De nieuwspeper 2017 nr 22

Heimweepatisserie van St. Anny

Pittig en inspirerend nieuws over Rotterdam

PAGINA 5

JAARGANG 3, NR. 22 29 NOV. - 13 DEC. 2017

DE NIEUWSPEPER IS EEN UITGAVE VAN METRO

Stadmaken volgens Stadmakerscongres 2017

PAGINA 12

KIJK VOOR HET LAATSTE NIEUWS OP WWW.DENIEUWSPEPER.NL

@DENIEUWSPEPER

HET 100-JARIGE LUXOR PAKT UIT SPRAAKMAKENDE #WETOO-RUIGHEID, PAUL DE LEEUW & DÉSIRÉE’S TIJDLIJN PAGINA 18-19

(Foto: Ruud Baan)

IK WIL

DEZE MAAND

NAAR

ALLES

IN DE COMPL E UITGAANS TE AGENDA VAN ROTT ERDAM

UITAGENDAROTTERDAM.NL

ROTTERDAM

Wonen in de

duurzaamste buurt van Delft Maak kennis met KLINKERBUURT 3 Een heerlijk huis met een tuin en een stadspark nabij?

Wonen in alle rust op 10 minuten fietsafstand van hartje Delft. Aantrekkelijk?

GOED NIEUWS! De verkoop van de riante nieuwbouwhuizen in de Klinkerbuurt 3 van Schoemaker Plantage gaat begin 2018 van start. Er zijn 3 typen zeer energiezuinige eengezinshuizen waaruit je kunt kiezen. Deze variëren in gevelbreedte en daarmee in woonoppervlakte van 127 m² tot wel 177 m².

• • • • • •

3 - 6 (slaap)kamers grote badkamer en (separaat) tweede toilet tuin met berging, buitenkraan en regenton parkeerplaats op binnenterreinen verdiepingshoge binnendeuren met luxe deurbeslag standaard vrije keuze in twee plattegronden per verdieping (e 0,- optie) • luxe keuken met Siemens apparatuur • zeer energiezuinig door toepassing nul-op-de-meter

Meer informatie:

www.schoemakerplantage.nl/klinkerbuurt3

Van Silfhout & Hogetoorn wereldmakelaars T. 015 - 212 52 88 nieuwbouw@vansilfhout.nl

Olsthoorn Makelaars T. 070 - 308 46 56 nieuwbouw@olsthoornmakelaars.nl

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

NIEUW NIEUW ROTTERDAMS

PEIL PEIL

De schaarstecrisis in de zorg

HELEMAAL DE BOM

Rotterdam Music Awards uitgegroeid tot volwassen gala Rotterdam rules. Dankzij de inspanningen van De Likt, Broederliefde, Nelson Freitas, Sevdaliza, Ronnie Flex, The Kik, Oliver Heldens enzovoorts, enzovoorts. Ze scoren op YouTube en social media, pakken prijzen en domineren de hitlijsten.

NIET LULLEN MAAR POETSEN

Zomaar een bericht: ziekenhuizen weigeren regelmatig patiënten omdat er te weinig verpleegkundigen beschikbaar zijn.

Surf naar de website van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland en lees dat maar liefst 85% van de verpleegkundigen in de ziekenhuizen en de wijkverpleging dagelijks last heeft van de werkdruk. Bijna de helft geeft aan dat de veiligheid van patiënten, cliënten en bewoners verslechtert. Laten we eerlijk zijn, voor velen is deze werkelijkheid een ver-van-mijn-bed-show. Totdat je er zelf onverwacht mee geconfronteerd wordt. Zoals een vrouw die haar verhaal graag kwijt wilde.

In november 2015 beloofde de alweer toenmalige staatssecretaris Van Rijn 20 miljoen beschikbaar te stellen voor de noodopvang van kwetsbare ouderen.

Ze kunnen even niet naar huis, maar horen gezien hun kwetsuur ook niet in een ziekenhuis opgenomen te worden. Je mag verwachten dat deze zorg twee jaar later inmiddels wel op orde is. De 84-jarige moeder van de vrouw valt thuis. Ze heeft een afwijkende vorm van dementie en woont zelfstandig in een aanleunwoning bij een verpleeghuis. Ze is na haar val in staat om het alarm in te schakelen. De huisarts komt direct en plakt de hoofdwond, die een omvang heeft van 20 centimeter. Ook verbindt hij een knie en geeft aan dat de vrouw opgenomen moet worden. De dochter is inmiddels gearriveerd en gaat met de ambulance mee naar de spoedeisende hulp.

Eenmaal daar aangekomen moeten moeder en dochter een tijdje wachten. Want moeder viel om

‘‘

(FOTO: JAAP VAN RIJN)

LEKKER BELANGRIJK...

3

COLUMN JAAP VAN RIJN

ROTTERDAMS

KANNIE WAAR ZIJN?!

OPINIE

Bevuiling van de Pink Wall, massaal kauwgom op de grond spugen, verpakkingen op parkeerplaatsen bij snelle-hap-verstrekkers dumpen, vuilniszakken naast de containers smijten…

De onvermoeibare milieuridder Joost Eerdmans lijkt welhaast aan een dood paard te trekken.

een niet opgehelderde reden en dat moet onderzocht worden. Het personeel maakt een scan van haar hoofd om te controleren of een hersenbloeding de val veroorzaakte. Moeder wordt na de scan op een bed een afdeling op gereden. Daar wacht ze met haar dochter op de uitslag. De arts constateert alleen een zware hersenschudding. Een invoelende verpleegster vertrouwt de situatie niet, haalt er een dokter bij, die foto’s laat maken van de rug en de knie. De vrouw blijkt geen breuken te hebben, maar wel een onderdruk van 40. Dan ben je best heftig aan het uitdrogen, wat zeker bij ouderen tot flauwvallen kan leiden. Het personeel maakt duidelijk dat moeder niet wordt opgenomen en dat ze voor deze klachten naar de polikliniek moet komen, na verwijzing door de huisarts.

Vanwege de hersenschudding en de kans dat ze nog een keer valt, moet ze wel naar de noodopvang. Na veel getelefoneer blijkt in heel Rotterdam dat weekend geen noodopvang beschikbaar te zijn. Ondanks die 20 miljoen van Van Rijn. Uiteindelijk pakt na een doorwaakte nacht het verpleeghuis bij de aanleuningwoning het wel goed op, een verzorger gaat elk uur kijken.

Geen crisisopvang beschikbaar… Waar is die 20 miljoen euro eigenlijk aan besteed? Oh ja, volgend jaar gaat de zorgpremie omhoog. Zou dat helpen?

Na veel getelefoneer blijkt in heel Rotterdam dat weekend geen noodopvang beschikbaar te zijn

’’

(De namen van de moeder en dochter zijn bekend bij de redactie)

Colofon (FOTO: VINCENT VAN DORDRECHT)

Dé cadeautip van Sinterklaas en de kleur-het-maar-lekker-zelluf-in-Piet Het Rotterdamse Dakenboek van Esther Wienese, dat is zo klaar als een klontje.

De Nieuwspeper verschijnt samen met dagblad Metro en wordt in geselecteerde gebieden huis-aanhuis verspreid. Tevens is De Nieuwspeper verkrijgbaar bij afhaalpunten in Rotterdam en de regio.

Advertentieverkoop adverteren@denieuwspeper.nl

Hoofdredactie Jaap van Rijn

Carin Broere • c.broere@tmg.nl 06 - 5758 0037

Redactie redactie@denieuwspeper.nl Vormgeving Metro

Tonia van Nieuwenhuijzen t.van.nieuwenhuijzen@tmg.nl 06 - 4905 4783

Online www.denieuwspeper.nl www.facebook.com/denieuwspeper

Alle rechten ten aanzien van de inhoud van deze uitgave worden nadrukkelijk voorbehouden en berusten bij De Nieuwspeper. Op het gebruik van deze uitgave zijn de Algemene Toepassingsvoorwaarden van De Nieuwspeper van toepassing.

De Nieuwspeper is een uitgave van Telegraaf Media Groep.

Uitgelezen?

Milieudefensie zoekt schone-luchtwachters

Geef Metro door

Dat moet toch niet nodig zijn: surveillerende burgers die bij bestuurders naleving van wetten en regels moeten afdwingen.

(FOTO: ; WIKICOMMONS)

Leg de krant in het bagagerek

THUISKOMEN MET OOMS Heeft u ver(t)huisplannen en wilt u uw huis ook verkopen?

Bij Ooms bent u aan het juiste adres in de aanloop naar uw nieuwe thuis! Aankoop, verkoop én het verkrijgen van een hypotheek. Wij regelen alles onder 1 dak

NIEUW

ROTTERDAM Oppert 220 • Complex de Hofdame in het hippe Laurenskwartier • 3 kamer appartement op de 6e verdieping

NIEUW IN VERKOOP

• Mooie lichtinval, mooi uitzicht, perfecte ligging tov het bruisende centrum

Vraagprijs € 380.000,-- k.k.

NIEUW

ROTTERDAM Strevelsweg 261 • Perfect onderhouden 3-kamer

NIEUW

Waarom Ooms?

ROTTERDAM Gordelweg 81 A1

! Het meest verkopende makelaarskantoor in Regio Groot-Rijnmond ! Ooms vraagt en maakt de beste prijs voor uw huis ! No Cure No Pay ! Persoonlijke aandacht ! Team van enthousiaste en ervaren medewerkers ! Professionele fotografie en virtuele bezichtigingen ! Erkend Hypothecaire Planners en Adviseurs ! Afspraken mogelijk op zaterdag en ‘s avonds

• 2 – kamer appartement gelegen in Bergpolder • Woning dient opgeknapt te worden VERKOCHT BOVEN VRAAGPRIJS

• Zeer centrale ligging met alle stedelijke voorzieningen op steenworp afstand.

Vraagprijs € 159.000,-- k.k.

010 424 88 88

NIEUW

ROTTERDAM Kortebrantstraat 11 • -Super leuk 3-kamer appartement midden in het bruisende centrum

appartement

van Rotterdam

• Gelegen op de 6e verdieping van

• Ruim balkon met fantastisch

Lansingerland

de “Zuidersterflat” NIEUW IN VERKOOP

• Op loopafstand van het Zuidplein

Capelle apelle a/d IJssel

• Mogelijkheid tot het kopen van een

Rotterdam Ro tterdam Schiedam Schieda

parkeerplaats Hellevoetsluis Helle

Spijkenisse Spijk

ROTTERDAM Bernardus Gewinstraat 14b • Super gaaf TURN-KEY apparte-

Vraagprijs € 175.000,-- k.k.

NIEUW

Benieuwd wat jouw huis waard is?

GRATIS

dam NIEUW IN VERKOOP

diverse horecagelegenheden

•

Dordrech Dordre chtt ch

ment in het centrum van Rotter-

waardebepaling 010 424 88 88

• Gelegen op de 2e verdieping • Dit jaar intern keurig gerenoveerd en kan direct betrokken worden.

ROTTERDAM Karel Doormanstraat 382b • Ruimtelijke 3-kamer appartement met fantastisch balkon • Gelegen in het moderne complex “De Karel Doorman” • Midden in het centrum van

VERKOCHT BOVEN VRAAGPRIJS

ROTTERDAM

ling, gemeenschappelijke binnentuin, fitnessruimte en sauna

Vraagprijs € 350.000,-- k.k.

