Werken aan het wij-gevoel
Pittig en inspirerend nieuws over Rotterdam
PAGINA 8
DE NIEUWSPEPER IS EEN UITGAVE VAN METRO
Het Hart van Zuid en de kunst van leren zwemmen
PAGINA 4
FOTO: HELENA BAGGER
FOTO: RONALD TILLEMAN
DE JAARGANG 5, NR. 6 20 MAART - 2 APRIL 2019
KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP WWW.DENIEUWSPEPER.NL
EEN REIS NAAR HET ONBEKENDE, IN DE KUNSTHAL PAGINA 11-13
FILM STILL STAR TREK: THE MOTION PICTURE, PARAMOUNT PICTURES, ALL RIGHTS RESERVED
@DENIEUWSPEPER
Goed om te weten
Moedig jouw loper aan tijdens de NN Marathon en volg de Supporters Tour met de metro
Kom langs tijdens de Marathon Sport Expo op 5, 6 en 7 april of kijk alvast op ret.nl/marathon
ret.nl/marathon
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
NIEUWS
2@WKN@010*
CTY@PIX
Wie weleens tot aan zijn enkels in het lauwwarme zeewater de strapatsen van vele kitesurfers gadeslaat, met uitzicht op de dampende installaties van de Maasvlakte, heeft waarschijnlijk geen idee dat hij of zij vertoeft in – ja, voor minder doen we het niet – het meest duurzame stukje natuurbescherming ter wereld.
Vandaar dat zoveel sporters dit modderstrand van Westvoorne opzoeken! En vandaar dat bij hotel ’t Wapen van Marion steeds vaker Belgische, Franse en Duitse nummerborden op de parkeerplaats zijn te bewonderen. Westvoorne, dat uitgestrekte krimpgebied waar meer mensen blijkbaar liever niet dan wel willen wonen, kan eindelijk in de vaart der volkeren opstoten. Omdat een Duitse toerismebeurs – wel de grootste ter wereld, naar eigen zeggen - de hele kuststrook tot aan Veere heeft opgewaardeerd tot een natuurgebied met internationale allure. Je vraagt je af waarom half Nederland in de zomer op Schiphol vrijwillig in de rij staat. @ Briljante move van Feyenoord, dat nieuwe clubhuis in de Afrikaanderwijk. Terug naar de wortels, de plek waar het ooit allemaal begon. Wel jammer voor alle mensen die de wijk vanwege grootschalige sloop dienen te verlaten. Wordt het eindelijk stapje voor stapje beter, mag je er niet van meegenieten. Hoezo, inclusieve samenleving? @ Dachten we twee maanden geleden dat beef het Woord van het Jaar 2019 gaat worden, duiken er ineens overal spookbewoners op. Althans, ze duiken vooral onder. En het is niet eens oorlogstijd. Hoewel, daar denken die spookbewoners anders over. Want ze blijken stevig bewapend en beschikken doorgaans over aardige voorraden drugs waarmee je ongetwijfeld hallucinerend een hongerwinter kunt doorstaan. @ Hallucineren, daar zijn ze aan de overkant van de grote plas ook goed in. Maar niet iedereen verwacht dat Brexit tot
een high gaat leiden. Rotterdam Partners meldt dan ook dat vele Brexit vrezende Britse bedrijven ‘stiekem’ een oversteek wagen naar Rotterdam. Die zijn dan in ieder geval sneller van begrip dan de Britse aandeelhouders van Unilever. @ Rotterdam is sowieso populair bij bedrijven. Steeds meer buitenlandse ondernemingen zetten hier hun tenten op. Zeker 2000 nieuwe expats mocht de stad het afgelopen jaar verwelkomen. Maar, beste stadsgenoten, bent u wel een beetje lief voor deze welvaartsbrengers? Uit de ambtelijke nota Economische Verkenning Rotterdam 2019, de EVR, blijkt dat expats tevreden zijn over 010 als het gaat om de kosten voor levensonderhoud. Maar ze melden ook dat het moeilijk is om je hier thuis te voelen. Rotterdam scoort van de Nederlandse steden het laagst als het gaat om de vriendelijkheid van de lokale bevolking. Hé, wat is dat nou Rotterdammers, doe is ff lekker normaal wezen!!! Oh, wacht… @ En gemeente, geef zelf eens het goede voorbeeld. Want het ziet er echt niet uit om in die EVR de altijd vriendelijke Zoetermeerders onder uit de zak te geven. In dat ambtelijke schrijven staat doodleuk: “Straten waar échte Rotterdamse ondernemers kunnen groeien zonder bang te zijn dat ze worden vervangen door de eenheidsworst die we ook in Zoetermeer kunnen vinden.” Zo wordt het nooit wat, met die Rotterdamse hoffelijkheid.
* 2 Weken Rotterdam
Bezorgen
Colofon De Nieuwspeper verschijnt samen met dagblad Metro en wordt in geselecteerde gebieden huis-aan-huis verspreid. Tevens is De Nieuwspeper verkrijgbaar bij afhaalpunten in Rotterdam en de regio.
Omkeren
in de Hoe zet je die best wel opvallend klein uitgevallen Willemstoren een uitzicht. markt! Door de zaken om te keren: klein maar fijn want wat En nu maar duimen dat ze geen woonpaal voor je neus zetten.
Carin Broere 06 - 5758 0037
Kijk, zo ziet samenleven er uit ann o 2019 uit. Een gathering van bezo rgers, ieder op zijn eigen bankje, stare nd naar het mobieltje. Echt geze llig.
Online www.denieuwspeper.nl www.facebook.com/denieuwspeper
Hoofdredactie Jaap van Rijn Redactie redactie@denieuwspeper.nl Vormgeving Metro Advertentieverkoop adverteren@denieuwspeper.nl Tonia van Nieuwenhuijzen 06 - 4905 4783
Alle rechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden nadrukkelijk voorbehouden en berusten bij De Nieuwspeper. Op het gebruik van deze uitgave zijn de Algemene Toepassingsvoorwaarden van De Nieuwspeper van toepassing. De Nieuwspeper is een uitgave van Telegraaf Media Groep
BAK LEEG? Is de Metro-bak op jouw station ’s ochtends al snel leeg? App een foto van de bak samen met de stationsnaam naar 06- 83 52 16 71. Dan vullen wij hem bij!
Luchten Ahhhhh, het voorjaar komt er eindelijk aan! Het is weer hoog de boel stevig te luchten.
tijd om
3
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
STADSONTWIKKELING
WERKEN AAN HET WIJ-GEVOEL Zowel het Deense Aarhus als Rotterdam pakt kwetsbare buurten aan. De steden volgen verschillende wegen om bij hetzelfde uit te komen: veilige wijken waar het goed wonen is en waar kinderen mee kunnen komen in de samenleving. Maar voor het zover is, moet er nog veel water door beide havensteden naar zee stromen. TEKST: INGER STOKKINK
De Deens aanpak: het wordt duur om de wet te overtreden.
Een jaar geleden presenteerde de Deense regering het plan om parallelsamenlevingen in kwetsbare wijken van immigranten en vluchtelingen tegen te gaan. Officieel heet dit plan Denemarken zonder parallelmaatschappijen, maar in de volksmond heeft men het over het gettoplan. Eind 2018 werd het plan omgezet in wetten en nu zijn de rijksoverheid en de gemeenten druk bezig om de wetten om te zetten in beleid. Het gewenste resultaat rond 2030: geen getto’s meer in Denemarken. Onderdeel van het plan is dat kinderen die in kwetsbare wijken wonen, alle kansen krijgen om zich te ontwikkelen tot succesvolle Deense burgers. De aanpak begint vroeg: verplichte dagopvang moet ervoor zorgen dat kinderen voldoende Deens spreken voordat ze op hun zesde naar de basisschool gaan. Taaltoetsen stellen vast wat hun niveau is. Een betere verdeling van kinderen in de dagopvang en het voortgezet onderwijs moet ervoorzorgen dat er een goede mix is van Deense en buitenlandse kinderen, dit om ’zwarte scholen’ te voorkomen. Het plan heeft ook oog voor ouders. Heropvoedingreizen naar het land van de ouders zijn strafbaar. Ook lopen ouders de kans hun kinderbijslag te verliezen als ze zich niet aan de regels houden. Instanties als scholen en maatschappelijk werk moeten er bovenop zitten en zaken als huiselijk geweld strenger aanpakken. Ook moeten zij jonge kinderen beter in de gaten houden om te kunnen ingrijpen als er aanwijzingen zijn dat het niet goed met hen gaat. Het kan zelfs zo ver gaan, dat een leraar gevangenisstraf krijgt wanneer deze niet
tijdig alarm slaat als het niet goed gaat met een kind. Verplicht Deens leren vanaf je eerste We kijken eerst naar de verplichte kinderopvang, waar de kinderen uit gettowijken na hun eerste verjaardag 25 uur per week naartoe gaan. Het idee achter deze maatregel: kinderen komen vroeg in aanraking met de Deense taal. De ervaring is nu dat veel kinderen uit immigranten- en vluchtelingengezinnen bij hun start op de basisschool een grote taalachterstand hebben. Die halen ze later bijna nooit meer in. Ook zijn de kinderen niet opgegroeid met alle regeltjes en weetjes die vanzelfsprekend zijn voor Denen: hoe je bijvoorbeeld ruzie maakt en een ruzie bijlegt. Dit zijn van die ’culturele’ dingen die je al doende leert in de omgang met elkaar: jong geleerd, oud gedaan. Uit onderzoek van onder andere de Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar James Heckman blijkt dat steun voor kinderen uit kwetsbare milieus op jonge leeftijd positieve gevolgen heeft voor hun latere leven. Je kunt wel voor een dubbeltje geboren zijn, maar het kwartje ligt binnen handbereik als je van jongs af aan duwtjes in de goede richting krijgt. Kinderopvang kan daarbij een belangrijke rol spelen. Ook ouders hebben baat bij deze aanpak, zegt Rikke Skovgaard Nielsen. Ze is senior onderzoeker aan Statens Byggeforskningsinstitut, een nationaal kenniscentrum voor bouwen en wonen. Skovgaard Nielsen werkt mee aan een groot Europees onderzoek naar diversiteit in grote steden, DiverCITIES. „Op
school komen ze in contact met elkaar. Oppervlakkig, de ouders kennen elkaar van gezicht, dat is een eerste stap. Bij verjaardagsfeestjes van hun kinderen gaat het verder. Dan komen ze bij elkaar over de vloer, zien ze van elkaar hoe ze dingen aanpakken.” ’Het wordt duur om de wet te overtreden’ De plannen van de Deense overheid richten zich ook op het terugdringen van de criminaliteit. Wie zich in de kwetsbare wijken onder meer schuldig maakt aan drugsbezit, wapenbezit, inbraak en beroving, loopt de kans een dubbel zo hoge straf te krijgen. De politie van de Deense stad Odense maakte onlangs voor de eerste keer gebruik van die mogelijkheid, dit naar aanleiding van twee schietpartijen in de wijk Vollsmose. „Er zijn daar twee groepen die elkaar bestrijden, waarbij op een dag schoten zijn gevallen”, aldus politiecommissaris Johnny Schou. „Dat was voor ons aanleiding om de nieuwe maatregel toe te passen: een bepaald gebied aanwijzen als skærpet strafzone (verscherpte strafzone, red.). Dan krijg je een hogere straf. We merken dat de criminelen zich nu meer gedeisd houden, dat
ze hun vergaderingen niet meer beleggen in auto’s binnen de strafzone, maar erbuiten. Toch konden we niet voorkomen dat er nog een schietpartij plaatsvond. Wel hebben we nu vijf mensen opgepakt.” Schou heeft niet de indruk dat de maatregel de criminaliteit verplaatst naar andere wijken. „De daders komen uit de wijk zelf. Het is een conflict dat in de wijk speelt, niet iets van buitenaf. Maar de maatregel is nog gloednieuw. We kunnen pas echt zien of het werkt als de rechtszaak voorkomt. Eén ding is zeker: het wordt duur om de wet te overtreden.”
