De Nieuwspeper 2018 nr 19 by De Nieuwspeper

PAGINA 21

Pittig en inspirerend nieuws over Rotterdam

Schorem + Sugarcoated = Sugarscum

DE NIEUWSPEPER IS EEN UITGAVE VAN METRO

Dealen met drugs

PAGINA 11

DE JAARGANG 4, NR. 19 17 OKTOBER - 30 OKTOBER 2018

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP WWW.DENIEUWSPEPER.NL

@DENIEUWSPEPER

ACTIE <-> REACTIE: VERRASSEND ENERGIEKE KUNST IN DE KUNSTHAL PAGINA 7 - 9

(Foto: Jaap van Rijn)

markthal.nl

“VVerasen met gez ezond & lekker” Iris Ronkes Am my’s

L A H T K R A M S I T DÁ

GOED ETEN, ELKE DAG

Dé golfshop voor Rotterdam en omstreken! • Trackman4 club en putter fitting • A-merken voor een scherpe prijs! • Deskundig advies met dezelfde passie voor golf! • Driving range/ putting green op het beste trainingscenter van Nederland

BEKIJK ONS ASSORTIMENT OP W WW WW.RSGOLFSHOP.N NL OF KOM BIJ ONS LANGS IN DE COMPLEET VERNIEUWDE GOLFSHOP!

RSGolfshop (Golfcenter SEVE) • Kleiweg 480, Rotterdam • info@rsgolf.nl

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

NIEUWS

2@WKN@010*

CTY@PIX

De 25 miljoen euro van Jan. Dit bedrag van de voorzitter van Feyenoord beheerst het nieuws. Het nieuwe stadion moet het geld opbrengen waarvan Jan spelers betaalt. Het idee: dankzij meer budget kiezen kwaliteitsspelers vaker voor Feyenoord. Krijgt Jan dit geld niet, dan raken Ajax en PSV voor altijd uit het zicht. Feyenoord rest de KNVB-beker en een armetierig bestaan als subtopper. Met betere spelers kan de club op Zuid vaker Europees spelen en vervolgens extra mooie bedragen toucheren dankzij een almaar vettere pot vol televisiegelden. Samengevat: de komende decennia gaat het Nederlands kampioenschap altijd naar 020 of 040. Krijgt Jan zijn zin, dan ook naar 010. De rest van de voetbalclubs kan het wel schudden. Die eredivisie, wat een spannende competitie wordt dat met alle poenschepperij! @ Nog meer economisch nieuws uit Zuid. In de Maassilo verrijst dankzij een bijdrage van de geheimzinnige Stichting Droom & Daad een poptempel die kan concurreren met legendarische zalen als Paradiso. Rotterdamse popliefhebbers hoeven straks niet meer af te reizen naar pak ’m beet oorden als Tilburg, Zoetermeer en Haarlem. Het gemeentebestuur ruikt geld en heeft alvast betaald parkeren aangekondigd. Maar wacht, hoe zit het dan met Annabel? Dat mooie particuliere initiatief is inmiddels afgeserveerd als zijnde te commercieel. Dus bezit de stad straks na jaren van popmuziekdroogte ineens twee middelgrote zalen. Die beide Mojo indringend lief moeten aankijken. Want deze Delftse boeker bepaalt wie waar speelt. Watt nou, linke soep?! Dit komt helemaal goed. @ Ook voor het milieu gloort er hoop. Al die zonversluierende vliegtuigstrepen die een strakblauwe lucht tot een Oud-Hollandsch verschijnsel maken, kunnen voltooid verleden tijd worden. Onlangs zette het eerste elektrische vliegtuig, de Pipistrel Alpha Electro, zijn landingsgestel op het asfalt van Rotterdam The Hague Airport.

Het trainingsvliegtuigje blijft op een enkele lading prik een uur in de lucht. Pipistrel verwacht op termijn elektrische vliegtuigen te kunnen bouwen voor passagiersvervoer. @ Over bouwen gesproken: hoe denken professionals en bewoners over de leefbaarheid, betaalbaarheid en beschikbaarheid van woningen in hun wijk? Het Rotterdamse USP Marketing Consultancy ploos een en ander uit. Maar liefst 50% van de corporatieprofessionals zegt dat de leefbaarheid in wijken met corporatiebezit de afgelopen 2 jaar achteruitging. Ook over de toekomst zijn deze professionals niet hoopvol. Slechts 1 op de 10 ziet de leefbaarheid de komende 2 jaar verbeteren. Slechts 9% van de huurders spreekt over een vooruitgang terwijl 30% denkt dat de wijk zal afglijden. Zowel corporatieprofessionals als sociale huurders zien een oplossing in het meer divers maken van wijken. Denk aan het mixen van dure en goedkope woningen en doelgroepen. En meer groen.

Delven atie als “Wij slopen niet, wij delven nieuwe grondstoffen.” Een slooploc zienswijze grondstofmijn beschouwen, die kenden we nog niet. Deze A. van wekt bewondering. En al helemaal als blijkt dat Sloopbedrijf en daadLiempd geen holle frasen hanteert, maar de mouwen oprolt n uit de werkelijk zorgt dat onder meer balkhout en kunststofkozijne Onder Spangense Staringbuurt hoogwaardig worden hergebruikt. in meer in Velux dakramen. Zulk goed hout had de dakraamboer decennia niet in handen gekregen.

Trillen Heersen slechte trillingen in het hoekpand aan de Scheepstimmermanlaan? Ooit kon je hier liefde kopen. Totdat de uitbater 2 jaar geleden tegen een klauwhamer opliep en deze aanvaring niet overleefde. Undergroundondernemers zagen de charme van deze onheilsplek wel in. Ze openden Sjatzi, schatje, een avontuurtje dat kort duurde omdat de buren hinderlijke trillingen ervoeren, oftewel geluidsoverlast. Nu schijnt een lunchroom de deuren op deze plek te gaan openen. Mogen we een naam suggereren? Bad Vibes Lounge. Dat is lef tonen, daar houden Rotterdammers van.

@ Wat in ieder geval groen blijft, is het Schouwburgplein. Daar mag het kunstgrasveld voorlopig blijven liggen. Er gaan geruchten in de rondte dat inmiddels een vergelijkbare grasmat voor de Coolsingel is besteld. Want de bedenker van de make-over van deze boulevard ontwierp ook het Schouwburgplein. Goed idee, doen! Terwijl Feyenoord dankzij de 25 miljoen euro de schaal showt, trapt het volk een balletje.

* 2 Weken Rotterdam

Colofon De Nieuwspeper verschijnt samen met dagblad Metro en wordt in geselecteerde gebieden huis-aan-huis verspreid. Tevens is De Nieuwspeper verkrijgbaar bij afhaalpunten in Rotterdam en de regio. Hoofdredactie Jaap van Rijn Redactie redactie@denieuwspeper.nl Vormgeving Metro Advertentieverkoop adverteren@denieuwspeper.nl Tonia van Nieuwenhuijzen 06 - 4905 4783

Carin Broere 06 - 5758 0037 Online www.denieuwspeper.nl www.facebook.com/denieuwspeper Alle rechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden nadrukkelijk voorbehouden en berusten bij De Nieuwspeper. Op het gebruik van deze uitgave zijn de Algemene Toepassingsvoorwaarden van De Nieuwspeper van toepassing. De Nieuwspeper is een uitgave van Telegraaf Media Groep

BAK LEEG? Is de Metro-bak op jouw station ’s ochtends al snel leeg? App een foto van de bak samen met de stationsnaam naar 06- 83 52 16 71. Dan vullen wij hem bij!

Roken

aan de Peukpit, zo heet deze asbak, een verdiept putje in de stoep en van Posthumalaan. Bestemd voor de Business International student bevatde Hogeschool Rotterdam (HR), die zichtbaar niet de plastics je de tende filterpeuken mikken. Is het een idee de cursus ‘Zo mik en wijstudent de En s? tuurder HR-bes ren, organise te pit’ de in peuk Climate am Rotterd ant Conven het van ing zen op de HR-onderteken d Park. Initiative? Tip: voor de deur drijft in de Rijnhaven het Recycle Een bezoekje daaraan sopent wellicht ook ogen.

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

MILIEU

ROTTERDAM: PROEFTUIN VOOR NIEUWE MOBILITEIT Iedereen lijkt het er wel over eens te zijn dat de luchtkwaliteit in Rotterdam moet verbeteren. Auto’s kunnen aan dit streven een bijdrage leveren. Maar de aangedragen oplossingen liggen ver uiteen, denk aan milieuzones, autoloze straten, deelauto’s, autonome voertuigen en elektrische fietsen, -steps en -scooters. De Duitse autobouwer BMW denkt in oplossingen en pakt op z’n Rotterdams de handschoen op. In Rotterdam. TEKST: MATTHIJS GOES BEELD: LUUK VAN KAATHOVEN

BMW tekende onlangs een convenant met de gemeente Rotterdam. De partijen spraken met elkaar af om de komende drie jaar samen drie innovatieve mobiliteitsprojecten uit te voeren. De stad en de autofabriek lanceerden als eerste project een nieuwe app voor rijders van hybride auto’s van BMW en MINI. De feestelijke ondertekening van het convenant vond plaats in Studio Roosegaarde in het M4H-gebied. Kunstenaar Daan Roosegaarde was ook aanwezig. Toen hem werd gevraagd naar zijn visie op de stad, wees Roosegaarde op het belang van vernieuwing en de durf om knopen door te hakken. “De stad die we nu zien, het Rotterdam dat overal hoog in de lijstjes staat van steden die je moet bezoeken, is een gevolg van de beslissingen van een jaar of 15 geleden”, aldus Roosegaarde. “Wat de gemeente vandaag doet, heeft op heel lange termijn gevolgen. Daarom is het belangrijk om de juiste keuzes te maken en moeilijke besluiten te durven nemen.” Graag elektrisch GroenLinks-wethouder Arno Bonte, die namens de gemeente het convenant ondertekende, stond er wat ongemakkelijk bij. Fervent fietser Bonte, die nu hij wethouder is ook vaker met de auto moet reizen, doet ineens zaken met de ‘vijand’. Althans zo voelde het in de zaal: een Duitse industriemagnaat die (nu nog) voornamelijk fossiele olieverbranders aan het publiek verkoopt, wordt bondgenoot in de energietransitie. Bonte heeft voor de gelegenheid een verkeersbord meegenomen waarop staat ‘Graag elektrisch’. Dat bord moet bij de afritten in de stad komen te staan. Dit om hybriderijders eraan te herinneren dat ze hun auto overschakelen op rijden op de batterijen in plaats van op benzine of diesel. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat de bezitters van zo’n auto niet altijd overchakelen, omdat ze het vergeten. “Kom op, dat doen we” BMW-bestuurslid Peter Schwarzenbauer heeft zijn huiswerk goed gedaan en begint met een compliment over de mooie stad die hij vanuit de watertaxi bekeek. De behoefte van het stadsbestuur om meer uitstootloze auto’s op de weg te krijgen, begrijpt hij volledig.

Dankzij de gunstige bijtellingsregels van een paar jaar geleden zijn hier vrij veel plug-in hybride voertuigen op de weg, in vergelijking met andere Europese landen. Dat zijn auto’s die niet alleen een benzine- of dieselmotor aan boord hebben, maar ook een elektromotor. Voor BMW is Nederland dan ook interresant, Rotterdam wordt het eerste testgebied voor het bedrijf. Schwarzenbauer zegt enthousiast te zijn om hier aan de slag te kunnen gaan: “Je merkt het in Rotterdam meteen, mensen denken: kom op, dat doen we. In Duitsland wil eigenlijk niemand dingen proberen die niet 100% uitgetest zijn, en in Rotterdam zegt iedereen: ‘Oh, het werkt voor 80%? Dan proberen we het uit, we zien wel of we iets moeten veranderen.’ Voor ons is dat nieuw.” Electric City Drive De app Electric City Drive is het eerste project van de gemeente en BMW. Via een smartphone kan de app met de auto praten. Als de gebruiker van een BMW of MINI met hybride-aandrijving de stad inrijdt, krijgt hij of zij de melding dat de auto op vol-elektrische aandrijving kan overschakelen. Wie dat ook daadwerkelijk doet, kan punten verdienen. Er komt ook een toplijst van de beste Electric City Drivers. Met de punten kun je nu nog niks. Maar als uit het onderzoek dat de Erasmus Universiteit aan het einde van de test gaat uitvoeren blijkt dat het werkt, kan er een bonusprogramma aan worden gehangen. Rotterdam wil ook graag dat de app beschikbaar wordt gemaakt voor andere automerken, zodat ze ook die hybriderijders kunnen waarschuwen om geen viezigheid in de stad uit te stoten. Testrit Uiteraard hebben we de techniek zelf ook getest. Daags na de feestelijke ondertekening nodigde BMW ons uit om in een MINI Countryman ALL4 met hybride aandrijving plaats te nemen. De auto, die in Nederland wordt gebouwd, had een smartphone aan boord die voor ons was ingesteld. We kregen al snel het signaal dat we konden overschakelen op elektrische voortstuwing en we drukten op de knop om dat te regelen. Vanaf dat moment begonnen de punten binnen te

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

stromen. Bijkomend voordeel van elektrisch rijden is dat het heel rustig en stil gaat. Pas als je heel hard gas geeft, schakelt de benzinemotor bij om de elektrische motortjes te ondersteunen. Als we op de bestemming aankomen, staan we op plek twee. Uitstoot zeeschepen Vlak voor de rit was er een paneldiscussie waar wederom wethouder Bonte en BMW-bestuurslid Peter Schwarzenbauer aanschoven. Aardig detail: Bonte werd voorgereden in een elektrische Nissan Leaf van de gemeente. Een journalist legde Bonte voor dat het best apart is dat Rotterdam een milieuzone voor auto’s kent en dat de zeeschepen wel een schadelijke uitstoot mogen hebben. De wethouder leek de vraagsteller gelijk te willen geven. De BMW-topman daarentegen reageerde pragmatisch: “Je moet niet altijd kijken naar de buren, je moet kijken wat je zelf kunt doen. Daarom is het goed dat iemand begint met het instellen van een milieuzone. Wij als bedrijf

moeten daardoor harder werken. Het zou niet goed zijn om af te zien van vooruitgang omdat een ander het ook niet doet.” De kracht van kennis Nu het eerste project van de samenwerking is gestart, rijst de vraag wat de volgende stap zal zijn. BMW en Rotterdam weten dit nog niet precies, maar ze hebben drie jaar om het te bedenken. Het kan alle kanten op gaan, volgens Schwarzenbauer: “Naast een rijke historie in mobiliteit hebben we de expertise en kennis voor het bedenken van nieuwe oplossingen, van elektrisch rijden tot het beheer van parkeerplaatsen en laadinfrastructuur. De kracht van al die kennis en de technologie zit hem in intelligente combinaties. Maar we hebben partners nodig om echt impact te realiseren. Rotterdam staat bekend om haar concrete aanpak en het leren op basis van de praktijk. Ik kijk ernaar uit om met die Rotterdamse daadkracht aan de slag te gaan.”

