Control Magazine #31 by Control Magazine

ISSUE 31 • JULI/AUGUSTUS 2012 • JAARGANG 5

Vakblad voor de gamesindustrie • www.control-online.nl

THE MONEY ISSUE

7 METHODEN OM AAN GELD TE KOMEN ANGST VOOR DE INVESTEERDER • CROWDFUNDING: HET KAN WEL! ZIJN PUBLISHERS ACHTERHAALD? • WORK FOR HIRE • FONDSEN

Control Magazine Neude 5, 3512 AD Utrecht, Nederland T: +31 (0)30 - 231 99 14 M: redactie@control-online.nl www.Control-Online.nl www.ControlMagazine.net (English) MAGAZINE TEAM Uitgever / Matthijs Dierckx matthijs@controlmagazine.net

Hoofdredacteur / Eric Bartelson eric@controlmagazine.net

Eindredactie / Alessandra van Otterlo alessandra@controlmagazine.net

Manager Operations / Arno Landsbergen Marketing & project management / Kitty Calis Website & network management / Peter den Hartog

Inhoud >> 3 Start Agenda / events 4 Start Nieuws 8 Coverstory The Money Issue 24 Service Dutch Games Association & NWO 26 UitNu! Nieuwe games van Nederlandse developers

DANK AAN Martijn van Best / Maarten Brands / Alex Kentie / Dutch Games Garden / Dutch Games Association / NWO / Pakhuis de Zwijger / GDC Europe ADVERTEREN Print & Online / www.control-online.nl/sales T: +31 (0)30 - 231 99 14 E: sales@control-online.nl ABOUT CONTROL Control is het onafhankelijke vakblad voor de Nederlandse gamesindustrie. Control is organistor van Control Gamelab, de live talkshow over gamedevelopment en co-organisator van de Dutch Game Awards, de belangrijkste prijzen voor de Nederlandse gamesindustrie.

Online

Nieuws website / www.control-online.nl News website (English) / www.controlmagazine.net Jobsite voor gamejobs / www.control-online.nl/JOBS Over game opleidingen / www.werkenindegamesindustrie.nl Nieuwbrief (wekelijks) / www.control-online.nl/nieuwsbrief Facebook / www.facebook.com/ControlMagazine Twitter /@ControlMagazine

Pakken we meteen een game mee. Een iOS en Android game waarin je het Control imperium moet besturen en laten groeien. Een beetje als Game Dev Story. Bij aanvang kun je kiezen uit uitgever Matthijs of hoofdredacteur Eric. Als je heel goed bent kun je Kitty en Alessandra als playable characters vrijspelen.

Control Magazine is opgericht in 2007 door Matthijs Dierckx and Eric Bartelson

SUBSCRIPTIONS Iedereen werkzaam in de Nederlandse gamesindustrie kan in aanmerking komen voor een abonnement: www.control-online.nl/abonneren

DISCLAIMER Nothing in this magazine may be reproduced in whole or part without the written permission of the publisher. This magazine is fully independent and not affiliated in any way with the companies mentioned herein. Copyright © 2012 Control Magazine All Rights Reserved

2 |

Dat zette me aan het denken. Transmediaal denken geldt niet alleen voor gamebedrijven, ook Control is gebaat bij een multidisciplinaire aanpak. Ik denk aan comics, games, action figures, t-shirts, romans, romcoms. Romcoms? Nah, action heavy block busters. In 3D. En Imax. Maar laten we kleine haalbare doelen stellen. Een kledinglijn bijvoorbeeld. T-shirts om mee te beginnen. Rompertjes voor de allerkleinsten met de tekst ‘Baby in Control’ (en Control uitgevoerd in ons logo uiteraard). Voor dames een subtiel shirtje met ‘in Control’ smaakvol op de borst geprint. En voor de heren ‘Control Freak’.

Print Reguliere edities (NL) 7 times a year International editions (English) 2-3 times a year Special Editions: Serious Games & Educational

PARTNERS Control Magazine is media partner van: • GDC San Francisco • GDC Europe • Dutch Games Association • Indigo – the indie showcase • GATE Gameresearch

Tijdens Control Gamelab #4 (onze tweemaandelijkse talkshow over games in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam, kom ook eens een keer langs, toegang is gratis, altijd interessante gasten, leuke onderwerpen en verrassende inzichten... phew, waar was ik?) hadden we het over transmedia. Het buiten de game uitbaten van je game IP. Zo zagen we een game die deel uitmaakte van een transmediaal concept (Efteling Raveleijn), game merchandise (Toki Tori) en de geboorte van een nieuwe animatieserie en bijbehorende games (Tumblies).

Coverstory: The Money Issue

7 methoden om aan geld te komen: 10 1. Ben niet bang voor de investeerder 12 2. Mobiliseer de massa 15 3. Schrijf in, meld aan 16 4. Scoor een hit 18 5. Partner met een Publisher 20 6. Work-for-hire 21 7. Triomfeer transmediaal 22 Handige informatie

En tenslotte action figures. Wederom van de helden van Control. Dat zijn er niet zo heel veel dus een verzameling heb je lekker snel compleet. Het leuke van de poppies is, naast een vage cutey gelijkenis met de heren en dames van Control, dat ze kunnen praten. Zet ze neer en ze zeggen af en toe een catchphrase. Zet er twee naast elkaar en ze hebben een gesprek. Heb je de complete set dan breekt de hel los. Yep, ideeën genoeg. Maar eerst maar eens het blad. Wordt wel weer eens tijd, hè? Eric Bartelson, hoofdredacteur

