gepresenteerd tijdens De Hollandse 100 (zie kader Lymph & Co). Iedereen kan vanaf dan de game als app spelen op zijn mobieltje of de pc en zo een bijdrage leveren aan de puzzel die lymfeklierkanker voor wetenschappers is.

Jurriaan van Rijswijk legt uit hoe zijn games werken: “Wij maken al jaren games die te maken hebben met gezondheid, gedrag en geluk. Zo’n 100 games worden toegepast in de zorg en twee games hebben het tot medicijn geschopt. Het idee is: met games kun je puzzelen voor de wetenschap. Dat moet zeker bij lymfeklierkanker kunnen. De lymfeklieren

bestaan uit miljarden stukjes die cellen vormen. Het immuunsysteem controleert de stukjes op goed en slecht. Nu is het zo dat de cellen van het immuunsysteem, de opruimers, de slechte cellen niet kunnen ontmaskeren. Want die doen zich voor als goede cellen. De uitdaging is om de gezonde cellen te leren de slechte te herkennen. Dat is een grote uitdaging omdat het om tientallen miljarden stukjes gaat.”

Tetris met letters De wetenschappers weten dat zij de oplossing gaan vinden, dat is een kwestie van tijd, zo vertelt Van Rijswijk. Hun uitdaging: het vinden van dat ene minuscule slechte stukje tussen die miljarden andere. Jurri-

aan geeft aan dat je de lymfeklier kunt beschouwen als een enorme puzzel. “Dus kan de puzzel worden opgelost met een game waarmee je tijd wint, zo was mijn eerste gedachte.

Uiteraard waren de onderzoekers eerst supersceptisch, zo van, denk je nu echt serieus mij met een spelletje te kunnen helpen? Ik heb ze voorbeelden van onze eerdere games laten zien. Dat hielp.

UNMASK zal gaan lijken op Tetris, maar dan met drie letters in plaats van blokjes. Dat heeft een reden. De celdelen zijn te vertalen in drie stukjes die zich tot elkaar verhouden in miljarden combinaties.

Mensen vinden het leuk om te puzzelen. Met die eigenschap kan het onderzoek worden ver-

sneld als veel mensen in groepen mee gaan puzzelen. Met UNMASK kunnen de wetenschappers dankzij de vele deelnemers het onderzoek versnellen.”

Aantrekkelijke stripstijl Michèle Sparreboom van Lymph & Co is ervan overtuigd dat met de aantrekkelijke app UNMASK mensen al spelend elkaar enthousiast kunnen maken. “Door dat enthousiasme willen anderen ook meespelen. Wie meedoet, wordt een superheld, want je draagt bij aan belangrijk onderzoek.

Daarom wordt het spel vormgegeven in de herkenbare stripstijl van de Marvel en DC Comics uit de jaren 70, denk aan Superman, Iron Man en

meer. We hebben uiteraard nieuwe superhelden bedacht die de spelers kunnen kiezen.

Samen gaan ze de strijd aan tegen het monster Lymphoma.

Door te kiezen voor een game met superhelden kunnen we ook kinderen enthousiast maken en hun ouders mee krijgen.

Het eerste deel van UNMASK wordt op 15 maart 2020 gelanceerd in het Thialf IJsstadion in Heerenveen. Daar presenteren we de Hollandse 100, die bestaan uit Superhelden-bedrijfsteams en individuele Superhelden. Ze gaan schaatsen voor het goede doel. Dat gaat een spektakel worden. En we beloven: 100% van de donaties gaat naar het onderzoek. Dat is uniek.”

Historie

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

Op de voorgrond het Bolwerk en links de Hertekade langs de Wijnhaven.

Verderop de Wester Oudehoofdpoort (rechts) en de Ooster Oudehoofdpoort. Tussen de poorten de mond van de Oudehaven.

(1802, Gerrit Groenewegen, Stadsarchief Rotterdam)

7

Vier eeuwen Rotterdam Waterstad, Stad en Bedrijf, 2019, ISBN 978 90 830266 02.

Boek, gemaakt in opdracht van de Stichting Erfgoed Rotterdam.

Verkrijgbaar in de boekhandel en via internetboekhandels.

De oude

WATERSTAD komt tot leven De Waterstad, de tussen de kantoorwanden de Boompjes en de Blaak ingeklemde betonnen enclave, was ooit dankzij het omringende water zo’n beetje het Venetië van het Noorden. Zal het hier dankzij de bewoners van de vele nieuwe appartementen weer net zo gaan gonzen van leven als destijds, zoals Evy van Ast van Stad in Bedrijf beeldend vastlegt in Vier eeuwen Rotterdam Waterstad?

verloren ging, zich juist vasthechtten aan wat, nuchter bezien, slechts tekortkomingen waren van onze stad? Aan de onmogelijke verkeerstoestanden, aan het merkwaardige vertier op den Dijk en aan het periodieke hooge water?”

We zijn dan ver afgedwaald van de luisterrijke Waterstad van eeuwen geleden. Het eerste hoofdstuk van het boek opent met een observatie van de Venetiaanse ambassadeur Giorgio Guistiniano. Hij was tijdens een bezoek in 1609 onder de indruk van de Rotterdamse Waterstad.

“Het is een mooie en goed bevolkte stad met verschillende grachten, die er door loopen met kaden als te Venetië; de huizen zijn alle van steen, bijna alle gelijk van vorm en zien er goed uit, de straten zeer lang, breed en zindelijk; het is een plaats van grooten handel en nijverheid en na Amsterdam de eerste, in Holland. Zij wordt bewoond door kooplieden en menschen, die niet letten op ijdelheden maar op hun eigen zaken.”

Toen al nuchter volk, die Rotterdammers.

Middelburgsche geveltjes Vanaf hier ontwikkelt de Waterstad zich stap voor stap voor de ogen van de lezer. Bezoekers maakten in hun brieven en reisverslagen regelmatig de vergelijking tussen de Waterstad en voorname Italiaanse steden.

Wie over een beetje romantische inborst beschikt, zal na elke bladzij alsnog verlangen naar de historiserende wederopbouw die stadsarchitect Witteveen, de voorganger van Van Traa, voor ogen had. Hij was al in 1924 door de gemeente aangetrokken om het aan slijtage onderhavige havenkwartier stedenbouwkundig aan te passen aan de moderne tijd. Door het groeiende verkeer slipte de Waterstad dicht. Maar door onder meer de crisis van de jaren 30 bleef vanwege geldgebrek veel bij het oude. Witteveen vroeg om respect voor het verleden en stelde voor om de stad in historiserende stijl te herbouwen. Deze aanpak viel in slechte aarde bij Rotterdamse zakenlieden: “Maar wij zullen toch geen Middelburgsche geveltjes langs Ha-

TEKST: JAAP VAN RIJN Breng de vergane Waterstad tot leven, dat was vermoedelijk mede de uitdaging waar Evy van Ast zich voor geplaatst zag. Ze slaagt in die missie, dankzij de vele citaten, schilderijen, tekeningen en foto’s in het boek. Observaties en sfeerschetsen geven de lezer een beeld van de sfeer en de mores in de Waterstad vanaf de middeleeuwen. Alle schoonheid die bladzij na bladzij tot de lezer komt, staat stevig in contrast met de realiteit van de huidige Waterstad. Daarover kun je een hoop beweren, maar toch niet dat je hier de gezelligheid op straat vindt. Dat ervoer een journalist van Het Vrije Volk in 1950 ook. Hij beschrijft wat hij op de Blaak aantreft: drie gebouwen waar anno 2019 de Kamer van Koophandel, de advocaten van Ploum en workspacende ondernemers zetelen.

“De gebouwen staan er.

Wij hebben er allen mee te maken. Wij zullen het op wandeling, fiets- of tramtocht begroeten. Het dringt zich in ons dagelijks

gezichtsveld en we zullen het steeds als een van de stadsbeelden bij ons dragen. Maar het is zo kil en steriel als bevroren sneeuw.”

De vooroorlogse Waterstad had een mondiale reputatie van relatieve onzindelijkheid hoog te houden. Hoeren en snoeren, dat werk. Kortom, veel reuring.

Maar ook: fraaie panden, schouder aan schouder, bewoond door de toenmalige elite. Maar het was niet allemaal schoonheid wat de vooroorlogse havenbuurt bood. Zakenmensen, blijkbaar liefhebbers van de frisheid van het modernisme, drukten dan ook aan het einde van de Tweede Wereldoorlog hun ideeën door: een moderne binnenstad waar vooral gewinkeld en gewerkt wordt. Stadsarchitect Van Traa voelde aan dat zijn wederopbouwplannen in 1946 op weerstand konden rekenen. Daarom benadrukte hij de tekortkomingen van de oude stad: “Realiseert gij U, Rotterdammer, dat vele der dierbaarste herinneringen aan wat in de Meidagen

Het Haringvliet, waar de familie Groeninx van Zoelen tot 1821 enkele panden bezat (1760, Schilderij Pieter Tiel, Stadsarchief Rotterdam)

ringvliet en andere binnenhavens optrekken voor de daar te stichten bedrijfspanden?” Het verraad van zijn vroegere vrienden treft Witteveen hard, zo schrijft Van As. Huis in brand Terug naar de dag van het bombardement. Het getuigt van een originele aanpak dat Evy van Ast aan de hand van de getuigenissen van dichteres Dieuwke Eringa de Duitse aanval tot leven wekt. Want de Waterstad is ook een plek van vele persoonlijke verhalen. Dieuwke kiest met haar man Bastiaan voor de sfeer van de Waterstad en niet voor het comfort van Blijdorp. Als de Duitse aanval op de Waterstad te hevig wordt, slaan Dieuwke en Bastiaan op de vlucht. Na een paar dagen keren ze terug naar het Haringvliet: “Terwijl we staan te kijken, bereikt de brand ons huis. Wat we later nog terugvinden: de vuilnisemmer, die buitenstond, de verwrongen poot van een schemerlamp, de klankbodem van de vleugel, het karkas van een speeldoos, en ons naambordje.”

Financieel succes Behalve opgegraven vondsten zijn ze verdwenen, de zichtbare herinneringen aan de haringvissers, de vele immigranten uit Zuid-Nederland (nu: Vlaanderen) en Engelsen die bijdroegen aan de bloei van de Waterstad.