MILIEU

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

ACTIE <-> REACTIE: DE KUNSTHAL KOMT IN BEWEGING Elastieken die bewegen, peilloze diepten inkijken. Hier voel je vibraties, daar onderga je trillingen. En ondertussen beleef je fenomenen die niet blijken te zijn wat je ziet. Voortdurend acties en reacties fysiek beleven met alle zintuigen en na afloop met een big smile de Kunsthal uitlopen. Dat zul je maar bij weinig tentoonstellingen over kunst meemaken. Kinetische kunst roept behalve verwondering ook gevoelens van blijdschap op, want bij Actie <-> Reactie maken de bezoekerservaringen de kinetische objecten tot kunst. Dat stemt vrolijk. Directeur Emily Ansenk geeft een korte rondleiding, die naar meer smaakt.

Actie <-> Reactie: 100 jaar kinetische kunst De Kunsthal Rotterdam presenteert een historisch overzicht van kinetische kunst, de abstracte kunststroming uit de 20e eeuw waarin licht en beweging centraal staan. De kinetische kunst was ooit een reactie op de vooruitgang van wetenschappelijke en technische kennis. Na de Tweede Wereldoorlog speelt kinetische kunst een belangrijke rol in het de-materialiseren van kunst: kunst wordt pas kunst als de kijker haar waarneemt of ervaart. Vanaf 1955 komen veel ontwikkelingen samen. De draaiende rotorreliëfs van Marcel Duchamp, de mobiles van Alexander Calder en het werk van Jean Tinguely markeren het begin van de bewegingskunst. Hun werken, die van de voorlopers van de beweging en van de jongere generaties, zijn te ondergaan tijdens de tentoonstelling Actie <-> Reactie. De Kunsthal Rotterdam organiseert de tentoonstelling in nauwe samenwerking met Réunion des musées nationaux – Grand Palais in Parijs. De tentoonstelling is onderverdeeld in twaalf thema’s die verschillende aspecten van waarneming en fenomenale ervaring behandelen, waaronder licht, beweging, ritme, structuur, vibratie, ruimte, radiatie en draaiing.

Jongen bij het kunstwerk Cabane avec 2 trames 45°-135° de néons interférents' van François Morellet. (FOTO: FRED ERNST)

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

(FOTO: FRED ERNST)

Licht De bezoeker zet zijn eerste stappen door de tentoonstelling en staat voor een ‘mechanisch’ ballet. Draaiende pilaren met spiegels die lichtbundels, beelden van de omgeving, de bezoekers en de omringende spiegelvlakken reflecteren: een visueel spektakel waarbij muziek de toeschouwer in een bepaalde stemming brengt. Alles valt met alles samen, een rondleiding vol zintuiglijke ervaringen kan beginnen, welkom bij Actie <-> Reactie. Emily Ansenk: “De tentoonstelling Actie <-> Reactie is opgebouwd uit twaalf thema’s, te beginnen met het alomvattende licht. Het ‘Mechanisches Ballett’ van Heinz Mack, waar de tentoonstelling mee opent, vat alle thema’s samen en laat het effect van licht indringend zien. Bijzonder aan dit werk is dat Mack het lichtballet in 1966 bedacht, maar nooit uitvoerde. Op basis van zijn aanwijzingen is de installatie nu voor het eerst te zien, een wereldprimeur. Hier ervaar je dat het bij kinetische kunst om beweging gaat.”

Ruimte De bezoeker loopt een ruimte in en ziet een kubus van gaas met daarin een draaiende lamp die de kubusstructuur op de wanden als schaduwen in beweging projecteert. De bewegingen die de ogen waarnemen, gaan op de loop met het evenwichtsorgaan, alsof je op een schip bent.

Conrad Shawcross Slow Arc Inside a Cube IV, 2009, Collecti

e Mudam

Emily Ansenk: “Ook als een kunstwerk zelf niet beweegt maar bewegingen simuleert met licht, vertalen je zintuigen de ervaring zodanig dat het lijkt alsof de ruimte zelf in beweging is. De tentoonstelling gaat vooral om ervaringen. Je kunt wat je ziet doorvoelen, de kunstwerken doen dankzij je zintuigen iets met je. Ik zie mensen die met een big smile door de tentoonstelling lopen. Want het wervelt, het bruist, het geeft licht, je wilt er in staan en deel van uitmaken. Het maakt mensen blij. De werken hebben ook een esthetische kwaliteit.”

(FONDATION GANDUR POUR L'ART, GENÈVE. FOTO: SANDRA POINTET)

Kunsthal LIVE: Weekend van de Kunsthallucinaties De donkere dagen komen er weer aan, een ideale tijd voor het Weekend van de Kunsthallucinaties met op zaterdag 17 november een verdiepend programma en op zondag 18 november een programma met de focus op meedoen, kids en familie-activiteiten. Bezoekers kunnen dit weekend in ieder geval illusionist Victor Mids verwachten. Hij weet als geen ander hoe je zintuigen kunt misleiden. Oogarts Tjeerd Faber van het Oogziekenhuis verzorgt een lezing over optische verschijnselen en rondleidingen door de tentoonstelling. Pepijn Gunneweg, bekend van de BZT Show en Klokhuis, komt speciaal voor kinderen een bijzondere Waarom? Daarom! Quiz presenteren. Ook het Doelen Ensemble is te beluisteren, met een werk van componist Ligeti. Ter afsluiting van de Kunsthallucinaties organiseert de Kunsthal samen met de Rotterdam Running Crew op woensdag 21 november nog een bijzonder evenement, de ‘Kunsthal Night Light Run’. Tijdens deze avondloop zullen lopers, door de stad bewegend, met elkaar een kinetisch kunstwerk vormen. Meer info? Kijk op www.kunsthal.nl Kunsthallucinaties > 17 en 18 november 2018 Kunsthal Night Light Run > 21 november 2018

Structuur Diverse kinetische werken wekken een gevoel van beweging op zonder dat er ook maar ook iets geprojecteerd wordt. Zoals het schilderij van Victor Vasarely, dat voor je ogen lijkt te bewegen. Emily Ansenk: “Het werk van Vasarely is een mooi voorbeeld van optische illusie kunnen opwekken zonder fysieke beweging. Daarom hebben we dit werk aan het begin van de tentoonstelling geplaatst. Het is een ouder werk waarmee de toeschouwer een beeld van de ontwikkeling van kinetische kunst door de decennia heen krijgt. Je begrijpt waar de verschillende werken vandaan komen, je ziet een ontwikkeling door de gebruikte materialen en technieken. Bezoekers die willen leren hoe kinetische kunst het oog en het brein in de maling neemt, kunnen zich aanmelden voor een rondleiding met oogarts Tjeerd Faber van het Oogziekenhuis en ook voor rondleidingen met onze gidsen.”

Victor Vasarely Altai III, 1955–1958

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

(FOTO: FRED ERNST)

Werveling Veel objecten in de tentoonstelling bewegen. De enorme verzameling gele draden, een werk van Jesús Rafael Soto, komt pas wervelend tot leven als de bezoeker er doorheen loopt. Deze turbulente spaghetti wekt een gevoel van desoriëntatie op. Kinetische kunstenaars gebruiken ook bolle spiegels om een gevoel van turbulentie op te wekken. Met de wervelingen willen de kunstenaars de bezoekers uitdagen om anders te kijken naar de wereld.

Met de kids kicken in de kinetische Kunsthal Kinderen en jongeren zullen de tentoonstelling Actie <-> Reactie als een eyeopener ervaren vanwege de labyrintachtige opstellingen, de bewegende objecten en de mogelijkheid om de kunstwerken direct te ervaren. De Kunsthal Educatie Kit gaat dieper in op de werken, zodat jongeren de kinetische verschijnselen beter kunnen begrijpen. De Kit is beschikbaar voor het basis-, voortgezet- en het mbo-onderwijs. Bezoekers kunnen in het KunsthalLAB proefondervindelijk aan de slag met hun eigen kinetische experimenten.

Emily Ansenk: “De tentoonstelling is opgezet als een labyrint waar de bezoeker doorheen kan dwalen. Ik denk dat dit dankzij de fotogenieke werken een zeer ‘Instagrammable’ tentoonstelling is. De ervaringen zijn beter in beelden dan in woorden te vangen. Maar alleen in de Kunsthal zul je diep ervaren wat al die werken met je zintuigen doen. Als bezoeker word je een beetje ontregeld. Ik noem het een totaalervaring omdat kinetische kunst optimaal werkt als de kijker er onderdeel van uitmaakt. Zoals bij het werk van Soto, dat niet bestaat zonder toeschouwers. Dit is actie, reactie. Deze kinetische kunst is puur abstract, maar omdat het beweegt, voelen de bezoekers zich uitgedaagd om het goed in zich op te nemen. Het werkt omdat je het met al je zintuigen ondergaat. Vergelijk het met eten. Daar kun je over lezen en naar kijken. Maar je ervaart voedsel pas optimaal als je het opeet.”

'Pénétrable de Lyon'van Jesús Rafael Soto

(FOTO: WOLFGANG NEEB)

De Kunsthal onder water De Rotterdamse ontwerper Daan Roosegaarde ontwierp WATERLICHT, een droomlandschap over de kracht van water en poëzie. Als een virtuele vloed gemaakt van leds, software en lenzen overspoelt WATERLICHT de Kunsthal en het Museumpark en laat de bezoeker ervaren hoe hoog het water zou komen zonder menselijke interventie. Zo creëert WATERLICHT ook aandacht voor de stijgende zeespiegel als gevolg van de opwarming van de aarde. De locatie van dit droomlandschap aan de Westzeedijk is passend, want deze dijk beschermt het gebied tussen Gouda, Leiden en Rotterdam sinds de 13e eeuw tegen overstromingen. Daarnaast is de ondergrondse waterberging in de Museumparkgarage een van de maatregelen om de wateroverlast in Rotterdam te beperken. De tentoonstelling Actie <-> Reactie is tijdens WATERLICHT op donderdag 25 oktober van 20.00-22.00 uur geopend en op vrijdag 26 en zaterdag 27 oktober van 19.00 tot 22.00 uur. Voor deze avonden geldt een speciaal tarief van € 9,50. Bezoekers met kortingspassen zoals Museumkaart en Rotterdampas betalen € 2,50 toeslag. WATERLICHT is gratis toegankelijk. Op woensdag 24 oktober geeft Daan Roosegaarde om 11.00 uur een masterclass in de Kunsthal, die toegankelijk is voor studenten en Kunsthal Vrienden. Kijk op kunsthal.nl/masterclassdaanroosegaarde

Hans Haacke Blaues Segel, 1964-1965

Krachtenveld

dat delen van de compositie van een schilderij in de Dan staat de bezoeker oog in oog met elektromagnetisme en gewichtjes dat een blauwe sluier kan blijven or ventilat een zorgen p verdero meter paar Een lucht houdt. niet alleen kunstwerken tot leven. Ze kunnen n brenge nvelden Krachte . Haacke zweven, een werk van Hans uwer. toescho de voor opent zelfs de illusie wekken dat een vloer zich

als deze is het product van krachtenvelden. Want Emily Ansenk: “Ook de totstandkoming van een tentoonstelling denk aan de maten, de installatietechniek, het detail, in tot alles k werkelij moet werken laten om kinetische kunst te . Er kon niets aan het toeval worden kloppen rs, bezoeke de voor zijn moet uitgestippelde parcours, dat interessant tentoonstelling te realiseren in deze om n eidinge voorber aan overgelaten. Het kostte dan ook maar liefst vier jaar Grand Palais in Parijs. Daarnaast zijn we ook Rotterdam – ux nationa musées des Réunion met erking samenw nauwe Actie <-> Reactie onder de noemer Kunsthallucinaties Festivals dankbaar, die Waterlicht en alle activiteiten rondom financieel ondersteunt.” de blauwgroene glaswand en over de metalen roosWat blijkt: het parcours leidt de bezoeker ook doel bewust langs ervaringen dat het gebouw zelf ook kinetische ne tervloer van de Kunsthal. Hier ervaart de bezoeker na de opgeda ck’ kijk je, eenmaal buiten, met hele ande‘mindfu nde oochele zinsbeg deze Na zo? maar dat lijkt trekjes vertoont. Of nselen. re ogen naar Rotterdamse verschij

dam, t/m 20 januari 2019 ACTIE <-> REACTIE. 100 jaar kinetische kunst, Kunsthal Rotter

(FOTO: DAAN ROOSEGAARDE)

Een wereld aan tegels

Budget

TEGELS ZONDER BTW 17 OKT T/M 27 OKT Bekijk de actievoorwaarden op

JANGROENTEGELS.NL

Wonen met Rotterdamse grandeur. Voor meer informatie kijk op de website VORM.NL/DERAEDT

Avenue (type C1) vanaf € 575.000,- v.o.n.