EVENTS

START

AGENDA

EVENTS

STERKE LINE-UP GDC EUROPE

>> Er breken drukke tijden aan voor de rondreizende gameprofessional. Nationale en internationale events bieden inspiratie, kennis en een netwerk. We zettende belangrijkste op een rij. GDC Europe 13- 15 Augustus, Keulen, Duitsland GDC Europe lijkt dit jaar eindelijk uit de schaduw van grote broer San Francisco te treden met een sterke line up. Twee jaar geleden was het programma nog wat mager voor een driedaags congres van dit statuur. Wellicht dat de vernieuwde adviesraad — waaronder Michiel van der Leeuw van Guerrilla Games — het programma een extra stimulans heeft gegeven. Post mortems van onder andere Journey, The Witcher 2, Dear Esther, Dead Island, Mafia II, Infinity Blade 2 en de klassieker GoldenEye; een publishers panel met Microsoft, Konami en Capcom; art tips op basis van de HBO-serie Game of Thrones; een keynote over Assassin’s Creed III, ‘The new economics of Games’ door Google, Bioware’s visie op DLC, een indie game summit (met Vlambeer), een mobile & tablet summit, een social & online summit en nog veel, veel meer. De GDC Europe is een onmisbaar event deze zomer én lekker in de buurt. Kortingscode Voor de volledigheid: Control is officieel media partner van de GDC (San Francisco en Europe) en dat betekent dat we onze lezers 50 euro korting aanbieden op hun pas. Wie voor 18 juli een ticket koopt kan de early bird korting combineren met de code van Control, dan betaal je bij elkaar 225 euro minder. De code geeft dus 50 euro korting op deze passen VIP, All Access, Main Conference en Summits & Tutorials. Bestellen doe je op gdceurope. com. En gebruik deze code: TPEU12CM. gdceurope.com

Gamescom 15 t/m 19 Augustus, Keulen, Duitsland De grootste gamesbeurs in Europa heeft het in zijn vierde jaar een beetje moeilijk. Grote publishers als Microsoft en Nintendo zijn niet aanwezig, wat de beurs toch net wat minder allure geeft. Maar er is nog steeds genoeg te zien en te doen. Wil je de expo meemaken? Zorg dan dat je er als professional de 15e bent, want vanaf 16 augustus is het ook een consumentenbeurs en loopt het al heel snel heel vol. Naast het visuele geweld van de expohallen, is er goed zaken te doen in de businesshallen. Nederland is ook weer vertegenwoordigd met een Holland Paviljoen. Lees op pagina 23 hoe je daar aan mee kunt doen. Control komt met een internationale editie die wordt verspreid onder de aanwezige professionals tijdens GDC Europe en Gamescom. Zorg dat je daar in staat met je bedrijf. www.gamescom.de Unite 21 t/m 24 Augustus, Amsterdam Unity, de developmenttool annex engine voor een groot deel van de Nederlandse gamesindustrie, heeft elk jaar het eigen congres Unite. Unite 2012 vindt plaats Amsterdam (onder andere in de Westergasfabriek) en kent een aantal interessante sprekers. Peter Molyneux, voorheen Lionhead en tegenwoordig opnieuw voor zichzelf begonnen met 22 Cans verzorgt de keynote speech. Verder praatjes van Brian Fargo (inXile) en Renaud Charpentier (Creative Assembly) en vele anderen. unity3d.com/unite

GotGame 20 & 21 Augustus, Amsterdam De broertjes Fernandez – Streamline Studios – organiseren voorafgaand aan Unite een eigen conferentie. Mix van sprekers als Michiel Sala (Little Chicken) en Mike Gamble (de EU Territory Manager van Epic Games). www.ggconf.com Game in the City 22 & 23 November, Amersfoort De vijfde en tevens laatste editie van Game in the City vindt wederom plaats in het fantastische industriële monument De Rijtuigenloods in Amersfoort. Het evenement -met als thema Disruption & Innovationheeft twee delen. Op donderdag de congresdag met diverse nationale en internationale sprekers en op vrijdag de masterclassdag met lezingen en workshops van professionals voor studenten (in samenwerking met de Dutch Game Garden). www.gameinthecity.nl Control Industry Dinner met de Dutch Game Awards 22 november, Amersfoort De belangrijkste prijzen van de Nederlandse gamesindustrie worden nu voor het vijfde jaar uitgereikt. Opnieuw gebeurt dat tijdens het Control Industry Dinner, het galadiner dat zo langzamerhand is uitgegroeid tot dé ontmoetingsplek voor de Nederlandse gamessector. Kijk op de achterkant van het blad hoe je kaarten kunt bestellen. dutchgameawards.nl

Op 30 augustus heeft weer een DGA Dag plaats, het evenement van de Dutch Games Association, voor leden en niet-leden: www.dutchgamesassociation.nl Op 28 en 29 september vindt in Utrecht de volgende editie plaats van Indigo, de grootste expo van Nederlandse indie-games: indigoshowcase.nl

| 3

START

>> INDUSTRIE NIEUWS >> OPINIE & EVENTS

TWEEDE LEVEN VOOR KUNSTGAMES

Nieuw businessmodel Artistieke business

>> Het begon met een oproep tijdens een DGA dag. Monobanda’s zakelijk leider Sjoerd Wennekes bood het IP van het bedrijf aan om uit te baten door een andere partij. Zomaar, gratis! zelf commercieel uit te rollen, liep het creatieve team al snel vast. "We zijn een ideeënfabriek. We zijn heel goed in het bedenken van originele concepten en maken daar een speelbaar prototype van. Wat we niet kunnen is dat toepassen als massaproduct, daar zijn andere mensen veel beter in”

DO-IT-YOURSELF DJ IN ACTIE

Een interessante move, zeker als je bedenkt dat het IP voor een groot gedeelte de waarde van een gamestudio bepaalt. En dat biedt Mononbanda nu zomaar gratis aan om te exploiteren door derden? Wennekes lacht: "Het ligt iets genuanceerder.” Ja het klopt dat Monobanda de rechten van zijn eigenzinnige projecten aanbiedt ter exploitatie. Veel van de games en installaties die de Utrechtse studio bedenkt en uitvoert, begeven zich op een moeilijk af te bakenen gebied van echt en virtueel. "Wij laten mensen weer spelen”, zegt Wennekes. "Maar als onze games of installaties eenmaal zijn ingezet op festivals of in musea, verdwijnen ze vaak uit het zicht.” Zonde, vinden ze bij Monobanda. "We merkten dat we geen afscheid wilden nemen van onze projecten”, zegt Wennekes. "Er zit nog zoveel meer in. Veel meer mensen zouden de kans moeten krijgen om ze te ervaren.” Maar toen Monobanda probeerde de projecten