De Zuid-Nederlanders uit onder meer Antwerpen introduceerden nieuwe manieren van ondernemen. Zij investeerden in langeafstandshandel en hadden de kennis om met kapitaal risicovolle ondernemingen tot een financieel succes te maken. Hun aanpak bepaalt tot op de dag van vandaag het DNA van Rotterdam.

Het is lastig om tijdens het lezen van Vier eeuwen Rotterdam Waterstad níét van die oude, levendige stadshavenbuurt te gaan houden. De nadelen zie, hoor en ruik je niet, dat is het comfort dat het boek biedt. Zat mensen waarderen de verticale Waterstad van nu. De torens maken wonen hier weer mogelijk.

Maar op straatniveau blijft het behelpen. Speelt de nostalgie op, dan kunnen we nu in ieder geval zeggen: gelukkig hebben we het boek nog.

Cultuur 8

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

“Het is fijn om aan de knoppen te kunnen zitten, om die te voelen”

Diep verstopt in de Maassilo bevindt zich de van daglicht verstoken studio van Wouter Hardy (28).

Tweeënhalf jaar sleutelde Wouter hier aan Arcade, de song waarmee Duncan Laurence (25) dit jaar het Eurovisie Songfestival won. Toch werken de producer en de zanger niet meer samen. Hoe zit dat?

TEKST & BEELD: HELMUT DE HOOGH Heel verrassend is het niet om producer Wouter Hardy tegen te komen in de volle concertzaal. Zo’n 1700 bezoekers van alle leeftijden zijn afgekomen op het concert van Duncan Laurence op 11 oktober in de Maassilo. Natuurlijk staat Hardy in de buurt van de mengtafel, waar het geluid het allerbeste is. Lang voor zijn zege op het Eurovisie Songfestival in Tel Aviv was Duncan Laurence reeds geboekt voor dit optreden. Voor de gelukkigen met een kaartje is dit intieme concert een buitenkans. Wie Duncan Laurence nu nog live wil zien, moet de komende weken afreizen naar steden als Londen, Berlijn of Oslo. Eind maart 2020 treedt hij op in Ziggo Dome in Amsterdam en uiteraard zingt hij op 16 mei in Ahoy zijn winnende lied Arcade tijdens de finale van het Eurovisie Songfestival.

IJle momenten en bombastische climaxen Muziek van Duncan Laurence is onlangs opgenomen bij Capitol Records in Los Angeles, maar het eerste album is nog niet verschenen. Ook zijn nieuwe single Love Don’t Hate It is tijdens het concert in de Maassilo nog niet bekend bij het publiek. Het optreden maakt echter duidelijk dat Duncan Laurence veel meer goede muziek in zijn repertoire heeft dan alleen Arcade. Met zijn band zet hij een intrigerende sound neer met ijle, breekbare momenten, maar er zijn ook prettig bombastische climaxen waarin Duncan moeiteloos zijn kopstem met zijn gewone zanggeluid afwisselt.

“Da’s mijn liedje”, zegt Wouter Hardy af en toe trots als er net een nieuw nummer is ingezet. Op het podi-

“Al mijn synthesizers zijn analoog, ze komen uit de jaren 70 en 80” um staat Duncan Laurence te stralen. De goede stemming van het publiek en de in geluidstechnisch opzicht enorm opgeknapte zaal helpen daarbij.

Tussen de nummers door vertelt Duncan het publiek dat hij lang heeft uitgekeken naar het moment dat hij op tournee kon gaan. En dat hij er enorm van geniet dat dit nu eindelijk werkelijkheid is geworden. Ook vertelt hij hoe blij hij is dat het Songfestival in Rotterdam plaatsvindt, de grootste stad in de buurt van Hellevoetsluis, waar hij opgroeide, en dicht bij Spijkenisse, waar hij is geboren. De zanger deelt ook met het publiek hoe bijzonder het is om in de Maassilo op te treden. Wat Duncan Laurence dan niet vertelt, is dat hij in ditzelfde gebouw, samen met Wouter Hardy, meer dan twee jaar werkte aan

Arcade. “Toch jammer”, zegt Hardy daarover tijdens het concert.

Niettemin geniet hij zichtbaar.

Nachtenlang zwoegen Eenmaal in die studio vertelt Wouter Hardy dat niet veel mensen weten dat het winnende liedje van het Eurovisie Songfestival hier is gemaakt. Hardy: “Mede doordat ik meer dan twee jaar nachtenlang heb zitten zwoegen is het Songfestival naar Rotterdam gekomen.

In het begin zijn Duncan en ik met zijn muziek langs de platenmaatschappijen gegaan. Niemand wilde het hebben.

Het was het nog net niet.” Bij de eindversie was dat anders. Arcade is nu opgebouwd uit maar liefst 165 sporen, die allemaal tot in de perfectie zijn uitge-

Cultuur 9

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

FOTO: ANP

Kees van Dongen, La commode, circa 1910, Collectie Museum Boijmans Van Beuningen (Foto: Bob Goedewaagen)

Een kijkje in ateliers die niet meer bestaan dacht. Zangeres Ilse de Lange wist met die kennis de televisiebazen van AVROTROS te overtuigen om Duncan Laurence een kans te geven op het Eurovisie Songfestival.

Zoals ik met Duncan heb gewerkt, zal ik dat nooit meer doen. Maar het is het meer dan waard geweest.

We hebben allebei veel van elkaar geleerd.

Tweeënhalf jaar duurde de samenwerking. We leefden met elkaar en werden goede vrienden. Als je zo hecht samenwerkt, moet je elkaar wel alles durven zeggen. Bij Duncan viel dat niet altijd goed. Er was geen sprake van ruzie, maar wel van irritaties, ongeduld en stemverheffing. Ik was de boeman. Waarom hadden we nog geen muziek uitgebracht? Hij vond me te perfectionistisch. Een pauze van een maand of drie hielp. We zaten te veel in het liedje. We zetten twee stappen terug en één vooruit. In de tussentijd luisterden we naar filmmuziek en hebben nog acht andere liedjes gemaakt. Daarna konden we Arcade afmaken. Vervolgens haalden we het hoogst haalbare, maar dat konden we niet goed samen vieren. De nieuwe single heb ik niet geproduceerd. We spreken elkaar niet meer, we werken niet meer samen. Dat is zeker spijtig en niet mijn keuze. Ik had graag nog jaren samengewerkt. Toch ben ik dankbaar dat we dit samen hebben beleefd. Het geeft mij meer vrijheid om te werken met andere artiesten en aan mijn eigen muziek.

Duncan heeft een ander pad gekozen en ik wens hem geluk en succes.”

“Probeer niet te maken wat hip is, maar vertrouw helemaal op Op tournee met Sharon Kovacs jezelf” Sinds een jaar of zeven woont Wouter Hardy in Rotterdam. “Eerst woonde ik tussen havenbedrijven aan de Sluisjesdijk. Dat industriële vind ik heel tof.

Dat gevoel heb ik ook bij de Maassilo.

Dat ijzerwerk, dat immens forse gebouw: het klopt gewoon. Ik hou van groots, donker en mysterieus. Dat hoor je ook in mijn muziek.”

Wouter Hardy is geboren in Boxtel, waar hij op zijn negende jaar trompet ging spelen. Daarmee trad hij op in een dweilorkest en later in een bigband. Op zijn 18e kreeg hij een keyboard. “Ik speelde mee met de radio en raakte helemaal verslaafd aan dat instrument.”

Hardy volgde de mbo-opleiding Rock City Institute in Eindhoven en werd daarna aangenomen op Codarts, het Rotterdams conservatorium. Het eerste jaar studeerde hij toetsen. Hardy: “Ik was daar te veel bezig met produceren.

Het tweede jaar ging ik studioproductie studeren, maar ik voelde me nog steeds niet op mijn plek. De school hield me op in wat ik echt wilde doen. In die tijd was ik ook al aan het toeren.” Hardy speelde bij de succesvolle coverband The Dirty Daddies en werd door Sharon Kovacs gevraagd om in haar band toetsen te spelen. Internationale tournees met optredens op grote festivals als Pinkpop en Sziget volgden. “Dat werd me te veel. In 2016 ben ik met Kovacs gestopt. Het was mijn eerste echte dip na te hard en te veel werken. Nog steeds werk ik zes dagen in de week, 12 uur per dag. Maar ik heb wel geleerd hoe ik ‘nee’ moet zeggen.”

Zoekende, onervaren jongen Eind 2016 kwam er veel moois samen.

“Ik leerde Duncan kennen. Muziekuitgeverij Sony/ATV, waar Kovacs ook bij zit, had ons aan elkaar gekoppeld. Duncan was destijds echt zo’n zoekende, onervaren jongen. Ook ik was zoekende. Voor mij was hij het eerste project waarin ik, na mijn muzikantenleven, als producer mijn tanden ging zetten.

Duncan Laurence kan volgens zijn manager geen reactie geven. Niet omdat hij dat niet zou willen, maar eenvoudig door de enorme aandacht voor hem en de drukte die dit met zich meebrengt.

Analoge geheimen van Arcade In zijn studio laat Wouter Hardy zijn Polaroidfoto’s zien. Die hangen net onder het raam in het muurtje dat twee kleine ruimtes scheidt. Op een daarvan staat hij met Duncan Laurence in Tel Aviv, met de net ontvangen hoofdprijs. Daarnaast hangen Polaroids met artiesten waarmee Hardy nu aan het werk is, zoals de Rotterdamse zangeres Nina Sampermans en Nambyar, de oud-zanger van Valerius, die nu solo gaat. “Ik vind Polaroids veel leuker dan digitale foto’s van de telefoon. Ik hou van analoog.”

Die liefde voor oude apparatuur uit de vorige eeuw is ook zichtbaar in zijn studio. Het is een van de geheimen van het succes van Arcade. “Al mijn synthesizers zijn analoog, ze komen uit de jaren 70 en 80. Het is veel beter werken dan met een computer. Het is fijn om aan de knoppen te kunnen zitten, om die te voelen. Dit is hoe vroeger muziek werd gemaakt en ik snap waarom.” Van Oscar Holleman, de producer van Kovacs’ eerste album, kreeg Hardy veel goede tips. “Hij kan zich op- en afsluiten. Dan maak je pas dingen die je zelf mooi vindt. Probeer niet te maken wat hip is, maar vertrouw helemaal op jezelf.”