City (type B1) vanaf € 409.000,- v.o.n.

Heemraadssingel Mathenesserlaan

Nog enkele appartementen en penthouses beschikbaar in de raedt

010 424 88 88

010 818 14 87

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

LIFESTYLE

SUGARCOATED + SCHOREM... Amerika’s vooraanstaande haarmagazine American Salon publiceert deze maand foto’s van vintage fotostudio Sugarcoated en de barbiers van Schorem. Het is een samenwerking tussen twee Rotterdamse instituten die het straatbeeld veranderden. Ze gunnen De Nieuwspeper de primeur met zes foto’s, van gedekt naar kort geknipt haar. Op deze pagina staan de Schorem-kapsels die Jelle Mollema fotografeerde.

(FOTO’S: JELLE MOLLEMA/SCHOREM)

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

LIFESTYLE

TEKST: ELLEN MANNENS BEELD: VIVIAN KRAMER GEZEGD FREHER/SUGARCOATED JELLE MOLLEMA/SCHOREM

= SUGARSCUM! Voor de buitenstaander lijkt het logisch: een samenwerking tussen de barbiers van Schorem en de vintage make-over kunstenaars van Sugarcoated. Ze passen wel in elkaars straatje. Bijna letterlijk. Schorem blies zeven jaar geleden op de Nieuwe Binnenweg het barbiersvak nieuw leven in. Sugarcoated verzorgt een paar honderd meter verderop in de Gouvernestraat al ruim vijf jaar vintage make-overs. Maar zien de hoofdrolspelers dat zelf ook zo? “Schorem knipt mannen in een stoere omgeving voor alleen mannen. Wij geven vrouwen een make-over en fotograferen ze voor een pastelkleurige achtergrond. Ik zag de overeenkomst nooit zo”, aldus Vivian Kramer gezegd Freher, eigenaar

van vintage make-over studio Sugarcoated. Veel verder dan ‘Hoi’ en ‘Dag’ in de Tikibar kwamen Vivian en Schorem-eigenaar Bertus – die nooit zijn achternaam geeft en ook bekend als The Bloody Butcher – niet. “Tot ik vaker in de Gouvernestraat kwam en kennismaakte met het concept van Vivian”, zegt Bertus. “Toen zag ik overeenkomsten. Niet in wat we doen, maar in hoe we ons presenteren. Ik hou ervan als mensen een duidelijk herkenbare stijl neerzetten. Dat doet Vivian.” Reuzel-lijn Een herkenbare stijl legde ook Schorem geen windeieren. Toen Bertus met Leen Schorem

opstartte, miste hij de ouderwetse poster met daarop voorbeelden van herenkapsels. “Dat werkt veel beter bij mannen. Die willen niet zo’n boek waar ze in moeten bladeren.” Dus werd de student die vlak daarvoor een foto van hen had gemaakt, opgetrommeld om een eigen poster te maken. Die student was Jelle Mollema, inmiddels Schorems vaste huisfotograaf. “Voor een schoolopdracht wilde ik foto’s maken van oude ambachten. Schorem was net open, dus ging ik daar ook langs”, vertelt Jelle. “Er was meteen een klik”, aldus Bertus. “We werden in die tijd nogal veel gefotografeerd en zeiden nergens ‘nee’ tegen. Maar de meeste fotoshoots duurden veel te lang. Jelle kwam binnen, maakte

een paar foto’s en ging weer weg. Toen we later het resultaat zagen, was dat het beste wat we tot die tijd hadden gezien.” De kapselsposter die Schorem maakte, ging de hele wereld over, en de Reuzel-lijn, aanvankelijk alleen een fictief merk om de poster op te fleuren, werd uiteindelijk Schorems cashcow. Stuiterend Vivian bewandelde een andere weg. Na vintage make-overs te hebben gedaan in haar slaapkamer besloot ze met Sugarcoated fulltime te gaan voor de make-overs. “Ik heb mezelf leren fotograferen om die vintage Sugarcoated-look te creëren. Vraag me ook niet

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

voor een bruiloft of andere opdracht. Deze stijl kan ik, iets anders past niet bij me.” Even schoot de vraag dan ook door haar hoofd: ‘Waar heb ik “ja” op gezegd? Onze stijlen liggen zo ver uit elkaar.’ Maar het voorstel van Bertus om met Jelle Mollema een duo-shoot te doen was te uitdagend om het niet te doen: één model, acht haarstijlen en 16 foto’s in Schorem- en Sugarcoated-stijl. Project ‘Sugarscum’ was geboren. “Ik geloof dat we 12 uur aan één stuk hebben gewerkt, we kwamen stuiterend de studio uit. Samenwerken geeft zoveel inspiratie”, zegt Vivian. De cirkel doorbreken Ook voor Jelle, die door Leen en Bertus al re-

gelmatig op de proef wordt gesteld met hun bijzondere fotoverzoeken, was de duo-shoot een nieuwe uitdaging. “Ik zet meestal kapsels op de foto. Dat is al een vak apart, omdat je met een beetje verkeerde lichtinval een compleet verkeerd beeld krijgt. In de samenwerking met Vivian moest ik weer anders leren kijken. Het ging nu niet alleen om het kapsel, maar ook om het karakter van het model.” Het resultaat siert deze maand de pagina’s van Amerika’s vooraanstaande haarmagazine American Salon. “Eigenlijk deden we de shoot alleen voor de lol”, zegt Bertus. “Het was nota bene op een vrije dag en iedereen zat bier te zuipen in de kroeg. Maar uiteinde-

LIFESTYLE

lijk word ik veel gelukkiger van zo’n samenwerking dan van in de kroeg hangen. Als je lang hetzelfde werk doet, moet je gewoon de cirkel even doorbreken en je laten inspireren door anderen. Dat pakte in dit geval zo goed uit, dat we vonden dat we het ergens moesten publiceren. American Salon zei meteen ja.” Staat Sugarscum Part II in de planning? “Nog niet”, zegt Vivian. “Maar het heeft me wel geïnspireerd om andere plannen uit te voeren en nee, daar kan ik nu nog niets over zeggen.”

Project Sugarscum: 1 model, 8 haarstijlen, 16 foto's, in Schorem- en Sugarcoated-stijl

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

ADVERTORIAL DUURZAAM ROTTERDAM 14

DIT ARTIKEL IS EEN PRODUCTIE VAN DE GEMEENTE ROTTERDAM

DUURZAAM ROT TERDAM

(FOTO: VINCENT VAN DORDRECHT)

Op zoek naar handige tips, adviezen of ervaringen over het duurzaam verbeteren of verbouwen van je woning? De gemeente Rotterdam staat je bij. Ga naar rotterdamenergiebesparing.nl en kom alles te weten over isoleren, groene energie, gezond wonen, het verhogen van je woongenot en verlagen van de energierekening. Werk mee aan een gezonder en toekomstbestendiger Rotterdam voor iedereen.

Mark en Elvire gaan van gas af Als we dan voor duurzaam wonen gaan, dan ook meteen maar all the way, besloten Mark Overklift en Elvire Bijsterbosch. Stap voor stap transformeren ze hun Kralingse kluswoning tot een ‘minder-dan-nul-op-de-meterwoning’. TEKST: ILJA POST Toen Mark ons begin augustus voor het eerst uitnodigde een kijkje te komen nemen, was het wel even schrikken. Een echt huis kon je hun optrekje nog niet noemen. Eerder een volkomen uit de klauwen gelopen aflevering van ‘Help, mijn man is klusser!’. We noemen een vloer die plaats heeft gemaakt voor een gapend gat naar een kruipruimte vol puin. Dat komt omdat het stel een paar maanden daarvoor had besloten de overwaarde van hun huis in Rotterdam-West te investeren in een kluswo-

Rotterdam gaat voor 100% aardgasvrij Vanaf 2050 moet de gebouwde omgeving vrijwel CO2-vrij zijn. Er mag vanaf dan dus niet meer op aardgas gestookt worden. Een ambitieuze doelstelling, zegt ook Lydia Hameeteman, projectleider aardgasvrije wijken. “Want hoe krijg je mensen zover om te investeren in alternatieve energiebronnen wanneer acht op de tien huishoudens nog gewoon stookt op gas?” Hameeteman: “Investeren in duurzame maatregelen betaalt zich meestal uit. Maar de terugverdientijd kan in sommige gevallen oplopen tot dertig jaar en vereist een andere verdeling van de kosten en de baten. Niet ieder huishouden kan dat opbrengen. De komende 32 jaar kent dan ook talloze uitdagingen. Organisatorische, financiële, maar ook technologische; we moeten profiteren van innovaties. We hebben alle oplossingen nodig om 2050 te halen.” Om de gehele stad aardgasvrij te maken, ontwikkelt Rotterdam de zogenoemde ‘WAT-kaart’ (zie de illustratie). Daarin wordt per gebied inzichtelijk gemaakt welke alternatieven er voor aardgas mogelijk zijn. Voor dichtbevolkte wijken zal dat vaak aansluiting op het warmtenet zijn. “Naast de WAT-kaart komt er ook een WANNEERkaart”, vervolgt Hameeteman. “Daarin staat aangegeven wanneer de gemeente aan de slag gaat en in welke gebieden. Om de overlast zo veel mogelijk te beperken, combineren we werkzaamheden. We vervangen bijvoorbeeld tegelijk het riool en kijken wanneer corporaties willen renoveren. De WAT- en WANNEER-kaarten geven zo de richting en timing van de transitie aan. Die moet vervolgens gebiedsgericht en onder andere met bewoners verder uitgewerkt worden.” Wat Rotterdammers verder kunnen verwachten? Hameeteman: “Dat ligt er maar net aan waar en hoe ze wonen. De energietransitie is een ontdekkingsreis voor Rotterdam. Elk gebied is een soort proeftuin waarin de gemeente en haar bewoners telkens voor nieuwe uitdagingen komt te staan. Eén standaardoplossing zal er niet zijn, en er zullen ook initiatieven van ondernemers en bewoners zijn. Het blijft keer op keer maatwerk per gebied. Vandaar het belang van gemeenten om onderling ervaringen te wisselen. En om met onze ervaringen bij het Rijk aan te geven waar we extra ruimte, steun en goede weten regelgeving kunnen gebruiken.”

ning die ze volledig stripten. Het enige wat bleef, waren de vier muren die de tussenwoning overeind houden. Al het andere werd eruit gesloopt om plaats te maken voor duurzame, aardgasvrije alternatieven. Voor iemand met twee linkerhanden ziet het eruit als een absolute nachtmerrie. Een project zo groot en omvangrijk dat je geen idee meer hebt waar te beginnen. Maar voor Mark is dat anders. Hij weet precies wat hij allemaal wil aanpakken. Én hij weet van elke maatregel hoeveel energie hij daarmee bespaart. “Die percentages variëren namelijk nogal”, zegt hij. “Zeker wanneer je, zoals wij, meerdere energiebesparende maatregelen combineert. Zijn je vloer, wanden en plafond al supergoed geïsoleerd, dan kun je je afvragen welk extra nut het plaatsen van een hoogrendementsketel nog heeft. Met zonnepanelen en warmteboilers hetzelfde verhaal. Het vergt heel wat rekenwerk om uit te zoeken wat daarvan de exacte netto energiebesparing is wanneer je je huis óók uitrust met – ik zeg maar wat – mechanische ventilatie met warmteterugwinning.” Mark: “Voor een particulier zijn die ‘kosten-batenanalyses’ niet altijd even gemakkelijk inzichtelijk te krijgen. Er zijn zoveel opties en aanbieders dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Zelf ben ik bewust diep in de materie gedoken, onder andere door het bezoeken van allerlei bouwen energiebeurzen. Dit omdat Elvire en ik er heilig van overtuigd zijn dat de wereld naar z’n grootje gaat als we niets veranderen aan onze huidige energieconsumptie.” Het stel is dan ook groot voorstander van de overheidsplannen om Nederland van het aardgas te halen. “Fossiele brandstoffen raken op en zijn veel vervuilender dan duurzame stroom van wind, water en zon. Dat onder andere de gemeente Rotterdam burgers bewust probeert te maken van alternatieve energiebronnen vinden wij een goede zaak.” Probleem is alleen wel dat het diezelfde burger volgens hen niet altijd even gemakkelijk wordt gemaakt wanneer zij daadwerkelijk aardgasvrij willen gaan wonen. “Toen wij netbeheerder Stedin belden met de vraag of zij ons huis van het gas konden afsluiten, werd dit vertaald als in dat alleen de gasmeters verwijderd moesten worden. Dat is inmiddels gebeurd, maar om ook de meterslange leidingen weg te laten halen, zouden we diep in de buidel moeten tasten. Kosten: zo’n duizend euro. Een vreemde gang van zaken, aldus Mark en Elvire. Ze investeren immers al flink in aardgasvrije alternatieven. Hierop kregen zij de ingeving eens met de gemeente te bellen. “Na alle