4 |

De kunstzinnige games van Monobanda (ze kregen tot twee keer toe een subsidie van het Gamefonds, dat artistieke games ondersteunt) blijken verrassend toegankelijk en inzetbaar voor een groter publiek. DIY DJ bijvoorbeeld, is een installatie waar verschillende mensen met elkaar muziek kunnen maken door ritme, instrumenten en zelfgemaakte samples te mixen. Het was een groot succes op diverse nationale en internationale feesten en festivals en krijgt nu een meer permanent karakter in speeltuinen door heel Nederland. Wennekes: "Dat is nou precies hoe ik mijn oproep bedoelde. We zijn benaderd door Sustainable Playgrounds, makers van duurzame speeltuinen met de vraag of we een hufterproof versie van DIY DJ konden maken. Zij brachten de kennis van speeltuinen en zonnepanelen in, waardoor het heel organisch in elkaar past.” Tijdens de laatste Koninginnedag stond een prototype van de speeltuinversie van DIY DJ op de route van de koninklijke familie. Kroonprins Willem Alexander kon de verleiding niet weerstaan en DJ’de een stukje mee. Er staat ook een permanente DIY DJ set in de pas geopende Ziggo Dome in Amsterdam.” Voor DIY DJ richt Wennekes binnenkort een aparte BV op die geheel zelfstandig het IP verder kan uitbouwen. "Dat bedrijf gaat dan alle doorontwikkelingen beheren, dus ook de speeltuinen. Als het succesvol is, willen we daar ook andere installaties onderbrengen, zoals Mimicry” – een combinatie van echte en virtuele sandbox. Meer Monobanda projecten kregen op deze manier een tweede leven. iWhisper is een app die audiofragmenten linkt aan locaties, waardoor er interactieve audiotours mogelijk zijn. Monobanda heeft app bouwer Vooxl overgenomen en ondergebracht in een nieuw bedrijf onder de naam iWhisper. Het is een zelfstandig bedrijf dat autonoom wordt gerund.

Maak nu gratis een account aan en plaats uw vacatures op: www.control-online.nl/JOBS: de grootste vacaturesite voor de Nederlandse gamesindustrie.

Oproep: Algemene Voorwaarden ADVOCAAT OLIVIER OOSTERBAAN WIL AV'S VOOR GAMEDEVS

NEWS FEED Guts & Glory Award

BESTAANDE ALGEMENE VOORWAARDEN ZIJN VAAK TE EH... ALGEMEEN.

"Er is een aantal algemene voorwaarden die, met wat aanpassing in de opdrachtovereenkomst, worden gebruikt in de gamesbranche. De modulair opgezette voorwaarden van de IT brancheorganisatie ICT~Office bijvoorbeeld (het oude FENIT), of de verschillende bijzondere voorwaarden van de Bond Nederlandse Ontwerpers (BNO), zoals die voor "verlening onbeperkte licentie interactief media ontwerp”, of zelfs nog die van reclameclub de Vereniging van communicatie adviesbureau’s (VEA). Deze voorwaarden zijn over het algemeen goed en helder geschreven, maar er zijn veel aanpassingen voor nodig in de

opdrachtovereenkomst, waarmee het nut van deze algemene voorwaarden voor de gamesbranche weer afneemt. Er is geloof ik in het verleden wel eens over gesproken, maar misschien wordt het tijd voor algemene voorwaarden in de gamesbranche, die ook rekening houden met de verschillende posities en werkzaamheden van de de partijen in deze branche. Dus met algemene voorwaarden die werken voor developers voor entertainment, advergames, applied, enzovoort. Ik sprak hierover met de DGA, en de eerste verkennende stappen zijn gezet. Mail jouw input naar olivier.oosterbaan@createlaw.nl"

Suggestie voor betere App Store MARK OVERMARS: "TOON RANDOM SELECTIE UIT TOP 1000" "Hier is mijn suggestie voor een betere App Store. Hou op met die top-10 lijstjes. Laat de gebruiker in plaats hiervan elke keer een selectie zien uit de top 1000. Dit zijn gegarandeerd allemaal goede games en je stimuleert de speler om nieuwe dingen te proberen. Doe hetzelfde met de nieuwe games. Maak geen wekelijkse selectie van een stuk of 20. Bepaal in plaats hiervan welke games goed genoeg zijn (zeg, de beste 25%) en laat elke keer daar een random selectie uit zien. Het gevolg is natuurlijk dat de top games van nu wat minder goed zullen verkopen. Maar het totaal aantal verkopen zal toenemen en meer ontwikkelaars zullen er een goede boterham aan kunnen verdienen. Ik denk, om eerlijk te zijn, dat het niet zal gebeuren. De druk van de grote uitgevers zal te groot zijn."

De Europese gamesstudio met het meeste lef ontvangt tijdens het Control Industry Dinner 2012 de eerste Guts & Glory Game Award. De nieuwe internationale prijs maakt deel uit van de Dutch Game Awards en komt in de plaats van de Euro Indie Award. De uitreiking vindt plaats in Amersfoort op 22 november 2012.

Control Gamelab #4

Maar liefst negen gasten kwamen aan het woord tijdens de vierde aflevering van Control Gamelab. Tegenover een vol Pakhuis de Zwijger vertelden onder anderen Gamistry's Alex Kentie (Munch Time), Two Tribes' Martijn Reuvers (Toki Tori) en Little Chicken's Tomas Sala en Senne de Jong (Raveleijn, zie foto) over transmediale aanpak van games.

Geduld, zegt Papaya "Gemiddeld duurt het 8-12 dagen voor spelers geld aan in game items uit gaan geven”, aldus Chris Hanage, de Europese baas van Papaya (een social Android network met 65 miljoen users) tijdens een recent congres in Spanje.