"Maar niet alles wat wettig is, is goed"
Is de wet voor iedereen gelijk? De plaatselijke politie bepaalt of de dubbele strafmaat geldt en hoe lang de maatregel gaat duren. Birgitte Arent Eiriksson, vicedirecteur van de denktank Justitia, heeft grote moeite met die dubbele strafmaat. „Het uitgangspunt van het Deense recht is dat iedereen gelijk is voor de wet. De regering zegt dat de wet gelijk is voor iedereen die zich binnen een aangescherpte strafzone bevindt. Dat is de theorie. In de praktijk zullen de mensen die in zo’n zone wonen of mensen die daar vaak zijn vanwege werk of school, het meest door die wet worden getroffen. Niet de mensen uit de villa-
4
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
STADSONTWIKKELING
De tussenrapportage van Nationaal Programma Zuid laat onder meer zien dat Zuid als woonplek in populariteit toeneemt. (Foto Jaap van Rijn)
Met evenementen als Skills Masters en Studiekeuze Beurs West in Ahoy kunnen bedrijven en opleiders als Albeda en Zadkine de mogelijkheden tonen van aantrekkelijke beroepen op mbo-niveau. Werkgevers geven aan mbo-leerlingen een AandeBak-garantie: wie kiest voor een bepaalde opleiding, krijgt z’n eerste baan cadeau. FOTO: PETER HILZ / HOLLANDSE HOOGTE)
wijken. Dit is volgens mij in strijd met het gelijkheidsbeginsel.” Jørgen Albæk Jensen, hoogleraar staatsrecht aan de universiteit van Aarhus, is grondwet-specialist. Volgens hem is het gettoplan niet in strijd met de grondwet of de mensenrechten. „Het gettoplan maakt geen onderscheid naar religie of herkomst, maar naar geografie: waar bevind je je? Al is er juridisch niets op aan te merken, toch merk je instinctief dat er iets raars aan de hand is. Maar niet alles wat wettig is, is goed. En niet alle maatschappelijke problemen kun je oplossen met juridische regels. Het gaat dus om politieke beslissingen, en dan moet je de strijd dáár voeren. Ik vind dat geografische onderscheid niet zo’n goed idee, juist omdat het iets toevalligs heeft. Ook denk ik dat de criminaliteit er niet minder van wordt, maar zich alleen maar verplaatst.” Meedoen We verplaatsen ons naar Rotterdam Zuid. Bij het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) is de herkomst van bewoners een gegeven. Iedereen wordt geacht mee te doen met de samenleving. Het Deense plan draait voornamelijk om de samenstelling van de bewonersgroepen. Daarbij is niet duidelijk wat er moet gebeuren met mensen die weg moeten uit de wijk. Het Deense gettoplan is in vergelijking met het NPRZ ook beperkter van aanpak: wonen, jeugd en criminaliteitsbestrijding tegenover wonen, werk, vrije tijd, school, thuisbasis en criminaliteitsbestrijding van het NPRZ. Verder valt op dat in het NPRZ weinig sprake is van dwang. Alleen als
mensen alle hulp en contact weigeren, volgen consequenties. De meeste maatregelen betreffen aanbiedingen, denk aan maatschappelijke hulp, een baan en extra onderwijs. Die aanbiedingen gaan over persoonlijke zaken – misschien wel persoonlijker dan mensen prettig vinden: hulp bij persoonlijke problemen, opvoeding en werk zoeken. In het Deense plan is nauwelijks sprake van aanbiedingen, behalve voor kinderen en jongeren. Maar dan is er wel sprake van een zekere dwang, zoals bij kinderopvang. En dat geeft een ander gevoel. Cito-scores omhoog Leiden de verschillende wegen die Rotterdam en Aarhus bewandelen naar hetzelfde punt: het verdwijnen van kwetsbare wijken? Voor de Deense stad is het nog te vroeg om daar iets over te zeggen. De wetten zijn nog maar net aangenomen, hoe ze in de praktijk uitwerken, is onbekend. In het Deense plan werken alleen de rijks- en gemeentelijke overheid en de woningbouwverenigingen als partners samen. Dit plan is ook minder veelomvattend dan het NPRZ. Van een wij-gevoel is nog niet echt sprake. De woningbouwverenigingen werken daar wel aan, maar de resultaten verschillen van wijk tot wijk. Het NPRZ draait langer, maar is nog 13 jaar van de finish verwijderd. De tussenrapportage NPRZ 2019-2022 laat zien dat de Cito-scores omhoog kruipen en dat Zuid als woonplek in populariteit toeneemt. De werkloosheid daalt, maar blijft hardnekkig. Opvallend is dat sinds de start van het NPRZ er twee pijlers bij zijn gekomen: Cultuur & Vrije
Tijd en Veiligheid. Ontspanning dicht bij huis maakt wijken aantrekkelijker. Wat Veiligheid betreft: voor sommige jongeren is het nog steeds aantrekkelijker om via de criminaliteit aan geld te komen dan met een betaalde baan. Dus daarvoor blijft extra aandacht nodig – ook door het bieden van alternatieven, zoals school en werk. Bij het NPRZ werken meer partners samen dan in Aarhus: de zorg, de scholen, overheidsinstanties, corporaties en bedrijven. Ze dragen bij met geld, kennis en beloftes. Daarmee schept het plan een wij-gevoel. Een voorbeeld. In een aantal sectoren is een tekort aan vakkrachten, denk aan leraren, politie, zorgprofessionals en technici. Hier willen werkgevers een stapje extra maken om werknemers van Zuid binnen te halen en te houden. Werkgevers geven aan mbo-leerlingen een AandeBak-garantie: wie kiest voor een bepaalde opleiding, krijgt z’n eerste baan cadeau. Een cadeau met een belang voor beide partijen: de starter op de arbeidsmarkt, die zo een vliegende start krijgt, en de bedrijven en scholen, die nu moeilijk werknemers kunnen vinden. Met AanDeBak-garanties leggen ze alvast contact met potentiële werknemers. Deze aanpak kan een dubbel gunstig effect op de wijk krijgen: minder werkloosheid door meer werkgelegenheid. Zowel de kwetsbare wijken in Aarhus als in Rotterdam hebben nog een flinke weg te gaan. Voorlopig maakt het NPRZ de meest sympathieke indruk. Over een paar jaar zal blijken welke aanpak de beste resultaten kan overleggen. Dan is het tijd voor een update van deze serie artikelen.
Bouwen door slopen De Nieuwspeper vergelijkt in de serie artikelen Bouwen door slopen de plannen van Rotterdam met die van Denemarken en in het bijzonder havenstad Aarhus. De reden: Nederlandse politici laten zich inspireren door de Deense aanpak. In de eerste twee artikelen hield De Nieuwspeper de stadsverbeteringsplannen tegen het licht en besprak het de wijkaanpassingen. In dit laatste artikel uit de serie komt de zachte kant aan bod: de plannen die zich richten op de mensen. Want het zijn ook de mensen die de wijk maken.
5
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
ONDERNEMEN
6
“Het is gewoon supertof om papier te maken. Met elk nieuw vel papier begint weer nieuw leven”, aldus Marieke de Hoop. Al zo’n 35 jaar maakt Marieke zelf papier van oud papier, gebruikte kleding en restmaterialen van eten zoals aspergeschillen. Vanuit haar papiermakerij in verzamelgebouw De Kroon zet Marieke zich in voor een circulaire wereld. Met als nieuwste wapenfeit: de samenwerking met BeerMatties, een bedrijf dat recyclebare bierviltjes maakt.
TEKST: SUZANNE STAM
Vrijdagmiddag, rondom een werktafel waarin water door een rooster naar beneden sijpelt, staat een groep vrouwen uit Noord- en Zuid-Holland. Behendig zijn ze in de weer met een papje, houten lijsten met gaas en doekjes. Trots haalt een van hen een doekje uit een pers en houdt het resultaat omhoog: een nieuw stuk papier. “Wij zijn van een stichting die werkt met mensen met een verstandelijke beperking. We kijken of het papier maken voor bierviltjes iets is wat we onze cliënten kunnen laten doen”, zo vertelt een van de vrouwen.