“De wereld gaat naar z’n grootje als we niets veranderen aan onze huidige energieconsumptie” erklift

Huiseigenaar Mark Ov

campagnes zijn wij toch zeker niet de eersten die op het idee komen om een verbouwing te doen en over te gaan op gasvrije woningen? Maar na wat rondbellen en mailen blijkt ook bij ambtenaren nog wat onduidelijkheid te bestaan over bijvoorbeeld de afsluittarieven die Stedin hanteert. Tot een klip en klaar antwoord is het in ieder geval nog niet gekomen.” Jammer, vindt Mark die zich in de nabije toekomst graag als vraagbaak profileert voor andere Rotterdammers die eveneens voorgoed de gaskraan willen dichtdraaien. Desnoods ook door als ‘voorbeeldgezin’ – in december krijgen Elvire en hij hun eerste kleintje – te fungeren in toekomstige gemeentecampagnes. Desondanks wacht hij zelf dus ook al enige tijd op antwoorden én de nodige bouwvergunningen, waaronder die voor aanpassingen aan zijn dak. “Ook in de afhandeling van dergelijke aanvragen valt nog best wat te winnen. Na alle campagnes om mensen te laten overgaan op gasvrije woningen hoop ik dat het bewoners snel gemakkelijker wordt gemaakt om die overstap ook daadwerkelijk te maken.”

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

ADVERTORIAL DUURZAAM ROTTERDAM 15

Mark en Elvire maken hun huis stap voor stap klaar voor een aardgasvrije toekomst.

Aardgasvrij: wat betekent dat? In 2050 hebben we een toekomstbestendige stad! Onze energievoorziening is betrouwbaar, betaalbaar, schoon en gezond. Dat hebben we naar aanleiding van de klimaatconferentie in Parijs met elkaar afgesproken. We koken en verwarmen ons huis dan met duurzame warmtebronnen. Maar voor we zover zijn, is er nog veel te doen. Wat betekent een aardgasvrij Rotterdam voor jou? Waarom stoppen met aardgas? De verbranding van aardgas zorgt voor veel CO2-uitstoot en huizen beschadigen door aardbevingen veroorzaakt door de winning in Groningen waar het Nederlandse aardgas gewonnen wordt. Voortvloeiend uit het klimaatakkoord van Parijs heeft de overheid daarom afgesproken om in 2050 géén aardgas meer te gebruiken. Nu al wordt er zoveel minder gas in Nederland gewonnen dat er mogelijk al vanaf 2021 netto gas geïmporteerd moet worden. En importeren uit Rusland is politiek gezien niet wenselijk. Voordelen aardgasvrij Minder aardgas betekent minder uitstoot van CO2 en vervuilende gassen. Aardgasvrije wijken dragen dus bij aan een gezondere lucht en beperken verdere opwarming van de aarde. Ook is het veiliger. Slecht onderhouden gastoestellen en cv-ketels kunnen koolmonoxidevergiftiging veroorzaken en lekkende leidingen kunnen tot explosies leiden. Alternatieven voor gas Goed beschouwd zijn er drie duurzame alternatieven voor aardgas: warmtenetten (een netwerk van leidingen onder de grond), elektrische oplossingen (denk aan een warmtepompinstallatie die warmte uit de lucht of uit de bodem naar binnen trekt) en biogas, afkomstig uit bijvoorbeeld mest en gft-afval. Wat kun je doen? Een eerste stap richting aardgasvrij wonen is zo min mogelijk warmte verspillen. Bijvoorbeeld door te isoleren. Kies daarnaast, wanneer je een nieuwe keuken gaat uitzoeken, voor een elektrische (inductie-) kookplaat. Dan ben je alvast goed voorbereid op de toekomst en koken is dan nog veiliger ook.

Reactie Stedin: Netbeheerder Stedin bevestigt dat zij kosten in rekening brengen voor het verwijderen van een aansluiting. De hoogte daarvan verschilt per netbeheerder, maar is bij wet ‘gemiddeld kostendekkend’, wat betekent dat er in de loop der jaren op basis van alle verwijderingen een gemiddelde prijs is bepaald. “Momenteel kijken wij ook of die kosten omlaag kunnen. Bijvoorbeeld als in de nabije toekomst mensen tegelijk van het aardgas af willen. De discussie over de verwijderingskosten wordt ook in Den Haag gevoerd en is onderwerp van gesprek aan de Klimaattafels”, aldus een woordvoerder.

Het goedkoopste alternatief voor aardgas op buurtniveau voor bestaande bouw

Percentage goedkoper in vergelijking met het andere alternatief All electric < 25% All electric 25 - 50% All electric 50 - 75% All electric > 75% Warmtenet < 25% Warmtenet 25 - 50% Warmtenet 50 - 75% Warmtenet > 75% © Gemeente Rotterdam, Stadsbeheer &Garmin, Stadsontwikkeling; bron: onderzoek Innoforte Esri, HERE, © OpenStreetMap contributors, and the GIS user community

Grootste winkel voor duurzaam wonen Wanneer je mensen wilt voorbereiden op een gasloze toekomst is een goede informatievoorziening de eerste stap, aldus WoonWijzerWinkel-directeur Maurice van der Meer. Dat is dan ook precies waar zijn ‘winkel’ voor staat: eerlijk en objectief. “Dat in 2050 de gaskraan wordt dichtgedraaid, is een boodschap die bij de meeste mensen inmiddels wel is geland. Minder bekend is echter hoe zij zich daar het best op kunnen voorbereiden. Huurders en huiseigenaren lopen rond met allerlei vragen en weten vaak niet waar ze kunnen aankloppen voor onafhankelijk advies. Ook omdat aannemers over het algemeen alleen in hun eigen straatje adviseren. Die promoten vooral wat er in eigen magazijn te vinden is, wat de zoektocht naar de juiste aardgasvrije alternatieven er niet gemakkelijk op maakt. Een goede eerste stap, zeg ik dan altijd maar, is een bezoekje aan de WoonWijzerWinkel op Heijplaat. Hier kunnen mensen in alle rust eens snuffelen aan wat er zoal aan oplossingen voor duurzaam wonen te vinden is. Dat daar veel behoefte aan is, blijkt wel uit de bezoekersaantallen. Die zijn ten opzichte van vorig jaar verdubbeld. En ook onze themabijeenkomsten, bijvoorbeeld over zonnepanelen of warmtepompen, trekken gemiddeld zo’n 150 geïnteresseerden – en dat op een zaterdagochtend. Neem een waterpomp. Veel mensen weten amper hoe zo’n ding eruit ziet, laat

staan hoe-ie werkt. Dat er dan ook nog eens allerlei verschillende soorten warmtepompen bestaan, van volledige all-electric varianten tot hybridetussenvormen, maakt de keuze er niet eenvoudiger op. Temeer, omdat aan elk apparaat weer een ander prijskaartje hangt. Om helemaal gasvrij te gaan, variëren de prijzen van 7.000 tot wel 40.000 euro. Het grote verschil: je maandelijkse elektriciteitsrekening, die bij de goedkopere opties aanzienlijk hoger is dan bij de duurdere die je huis feitelijk transformeren in een ‘0-op-de-meterwoning’, waarbij je helemaal geen energiekosten meer betaalt. Mijn advies is echter: staar je niet blind op de kosten. Je kunt je huis ook prima stapsgewijs verduurzamen. Of je nu gaat voor een inductie kookplaat of meteen de hele gevel isoleert; alle beetjes helpen. Overigens heb je de meeste van deze kleinere investeringen al binnen een paar jaar terugverdiend, waarna je je weer kunt klaarmaken voor de volgende investering. Ook mooi: dat er momenteel allerlei potjes, subsidies en regelingen zijn die het maken van duurzame maatregelen nog aantrekkelijker maken. Ook daarin kunnen wij mensen de weg wijzen.”

DE LEUKSTE KINDERFILMS! Natuurlijk te zien bij Euroscoop Schiedam

CINEMA EN LEISURE CENTRUM 11 Luxe bioscoopzalen p horeca en entertainment

Direct aan A20 , afrit 11

KINDER

TICKETS

Naast Station Schiedam Centrum voordelig

* Voor kinderen t/m 11 jaar, voor 3D en Dolby Atmos geldt een kleine toeslag.

www.euroscoop.nl/schiedam/

Noorderweg 20 - 3119 XX Schiedam

EuroscoopSchiedamRotterdam

euroscoopschiedam

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

PEPERBUZZ

“Geen courtage, wel transparantie en snelheid, dat trok ons over de streep” De beste reclame voor elk bedrijf zijn enthousiaste klanten. Die heeft De Gratis Makelaar volop, gezien de vele lovende online recensies. Robine de Graaf is een van die mensen die haar ‘duimpje omhoog’ gaf. TEKST & BEELD: ILJA POST Op haar eerste huurwoning na woont Robine de Graaf al zo’n beetje haar hele leven in het Rotterdamse buurtje ’s-Gravenland. Ze groeide op aan de Ringvaartweg en kocht haar eerste droomhuisje aan het Marinus Batenburgplein. Samen met haar man Ben was ze daar ruim zes jaar gelukkig. Toen begin 2017 hun eerste

kindje werd geboren, ontstond de behoefte aan wat meer ruimte. Geen courtage Verbouwen of verhuizen, dat was de grote vraag. Na verschillende klik-sessies op Funda vond Robine de perfecte woning, op nog geen steenworp afstand van hun oude

huis. “Ik weet nog dat ik dacht: die moet ik hebben. Maar ja, de huizenprijzen gingen ook toen al sky high. Voorwaarde was dus wel dat we ons huis goed konden verkopen.” Vrijwel direct daarna besloten ze hun licht op te steken bij De Gratis Makelaar, destijds nog een jonge start-up, maar de visie sprak aan. “Allereerst, omdat ze geen duizenden euro’s aan courtage rekenen. We konden ons huis dus kosteloos in de verkoop zetten. Alleen de kopende partij betaalt een vaste fee van 1799 euro bij de notaris.” Wat ook aansprak: de transparantie en snelheid waarmee ze werken. “Twee dagen na het telefoontje dat we zaken wilden doen, stonden er een taxateur, professioneel fotograaf en iemand voor de plattegrond op

de stoep. Een dag later stond de advertentie al online.” Zenuwslopend Bij De Gratis Makelaar gaat alles in samenspraak met de verkoper. Robine de Graaf: “Wij hebben zelf de verkooptekst geschreven en de bezichtigingen georganiseerd. Zij kunnen dat voor je uit handen nemen. Maar wie kunnen er nu beter over ons huis en onze wijk vertellen dan wijzelf ? Zeker in deze tijd kun je – met een klein beetje hulp – prima zelf je eigen huis verkopen.” Pas na de eerste bezichtiging werd het spannend. Robine: “Vanaf dat moment kon er online worden geboden. Alleen, die eerste dagen gebeurde er niets. In paniek belde ik de makelaar: zo van ‘Uhm, is

dit normaal?’ Uiteindelijk kwam op de laatste dag, zo’n 20 minuten voor sluitingstijd, het eerste bod binnen.” Vanaf dat moment ging het razendsnel. “Ben en ik hielden vanaf de bank – hij op de laptop, ik op mijn telefoon – het bieden scherp in de gaten. Zenuwslopend. Maar aan het eind van de rit hadden we ons huis voor 25.000 euro boven de vraagprijs verkocht.” Vrijwel direct daarna kreeg het stel een appje van de kopers. Toevallig ook een van hun favorieten, met wie ze al tijdens de bezichtiging nummers hadden uitgewisseld en een fijne klik voelden. Robine: “We hebben nog steeds leuk contact. Ik haal er verkeerd bezorgde post op en blijf soms nog even hangen om te zien hoe zij het huis inrichten.”