Oud DGA'er op lijst D66

MARK OVERMARS (YOYO GAMES, UNIVERSITEIT UTRECHT) DEED DEZE SUGGESTIE IN ZIJN COLUMN OP CONTROL-ONLINE.NL

Volg Control op Twitter: @ControlMagazine Volg Control op facebook: www.facebook.com/ControlMagazine

Oud-voorzitter van de Dutch Games Association Frank van Oirschot staat voor D66 op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen in september. Van Oirschot was de eerste voorzitter van de branchevereniging en was COO van Ex Machina. Vooralsnog staat hij op een 27e en dus onverkiesbare positie.

| 5

STRIJKKWARTET SPEELT BEROEMDE GAMESMUZIEK TIJDENS HET CONTROL INDUSTRY DINNER IN 2011

Alle games die voor het grootste deel in Nederland zijn ontwikkeld en uitgebracht tussen 1 juli 2011 en 30 juni 2012 komen in aanmerking voor een van de prijzen. Inschrijven is kosteloos en kost een paar minuten. De Awards worden uitgereikt tijdens het Control Industry Dinner, op de donderdag van de Amersfoortse conferentie Game in The City: Disruption & Innovation. Genomineerde bedrijven krijgen een gratis ticket voor het diner en de uitreiking. Ten opzichte van de vorige editie is een aantal categorieën gewijzigd, zo is er een nieuwe categorie: Best Animation in a Game met een eigen jury en is de internationale categorie veranderd van Best Euro Indie naar de Guts & Glory Game Award. De Dutch Game Awards zijn een coproductie van Control en Game in the City. De jury bestaat dit jaar uit: Angie Smets Main Producer Guerrilla Games Winnaar van diverse Dutch Game Awards in 2009 en 2011 Winnaar Control Industry Award 2011

Dutch Game Awards 2012

>> Op 22 november vliegen de uilen uit en weten we wie de winnaars zijn van de belangrijkste prijzen voor Nederlandse ontwikkelaars. Ard Bonewald Butterfly Games, voormalig Gamehouse Winnaar van een Dutch Game Award in 2011 Eric Bartelson Hoofdredacteur en mede-oprichter van Control Magazine Jan Pieter van Seventer Development Director DGG, voormalig Production Director W!Games Ramon Verberne Animatie Producent il Luster Productions, bedenker The Tumblies

Daniëlle Vogelenzang Oprichter Gamelosophers, voormalig CCO iQU en portal director Spil Games Yuen Yen Tsai Bestuurslid DGA, Game specialist Ministerie van Binnenlandse Zaken Joke Witteveen Xmediaworks, interactive media consultant – serious games producer Meer informatie en inschrijven: www.dutchgameawards.nl

Call for Proposals

Gaikai BV

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en TNO doen een 'call for proposals' gericht op álle gamesbedrijven in Nederland. Studio's kunnen onderzoek gesponsord krijgen. Lees meer op pag. 24 & 25.

Gaikai, de door Sony voor 380 miljoen dollar gekochte cloud-service, is Nederlandser dan je wellicht denkt. Oprichters Rui Pereira en Andrew Gault startten het bedrijf Almere. De BV staat daar nog steeds ingeschreven.

6 |

Na de zomerstop gaat onze livetalkshow Control Gamelab weer verder. Op www.control-online.nl maken we binnenkort de nieuwe datum bekend.

>>KIJK VOOR DAGELIJKS NIEUWS, OPINIE & DISCUSSIE OP WWW.CONTROL-ONLINE.NL

Corrupte iOS updates APPLE ZWIJGT OVER TOEDRACHT Op 4 juli is een aantal apps op iOS getroffen door een ‘glitch’. Apple verstuurde bij updates corrupted files waardoor de apps onspeelbaar werden. Eén van de getroffen apps was Gluddle van Creative Heroes. Hoewel het probleem vrij snel verholpen was, zorgde het voor veel onrust bij developers. Na de corrupte update startte een app niet meer op. Het laadscherm was heel even te zien voordat het onherroepelijk crashte. Sander Huiberts van Creative Heroes: "We hebben veel tijd gestopt in de update en wilden die met veel lawaai lanceren, maar in plaats daarvan moesten we het nu opeens stil houden. Je wilt niet dat mensen een corrupte update downloaden, want voor je het weet heb je een negatieve review te pakken. App-gebruikers zijn best verwend, als ze iets leuk vinden spelen ze het en krijg je misschien een review. Als iets crasht, zijn ze er als de kippen bij om één ster uit te delen.” Wat Huiberts nog het meeste stoort is de houding van Apple. "Helemaal niets. Apple heeft gezwegen van begin tot eind. Getroffen ontwikkelaars zijn ook niet gecompenseerd, in welke vorm dan ook. Later lees je berichten over de mogelijke oorzaken, maar niets officieels. Er is geen openheid. Ook de andere getroffen developers hebben zich hier nogal aan gestoord.”

INDUSTRIE TALK

Bah! Bah! Bah! RIJK WORDEN ALS GAMEDEVELOPER HET KAN! Bovenstaand treft u een ziekelijk jaloers makend lijstje met salarissen en bonussen – niet van ABN Amro of ING-personeel, nee, dit lijstje is van (oud) Infinity Ward medewerkers. Zoals je ziet, de bonussen lopen in de miljoenen.Op Facebook wordt flink gediscussieerd: leuk die miljoenen, maar hoeveel huwelijken en relaties heeft het gekost? Flauwekul zegt de ander – crunch is fijn. Anyway, deze gegevens zijn op straat komen te liggen dankzij de rechtszaak tussen de oprichters van Infinity Ward en publisher Activision en geeft een aardig kijkje in de keuken van de miljarden-franchise Call of Duty.

Wat jullie zeggen...

"Iceberg ziet de verschuiving naar online alleen maar toenemen. Boxed zal nooit verdwijnen. Het krijgt echter langzamerhand een andere rol. Bij digitale distributie is boxed voornamelijk als marketing tool een goede ondersteuning.”

"Dus de volgende keer dat je bij ons langskomt, vergeet dan je skill set en software kennis. Als dat is wat je opleiding voorschrijft, dan stel ik voor dat je bij de rest van de Nederlandse gamebedrijven langsgaat. Niet bij GameHouse."