Marieke de Hoop maakt menukaarten met het eten van gisteren
Groene kleuren Het lijkt bijna magisch dat het zomaar kan, maar hoe ontstaat papier eigenlijk? Marieke legt uit: “De basis van papier is pulp dat bestaat uit vezels en water. Voor het maken van de pulp kun je bijvoorbeeld oud papier gebruiken of natuurlijke vezels van geschikte groenteresten. Doe er water bij en maal het fijn. Als je groen papier wil, sorteer je het oude papier op groene kleuren. Of op bloemblaadjes voor een romantisch effect. Roer of maal tot er een papje ontstaat. Doe een flinke hoeveelheid water in een bak en voeg de pulp toe. Vervolgens schep je met een houten raamwerk met gaas de pulp uit de bak. Het natte vel druk je af op een katoenen doekje, dit doe je tot er een stapel is ontstaan. Deze stapel wordt onder de pers gezet om het meeste water eruit te halen, daarna worden de vellen gedroogd. Water speelt dus een belangrijke rol in het maken van papier, het is onderdeel van de pulp en hulpmiddel in het maakproces.” De 58-jarige Marieke is al ruim drie decennia bezig met milieuvriendelijk on-
dernemen door papier te maken van natuurlijk restmateriaal. Ze leerde het vak in 1983 bij een ambachtsman, bij wie ze vijf jaar in de leer was. Toen ze de papiermaalmachine De Hollander in handen kreeg, startte ze haar eigen bedrijf Papiermakerij de Hoop. Ze verfijnde het ambacht en experimenteerde met het maken van papier van allerlei restmaterialen: afgedankte spijkerbroeken, oud papier, onkruid en planten- en groenteresten. Een van de resultaten is de jaarlijkse cursus papier maken van aspergeschillen. Er ontstonden meerdere samenwerkingen en studenten van kunstacademies en chemieopleidingen kwamen bij haar om het ambacht te leren. Dat leverde waardevolle kennis op, goede contacten en prachtig papier. Marieke: “Papier wordt tegenwoordig vooral in grote fabrieken gemaakt. Ik wilde het weer terugbrengen naar de grafische opleidingen en kunstopleidingen.” Rotterdamse reststromen Ondanks alle inspanningen bleef het moeilijk om het grote publiek en bedrijven te overtuigen van een schonere en duurzame manier om papier te maken. De papiermakerij verhuisde enkele keren naar een andere locatie. De laatste keer, in 2017, sloot het gebouw waar Marieke zat de deuren vanwege een faillissement van de eigenaar. “Stond ik weer op straat. Dat jaar was echt een dip en ik wilde eigenlijk stoppen. Totdat iemand me ervan overtuigde om een aanvraag te doen voor CityLab. Dat heb ik gedaan voor PapierLab Rotterdam. Daarmee wil ik reststromen uit Rotterdam waar cellulose in zit, omzetten tot grondstof voor het maken van papier en karton. Zo dragen we bij aan de circulaire economie en bieden we een plek aan mensen die werkervaring op willen doen of op hun oude dag niet willen vereenzamen en een waardevolle invulling willen geven aan hun leven. Toen ik de aanvraag en die opzet schreef, had ik het opeens
heel helder: dit is de manier waarop ik verder wil met de papiermakerij. Opeens viel alles op zijn plaats, de subsidie werd toegewezen en in 2018 kon ik terecht in verzamelgebouw De Kroon. Een verzamelgebouw met kunstenaars, creatieven, makers, doeners en allerlei andere ondernemers die openstaan voor samenwerken. Zo maak ik samen met de mensen van De Kantine hier in De Kroon en restaurant La Plancha menukaarten met het eten van gisteren.” Tijdgeest “Wat er nu gebeurt, is waar ik jaren aan heb gewerkt, maar dat het er zo uit zou komen te zien, dat had ik nooit kunnen bedenken toen ik begon met papier maken. Mensen staan nu ook veel meer open om iets te doen met hergebruik van grondstoffen en aan het afvalprobleem. Het is tijd om het gezamenlijk aan te pakken.” Terwijl ze De Hollander, een papiermaalmachine (zie kader) bedient, vertelt Marieke over de samenwerking met BeerMatties, een bedrijf dat nieuwe bierviltjes maakt van afval uit de bierindustrie zoals karton van oude biervilten en resten van hopranken. “De pulp die we gebruiken, is deels van gebruikte bierviltjes en hopresten. Dat afval wordt deels opgehaald door GroenCollect, een bedrijf met alleen elektrische transportmiddelen en waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken. Met de papiermakerij ontwikkelen we een prototype bierviltje waarmee BeerMatties hopelijk de grote bierproducenten kan overtuigen en binnenhalen om hun viltjes te gebruiken. De jongeren van nu, zoals Jessie en Lars van BeerMatties, weten dat zij hun hele leven het afvalprobleem moeten oplossen. Ik hoop dat zij miljoenenorders binnenhalen waarmee ze miljoenen recyclebare bierviltjes kunnen maken van miljoenen kilo’s restafval. Ik heb het gevoel dat ik jaren heb geprobeerd om bergen te verzetten. Van de Chinese
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
ONDERNEMEN
“DE MEEST BRILJANTE IDEEËN ZIJN ONTSTAAN OP EEN BIERVILTJE”
COLUMN KIMBERLEY SCHUT
Kimberley Schut geeft Engels aan het Albeda College Weena en verhaalt over schoolervaringen.
HET VALT ALLEMAAL BEST MEEPKOP
“Met Beermatties willen we laten zien dat het wel kan”
wijsgeren heb ik geleerd dat je met één steentje moet beginnen. Laat dat het bierviltje zijn. Ons viltje is qua kostprijs misschien duurder dan de gangbare viltjes, maar misschien gaan we er dan minder achteloos mee om. De meest briljante ideeën zijn ontstaan op een bierviltje, het kan de drager zijn van grootse boodschappen.” Van broek tot boek Naast de circulaire economie blijft Marieke zich ook richten op particulieren, die bij haar maandelijks cursussen en workshops kunnen volgen. “Ik ben in gedachten alweer bezig met een ander project dat met rouwverwerking te maken heeft. Bij het overlijden van je dierbare blijft de kleding over. In de papiermakerij wil ik met mensen de kleding van de overledene uit elkaar halen en verwerken tot papier, waarmee ze bijvoorbeeld een herinneringsboek maken. Van broek tot boek dus. Bij papier maken draait het om het transformatieproces. Wat je met het materiaal doet, dus dat je van iets ouds iets nieuws maakt, gebeurt ook in je hoofd. Ik ben helemaal niet religieus, maar blijkbaar is dit, papier maken, mijn roeping.” Onderdeel van de oplossing “Ik voel me betrokken bij alles wat er gebeurt, maar de pijn in de wereld komt niet meer zo hard binnen als toen ik jong was.Om onderdeel te zijn van de oplossing moet je samenwerken, daar geloof ik heel erg in. Ik zie mezelf als een verbinder en inspirator. Ik wil mijn kennis over papier maken delen en doorgeven aan de volgende generatie. Daarom ben ik zo blij dat PapierLab hier in De Kroon zit. Dit is echt een broedplaats waar ideeën werkelijkheid worden, een hele bijzondere plek met energie die stroomt. Het schijnt dat er vroeger op deze plek ook een watertoren stond. Water, onmisbaar bij het maken van papier! Als ik hier ben, ben ik echt gelukkig, alsof alles bij elkaar komt.”
De Hollander De Hollander is een maalbak die wordt gebruikt om textielvezels voor te behandelen voor de productie van papier. De machine is een Nederlandse uitvinding (vandaar de naam) van omstreeks 1672. De machine vermaalt kleding van katoen, hennep, vlas, bamboe en andere natuurlijke restmaterialen tot de pulp die nodig is om papier te maken. Voor het maken van papier is cellulose nodig, een grondstof die zit in bomen, planten en plantaardige vezels zoals linnen, hennep en katoen. Oude kleren, ook wel lompen of vodden genoemd, waren vroeger daarom heel waardevol. Met de plantaardige vezels die daarin zaten, werd papier van hoge kwaliteit gemaakt. Tot in de jaren 50 liep de voddenman door de straten en kon je je oude kloffie aan hem meegeven. De voddenman verdween toen de papierindustrie overging op hout en oud papier als grondstoffen voor papier.
Beermatties zijn bierviltjes die voor 60% bestaan uit gerecyclede viltjes en voor 40% uit hopafval, afkomstig uit de Rotterdamse brouwerij van Vet & Lazy. Beide bedrijven zitten in Blue City. Drijvende krachten achter de gerecyclede viltjes zijn Jessie Heemskerk en Lars Crama. Jessie werkte als duurzaamheidsadviseur voor bierbrouwerijen. Lars heeft een eigen innovatiebedrijf en is mede-initiatiefnemer van Blue City. Jessie: “De meeste bierviltjes worden nu nog gemaakt van nieuwe bomen en niet van gerecycled papier. Tegelijkertijd worden de hopresten nu vaak verbrand, terwijl al in 1857 is ontdekt dat hop geschikt is voor papierproductie.” Lars: “Iedereen snapt dat zoiets in deze tijd gewoon niet meer kan. Daarom doet Beermatties het anders. De viltjes worden bovendien via PapierLab gemaakt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zo slaan we meerdere bruggen.” Jessie: “We richten ons op de grote bierbrouwerijen van Nederland. Ook zij kunnen de circulaire viltjes afnemen en verspreiden. Duurzame initiatieven ontstaan bij kleine ondernemingen die vaak de massa of de grote industrie niet bereiken. Maar met Beermatties willen we laten zien dat het wel kan!”