PEPERBUZZ. ONDERNEMEN IN ROT TERDAM

Robine de Graaf: “Wij hebben zelf de verkooptekst geschreven en de bezichtigingen georganiseerd”

De Gratis Makelaar maakt huizen kopen of verkopen een stuk relaxter Woningen die, wanneer ze op Funda verschijnen, al verkocht zijn. Kopers die na een kwartiertje kijken direct hun hoogste bod op tafel moeten leggen. Of verkopers die, hoewel in deze markt bijna verzekerd van een goede afloop, alsnog flinke courtages moeten afdragen aan een verkopend makelaar. Je kunt moeilijk beweren dat een huis kopen of verkopen er leuker op is geworden in de huidige overspannen woningmarkt. Daarom besloot Mark Glas, één van de initiatiefnemers van De Gratis Makelaar, de boel op stelten te zetten. Zo’n anderhalf jaar geleden presenteerde hij een nieuw concept met als doel: het volledig transparant maken van de makelaardij, met minimale

kosten voor koper en verkoper. Mark Glas: “Als een woning op de markt komt, houden we standaard twee keer een open huis. Daarna hebben geïnteresseerden drie tot vijf werkdagen de tijd om goed na te denken en een bod uit te brengen. Ik vergelijk het altijd met hoe het verkoopproces normaal gaat. Onder hoge druk moeten kopers vaak in een ondoorzichtig proces een beslissing nemen. Dat is niet goed. Dus neem de tijd. Nieuw is het online biedingsplatform waarmee bieden op een woning transparant wordt gemaakt en voor de verkoper tot de beste opbrengst leidt. Ook nieuw: dat verkopers gratis van onze diensten, die vergelijkbaar zijn met die van een traditionele make-

laar, gebruik kunnen maken.” De kosten, een vast bedrag van 1799 euro, worden nu betaald door de koper. Mark Glas hoopt dat hij in de toekomst ook deze fee kan afschaffen: “Bijvoorbeeld door goede afspraken te maken met leveranciers van energie en verschaffers van verzekeringen, hypotheken, noem maar op. Zo willen wij de dienstverlening op termijn voor iedereen gratis maken.” Of deze aanpak aanslaat? Mark Glas: “Inmiddels hebben we landelijk zo’n 300 woningen verkocht en krijgen we 50 nieuwe aanmeldingen per maand binnen. Dat zijn cijfers waarmee menige makelaar al blij is als hij of zij die op jaarbasis haalt.”

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

PEPERBUZZ

“Een bijna opgegeven gebouw en happening kunnen maken: d Als mede-eigenaar van een makelaarskantoor in Rotterdam beleefde Wilbert Hoogendijk de woningcrisis van dichtbij mee. Het huizenaanbod groeide. Maar kopers waren moeilijk te vinden en alleen de meest courante woningen verwisselden van eigenaar. Het was een tijd die vroeg om innovatie en creativiteit. TEKST: ILJA POST Destijds was een verbouwing nauwelijks te financieren voor een particulier. Zo werd het idee geboren om ietwat gedateerde ex-huurwoningen die in opdracht van beleggers en woningcorporaties verkocht werden, volledig gerenoveerd aan te bieden. In 2010 begon Wilbert Hoogendijk als antwoord op de woningcrisis WoonGold. Deze organisatie is inmiddels synoniem voor sleutelklare, gerenoveerde woningen. Wilbert Hoogendijk: “Er is met de woningen een duidelijk statement gemaakt: kwaliteit, duurzaamheid en luxe moeten vooropstaan. Geen bouwmarktkeukens, maar luxe kookeilanden, isolatiemaatregelen en vides. Dat was de toon die werd gezet.” Tij keren Met die aanpak wist WoonGold het tij te keren. Inmiddels acht jaar verder heeft het merk een indrukwekkende

reputatie opgebouwd. Het voormalige ABN AMRO kantoor aan de Coolhaven, een verlaten kinderdagverblijf aan de Claes de Vrieselaan, het PTT-internaat aan de Westzeedijk, allemaal zijn ze omgeturnd tot luxe lofts en ruime stadswoningen. Ook fungeert het bedrijf tegenwoordig als partner van de gemeente Rotterdam in het transformatievraagstuk rond aardgasvrije woningen. Daarnaast zijn een aantal woningstichtingen vaste klant. Wilbert Hoogendijk: “Van een enkel appartement of leegstaande winkel tot een volledige school of kantoorgebouwen, WoonGold maakt met een groot netwerk van architecten, woonstylisten en natuurlijk de vaklieden projecten tot aansprekende woonbelevingen. Belangrijk is om bij te blijven en voorop te lopen in de trends en bouweisen. Zo worden de woningen voorbereid op een gasloze toekomst door elektrisch koken en het toepassen van lage-

Niet slopen maar renoveren in oude stadswijken Met een miljardeninvestering in Rotterdam Zuid en ambitieuze nieuwbouwprojecten als Hart van Zuid, Feyenoord City en het Stadionpark wordt op de linker Maasoever de komende jaren eindelijk een inhaalslag gemaakt ten opzichte van de noordkant van de stad. Maar ook de oude stadswijken zelf krijgen een grote impuls. WoonGold is in gesprek met een van de betrokken projectontwikkelaars en de gemeente Rotterdam om samen doelgericht op straat- en woningniveau de woonkwaliteit te verbeteren, zowel extern en intern. Door op objectniveau de beste opties te overwegen, hierbij soms woningen samen te voegen of in andere gevallen juist te splitsen en in alle gevallen ervoor te zorgen dat op het gebied van (brand)veiligheid en isolatie de hoogst mogelijke normen worden toegepast, ontstaat een divers woonprogramma voor alle doelgroepen in de stad. Ook kan direct worden ingespeeld op een toekomst zonder gas. In diverse stadswijken inventariseert de gemeente de mogelijkheden van woningen met het oog op wat komen gaat. Zo voorkom je onnodige kosten. Meer informatie: www.woongold.nl

“Als het goed voelt, dan ís het goed” Niels : “Eenzelfde woning had ik me in Amsterdam niet kunnen veroorloven.”

Wie zijn die mensen die kiezen voor een WoonGold-huis? Over het algemeen bijzondere types. Denk aan mensen die voor een mix van oud en nieuw gaan. Die karakter willen combineren met luxe. Die de city vibes willen voelen, maar zich ook willen kunnen terugtrekken in een prettig en comfortabel huis. Nog elke dag als hij thuiskomt, is Niels blij met het huis dat hij samen met Esmé kocht, ook al verhuisde hij ervoor van Amsterdam naar Rotterdam. Niels: “Eenzelfde woning had ik me in Amsterdam niet kunnen veroorloven.” Dat besef, een kleine op komst én een (schoon)familie in Zuid-Holland deden Niels en Esmé besluiten om naar Rotterdam te verkassen. Potentie Eenvoudig verliep de zoektocht niet, maar in het gevonden huis waar ze nu in wonen herkenden ze direct hún huis. “We zijn brutaal geweest, mochten voor de markt uit een kijkje nemen en wisten het al na 10 minuten.” Net op tijd, want een maand na de verhuizing diende baby Jack zich aan. Toen ze besloten in Rotterdam te zoeken, schakelde Esmé WoonGold in. Zij woonde, voordat ze met Niels ging samenwonen in Amsterdam, in een WoonGold-huis in Rotterdam Noord. Iets dergelijks zochten ze weer, maar nu groter. Ze bekeken verschillende huizen, waaronder een

cascowoning nabij de Euromast. Esmé: “Daar moest nog veel aan gebeuren. We hadden hier simpelweg geen tijd voor en geen zin in. Wilbert vertelde over deze woning aan de Doezastraat en ik kon het niet laten er even langs te gaan. Ze waren hier nog volop aan het verbouwen, maar ik mocht toch even binnen kijken.” Hoewel het een puinhoop was, zag Esmé direct de potentie: het was groot en licht. Omdat het huis aan de Doezastraat nog niet af was, keken Niels en Esmé verder. Tijdens de zoektocht werden ze onrustiger. Want alles wat ze interessant vonden, verkocht steeds sneller. Als het huis aan de Doezastraat eenmaal in de verkoop zou gaan, ging het misschien aan hun neus voorbij. Niet geschoten, altijd mis Het stel nam een gokje. Niels informeerde naar de opleverdatum en verkoopprijs: “Het huis was inmiddels bijna klaar. We kregen als reactie dat we het nogmaals mochten bekijken.” Het resultaat was beter dan verwacht. Bij bin-

nenkomst keken Niels en Esmé elkaar aan: dit huis moest het worden. Onder het mom ‘niet geschoten, altijd mis’ deden Niels en Esmé een goed bod. Esmé: “We waren zeker van onze zaak en wisten dat dit huis, eenmaal in de verkoop, snel zou verkopen. We hadden geluk dat we vooraf al konden kijken.” Na wat onderhandelingen werd het bod geaccepteerd. Op 14 februari 2017 kreeg het stel de sleutel, precies een

maand later werd Jack geboren. Alles klopte. De laatste werkzaamheden in huis werden in die maand door WoonGold verzorgd. Niels: “Er werden nog wat plintjes vastgemaakt en bij het raam werd een kier gedicht. Dat ging snel en soepel.” Hoewel ze zelf geen inspraak hadden in bijvoorbeeld de keuze voor de vloer, keuken of badkamer, is alles helemaal naar hun smaak. “Het dunne aanrechtblad, de marmeren vloer: alles in dit huis vind ik fantas-

tisch, het was liefde op het eerste gezicht”, aldus Esmé. Kralingse Plas favoriet Niels en Esmé zijn mensen voor wie een moment bepalend kan zijn. “Als het goed voelt, dan ís het goed”, zegt Esmé. Het stel leerde elkaar via het werk kennen. Ze kwamen beiden net uit een andere relatie, maar het klikte direct. Dus boekten ze vlak daarna een weekend naar Lissabon en besloten ze daar om ervoor te gaan: voor de relatie

én voor een kindje. Esmé: “In juni was ik zwanger. Natuurlijk maakten mensen in onze omgeving zich eerst zorgen, maar we hielden vast aan ons gevoel.” Inmiddels genieten ze met z’n drieen van hun nieuwe huis en ontdekt Niels zijn nieuwe hometown. Niels: “De Kralingse Plas is mijn favoriet. Heerlijk, met die bootjes daar. Dat willen wij ook!” Het huis hebben ze, volgend jaar staat de aanschaf van een sloep op de agenda.

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

PEPERBUZZ

weer helemaal hip dat is echt gaaf”

Wilbert Hoogendijk: “Er is met de woningen een duidelijk statement gemaakt: kwaliteit, duurzaamheid en luxe moeten vooropstaan.”

temperatuurverwarming. Toekomstbestendig renoveren noemen we dat.” Koffer met kleding Mooi vindt Wilbert Hoogendijk dat het transformatieproces blijft boeien: “Die eerste keer dat je een pand binnenstapt, kijkt hoe je het maximale eruit kunt halen, dat je een bijna opgegeven gebouw weer helemaal hip en happening kunt maken: dat is echt gaaf. Het liefst leveren wij onze woningen zo op dat je als koper alleen nog maar een koffer met kleding hoeft mee te nemen. Met een sleutelklare gerenoveerde woning kom je praktisch in een gespreid bedje terecht.”

“Het liefst leveren wij onze woningen zo op dat je als koper alleen nog maar een koffer met kleding hoeft mee te nemen”

“Wij kennen wel meer leuke straten die ook bereikbaar zijn voor mensen met een minder diepe beurs” Rotterdam wordt als woonstad steeds populairder. Het is voor veel huizenzoekers lastig om een woning te vinden die bij de persoonlijke wensen past. Woonvisie Makelaars zoekt niet alleen die woningen, maar spant zich ook in om de stad een stukje mooier te maken. Zoals met Eén Blok Stad: “Dat straalt nu weer de allure van weleer uit.” Eind december is het zover. Dan neemt Woonvisie Makelaars na bijna 25 jaar afscheid van het karakteristieke hoekpand aan de Kleiweg 151. Ver gaan ze echter niet. Hun nieuwe, grotere kantoor zit op nummer 147, in diezelfde vertrouwde straat. Mede-eigenaar Niek Sträter (44) is maar wat blij met de verhuizing. “Hoewel ik er zelf nog maar 12,5 jaar bij zit, is Woonvisie zo’n 30 jaar geleden opgericht als dé verkoopmakelaar voor Rotterdam Noord. Er was ons heel wat aan gelegen om in de omgeving te blijven waar we groot zijn geworden.” Dat juist dit buurpand vrij kwam, het vroegere postkantoor, voelt als een cadeautje. Niek: “Want hoewel we in de hele regio actief zijn, blijven het Kleiwegkwartier en de omringende wijken aan de noordoever ons dierbaar.”

Allure Niek Sträter zit al zijn halve leven in de makelaardij. Vervelen doet het nog altijd geen moment. Elke dag is anders. “De ene keer help je een particulier zijn droomhuis te vinden, dan weer een belegger zijn verhuurde pand tegen de beste prijs te verkopen. Daarnaast zijn we ook actief op de nieuwbouwmarkt. Zo zijn we nu bezig met The Hudsons, een nieuwbouwproject met 142 koopwonin-

gen die in de wijk Bospolder in Delfshaven direct aan het Dakpark zal worden gerealiseerd. En aan de Insulindestraat zijn onlangs de eerste casco gerenoveerde appartementen opgeleverd van Eén Blok Stad, een oud pand langs de voormalige Hofpleinlijn dat, voor wij ermee aan de slag gingen, bijna op omvallen stond. Dat straalt nu weer de allure van weleer uit. Het is mooi om je steentje bij te dragen aan het mooier worden van de stad.”