"Bij Ronimo zijn de skills juist wel het allerbelangrijkste - tekenskills, codingskills, designskills, afhankelijk van je vakgebied. icitanten zonder hoog niveau skills nodigen wij niet eens uit voor een gesprek, zo belangrijk vinden we dat aspect."

Lex Suurland // Iceberg Interactive

Michel Maas // Gamehouse

Joost van Dongen // Ronimo Games

Indigo: 28/29 sept.

Onderzoek industrie

Op vrijdag 28 en zaterdag 29 september vindt in hartje Utrecht de volgende editie plaats van de grootste expo van Nederlandse indie-games: INDIGO. Organisator is wederom de Dutch Game Garden.

TNO, Taskforce Innovatie, Control, DGG, DGA, iMMovator en Monpellier Venture werken samen om voor het eerst een gedegen en onderbouwd beeld te krijgen van de daadwerkelijke omvang van de Nederlandse gamesindustrie.

Meld je gratis aan voor de wekelijkse nieuwsbrief van Control, de befaamde Control Borrelpraat: elke vrijdagmiddag het weekoverzicht in je e-mail. Ga naar control-online.nl/nieuwsbrief.

| 7

game developers conference ™ europe cologne, germany | august 13–15, 2012 | expo dates: august 13–14

the Game Developers Conference™ europe (GDC europe) is the largest professionalsonly games industry event in europe. Join us at GDC europe, august 13-15, 2012, for three days of learning led by top industry experts.

main ConferenCe sessions m o n D ay – W e D n e s D ay

Business, marketing & management game design production programming Visual arts

summits

expo floor

m o n D ay – W e D n e s D ay

m o n D ay & t u e s D ay

Independent games smartphone & tablet games social & online games

explore the latest in game innovations and network with industry experts

online registration ends august 7, 2012

V i s i t w w w. g d c e u r o p e . c o m f o r m o r e i n f o r m at i o n . supported by:

THE MONEY ISSUE

Money makes the world go round Geld maakt gamedevelopment mogelijk. Geld is het smeermiddel in het creatieve proces. Een goed idee is een begin, maar voor de uitvoering heb je meer nodig dan creativiteit alleen. Geld is essentieel in elke bedrijfstak en dat is niet anders bij het maken van games. Control zet 7 methoden om aan geld te komen bij elkaar. Kijk hoe anderen het doen en trek je eigen conclusies.

| 9

COVERSTORY

GELD

DE INVESTEERDER

Methode #1

Ben niet bang voor de investeerder De investeerder is vaak een betere optie dan de publisher, zegt ervaringsdeskundige Maarten Brands. Hij zet de voor- en nadelen van een investeerder op een rijtje. >> De meeste ondernemers of ontwikkelaars met de ambitie om echt een verschil te maken in de internationale gamesindustrie hebben niet genoeg eigen middelen om dat te realiseren. Zeker niet nu zelfs een enkele app al een budget van meer dan 50 duizend euro vraagt, wil je enigszins kans hebben op commercieel succes. Investeerders, angels of venture capital zijn veruit de meest effectieve (zo niet de enige) manier voor game start-ups om aan geld te komen. Investeerders zijn vaak zelf ondernemer (geweest) en begrijpen wat het is om een bedrijf te beginnen. Ze handelen intuïtief en snappen dat kosten voor de baten uitgaan bij innovatie. Met een uitstekend team, een beknopt plan of beter nog een demo en goed verhaal, heb je meestal genoeg voor een initiële "Ja” of "Nee”. De details volgen later. Dat is belangrijk, want dat scheelt tijd, en tijd is vaak het meest kostbare dat een start-up heeft. Dit werkt significant anders dan bijvoorbeeld een bank die vooraf allerlei uitgebreide en irrelevante documentatie vraagt om vervolgens "Nee” te zeggen. Of een crowdfunding campagne die zeeën van tijd kost om op te zetten.

10 |

Where is the money Lebowski? • Een investeerder brengt behalve geld idealiter ook expertise en een netwerk mee. Maar geld is het belangrijkst, dus pas op bij investeerders die teveel nadruk leggen op de immateriële kant van hun inbreng. En ook al heb je waarschijnlijk niet de luxe om al te kieskeurig te zijn, probeer een investeerder te vinden bij wie het pijn doet als het niet lukt, maar niet zo dat hij of zij er wakker van ligt. Dat leidt tot de ideale combinatie van betrokkenheid zonder dat direct de pleuris uitbreekt als het moeilijk wordt. Tot slot, stop niet met geld ophalen totdat het op je rekening staat.

OVER DE SCHRIJVER Maarten Brands is ondernemer en kunsthandelaar. Hij is mede-oprichter en eigenaar van next-gen kunsthandel Cook & Becker (www.CandB. com), mede-eigenaar van datingbedrijf Funky Fish (www.funkyfish. nl) en was één van de oprichters van MMOG/virtual worldontwikkelaar Virtual Fairground. Verder is hij bestuurslid van Dutch Game Garden en actief als adviseur en consultant.

Boven: Beeld uit de Iron Grip-serie van ISOTX, een bedrijf met een actieve investeerder. Onder: Still uit My Horse & Me, de eerste game van W!Games, opgericht met behulp van een aantal investeerders. De studio is in 2010 opgegaan in Vanguard Games en kreeg daarbij investeerder Michiel Mol aan boord - tevens de initiële geldschieter van Guerrilla Games.

>>DE JUISTE INVESTEERDER BIEDT JE JUIST MEER ONAFHANKELIJKHEID

Boven: Chronicles of Spellborn, een grootschalige MMORPG met veel investeerders, maar weinig succes.