Open dag De Kroon en papiermakerij Op zaterdag 6 april is het open dag in De Kroon, verzamelgebouw voor makers, denkers en doeners. Deze creatieve plek ligt aan de rand van Delfshaven, direct aan de Maas. Het gebouw zit zo goed als vol en om dat te vieren is er een feestje voor heel Rotterdam: ‘De Kroon is vol! – Opening Part II’. Veel Kroon’ers zetten hun deuren open. Bekijk alle kantoren, werkplaatsen en nieuwe initiatieven, uiteraard met muziek, lekker eten en rondleidingen. Marieke viert dan de officiële opening van haar PapierLab Rotterdam, dus kom een kijkje nemen en aanschouw De Hollander. Meer informatie: www.dekroonrotterdam.nl en www.papierlabrotterdam.nl
“Je zal docent zijn, zeg.” Ik hoor het woord docent, dus mijn aandacht is getrokken. Ik zit in de trein en de dames voor mij wisselen horrorverhalen uit over mensen die in het onderwijs werken. “Je doet niet anders dan agentje spelen en dat noemen ze dan les geven.” “Ze zouden gevarengeld moeten betalen.” Ik schreef het al eens eerder: veel van mijn vrienden die niet in het onderwijs werken, schijnen te denken dat ik heel gevaarlijk werk doe. Ik werk in het mbo en dan ook nog in de grote stad, dus ik moet toch minstens twee keer per dag een schaar tussen mijn ribben krijgen. Mensen, het valt allemaal best mee. Het ergste wat ik doorgaans naar mijn hoofd krijg, is commentaar op mijn outfit (ook pijnlijk). Het enige lichamelijk letsel dat ik opliep, kwam doordat ik rechtop lopen en koffie dragen niet met elkaar kan combineren. “Nu doe je net alsof er nooit shit is, maar kijk eens in de krant… d’as toch allemaal niet verzonnen.” Nee, die verhalen zijn niet verzonnen. Het nieuws verhaalt regelmatig over schooldrama’s en wangedrag is er altijd. Er zijn altijd studenten die de regels niet accepteren, die schelden normaal vinden, onbeschofte mails sturen of dreigen als de beste oplossing zien. En nee, dat is niet leuk. Dat zijn de momenten die mee naar huis gaan, die je ’s nachts wakker houden, die ervoor zorgen dat je soms even (net niet) moet huilen op de wc. Zulke studenten zijn er, want... zulke mensen zijn er. En daar moeten we allemaal mee dealen, helaas. Maar de meeste studenten zijn prima gezelschap en het merendeel van de dagen verloopt dan ook gewoon zoals gebruikelijk is in het onderwijs met tijdgebrek, chaos, kopieermachines die weigeren, wifi die niet werkt, studenten zonder boeken en telefoons die niet van tafel willen verdwijnen. Vermoeiend, ja. Gevaarlijk? Niet meer dan de wereld doorgaans is, denk ik. Maar misschien is dat mijn jeugdigheid. Dat was tenminste de reactie van de dames in de trein. Ik beschouw het maar als compliment. Ik word immers 34 deze maand en grijze haren... die krijg je dan weer wél van deze baan.
7
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
ARCHITECTUUR
8
HET HART VAN ZUID EN DE KUNST VAN LEREN ZWEMM Langs de Nieuwe Maas staan vooral de hoge torens in de spotlights. Voor Zuidplein is minder aandacht. Terwijl in het hart van Zuid een veel interessanter transformatie op gang is gekomen. Als Hart van Zuid groeit hier het eerste echte centrum van het stadsdeel, waar het straks prettig vertoeven is. Een jaar geleden opende het Zwemcentrum Rotterdam als eerste de deuren. Inmiddels zijn ook de vervolgstappen zichtbaar, wat een goed moment is om de tussenstand op te maken.
TEKST: RALPH VAN DE DONK BEELD: KRAAIJVANGER ARCHITECTS; RONALD TILLEMAN
De gekozen projectnaam Hart van Zuid is bedoeld om een wens te benoemen. Natuurlijk, de omgeving van station Zuidplein heeft in sommige opzichten een centrumfunctie: het bestaat uit een groot winkelcentrum, een metro, een bus-knooppunt en Ahoy, een belangrijke publiekstrekker. Maar wie zich als voetganger of fietser in het gebied waagt, wordt getrakteerd op een zeldzaam onprettige ervaring. Denk aan gebouwen als onneembare bastions, aan onoverzichtelijke, donkere ruimten, een wirwar van betonnen viaducten en constructies en veel wegen. De openbare ruimte kent nauwelijks verblijfskwaliteiten. De wens om deze omgeving aan te pakken en een warm hart te realiseren waar mensen zich echt op hun gemak voelen, mag je dan ook gerust een torenhoge ambitie noemen. Want met torens worden Rotterdamse ambities doorgaans werkelijkheid. Verrassend idee Bijzonder is het dat met Hart van Zuid voor een heel andere aanpak is gekozen. Hoge torens gaan dit gebied niet veranderen. Hier is behoefte aan gebouwen die een vriendelijke relatie scheppen met hun omgeving. Zoals de eerste telg van Hart van Zuid laat zien: het Zwemcentrum Rotterdam, het eerste 50-meterbad van Rotterdam. Waarom is dit zo’n bijzonder gebouw? In de architectuur liggen sommige keuzes voor de hand, andere juist niet. De keuze om een zwembad te maken in een bestaand pand is niet voor de hand liggend. En al helemaal niet als het een zwembad van topsportniveau moet worden. Zwembaden zijn behoorlijk complex en kennen een eigen logica die zich lastig laat inpassen in een voormalig stadsdeelkantoor. Toch kwam architectenbureau Kraaijvanger met dit verrassende idee. Doordat het zwembad moest worden gerealiseerd in een bestaand gebouw, zijn er andere keuzes gemaakt dan bij nieuwbouw, en die pakken verrassend goed uit. Zo bleef de sympathieke, fraaie architectuur van het kantoor grotendeels behouden. Ook staan de zwembaden op de grond, want ze konden niet, zoals gebruikelijk, in de grond worden gebouwd. Nadeel is dat een bezoeker naar de eerste etage moet om te kunnen zwemmen. Maar zo blijft op de begane grond wel lekker veel ruimte over voor kleinschalige functies, waardoor een doorgaans in zichzelf gekeerd
zwembad hier wel iets te bieden heeft aan de omgeving. Charmante architectuur Achter grote glasvlakken aan de kant van het metrostation vind je nu gezellige koffiebars, lunchrooms en restaurants. Hier overtuigt het zwemgebouw het meest, mede dankzij de charmante, in ere herstelde architectuur van het oude stadsdeelkantoor. De kleurenpracht van de materialen toont de verfijning en het vakmanschap waarmee de gevel is opgetrokken. De ingetogenheid van de nieuwbouw versterkt deze kwaliteit. De nieuwe geel gestuukte gevel oogt als een abstracte maar ook speelse blokkendoos. Zwembaden hebben relatief weinig behoefte aan grote glasvlakken, wat elke architect voor een dilemma stelt. Glas is immers belangrijk om een communicatief gebouw te maken. Door grotere en kleinere vierkante ramen in een gevelreliĂŤf van nog meer vierkanten op te nemen, ontstaat een speelse, sprekende en vriendelijke uitstraling. Al had een beetje meer rijkdom aan materialen het gebouw nog wat meer charme kunnen verlenen. Het transparante interieur is ook geslaagd, hoewel ook hier iets meer kleur toegevoegd had mogen worden. Al met al is Zwemcentrum Rotterdam een zeer geslaagd project dat zonder twijfel terecht werd genomineerd voor de Rotterdamse architectuurprijs. Bovendien ontvangt het centrum niets dan hulde van de gebruikers. Het zwembad is een stevige eerste stap voorwaarts voor Hart van Zuid, want het is een toevoeging van hoogwaardige kwaliteit. Groene boulevard De cruciale vraag is: hoe gaat dit nu verder? Met het zwemcentrum blijft grootschaligheid voorlopig de constante, maar dat hoeft op zich geen probleem te zijn. De openheid van de gevel in combinatie met kleinere functies laat zien dat ook een groot gebouw zich prettig kan verhouden tot zijn omgeving. Het is nu zaak dat meer panden hier een bijdrage aan gaan leveren. Direct naast het Zwemcentrum Rotterdam verrijzen de beton- en staalconstructies van het Kunstencentrum, naar een ontwerp van architectenbureau De Zwarte Hond. Dit eveneens grootschalige complex is bestemd voor onder meer Theater Zuidplein en een
bibliotheekfiliaal. Tussen het zwembad en Kunstencentrum komt een klein pleintje dat een fijne, hoognodige verblijfsplek moet gaan bieden. Op termijn zal de Gooilandsingel, die naast deze twee panden parallel aan de metrobaan loopt, veranderen in een groene boulevard waar het prettig verpozen is. Niet langer de auto en de bus, maar de voetganger krijgt hier voorrang. Verbouwingen van het metrostation en het winkelcentrum Zuidplein zullen deze boulevard compleet maken. Bezoekers mogen dan aan beide zijden vriendelijke, uitnodigende gebouwen verwachten. De boulevard zal eindigen bij Ahoy, waar inmiddels bouwactiviteiten zijn gestart om het complex beter op de stad te laten aansluiten. De ontwikkeling van Hart van Zuid is een kolossale opgave. De stevige ambities getuigen van Rotterdamse durf. Of de operatie slaagt, hangt niet zozeer af van de grootte van de plannen, maar of mensen dit deel van Zuid een warm hart zullen toedragen. Zover zijn we nog lang niet. Maar zwemmen leer je stapsgewijs en de eerste koudwatervrees lijkt inmiddels overwonnen.
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
E MEN
ARCHITECTUUR
Het toekomstige plein tussen het Kunstenpand en het zwembad
Het zwembad is een stevige eerste stap voorwaarts voor Hart van Zuid
Achter grote glasvlakken aan de kant van het metrostation vind je nu gezellige koffiebars, lunchrooms en restaurants.
9
HUIS VERKOPEN? DOE HET ZELF. Jij kent het thuisgevoel als geen ander.
Verkoop met JAAP.nl
De eerlijke huizensite.
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
CULTUUR
Een visueel spektakel over de toekomst, vol nostalgie, dat is Science Fiction : A Journey into the Unknown . Het publiek kan in de Kunsthal op reis langs meer dan 850 unieke stukken, waaronder de helm van Darth Vader, het uniform van Spock (Star Trek) en het dinosaurus-ei uit Jurassic Park . De tentoonstelling gaat over vindingrijkheid, verbeeldingskracht en vooral ook over de wens om naar het onbekende te reizen, aldus curator Annemarie Nycolaas.