Ook kreeg Hardy advies van Bruce Swedien, de mixer van Michael Jacksons Thriller. “Hij zei: probeer als je mixt al je zintuigen uit te zetten. Die workflow probeer ik ook toe te passen. Vannacht heb ik daarom de klok uitgezet en het licht uitgedaan. Mijn oren zijn dan veel meer gefocust en ik kan me dan beter concentreren op wat er uit de speakers komt.”

Het lint van de oude piano Aan de andere kant van het studioraam staat een oude piano. De klankkast staat open, tussen de hamertjes en de snaren is een lint zichtbaar. “Dat is bedoeld voor kinderen die piano studeren en vanwege de buren niet te veel herrie mogen maken. Voor Arcade werkte dit heel goed. Het nummer begint zachtjes en wordt daarna filmisch en groots, precies zoals mijn eigen muziek. Die piano kocht ik voor 50 euro. Later heb ik de voormalige eigenaar nog bedankt voor het feit dat we met zijn piano het Songfestival hebben gewonnen. Dat vond hij geweldig.”

De feestdagen komen er aan, tijd om vele uren door te brengen in bioscopen, gamehallen, restaurants, cocktailbars, (pret)parken en galerieën. Om maar wat te noemen. Wat te denken van een duik in ateliers die niet meer bestaan maar toch hun geheimen blootgeven?

Het kan in Museum Rotterdam, dat met het dakloze Museum Boijmans Van Beuningen bezoekers zicht biedt op atelierrekwisieten en levensverhalen van zes Rotterdamse schilders. Het gaat om Hendrick Sorgh, Pieter de Hooch, Nicolaes Muys, George Breitner, Kees van Dongen en Dolf Henkes. Zij leefden in verschillende eeuwen in Rotterdam.

Bij welke leveranciers kochten zij hun schilderspullen? En wie stond model voor hun schilderijen? Door het samenbrengen van de collecties geven de schilderijen en rekwisieten hun verhalen prijs.

Ook presenteren twee kunstenaars hedendaags werk, geïnspireerd op de klassieke werken. Monika Dahlberg maakte op basis van uitvergrote fotoprints van historische schilderijen kleurrijke collages. André Smits, bekend om zijn Artist in the World-project, fotografeerde ruim 600 in Rotterdam werkende kunstenaars. Tijdens de tentoonstelling zijn de atelierfoto’s te bekijken.

Wat de tentoonstelling nog meer de moeite waard maakt, is de geanimeerde kunstenaarsroute van Studio Maslow. Die loopt op basis van stadsplattegronden door de stad vanaf de 17e eeuw tot aan nu.

Ateliergeheimen van Rotterdam, 14 december 19 april 2020, Museum Rotterdam, museumrotterdam.nl

Ontwerp voor de expositie Ateliergeheimen in Rotterdam door kunstenaars Monika Dahlberg & André Smits

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

Wetenschap 10

DENKPAUZE: meedenken met de wetenschapper

Wetenschap 11

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

Lieke laat BLAUW LICHT schijnen op epilepsie Aan de Erasmus Universiteit zijn honderden wetenschappers dagelijks bezig met nadenken. Ze onderzoeken de kleine en grote vraagstukken van het leven. Welke vragen zijn dat eigenlijk? En – wat hebben we daar als gewone mens aan? Ga er even rustig voor zitten en denk even mee met de onderzoeker. Deze aflevering: dr. Lieke Kros, neurowetenschapper.

beloning, wat maakt dat mensen sociaal gedrag graag herhalen. Volgens deze theorie is bij mensen met autisme dat netwerk niet goed ontwikkeld: er komt geen dopamine vrij bij sociaal gedrag. Zij krijgen dus geen beloning en hebben daardoor ook geen behoefte om het te herhalen. We gaan dat onderzoeken met autistische muizen.”

TEKST: NATALIE HANSSEN BEELD: JAAP VAN RIJN

Hoe weet je dat een muis autistisch is?

“Je kunt het sociale aspect meten door te kijken hoeveel tijd een muis met een andere muis doorbrengt, als hij de keuze heeft tussen een object – bijvoorbeeld een bakje – of een object én een muis. Een muis zonder autisme vindt de andere muis het interessantst, zo zitten muizen in elkaar. De autistische muis kan het niet zoveel schelen. Het inflexibele aspect kun je ook testen door een bepaalde routine bij muizen te verstoren.

Autistische muizen komen niet uit een oude routine, zelfs niet als de nieuwe beter is.”

Wat wil je precies weten?

“Ik wil vooral erg graag weten hoe verschillende hersengebieden met elkaar samenwerken. Veel stoornissen bij mensen zijn namelijk te herleiden tot een verstoorde communicatie tussen verschillende hersengebieden. Zoals epilepsie, maar bijvoorbeeld ook migraine en autisme.”

Hoe onderzoek je hoe hersengebieden samenwerken?

“Bijvoorbeeld door de activiteit van verschillende gebieden tegelijk te meten tijdens gedrag of een ‘event’ zoals een epileptische aanval of sociale interactie. Als je zo’n epileptische aanval meerdere keren meet, kun je kijken of hersengebieden steeds hetzelfde reageren en hoe de responsen zich tot elkaar verhouden. Welk gebied reageert bijvoorbeeld het eerst en wat gebeurt er in andere gebieden als we responsen beïnvloeden?”

Wat levert dat op?

“We zagen dat tijdens een epileptische aanval zowel de grote hersenen, die de aanval veroorzaken, als de kleine hersenen actief waren. Toen vroegen we ons af of de aanval misschien zou stoppen als je de activiteit in de kernen van kleine hersenen tijdelijk laat stoppen door een stofje lokaal in te brengen. Maar dat bleek het aantal epileptische aanvallen juist te verergeren. Daarna zijn we die cellen juist gaan stimuleren om te kijken of we dan een aanval konden stoppen. Dat bleek zo te zijn. Maar nog veel interessanter: we zagen dat beïnvloeding van relatief weinig cellen in de kleine hersenen een enorm effect had op het gedrag van heel veel cellen in de grote hersenen.”

Wat betekende dat?

“Dat betekent dat dit gebied een soort bottleneck is. Stel je een zandloper voor: heel veel cellen in de buitenste schors van het cerebellum (de kleine hersenen) sturen informatie naar relatief weinig cellen in de cerebellaire kernen. Van daaruit zijn er weer verbindingen naar heel veel cellen in de grote hersenen, waar de epileptische activiteit gemeten wordt.

Dat was een belangrijke ontdekking, omdat heel weinig cellen dus heel veel impact hebben. Met ingrijpen op een heel klein gebiedje kun je dus veel betekenen voor mensen met epilepsie. En dat zou dan misschien ook voor andere gebieden in de hersenen kunnen gelden.”

Waarom is dat fijn om te weten?

“Omdat het een heel effectieve manier is om epileptische aanvallen te stoppen. Vroeger stimuleerden onderzoekers een heel klein stukje van de buitenste schors van het cerebellum, maar dat had weinig effect. Wij zagen dus: je moet gewoon een ánder stukje van de kleine hersenen stimuleren voor heel véél effect. Niet in de hersenschors, ofwel de buitenkant, maar

in de diepe kernen. Het is verrassend dat iedereen dat kerngebied lange tijd grotendeels heeft genegeerd.”

Maar er bestaan toch medicijnen tegen epilepsie?

“Ja, maar ongeveer 15 procent van de epilepsiepatiënten reageert niet op medicatie. Daarvoor moet je iets anders verzinnen. Door onze ontdekking blijkt het mogelijk om elektroden te implanteren, die met de juiste stimulatie een aanval kunnen stoppen.

Die methode is nieuw en staat op het punt om te worden toegepast in de praktijk.”

Dat klinkt vast eenvoudiger dan het is.

“Als je alleen wilt stimuleren als er daadwerkelijk een aanval plaatsvindt, moet je inderdaad een methode hebben om te kunnen meten of er een aanval plaatsvindt.

Daarvoor zijn we gaan samenwerken met de TU Delft. Daar ontwikkelen ze het ‘closed-loop systeem’, dat epileptische activiteit leest uit de grote hersenen en bij een aanval meteen de stimulatie aanzet.

Dat doen we met een blauw lampje.”

Stimuleren met een blauw lampje?

“Die techniek heet optogenetica.

Daarbij brengen we eiwitten in bepaalde neuronen waardoor ze gevoelig worden voor licht. Die eiwitten komen bijvoorbeeld van lichtgevoelige algen of bacteriën.

Dan kun je ze stimuleren met licht in plaats van met stroom. Het nadeel van stroom is dat je niet specifiek bent in wat je stimuleert. De lichtgevoelige eiwitten breng je alleen in bepaalde cellen in. Als het closed-loop systeem epileptische activiteit waarneemt, wordt er een blauw lampje in de cerebellaire kernen aangezet, waarmee die gestimuleerd worden. Dat bleek zo goed te werken, dat we bijna 100% van de aanvallen konden stoppen.

Dan heb je dus een nieuwe behandeling tegen epilepsie. Op basis van dit onderzoek wordt er een test met patiënten bij de afdeling Neurochirurgie in het Erasmus MC voorbereid. Dat is de laatste stap in het testen van een nieuwe behandelmethode. Er is al toestemming van de medisch-ethische toetsingscommissie.”

Naast een behandelmethode leerden jullie nog meer.

“We begrepen hoe krachtig de connectie tussen hersengebieden kan zijn. En hoeveel impact het cerebellum heeft op de rest van het brein. Er is steeds meer bewijs dat het cerebellum, van oudsher geassocieerd met motorische functies, ook betrokken is bij cognitieve vaardigheden, die met kennis verwerven en verwerken te maken hebben. En bij stoornissen als autisme.”

Wat hebben autisten daaraan?

“Er is steeds meer bewijs dat vroe-

“Maar liefst een op de 70 mensen heeft een vorm van autisme”

ge schade aan dat cerebellum, dus voor of rond de geboorte, een van de beste voorspellers van autisme is. Je ziet bij mensen met autisme sociale problemen en zich herhalend gedrag. Van die twee vormen van gedrag werd altijd gedacht dat ze door hogere hersengebieden in de grote hersenen bestuurd worden. Maar kennelijk heeft het cerebellum heel veel invloed op de ontwikkeling van de grote hersenen. Dat kan veel consequenties voor behandelmethodes hebben.”