NIEUW

ROTTERDAM

ROTTERDAM Essenburgsingel 134 B2 • Aan de fraaie en groene es-

• Super royaal en modern TURN-

• Sfeervol 3-kamer appartement

senburgsingel gelegen royaal

KEY appartement

• Zeer rustig gelegen en heerlijk

bovenhuis

• Heerlijke living, 2 terrassen, luxe

balkon op het zuiden

• Gelegen op de 2e en halve 4e

keuken en badkamer

• Nabij het oude centrum van Overschie, uitvalswegen, openbaar

NIEUW

Woelwijkstraat 71

Oranjestraat 59b

NIEUW IN VERKOOP

NIEUW IN VERKOOP

• Eventueel uit te bereiden tot 3

verdieping met 2 zonnige balkons VERKOCHT BINNEN 1 WEEK!

slaapkamers

vervoer en winkels

Vraagprijs € 200.000,-- k.k.

Vraagprijs € 150.000,-- k.k.

ROTTERDAM

NIEUW

ROTTERDAM

Vraagprijs € 600.000,-- k.k.

• Moderne 2 onder 1 kapwoning met garage en eigen parkeerplaats • Gelegen aan een zeer rustige

• Beschikt over 2 parkeerplaatsen

fenomenaal uitzicht

Coolsingel en het CS

Lillian Ngoyiweg 162

woning

• Gelegen op de 15e verdieping met

Markthal, de Erasmusbrug, de

ROTTERDAM

RECENT gebouwde eengezins-

ment van maar liefst 120m2

over de skyline van de stad, de

NIEUW

• Ruime, goed ONDERHOUDEN en

• Fantastisch 3-kamer hoekapparte-

• Heerlijk terras met wieds uitzicht

Vraagprijs € 250.000,-- k.k.

Drakenburg 11a

Kruisplein 350

•

centrum van Rotterdam, scholen, uitvalswegen.

•

NIEUW IN VERKOOP

op het zuiden • In directe nabijheid van CS,

•

NIEUW

Rotterdam • Keurig complex met lift, fietsenstal-

Vraagprijs € 175.000,-- k.k.

NIEUW

uitzicht op de Rotte!

• Ideale ligging tov de gezellige Meent en Pannekoekstraat met

Barendrecht Barendre echt

vraagprijs € 139.000,- k.k.

NIEUW

VERKOCHT BOVEN VRAAGPRIJS

VERKOCHT BINNEN 1 WEEK!

op afgesloten terrein achter de woning • Kindvriendelijke wijk in het zuiden van Rotterdam

VERKOCHT BINNEN 1 WEEK!

wooneiland.

• Scholen, winkels en openbaar vervoer zijn makkelijk bereikbaar • Alle ruimtes zijn mooi en compleet afgewerkt.

Vraagprijs € 249.000,-- k.k.

Maaskade 113-115 |3071 NJ Rotterdam Tel (010) 424 88 88 | rotterdam@ooms.com Ooms.com/rotterdam

Vraagprijs € 525.000,- k.k.

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

CULTUUR

STADMAKERSCONGRES 2017 Bouwen voor senioren of jongeren? Worden het huizen, kantoren of groen? Of beide? Bouwen voor mensen met een laag inkomen of voor jonge gezinnen waar veel geld binnenkomt? Tijdens het Stadmakerscongres 2017 spraken Rotterdammers over deze en andere schurende stadskwesties. Wie gaat wat doen? En welke rol moet de gemeente Rotterdam spelen?

Maak kennis met mensen die het nieuwe werkwoord stadmaken betekenis geven.

SCHURENDE STADSKWESTIES, KANTELPUNTEN & STIPPEN OP DE HORIZON ZETTEN

TEKST: CINDY MIRANDE BEELD: GABY JONGENELEN

Rotterdam gaf, deels gedwongen door de crisis, de afgelopen jaren het experiment de ruimte. Een aantal van die experimenten draagt inmiddels bij aan de aantrekkelijkheid van de stad. Denk aan de Fenix Food Factory en het Schieblock. Vele partijen herontdekken de stad als interessante plek om in te investeren. Dit krijgt gevolgen voor de inrichting en het gebruik van Rotterdam.

WIE MAKEN DE STAD? Beitske Boonstra leidde met Jeroen Niemans tijdens het Stadmakerscongres de talkshow Stadmaken, de volgende stap . Niemans werkt bij Ruimtevolk, dat partijen adviseert over de invulling van steden en re-gio’s. Beitske Boonstra is oprichter van BecomingPlanner en onderzoekt hoe burgerinitiatieven en de inzet van stadmakers de rol van stadsplanners veranderen.

Beitske Boonstra: “Het stadmaken

staat op een kantelpunt. De markt trekt aan, de druk op de stad neemt toe. Na een periode van experimenteren willen we kijken hoe al die experimenten verankerd blijven en de energie niet weglekt. Dat vraagt onder andere om transparantie van de gemeentelijke organisatie.

De

ambtenaar zal moeten kunnen schakelen tussen verschillende rollen. Bestuurders moeten ook de vinger aan de pols houden en weten of de wijze van stadsinrichting aansluit op de behoeften van de bewoners.

“De gemeente kan als regisseur optreden, maar wel met oog voor individuele kwaliteiten en op gelijke voet met de bewoners. Als blijkt dat particuliere initiatieven gemeentelijk beleid uitvoeren, vind ik dat er subsidies beschikbaar moeten komen. De Omgevingsvisie van de gemeente zit vol met mooie plannen. Ik ben benieuwd naar de slagkracht ervan, en naar de manier waarop deze kan bijdragen aan het stadmaken door burgers en ondernemers. Neem bijvoorbeeld een platform als CityLab010, de werkplaats voor de stad van morgen. Dat

kan nog veel bekender worden onder Rotterdammers. Dit platform zou zich in de stad veel actiever en vooral langer kunnen promoten.

Kijk naar het Opzoomeren, dat echt een begrip is geworden. Dat heeft veel tijd gekost, zo’n acht jaar. Dus volhouden loont.

“Als Rotterdammer hoop ik dat de stad op alle levensfases van haar bewoners blijft aansluiten. Gezinnen met kleine kinderen vinden het nu lastig om betaalbare huizen te vinden in het centrum. Ook de voorzieningen voor deze gezinnen blijven achter. Ik woon in Noord, daar mis ik voldoende speelplekken en groen. Daar zijn veel jonge gezinnen, maar weinig oudere gezinnen of ouderen. Die mis ik nu in mijn wijk.”

Fotografe Gaby Jongenelen sluit zich hierbij aan: “Ik zie veel jonge gezinnen wegtrekken naar de randen van de stad. Ik heb lang gezocht naar een geschikte woning binnen de stadsring, maar die heb ik uiteindelijk daarbuiten gevonden.

Best jammer. Wat de stad zelf betreft, hoop ik dat Rotterdam minder auto’s en meer groenplekken zal tellen. En meer ruimten waar mensen kunnen samenwerken. Ook belangrijk: een vooral veilige stad.”

Citylab010: werkplaats voor de stad van morgen

5

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

CityLab010 is een van de deelnemers van het Stadmakerscongres. Bij deze werkplaats voor de stad van morgen ontmoeten mensen met plannen elkaar tijdens de door CityLab010 georganiseerde netwerk- en kennis-events en via het online platform. Dankzij de website worden Rotterdammers betrokken bij het stadmaken. Hier geeft de gemeente Rotterdam ruimte aan het experiment.

Wie wil weten welke plannen werden bedacht en gehonoreerd, kijkt op www.citylab010.nl.

In opdracht van CityLab010 maakten studenten Charlotte & Céline van de Dutch Filmers Academy een videoverslag van het Stadmakerscongres: www.facebook.com/ denieuwspeper en www.facebook.com/ citylab010.

CULTUUR

WEL OF GEEN SUBSIDIE nen. Neem plannen voor meer groen.

De kennis van de betrokken ambtenaren bij groenbeheer kun je dan delen met de initiatiefnemers. Zo’n subsidiemolen als CityLab010 mag wat mij betreft worden afgeschaft. Als je een goed plan hebt, moet je daar zelf geld voor kunnen organiseren.”

Chantal denkt daar anders over: “Investeren in samenwerking is juist wél nodig om vernieuwing en verVraagt het ontwikkelen van de stad duurzaming op gang te brengen. Als om een sterke regisseur? Of gaat gebiedsdirecteur van IJsselmonde zie ik dat het lastig is om een het om een organisch proces? brede vertegenwoorChantal Zeegers: “We moeten als diging te vinden gemeente het organische proonder de bewoces niet veronachtzamen. ners. We moeMaar ik denk wel dat wij ten daar veel de stip op de horizon meer moeite moeten zetten. Daarbij voor doen moeten we oppassen De stad zal niet dan bijvoorniet te veel zaken van beeld in een bovenaf rigide te wilalleen stadsdeel len invullen.” groener, maar als HilleJan-Willem vindt gersbergdat de gemeente de reook natter zijn Schiebroek. gie moet nemen om te Ik ben het wel zorgen dat plannen die met Jan-Willem zijn opgehaald uit de stad eens dat de gedaadwerkelijk worden uitgemeente moeite heeft voerd. Hij is van mening dat om zaken los te laten en goede ideeën geen subsidie behoeven: “Als gemeente moet je faciliteren Rotterdammers gewoon hun werk te en niet in de weg gaan zitten. Soms laten doen. Het stadmaken kunnen werkt de gemeente ook als stoorzen- wij als gemeente nog meer faciliteder. Je moet in de meedenkstand gaan ren. Niet alleen met subsidies, maar zitten en niet alles zelf willen verzin- ook door het ter beschikking stellen Ook politici en ambtenaren bezochten het Stadmakerscongres, zoals Chantal Zeegers en Jan-Willem Verheij. Zeegers is ambtenaar bij de gemeente Rotterdam en kandidaatgemeenteraadslid voor D66. JanWillem Verheij is gemeenteraadslid voor de VVD. Beiden houden zich bezig met hoe de Omgevingsvisie vorm krijgt.

van kennis en open data. Overigens is bij het ontvangen van een CityLab010-subsidie boven een bepaald bedrag co-financiering een voorwaarde voor de toekenning van de subsidie. Dus het zelf organiseren van geld vindt al plaats.”

Hoe ziet de stad er over dertig jaar uit?

Chantal Zeegers: “Ik hoop dat dan een uitgebreid openbaarvervoersnetwerk is gerealiseerd. In het MerwedeVierhavengebied staan straks middelgrote woningen, zodat meer gezinnen in de stad kunnen blijven wonen.

Ook zie ik hoge torens met groen en buitenterrassen. Ik verwacht dat er veel groene pleinen zijn aangelegd en hoop dat we vieren dat we een multiculturele stad zijn.”

Jan-Willem: “De stad zal niet alleen groener, maar ook natter zijn. De waterbergingsopgave is groot, daar moeten nieuwe ideeën voor komen. Alleen maar wegpompen zal niet meer lukken. Het woningaanbod wordt meer divers, zodat meer mensen, van rijk tot arm, in de stad een huis kunnen vinden en daarom hier willen blijven wonen. Naast een goed ontwikkeld openbaar vervoer rijden er veel zelfrijdende auto’s op waterstof of elektriciteit door de stad. Ik denk dat Rotterdam een hele prettige stad wordt om te vertoeven.”

6

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

CULTUUR

BASISINKOMEN VOOR STADMAKENDE VRIJWILLIGERS Piet Vollaard is architect, publicist en medeoprichter van Stichting De Natuurlijke Stad. Deze stichting maakt zich sterk voor meer biodiversiteit in Rotterdam, denk aan een stadspark op het dak van de Hofbogen. Piet deed mee aan de congressessie Go Rotterdam, Go , waar de deelnemers gebiedsontwikkelingen bespraken als Feyenoord City, de hoogbouw in de binnenstad en de Hofbogen.

Hoe staat het met de Hofbogen?

Piet Vollaard: “Het dak van de Hofbogen is sinds 2010 niet meer in gebruik.

Veel mensen willen iets met het dak.