Tekst: Maarten Brands • Illustratie: Alashi

'Fail fast, Fail cheap' is dan ook het motto bij het zoeken naar kapitaal. Ik heb de afgelopen jaren drie verschillende bedrijven mogen (helpen) opzetten in samenwerking met externe investeerders, waaronder een gamesbedrijf. Bedragen varieerden daarbij van enkele tienduizenden euro's tot enkele miljoenen. In alle gevallen is de samenwerking goed bevallen. Bij startende bedrijven in de gamesindustrie bestaan allerlei rare vooroordelen over werken met investeerders. De belangrijkste daarbij is de angst "voor het verlies van onafhankelijkheid”. Dat is dan ook direct het grootste vooroordeel. De juiste investeerder biedt je juist meer onafhankelijkheid. Hij of zij verschaft je de middelen om je droom te realiseren en te focussen op het bouwen van je producten en bedrijf in plaats van dat je je druk moet maken om allerlei randzaken. Een investeerder (met zakken die diep genoeg zijn) biedt je ook de kans om "Nee” te zeggen tegen sub-optimale deals met andere partijen en kan steun bieden als het fout dreigt te gaan. En dat gaat het altijd. Meerdere keren. Een investeerder heeft meer belang bij jouw succes dan een uitgever of

grote klant. Het is dan ook apart dat gamesontwikkelaars die terugschrikken voor het in zee gaan met een investeerder, wel makkelijk tekenen bij een uitgever die vooral het beste met zichzelf voor heeft. Hoe ga je goed om met een investeerder? Stem duidelijk met elkaar af wat de rolverdeling is. Een investeerder die wil meesturen moet dat alleen doen op de gebieden waar hij of zij echt verstand van heeft. Dat lijkt eenvoudig, maar ondernemers en investeerders denken nogal snel dat ze overal verstand van hebben... Verder moet je goudeerlijk zijn over hoe het gaat met het bedrijf en op tijd aan de bel trekken als er problemen zijn. In de fase waarin je een investeerder verleidt, mag je de zaken wat mooier voorstellen, maar zodra je elkaars partner bent, moet je keihard zijn over de feiten. Betrek je investeerder, zorg voor zo min mogelijk verrassingen en dan zul je zien dat ook als het slecht gaat je samen een plan B kunt maken. De meeste conflicten met investeerders ontstaan doordat ondernemers de zaken te lang, te mooi blijven voorspiegelen. Als je eerlijk bent kun je, ook als het niet lukt, elkaar in de ogen blijven kijken.

| 11

COVERSTORY

GELD

CROWDFUNDING

Methode #2

Mobiliseer de massa Crowdfunding is bezig aan een sterke opmars. Er is dan ook veel voor te zeggen, het publiek koopt een aandeel in een project en deelt in een mogelijk succes. >> 12 |

Kick Stats • Volgens cijfers van Kickstarter zit het aantal succesvolle gameprojecten in de lift. Het succes van Double Fine heeft een positief effect op de financiering van gameprojecten. In totaal is nu 27 miljoen dollar geïnvesteerd (of gedoneerd) in games die hun doel hebben bereikt, maar slechts een derde van de projecten haalt ook daadwerkelijk zijn doel. 709 games waren succesvol, 1386 waren dat niet. Triangle en Gamundo hoeven zich niet te schamen, zij haalden tenminste nog wat geld op. 170 gameprojecten kregen geen enkele dollar.

>>"EIGENLIJK ZIJN DE PROJECTEN OP KICKSTARTER ALLEMAAL PRE-ORDERS EN IS HET NIET ECHT CROWDFUNDING"

Links: The Banner Saga • Double Fine's Adventure mag dan het bekendste game succes zijn, The Banner Saga van het Texaanse Stoic is niet minder indrukwekkend. Het trio seniors probeerde 100 duizend dollar binnen te harken, maar eindigde tot zijn eigen stomme verbazing met ruim 700 duizend op de teller. The Banner Saga is een RPG/Turn Based Strategy met een uitgesproken art stijl en een focus op het verhaal. Binnenkort dus voor Mac en PC.

Na de succesvolle Kickstarter campagne van Double Fine leek crowdfunding het ultieme antwoord op al uw investeringsvragen, maar de mislukte pogingen van Gamundo en Triangle Studios maken duidelijk dat de zaken iets genuanceerder liggen. "Eigenlijk zijn de projecten op Kickstarter allemaal preorders en is het niet echt crowdfunding” , zegt Ilja Goossens van Gamundo naar aanleiding van het terugtrekken van Panzer Pets. De geldschieters op de Amerikaanse crowdfunding site zijn dus geen investeerders maar consumenten en die gaan niet betalen voor de ontwikkeling van een Free-to-Play game.” Remco de Rooij van Triangle Studios is ook teleurgesteld in het mislukte Kickstarteravontuur van Cross of the Dutchman. "Het heeft meer invloed gehad dan ik van tevoren had gedacht. Als je merkt dat al je inspanningen keer op keer niet lukken, ga je opeens wel twijfelen aan de effectiviteit.” GEMOPPER

Meer en meer klinkt gemopper over Kickstarter als platform voor investering. Alleen bekende games en developers zouden een kans maken, of alleen

Tekst: Eric Bartelson • Illustratie: collage Control

professioneel geproduceerde filmpjes, het liefst met wat humor. Het hele systeem van beloningen is tijdrovend en als je niet oppast blijft er weinig geld over om aan het development van de game te spenderen. Toch proberen steeds meer bedrijven het via deze weg, al haalt slechts een derde van de projecten succesvol de eindstreep.

Onder: Cross of the Dutchman • Remco de Rooij van Triangle Studios baalt dat Cross of the Dutchman niet de beoogde 50.000 dollar heeft opgehaald op Kickstarter, maar zit niet bij de pakken neer. "Na Kickstarter is duidelijk geworden waar we op moeten focussen om Cross of the Dutchman een beter product te maken en we zijn vastberaden om dit project af te ronden. We streven naar een release in het vierde kwartaal van dit jaar.”