Waarom juist autisme?

“Er wordt steeds systematischer gekeken naar problemen rond de geboorte en het ontwikkelen van stoornissen, zeker nu alles digitaal opgeslagen wordt. Dus ook als het gaat om autisme. Ik vind het zelf ook een fascinerende stoornis: er is geen behandelmethode en er zijn vormen van autisme waarbij mensen hun hele leven afhankelijk zijn van anderen. Dat heeft een enorme impact op de omgeving en op de maatschappij. Bovendien komt het veel voor: een op de 70 mensen heeft een vorm van autisme.”

Wordt dat ook een kwestie van het juiste gebied stimuleren?

“De stimulatie waar we het eerder over hadden, is ingrijpend: een neurochirurg moet een elektrode implanteren in je brein. Ik denk niet dat we dat zomaar gaan doen.

We moeten ook nog verder onderzoeken wat we dan moeten stimuleren. We willen vooral begrijpen wat er gebeurt in de hersenen. Een behandeling vinden, daar gaat nog jaren onderzoek aan vooraf.”

Wat zou een goede behandeling kunnen zijn?

“Er zijn technische ontwikkelingen die het wellicht mogelijk maken hersencellen elektrisch te stimuleren zonder iets te implanteren. En als we kunnen vaststellen wat er gebeurt als een netwerk in de hersenen zich verkeerd ontwikkelt, kunnen we ook kijken hoe we dat kunnen voorkomen.”

Hoe werkt zo’n netwerk bij autisme?

“Er is een mooie theorie over autisme. Bij mensen zonder autisme is sociale interactie prettig. Er komt dopamine vrij, een stofje dat je een prettig gevoel geeft. Een soort

Je won belangrijke beurzen met verder onderzoek naar autisme.

“Mijn doel was de muis te bekijken terwijl die autistisch gedrag vertoont, dus in actie de verschillende hersengebieden en het beloningssysteem meten. Tot nu toe werd dat gemeten als de muis weer alleen en in rust was. Het is namelijk praktisch gezien heel ingewikkeld om hersenactiviteit te meten terwijl een muis iets doet met een andere muis: je hebt allemaal draadjes die in elkaar verstrikt kunnen raken en waar de muizen ook aan gaan knagen.

Nieuw aan ons onderzoek is dat we een draadloze techniek gaan ontwikkelen waarmee we in de kooi of natuurlijke omgeving kunnen meten in meerdere dieren tegelijk. Dat doen we samen met de TU Delft en het Leids Universitair Medisch Centrum. Als je draadloos kunt meten, kun je ook kijken wat langetermijneffecten zijn van een behandeling. En deze methode biedt ook weer mogelijkheden voor mijn onderzoek naar epilepsie.”

Wat is het meest bijzondere aan je onderzoek?

“Wat we echt ontdekt hebben, is dat stimulatie van kerncellen in de kleine hersenen bijna 100% effectief is bij het stoppen van aanvallen. En nu hopen we dat we voor autisme ook betere behandelmogelijkheden kunnen vinden. Ook bijzonder: het geld dat ik voor mijn onderzoek kreeg van een dame van 94, mevrouw Schravendijk. Zij heeft door te beleggen een vermogen opgebouwd, en financiert met dat geld hersen- en schildklieronderzoek. Daar ben ik ontzettend blij mee. Maar ook met de wetenschapsbeurzen, zoals Veni, Erasmus MC Fellowship en Medical Delta grant, anders zou dit onderzoek niet kunnen worden gedaan.”

Zonder geld geen onderzoek?

“Je kunt weinig onafhankelijk onderzoek doen zonder beurs of extra geld. Dan moet je als assistentprofessor namelijk veel meer lesgeven, want daarmee verdien je je salaris op een universiteit. Door mijn prijzengeld en beurzen kan ik mijn eigen salaris betalen en hoef ik veel minder onderwijs te geven.”

Slecht nieuws voor de muis?

“De muis heeft het bij ons heel

Wie is Lieke Kros?

Lieke Kros is onderzoeker bij Neuroscience aan de Erasmus Universiteit. Ze onderzoekt de interactie tussen verschillende hersengebieden bij autisme, met als doel nieuwe behandelingen te vinden. Ook ontwikkelde ze een nieuwe methode om epilepsie te behandelen. Voor haar werk ontving ze een Veni Fellowship van NWO en een Erasmus MC Fellowship. Ze geeft ook les en begeleidt masterstudenten en promovendi.

goed. Er is een ethische commissie waaraan we per muis voorleggen wat we ermee willen doen. Dat wordt beoordeeld en ook gecheckt.”

Waar moeten we eens wat vaker over nadenken?

“Misschien over het perspectief in de proefdieren-discussie. De overheid wil ze afschaffen. Maar nieuwe medicijnen kun je niet op mensen testen. En als ouder wil je waarschijnlijk niet dat je kind een niet-getest medicijn krijgt. Plaats het eens in dit perspectief: we gebruiken ongeveer 400.000 proefdieren per jaar, inclusief varkens om te kunnen leren opereren. En we eten jaarlijks ongeveer 50.000.000 kippen. Tja, je kunt niet echt zonder proefdieren, als je mensen veilig wilt helpen. Als er een andere mogelijkheid is, zoals testen op gekweekte cellen, dan doen we dat. Maar in de laatste fase van een medicijn moet je echt een werkend organisme hebben.

Maar stel dat we functionerende hersenen konden kweken, hoe ethisch is dat dan? Misschien is het goed het perspectief in de gaten te houden.”

Wat is de ideale uitkomst van je werk?

“Ik hoop dat we met beter begrip van communicatie in de hersenen veel betere handvatten voor de behandeling van stoornissen krijgen.”

“Dat kan veel consequenties voor behandelmethodes hebben”

SANI-DUMP Rotterdam

SANI-DUMP Hoeksche Waard

Stadionweg 45a

Willem Beukelszstraat 6c

(Vlakbij de Kuip)

(Oud-Beijerland)

SANI-D Sliedre

Leeghwater

(Naast Loo

Koopzondag? Kijk voor alle 41 vestigingen

PROFITEER T/M ZONDAG 1 DECEMBER

DUMP echt

rstraat 63

ods 5)

SANI-DUMP Capelle a/d IJssel

SANI-DUMP Spijkenisse

Cypresbaan 1

Lucebertstraat 32

(Capelle XL)

(Woonboulevard Spijkenisse)

en openingstijden op www.sanidump.nl

Sport 14

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

“Feyenoord is de grootste, Sparta de oudste en Excelsior de leukste” Drie clubs in het betaald voetbal, dat unicum mag best weleens benadrukt worden, zo vindt stadsgids en bijnamenkoning Herco Kruik. Daarom presenteert hij naast de Bijnamen Tramtour De Rotterdamse Voetbal Tramtour langs de drie voetbalstadions. Herco: “Het mag dit seizoen wat slechter gaan met onze clubs, we blijven wel dé voetbalhoofdstad.”

TEKST: ELLEN MANNENS , BEELD: JAAP VAN RIJN “Wist je dat Sparta ooit de primeur had om als eerste voetbalclub netten in het doel te hangen?”, zegt stadsgids Herco Kruik. “En dat Excelsior de eerste shirtsponsor van het betaald voetbal had?”

De Rotterdamse stadsgids Herco Kruik lepelt zomaar even wat feiten op uit de rijke Rotterdamse voetbalhistorie.

Het idee om Rotterdam voor eens en voor altijd neer te zetten als dé voetbalhoofdstad van Nederland had hij al langer. Herco: “Het feit dat we als enige stad in Nederland drie clubs in het betaald voetbal hebben, waarvan er een ook nog de oudste is, is al voldoende om die titel te claimen. Maar ook de geschiedenis wijst uit dat Rotterdam een grote voetbalstad is. Zo dwongen de drie voorzitters van de Rotterdamse clubs bij de KNVB de oprichting van het betaald voetbal af en won Feyenoord als eerste Nederlandse club de Europa Cup. Het Nederlands elftal doet het ook altijd beter in De Kuip dan in die plaggenhut in 020.”

Voetbalfeiten Voor Herco was dit al voldoende reden om De Rotterdamse Voetbal Tramtour in het leven te roepen. Op 16 november vindt de eerste tour plaats.

Voor die eerste, inmiddels uitverkochte, tramtour stappen voetbaljournalist en analyticus Emile Schelvis en voetbalicoon Rob Jacobs, de enige coach die zowel Feyenoord, Sparta als Excelsior trainde, in als special guests. Maar ook zonder iconen weet Herco de tour van anderhalf uur met gemak te voorzien van de meest zinvolle en zinloze voetbalfeiten, zo bewees hij tijdens de try-out van de tramtour.

Kiprich!

De tramtour start op het Willemsplein aan de voet van de Erasmusbrug en doet vanaf daar de drie Rotterdamse stadions aan. De afstand tussen de stadions wordt overbrugd met geluidsfragmenten, liederen, gedichten, maar vooral heel veel verhalen en anekdotes, al dan niet interactief. “Eens kijken hoeveel jullie er weten”, zegt Herco tegen zijn gasten als hij begint met zijn favoriete onderwerp: bijnamen. “De tovenaar van Tatabánya?” “Kiprich!”, klinkt het enthousiast door de tram. “De Spijker?”

“Adri van Tiggelen”, klinkt het iets voorzichtiger. “Boem

boem Theo?” “Theo Lucius”, roept de tram weer in koor.

“Oké, we maken het wat moeilijker”, besluit Herco.

“Wat weten jullie van de Rotterdamse amateursclubs? Wat is de officieuze betekenis van HWD?” De tram blijft stil, hier en daar sputtert er iemand.

“Het Hele Weekend Dronken”, vervolgt Herco triomfantelijk.

Er is ook veel te vertellen.