De Hofbogen kent verschillende eigenaars. De corporaties hebben geen haast met de verkoop, want wachten drijft de prijs op. De gemeente had het dak kunnen kopen, maar laat de ontwikkeling liever aan de markt over.

De gemeente zou tegenwicht moeten bieden aan de machinaties van de markt, want het stadspark heeft een publieke functie.

“Samen werken aan dit soort projecten kost veel tijd van vrijwilligers.

Onder de noemer participatiemaatschappij wordt er een enorm beroep gedaan op deze mensen. Ik vind dat, als de gemeente deze initiatieven waardevol vindt, zij deze inzet moet honoreren. In de sessie zag je dat bij de ontwikkeling van Feyenoord City en de hoogbouw in de binnenstad veel professionals zijn betrokken. Die mensen worden allemaal dik betaald, terwijl we bij de Hofbogen veel onbezoldigd werk verrichten. Tijdens de sessie stelde iemand de vraag: ‘Wie van jullie wordt betaald om hier te zitten?’ Ik zag veel ambtenaren, maar bijna niemand stak zijn hand op. Het zou mooi zijn als de vrijwillige stadmakers een basisinkomen krijgen.

Dan schep je condities waarmee de burger wordt gefaciliteerd. Ik vind niet dat je als gemeente kunt zeggen: dit is ons beleid, maar u moet het doen! Dat houden vrijwilligers niet lang vol, je moet ergens van eten.”

Wie zetten zich in als vrijwillige stadmaker?

Ik zie dat vooral oudere, witte mensen zich met de stadsontwikkeling bemoeien. Daar hoor ik ook bij. Ik zit tegen het einde van mijn loopbaan en heb voldoende middelen om dit vrijwilligerswerk vol te houden. Maar andere bevolkingsgroepen hebben helemaal geen tijd. Ze weten vaak de weg niet en staan met lege handen. Waarom zouden actieve straten er wel goed uitzien en de straat ernaast niet? We moeten echt meer voor elkaar gaan zorgen. De stap maken naar andere groepen kost tijd en energie. De ideale overheid zit met zijn vingers in de haarvaten van de stad en voert uit. De participatiemaatschappij is een mooi idee, maar er zijn nu eenmaal groepen die niet voor zichzelf kunnen zorgen. Overigens ben ik van mening dat echt goede plannen geen subsidie nodig hebben. Als je afhankelijk bent van subsidie, blijf je ook afhankelijk van de samenstelling van de gemeenteraad. Daar kun je geen lange-termijnontwikkeling op baseren.”

GROENE CONNECTIE Catherine Visser en Philip Kuypers van de Groene Connectie spannen zich in om met een coalitie van groene en maatschappelijke initiatieven sociale doelen te verwezenlijken. De Groene Connectie is een lintpark van acht kilometer langs de voormalige havenspoorbanen en de singels van Delfshaven. Hier kunnen bewoners een plek vinden om te tuinieren, te koken, te eten en te wandelen. Deze droom willen zij realiseren

door het ruimtelijke en sociale netwerk te versterken met behoud van de bijzondere stadsnatuur en de eigenheid van iedere plek.

Is groen de redding van de stad?

Catherine Visser: “Groen maakt de stad inclusiever, leuker en gezonder.

Ook andere partijen zoals gebiedsontwikkelaars en de bedrijven in de Van Nelle Fabriek zien de potentie van de Groene Connectie. En we verbeteren

de recreatieve infrastructuur van Rotterdam. Deze aanpak vraagt om lef om knopen door te hakken en een andere blik op hoe je samenwerkt. Het is het hokjes-denken voorbij.”

Philip Kuypers: “We ontmoeten veel actieve bewoners, maar er zijn ook groepen die maar moeilijk kunnen aanhaken. Dat kunnen we verbeteren door het verknopen van netwerken in en tussen buurten. Wij zetten in op een diverse en veelkleurige wijk.

De Groene Connectie moet geen hipsterpark worden. Het betrekken van moeilijk bereikbare doelgroepen vereist veel tijd en veel geduld. De gemeente telt veel bevlogen en betrokken professionals. Hun persoonlijke band met de stad zouden ze best zichtbaarder kunnen maken. Zo maak je makkelijker contact.”

Wat is de Omgevingsvisie?

De nieuwe Omgevingswet verplicht elke gemeente om een omgevingsvisie op te stellen. Deze visie geeft richting aan nieuwe ontwikkelingen en de toekomst van steden. In samenwerking met Het gesprek van de stad, waarbij met 9000 Rotterdammers werd gesproken over hun dromen, presenteerde de gemeente een visievoorstel met vijf perspectieven op Rotterdam: de compacte, circulaire, productieve, gezonde en inclusieve stad.

De Compacte stad Om de stad aantrekkelijk te maken en houden voor grotere groepen mensen zullen open plekken en oude bedrijfsterreinen worden verdicht met nieuwbouw. Omdat mensen dichter bij elkaar wonen, zijn ze sneller bij openbaarvervoersvoorzieningen en hun werk. Dit is goed voor de stad en beter voor het milieu.

De Circulaire stad Rotterdam wil een stad worden waar mensen slimmer en efficiënter omgaan met grondstoffen, energie en afval. Naast de circulatie van afvalstromen gaat het ook om circulatie van kennis en vaardigheden.

De Productieve stad De Rotterdamse maakeconomie is nog altijd een belangrijke economische pijler en is volop in ontwikkeling. Rotterdam bezit de kracht van het maken en biedt tal van mogelijkheden voor de moderne maakeconomie.

De Gezonde stad De gezonde stad is goed bereikbaar en de bewoners zijn gezond.

Zij hebben betekenisvol werk, goede sociale contacten en beschikken over veerkracht. Ze kunnen genieten en zijn mentaal gezond. Mensen die in armoede leven, kennen meer gezondheidsproblemen en overlijden eerder.

Leven op ongezonde plekken en in woningen van slechte kwaliteit is daar mede debet aan.

De Inclusieve stad Een inclusieve stad is een stedelijke gemeenschap waar iedereen naar vermogen aan meedoet. Een mix van wonen, werken en leren zorgt dat de stad aantrekkelijk blijft voor iedereen. In deze stad leven mensen van verschillende leeftijden, nationaliteiten en culturen op gelijkwaardige wijze met elkaar.

TYPISCH ROTTERDAMS? Stedenbouwkundige Hilde Blank is geïnteresseerd in hoe de congresdeelnemers over de Omgevingsvisie denken. Zij werkt als directeur bij AM Concepts, een onderdeel van projectontwikkelaar AM. AM Concepts bedenkt vernieuwende ruimtelijke concepten.

Hoe specifiek Rotterdams is de Omgevingsvisie?

“De termen compact, circulair, inclusief, gezond en productief uit de visie zijn algemene termen die je in zo’n beetje elke stadsvisie tegenkomt. Wat De achterdocht naar Rotterdamis e to s ar la ke ik ontw mers vooral vaak niet terecht verbindt, is de trots op de stad.

Trots is het alles

7

verbindende woord dat maakt dat mensen met elkaar willen samenwerken aan Rotterdam. Wat ook gemist werd, was de creatieve stad. Een bloeiend cultureel leven draagt enorm bij aan de verbinding en ontmoetingen tussen stadsbewoners in de kleine wijktheaters, buurthuizen en verhalenhuizen. De Omgevingsvisie gaat voor 80% over cultuurverandering. En die is niet alleen voorbehouden aan de gemeentelijke organisatie. Als je samen Rotterdam wilt maken, zul je zelf als inwoner ook moeten meeveranderen. Je kunt niet blijven wijzen naar elkaar, maar moet zelf de verantwoordelijkheid nemen en je eigen rol pakken. De achterdocht naar ontwikkelaars toe is vaak niet terecht. Juist deze partijen zijn er bij gebaat dat een goede stad wordt gemaakt. Ze zijn wel degelijk proactief bezig met de belangrijke thema’s van de stad.”

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

‘‘ Deuitboerenkippen Les Landes,

die zijn bijna wild. Ze mogen de hele dag in het dennenbos scharrelen. Je kunt ze ook op de takken zien zitten.

’’

ETEN & DRINKEN

8

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

ETEN & DRINKEN

VEEL KIP EN GENOEG MOOI WILD TEKST & BEELD: JAAP VAN RIJN

Vroeger, toen het leven lang niet altijd beter was, telde Rotterdam zeker tien echte poeliers. Nu kun je alleen bij Rob Treuren echt wild kopen. En ook de betere kip. Hij mag uitleggen waarom het zo ver is gekomen.

De poeliers verkochten destijds wild wild aan particulieren. Dat wild betrokken ze zelf bij jagers uit de regio.

Voor de selectie is vakkennis nodig.

Deze aanpak is van een andere orde als wat tamme fazant, gekweekt wild en voorverpakte wildproducten aanbieden dat elders reeds is schoongemaakt. Het kunnen prima producten zijn, daar niet van. Maar het staat qua smaak en beleving mijlen ver af van echt wild. De mensen stonden ooit in de rij voor duinkonijnen, eenden, patrijzen, polderhazen en fazanten. En niet alleen rond Kerstmis. Anno 2017 telt Rotterdam nog één echte poelier, Rob Treuren, die geschoten wild aan particulieren verkoopt. Deze ontwikkeling is best opmerkelijk voor een stad die gastronomisch gezien een spectaculaire opmars doormaakt. De culi-explosie verschaft inmiddels een stevig belegde boterham aan vele bakkers, bierbrouwers, wijnhandelaren, vleesrijpers en groentejuweliers. Mensen kopen meer kookboeken dan ooit.

Blijkbaar weinig wildkookboeken, want anders zouden wel meer mensen het poeliervak oppakken. Niet dat Rob Treuren te klagen heeft. Integendeel, hij is de hofleverancier van wild aan de betere horeca. De liefhebbers zorgen vooral op vrijdag en zaterdag voor drukte in de winkel. Daarnaast biedt Treuren een rijk assortiment van tam gevogelte zoals kippen, parelhoenderen, kwartels, en tam haarwild als hert en konijn.

Waarom ben je de enige overlevende der stadspoeliers?

“Het is best een pittig vak dat je niet zomaar onder de knie krijgt. Ik heb de vakopleiding gevolgd en het vak in de praktijk van mijn vader geleerd. Ik zie hem hier nog zitten, op een rechte stoel dagen achtereen de huid van eenden en fazanten stoppelen met een speciaal mesje. Elke dag kwam er wild van de jagers binnen, dat we nauwkeurig inspecteerden. Zo ontwikkel je gevoel voor wild. Je ziet ook welke jagers het geschoten wild goed behandelen. Legt hij de nog warme eenden op elkaar, dan ontstaat snel broei. Het vlees slaat dan groen uit.

Aan zulk wild heb je niets. Ik ken onze jagers al decennia, zij weten wat ik zoek. Het aantal jagers dat wild bij ons aanbiedt, neemt wel af. De jachtreglementering, de komst van natuurgebieden die niet bejaagd mogen worden en de bebouwing van open land zorgen voor afname van het wildaanbod. Verdringing door andere diersoorten speelt ook een rol bij de afname. Ik hoor van jagers dat het aantal wilde eenden terugloopt. Deze ontwikkeling hangt samen met de opkomst van onder meer de reiger, die graag jonge eendjes eet. Ook vossen

zorgen voor uitdunning. Uit het buitenland komen wel eenden die zijn uitgezet. Je kunt het verschil met een echte wilde eend proeven. Het vlees is wat zoeter en heeft een andere opbouw. Ik vind het minder lekker, maar smaken verschillen.”

Moet de wildliefhebber vrezen dat hij op een zekere dag voor een gesloten deur staat?

“Nee hoor. Wij krijgen ook mooi wild van jagers uit onder meer Schotland, Frankrijk en Polen. Het gaat dan veelal om fazanten en grofwild. Van Nederlandse jagers krijgen we nog steeds ree, wilde eendjes en polderhaas. Alleen dus wel in kleinere aantallen.