Dapper gaan naar plekken waar niemand ooit ging
DE LUNA SPACESHIP UIT DE FILM DESTINATION MOON. (FOTO: TRISTAN EWINGS)
11
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
TEKST: HELMUT DE HOOGH Science Fiction: A Journey into the Unknown was eerder te zien in Londen, in The Barbican. De Engelse krant The Daily Telegraph was enthousiast: ‘Met honderden stukken zal deze show zowel deskundigen als nieuwelingen in de sciencefiction bekoren.’ Curator Annemarie Nycolaas is het daarmee eens: “Het is een familieexpositie die visueel enorm uitpakt voor alle leeftijden, voor mannen en voor vrouwen. Van tevoren denk je misschien dat je vooral aliens en techniek te zien krijgt. Maar dat is maar een deel van het verhaal. Wat vooral blijft hangen, is dat het gaat over mensen die fantastische avonturen beleven.” Het succes in Londen was reden genoeg voor samenwerkingen met musea in Denemarken, Griekenland en de Rotterdamse Kunsthal. De curator bezocht ook de expositie in museum Brandts in
Meer sciencefiction in Rotterdam Sci-Fi Weekend Om de expositie heen gebeurt ook van alles. Zo is er op 13 en 14 april een Sci-Fi Weekend in de Kunsthal. Op zaterdag is er onder meer aandacht voor de eerste landing op de maan, die precies 50 jaar geleden plaatsvond, en een lezing over buitenaards leven door Vincent Icke, hoogleraar Theoretische Sterrenkunde en Kosmologie. Ad Visser, oud tv-presentator van Toppop, komt ook. Hij geeft een beeldrijke presentatie over sciencefiction in de popcultuur, zoals we die tegenkomen bij David Bowie en andere helden. Zondag is het familiedag met tal van activiteiten, waaronder het spelen van videogames en leren dansen als een robot onder begeleiding van het HipHopHuis. Bright Night Van donderdag 2 tot en met zaterdag 4 mei vinden de Art & Technology Days plaats in de Kunsthal. Hoogtepunt is de Bright Night op vrijdagavond. De Kunsthal organiseert dan in samenwerking met techplatform Bright.nl een event waarin de sciencefictionwereld van Star Wars centraal staat. Met onder meer een presentatie over hét wapen uit deze film, de Lightsaber. Aansluitend is er een pre-party voor May the 4th Be With You , ook wel bekend als Star Wars Day. Klassiekers met een inleiding Ook LantarenVenster speelt in op de tentoonstelling met een speciaal sciencefiction-filmprogramma. Tot en met juni worden klassiekers en cult films vertoond waarbij gastsprekers een interessante inleiding verzorgen, zoals Etienne F. Augé, sciencefictionexpert van de Erasmus Universiteit, die een inleiding verzorgt bij de film Blade Runner.
CULTUUR
de Deense stad Odense. Dat was om meerdere redenen een inspirerend bezoek. Nycolaas: “Ik hou van die fantasie en verbeeldingskracht van wat er allemaal zou kunnen zijn. En ik hou van films en ‘props’, zoals de hoofden van Godzilla.” Annemarie Nycolaas zag in Denemarken ook dat deze expositie in de Kunsthal nog beter tot haar recht zou komen. “De hoogte in de Kunsthal is fantastisch. Bovendien kunnen we de ruimte met verplaatsbare wanden optimaal indelen.” Grenzeloze fantasie In de Kunsthal is de indeling dan ook goed gelukt. De Engelse bedenkers van de tentoonstelling nemen de 19e-eeuwse schrijver Jules Verne als startpunt. Het denken over de toekomst kent immers een lange geschiedenis. In de Franse stad Nantes zag Verne zijn wereld razendsnel veranderen. Spoorwegen en passagiersvaart openden nieuwe werelden. Verne nam zijn lezers mee in een wetenschappelijke fantasie: sciencefiction. Een eeuw voordat het echt zou gebeuren, waren zijn lezers al op de maan geweest. En lang voordat het mogelijk was, voeren zijn lezers al 20.000 mijlen onder zee in onderzeeboot de Nautilus. De enige reis van Vernes lezers die niet werkelijkheid werd, is de tocht naar het middelpunt der aarde. De fantasie kent echter geen grenzen en dus kunnen we filmfragmenten zien uit zowel 20.000 Leagues Under the Sea als Journey to the Center of the Earth. Ook zijn verschillende manuscripten en tekeningen van de beroemde schrijver te zien. In vier delen worden bezoekers door de expositie geloodst. Jules Verne heeft zijn plek in Extraordinary Voyages. Leuk is om hier ook fragmenten te zien van The Thunderbirds, een futuristische serie met poppen die in het diepste geheim met raketten en onderzeeërs de wereld redden. Dit eerste tentoonstellingsdeel speelt zich vooral op onze eigen aarde af. Met dinosaurusmodellen uit de films van Ray Harryhausen en Jurassic Park van Steven Spielberg. Het voelt bijzonder om een ‘echt’ dinosaurus-ei uit deze film tegen te komen. Het eerste deel is dan ook een fijne binnenkomer. De ruimte in Bij het grootste deel van de expositie Space Odyssey nemen we afscheid van de aarde en reizen we de ruimte in. Filmclips op grote schermen helpen daarbij. Hier overvalt de bezoeker pas echt het gevoel dat het intro van de televisie- en filmserie Star Trek zo mooi omschrijft: ‘To boldly go where no man has gone before.’ Voor wie enkele jaren geleden The Martian in de bioscoop heeft gezien, een film met Matt Damon, is het een aangename verrassing om de NASA Mission Control-set uit deze film tegen te komen. Behalve veel filmfragmenten zien we ook maskers, modellen, kostuums en rekwisieten uit bekende films als Close Encounters of the Third Kind, Aliens, Interstellar, Star Wars en Star Trek, waaronder de helm van Darth Vader en het ruimteuniform van Spock. Wie de zwarte gang instapt, maakt kennis met de buitenaardse wezens uit deze films. Meevoeren Een ander onderdeel van de expositie is Brave New Worlds, waarin we kennismaken met toekomstige steden vol wolkenkrabbers en ondergrondse netwerken. Filmfragmenten die deze fantasiewerelden mooi illustreren, zijn onder meer Brazil en Metropolis. Hoe we zelf kunnen veranderen door techniek, komt aan de orde in Final Frontiers, een onderdeel van de tentoonstelling vol robots, cyborgs en klonen. Annemarie Nycolaas: “Het is vermaak, maar het zet ons ook aan het denken. Het science-aspect zit hier immers ook in. Zoals we op verschillende plekken in de tentoonstelling zien: wat we bedenken, zou zomaar daadwerkelijk kunnen gebeuren. Gevaren op onze zoektocht naar een betere wereld zijn er altijd. Dat maakt het actueel. De tentoonstelling neemt je mee op reis, met als vraag wat er achter de horizon is. Dat is zowel spannend als interessant. Bij mij prikkelt het enorm de verbeeldingskracht. Ik laat me graag meevoeren op die reis naar onbekende werelden.”
FOTO TRISTAN FEWINGS
FOTO TRISTAN FEWINGS
FILM STILL EX MACHINA (2015)
12
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
CULTUUR
MODELLEN UIT DE FILM STILL EX MACHINA (2015) (FOTO: TRISTAN FEWINGS)
Roy Gilsing: “Star Wars-fans zijn geweldig leuke mensen.” “Ze zijn enorm vriendelijk en staan open voor alle culturen”, zo vertelt industrieel ontwerper en Rotterdammer Roy Gilsing. “Star Wars-fans zijn geweldig leuke mensen.” Aan deze wereldwijde community verkoopt Gilsing door hem gekopieerde onderdelen van de Lightsabers. Dit zijn de lichtzwaarden waarmee zowel de helden als de schurken in Star Wars elkaar te lijf gaan. Op vrijdagavond 3 mei vertelt Roy Gilsing meer over de sabels, tijdens de Bright Night. Roy Gilsing werkt in een eigen studio in hartje Rotterdam. Met zijn ontwerpen moet bijna elke Nederlander inmiddels in aanraking zijn gekomen. Zo bedacht hij het uiterlijk van bekende verpakkingen als die van Sanex. Een scanner die hij ontwierp voor een grote bank, werd maar liefst zes miljoen keer uitgedeeld. Een deel van zijn werk is een uit de hand gelopen hobby. Wie waar dan ook ter wereld onderdelen zoekt van een Lightsaber, komt al snel bij Roy Gilsing terecht. Het gaat om onderdelen die eruitzien alsof ze zo uit de Star Wars-films komen. Geen speelgoed dus en ook geen complete eindproducten. De klanten van Gilsing vinden het immers veel te leuk om de filmwapens zelf in elkaar te zetten.
FOTO’S TONY PRESSER
Boeiende esthetiek “Ik ben geen Star Wars-expert”, vertelt Gilsing via een internetverbinding vanuit Qatar, waar hij aan het werk is. “Ik ben een gewone fan. Star Wars heeft me enorm geïnspireerd. De fascinatie voor het onbekende, dingen die nog niet bestaan, dat boeide me al vroeg. Mijn vak ligt in het verlengde daarvan. Het is vooral de esthetiek van Star Wars die me boeit. Het is een tijdloze kunstuiting waar zoveel mensen met creativiteit en kwaliteit aan hebben gewerkt. De films zijn zo rijk. Ik ontdek er nog steeds nieuwe dingen in. Ik vind dat ook mooi aan de expositie in de Kunsthal. Wetenschap en kunst komen er samen. Voor mij als ontwerper is dat een logische combinatie.”