Over Georginio Wijnaldum bijvoorbeeld, die op dit moment de beste Nederlandse profvoetballer is. De tram rijdt langs de wijk Schiemond. Daar groeide hij op bij zijn oma. Zij liep dagelijks met hem naar de trainingsvelden van Sparta. Ook van het ouderlijk huis van Robin van Persie in Kralingen krijgen de passagiers een glimp te zien, een speler die via Excelsior bij Feyenoord terechtkwam en waar hij zijn carrière afsloot.

Kan ik er nog uit?

“Feyenoord is de grootste, Sparta de oudste en Excelsior de leukste”, zo vat Herco de charme van de profclubs samen. “Excelsior de leukste?

Kan ik er nog uit?”, vraagt een vrouwelijke Spartaan gekscherend. Een paar minuten later zal blijken waarom zij Excelsior niet de leukste vindt. Stadsgids Herco start namelijk een geluidsfragment van 16 mei 2010: de dag waarop Excelsior na een doelpunt diep in blessuretijd promoveerde naar de Eredivisie ten koste van stadsgenoot Sparta. “Alsof tijdens een orgasme je neus eraf werd gehakt”, beschrijft de Spartaan de pijn van die verloren wedstrijd.

Enige rivaliteit tussen de drie Rotterdamse clubs is er wel, maar dat is voor Herco geen reden om de drie niet samen te voegen in één tour. “Ik ben zelf Feyenoorder, maar alles in mijn leven draait om Rotterdam. Daarom staan Sparta en Excelsior voor mij op 2 en 3.

Ik kan over die clubs net zo enthousiast vertellen.”

Herco’s tramtour door dé voetbalhoofdstad van Nederland

Schuttersveld De historische Duwag-tram uit de jaren 60 rijdt inmiddels De volgende rondrit vindt plaats op zaterdag 18 januari om 12.30 en 15.00 uur. Het begin- en eindpunt van de tour is het Willemsplein. De tour duurt circa 1 uur en 45 minuten. Kosten: € 15,- p.p. Vooraf reserveren is verplicht en kan via www.scheurmailrotterdam.nl.

langs het Schuttersveld in Crooswijk.

De plek waar Sparta tot 1916 voetbalde en waar het Nederlands elftal in 1905 zijn interlanddebuut had. Ook het naastgelegen Oude Noorden herbergt voetbalhistorie. Hier groeiden voetballegendes als Faas Wilkes, Coen Moulijn en Wim Jansen op. Zo ademt bijna ieder stukje Rotterdam wel voetbal.

Op de Oude Binnenweg had oud-Feyenoorder Jan Linssen zijn kroeg en het vlakbij gelegen Sijf had Ajaxstoeltjes in de wc’s gemonteerd. “Zo kon je schijten op Ajax”, voegt Herco toe.

“Voor mij is het nu echt legitiem om te zeggen dat Rotterdam de voetbalhoofdstad van Nederland is”, zegt Herco. “Deze tramtour levert daar het bewijs voor. Het is dus leuk als je een van de drie clubs interessant vindt, maar ook voor de neutrale voetbalsupporter. Of Rotterdam in het algemeen.

Want ik vertel tussendoor ook nog wat leuke feitjes over plekken in de stad, als we er dan toch langs rijden.”

“Alsof tijdens een orgasme je neus eraf werd gehakt”

Eten & Drinken 15

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

Groenten met een scherp geslepen mes in dunne plakjes snijden, voor bijvoorbeeld chips of strips: daar krijgen niet alle thuiskoks een warm gevoel bij. Dit intensieve snijwerk kun je ook uitbesteden aan de mandoline, ook bekend als schaaf, en de slicer.

TARA LEWIS SNACKT ONDER DE 10 EURO MET ROTTERDAMMERS HAUTE CUISINE VOOR MAXIMAAL TIEN

Top én Rotterdams Waar Jasper blij van wordt? Compromisloze kwaliteit tijdens de vrijdagmiddagborrel: kaas en wijn van Lenselinq.

De kunst van het dun snijden PRODUCTIE: JESSE KIKKERT Al in de prehistorie gebruikten mensen messen. Maar hoe zit dat met mandolines? Dat gereedschap is niet bepaald geweldig gedocumenteerd. Een standaard lesboek voor koks, Eugen Pauli’s Complete Leerboek voor de Keuken, rept er met geen woord over. Een Google-sessie komt uit bij het denkwerk van monsieur Guillotin. Hij stelde ooit voor om mensen wat humaner de andere wereld in te helpen. Dat bracht anderen op het idee om een hakker te bouwen en die naar hem te vernoemen. Geen idee wat de man daarvan vond, wellicht was hij er niet blij mee. Het schijnt dat dit apparaat mensen inspireerde om de schaaf te maken. Die inspireerde weer een Fransman om een wat ingewikkeldere schaaf te maken, de mandoline. Volgens de overlevering vernoemd naar Mandy, een ex van Guillotin. Dat laatste zette onder meer een Japan-

ner aan om slimme, uitgeklede versies te bedenken. En dankzij deze mensen hebben thuiskoks en talloze professionals die inmiddels ook het licht zagen, de keuze uit een lekker groot assortiment slicers.

Gemak dient de mens Je werkt met een mandoline sneller en met minder inspanning. En het resultaat is perfect, want alle plakjes en strips zijn even dik. De klassieke mandolines van De Bruyere en BronCoucke bieden de meeste mogelijkheden: denk aan strips, plakjes, wafeltjes en frietjes. De Japanse Kyocera-slicers verrichten de plakjesklus met een instelbaar keramisch mes dat lang scherp blijft.

Snijd met de mandoline een courgette in strips door deze schuin over het mes te halen > sla een dressing van olijfolie, witte balsamicoazijn en wat

gembersiroop > schep deze door de courgettes > breng het geheel op smaak met zwarte peper uit de molen en wat zout > snijd wafeltjes van een aardappel door deze steeds een kwartslag te draaien > dep de wafeltjes droog en bak ze krokant in arachideolie > zout de wafeltjes en presenteer ze met de courgettesla.

Snijd met een slicer een rode ui en een rode paprika > verhit wat olijfolie in een koekenpan en bak de groenten beetgaar > kook ondertussen verse pasta al dente > breng de pasta op smaak met een mooie olijfolie, zwarte peper en zout > schep de groenten door de pasta > snijd met de slicer nog wat plakjes knoflook en verdeel deze over het gerecht.

Op vrijdagmiddag strijkt grafisch ontwerper Jasper Spronk graag neer bij Lenselinq voor een goed glas wijn en een kaasplank. Zijn liefde voor wijn vindt zijn oorsprong in de vrijdagmiddagborrel. “Samen met een collega ging ik vaak langs op de Oppert.

Daar had Martijn Lenselink vroeger een winkel, waar hij advies gaf en altijd wel een paar flessen open had staan.” Eenmaal terug in de ontwerpstudio hielden ze een wijnproeverij. “Inclusief cijfers geven. We deden alsof we er verstand van hadden, maar het was puur voor de lol. Het is leuk om te ontdekken waarom je iets wel of niet lekker vindt. Als alles op was, haalden we bij de supermarkt extra wijn. Daar gingen we dan bijna van over ons nek, zo vies was dat in vergelijking met de wijn van Martijn Lenselink.”

Wijnlokaal Lenselinq en de gelijknamige winkel zitten inmiddels op de Haagseveer, een zijstraat van de Meent. Jasper: “Dit is een fijne plek om je werkdag te eindigen en de beslommeringen van de dag door te nemen met collega’s. Martijn Lenselink koopt op de wijn na zo ongeveer alles lokaal in. Veel van wat ze hier hebben, is top én Rotterdams. Van het brood tot de bloemen op tafel. Ze laten niks aan het toeval over, alles heeft een verhaal en daar hou ik van.

Ze zijn compromisloos als het gaat om kwaliteit, maar nemen daarmee ook een risico. Dit is een manier van ondernemen die me na aan het hart ligt.”

Bij de rode wijn uit Noord-Portugal kiest hij een plank met kaas, groente en smeersels.

“Ze hebben hier geen warme maaltijden, het gaat om de wijn. Ik ben zelf dol op koken. Maar als je me vraagt waar ik het meest blij van word, dan is het een picknick met een goede wijn, stokbrood, kaas en droge worst, ergens langs de kant van de weg. Dat doet me denken aan het gevoel van jeugdboeken waarin mensen met hun knapzak op avontuur zijn.”

Lenselinq Wijnlokaal, Haagseveer 32-34 Combiplank met kazen, groente & smeersels: 15 euro voor twee personen Oordeel: Goedgevulde, zorgvuldig samengestelde plank met uitgebreide uitleg en zalige kaas, perfect bij de voortreffelijke wijn.

Spaar ook mee!

OVMiles is het spaarprogramma van de RET, waarmee je spaart voor leuke kortingen en extra’s in de regio Rotterdam. Voor iedere kilometer die je reist met de bus, tram of metro van de RET word je beloond met Miles die je op ovmiles.nl besteedt. Sparen met OVMiles is gratis en heel gemakkelijk, want het is gekoppeld aan je OV-chipkaart.

De leukste acties van dit moment: Indonesisch genieten bij Calaboose Voor 100 Miles + €25 geniet je van een verrassend driegangendiner bij Calaboose.

Win een rit in de oliebollentram Inclusief bezoek aan Miniworld, rit in een historische tram én natuurlijk een lekkere oliebol.

Kerstvoorstelling Wonderland 25% korting op de voorstelling van Jeugdtheater Hofplein: een ode aan het ongewone…

Meer winterse (win)acties?

Elke week komen er nieuwe (win)acties bij op ovmiles.nl.

Benieuwd? Ga snel kijken!

VA

VA

€7,98 PM2

€14,98

VA V.

VA

VA

V.

V.

W.

UIT

Waylon’s top 1000 in Ahoy PAGIINA 5

metronieuws.nl

IN ROTTERDAM

FOTO: JAAP REEDIJK

Talent ontdekken bij Cameretten Cabaretfestival in het oude Luxor Theater

Cleopatra’s verhaal in modern jasje

PAGINA 5

Concerten en clubavonden bij REC. Festival PAGINA 2

ONTDEK MEER FESTIVALS IN ROTTERDAM OP WWW.ROTTERDAMFESTIVALS.NL

Relaxen met reggae in Maassilo

PAGINA 5

Uit in Rotterdam

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

CABARETTALENT ontdekken bij Cameretten Het is voor talentvolle cabaretiers al 54 jaar het podium om zich te laten zien. Doe je het goed op Cameretten Festival? Dan is de kans groot dat je een mooie carrière tegemoet gaat.