Haas is niet tam leverbaar, het dier laat zich niet temmen. In gevangenschap sterft een haas door stress. Daarom zie je bij de kinderboerderij nooit een haas. Wat wel toeneemt, zijn de aantallen wilde ganzen. Maar niet elke gans maakt ons blij. Sommige ganzen kunnen wel meer dan 20 jaar oud zijn, die hebben enorme afstanden afgelegd. Het vlees van deze ganzen kan dan vrij stevig zijn. Van wat ik binnenkrijg, is meer dan 90 % oud. Je kunt dan niet even snel het borstje bakken en rosé serveren. Het is echt stoofvlees of geschikt om te roken.”

Wat is het verschil tussen de klant van nu en die van vroeger?

“Mensen zijn beter geïnformeerd. Ze kopen bewuster en zijn geneigd om nieuwe dingen uit te proberen. Dat is erg leuk. Mensen gaan ook meer uit eten en komen vaker met onze producten in aanraking dan voorheen.

Tussen het topsegment van restaurants en de toenmalige Van der Valks en Chinees-Indische restaurants zat een groot gat. Vroeger stond wild en gevogelte alleen op de menukaart van toprestaurants. Vandaag de dag willen ook de middenklasse restaurants hun gasten mooi wild en gevogelte voorzetten.”

Want vind jij het mooiste wild en gevogelte?

“Eigenlijk wil ik geen keuze maken, het heeft allemaal zo zijn eigen kwaliteiten. Wild zoekt zijn eigen voer en leefomgeving. Daarom smaakt niet iedere eend of fazant hetzelfde. Ik heb een zwak voor Hollandse polderhaas.

Zo’n dier eet klaver, wortelen, bieten, kruiden en kool. Dit menu geeft het vlees een mooie, krachtige smaak.

Wat ik een ondergewaardeerd vogeltje vind, is de kwartel. Die is makkelijk klaar te maken en doet het ook goed op de barbecue en in de Green Egg. Ook lekker is een borst van tamme eend op de huid bakken tot deze krokant is. Dan omdraaien en een minuut op de vleeskant bakken. In het vrijge-

komen vet bak je krieltjes die je kunt serveren met zeezout, knoflook en peterselie.”

Je biedt een opvallend breed assortiment kippen. Zijn de verschillen dan zo groot?

“Inderdaad. Ik heb gelukkig klanten die kwaliteitskippen waarderen, niet alleen de horeca maar ook particulieren. De meeste die hier in de vitrine liggen, zijn typische weekendkippen die een goed leven hebben gehad.

Mensen trekken er tijd voor uit om ze klaar te maken. De kip voor elke dag is bij mij de Nederlandse Gildehoen. Deze langzaam groeiende kip heeft meer ruimte ter beschikking, wordt niet behandeld met antibiotica en krijgt gevarieerd, plantaardig voer. Ze komen alleen niet buiten. Het vlees is iets steviger dan dat van kippen die sneller groeien en minder ruimte krijgen. De vrije-uitloopkippen komen allemaal uit Frankrijk. Die hebben het niveau dat ik bij een kip zoek. Neem de boerenkippen uit Les Landes [een uitgestrekt bosgebied ten zuiden van Bordeaux, red.], die zijn bijna wild. Ze mogen de hele dag in het dennenbos scharrelen. Je kunt ze ook op de takken zien zitten. Het vlees van zulke kippen is stevig en heeft veel smaak.

De mooiste maar ook meest prijzige kippen komen uit de Franse Bressestreek, ten noorden van Lyon. Deze vogels laten zich niet opsluiten. Buiten beschikken ze over minimaal 10 vierkante meter grond, veel boeren gunnen de kippen meer.

Ik zal niet zeggen dat de Bresse-kip lekkerder is dan die uit Les Landes.

Wat is de mooiste topwijn? Elke topwijn heeft zo zijn eigen finesses. Bij zulke kippen is dat ook zo. De Bressekip is wel een stuk duurder omdat ze nog langzamer groeien, dus veel meer voer krijgen. Als je wilt ervaren hoe serieus de Fransen eten nog steeds nemen, dan doe je er goed aan om in de Bresse-streek een keer deze kip te gaan eten. Mijn beste ervaring was met mijn vrouw, toen nog vriendin, in de eenvoudige auberge van topkok George Blanc in Vonnas. Zelden zo’n oubollig interieur gezien, maar dat eten! Beroemd is poulet à la crème, echt superklassiek. Krijg je bij de kip een saus, man, zo vol en zwaar maar ongelofelijk lekker, je likt het laatste druppeltje saus van je bord. En dan wil je nog een bord bestellen. Tegenover de auberge heeft Blanc ook een driesterrenrestaurant. Wat heet, zowat het hele dorp is van hem. Daar kun je voor veel geld de mooiste delen en de lever van de Bresse-kip laten serveren of in zijn geheel in een zoutkorst. Wat Blanc de eter leert: zo mooi kunnen gerechten met kip zijn. Dat idee heeft me nooit meer losgelaten.”

Kapoen met kerst Wil je met Kerstmis je gasten verrassen met een speciaal gerecht dat geen tijdrovende handenbinder in de keuken is? Bestel dan een Bresse-kip. Er is eigenlijk maar één garingstechniek die een optimaal resultaat geeft: langzaam garen in een pan en de kip regelmatig met de vrijgekomen jus bedruipen.

Bijzonder is de chapon de Bresse, een gecastreerde haan die je echt een rib uit het lijf kost. Maar dan heb je ook wat. De hanen worden vanaf de zomer speciaal voor de feestdagen afgemest. Na de slacht worden de kippen gemasseerd om de lucht eruit te krijgen. Vervolgens gaat de kapoen in een stoffen zak, die stevig wordt dichtgenaaid. De zak zit dan strak om de kapoen zodat het huidvet het vlees wat marmert, zo wil het verhaal. Om teleurstellingen te voorkomen is het raadzaam om de kip begin december te bestellen.

Treuren biedt ook een zachter geprijsde kapoen uit Les Landes.

9

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

Tara Lewis snackt onder de 10 euro met Rotterdammers

Bij Bos democratisch snacken Voor Thijs Barendse is vishandel Bij Bos een baken in zijn veranderende wijk én de ideale plek om zijn katers te overwinnen met kibbeling en cola.

Toen Thijs Barendse (36) en zijn vriendin vier jaar geleden een woning kochten in de Nozemanbuurt, was het niet de bedoeling dat deze tot een klushuis zou uitgroeien. “Ons geld was op en het huis was nog niet klaar, dus moesten we een hoop zelf doen. In die periode bezocht ik vaak Bij Bos voor een portie kibbeling met ravigotesaus.

Na een dag klussen smaakte er niets beter dan vette vis. Daarna kon ik weer even vooruit.” Tegenwoordig zit hij doordeweeks vaak op kantoor en bezoekt hij Bij Bos in het weekend. “In alle eerlijkheid moet ik bekennen: regelmatig met een stevige kater. Ik bestel er dan ook een frietje en een cola bij.”

In 2005 verruilde uitbater Richard Bos zijn viskraam voor een glazen, vrijstaande winkel op het Heemraadsplein. Tijdens de lunch op dinsdagmiddag zijn alle tafeltjes gevuld, een enkele klant nipt aan een glas witte wijn. “Je zit hier heel mooi, met dat uitzicht over het plein. Vorige week stond het circus daar nog, toen was het met de lichtjes buiten net een filmset.” Ook het zicht op de altijd levendige Nieuwe Binnenweg bevalt. Thijs, hoofdredacteur van de talkshow Rotterdam Late Night , vindt Bij Bos een goede stek om te observeren wat er allemaal voorbij trekt en scheurt. “Aan dat laatste zouden ze wel iets mogen doen, trouwens.”

In de zomer eet Thijs graag een broodje haring, mét uitjes en zuur. “Daar krijg ik steevast commentaar op, want dat is natuurlijk de Amsterdamse manier.” Op tafel ligt ‘toevallig’ de Amsterdamse De Telegraaf. “Ik ga altijd aan de tafel zitten waar de krant ligt.”

Er ontstaan gesprekken tussen de gasten aan de tafeltjes. “Iedereen komt hier. Gebakken vis is wat dat betreft een hele democratische snack.

Het is hier altijd gezellig en je leest de Telegraaf nog eens!”

HAUTE CUISINE VOOR MAXIMAAL TIEN

Bij Bos, Heemraadsplein 23 Portie kibbeling met ravigotesaus: 4 euro Oordeel: Prima gebakken, niet te vette, verse kibbeling.

Alleen al de couleur locale van Delfshaven maakt een bezoek aan Bij Bos de moeite waard.

ETEN & DRINKEN

10

CHINEES MET E

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

ETEN & DRINKEN

11

EEN EUROPESE BASIS TEKST: ELLEN MANNENS BEELD: LIZA DIKKERBOOM

De cirkel is rond. Ooit brachten Engelse en Portugese kolonisten en handelsreizigers de Europese patisserie naar China. Nu brengt China zijn patisserie naar Europa. Bij St. Anny Food op de West-Kruiskade staan de vitrines vol kleurrijk gebak. De winkel is ook dé plek voor een broodje varkensvlees.

Daniel Lu (14) komt net uit school. Vandaag heeft hij weinig huiswerk, dus besluit hij langs te gaan in de winkel waar zijn ouders werken, St. Anny Food. Lekker een custard pineapple-broodje eten, zijn favoriet.

Dat moet vandaag alleen even wachten. Want nu Daniel er toch is, vindt zijn vader het wel handig als hij de rondleiding in de winkel geeft. Zijn Nederlands is immers het best. Geen probleem voor Daniel. “Deze moet je nemen als je niet kunt kiezen”, zegt hij, terwijl hij in een vitrine vol felgekleurde cake rolls de drie-lagen-cake aanwijst.

“Dan heb je meteen alle smaken, voor maar één euro.”

Custardgebak China en gebak. Het is niet de eerste combinatie die in je opkomt. De recepturen voor de meeste lekkernijen in de vitrine van St. Anny komen vooral uit het zuidoosten van China, uit Hongkong en de regio Macau. Hongkong stond jarenlang onder Britse invloed, terwijl Macau vanaf de zestiende eeuw een Portugese kolonie was. De westerlingen namen hun eigen patisserie-traditie mee.

Zo kan het dat een van de populairste gebakjes bij St. Anny verdacht veel lijkt op de Portugese pastéis de nata, custardgebakjes. “Je hebt Portugese en Chinese custardgebakjes”, weet Daniel. “Het verschil? De korst van de Chinese gebakjes is veel knapperiger.”

Vrouwtjescake De drie-lagen-cake die Daniel aanwees, heeft veel weg van de Europese rainbow cake. Een taartje met een mooi verhaal, omdat hij bedacht zou zijn door een vrouw die wachtte tot haar man terugkwam van de oorlog. Iedere dag dat ze moest wachten, bakte ze een nieuwe laag voor de taart.

In China hebben ze net zo’n romantisch verhaal voor de vrouwtjescake.

Dat is traditioneel Kantonees gebak met een bladerdeegachtige korst, gevuld met wintermeloen, amandelspijs en sesam. Het verhaal dat graag wordt verteld over dit platte gebak, is dat van een arm Chinees stel dat geld nodig had voor medicijnen voor de vader van de man. Hij is ziek geworden door een mysterieus virus. Ten einde raad besluit de vrouw zichzelf als slaaf te verkopen om het leven van haar schoonvader te redden. Als haar man hoort wat zijn vrouw heeft gedaan, maakt hij een gebakje ter ere van haar. Zijn recept slaat zo aan dat hij zijn vrouw kan terugkopen. Het gebak wordt omgedoopt tot Lao Po Bing. Het is het gebak dat nu bij St Anny in de vitrine ligt als vrouwtjescake.