Mensen-bureau Aankoopmakelaar Linda van der Caaij geeft aan dat persoonlijk contact voorop staat: “Je hebt mensen-mensen, maar wij zijn een echt ‘mensen-bureau’. Want je kunt kopers alleen goed helpen wanneer je hun diepste woonwensen kent. Daarbij moet je ook eerlijk zijn, vind ik. Zeker nu Rotterdam zo’n populaire plek om te wonen is geworden. Een starter die in de hipste straat van Noord of het Centrum wil wonen, zal die wens gezien zijn beperkte budget misschien moeten laten varen. Wij kennen wel meer leuke straten die bereikbaar zijn voor mensen met een minder diepe beurs. Deze mensen alsnog aan hun droomwoning helpen is altijd weer een feest.” Ook Sträter kan zich zo’n jonge starter herin-

neren: “Een leuke vent die het vinden van een koophuis al bijna had opgegeven, omdat hij in z’n eentje al zo vaak achter het net had gevist. Uiteindelijk hebben we voor hem alsnog een mooie stadswoning aan de Goudsesingel weten te vinden. Precies daar waar

hij had willen wonen. Hij sprong zowat een gat in de lucht van blijdschap. Op zulke momenten besef je dat de makelaardij niet zomaar een baan is. Mensen helpen aan een nieuw thuis, waar ze zich nog jaren happy en geborgen voelen, is het mooiste wat er is.”

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

DAGELIJKSE ZAKEN

Dagelijkse zaken die mensen raken Wilma Straathof, communicatiegodin en tekstschrijver, roeister, docent en mensenliefhebber TEKST & ILLUSTRATIE: NATALIE HANSSEN Het licht van Rotterdam Centraal. De ruimte. Het materiaalgebruik. De voorzieningen. Het vorige station had charme, maar dit station is mooi, modern, met respect voor het verleden. Het is precies wat de treinreiziger nodig heeft, want het is ook nog eens efficiënt. Razendsnel kun je er doorheen rennen, met die dubbele

roltrappen. En er is lekker veel plek voor het veilig en gratis stallen van je fiets. Poes op mijn heupen. ’s Ochtends vroeg komt onze poes vaak even kijken of we al wakker zijn. Een dof geluid van een sprong. Even balanceren op mijn heup om zich dan tegen me aan te vleien.

COLUMN ELLEN MANNENS

Overigens niet vrijblijvend, maar met een duidelijke ondertoon: “Staat ze op? Krijg ik eten?” Lekker duidelijk. Effectgericht. De HSL, die ik tegenwoordig vaak neem naar een klus. Omdat ik ooit een boekje over de bewoners langs de lijn heb geschreven, weet ik precies door welke dorpen en steden de trein gaat en wat deze vernieuwing voor bewoners betekende. Leuk. Het blijft vooralsnog gek dat je in de trein vooral offline bent – erg 1990.

AMELANDSEPLEIN

Roeien op het meest levendige gedeelte van de Rotte. Het verborgen juweeltje van Rotterdam begint in Hillegersberg. Elke zaterdag laat ik daar best vroeg met veel andere sportieve types bij roeivereniging Nautilus boten te water. Om daarna in een zo hoog mogelijk tempo over de Rotte te vlieden. Als dat een aantal slagen lukt, samen met de anderen, voelt dat idealiter als vliegen. Lekker in zomer en winter, ’s ochtends vroeg tot aan het begin van de avond. Altijd weer anders, altijd verfrissend.

Leermomentje arresteren. In gesprek met een klas een leermomentje horen aankomen. “Hoe schrijf je vond?” vragen, en dan een leerling die als antwoord geeft: “Voor de zekerheid met dt.” Waarna ik dan uitleg, aan de hand van de regel: “Zodat je zeker weet dat het verkeerd is.” Ik maak het zo expliciet mogelijk, zodat het in de klas neerdaalt en ik een leermomentje voel aankomen. Dat ik als het ware arresteer. Heerlijk. Onbedoeld inkijkje als je onbedoelde deelgenoot. Gisteren hoorde ik al fietsend

een moeder – knalroze jasje, zwart rokje met panty en indrukwekkende naaldhakken – praten met haar kind. Bij het derde stoplicht greep ze kennelijk in. “Vind je drie keer je verjaardag vieren niet wat veel?” Ik kan erg genieten van dit soort inkijkjes. De gouden baliedames van het bedrijf waar ik werk. Bij het binnenkomen ben ik regelmatig verbluft door hun filosofische respons. En ze zorgen soms ook een beetje voor je: “Je moet wel pauze nemen, Wil.” Gouden wijven.

Ellen Mannens woont sinds kort bij het Amelandseplein in ‘probleemwijk’ Carnisse. Ze gaat op zoek naar de ware aard van haar buurt.

BEROEMDE BUREN Mijn balkon zit aan de verkeerde kant van het huis. Daarom betaal ik per zonnige dag twee euro om aan het eind van de middag nog wat warmte op m’n huid te voelen. Twee euro is de prijs van een kop thee op het terras van Eetcafé Huijsman, waar de herfstzon pas om zeven uur ’s avonds verdwijnt. ‘Het gezelligste eetcafé van Rotterdam-Zuid’ noemen ze zichzelf op de website. Dit is zo’n café waar ze alles weten over de buurt: “Die traumaheli die hier laatst landde? Er had zich eentje in z’n arm en z’n been geschoten in de Ebenhaëzerstraat. En die keer daarna kwamen ze voor een steekpartij.”

Gezellig. Het gezelligheidsniveau van ‘Het gezelligste eetcafé van RotterdamZuid’ is ook afhankelijk van de evenementenkalender van het vlakbij gelegen Ahoy. Vanavond is die kalender leeg, dus zitten er geen concertgangers aan een sateetje. Morgen viert rapper 50 Cent de 15e verjaardag van zijn album Get Rich or Die Tryin’ in ons sportpaleis. De vaste klanten checken hem even op hun telefoon. “Ik hou niet zo van die opzegartiesten”, concludeert de serveerster al snel. Ineens besef ik dat ‘opzegartiest’

50 Cent toch maar wel mooi mijn buurman is dit weekend. En het wordt nog mooier: ook de Dalai Lama bivakkeert twee dagen ‘naast’ mij in Ahoy. Nou ja, naast me… Na zijn lezing vertrekt de Dalai Lama met een hele colonne Audi’s naar de andere kant van de rivier. Jammer. Was hij gebleven, dan had hij een mooi staaltje van zijn immer gepredikte liefde en mededogen kunnen zien op Zuid. Op nog geen kilometer van Ahoy, in de Ebenhaëzerstraat, is namelijk een burenlunch aan de gang, op initiatief van een 10-jarig meisje, de dochter van de eigenaren van wijnbar Koffie &

Ambacht in diezelfde straat. “De afgelopen week zijn we opgeschrikt door twee gewelddadige incidenten”, schreef haar moeder op Facebook. “Ook onze dochter is erg geschrokken. Zij kwam met het idee om een positief geluid van saamhorigheid te laten klinken in de Ebenhaëzerstraat.” En zo komt een handjevol mensen samen bij de wijnbar om eten en gesprekken te delen. Een kleine rimpeling in de Carnisser vijver die ervoor zorgt dat ik de Dalai Lama en 50 Cent niet mis. We hebben geen beroemde buren nodig. Onze eigen buren zijn al indrukwekkend genoeg.

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

ER IS NIETS ROMANTISCH AAN HET LEVEN VAN DE HAVENPENOZE “Oké, spannend is het wel”, zegt conservator Jan Briek. “Maar de handel in drugs is absoluut niet romantisch, het zit vol vijanden en verraders.” In een schimmige wereld tussen containers beleven bezoekers bij Dealen met drugs de dilemma’s van havenmedewerkers, dealers, douanebeambten en rechters. Penoza -schrijfster Chris Westendorp schreef het script.

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

TEKST: HELMUT DE HOOGH FOTOGRAFIE: TAKEN BY STORM EN RUTGER PRINS

Het 100e jaar na de invoering van de Opiumwet is voor het Maritiem Museum aanleiding om de duistere, criminele kant van de Rotterdamse haven te laten zien. “We weten niet precies hoe groot de drugshandel is, maar op de totale handel in de haven is het maar een heel klein deel”, zo weet conservator Jan Briek. “Dat maakt het zo lastig om de drugs te vinden.” De meest gedurfde expositie tot nu toe was Sex & The Sea in 2013. Die bevatte een behoorlijk pikante blik op het leven van de eenzame zeeman, die alleen geschikt was voor bezoekers van 16 jaar en ouder. Ook Dealen met drugs, met een leeftijdsgrens van 14 jaar, is een expositie die er behoorlijk op kan inhakken, maar tegelijkertijd veel nieuwe inzichten oplevert. Lugubere omgeving Conservator Jan Briek laat de nauwe gangen tussen de zeecontainers zien onder hard, onvriendelijk straatlicht. In deze lugubere omgeving beleeft het publiek zeven scènes die inzicht geven in de dilemma’s van de mensen die betrokken zijn bij de drugshandel. Het museum gaat hier ver in. Zo bevindt zich niet ver van een kaal douanekantoortje een plek waar een crimineel zijn slachtoffer hardhandig ondervraagt. Chris Westendorp, schrijfster van de tv-serie Penoza, schreef de gevoelige scènes zo doordacht mogelijk en wilde daarbij vooral een realistisch beeld schetsen. Ze vertelt: “De handel in drugs is keihard, meedogenloos en zo goed als ongrijpbaar. Maar het grote geld lonkt en de verleiding is moeilijk te weerstaan. Goed om dit zelf eens te ervaren, deze penoze is dichterbij dan je denkt.” Nederlandse opiumfabriek Voor de tentoonstelling zijn intensieve gesprekken gevoerd met de Douane, Zeehavenpolitie, FIOD, het Openbaar Ministerie, het HARC-team (Hit-AndRun-Cargo), preventieprogramma Drugs & Alcohol én ex-dealers. De schokkende feiten, cijfers én verhalen zijn onder meer te lezen in de gedrukte publicatie die na de opening van de tentoonstelling verkrijgbaar is. Ook is een deel van de tentoonstelling gewijd aan opmerkelijke historische feiten. Conservator Jan Briek: “Het blijkt dat de VOC, de Verenigde Oost-Indische Compagnie, ontiegelijk veel geld verdiende aan de handel in opium.” Mede daardoor werd Nederland een van de rijkste landen ter wereld. Kort na het faillissement van de VOC in 1800 ging de Nederlandse Staat zelf in opium handelen. Rond 1900 werd midden in Amsterdam zelfs een van de grootste cocaïnefabrieken ter wereld opgericht. Pas in de jaren 20 van de vorige eeuw

Drugs in de samenleving: cijfers 2017 • 21.118 meldingen van aan drugs gerelateerde misdaad zijn geregistreerd. • 80.000.000 euro is de geschatte waarde van drugshandel op het dark web. • 35.000 lijntjes coke worden per dag in Amsterdam gesnoven, zo blijkt uit een analyse van het rioolwater. • 67 Europese steden deden mee aan de analyse van hun rioolwater; zo werd het drugsgebruik van 35 miljoen mensen in kaart gebracht. • 51.720 Nederlandse 16-jarigen gebruikten cannabis. • 1.000.000 Nederlanders gebruikten ecstasy, het hoogste aantal in Europa. • 650.000 Nederlanders gebruikten cocaïne. • 14.000 Nederlanders zijn verslaafd aan heroïne. • 2.500.000 Nederlanders ouder dan 18 jaar gebruikten ooit weleens cannabis; 120.000 mensen gebruikten de afgelopen maand. • 300.000 hectare regenwoud wordt jaarlijks verwoest voor de cocateelt; dat zijn 600.000 voetbalvelden. Cijfers, verzameld door Maritiem Museum Rotterdam

“Die jongen ging naar dat café en zag er driekwart van zijn collega’s zitten.”

volgde een kentering met de eerste (1919) en tweede (1928) Opiumwet. Drugs werden illegaal, maar populair zijn ze in onze Lage Landen nog altijd. “Zelfs in 1930 had de Nederlandse Staat nog een opiumfabriek in Jakarta”, weet Briek. Het geld daarvan werd volgens een document dat Briek kon inzien ‘voor geheime doeleinden’ gebruikt. In Rotterdam werd in die tijd de narcoticabrigade opgericht, die toen bestond uit één persoon.