TEKST: NIELS GOEDHART

Hans Teeuwen, Theo Maassen, Brigitte Kaandorp, Ronald Goedemondt en Daniël Arends. Zomaar een rijtje van succesvolle Nederlandse cabaretiers, die hun carrière begonnen bij Cameretten.

Het festival is dé springplank voor caba-

‘Ik hoor vaak dat het oude Luxor Theater fantastisch is om in te spelen.’

Rob van Wijk, juryvoorzitter Cameretten Festival.

rettalent. Wie is dit jaar de grappigste cabaretier? Zes deelnemers strijden in finalerondes in het oude Luxor Theater om de winst.

Eén van de mensen die de cabaretiers beoordeelt is Rob van Wijk, directeur van Theater de Stoep en voorzitter van de jury. ‘Waar ik op let? Ik kijk bijvoorbeeld of ze zich onderscheiden door een aparte stijl. Dat was vorig jaar het geval bij winnaar Chris Verlaan (foto).

Zijn grappen zijn ontzettend droog.

Puur droge humor met weinig verhaallijn. Het was een vorm die we lang niet hadden gezien en daarom erg verfrissend.’ Ook kijkt Van Wijk hoe de zaal reageert op de cabaretier. ‘Wordt er door het publiek op de juiste momenten hard gelachen en weet de cabaretier het publiek muisstil te krijgen als hij dat wil?

En wat kunnen we van dit jaar ver-

wachten? ‘Er zit van alles tussen. Wat vooral anders is dan andere jaren is een extra kwartfinaledag in het oude Luxor Theater.’ Op woensdagavond 27 november is de eerste kwartfinale. Een dag later volgt de tweede kwartfinale en op zaterdag kan je naar de halve finale. Uiteindelijk blijven er drie cabaretiers over die op zaterdagavond 30 november strijden om de winst. Deze finale is óók in het oude Luxor. ‘Voorgaande jaren was de eindstrijd in het nieuwe Luxor, maar ik ben er niet rouwig om dat het verplaatst is. Ik hoor vaak dat het oude Luxor zo’n fantastische zaal is om in te spelen. De lach gaat er als een golfbeweging de zaal door.’

oude Luxor Theater, 27-30 november vanaf €17,50

5x REC. FESTIVAL

Henrik Schwarz

Hot Since 82

J.I.D.

Van techno en house tot hiphop en r&b. In Annabel en Perron feest je van woensdag 27 tot en met zaterdag 30 november bij concerten en clubavonden tijdens REC. Festival. Op de vrijdag dans je in Perron op de muziek van techno-dj Henrik Schwarz.

In Annabel is het vrijdagnacht tijd voor Hot Since 82. De 37-jarige dj uit Engeland begon op zijn zeventiende met het draaien van platen. Al snel volgden clubavonden in Ibiza. Zijn muziek gaat van melodische house naar deepen techhouse.

In 2015 brak hij door met zijn EP ‘DiCaprio’ en sindsdien groeit de populariteit van J.I.D. De Amerikaanse rapper reist momenteel de wereld rond met zijn ‘Catch Me If You Can-tour’. Tijdens REC. Festival staat hij zaterdagavond op het podium in Annabel.

2

Uit in Rotterdam

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

FOTO: JAAP REEDIJK

TIPS VAN DE REDACTIE

‘Naar de stoere bewegingsvoorstelling B-Boy.’ Amanda Almeida Maaspodium vrijdag 29 november 20.15 u

‘Lekker chillen tijdens Reggae By Night.’

Geniva Dawson Maassilo zaterdag 30 november 19.30 u

‘Voor verse beats naar REC. Festival.’

Matthijs Haagsman Schiestraat woensdag 27 t/m zaterdag 30 november

‘Lachen bij de oudejaarsconference van Martijn Koning.’

Niels Goedhart Theater Zuidplein vrijdag 29 november 20.30 u

Kevin

Bjarki

Na het optreden van J.I.D gaat het zaterdagnacht in Annabel van Amerikaanse naar Nederlandse hiphop.

Vanaf 00.00 uur is het woord aan onder meer Kevin. De Rotterdamse rapper zorgde eerder dit jaar al voor een goed feestje in Annabel, toen hij de release van zijn tweede album vierde. Dit keer kan je nieuwe en oude nummers van de rapper verwachten.

De IJslandse Bjarki moet zorgen voor een knallende afsluiter van REC. Festival. De dj wisselt graag af tussen verschillende soorten elektronische muziek. In Perron richt hij zich zaterdagnacht op techno. Het Italiaanse duo Boston 168 is ook van de partij op de laatste avond van het festival in Perron.

‘Naar films uit de special Berliner Geschichten.’

Saske de Schepper KINO zaterdag 16 november t/m dinsdag 24 december

3

Uit in Rotterdam 4

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

Uitagenda Rotterdam Festivals, feestjes, concerten, voorstellingen en meer. Ontdek wat er de komende twee weken allemaal te doen is in de stad.

Roadtrip door Zuid-Afrika Met zang, dans en verhalen leer je het leven kennen in de Zuid-Afrikaanse townships. De koorleden van het Khayelitsha United Mambazo Choir vertellen in ‘Good Hope’ hun persoonlijke verhaal. Ze staan samen met gastartiest Shirma Rouse op het podium. De voorstelling is op 4 december in het oude Luxor en begint om 19.00 uur met een inleiding van de regisseur.

FOTO: RAYMOND VAN OLPHEN

DONDERDAG 28 NOVEMBER

FESTIVAL REC. Festival Vier dagen hiphop-, r&b-, techno- en houseconcerten en -feesten. Annabel en Perron

gendiner. Mooi weer & zo 18.00 u € 20,Till Death do Us Part 2050 Locatietheater over onsterfelijkheid op een spectaculaire plek. Glazen Huis op de Lijnbaanflat 20.30 u €13,- t/m €16,Best of Stand-Up (UK) Engelstalig. Met MC Michael Jäger.

Club Haug 20.30 u €12,20 t/m €15,-

DANCE/CLUB DANS/BALLET Vunzige Deuntjes Hiphop, r&b en dancehall. Superdisco 23.00 u Nachtcollege Rapportcijfer 10 voor het gekste studentenfeest van Nederland. Villa Thalia 23.00 u

THEATER Cleopatra Dans, spoken word en zang.

Theater Zuidplein 20.00 u €10,- t/m €15,-

Conny Janssen Danst - KIEM Over groeikracht en levensdrift.

TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €38,One Night’s Dance Ontdek een nieuwe generatie choreografen met vijf korte, ongepolijste voorstellingen.

Dansateliers 20.30 u €10,-

FILM

Cameretten Kwartfinale voor fris cabarettalent. oude Luxor Theater 20.00 u €17,50 t/m €35,-

Her Theodore (Joaquin Phoenix) wordt verliefd op een besturingssysteem met de stem van Scarlett Johansson. Petit Palais Museumpark 19.30 u gratis

Rijgen Erotische klassieker. TR Schouwburg 20.30 u €10,- t/m €19,-

VRIJDAG 29 NOVEMBER

Ali B - Koorts Leesvoorstelling. Ali steekt de thermometer in de bilnaad van de maatschappij.

Theater Walhalla 20.30 u €17,50 Rotavond Jan Rot waagt zich aan grote hits.

Theater Walhalla 20.30 u €15,-

FESTIVAL REC. Festival Zie donderdag 28 november. Annabel en Perron

DANCE/CLUB

Wij waren er al Over alles wat niet in een schoolboek staat.

TR Schouwburg 21.00 u €7,50 t/m €13,-

Frank Borrel Cocktails en zinderende muziek.

Cruise Terminal 18.00 u

Meeuw Over succesvol ongelukkig zijn. Met tweegan-

Must Red Carpet-editie. Laurenskerk 20.30 u

Soca vs Dancehall Met live-optredens van V’ghn (Grenada) en Freezy (St. Lucia). Maassilo 23.00 u

FOTO: CHARLES BATENBURG

Bills, bills, bills R&b, hiphop, house en urban. Munch 22.10 u Fame Special Fashion Show. Villa Thalia 23.00 u

LIVEMUZIEK Slagerij van Kampen De show ‘Toccata da Fuga’ is een ode aan alle volken. nieuwe Luxor Theater 20.00 u €19,50 t/m €37,50 Emile Parisien Quartet Opwindende, hedendaagse Europese jazz.

LantarenVenster 20.30 u €17,50 Michiel Stekelenburg’s Organ Trio Jazz van Rotterdamse gitarist en componist. de Doelen 20.30 u €10,- t/m €15,-

THEATER Cameretten Halve finale voor fris cabarettalent. oude Luxor Theater 20.00 u €17,50 t/m €35,Aardappelbloed Emma Lesuis over Zaire, haar Surinaamse bet-bet-overgrootmoeder. TR Schouwburg 20.30 u €10,- t/m €17,Midzomernachtdroom Shakespeare volgens Eva Lemaire. Met kleine snacks. Mooi weer & zo 18.00 u € 25,Till Death do Us Part 2050 Zie donderdag 28 november. Glazen Huis op de Lijnbaanflat 20.30 u €13,- t/m €16,Othello Hoe gaat een witte wereld om met het succes van een zwarte man? 't Zakkendragershuisje 20.15 u €12,50

Waylon in Ahoy Zing mee met de favoriete nummers van Waylon. De zanger maakte zijn eigen top 1000 en zingt op 29 en 30 november liedjes uit zijn lijst. Verwacht onder meer covers van André Hazes en Robert Long.

De concerten beginnen om 20.00 uur.

Uit in Rotterdam

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019 Mooi weer vandaag Gelezen door De Onderneming.

Theater 't Kapelletje 20.30 u €5,-

5

FOTO: SJOERD DERINE

Ali B - Koorts Leesvoorstelling. Zie donderdag 28 november.

Theater Walhalla 20.30 u €17,50 Wij waren er al Zie donderdag 28 november.