De beste van de straat Daniel hoort dat de cha siu bao over een paar minuten uit de oven komen. Zijn ogen stralen: “Dat is een broodje gevuld met varkensvlees. Die móét je proeven. Ze zeggen dat wij de beste van de straat hebben. Ze gaan in het weekend met dozen de deur uit.”

Stel je bij een ‘broodje’ overigens niet een pistoletje, puntje, kadetje of ander broodje uit de gemiddelde lunchroom voor. China kent geen broodcultuur. Noedels en rijst voeren

de boventoon. Maar in Hongkong wordt nog weleens een uitzondering gemaakt met broodjes als de cha siu bao, witte, zoetige broodjes met vulling. Net als een bapao, maar dan gebakken in plaats van gestoomd.

“Vers uit de oven zijn ze het allerlekkerst. Daarom is half 10 ’s ochtends de beste tijd om in de winkel te zijn”, verzekert Daniel. “Dan komen alle broodjes net uit de oven.”

Chinese bestsellers 1

Gebakken cha siu bao De gebakken variant op de bapao, gevuld met varkensvlees. Ze gaan bij St. Anny als warme broodjes over de toonbank.

2

Eierpudding/custardpudding Chinees custardgebakje dat ooit via Portugese kolonisten in China terechtkwam.

3

Vrouwtjescake (Lao Po Bing) Plat, knapperig gevuld gebak waarmee de bedenker volgens de overlevering zijn vrouw terugkocht nadat ze als slaaf was verkocht.

Dik boekwerk Zodra we de warme broodjes in handen krijgen, hoeven we niet meer te raden naar de inhoud. De geur van het gekruide varkensvlees komt ons al tegemoet door de goudbruine korst heen. Hap één levert alleen de smaak van het broodje op. De vulling van de broodjes is wat bescheiden, zoals het hoort bij dit hartige hapje. Hap twee brengt ons bij de vleesvulling. Zacht en smeuïg. Vlees voert sowieso de boventoon als het gaat om hartige snacks bij St. Anny. Vega’s kunnen zich het best op de zoete kant van de vitrine storten, want op het kaas-uienbroodje na zijn alle broodjes en pasteitjes gevuld met vlees en vis. Voor wie nog twijfelt over ingrediënten of allergieën heeft, ligt er een dik boekwerk klaar met per product alle ingrediënten, opgesomd in drie talen. Dat zijn pure ingrediënten met zo min mogelijk toevoegingen.

Daar zijn ze trots op bij St. Anny Food.

Het kloppend hart van de keten ligt in Capelle aan den IJssel, waar de bakkerij staat en waar de dimsum wordt gemaakt, die inmiddels in toko’s in heel Europa is te vinden. Langs de wanden links bij binnenkomst staat een rij koelvitrines waar je naast de dimsum ook de diepvriesvarianten van de meeste verse hapjes terugvindt.

Wij gaan uiteindelijk naar huis met ‘slechts’ een paar broodjes varkensvlees. Een kleine oogst naar de normen van St. Anny. In het weekend, en daar hoort ook de maandag bij voor de in de horeca werkende Chinese Rotterdammers, wordt hier flink ingekocht. Bij St. Anny zijn de weekendinkopen trouwens best een feestje. Want bij bijna al het gebak en de snacks staat die onwaarschijnlijk scherpe prijs: één euro.

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

ETEN & DRINKEN

Voedsel produceren zit Rotterdammers al eeuwen in de genen. De ert de Nieuwspeper portrette, Van in m Ja n opvolgers va anjeMelle, Van Nelle & Orkaal rlo pe hy l boom, zowe & klein als mondiaal & groot en alles wat daartussen zit.

STOOKOLIE010: EEN KIND VAN HET SUPERRUIGE ROTTERDAM VAN WELEER

“Roetzwart van kleur en enkel geschikt voor een sterke zeemansmaag”, zo prijzen de bedenkers hun Stookolie010 aan. Wat kun je anders verwachten van stokers die de Parkkade op rijden met voertuigen als een mat uitgeslagen vintage Volvo en een Kaptein Mobylette-brommer? Voor de afgemeerde kustvaarder Ice Moon doen de drie heren en twee dames hun zwarte schorten voor.

De fotograaf stelt zich democratisch op. Voor zijn lens staan kunstenaars met samen meer dan 150 jaar ontwerpervaring, die het plaatje al in gedachten hebben. Ruig met een knipoog. Na de fotosessie schuiven Joost Dane en Paul van den Hout aan in De Ballentent.

TEKST & BEELD: JAAP VAN RIJN

Er is al ongelofelijk veel drank te koop. En jullie besluiten in al jullie wijsheid dat er nog wel een fles bij kan.

Paul: “Er bestaat geen drank als deze.

Kunstenaars zijn gewend om van alles zelf te maken. Ze trekken dingen naar zich toe en presenteren deze op een andere manier, zodat de toeschouwer op een andere manier gaat kijken. Dat kan ook met drank. Bij de romantiek die rond kunstenaars hangt, hoort van oudsher drank. Kunstenaars werken vaak alleen, dus kan het best inspirerend zijn om ook eens iets samen te ondernemen. We bedachten een performance met eten en drinken. Toen was het al snel van: allemaal leuk en aardig dit, maar dan maken we de drank zelf.

Stookolie010 is het resultaat van twee jaar lang serieus experimenteren. Met de eerste drank zijn we de boer opgegaan. Een bootleg-idee, drank vanuit de kofferbak verkopen. Dat was de performance. Maar drank maken bleef trekken.”

Joost: “Drank stoken is best complex.

Na een jaar was het ons duidelijk dat we het professioneel moesten aanpakken. We kregen genoeg bemoedigende reacties, mensen gingen er zelfs naar vragen. We besloten contact te maken met een distilleerderij.”

Waar loop je tijdens zo’n zoektocht naar je gewenste drank zoal tegenaan?

Paul: “De grootste uitdaging is om de gewenste smaak in de drank te krijgen. Drank moet lange tijd houdbaar blijven. We waren goed voorbereid, dus niet te ontmoedigen. We zochten een distilleerderij die ook kleine hoeveelheden drank kan bottelen. Dat bleek uiteindelijk Herman Jansen in Schiedam te zijn. Zij hadden al vergelijkbare ervaringen opgedaan met de gin van Bobby’s en Loopuyt. Dat zijn geslaagde, succesvolle dranken.”

Joost: “Ons uitgangspunt voor Stookolie010 was om een straffe drank met een pittige smaak te maken. Het zit

De vijf van Stookolie010 Joost Dane, meubelmaker die als art handler in Boijmans ook Picasso’s beet mag pakken. Weet als brommersleutelaar alles van mengsmeringen. Zijn gesmeerde stem klinkt in de band The Skiffle Billy Cocktail.

Silvia B, kan een indrukwekkende lijst van exposities overleggen en weet daarnaast toch nog tijd vrij te maken voor Stookolie010, interior design en klussen in de uitvaartbranche.

Han Hoogerbrugge, nazaat van fruithandelaren en havenarbeiders en kunstenaar, illustrator en docent aan de Willem de Kooning Academie, zette als een van de eersten

animatiegifs op het internet.

Paul van den Hout, de man van Zuid, viert triomfen met pixelsculpturen en schenkt in het weekend straffe borrels in The LisaMarie op Katendrecht. Trekt met de band Jesus Evil Highway door Nederland en daarbuiten.

Henny de Man, dochter van een havenroeier die met zijn blote handen tankers aan de boeien vastmaakte, vond emplooi als wijkverpleegkundige in het Parijse Montmartre en slaat tegenwoordig naast het werk in de kunstsector met Frans vertaalwerk klinkende munt uit haar meeslepende avonturen.

12

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

ETEN & DRINKEN

Stookolie ondergaan De fles staat als een huis.

Dik glas, brede schouders, robuust etiket.

Stookolie010 is een sterke persoonlijkheid. De krachtige uitstraling maakt direct duidelijk: neem mij serieus.

Details verraden ook een gevoel voor zwarte humor.

Zoals het pek, gestold, van tandwieldop, van hals tot schouders. Deze fles verleidt zelfs drankmijders, zij halen met Stookolie010 een sfeerbepalend interieurobject in huis.

De fles oefent aantrekkingskracht uit, zoveel is zeker.

Neem een bankhangende postpuberzoon. Alles van die ‘ouwe’ semi-negeert hij doorgaans vakkundig. Zo ook Stookolie010. Maar na luttele microseconden schiet hij dit keer wel omhoog.

“Zo, hé, wat is dat!?”

“Stookolie010. Drank. Gestookt van zwarte pepers.”

“Geef es hier. Gaaf, man. Die neem ik vanavond mee.” (Toelichting: naar een feest ergens diep in West-Brabant, het land der zuipketen.)

“Mooi niet. Hé, niet openmaken, dan gaat die lak kapot! Ik moet daar nog een foto van maken.”

De fles ging niet mee. Duidelijk is dat Stookolie010 aandacht zuigt. Maar hoe geslaagd het flesdesign ook is, het gaat vooral om de smaak.

Een verjaardagsfeestje in Bergpolder biedt een kans om de drank te toetsen. Wat de makers willen: dat je verrast wordt door een dubbele-klapin-je-smoel, dankzij de zwarte peper.

Grimassen en blokkies kaas Klakklakklakklakklak.

Een aangenaam warm, ritmisch geluid ontsnapt aan de fles tijdens het inschenken.

De Rotterdamse jajem geurt naar peper en alcohol. De een ontwaart ook lichte fruittonen die aan port doen denken, een ander rept over chocolade. Een derde proever, eigenlijk ongeschikt voor haar taak want lichtverkouden, roemt bij de eerste snuif direct de medicinale krachten. De gepeperde alcoholdamp doet zijn heilzame werk. Bij de eerste slok trekken een paar proevers niet te beschrijven grimassen. Andere proevers geven geen kik en laten geamuseerd de drank door de mond rollen.

Genoteerd worden de volgende ervaringen: “Blijft lang nahangen, die peper”, “Heftig!”, “Doet aan wodka denken, maar dan lekkerder”. En ook: “Tjeeeeeeee!!!!”, “Voor na een feestje, om bij te komen”, “Zo, dit maakt je smaakpapillen wel wakker!” Een rood aanlopende proever: “Er moet wat vettigs bij.” En snel pakt hij een blokkie oude kaas.

De alcohol en de peper zijn de dominante smaaktonen.

Iemand oppert om een ietsepietsie bronwater toe te voegen. Want dat doen ze in Schotland met whisky ook.

Het water maakt Stookolie010 wat minder stoer, maar er komen wel meer aroma’s los. De beoogde klap-in-de-smoel blijft nu achterwege. Conclusie: probeer de drank vooral zelf. Want smaken verschillen, zo blijkt ook tijdens deze proefsessie.

Stookolie010 te koop Stookolie010 is verkrijgbaar bij een paar Rotterdamse slijters. Is de slijter door zijn voorraad heen? Raadpleeg dan de site van Stookolie010 voor actuele informatie.

De stokers (v.l.n.r.): Han Hoogerbrugge, Henny de Man, Joost Dane, Paul van den Hout en Silvia B.

dranktechnisch gezien in de hoek van gin en wodka. We proefden met z’n vijven samples. Zit je in een klinisch laboratorium uit plastic cupjes te nippen.

Dat is echt hard werken, maar wel heel leuk. We hebben veel geleerd, ik zou het hele proces van drank maken niet hebben willen missen. Zo leerden we dat het toevoegen van suiker of karamel zorgt dat drank makkelijker naar binnen glijdt. Dat wilden we niet.