Maar er zijn alternatieven. Een van de meest interessante is Gambitious. Een crowdfundingsite op initiatief van de Nederlandse zakenman Paul Hanraets die specifiek gericht is op gamedevelopment. Dat niet alleen, het model is ook aanzienlijk anders dan dat van Kickstarter. Op Gambitious geen pre-orders of beloningen, maar puur een investering voor een aandeel in de game. Is het gefinancierde project een succes dan krijgt de investeerder zijn geld terug en een winstuitkering. GEEN BARMHARTIGHEID

Ralph Egas van Abstraction Games staat met zijn nieuwe game Candy Kids tussen de eerste projecten waar mensen in kunnen investeren als de site in augustus van start gaat. "Gambitious doet een poging om een andere en meer >>

| 13

coverstory COVERSTORY

GELD gelD

crowDFunDing CROWDFUNDING

Zo werkt Gambitious • Tijdens Gamescom gaat Gambitious live. Nu draait de site al in beta bèta en kunnen geïnteresseerden geinteresseerden alvast even rondsnuffelen rondsnuffelen en investeren en investeren in ééninvan éénde van acht de projecten. acht projecten. Om ook Omde ook Amerikaanse Amerikaanse bezoekers bezoekers dede kans kans te te geven om mee te doen, is er naast investeren ook een mogelijkheid tot doneren. Amerikanen mogen pas in 2013 (als de Jobs Act in werking treedt) via crowdfunding investeren, tot die tijd mogen ze alleen geld schenken. Studio’s die een project bij Gambitious aanmelden, worden vooraf beoordeeld door een panel industrieveteranen. "Projecten moeten goed doordacht en gedocumenteerd zijn”, zegt Hanraets. "Zo vragen we om en eenbusinessplan businessplanwaarin waarinzaken zakenals als marketingstrategie en salesverwachtingen zijn opgenomen. We merken dat veel indies daar niet goed over nadenken.”

>>"DIT trekt >>"Dit TREKT een EEN anDer ANDER type TYPE investeerDer, geen INVESTEERDER, GEEN gamers GAMERS Die DIE een EEN REMAKE van remake VAN een EEN ouDe OUDE Hit HIT willen" WILLEN"

rechts: Tink • De game Rechts: waarmee Gambitious proefdraait is Tink van het Duitse Mimimi Productions. De game won tijdens Game Connection en verzekerde zich zo van een plekje op de PlayStation 3. Vooralsnog alleen een tech demo, maar voor 350.000 euro verwacht de developer de game klaar te stomen voor het echte werk. (Tot nu toe slechts voor 2,4 procent gefinancierd.)

>> serieuze doelgroep te bereiken van mensen die al hebben besloten te willen investeren”, zegt Egas. "Investeren is heel wat anders dan uit barmhartigheid geld schenken. Het komt dan aan op een business model dat hout snijdt, een presentatie die het gedachtengoed gedachtegoed doelmatig en doelgericht overbrengt en natuurlijk prominente exposure.” GEÏNTERESSEERDE gelDschieters geïnteresseerDe GELDSCHIETERS

Die exposure lijkt verzekerd als je één van het handjevol projecten bent waarmee Gambitious lanceert, maar er schuilt ook een gevaar. Weten investeerders de site wel te vinden? Crowdfunding staat of valt bij een actieve community van geïnteresseerde geldschieters. Paul Hanraets is actief in het aantrekken van investeerders naar de site: "We zijn nu nog even in stealth modus maar binnenkort starten we actief met de PR campagne. Daarvoor hebben we een internationaal PR bureau in de arm genomen. We zijn ook in gesprek met meerdere investeerdersnetwerken en de grotere gamecommunities. Dat zijn primair de dopelgroepen doelgroepen die diewe wewillen willen aanspreken. We blijven heel actief in het investerings- en wervingsproces, maar

14 |

we zijn ook heel streng aan de poort voor alle nieuwe gameprojecten. Zo weet je als investeerder dat de games in ieder geval voldoen aan minimale zakelijke eisen.” REALITY checK reality CHECK

Gambitious biedt participerende bedrijven een reality check door een panel van deskundigen. Zij lichten het business plan en het design document door en geven advies over eventuele verbeterpunten. Egas is enthousiast over die dienst: "Ons plan van aanpak is tot stand gekomen door tips die de deskundigen ons hebben gegeven. Wij hebben hierin het initiatief genomen en het is erg prettig werken met deskundigheid zonder dwingende adviezen.” OUDE hit ouDe HIT

Ook Ilja Goosens Goossensprobeert probeerthet hetopnieuw opnieuwmet met Panzer Pets bij Gambitious. Hij is positief gestemd over de kansen: "Dit is equity based funding en puur gericht op games. Dat trekt een ander type investeerder, geen gamers die een remake van een oude hit willen of geïnteresseerd zijn in rewards. Hier deel je mee in de opbrengsten, dus investeer je in de game die echt een kans maakt succesvol te zijn.”

onder: Panzer Pets • Ilja Goosens Onder: Goossensvan vanGamundo Gamundo heeft een hoge verwachting van Gambitious. "Dit is equity based funding en puur gericht op games.” Hij heeft zich verkeken op het publiek van Kickstarter. "De geldschieters op de Amerikaanse crowdfunding site zijn dus geen investeerders maar consumenten en die gaan niet betalen voor de ontwikkeling van een Free-to-Play game.” Zijn game Panzer Pets zit bij de eerste lichting Gambitious games.

s v

FonDsen

gelD

coverstory

schrijf in, vraag aan Methode #3 waar de nederlandse filmindustrie aan elkaar hangt van fondsen en subsidies, doen de gamedevelopers het met indirecte bijdragen (bijvoorbeeld voor onderzoek en Holland Paviljoens) of een fonds ter grootte van 300 duizend euro – minder dan één honderdste van de 35 miljoen euro die het Filmfonds dit jaar uitdeelt. We hebben het natuurlijk over het Gamefonds, dat naar alle waarschijnlijkheid een vervolg krijgt in 2013. Deze regeling is bijna too-good-to-be-true: toegewezen bedragen zijn géén lening, het fonds eist geen aandelen noch wil het delen in de winst, het kent zelfs geen echte opleveringsverplichting. De enige adder – voor een ander wellicht een donzig konijntje: het fonds is bedoeld om de artisticiteit van games te verhogen. niet Kansloos

Dat betekent niet dat commerciële projecten zijn uitgesloten. Integendeel, zolang de makers kunnen aantonen dat hun project een zeker artistiek gehalte heeft, is niemand op voorhand kansloos. Zo ontving Ronimo Games 50 duizend euro voor Awesomenauts, Codeglue 52 duizend voor de ontwikkeling van een touch-editie van hun XBLA-game Rocket Riot en Engine Software 75 duizend voor de (3)DS-game Flip the Core.

helaas...