TR Schouwburg 21.00 u €7,50 t/m €13,Best of Stand-Up Met MC Daan van der Hoeven. Club Haug 20.30 u €17,-

DANS/BALLET Conny Janssen Danst - KIEM Zie donderdag 28 november. TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €38,B-Boy Neem een kijkje in het leven van vijf breakdancers. Virtuoos, bruut en explosief.

Maaspodium 20.15 u €11,One Night's Dance Zie donderdag 28 november.

Dansateliers 20.30 u €10,-

FILM Grâce à Dieu Waargebeurd verhaal over misbruik in de katholieke kerk. Islemunda 20.00 u €5,Bridget Jones’s Baby Wie is de vader van de baby?

Petit Palais Museumpark 19.30 u gratis

DANSTHEATER OVER CLEOPATRA Met dans en spoken word zie je in Theater Zuidplein een moderne versie van Shakespeares liefdesdrama ‘Anthony & Cleopatra’. Aan het einde van haar heerschappij staat Cleopatra voor een belangrijke keuze: gaat ze met Caesar mee naar Rome of volgt ze haar minnaar, generaal Anthony? De voorstelling is op 28 november om 20.00 uur.

DIVERS Kunstavond Avondopenstelling van vijf hedendaagse kunstinstellingen. Kunstblock / Witte de Withkwartier 18.00 u gratis Havenloods Live De talkshow van Oma Greet vol kunst, muziek, nieuws en poëzie. Studio de Bakkerij 20.00 u €9,-

Rotjeknorren Nieuwe drum & bass clubavond.

Rotown 23.00 u

Cameretten De finale voor fris cabarettalent. oude Luxor Theater 19.30 u €17,50 t/m €35,-

Latin’ish Salsa, ritmo, bachata, kizombo, merengue in drie zalen. Stadion Woudestein 22.30 u

Van J. naar Jessica Over een transgender. Theater Babel Rotterdam 17.00 u €20,-

LIVEMUZIEK

ZATERDAG 30 NOVEMBER

FESTIVAL Reggae By Night Waan je op Jamaica met onder meer Eek A Mouse en Rootsriders. Maassilo 20.00 u REC. Festival Zie donderdag 28 november. Annabel en Perron

DANCE/CLUB

Black metal.

Met Barathrum, Heretic, Wrok en Adversarius.

Baroeg 18.30 u €14,- t/m €15,Hans Zimmer vs John Williams De beste filmmuziek door een zeventigkoppig orkest. nieuwe Luxor Theater 20.00 u €25,- t/m €45,De Kift Het album ‘BAL’ vormt de basis voor deze allereerste theatertournee. Theater Walhalla 20.30 u €17,50

Time Traveler Met Ajja, Braincell en Dickster.

Maassilo 23.00 u

Mooon Voor fans van: Q65, Allah-Las, The Growlers.

Rotown 21.00 u €11,50

Disco Rave On Acid Met David Vunk. Now & Wow 23.00 u

Under the Skin Ensemble s t a r g a z e speelt live de muziek bij de erotische cult sci-fi-film ‘Under The Skin’. de Doelen 21.00 u €10,- t/m €27,-

RTM 009: Blijdorp by Night Met Lövestad live en Yør Kultura.

RTM 23.00 u

THEATER

Till Death do Us Part 2050 Zie donderdag 28 november. Glazen Huis op de Lijnbaanflat 20.30 u €13,- t/m €16,Best of Stand-Up Met MC Tim Hartog. Club Haug 20.30 u €17,-

DANS/BALLET B-Boy Zie vrijdag 29 november.

Maaspodium 20.15 u €11,-

Possession Uit 1987. Overspel van Isabelle Adjani met een octopusachtig seksmonster.

KINO 21.00 u

DIVERS Boekenmarkt Kom zoeken naar de mooiste en leukste pareltjes om te lezen.

Centrale Bibliotheek 10.00 u gratis Opening Night The Hoodie Feestelijke opening van een nieuwe expositie.

Het Nieuwe Instituut 17.00 u

ZONDAG 1 DECEMBER

LIVEMUZIEK

Conny Janssen Danst - KIEM Zie donderdag 28 november.

TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €38,-

Wavefest VI Indierock met post-punkinvloeden.

Baroeg 15.00 u €19,-

One Night's Dance Zie donderdag 28 november.

Dansateliers 20.30 u €10,-

Kaseko In Concert 4 Jaarlijkse traditie met Surinaamse en Caribische muzikanten. oude Luxor Theater 15.00 u €19,50 t/m €37,50

FILM When Harry met Sally Romantiek met Billy Chystal en Meg Ryan.

Petit Palais Museumpark 19.30 u gratis

Ben van Gelder De altsaxofonist presenteert een nieuw project. LantarenVenster 15.30 u €17,50 Tino Martin - Liefde & Geluk Hij zingt zijn grootste hits met eigen orkest. nieuwe Luxor Theater 20.00 u €34,50 t/m €59,50 Rienne va plus Muzikale performance met Ernst Jansz.

Studio de Bakkerij 14.30 u €13,50 Six String Sessions Joris Lutz nodigt steeds andere beroemde gitaristen uit. Theater Walhalla 15.00 u €16,-

THEATER

THEATER Tante Bennie heb een kutkerst Loes Luca regisseerde dit muzikale kerstverhaal dat zich afspeelt in een nachtclub.

Theater Walhalla 19.00 u €39,50 Poker Zakenmannen met een geheim.

Maaspodium 20.15 u €11,The beauty queen of Leenane Donker en vol herkenbare situaties.

TR Schouwburg 20.30 u €10,- t/m €17,-

DANS/BALLET Anna Karenina Ballet van het gezelschap van Boris Eifman. nieuwe Luxor Theater 20.00 u €30,- t/m €51,-

WOENSDAG 4 DECEMBER

THEATER Tante Bennie heb een kutkerst Zie dinsdag 3 december.

Theater Walhalla 19.00 u €39,50 Good Hope Uitbundige Zuid-Afrikaanse muziekbelevenis. oude Luxor Theater 20.00 u €20,- t/m €39,Poker Zie dinsdag 3 december.

Maaspodium 20.15 u €11,Farbod Stand-upper combineert Nederlandse nuchterheid met Iraans temperament.

Theater Zuidplein 20.15 u €12,50 Rotterdam Lacht Gevestigde namen en aanstormend comedy talent. Studio de Bakkerij 20.30 u €11,-

Decemberdagen Tragikomisch verhaal over de struggles binnen een gezin. Theater Zuidplein 15.00 u €15,-

Seks(e)(n) Een Temptation Island uit 1809. Door Mugmetdegoudentand en De Koe. TR Schouwburg 20.30 u €10,- t/m €21,-

DANS/BALLET Waan je ook deze winter weer op Jamaica tijdens de tweede editie van ‘Reggae By Night’. Nationale en internationale Reggae-artiesten zorgen voor een relaxed avondje in de Maassilo. Het feest is op zaterdag 30 november van 19.30 tot 00.00 uur.

DINSDAG 3 DECEMBER

Othello Zie vrijdag 29 november. 't Zakkendragershuisje 14.15 u €12,50

Till Death do Us Part 2050 Zie donderdag 28 november. Glazen Huis op de Lijnbaanflat 15.00 u €13,- t/m €16,-

Relaxen met reggae

One Night's Dance Zie donderdag 28 november.

Dansateliers 20.30 u €10,-

Conny Janssen Danst - KIEM Zie donderdag 28 november. TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €38,-

DANS/BALLET Anna Karenina Zie dinsdag 3 december. nieuwe Luxor Theater 20.00 u €30,- t/m €51,Solas De troost van schoonheid, dans en muziek.

Door LeineRoebana. TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €23,-

Uit in Rotterdam

DE NIEUWSPEPER 27 november 2019

DONDERDAG 5 DECEMBER

Theater Walhalla 19.00 u €39,50 Maria Emilia Mix van Braziliaanse invloeden en eigentijdse poëzie. de Doelen 20.15 u €10,- t/m €28,-

LIVEMUZIEK Carnivore A.D. Voor de liefhebber van ruige muziek.

Baroeg 19.00 u €17,- t/m €18,-

DANS/BALLET One Night's Dance Zie donderdag 28 november.

Dansateliers 17.00 u €10,-

When the birds leave Akoestische improvisatie van viertal Verheyen, Copland, Gress, en Hart. LantarenVenster 20.30 u €18,-

FILM

Quantum Trio Tijdens de muzikale speeltuin BIRDsessions.

BIRD 20.30 u gratis

De Stille Kracht Twintigste eeuws tv-spel naar de roman van Louis Couperus, met in de hoofdrollen onder meer Pleuni Touw en Willem Nijholt.

LantarenVenster 13.00 u

THEATER Hedda Gabler Kerstvoorstelling naar Herik Ibsen. Met vijfgangendiner. Mooi weer & zo 18.00 u €30,-

DANS/BALLET One Night's Dance Zie donderdag 28 november.

Dansateliers 20.30 u €10,-

FILM Grâce à Dieu Zie vrijdag 29 november.

Islemunda 14.00 u €5,The Blair Witch Project De eerste grote found footage-horror uit 1999.

KINO 21.30 u

VRIJDAG 6 DECEMBER

DANCE/CLUB

Sint bezoekt theater Ook dit jaar brengt Sinterklaas weer een bezoek aan verschillende Rotterdamse theaters. Neem je kids bijvoorbeeld mee naar Theater Walhalla. Op 30 november en 1 december deelt de goedheiligman daar cadeautjes uit. Of zing Sinterklaasliedjes in de Doelen tijdens de Sint Sing Along (3+) op 4 december.

Dansateliers 20.30 u €10,-

ZATERDAG 7 DECEMBER

DANCE/CLUB Oak Festival Urban, hiphop, r&b, afro house en Caribbean.

Maassilo 23.00 u Music Is The Answer Met Ingi Visions en Wouter S. Now & Wow 23.00 u

Best of Stand-Up Met MC Daan van der Hoeven.

Club Haug 20.30 u €17,-

RTM 010 Met Benny Rodrigues. RTM 23.00 u Toffler presents Michel de Hey & Prunk. Toffler 23.00 u

Uptown Toonaangevende labels over de vloer.