Stookolie010 moet een puur smakende, karaktervolle drank zijn.”

Paul: “Je groeit in stapjes naar de uiteindelijke drank toe. Het basisidee is een zuivere pepersmaak. Dus testten we met de distilleerderij verschillende zwarte pepers uit. We kozen voor pepers die maximaal hun smaak aan de alcohol afstaan. Welke? Dat is het geheim van de stokers. Ik denk dat we een mooie balans hebben gevonden. Je kunt Stookolie zo drinken, maar de drank doet het ook goed in een mix.”

Joost: “We zijn ook met mixen gaan goochelen. Paul heeft daarvoor vol-

doende horeca-ervaring. Een succesnummer is inmiddels de Exxon Valdez: ijs met citroensap, gemberbier met een laagje Stookolie. Ja, het is niet alleen hard werken, er moet ook worden gelachen.”

Paul: “Ik baat met Paul Posse The LisaMarie op Katendrecht uit. Daar kunnen we direct ervaren wat de cocktailliefhebber van onze creaties vindt. The Black Sazerac, ooit een cocktailrecept op basis van Sazerac cognac, hebben we omgetoverd tot een stevige cocktail met bourbon, absint, een bittertje en Stookolie.

Die loopt goed.”

Jullie steken zichtbaar veel tijd in de presentatie.

Paul: “We hadden vanaf het begin de ambitie de drank in een uitgesproken vormgeving te presenteren. We wilden zowel het gevoel van nu als dat van Rotterdam in de jaren tachtig laten samenkomen. Destijds was Rotterdam een superruige, desolate stad met een heftig nachtleven. Overal kwam je junkies en

‘‘

Een succesnummer is inmiddels de Exxon Valdez: ijs, citroensap, gemberbier en een laagje Stookolie010

’’

daklozen tegen, de stad was zwaar in verval. Het Rotterdam van toen leek op het Berlijn van een paar jaar geleden.

Want destijds zag je ook de eerste aanzetten tot vernieuwing.”

Joost: “De stad telde veel ruimten om te experimenteren, meer dan nu het geval is. Overal zaten kunstenaars in oude scholen en kloosters.”

Paul: “De stad is nu behoorlijk gladgestreken. Dan ga je juist die ruigheid van toen weer missen. Zoals een OostDuitser nostalgische verlangens ontwikkelt naar het communistische tijdperk. Maar tegelijkertijd kun je ook heel tevreden zijn met het Rotterdam van nu. We hebben geen boter op ons hoofd. Het huidige Rotterdam biedt ook ons meer mogelijkheden.”

Joost: “Wat we gaaf vonden: de dop afsluiten met pek, een pikzwarte zegellak. Na een avond met z’n vijven oefenen wisten we dat het ging werken. De druppels moeten perfect op de schouders van de fles uitvloeien. Zo legden we ons wel een nieuwe uitdaging op.

Want ga maar eens 1000 flessen met de hand op de gewenste manier van lak voorzien.”

Paul: “We hebben het een dame bij Herman Jansen voorgedaan. Ze kan het druipen inmiddels beter dan wij.

Bij 6000 flessen? Dan zal Herman Jansen een machine moeten bedenken.

Dat weet hij nog niet, dat komt wel!”

13

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

CULTUUR

14

DE BEST UIT DE HAND GELOPEN EXPOSITIE OVE 100 JAAR LUXOR THEATE TEKST JAAP VAN RIJN

Désirée Elens werkt bijna 20 jaar bij het Luxor. Je mag haar dan ook gerust het geheugen van het 100 jaar oude theater noemen. Dat besefte ze zelf pas goed toen het jubileum steeds dichterbij kwam. Hoe toon je op een aantrekkelijke wijze de historie van het theater? Désirée beschikte over wat affiches. Maar een paar opgehangen posters maken nog geen volwaardige tentoonstelling. Dus dook ze, je bent kunsthistorica of niet, in de geschiedenis van het Luxor en de sneeuwbal begon te rollen.

FOTO: SALIH KILIC

“Tja, het is best een beetje uit de hand gelopen”, grinnikt Désirée als ze voor de Tijdlijn 100 jaar Luxor staat. “Het was een hele zoektocht. Op een zeker moment laat het je ook niet meer los. Vind je jezelf joelend terug achter de computer omdat je een kaartje uit 1929 op een Franse veilingsite vindt. Of de opwinding die ontstaat als een oud-collega een suikerzakje van My Fair Lady uit 1962 vindt. Het verzamelen groeide uit tot een verslaving. Ik heb mijn zomervakantie opgeofferd aan deze expositie.

Zo’n tijdlijn samenstellen en op een aantrekkelijke manier presenteren doe je ook niet zomaar. Ik heb dan ook veel gehad aan de adviezen van de Kunsthal en Boijmans.”

“Ik ben afgestudeerd op 17e-eeuwse genreschilderkunst. Ik dacht, laat ik er een baantje bij pakken voordat ik in het museum terechtkom. Ik werd secretaresse van Rob Wiegman, de voormalige directeur van het Luxor. Het werk was leuker dan ik dacht en ik ben blijven plakken.”

“De eerste voorstelling die ik in Luxor zag, was er een van Waardenberg & De Jong. De cirkel is wat dat betreft rond. Ik vind het gaaf dat ze de jubileumvoorstelling voor hun rekening nemen. Wilfried vertelde dat er elke week wel iemand is die hem vraagt wanneer ze weer Waardenberg & De Jong gaan doen. Het verbaast me dan ook niet dat de kaartjes wegvlogen. Nee, ik mag niets verklappen!”

“De toekomst van Luxor? Het pad dat we met De Marathon en Oase Bar zijn in-

geslagen: het zelf produceren van Rotterdamse voorstellingen. Die waren succesvol. We hoopten daarop. Maar dit was wel heel groot! Dat meezingen! Heel fijn. We ontvingen mensen die hier in geen 20 jaar meer waren geweest. Daar gaan we dus mee door.”

We lopen langs de expositie. Bij alle foto’s van de Tijdlijn plaatste Désirée Elens onderhoudende teksten. Een bewerkte bloemlezing.

1917 Theo Goeman en Carel van Zwanenburg doen de belangrijkste investering in de N.V. Bioscoop-Maatschappij Rotterdam. De 1180 stoelen tellende bioscoop werd gebouwd op de plek waar nu het oude Luxor staat.

Een toporkest en enorm bioscooporgel verzorgden de soundtracks van de vaak stomme films – films zonder geluid. Destijds konden mensen in de bioscoop aan de werkelijkheid ontsnappen, het was er ook lekker warm.

Vanaf 1918 Het Duitse filmconcern UFA verwierf de meerderheid van de aandelen in Luxor. UFA produceerde onder meer nog steeds gerespecteerde films als Der blauwe Engel en Metropolis. Het Luxor profiteerde mede dankzij UFA, dat glorieerde tijdens de fameuze roaring twenties, vooral in Berlijn.

Luxor groeide uit zijn best ruime jas. De Duitse eigenaren kozen voor uitbreiding en sloopten een aantal panden en een deel van het theater. In 1928 opende het voor die tijd moderne Luxor Palast zijn deuren. Toen de nazi’s in de jaren dertig aan de macht kwamen, schroom-

den ze niet om UFA te misbruiken voor propaganda in films die ook in Rotterdam werden vertoond. Dit tot ongenoegen van veel Rotterdammers, die stadsgenoten opriepen om Luxor te boycotten.

Vanaf 1945 Luxor overleefde het bombardement, als een van de weinige gebouwen in de binnenstad, met dank aan het beton en brandschermen. De meeste gebouwen werden vernietigd door de verzengende hitte van de vuurzee. De naam Palast werd gestript, een nieuwe bloeiperiode brak aan. De directie organiseerde ijsshows. Désirée Elens kwam in haar speurtocht naar materiaal een fittie tegen tussen een sport- en een kunstverslaggever: “Ze bakkeleiden over de vraag wie een verslag van de ijsshow mocht maken. Zo nieuw was dit.”

De directie durfde de voor die tijd dure Gershwin-musical Porgy and Bess naar Nederland te halen. In de jaren 60 programmeerde Luxor grote sterren als Wim Sonneveld, Juliette Gréco, Edith Piaf en Randy Newman. Ook cabaret en musical trokken veel publiek.

Vanaf 2001 Zuid moest een culturele impuls krijgen. Daarom besloot de gemeente het nieuwe Luxor op de Wilhelminapier te laten bouwen. De binnenstad bleef verweesd achter met het oude Luxor. Maar deze zaal was zo populair bij theatermakers en bezoekers dat het nooit tot een definitieve sluiting is gekomen. Désirée Elens weet waarom artiesten als Youp van ’t Hek graag in het oude Luxor op de planken staan: “De lach rolt daar zo lekker van boven naar beneden!”

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

CULTUUR

15

FOTO: JAAP VAN RIJN

ER ER

Het Luxor overleefde het bombardement samen met Hotel Central. (Stadsarchief Rotterdam)

“Zeg maar: #WeToo.” Hardcore Rotterdammers Martin van Waardenberg en Wilfried de Jong kozen voor Margôt Ros en Maike Meijer van Toren C om nog een keer spraakmakend theater te maken. Het viertal stelde reeds vragen aan de toneelmeester over de degelijkheid van de podiumconstructie. Verwacht van hen dan ook een aangenaam verbijsterende, ruige performance die de roep om de definitieve terugkeer van Waardenburg & De Jong alleen maar zal aanjagen.

Margot Rôs: “Het was leuk om de uitnodiging van de mannen te ontvangen. Ik was een gigafan van Waardenburg & De Jong toen ik nog op de toneelschool zat. Hun vraag is zoiets als: wil je Zwarte Pietje van Sinterklaas zijn?

We vormen twee explosieve duo’s, het is aanpoten tijdens de repetities. Die gasten hebben met troep gesmeten en weet ik wat allemaal niet gebroken. Ik dacht: dat gaan we niet doen. De heren schuwden het lichamelijk contact niet.”

Wilfried de Jong: “Maar dan heb je de dames van Toren C nog niet gezien!”

Margot Rôs: “Zeg maar #WeToo.”

FOTO: JAAP VAN RIJN

Wilfried de Jong: “Zeg maar gewenst en ongewenst contact.”

Margot Rôs: “We zoeken toch de kartelrand op van wat op van wat kan. Wij houden van lekker ongemakkelijk.

Maar persoonlijk zijn we niet ongemakkelijk met elkaar.

Tenminste, ik denk van niet.”

(Ze kijkt licht verontrust naar Wilfried de Jong.)

Martin van Waardenberg: “We wilden voorkomen dat we Waardenberg & De Jong terughalen. Dat zou heel erg tegenvallen. We zijn allebei inmiddels in de 60. Je gaat niet meer zo makkelijk in de ringen hangen en elkaar met skippyballen tot bloedens toe slaan.”

Wilfried de Jong: “Ik weet nog goed, Martin en ik stonden hier buiten aan de kade in de wind te overleggen. Er zijn maar twee spannende dames in Nederland en dat zijn die twee, zo besloten we.”

Martin van Waardenberg: “Je gaat op zoek naar wat je met z’n vieren kan doen.”

Wilfried de Jong: “We ervaren nieuwe dynamiek, kruisbestuiving in humor en spel.”

Maike Meijer: “Het gaat om misverstanden, verschrikkelijke situaties waarin je niet terecht wilt komen!”

“Ik ben in het Luxor cultureel opgevoed” Op 22 december bestaat Luxor precies 100 jaar. Dit jubileum viert het theater met twee voorstellingen. De Lekkerkerkse, Blaricumse Rotterdammer Paul de Leeuw pakt uit met De oude dame . Tijdens de perspresentatie scoorde De Leeuw alvast met zijn outfit.