Deur niet op slot doen Jan Briek sprak veel mensen in het wereldje van de Rotterdamse drugscriminaliteit. “Soms werd ik er behoorlijk paranoïde van”, vertelt hij. “Ik heb dingen gehoord die ik, met het oog op de veiligheid, niet mag doorvertellen. Maar steeds zie je dat mensen in deze handel er bepaald niet gelukkig van worden. Wat je ervan ziet op straat, zijn statussymbolen. Een jack van 1000 euro of gymschoenen van 1200 euro. Dat is uiteraard zwart geld waarvan je niet je gas, licht en huur kunt betalen. Een eyeopener was een verhaal van een jongeman die in een havenbedrijf werkte. Hij kreeg de vraag: ‘Wil je die deur niet op slot doen? Dan kun je in het café geld komen halen.’ Die jongen ging naar dat café en zag er driekwart van zijn collega’s zitten. Die kregen allemaal 1000 euro. Wat doe je dan? Het zijn bedragen waar je normaal gesproken lang voor moet werken.” Politieagent Marco den Dunnen vertelt in het magazine bij de tentoonstelling: “Weet je dat er scholen zijn waar ventjes van een jaar of acht met een pak nep-geld in hun broekzak rondlopen? Gewoon omdat het cool is, want de grote jongens hebben dat ook. Het is een complete subcultuur die draait om de verheerlijking van zelf-genot en rijk willen worden ten koste van alles. Een houding die ook wordt gepromoot door commerciële bedrijven. Kijk maar op YouTube of in de muziekindustrie. Daar zie je de rolmodellen. Bovendien leven we in een maatschappij vol politieke en financiële schandalen. Dat is een dankbare voedingsbodem voor zo’n subcultuur. Wat we nodig hebben, zijn andere rolmodellen. Mensen die de taal van die jongeren spreken. En ze ervan kunnen overtuigen dat het veel beter voelt als je écht wat kan bijdragen.” Geprepareerde, dode baby’s Jan Briek kwam allerlei manieren te-

gen om drugs te verstoppen. Zo zijn er narcotica gevonden in uitgeholde houten palen en in uitgeholde marmeren tegels. De grootste hoeveelheid onderschepte coke in Rotterdam, ruim 4500 kilo, werd gevonden in een speciaal voor het smokkelen gefabriceerde kabelhaspel. “Soms zit de lading in een auto, in een kermisattractie, in de dubbele bodem van een container of verstopt in blikjes champignons, waarin telkens maar één champignon coke bevat. Drugs kunnen ook worden opgelost, in babymelk bijvoorbeeld. Het meest schokkend vond ik dat er cocaïne werd gesmokkeld in geprepareerde, dode baby’s die op de buik werden gedragen.” Heel onaangenaam vond de conservator de confrontatie met mensen uit het wereldje op plekken als een reintegratiecentrum en in de gevangenis. “Ook als bezoeker zit je opgesloten in de gevangenis. Dat is echt niet leuk.”

Krijg de rambam In de museumpublicatie komt de 53-jarige Edwin aan het woord. Hij vertelt dat tijdens de economische crisis zijn bedrijf in zwaar weer terechtkwam. “Ik kreeg een soort burn-out-achtige stress. Ik schaamde me, zag het als persoonlijk falen. Ik kon niet meer helder denken en raakte in paniek. Die gasten voelden dat haarfijn aan. Ik zag geen andere oplossing meer en dacht: krijg de rambam, ik gooi 125 kilo coke tussen de lading.” Jan Briek: “De drugshandel was vroeger vooral een zaakje van criminelen onder elkaar. Maar tegenwoordig wordt de bovenwereld er steeds meer bij betrokken. De sfeer is verhard. Het wordt meedogenlozer en er worden steeds meer onschuldige mensen in meegetrokken. Wie in het wereldje zit of zat, zegt steeds dat er niets romantisch aan is.” Ex-crimineel Stiev van 27 jaar bevestigt dat in het magazine: “Ik heb twee zoontjes van 13 en 9 jaar en wil niet dat zij hetzelfde als ik meemaken. De wereld van drugs en geld wordt geromantiseerd door de media. In het echt heeft die wereld hele duistere kanten: valse vrienden, verraders, justitie

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

COLUMN KIMBERLEY SCHUT

Kimberley Schut geeft Engels aan het Albeda College Weena en verhaalt over schoolervaringen.

“AH, MEVROUW. U BENT DIT WEEKEND BIJ K3 GEWEEST?”

op je hielen, veel geweld, lange gevangenisstraffen of de dood.” Hippe, jonge stadsbewoners Burgemeester Aboutaleb schreef een voorwoord bij de gedrukte publicatie. Hij kent de cijfers: “Het Hit and Run container-team van de Zeehavenpolitie, Douane, FIOD en het Openbaar Ministerie nam de afgelopen tijd meer dan 5000 kilo cocaïne, 3000 kilo marihuana, 500 kilo heroïne en bijna 1 miljoen pillen met synthetische drugs in beslag.” Aboutaleb legt de verantwoordelijkheid daarvoor uitdrukkelijk bij de gebruikers. Vaak zijn dat hippe, jonge stadsbewoners die zeer begaan zijn met de opwarming van de aarde of uitbuiting bij de productie van kleding. Ahmed Aboutaleb: “Terwijl de oorsprong van ons voedsel en eerlijke handel terecht steeds meer aandacht krijgen, worden pillen, lijntjes en joints achteloos geslikt, gesnoven en gerookt. De giftige wereld achter de roes die de expositie Dealen in Drugs laat zien, drukt de bezoeker in ieder geval met de neus op de feiten.” “De tentoonstelling is best beklemmend”, besluit Briek. “Maar het is niet verkeerd als je met een beetje onbehaaglijk gevoel naar buiten gaat. Het is een wereld waarin je niet terecht wilt komen.”

“Het is een complete subcultuur die draait om de verheerlijking van zelf-genot. Een houding die ook wordt gepromoot door commerciële bedrijven.”

Domme vragen bestaan niet. Ik hoor het docenten zo vaak zeggen, ik zal die les op de lerarenopleiding wel gemist hebben. Ik zeg het zelf nooit, want hoe onaardig het ook klinkt, ik meen het echt: domme vragen bestaan wel. Studenten weten het inmiddels: vragen stellen mag altijd, maar het liefst wel een beetje intelligente. Onder intelligente vragen versta ik alle vragen over de stof, over examens, over de opleiding en ook over de wat meer filosofische vraagstukken. Vanochtend nog: “Mevrouw, zonder Starbucks, wat is dan het punt van het leven sowieso?” Uitstekende vraag. Let us discuss . Hier volgt een selectie uit het bakje ‘Domme vragen’. Je zou ze niet kunnen verzinnen. “Deze opleiding duurt drie jaar toch, mevrouw.” “Ja.” “Maar wat krijg je dan als je vier jaar blijft?” “Mevrouw, als mijn boeken digitaal zijn, waar heb ik dan mijn laptop voor nodig?” “Ken je hier ook hbo doen?” “Welk kopieerapparaat is om te kopiëren?” “Kan ik ook stage lopen op een kinderdagverblijf?” “Nou, nee... Want je doet een opleiding voor bedrijfsadministrateur.” “Maar als ik die kids nou een beetje rekenen leer?” Als klap op de vuurpijl eentje uit de les Bedrijfsadministratie, gegeven op de opleiding Bedrijfsadministratie: “Kan ik bedrijfsadministratie ook laten vallen? Of is het de bedoeling dat ik dit drie jaar ga zitten doen?” Wie de bal kaatst, kan hem terugverwachten, dus als ik domme vragen stel, word ik daar ook keihard op afgerekend. “Oké, mensen. Een artikel zoals dit, waar verwacht je dat tegen te komen?” “In mijn werkboek Engels.” “Waarom kom je zonder laptop naar school?” “Omdat ik bij de leerplicht word gemeld als ik niet kom, en mijn laptop niet.” “Waarom ben je hier vandaag?” “In de les, in het land, op de aarde, in dit leven? Als u een antwoord wilt, dan moet u wel duidelijke vragen stellen.” En dan zijn er nog de leuke vragen, zoals: “Ik ga effe naar CS in de pauze. Moet u chocolade kruidnoten?” Of: “Bent u ongesteld mevrouw?! Moet ik chocola voor u halen?” Van een student die een blik werpt op de nieuwe tattoos die op mijn arm prijken: “Wat de fok, mevrouw. Wilt u later kleurplaat worden?” En, last but not least, als ik op maandag de klas binnenwandel in mijn regenboogshirt: “Ah, mevrouw. U bent dit weekend bij K3 geweest?”

EXTRA INGELASTE

20.000 FIETSEN

CHE

OOK ELEKTRIS

5.0 KINDE0R0 FIETSEN-

PROFITEER NU!

MEGA STUNTVERKOOP60%

GROTE COLLECTIE oma- en opafietsen en gebruikte fietsen! Van 399,- NU

199s! Kwaliteit voor een lage prij

en modell andere De leukste le é v g en no KINDERFIETSEN.

OP=OP

Keus uit meer dan 1000 stuks! Nu al vanaf

99-

NU OF NOOIT!

Mountainb bikes

Ook in grote 28 inch uitvoering!

- Shimano 21 verrsn. - schijfremmen - aluminium fram me - alleen in zwart - verende voorvorr

199-

korting

PROFITEER NU ALLEEN EN EXCLUSIEF BIJ MEGA-BIKE

• Shimano en RVS afgemonteerd • oversized high ten of aluminium frames • extra sterke velgen • anti lekbanden • Axa verlichting • gel zadel

E-BIKES MET KORTING! WIJ KOCHTEN CA. 2000 ELEKTRISCHE FIETSEN

NOG NOOIT V ERTOOND!

BIJ ALLEEN MAAR A-MERK FABRIKANTEN OP=OP Heel veel A-merk E-Bikes heel veel verschillende modellen

Van € 1899,tot € 3999,-NU al VANAF

OP=OP

Normaal tot € 699,- NU

eken... odellen uitzo Heel veel m

299- 199249- 349- 399-

149-

Wij staan garant voor snel en vakkundig afhandelen van uw servicebeurten of reparatie. Ons enthousiaste werkplaats-team staat voor u klaar!

OP=OP

tot

Afgebeelde fietsen zijn een greep uit ons enorme assortiment, alleen maar Nederlandse A-merken!

BOVAG REPARATIE SERVICE CENTER

Van 599,- NU

FIETSEN

ALLES KLAAR TERWIJL U WACHT!* UNIEK IN ROTTERDAM!

tot wel €1200, korting!!

1099-

Bij ons zonder inruil ook gewoon OP=OP

de beste prijs!

Heel veel kinderfietsen, omafietsen, transportfietsen, elektrische- en vouwfietsen, mountainbikes, accessoires enz. enz.

advies • voordeel • service • keuze

Rotterdam XXL Mega Store Burg. van Walsumweg 2 Alles bij ons 1 minuut levertijd, geen lange levertijden alles direct uit voorraad leverbaar!

• Maandag t/m Donderdag 09.30-18.00 • Vrijdag 09.30-18.00 • Zaterdag 09.30-17:00 • Zondag 11.00-17.00

Iedere ZONDAG GEOPEND 11-17 uur!

De beste service en garantie tegen de laagste prijs! Kijk voor openingstijden en routebeschrijving www.megabike.nl

TOT

PART WA

VAN

BA PA TO VO VAN

VAN

RAMI PA

VAN VO

VAN

DAT DAN

VAN VO

PM2

VO VAN

PM2

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

ETEN & DRINKEN

Wie over weinig ruimte in de keuken beschikt of klein woont, kan kiezen voor een snelkookpan. Ook voor mensen die graag met verschillende kooktechnieken voedsel bereiden maar daar vaak niet de tijd voor hebben, kan de snelkookpan uitkomst bieden. Sorteer voor op een aardgasloze toekomst met de elektrische en veelzijdige Cosori-snelkoker.

Beheerst koken met speedy pan

PRODUCTIE: JESSE KIKKERT

Groentestoof Doe in de pan naar eigen smaak flespompoen, ui, knoflook, linzen, tomaatjes en verse groene peper (bij voorkeur jalapeño peper) > voeg smaakmakers als ras el hanout , gerookte paprikapoeder en wat vocht toe > stel de pan in op het juiste programma > zijn de groenten gaar, breng deze dan op smaak met wat zout en peper en dien de stoof op met bladpeterselie > tip: je kunt de stoof met de staafmixer ook tot een soep draaien.

Gemak dient de mens, dat is het uitgangspunt van Cosori. Als uit de pan maar een smakelijk en voedzaam gerecht komt. Met de pan gaar je rijst, maak je soep maar ook yoghurt en stoof je groenten en vlees. En zelfs brood en gebak maken is mogelijk. Deze pan is dus gasfornuis, kwaliteitspan en oven ineen. Om te garanderen dat de gerechten en baksels van topkwaliteit zijn en veel smaak hebben, biedt de Cosori 12 standaardprogramma’s. Eerst stel je de pan in op het aantal eters. Vervolgens doe je de ingrediënten met een beetje vocht in de pan. Je drukt bijvoorbeeld op de knop Vlees/Stoven en je hebt je handen vrij voor andere bezigheden. Dankzij de glazen deksel kun je controleren wat er in de pan gebeurt. Na de kookwerkzaamheden kun je de Cosori snel schoonmaken.

Vleesstoof Doe in de pan 1,6 kg in stukken gesneden doorregen riblappen, 2 dl kokosroom, 2 stukken sjalot, 3 tenen knoflook, een stuk laos, een paar plakken verse gember, een scheutje ketjap manis, een scheutje sojasaus en wat vocht > stel de pan in op het juiste programma > is het stoofvlees gaar, dan proeven en eventueel verder op smaak brengen met zout > stoom Chinese stoombroodjes (buns) warm > snijd schuine strips van bosui > verdeel het stoofvlees over de broodjes > garneer de vleesstoof met bosui en serveer deze met sambal oelek.

Cosori biedt de 2-literpan C3120-PC voor maximaal 3 personen (119 euro) en de 6-literpan C2126-PC voor 4 tot 6 eters (139 euro).

Kruisbestuiven, kletsen en kippensoep bij De Kade HAUTE CUISINE VOOR MAXIMAAL TIEN

Tara Lewis snackt onder de 10 euro met Rotterdammers Vincent en Jan eten elke week samen saoto soep op de West-Kruiskade, voor een sessie kruisbestuiving en slap ouwehoeren.