Munch 23.00 u

Diaz & Bruno B-Day Bash. Villa Thalia 23.00 u

Davina Michelle De Rotterdamse zangeres zorgt voor een verse aanwas popmuziek. Maassilo 19.30 u €20,50 Casablanca Door Ellen ten Damme en het achtkoppige The Magpie Orchestra. oude Luxor Theater 20.00 u €19,50 t/m €38,50 Muziek in Donner Met Pim Dros & Bart Wirtz.

Donner 19.30 u gratis Aarset Petrella Rabbia Spontane improvisatie met mysterieuze details. LantarenVenster 20.30 u €19,50

THEATER Tante Bennie heb een kutkerst Zie dinsdag 3 december.

Theater Walhalla 19.00 u €39,50

Tante Bennie heb een kutkerst Zie dinsdag 3 december.

Theater Walhalla 19.00 u €39,50 Het hout Zie vrijdag 6 december.

TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €32,-

I Rotterdam End Of The Semester Ball. Toffler 23.00 u

LIVEMUZIEK

Zie vrijdag 6 december.

Islemunda 18.30 u €10,-

DANS/BALLET One Night's Dance 2019 Zie donderdag 28 november.

Dansateliers 20.30 u €10,-

ZONDAG 8 DECEMBER

LIVEMUZIEK

LIVEMUZIEK

Technische death metal Met Archspire, Beneath The Massacre, Vulvodynia en Inferi. Baroeg 18.00 u €19,- t/m €20,-

Van Santen Zingt Zelf Zalige Kerstsongs Alternatief kerstspektakel. Theater 't Kapelletje 15.00 u €12,50

Casablanca Met Ellen ten Damme. Zie vrijdag 6 december. oude Luxor Theater 20.00 u €19,50 t/m €38,50 Sibel Can Lieveling van de Turkse muziekwereld. nieuwe Luxor Theater 20.30 u €39,- t/m €125,Mete Erker & Jeroen van Vliet De saxofonist en pianist vieren de release van een nieuw album. LantarenVenster 20.30 u €15,-

THEATER Zomaar een straat

Ramses leeft!

William Spaaij en andere vocalisten zingen Ramses-nummers. nieuwe Luxor Theater 20.00 u €30,- t/m €51,-

THEATER De Liefde Voorbij Debby Petter over liefde en geluk.

Studio de Bakkerij 14.30 u €12,50 Zomaar een straat Zie vrijdag 6 december. Islemunda 18.30 u €10,Tante Bennie heb een kutkerst Zie dinsdag 3 december.

MAANDAG 9 DECEMBER

THEATER Pepijn Gunneweg ‘The Great Wonder’ is de eerste soloshow van deze voormalige Ashton Brother. oude Luxor Theater 20.00 u €18,50 t/m €34,50

LIVEMUZIEK Tango Argentino Concertreeks met tango's van Piazzolla door 25 topmusici. de Doelen 20.15 u €39,- t/m €69,-

DIVERS Boek & Meester Special rondom de reisverhalen van Cees Nooteboom, geïnterviewd door Ernest van der Kwast. Arminius 20.00 u €11,-

DINSDAG 10 DECEMBER

THEATER

5

Studio Erasmus Talkshow over wetenschap en actualiteit met interviews, minicolleges en livemuziek.

TR Schouwburg 20.30 u €10,- t/m €17,-

WOENSDAG 11 DECEMBER

LIVEMUZIEK Avishai Cohen & Yonathan Avishai Trompettist en pianist. LantarenVenster 20.30 u €21,50 Carlton Jumel Smith Soulzanger. BIRD 20.30 u €14,50 t/m €18,GistPodium Multidisciplinaire avond met getalenteerde muzikanten. Studio de Bakkerij 20.30 u €6,-

THEATER Zomaar een straat Zie vrijdag 6 december. Islemunda 18.30 u €10,Claudia de Breij Oudejaarsconference. Oude Luxor Theater 20.00 u €18,50 t/m €34,50 Gerard Cox Onemanshow. Theater Zuidplein 20.00 u €29,Aan de Oppervlakte Zie dinsdag 10 december. Theater Zuidplein 20.15 u €5,Sean McLoughlin (UK) De beste comedian waarvan je nog nooit had gehoord. Club Haug 20.30 u €17,, student/CJP €13,50

DIVERS Hoboken Lecture ‘Money, Myths & Man-Eaters is een lezing van bioloog Dr. Amy Dickman. Natuurhistorisch Museum en Kunsthal 19.30 u €12,50

Zomaar een straat Zie vrijdag 6 december. Islemunda, podium van IJsselmonde 18.30 u €10,Pepijn Gunneweg Zie maandag 9 december. oude Luxor Theater 20.00 u €18,50 t/m €34,50 Aan de Oppervlakte Sciencefictionmusical door Theatergroep Irene & Co Theater Zuidplein 20.15 u d

FILM Das Leben der Anderen Klassieker uit 2007 over de twijfel van een Stasi-agent. KINO 19.00 u Rotterdams Open Doek Korte films van talentvolle filmmakers. Te gast zijn de jonge filmmakers Edson da Conceicao en Irene Lagendijk. LantarenVenster 19.45 u

DIVERS

COLOFON Uit in Rotterdam is een uitgave van Rotterdam Festivals en Uitagenda Rotterdam in samenwerking met Metro Rotterdam. Mail t.van.nieuwenhuijzen@mediahuis.nl voor informatie over adverteren in deze bijlage. De redactie is niet aansprakelijk voor eventueel gemaakte fouten. Wijzigingen voorbehouden.

Ga voor meer informatie naar www.rotterdamfestivals.nl en www.uitagendarotterdam.nl.

Het hout Jeroen Brouwers over een verziekte mannengemeenschap. TR Schouwburg 20.15 u €10,- t/m €32,FRESH: Parbo Oema Solo over afkomst, identiteit en een Surinaamse vrouw zijn. Maaspodium 20.15 u €8,Dat we dromen Alles is verzonnen door Maatschappij Discordia. TR Schouwburg 20.30 u €10,- t/m €17,Best of Stand-Up Met MC Berit Companjen. Club Haug 20.30 u €17,-

DANS/BALLET One Night's Dance 2019 Zie donderdag 28 november.

Lastminutes Lastminutes Wil je met korting naar een voorstelWil je met korting naar een voorstelling, concert of ander leuk uitje in de ling, concert of ander leuk uitje in de stad? Check elke donderdag t/m stad? Check elke donderdag t/m zondag uitagendarotterdam.nl/lastmizondag uitagendarotterdam.nl/lastminutes of kom vanaf 12.00 uur naar nutes of kom vanaf 12.00 uur naar Rotterdam Tourist Information op Rotterdam Tourist Information op Coolsingel 114.

Coolsingel 114.

ROTTERDAMSE BOUWKOORTS Wat vinden Rotterdammers van hun stad? Je ontdekt het in de theatervoorstelling ‘Bouwkoorts’. Jonge en oudere Rotterdammers vertellen verhalen over de wederopbouw, de hedendaagse samenleving en geven hun visie op de toekomst. Je ziet de voorstelling in december bij OT rotterdam aan de Coolhaven. De première is 13 december om 20.30 uur.

Zondagochtendconcerten Zondag 8 december Zondag 15 december Zondag 22 december Zondag 26 januari Zondag 9 februari Zondag 15 maart Zondag 22 maart

The Ramblers De mooiste Close Harmony Songs White Christmas at de Doelen Meezing-Ochtend met De Wannebiezz Tata Mirando Wiener Tradition Ode aan Barbra Streisand door Petra Berger

Geeft luchtvaart jou vleugels…

En wil je over dit onderwerp meepraten namens alle Rotterdammers?

Voor de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Rotterdam The Hague Airport is de gemeente Rotterdam op zoek naar een

Plaatsvervangend bewonersvertegenwoordiger Rotterdam op vrijwillige basis

Grote Zaal – de Doelen te Rotterdam – aanvang 11.00 uur Bestellen: via internet of telefonisch www.zondagochtendconcerten.nl 010 4225244

€ 14,50

Zondagochtendconcerten Zondag 15 december 2019

DRI3MAN: De mooiste Close Harmony songs Drie stemmen, één geluid. Ferry van Leeuwen, Nick Bult en Lodewijk van Gorp nemen u deze zondagochtend driestemmig mee langs de mooiste close harmony songs en West Coast-gerelateerde nummers uit de jaren 70 en 80 (Eagles, the Monkees, Doobie Brothers e.v.a), zichzelf begeleidend op gitaar, piano en saxofoon.

Grote Zaal – de Doelen te Rotterdam – Zaal open 10:30 aanvang concert 11.00 uur Bestellen: via internet of telefonisch www.zondagochtendconcerten.nl 010 4225244

€ 14,50

Spreken namens alle Rotterdammers Als rechterhand van de bewonersvertegenwoordiger sta jij in de commissie voor de belangen van alle Rotterdammers. In hun uiteenlopende meningen weet jij de juiste afwegingen te maken. Samen met de vertegenwoordiger spreek je met één stem en geef je invulling aan de samenwerking met de overige partijen in de commissie. Je houdt actief contact met bewoners, bewonersverenigingen en -organisaties. Je leest relevante dossiers en notities of stelt deze zelf op voor bijvoorbeeld een overleg.

Passie voor de luchtvaart Luchtvaart heeft je interesse, je bent op de hoogte van de huidige ontwikkelingen in de sector en hebt kennis van de historie. Op politiekbestuurlijk vlak voel jij je als een vis in het water, net als in bedrijfskundige en maatschappelijke processen. Kennis van economie, milieu en ruimtelijke ordening is een pré. Je bent positief ingesteld en houdt van aanpakken. Het spreekt voor zich dat je woont in Rotterdam.

Samen met anderen In de commissie zijn provincie en gemeenten, bewoners en luchtvaartpartijen vertegenwoordigd. In overleg met haar hele achterban en met oog voor haar belangen, wil zij de luchthaven verder ontwikkelen.

Vier keer per jaar komt de commissie samen.

Interesse? Solliciteer!

Zie jij jezelf in deze rol? Lees dan de uitgebreide vacaturetekst op www.werkenvoorrotterdam.nl en solliciteer.

Goed om te weten

Vanaf 15 december reizen we volgens de nieuwe dienstregeling Weten wat er voor jou verandert?

Kijk op ret.nl/nieuwedienstregeling

ret.nl/nieuwedienstregeling