Paul de Leeuw: “Wat velen met Carré hebben, heb ik met het oude Luxor, de grande dame. Ik zag daar Toon Hermans, Annie M.G. Schmidt en het Zwanenmeer en ik heb er ook op de planken mogen staan. Ik heb zelfs een tijdje de programmering samengesteld met producente Vivienne Ypma.

De bezoekers mogen tijdens de jubileumvoorstelling mooie verhalen en liedjes over Rotterdam verwachten. De Zusjes van Wanrooy en Richard Groenendijk zullen mij tijdens de voorstellingen begeleiden. Ik zal ook bezoekers op het podium uitnodigen om hun verhaal te vertellen. Op de galavoorstelling van 21 december presenteren we speciale gasten. Ik verheug me ook op de samenwerking met Brigitte Kaandorp.

Ik herinner me nog het Cameretten Festival van 1983. Zij kreeg de Publieksprijs en ik de Persoonlijkheidsprijs. Dat wrijft ze me nog steeds regelmatig in.”

Brigitte Kaandorp backstage aan de artiestenmaaltijd.

(Fotograaf onbekend)

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

DAGELIJKSE ZAKEN

16

Dagelijkse zaken die de mensen raken De herrie van de stofzuiger – ik raak er stante pede van in een slecht humeur. Mijn oplossing: hééééél hard zingen.

Froukje Tan, filmmaker Het knakje dat je hoort bij je tanden als je in een sappig tomaatje bijt. Om daarna alle zaadjes in het rond te spuiten op de omstanders.

Voorlezen uit De kleine kapitein en dan zelf in slaap vallen. Terwijl ik steeds meer onzin uitkraam en mijn zoontje aan me begint te schudden.

De tussentijd: reistijd tussen A en B, in de trein, op de fiets of op een brug.

Je hoeft niks omdat je toch met iets bezig bent. Het zijn de mijmermomenten die zorgen voor een onbestemd geluksgevoel of helderheid.

Kijken hoe de twee van mijn moeder geërfde fuchsia’s nog steeds bloeien in november. Vroeger haatte ik ze omdat ze zoveel ruimte innamen. Sinds mijn buurvrouw met groene vingers me aanraadde ze te verpotten, zie ik ze blij hun takken uitslaan. Hoe meer vrijheid in de wortels beneden, hoe beter de bloei boven. Dat geeft te denken!

Vier wassen opgehangen krijgen op drie rekjes in het trapgat. Deze tak van sport heb ik zeer doordacht en in de loop der jaren verfijnd. Liefst hang ik thee- en handdoeken zo op dat ze straks nauwelijks nog opgevouwen hoeven te worden.

Nadeel: ik ben de enige die het goed kan en heb mezelf daarmee veroordeeld om het altijd te doen.

Het bevrijdende gevoel als ik iets tussen mijn tanden uit geflost heb. Desnoods doe ik het met mijn eigen haren!

TEKST & ILLUSTRATIE: NATALIE HANSSEN

De pot schaft: snelle cheesecake Het is een chaos in het keukentje van Jet. Ze werd twee dagen geleden 22, de naweeën van het feestje zijn nog zichtbaar. Vandaag staat witte chocolade cheesecake op het menu. De turboversie, want waarom lang moeten wachten op een lekker stuk gebak?

Jet begon al vroeg met het maken van taarten. Dat had een speciale reden. Toen ze jonger was, gaf ze te veel geld uit. Dat ging voornamelijk op aan etentjes, kleding en bakken roti. Koken kan ze niet, ze vindt het ook niet leuk. Daarom staat ’s avonds vaak een boterham met pindakaas op het menu. Met haar moeder maakte ze lijstjes leuke dingen doen die niet al te veel geld kosten. Taarten maken was een van de bezigheden.

Slanke dijen Ze maakt vandaag een cheesecake met een bodem van Bastogne-koeken en boter. De koeken sloeg Jet tot voor kort aan gort met een theedoek en een deegroller. Maar gisteren was het dan eindelijk zover: ze mocht van zichzelf een keukenmachine bij de Action kopen. Deze machine is niet het eindstation. Haar droom is een roze KitchenAid. Maar daar moet voor gespaard worden en dat is dus best een dingetje bij Jet. Terwijl we gezellig kletsen, zet Jet het pannetje met diepvriesbosvruchten op het fornuis. Daar gaan twee zakjes vanillesuiker bij. Vervolgens smelt ze de witte cho-

colade au bain-marie. Taarten moeten bij Jet veel calorieën en suiker bevatten, wat overigens niet te zien is aan haar slanke dijen. In deze cheesecake zit een halve kilo witte chocolade.

No-bake taarten Een ander favoriet recept is de no-bake kokos-dadeltaart. Ze at ooit de vegan versie in een Rotterdams tentje: “Dat haat ik.” Jet besloot de taart ‘naar zich toe te trekken’, met onder meer extra suiker. Ondertussen mengt ze de roomkaas en de crème fraîche voor de cheesecake. Dan de witte chocolade erbij en één voor één drie eitjes, zo wil het recept.

“Maar in mijn geval alles tegelijk, ik neem het nooit zo nauw en hij lukt altijd. De taart is ook lekker goedkoop en kost alles bij elkaar misschien acht euro.”

Het loodje leggen Ook teckel Louis geniet mee van Jets therapeutische hobby. Toen hij jarig was, maakte ze een doggy pie – gezien op Facebook. “In de basis is het een carrot cake, maar dan met extra veel groente. De topping is overigens wel gewoon van

TEKST & BEELD: LIZA DIKKERBOOM

cream cheese en suiker. Louis mag alleen geen chocola, dan legt-ie het loodje. Voor de rest ben ik niet zo streng.”

Om de cheesecake af te maken gaat er eerst een laag roomkaasmengsel over de Bastogne-kruim. Daarna legt Jet de bosvruchten erop, die ze met nog een laag kaasmengsel aftopt. Met een satéprikker maakt ze een mooi swirl-patroon en ze zet vervolgens de taart een half uurtje in de oven op 140 graden. Nadat de taart is afgekoeld, gaan we er goed voor zitten. Louis laat zijn tong al uit zijn bek hangen.

Helaas, deze variant is niet voor hem weggelegd. Het zure van de bosvruchten zorgt voor een perfecte balans met de witte chocolade. Deze cheesecake smaakt net zo lobbig, zoet, romig en fris als het origineel. Taarten bakken kan ze! Een eigen zaak zou Jet niet willen. Een pop-up-zaak lijkt haar wel leuk, maar dan moet het na drie dagen wel weer over zijn. Van de taart die ze nu gebakken heeft, eet Jet een week. En dan mag er over een maand weer een nieuwe worden gemaakt. Je moet wel een beetje op je gezondheid letten.

Mijn ontdekking van het jaar en mijn favoriete acteur: de tuinboon. Speelt mee in een film over het nut van voedsellessen aan kinderen voor Dagelijkse Kost.

Acteert ietwat traag. Ik maakte eens in de drie minuten een foto en dat weken achter elkaar. De tuinboon had helaas maar een kort-

stondige filmcarrière, want hij overleed voortijdig door een aanval van bladluis.

Maar wat een beweging en souplesse!

(Dagelijkse Kost is een Rotterdams voedseleducatieproject, zie slowfoodyouthnetwork.nl/dagelijkse-kost-filmvoedselonderwijs/(red.)

Het gevoel dat je hebt bij een goed idee als het ontstaat. En je hebt tegelijkertijd geen idee hoe dat uitgevoerd moet worden. Vervolgens neemt m’n hoofd het voor een groot deel over en raak ik dat gevoel helemaal kwijt… Totdat het er ineens weer is en dan weet ik dat ik bijna klaar ben.

Mijn dankje-dagboek. ’s Ochtends noem ik drie dingen op om dankbaar voor te zijn. Het geluid van de koffiemaler waarmee ik ’s ochtends wakker word als mijn man ontbijt maakt, een dak boven mijn hoofd of de zon die mijn kamer binnen schijnt. Het werkt echt. Ik ben me er meer bewust van geworden dat ik zelf verantwoordelijk ben voor de vrijheid om te kunnen genieten van basisdingen.

DE

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

ETEN & DRINKEN

17

VAN HEEL HOLLAND BAKT NAAR HEEL HOLLAND AAN DE SPECERIJEN Als een oud-deelnemer van Heel Holland Bakt een boek uitbrengt, verwacht je natuurlijk een bakboek. Rotterdammer Michiel Sloff, beter bekend als Lange Chiel van HHB 2015, doet dat lekker niet. Zijn kookboek gaat over specerijen. Niet geheel toevallig zijn dagelijkse werk. En trouwens: koken is een stuk handiger dan bakken. De smaak van een gerecht kun je tot het laatste moment bijsturen.

TEKST: ELLEN MANNENS BEELD: LIZA DIKKERBOOM

Je maakt een kookboek over specerijen. Hoe moet dat nou met al die Heel Holland Bakt -fans die een bakboek verwachten?

“Daar heb ik eigenlijk niet over nagedacht. Ik denk ook niet dat mensen nog helemaal helder hebben dat ik die bakker was uit Heel Holland Bakt. Dat is alweer twee seizoenen geleden. Alleen de diehard fans herkennen me nog.

En trouwens: in Heel Holland Bakt was ik ook de smaakmaker die graag veel specerijen gebruikte. Dus deze stap wijkt niet erg af en er staat nog wel een taart in mijn boek: carrot cake, die natuurlijk stijf staat van de specerijen.”

Waarom wilde je over specerijen schrijven?

“Er zijn al heel veel bakboeken, dus hoe ga je het verschil maken met je recept voor banketbakkersroom? Daarom ben ik helemaal overgestapt op de specerijen. Handig, want daarmee kun je alle kanten op: hartig, zoet, soep, hoofdgerecht, dessert. En specerijen zijn natuurlijk al ruim 12 jaar mijn werk. Ik ben productontwikkelaar bij een Rotterdams familiebedrijf in kruiden en specerijen.”

Belangenverstrengeling?

“Ik denk sowieso dat we in Nederland meer met kruiden en specerijen kunnen doen. Niet

alleen omdat ik in die wereld werk. Ik vind het jammer dat de Hollandse keuken niet helemaal vol staat met specerijen. Onze gerechten lenen zich ervoor en alles is voorhanden.

Je moet voor de gein eens het keukenkastje bij vrienden opentrekken en kijken hoeveel kruiden en specerijen erin staan. Kijk vooral ook naar de houdbaarheidsdatum. De meeste potjes zijn jaren geleden gekocht voor een gerecht en daarna niet meer gebruikt.

Je kunt er een hoop mee, dus waarom zou je ze niet opmaken?”

Daar ga jij Nederland bij helpen?

“Bij mij gaan specerijen met eetlepels tegelijk in de gerechten. In Nederland zijn we gewend om een beetje te strooien en dan is het genoeg.

Op die manier komen smaken nooit helemaal tot hun recht. Een theelepeltje paprikapoeder door je aardappelpuree proef je niet, daar is de aardappelsmaak te sterk voor.

Maar als je een flinke eetlepel gebruikt, er flink peper achteraan gooit en nog wat karwijzaad uit je vijzel, dan heb je pas smaak. Ik moedig de lezer aan te experimenteren met specerijen die bij hun smaak passen.”

Dus je zegt: koop mijn kookboek, leg het weg en

experimenteer zelf?

“Als je gewoon de recepten wilt volgen uit het boek, dan mag dat natuurlijk ook. Maar ik kan me voorstellen dat je na twee keer linzencurry met nootmuskaat ook eens denkt:

kan ik er niet iets anders aan toevoegen? Dat moedig ik aan.”

Kan iedereen het? Experimenteren met specerijen?

“Het is een kwestie van probe-

Wie is de 28-jarige Rotterdammer Michiel Sloff a.k.a. Lange Chiel?