Bevrijding Ruim zes jaar geleden raakte Gilsing door YouTube-filmpjes gefascineerd door replica’s van filmprops. Er bleek een hele gemeenschap te bestaan die zulke props namaakte met veel meer precisie dan bij speelgoed gebeurt. “Toen ik dat zag, vond ik dat een bevrijding. Je kon je laten meevoeren door je kinderlijke passie. Er bleek behoefte te zijn aan mensen die iets konden maken. Ik merkte dat ik met mijn vak iets kon bijdragen. Dat
werd snel opgepakt. Ik kreeg bestellingen uit de hele wereld en begon de onderdelen te verkopen. Inmiddels ben ik bekend als Roy van WannaWanga.com (een uitspraak uit de Star Wars-film Return of the Jedi , red.). Ik vind mijn eigen vak te leuk om op te geven. Maar intussen neemt het maken van Lightsaber-onderdelen wel een derde van mijn tijd in beslag. Dat voelt niet als werk, omdat ik het voor zulke leuke mensen doe. Ik heb nog nooit een vervelende klant gehad.” Op de tentoonstelling in de Kunsthal heeft Gilsing een grote interesse voor drie filmprops: het ruimteschip uit Interstellar , robot Twiki uit Buck Rogers (zie: sfseries.nl/b/buck-rogers) en een ruimtepak uit Alien . Roy Gilsing: “Deze props zijn pas echt bijzonder. Met mijn onderdelen kun je de suggestie wekken dat je zo’n filmprop bezit. Dichter bij de echte props kun je bijna niet komen.”
Bright Night is een onderdeel van de Art & Technology Days, donderdag 2 tot en met zaterdag 4 mei in de Kunsthal. Art & Technology Days is een activiteitenprogramma bij de tentoonstelling Science Fiction: A Journey into the Unknown.
13
Ontdek en ontmoet de leukste singles
Download nu ook de Relatieplanet app
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
ETEN & DRINKEN 15
Zeg Zwitserland en mensen roepen: jodelen, bankgeheim, zakmessen, dure polsklokken en Roger Federer. En het tolvignet, aldus mensen die doorgaans zo snel mogelijk door Zwitserland heen knallen om in Italië te komen. Deze jakkeraars weten exact wat Zwitserse betrouwbaarheid inhoudt: bij thuiskomst van de reis ligt de bekeuring reeds op de mat. Maar wie kent het Alpenland van keukenmachines van onberispelijke kwaliteit?
PRODUCTIE: JESSE KIKKERT
Een lekker smeuïge bonenhumus staafmixen Die maken ze dus wel. Zoals een van de meest geliefde keukenapparaten, de staafmixer. De Zwitser Roger Perrinjaquet patenteerde deze keukenhulp in 1950 als de ‘Bamix’, een samentrekking van de Franse woorden ‘bat’ en ‘mix’, slaan en mixen. Hij vatte zo kernachtig samen wat de staafmixer doet. De machine bracht Perrinjaquet onder de aandacht van professionals, want zij konden op die manier hun lijf sparen bij klussen als hakken, mixen en pureren. Nog steeds is voor veel koks de staafmixer een onmisbare keukenhulp. Het lekker schuimige sausje op het fraai opgemaakte bord? Dat is ook het werk van de staafmixer.
Bonenhumus
Wie meer groenten wil eten, kan deze dankzij de staafmixer in vele gedaanten opdienen. We kennen inmiddels de hummus. Met de staafmixer kun je snel variaties op dit lekkere zalfje realiseren. Zo kun je de kikkererwten een keer vervangen door witte bonen, en de tahini, sesamzaadpasta, door sesamolie. Je kunt de bonen zelf weken, dan koken en vervolgens verwerken. Je kunt ook een pot bonen in een vergiet afspoelen, laten uitlekken en vervolgens afdeppen. Rooster vervolgens wat komijnzaadjes in een droge koekenpan. Doe de bonen in een schaal met een deel van de komijnzaadjes. Draai de bonenhumus glad met de Bamix en breng deze daarna op smaak met wat citroensap, een scheutje olijfolie, een paar drupjes sesamolie en wat zout & peper. Dien de bonenhumus op met olijfolie, geroosterd komijnzaad en granaatappelpitjes. Geef er bijvoorbeeld broodvingers bij: in repen gesneden, geroosterd brood.
Temperatuurverschillen Wat verwacht de kok van een staafmixer? Dat het apparaat elke dag zonder mankeren zijn werk doet en dat de machine zo weinig mogelijk trillingen en decibellen produceert. Want dat vermoeit alleen maar. Ook de mesjes moeten van een hoge kwaliteit zijn en grote temperatuurverschillen aankunnen. Door op kwaliteit te concentreren trotseerde Bamix de concurrentie en kun je dit merk nog steeds in veel professionele keukens vinden. Ook de thuiskok kan werken met deze kwaliteit. Wie een aanschaf overweegt, bedenkt waarvoor hij de machine wil gebruiken. Hoe zwaarder de klus, hoe meer vermogen de staafmixer moet leveren. Kijk ook welke hulpmiddelen onmisbaar voor je zijn. Bamix biedt uiteraard een ruime keuze met staafmixers met en zonder bakjes en zelfs met beslagmengers en kloppers voor het maken van slagroom en luchtig eiwit. Ook kan de maximale draaisnelheid van belang zijn voor het eindresultaat. Kortom, bereid je goed voor en kies de staafmixer die aan jouw wensen voldoet.
HAUTE CUISINE VOOR MAXIMAAL TIEN
Liever geiten voeren dan hartjes in de koffie Tara Lewis snackt onder de 10 euro met Rotterdammers De rijkgevulde pita kip van Brasserie Woodz is voor Sjoerd de perfecte manier om bij te komen van een uit de hand gelopen date.
Met zijn roodgeruite pak is Sjoerd van Oortmerssen een kleurrijke verschijning als hij op een druilerige ochtend Brasserie Woodz binnenkomt. “Sorry, ik heb gisteren iets te diep in het glaasje gekeken. Ik had een date, het is nogal geëscaleerd. Er vielen mij een hoop alcoholische versnaperingen ten deel, die moet ik nu even verwerken.” Daar leent de pita kip van Woodz zich uitstekend voor, zo weet hij inmiddels. “We konden ook wel in zo’n hip klotetentje afspreken, waar zo’n baardmans een half uur over mijn koffie
Brasserie Woodz, Langepad 9 Pita kip: 9,50 euro Oordeel: Een joekel van een rijkgevulde pita. Smakelijke kip en garni, minder saus mag ook.
doet met een hartje in het schuim, maar hier staat ten minste binnen een minuut mijn latte macchiato op tafel.” Het etablissement aan de Kralingse Plas biedt een welkome afwisseling vindt de presentator van onder meer RTV Rijnmond. “Rotterdam wordt steeds drukker, terwijl het 15 jaar geleden nog een veredeld dorp was. Vanuit Noord, waar ik woon, ben je hier eigenlijk zo. Het is toch een godsgeschenk om na een wandeling hier aan de plas een koffie of een biertje te drinken?” Woodz straalt inderdaad een zekere rust uit, ondanks dat de zaak op deze woensdagmiddag opvallend goed gevuld is. Dat heeft misschien iets met de talrijke Boeddhabeelden te maken. Sjoerd: “Daar heb ik niks mee, dat voelt een beetje Xenos.” Ook de aanwezige honden zijn geen favoriet onderdeel van Woodz. “Ik ben wel
dol op andere dieren. Zo ben ik groot fan van de kinderboerderij, die zit hier vlak achter. Dan ga ik even een geit voeren met eten dat je voor 50 cent uit zo’n omgebouwde kauwgomballenautomaat kunt halen. Ik heb ooit nog milieukunde gestudeerd in Delft, het zit in me.” Wat minder ‘in hem zit’, is koken. “Daar kan ik kort over zijn: dat kan ik niet zo goed. Ik eet wel gezond hoor, het is niet dat ik de afhaalkoning van Noord ben. In huize Van Oortmerssen gaat een hoop groente in de wok. Maar alles wat andere mensen maken, vind ik lekkerder. Zelfs een boterham met kaas, gek is dat, hè?” De complimenten over de pita worden dan ook doorgegeven aan de serveerster, die na een kort praatje – Sjoerd is dol op kletsen – de dochter van een Rijnmond-collega blijkt te zijn. Is Rotterdam toch nog een dorp.
NACHTRUST... VOOR GEVORDERDEN
OOM SHOWR VAN
2
4.000M
ONTDEK ALLE TOPMERKEN BOXSPRINGS, BEDDEN, MATRASSEN EN SLAAPKAMERMEUBELS BIJ SLAAPBOULEVARD KWAKERNAAT
MARANGA LIMITED EDITION MET BJ TOPDEK MATRAS VOOR €8490*
KOM KIJKEN NAAR DE MOOISTE BOXSPRINGS, VAN AUPING
INNOVATIEVE SLAAPSYSTEMEN VOOR DE PERFECTE NACHTRUST
SLAAPKAMERKASTEN EN LEDIKANTEN AFGESTEMD OP UW SLAAPWENSEN
*VRAAG NAAR DE VOORWAARDEN IN DE WINKEL
BOONSWEG 7, 3274 LH HEINENOORD | T: 0186 - 60 13 55 | SLAAPBOULEVARD.NL HET COMPLETE ASSORTIMENT VAN ALLE TOPMERKEN ONDER ÉÉN DAK!
Feestelijke opening 30 jaar Rotterdampas mini-expo
LEES AUTOVISIE NU VANAF € 66,PER JAAR TOT 52% KORTING
Wethouder Kasmi van Onderwijs, Cultuur en Toerisme heeft vanmiddag op feestelijke wijze de 30 jaar Rotterdampas mini-expo geopend. Dit gebeurde onder het toeziend oog van het Rotterdampas team en zo’n tweehonderd partners en relaties, die in Museum Rotterdam waren uitgenodigd om dertig jaar Rotterdampas te vieren. Dankzij een flinke druk op de knop viel het doek en werd onder luid applaus een enorme ‘30’ onthuld. In het indrukwekkende kunstwerk is dertig jaar Rotterdampas geschiedenis verwerkt, van de uitreiking van de eerste pas door Bram Peper tot het huidige jubileum.