Zo’n eens per week wandelen Jan Katsma en Vincent van Bruchem door de Gouvernestraat richting de West-Kruiskade om een saoto soep te eten bij De Kade. Beide heren werken in Buro, het bedrijfsverzamelgebouw boven Kino, waar voornamelijk mensen uit de filmindustrie kantoor houden. “We hebben elkaar daar ontmoet en – geheel volgens het

De Kade, West-Kruiskade 17B Saoto soep: 6,50 euro Oordeel: Zonder twijfel de beste saoto van de WestKruiskade. Schone, mooie zaak met open keuken.

cliché van een verzamelgebouw – aan kruisbestuiving gedaan. Inmiddels maken we samen filmpjes, Jan heeft mij in het zadel geholpen”, vertelt Vincent, die van origine scenarioschrijver en copywriter is. Filmmaker en producer Jan blijkt op eigen houtje nog wel vaker soep te eten, zo’n twee keer per week. “Maar dat is de max, anders gaat het me tegenstaan.” Voor hem is saoto soep onlosmakelijk met Rotterdam verbonden. “Daar begon mijn liefde voor deze stad, met het filmfestival en soep eten bij Warung Mini.” In dat etablissement at ook Vincent voor het eerst de befaamde Javaanse kippensoep, om meteen een liefhebber te worden. Per toeval kwamen de heren samen in De Kade terecht, waarna het vaste prik is geworden. Jan: “Ze

zijn hier heel vriendelijk en er is altijd plek, omdat je ook boven kunt zitten.” Vincent: “Soms trap ik in de fuik dat ik hongerig binnenkom en naast de soep een broodje of bara bestel, maar dan klap ik echt uit elkaar. Ze zijn hier trouwens ook lekker snel.” Een andere tip is volgens de heren de zure soep met eend. Vincent: “Maar die blijft wel een halfuur godsgruwelijk heet.” Ondertussen is zijn kom alweer bijna leeg. Jan: “Hoe kun je nou het meeste lullen en toch je soep op hebben?” Er wordt wat afgekletst tijdens de wekelijkse soepsessies. Vincent: “Meestal gaat het over werk, of we zijn gewoon slap aan het ouwehoeren. Laatst probeerde ik hem een auto aan te smeren.” Jan: “Om een lang verhaal kort te maken: uiteindelijk heeft hij hem zelf gekocht!”

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

CULTUUR

Left of the Dial 2018 presenteert schoenenstaarders Left of the Dial Festival 2018 wil op maar liefst zes locaties een showcase zijn van de betere (post)punk, garage en noiserock. En uiteraard shoegaze. Wie ’s nachts geen zin heeft om naar huis te gaan, kan tegen betaling terecht in de Left of the Dial-slaapzaal in Hostel Ani & Haakien. Een weetje: de naam van het festival is vernoemd naar een nummer van punkrockband

The Replacements. Het is een referentie aan de Amerikaanse college radiostations die in het analoge tijdperk in de eighties doorgaans op de linkerkant van de radio dial, de frequentieschaal, zaten en vooral underground draaiden. Rotown, 19 - 21 oktober, www.leftofthedial.nl

Shirma brengt ode aan Aretha Franklin een all-star line-up van Rotterdamse muzikanten een Op de zevende verjaardag van BIRD brengt Shirma Rouse met y met een old-skool hiphop-funk-soul-disco-set BIRDda Happy ty ode aan Aretha Franklin. Aansluitend is er de afterpar van Real El Canario. BIRD, 19 oktober, www.bird-rotterdam.nl

Rondje

Diep in het glaasje blazen

Dampende drum ’n bass, dubstep en mindboggling neurofunk van Korsakov en Invaderz. En dat op Halloween. Het moet niet gekker worden. Verwacht meer dan 50 internationale artiesten in de Maassilo, die tot 8.00 uur in de ochtend beuken, verspreid over vier areas . Maassilo Rotterdam, 26 - 27 oktober, www.maassilo.com

Glasblazeres Miranda van der Waal is bekend van haar winkel op de Pannenkoekstraat vol Venetiaans geïnspireerde glaskunst. Als dochter van glasblazer Woutje Schaaf blaast Miranda elke dag dit eeuwenoude ambacht nieuw leven in. Haar collectie strekt zich uit van glazen, vazen en lampen, tot gigantische kroonluchters. Inmiddels is ze met haar atelier verhuisd naar Delfshaven en deelt ze daar haar glasblazerservaring met het publiek. Leer onder het genot van lekkere hapjes en drankjes van restaurant Mangiare je eigen wijn- of bierglas te blazen.

De hel breekt ook los in het Zuiderpark. Laat je de stuipen op het lijf jagen door gruwelijke, supersexy en ultracoole griezels tijdens het tweede outdoor festival van Crazy Sexy Cool Halloween. En laat je niet onbetuigd, ga los in een spannende outfit op

Aelbrechtskolk 25C, 21 oktober, www.60plusendus.nl/leerglasblazen-in-delfshaven/

Zondagochtendconcerten Zondag 18 november Zondag 25 november Zondag 2 december Zondag 9 december Zondag 16 december Zondag 23 december Zondag 27 januari Zondag 10 februari Zondag 17 maart Zondag 24 maart

Shanty Festival (drie grote koren + extra gastkoor!) Ode aan Glenn Miller’s Army Air Force Band door Bill Baker’s Big Band Rapalje – Celtic Folk Morning Ode aan Simon and Garfunkel Lenny Kuhr 25 jaar White Christmas at de Doelen - jubileum Carel Kraayenhof & Juan Pablo Dobal Van Smartlap tot Opera XXL Sunday Morning Crooners: ode aan The Rat Pack Tribute to John Denver door John Adams & band

Grote Zaal de Doelen te Rotterdam – 11.00 uur Bestellen en meer informatie via internet of telefonisch www.zondagochtendconcerten.nl – 010 4225244

€ 14

Hoe woke is Edson da Graça? Comedian, host en presentator Edson da Graça, bekend van het tv-programma Dutch Ridiculousness van MTV, werd ingelijfd door artiestenbureau Het Huis van Asporaat van de gebroeders Jandino en Kenneth Asporaat. In zijn debuuttheatervoorstelling Wakker vertelt hij zijn pijnlijk grappige levensverhaal en vraagt hij zich af of hij wel de juiste keuzes maakte. De hamvraag: hoe ‘woke’ is Edson eigenlijk? Kom hem checken op Zuid. Theater Islemunda, 19 oktober, www.islemunda.nl

NIEUWSPEPER 17 OKTOBER 2018

Bedwelmende babies MY BABY is zeker niet kinderachtig. Dit Amsterdamse trio, dat bestaat uit zangeres/ gitariste Cato van Dijck met broer Joost op drums en Daniel Johnston op slidegitaar, speelt een combinatie van opzwepende swamp blues met junglebeats en alles daartussenin. Menig festivalganger liet zich al bedwelmen door deze muzikale voodoo. Het concert in Annabel wordt georganiseerd in samenwerking met Rotown en Motel Mozaïque. Annabel, 28 oktober, www.annabel.nu

CULTUUR

Wildlife Filmfestival Cinerama aan de Westblaak presenteert tijdens het Wildlife Filmfestival maar liefst 80 natuurdocumentaires uit binnen- en buitenland. Vergaap je aan prachtige beelden en indrukwekkende verhalen over de schoonheid van de natuur. En maak kennis met de niet altijd positieve invloed van mensen op het wilde leven. Op het programma staan onder meer films van David Attenborough en de nieuwste film van Ruben Smit, getiteld WAD . Deze film gaat over overleven op de grens van water en land. Verwacht ook topfilms als Yasuni Man (Ryan Killackey, 2016), Jane

Goodall – Saving Paradise Islands (Jochem van Rijs en Alan Miller, 2017) en Ranger and Leopard (Amiri Fatholla, 2017), een Iraanse film over de Perzische panter. Tijdens het festival is er ruimte voor gesprekken met filmmakers en zijn er lezingen over natuurbescherming en het maken van natuurfilms. Op zondag kun je tijdens Best of the Fest 2018 de must sees Queen without Land , Big Cast en Planet Earth II – Islands in één doorlopende voorstelling bekijken.

Cinerama Rotterdam, 24 28 oktober, www.wffr.nl

ALL STARS DE MUSICAL Zeven vrienden houden vast aan de onbezorgde voetbaluurtjes op de zondagochtend. Onopgemerkt zijn hun levens de afgelopen tijd steeds meer van elkaar gaan verschillen. Nieuwe Luxor Theater | wo 17 okt | 20.00 uur

VERS Lekker eten en mooie gedichten. De verschillende artiesten staan als gerechten op het menu en vormen de belangrijke ingrediënten. Verwacht een bijzondere avond, vol culinaire en literaire hoogstandjes. FC Walhalla | do 18 okt | 19.00 uur

(FOTO: SVEN SIGNE DEN HARTOGH)

Halloween

de beste urban & house beats. Zuiderpark Rotterdam, 27 oktober, www.crazysexycoolfestival.nl Je kunt ook de boom in tijdens Halloween. Fun Forest Rotterdam bouwt in het klimpark in het Kralingse Bos een duister griezelbos. Laat je ’s nachts de boom in jagen door boze bosgeesten, moerastrollen, weerwolven en ander Halloweengespuis. Kralingse Bos, Langepad 71, 26 oktober, www.funforest.nl

Vreewijk: de inspiratiebron van De Fabeltjekrant De Fabeltjeskrant hield Nederland járenlang aan de buis gekluisterd. Truus de Mier, de gebroeders Bever en mijnheer de Uil zijn gebaseerd op echte mensen van vlees en bloed. De Rotterdamse schrijver Leen Valkenier haalde zijn inspiratie uit zijn oude buurt. Peter de Klerk vertelt over de oorsprong en de ontdekking van De

Topjazz op de Wilhelminapier Festival Jazz International Rotterdam 2018 pakt uit met onder meer topbands en -musici als Donny McCaslin Quintet, Ben Wendel Seasons Band, Josef Leimberg & Astral Progressions, Theo Croker Quintet, Vuma Levin Quintet en de stemvirtuoos Andreas Schaerer. Ook de moeite van het beluisteren waard: een optreden met gitarist Anton Goudsmit en het New Rotterdam Jazz Orchestra. The Pack Project is het jaarlijks terugkerende jongtalentenproject. Dit jaar presenteert de Rotterdamse saxofonist Wietse Voermans zijn ‘Pack’. LantarenVenster, 26 - 28 oktober, www.lantarenvenster.nl

Fabeltjeskrant in Tuindorp Vreewijk. In LP2 op de Wilhelminapier brengt de tentoonstelling Fabeltjesland, een reis door 50 jaar Fabeltjeskrant een hommage aan het best bekeken Nederlandse kinderprogramma ooit.

Bibliotheektheater, 19 oktober, www.bibliotheek.rotterdam.nl

LEFT OF THE DIAL Een spannende dwarsdoorsnede van de beste punk, garage, shoegaze en noiserock. Achtenveertig bands verdeeld over zes locaties, dat belooft veel goeds! FC Walhalla | do 18 okt | 19.00 uur

CHAMBER MUSIC FEST Ga op pad en laat je verrassen door mooie klassieke muziek op bijzondere locaties in de stad. Het is hét nieuwe kamermuziekfestival van het Rotterdams Philharmonisch Orkest! Het festival begint al op vrijdag en duurt tot en met zondag. Diverse locaties | za 20 okt

SPROOKJESSPROKKELAAR DE MUSICAL (6+) Een nieuwe en super spannende Efteling musical over de twaalfjarige Sterre en de verborgen sprookjesbibliotheek. Zal Sterre de bibliotheek vinden? Oude Luxor Theater | zo 21 okt | 15.00 uur

VOOR DE VOLLEDIGE AGENDA KIJK OP UITAGENDAROTTERDAM.NL

WÉL ALLEEN A-MERKEN, ÉCHT DE GOEDKOOPSTE!

? R I A T I N A S E J P O N ! BESPARE T R U U B E D M IN O O R W O H S ALTIJD EEN

VERBAAS JEZELF OVER ONZE

ALTIJD-LAAGSTE-PRIJZEN

OP AL ONZE A-MERKEN SANITAIR EN TEGELS

Koopzondag? Kijk voor alle 38 vestigingen en openingstijden op www.sanidump.nl SANI-DUMP

SANI-DUMP

Stadionweg 45a

Schieweg 73-75

Lucebertstraat 32

Leeghwaterstraat 63

(Vlakbij de Kuip)

(100 meter vanaf de Makro)

Rotterdam

Delft

Spijkenisse

LOO DS

Sliedrecht

SANI-DUMP

Capelle a/d IJssel Cypresbaan 1

Naast

Aalsmeer - Almere - Amersfoort - Amsterdam - Bergen op Zoom - Breda - Capelle a/d IJssel - Cruquius - Delft - Den Haag - Dordrecht - Drachten - Elst - Geel (België) Groningen - Hoogeveen - Leeuwarden - Leiderdorp - Merksplas (België) - Middelburg - Nuenen - Roelofarendsveen - Roosendaal - Rotterdam - *Sittard-Geleen Sliedrecht - Spijkenisse - Terneuzen - Tilburg - Utrecht - Veghel - Volendam - Wijchen - Woerden- Zaandam - Zaltbommel - Zoetermeer - Zwolle

KIJK VOOR ALLE

*Nieuw onlangs geopend VESTIGINGEN EN OPENINGSTIJDEN OP WWW.SANIDUMP.NL