Studeerde: bakkersopleiding en voedingsmiddelentechnologie Werkt: als productontwikkelaar kruiden en specerijen Schreef: het kookboek Smaakmakers, koken met specerijen Kun je kennen van: Heel Holland Bakt 2015 en als winnaar van Heel Holland Bakt Kerst Lastigste specerij: “Jeneverbes. Een zeer uitgesproken smaak. Vooral geschikt voor stoofpotjes, het destilleren van jenever en in

vleesrub. Lastig te verwerken, want is plakkerig in vermalen versie.”

Meest ondergewaardeerde specerij: “Maniguette peper, ook wel paradijszaad genoemd. Was dé peper in Nederland voor we massaal aan de witte, zwarte en groene peper gingen. Smaakt anijsachtig en pittig. Geschikt voor zowel vlees als vis.”

Altijd in huis hebben: “Citroen. De zure smaak kan een schijnbaar mislukt gerecht weer helemaal in balans brengen.”

Smaakmakers• Michiel Sloff • 160 pag. • Kosmos Uitgevers • ISBN 9789021567440

ren. Je voegt wat toe, proeft en stuurt bij. Ik denk ook weleens: wat heb ik nou weer gedaan? Vaak is zo’n moment op te lossen met een citroentje. Even boenen, schil raspen, rasp toevoegen aan je gerecht en de smaken zijn weer in harmonie. Hetzelfde geldt voor een beetje citroensap, azijn of een schepje suiker.

Dat is het voordeel dat je bij koken hebt: je kunt tot het laatste moment de smaak bijsturen, terwijl je bij bakken niets meer kunt doen zodra je je baksel in de oven schuift.”

Je boek gaat alleen over specerijen en niet over kruiden. Waarom dat onderscheid?

“Kruiden kun je zelf kweken, de meeste specerijen niet.

Achter specerijen zitten mooie verhalen, die ik ook vertel in het boek.”

Even voor de leek: wat is het verschil tussen kruiden en specerijen?

“Kruiden zijn de groene delen van de plant: stengels, stelen, bladeren. Specerijen zijn

de bloemknoppen, de stampers, de bast, de wortels, de zaden. Soms ook vruchten, want nootmuskaat is een vrucht. Hij ziet eruit als een peerkleurige perzik. Als je niet beter weet, zou je er zo een hap van nemen. Moet je niet doen, want ze zijn niet te eten. Je moet ze opensnijden om bij de nootmuskaat te komen. Het velletje, de zaadrok van de nootmuskaat, is de foelie.”

Je bent wel een alleskunner: kruidenmixer, bekende bak-Nederlander en nu ook kookboekenschrijver.

Hoe was het om te schrijven?

“Dat ging me verdacht goed af. Ik heb ontdekt dat ik het lekkerst schrijf als ik dicht bij mezelf blijf en dingen opschrijf zoals ik ze zeg. De redacteur van mijn uitgeverij moest wel aan mijn woorden wennen. ‘Gers’ snapten ze niet helemaal, ze checkten nog even of dat niet ‘vers’ had moeten zijn! Helaas heeft het woord het boek niet gehaald.”

NOG T/M 10 JANUARI 2018

ROTTERDAM COOLSINGEL 191

BANKRUN.NL

21+ | SPEEL BEWUST | ENTREE GRATIS | WWW.FAIRPLAY.NL

29 NOV. T/M 3 DEC. ROTTERDAM AHOY MODESHOWS DEMO’S LEUKE WORKSHOPS LEKKER ETEN EN DRINKEN OPTREDENS BINGO KERST LIFESTYLE MODE SIERADEN WOONDECO Lezersactie: SPEELGOED BEAUTY krijg 50% korting op WIJNEN HOBBY een ticket van €13,50 DELICATESSEN EN NOG VEEL MEER!

Bestel tickets op www.winter-fair.nl met de code: WF2017

NIEUWSPEPER 29 NOVEMBER 2017

CULTUUR AGENDA

Pastorale rock van The Grand East Wie als vrije vogel opgroeit in het pastorale Overijssel, heeft alle tijd en ruimte om zich over te geven aan het maken van muziek. Er zijn dan genoeg burenvrije plekken voorhanden om flink te keer te gaan met de gitaren en drumstokken.

The Grand East pikte invloeden van sixties en seventies rock op. Wellicht dat de muzikale overblijfselen van deze stromingen in het Grote Oosten voorbij de IJssel zijn blijven hangen. In Rotown brengt de band het debuutalbum Movano Camerata voor het voetlicht.

19

De man verkeert in crisis Mannen hebben het niet makkelijk in deze feminiene maatschappij. Zie maar te voldoen aan al die behoorlijk tegenstrijdige verwachtingen. Of zoals Lucas De Man (theatermaker en tv-presentator), Ahmet Polat (fotograaf en filmmaker) en Rashif El Kaoui (audiovisueel kunstenaar) het omschrijven: “Echte mannen huilen niet, trotseren sneeuwstormen, maken vuur en plakken banden.

Maar tegelijk wordt er van ze verwacht dat ze meesnikken met Grey’s Anatomy , kaarsjes aansteken en de gezinstaken evenwichtig oppakken. De

man verkeert in crisis.”

In de zoektocht naar hun man-zijn volgden ze een workshop Ontdek de oerman in jezelf en de Mannenemancipatiecursus . Het resultaat van deze zoektocht is te zien in de theatervoorstelling De man is lam . De wetenschapper en de buurman, de pastoor en de imam, beste vrienden en volslagen vreemden: allemaal geven ze hun visie op de man van nu.

Theater Zuidplein • vrijdag 1 en zaterdag 2 december • www.theaterzuidplein.nl

Rogier Jaarsma

DE

Nick & Simon – Aangenaam Na grote hits, zoals ‘Rosanne’ en ‘Hartenstrijd’, verblijden Nick en Simon je met hun zevende album. Het concert, naar aanleiding van het laatste album, is een combinatie van hun nieuwste werk en vertrouwde, tijdloze hits.

Nieuwe Luxor Theater | woensdag 29 november | 20.00 uur

Rotown • zondag 3 december • www.rotown.nl

Alain Clark scoorde grote hits als Father & Friend en Blow Me Away . Voor zijn zesde album verkeerde hij in het gezelschap van de beste Amerikaanse sessiemuzikanten, denk aan de drummers Steve Gadd (Eric Clapton!, Steely Dan!, Al Di Meola!) en Chris ‘Daddy’ Dave (Adele!, Justin Bieber!, D’Angelo!), bassist Pino Palladino (Jools Hol-

Andreas Etter

Alain Clark blaast nieuw album de wereld in land!, Melissa Etheridge!, John Mayer!) en toetsenist Cleo ‘Pookie’ Sample (D’Angelo!). Wie wil weten waar Alain Clark nu staat als artiest, checkt hem in Rotterdam.

Tetris, Mon Amour Het computerspel Tetris vertaald naar een dansvoorstelling. Zie hoe de dansers zich verliezen in het spel, terwijl er van alles op hen afkomt. Zullen ze deze race tegen de klok winnen?

LantarenVenster • zaterdag 2 december • www.lantarenvenster.nl

Theater Rotterdam Schouwburg | donderdag 30 november | 20.15 uur

De feestdagen komen eraan, en dan dient er geshopt te worden. Daarna kun je het huis, de feesttafel en jezelf omtoveren in winterse sferen om zo in stijl te kunnen genieten van familie, vrienden en het diner. Sleep grootouders, man, vrouw, kinderen en vriendinnen mee naar Ahoy en laat je gaan. De kinderen vermaken zich in de draaimolen met Sinterklaas en jij kunt aanschuiven bij de bingo. Geen fijnere pret dan voorpret die je volop tijdens de Winterfair kunt beleven.

Ahoy • woensdag 29 november - zondag 3 december • www.winter-fair.nl

ringen die hun sporen nalieten. De titel Stomp van de voorstelling verwijst niet alleen naar de stomp aan de arm van Guus, maar ook naar het proces van afstomping onderweg naar volwassenheid.

The Dubbeez Geniet deze avond van een reggaeformatie die klassieke Reggae een overtuigende reboot naar het heden weet te geven.

Grounds | vrijdag 1 december | 21.00 uur

Bas Czerwinski

Warm winkelen op de winterfair

De Haagse hiphopformatie Kern Koppen vindt het genre cabaret opnieuw uit: ze voeren hun hele show uit op rijm. Dat levert vloeiende verhalen op met rafelige randen absurdisme, sterke popliedjes en humor om van te huilen. De broers Frank ‘Ki’ van der Steen en Guus ‘Ahab’ van der Steen vertellen over jeugderva-

Tim hillege

Kern Koppen stompt hard

Theater Zuidplein • woensdag 6 december • www.theaterzuidplein.nl

Blijdorp Winter Festival

Winter is here to stay tijdens het Blijdorp Winter Festival Op 2 december wordt de sneeuwwitte Van Nelle Fabriek ongebouwd tot een winters walhalla vol ijskoude iglo’s en hartverwarmende hiphop, techno en house. Zo is er een hiphop stage van Yardbird en met art, culture en happiness als belangrijkste pijlers kan het niet anders dat er straks zo’n 3000 man losgaan in dit

Rotterdamse culturele erfgoed. De line-up telt onder meer Acid Arab uit Frankrijk, onze eigen Rotterdamse De Likt en nog veel meer warmbloedige beat beasts waar je flink van gaat zweten.

Verdwaal in dit winterse festivalparadijs waar je volop kunt genieten van kunst en live muziek van (inter) nationale artiesten.

Van Nelle Fabriek | zaterdag 2 december | 13.00 uur

Van Nelle Fabriek • zaterdag 2 december • www.blijdorpfestival.nl

Pietje Tique (2+) Stel je bent een piet, maar je durft het dak niet op.

Help! Dat is een serieus probleem. Wat nu? Gelukkig heeft Sinterklaas een idee!

Studio de Bakkerij | zondag 3 december | 11.00 uur

Voor de volledige agenda kijk op Uitagendarotterdam.nl

WÉL ALLEEN A-MERKEN, ÉCHT DE GOEDKOOPSTE!

HET IS FEeEvSesTti!ging!

5 3 g n i n e p o . i.v.m

Profiteer nu van eenmal

ig BTW voordeel!

R OOK VOO S EGEL T W U L A KAMER N O O W EN VLOEREN NEEM UW OFFERTE MEE WIJ ZIJN ALT GOEDKO IJD PER!

Zondag 3 Dec geopen d!

*

*Actie geldt niet op de netto aanbiedingen en lopende acties. Vraag naar de vo oorwaarden.

Koopzondag? Kijk voor alle 35 vestigingen en openingstijden op www.sanidump.nl SANIDUMP Rotterdam

Stadionweg 45a (Vlakbij de Kuip)

SANIDUMP Delft Schieweg 73-75

(100 meter vanaf de Makro)

SANIDUMP Spijkenisse

Lucebertstraat 32

SANIDUMP Sliedrecht

LOO D

S5

SANIDUMP Capelle a/d IJSEL Lylantse baan 50

Leeghwaterstraat 63 Naast

Aalsmeer - Almere - Amersfoort - Amsterdam - Bergen op Zoom - Breda - Capelle a/d IJssel - *Cruquius - Delft - Den Haag - Dordrecht - Drachten - Geel (België) Groningen - Hoogeveen - Leeuwarden - Leiderdorp - Merksplas (België) - Middelburg - Nuenen - Roelofarendsveen - Roosendaal - Rotterdam - Sliedrecht Spijkenisse - *Terneuzen - Tilburg - Utrecht - Veghel - Volendam - Wijchen - Zaandam - Zaltbommel - Zoetermeer - Zwolle * Cruquius opening medio oktober & Terneuzen opening medio december