ELKE 2 WEKEN AUTOVISIE MAGAZINE BIJ U OP DE DEURMAT+ GRATIS TOEGANG TOT AUTOVISIE DIGITAAL
GA NAAR: WWW.AUTOVISIE.NL/START
Relevanter dan ooit
Hoofd Rotterdampas Anneke Born vindt het dertigjarig bestaan een bijzondere mijlpaal. ‘Zeker als je bedenkt dat het doel van de pas vandaag de dag nog precies hetzelfde is als dertig jaar geleden’, zegt ze. ‘De Rotterdampas is in 1989 opgericht om leuke dingen doen voor iedereen mogelijk te maken, in het speciaal mensen voor wie dit minder makkelijk is. Daar zetten we ons
nog steeds met veel plezier voor in, samen met onze partners en relaties. Dat de pas nog altijd relevant is, blijkt ook uit de cijfers: er zijn meer Rotterdampassers dan ooit. Record op record
De Rotterdampas blijft inderdaad onverminderd populair. De laatste pasjaren werden steevast afgesloten met een recordaantal Rotterdampassers. Afgelopen jaar liep de teller op tot ruim 211.000 Rotterdampassers; wederom een record. En in het nieuwe pasjaar, dat op 1 maart jl. van start ging, zijn inmiddels al ruim 130.000 passen besteld of verlengd. Er is dan ook weer genoeg leuks te ontdekken met de pas: nieuwkomers als ESTO food & drinks en Adventure City, maar ook vertrouwde uitjes als
Plaswijckpark, de Kunsthal en de Euromast. Leuke extra’s en prijzen
Daarnaast kunnen Rotterdampassers dit jubileumjaar genieten van feestelijke acties, leuke extra’s en veel mooie prijzen. Zo wordt er in het nieuwe seizoensmagazine ‘Veel plezier!’ een reis naar Disneyland Paris weggegeven! De 30 jaar Rotterdampas mini-expo is dit pasjaar op verschillende locaties gratis te bezoeken. Zo staat het kunstwerk vanaf eind maart in de Rotterdampaswinkel. Meer informatie over Rotterdampas en het jubileum vind je op rotterdampas.nl. Hier kun je ook eenvoudig je pas bestellen of verlengen. De Rotterdampas 2019 is geldig tot en met 29 februari 2020.
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
DAGELIJKSE ZAKEN 17
Dagelijkse zaken die de mensen raken Carla Feijen, beeldend kunstenaar, ontwerper, mythografe
wilde planten. Een groot deel daarvan is zomaar aan komen waaien. Als ik ineens een nieuwe soort ontdek, kan ik daar zo blij van worden dat ik ze met een korte toespraak verwelkom.
TEKST & ILLUSTRATIE: NATALIE HANSSEN
Diepgaande gesprekken met wildvreemden. Een keer had ik met een middelbare scholier in de trein spontaan een gesprek over de oneindigheid van het heelal en de mogelijkheid dat het heelal ook een hologram zou kunnen zijn.
Vissengezichtjes die mij dakpansgewijs vanuit de koelvitrine aankijken. Ik ben al ruim 25 jaar vegetariër, maar heel af en toe eet ik een verse haring voor mijn gezondheid. Eerst keken ze altijd onthutst, verongelijkt of hooguit verbaasd. Maar de laatste keer dat ik de viswinkel binnenstapte, keken ze van geïrriteerd tot woedend. Ik ben zonder iets te kopen de winkel uitgelopen en er niet meer teruggekeerd.
Vogels in huis. Zo bijzonder als er ineens een vogel in de kamer rondvliegt. Vooral koolmeesjes, meesterlijke vliegers, vinden door een smal kiertje de weg naar binnen of buiten. Ineens een merel zien zitten in de boekenkast. Eén keer heb ik een verzwakte postduif binnengelaten, die een nachtje onder de tafel heeft gelogeerd. We hebben die avond samen televisie gekeken. Maar als je er één toelaat, volgen er meer. Nadat ik een hele zwerm mussen in de keuken aantrof, heb ik toch maar een antivliegengordijn voor de keukendeur opgehangen.
Asymmetrische sokken. Ik heb een heleboel zwarte sokken, maar allemaal verschillend van lengte en materiaalsamenstelling. Ze liggen niet als paren in de la en lijken te veel op elkaar om meteen te kunnen zien welke bij elkaar horen. Maar als ik ze aanheb en ze voelen ongelijk aan mijn voeten, valt daar nauwelijks mee te leven.
Theezakjes. Onbegrijpelijk. Vooral de paniek van de gastvrouw/ -heer als je het zakje niet op tijd uit je thee haalt en de bakjes en schoteltjes die ze er dan in allerijl bij halen. Zelf zet ik altijd thee van losse blaadjes in een pot. Die zakken naar de bodem als de thee klaar en op smaak is.
Eureka-momentjes. Tijdens het ontwerpen word ik alsmaar heen en weer geslingerd tussen de gedachte dat wat ik in mijn hoofd heb, gerealiseerd zou kunnen worden en de gedachte dat het toch echt onmogelijk is. Totdat het ontwerp er ineens staat. Een geweldig gevoel: het klopt en er is geen weg meer terug.
Nieuwe plantjes in de tuin. Ik heb een tuin met vooral
Mooie muziek op onverwachte plaatsen. Schitterende live pianomuziek horen terwijl je langs een open kelderraam loopt of ’s nachts op straat iemand prachtig horen zingen. Ik stapte ooit in een bus waarin iedereen stil was en de buschauffeur keihard fabelachtig mooie muziek draaide. Bij het uitstappen heb ik hem fluisterend dankjewel gezegd.
Oumou Sangaré komt naar Annabel Podium Grounds, Rotterdam Unlimited en poppodium Annabel slaan de handen ineen en presenteren in de grote zaal van Annabel een concert van de Malinese Grammy-winnaar Oumou Sangaré. Oumou Sangaré maakt op concertgangers niet alleen indruk met haar persoonlijkheid, maar ook met de misstanden die ze in haar songs aan de kaak stelt. Oumou’s krachtige, soulvolle stem bereikt toonhoogten die niemand onberoerd laat.
Sinds haar laatste album Mogoya uit 2017 kiest Oumou naar eigen zeggen voor een moderne sound waarbij ze zich zowel door traditionele Afrikaanse instrumenten als synthesizer, keyboard en elektrische gitaar laat begeleiden. Deze combinatie zorgt voor een rijk geluid waarmee ze ongetwijfeld een afgeladen Annabel aan haar voeten krijgt. Oumou Sangaré, 7 april, www.annabel.nu
Koken voor de Voedselbank Kookstudio Koken in Rotterdam organiseert een kookworkshop waarvan de opbrengsten naar de Voedselbank Rotterdam gaan. Onder begeleiding van koks van de Voedselbank maak je een voorgerecht, een hoofdgerecht of een
nagerecht van producten die in een voedselpakket zitten. Dat moet een mooie uitdaging zijn voor iedereen die de Voedselbank een warm hart toedraagt. Volgens de organisatoren is dit evenement geschikt voor iedereen die
wil koken. Je krijgt twee drankjes en na het koken eten jullie het diner gezellig met elkaar op. Meer informatie: kokeninrotterdam.nl
Moeder de vrouw in beeld op het Rotterdamse Boekenbal Dit jaar is Moeder de vrouw het thema van de Boekenweek. Waarom dit thema? Iedereen heeft een moeder, hartverwarmend en zorgzaam, streng of afwezig. Schrijvers brachten vele markante, echte en literaire moeders tot leven. Dus mag moeder de vrouw weleens een keer in het middelpunt van de belangstelling worden gezet. Moeder de vrouw beheerst uiteraard ook het Rotterdamse Boekenbal.
Wie zich tot schrijvende BR’ers aangetrokken voelt, weet dat hij of zij moeder de vrouw mag ervaren via zinsbegoochelende, lieve dan wel meeslepende bijdragen van onder meer Hugo Borst, Sonya Dias, Dore van Duivenbode, Wilfried de Jong, Ernest van der Kwast, Lotte Lentes, Roos van Rijswijk en Jaap Robben. De bijpassende moeder-de-vrouw-muziek komt van DJ Buurman.
Het Rotterdamse Boekenbal, 30 maart, Informatie: arminius.nu
VA
VA
€7,98 PM2
€14,98
VA V.
VA
VA
V.
V.
W.
Zoek jouw nieuwe auto in meerdere websites tegelijk
Op zoek naar een nieuwe auto? Gaspedaal.nl combineert het meest actuele occasionaanbod van meerdere autowebsites. Hierdoor zoek je snel en eenvoudig op één plek in het grootste aanbod uit Nederland.
DE
NIEUWSPEPER 20 MAART 2019
NIEUWS
XX
Stille Heldinnen Disco XL: 1000 Altijd al in een opera vrouwen, 1 podium willen meespelen? Grijp nu je kans! In de jarenlange samenwerking tussen het Rotterdams Wijktheater en Theater Rotterdam groeit Women Connected inmiddels uit tot een hoogtepunt. Universele belevenissen, angsten, dromen en verlangens resulteren met Women Connected in prachtige ontmoetingen tussen vrouwen uit Rotterdam West, Noord, Zuid en Oost, aldus de organisatoren van de Stille Heldinnen Disco Foto: Kev Ryan XL, een initiatief van Women Connected. Vrouwen van alle culturen, Disco-try-outs afgelopen generaties en achtergronden winter waren allemaal uitverzijn de bezoekers inspireren kocht. In april zullen 1000 met hun persoonlijke verhavrouwen tegelijk het podium len. Via een koptelefoon betreden van de grote zaal hoort het publiek de wijze van Theater Rotterdam. woorden van Chahrazad, de Fahae, woonachtig in hoop van Monniek, de lieveHoogvliet, is een van die 1000 lingsmuziek van Sharita en vrouwen die meedoet aan de nog véél meer. Een bijzondevoorstelling: “Ik verliet mijn re avond waarin niet wordt vaderland, Syrië, vanwege de gekeken naar elkaars verschil- oorlog. Op zoek naar veiliglen, maar waar simpelweg heid voor mijn kinderen. Ik het vrouw zijn wordt gevierd. vind het heel interessant om Het initiatief slaat stevig aan. deel te nemen aan dit proWant de Stille Heldinnen ject, zo kan ik mijn Neder-
Nee, je hoeft niet te kunnen zingen, aldus de Operadagen Rotterdam. Deze organisatie is voor Il Diluvio Universale , een recent opgegraven schat uit de barokmuziek van Michelangelo Falvetti, op zoek naar bijzondere stellen die een scène willen opvoeren. Zij krijgen de kans een rol te spelen in deze opera, die wordt uitgevoerd in de Grote Zaal van De Doelen. Il Diluvio Universale is een muzikaal spektakel over de Bijbelse zondvloed, uitgevoerd door Cappella Mediterranea en Choeur de Chambre de Namur, onder leiding van dirigent Leonardo García Alarcón. Regisseur Sjaron Minailo, bekend van zijn eerdere werk voor Opera-
dagen Rotterdam, zoals het concert onder de Brienenoordbrug in 2008, voegt hier een bijzondere theatrale laag aan toe. Omdat Il Diluvio Universale een viering is van wat de mens zo bijzonder en kleurrijk maakt, is Sjaron op zoek naar bijzondere koppels, hoe aparter hoe beter! Sjaron stoomt de figuranten in vier repetities (in overleg) in Rotterdam klaar voor de uitvoering. Wie voelt zich geroepen en kent mensen die graag willen meedoen?
URI CAINE De Amerikaanse pianist verrast al jaren de jazz- en klassieke wereld met zijn spel en composities. Deze avond laat hij zich van zijn beste kant horen. wo 20 maart | LantarenVenster | 20.30 u
Laat het de organistoren uiterlijk 15 april weten door een mailtje te sturen naar info@operadagenrotterdam.nl.
lands oefenen en kom ik in contact met andere vrouwen. Het is altijd enorm gezellig en dat verzacht het leed van ons vertrek uit Syrië. Ik hoop dat mijn kinderen komen kijken, maar dat er ook Nederlandse mensen komen om te zien wat de nieuwe bewoners van de stad beweegt.”
HAPPY BACHDAG Musici spelen op de verjaardag van Bach hun favoriete stukken van de beroemde Duitse componist. In winkels, cafe’s en parkeergarages wordt de hele dag zijn muziek gedraaid. do 21 maart | MONO (Vijverhofstraat 15) en andere locaties | 10.00 u
Stille Heldinnen Disco XL, 23 april, TR Schouwburg, www.theaterrotterdam.nl/ stilleheldinnen
Gedanst muzikaal betoog over vergeten verhalen
Ontroerende Arabische tranentrekkers
De dansvoorstelling Black Memories is een voorstelling over macht, vrijheid en onvermogen. Op het ritme van Afro-Caraibische drums wordt een pijnlijk verleden van slavernij en koloniale overheersing herbeleefd. Vijf dansers, vier musici en twee acteurs brengen de blues van verandering en verzet op indringende wijze voor het voetlicht. De voorstelling Black Memories is een samenwerking tussen dansgezelschap Backbone dat hiphop verbindt met andere disciplines, danstheater Aya en Tafel van Vijf, dat theater met geschiedenis en erfgoed mixt.
Dompel je tijdens het Arabic Film Festival onder in de Arabische wereld via films, muziek, debat en videokunst. Naast een inkijk in de politiek en het dagelijks leven, richt dit festival zich vooral op de schoonheid, kunst, cultuur en levenslust van de mensen die daar wonen. Verwacht een toverlantaarn van ontroerende tranentrekkers tot gierende comedy en alles wat daar tussen zit.
REBOUND Een dansvoorstelling over de vraag: wie bepaalt wie jij bent? In hoeverre spelen achtergrond, status en cultuur een rol? vr 22 maart | TR Schouwburg | 20.30 u
LantarenVenster, 27 t/m 31 maart, www.arabfilmfestival.nl Maaspodium Rotterdam, 23 maart, www.maastd.nl
LEES ELKE WEEK PRIVÉ DE NUMMER ÉÉN IN SHOWBIZZ EN ENTERTAINMENT
VANAF
5,50 PER MAAND
ELKE WEEK OP UW DEURMAT TOT
59% KORTING!
PROFITEER NU! GA NAAR WWW.PRIVE.NL/START
CIRCUS X FESTIVAL
Maak het mee in het Wijkpaleis Het Wijkpaleis is de plek waar buurtbewoners uit Rotterdam West elkaar ontmoeten en helpen het samen te maken. Letterlijk door te leren maken, verstellen en repareren, maar ook hoe je het kan maken in het leven. Met hulp van jong en oud kun je in het wijkpaleis uitgroeien tot koning van je eigen bestaan.
In de polder in Hoek van Holland dans je een dag lang op 90’s hits en geniet je van circusoptredens en andere verbluffende shows. za 23 maart | Oranjepolder (Polderhaakweg) | 13.00 u
Schuif aan bij Fatma en Kameroen voor een diner met kruiden & groenten uit De Spoortuin of de Educatieve Tuin. Of leer van Monique hoe je kleren kunt maken en verstellen. Wijkpaleis Middellandstraat, 20 en 23 maart, www.facebook.com/hetwijkpaleis
BUMBA EN HET MAGISCHE WONDERBOEK (1+) Bumba verrast de jarige Lies en Lars met een magisch boek. Als ze het boek openmaken, stappen ze een wonderbaarlijke wereld binnen en leren ze circusvrienden kennen. zo 24 maart | oude Luxor Theater | 13.30 u
VOOR DE VOLLEDIGE AGENDA KIJK OP UITAGENDAROTTERDAM.NL
THUISKOMEN MET OOMS Heeft u ver(t)huisplannen en wilt u uw huis ook verkopen? Bij Ooms bent u aan het juiste adres in de aanloop naar uw nieuwe thuis! Aankoop, verkoop én het verkrijgen n van een hypotheek. Wij regelen alles onder 1 dak.
ROTTERDAM
ROTTERDAM
Waarom Ooms? ú Het meest verkopende makelaarskantoor in Regio Groot-Rijnmond ú Ooms vraagt en maakt de beste prijs voor uw huis ú No Cure No Pay ú Persoonlijke aandacht ú Team van enthousiaste en ervaren medewerkers ú Professionele fotografie en virtuele bezichtigingen ú Erkend Hypothecaire Planners en Adviseurs ú Afspraken mogelijk op zaterdag en ‘s avonds
Maaskade 148c
Hugo Molenaarstraat 25b2
• Licht 3-kamer appartement (vh
• Ruime dubbele bovenwoning
4-kamer)
• Royaal dakterras met spectaculaire beleving
• Royale woonkamer in doorzonindeling
• Direct om de hoek van de
• Heerlijk wonen op het NIEUW IN VERKOOP
010 424 88 88
Heemraadssingel
Noordereiland
NIEUW IN VERKOOP
Vraagprijs € 235.000,-- k.k.
Vraagprijs € 225.000,-- k.k.
ROTTERDAM
ROTTERDAM
Tapuitstraat 21a
Jacob Catsstraat 422
• Royaal opgezet 3-kamer
• Ruim appartement op de
appartement (vh 4-kamer)
bovenste 2 verdiepingen
• Gelegen in nette en rustige
• Ruime woonkamer, nette
straat
L
keuken, 3 slaapkamers en rustig
• Zeer centraal gelegen, vlakbij Ca
NIEUW IN VERKOOP
veel voorzieningen
balkon VERKOCHT BOVEN Verkocht boven deVRAAGPRIJS vraagprijs
Rotterdam Ro tterdam m
• Op prachtige locatie aan de Noordsingel
e v D
t
Vraagprijs € 105.000,-- k.k.
ROTTERDAM
ROTTERDAM
1e Carnissestraat 30a
Chris Bennekerslaan 27N
• Ruime bovenwoning in rustige straat in Carnisse
Op een geweldige locatie in Kralingen, aan de Lusthofstraat en boven het
• Ruime woonkamer en 3 slaap-
winkelcentrum, bieden wij u in het in 2015 opgeleverde nieuwbouwcomplex
kamers.
‘Van Kralingen’ dit prachtige en ruime appartement op de derde verdieping.
• Maak van deze woning uw NIEUW IN VERKOOP
Vraagprijs € 250.000,-- k.k.
Dankzij de vele en grote raampartijen is het appartement heerlijk licht. Wan-
droomwoning
neer u hier komt wonen bent u verzekerd van optimale wooncomfort met alle voorzieningen binnen handbereik. Wij zien u hier wel wonen, u ook?
Vraagprijs € 150.000,-- k.k.
ROTTERDAM
NIEUW IN VERKOOP
Vraagprijs € 519.500,-- k.k.
ROTTERDAM
ROTTERDAM
Plein 1953 105
Henegouwerlaan 106aII
Piet Smitkade 368
• 2-kamer (vh3) appartement op
• Authentieke bovenwoning
• Goed onderhouden en
de 4e woonlaag
met een moderne eigentijdse
• Balkon op het zuiden
keurig ingericht 3-4 kamer
afwerking
• Prettige en lichte woonbeleving
appartement
• In 2015 grondig gerenoveerd
• Gelegen op de 10e en 11e
• Moderne keuken met grote NIEUW IN VERKOOP
NIEUW IN VERKOOP
NIEUW IN VERKOOP
ROTTERDAM
• Prachtig uitzicht over de rivier De Maas
Vraagprijs € 350.000,-- k.k.
ROTTERDAM
Verlengde Nieuwstraat 219
Oeverstraat 13
Kruisplein 782
• Prachtig 2-kamer appartement
• Een statig pand uit 1908
• Ruim en licht 2-kamer
(3-kamer indeling mogelijk)
gemoderniseerd in de jaren ‘90
• Royale indeling, mooie lichtinval, luxe afwerkingsniveau en moderne badkamer
Vraagprijs € 435.000,-- k.k.
appartement
• Fraai afgewerkt, lichte en
• Gelegen op een TOP locatie
riant opgezet dubbellaags
• Riante woonkamer, luxe keuken NIEUW IN VERKOOP
verdieping
Vraagprijs € 475.000,-- k.k.
Vraagprijs € 105.000,-- k.k.
ROTTERDAM
eetkamer en 3 slaapkamers
• Pachtig uitzicht wat nooit
appartement NIEUW IN VERKOOP
• Ruime vertrekken, eetkeuken, balkon en stijlvolle badkamer
Vraagprijs € 300.000,-- k.k.
Maaskade 113-115 |3071 NJ Rotterdam Tel (010) 424 88 88 | rotterdam@ooms.com Ooms.com/rotterdam
verveeld. NIEUW IN VERKOOP
Vraagprijs € 349.000,-- k.k.