Het Gamefonds mag dan het enige in zijn soort zijn dat zich exlusief op games richt, er zijn meer mogelijkheden. Indie studio Sparpweed wist een mooie mix te maken van diverse typen financiering. Voor de ontwikkeling van Ibb & Obb ontving het 80 duizend euro uit het Gamefonds. Dat is aangevuld met een lening van 65 duizend euro van het Rotterdam Media Fonds. (Interessant voor andere Rotterdamse studio’s? Helaas, het fonds blaast eind dit jaar zijn laatste adem uit.) De laatste bijdrage komt van een private investeerder: nog eens 20 duizend euro. sparpweeD

Overigens ontving Ibb & Obb-bedenker Richard Boeser zijn allereerste bijdrage van dit blad, 1.000 euro voor de Control Scriptie Prijs in 2008. Zijn opleiding TU Delft legde daar 500 euro bovenop, zodat Boeser met zijn game naar de IndieCade E3-stand kon in 2009. Daar hield hij het contact met Sony aan over dat zal uitmonden in de PSN-release komende september. En over prijzen gesproken – die bestaan soms uit meer dan een overmaats beeld van een beest met vleugels. Bedrijven en instellingen schrijven geregeld competities uit met prijzengeld dat in de tonnen loopt. Die prijsvragen hebben als doel specifieke problemen op te lossen

en zijn vaak vooral interessant voor de ontwikkelaars van applied games. prijzengelD

Een recent voorbeeld is de Future of Health Award. Zorgverzekeraar CZ stelt net als vorig jaar 200 duizend euro ter beschikking voor de uitvoering van het beste gameconcept in de gezondheidszorg. Deze prijsvraag staat open voor alle gamedevelopers (professionals en studenten) en zorgverleners die aanwezig zijn op het Games for Health Europe-congres. Ook de makers van entertainment games doen er goed aan even tijd te nemen om zich in te schrijven voor tenminste enkele van de vele awards – mét een geldprijzen – die de wereld rijk is. Vaak zijn de prijzen gekoppeld aan congressen, zoals A Maze Indie Connect, waar de winnaar 5.000 euro mee naar huis neemt. Soms zijn het publishers die awards inzetten om aan goede games te komen. Zo won Digital Dreams onlangs een Propeller Award van IndiePub, goed voor 5.000 dollar. Een jaar eerder legde een team van de NHTV in diezelfde competitie nog beslag op de hoofdprijs: 25 duizend dollar. Dichter bij huis is er onder andere de Cinekid Nieuwe Media Award. De winnaar van het beste spel dat geschikt is voor kinderen tussen de 4 en 14 jaar, ontvangt 7.500 euro.

Tekst: Matthijs Dierckx • Beeld: Proun van Joost van Dongen. Het Gamefonds ondersteunt de ontwikkeling van een nieuwe versie van Proun.

| 15

COVERSTORY

GELD

DE INVESTEERDER

Methode #4

Scoor een hit

Munch "Munch Time begon als een prototype met een touwtje tussen twee bolletjes, die navigeren over een aantal platformen. Al snel kwamen we er achter dat dit te frustrerend zou werken voor de gemiddelde casual iOS gamer. De volgende stap was een prototype met een random object, dat door middel van één towcable door een physics-based level kon voortbewegen. Voor het main character wilden we een character ontwerpen dat door zijn appeal flink de aandacht zou trekken. Omdat het om een kameleon zou gaan was het voor ons vrij logisch om iets met het veranderen van kleur te doen voor de gameplay.”

OVER DE SCHRIJVER Alex Kentie is medeoprichter en Creatief Directeur bij Gamistry, gevestigd aan het Damrak te Amsterdam. Ontwerper van gameplay en vormgeving van Munch Time. Gamistry maakt games voor verschillende platformen met een sterke focus op entertainment games voor mobile. In 2008 afgestudeerd als Master of Art Game Design & Development aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Gespecialiseerd in 2D en 3D vormgeving en Game Design.

Boven: Ichi • De jonge studio Stolen Couch Games scoorde op iOS slecht met hun RPG Kids vs Goblins, maar doen het beter met de puzzelgame Ichi, bedacht door Jay van Hutten. Links: Fingle • Game Oven scoorde een top 10 iPad-hit in de VS. Rechts: Munch Time • De Top 4 hit van Gamistry.

Je zou het bijna vergeten, maar de snelste manier naar inkomsten is het scoren van een hit. Gamistry had een hit te pakken met Munch Time. Alex Kentie vertelt hoe dat is gelukt. >> "Onze eerste game Sticky was een bescheiden hit op de iOS bij uitgever Chillingo (65.000 verkocht). Sticky was Game of the Week in heel Europa, maar we zijn er nooit helemaal achter gekomen of dat door de kwaliteit van onze game kwam, of door de marketingkracht van de publisher. We vroegen ons stiekem af of we niet beter zelf het hele proces konden doorlopen. Als je op de Amerikaanse store kijkt, zijn er elke week tientallen unpublished games die in de ‘New & Noteworthy’ categorie terechtkomen. De reviews in de App Store vertellen je letterlijk waar de doelgroep wel en niet op zit te wachten.

games voor iPhone te bouwen, waarbij we alles wat we geleerd hadden bij ons traject van Sticky mee zouden nemen.

KANSEN SPREIDEN

GAME OF THE WEEK

We hadden intern sterk het gevoel dat we in een kortere ontwikkeltijd ons succes konden evenaren. We splitsten ons team van vijf mensen in twee teams om zo aan twee titels tegelijk te werken. We kozen er heel bewust voor de twee games op heel verschillende doelgroepen te richten. Hierdoor spreiden we de kans van slagen. Ons plan was om in drie maanden tijd twee

Tekst: Alex Kentie

Ons ontwikkelingsplan voor Munch Time komt voort uit een paar basisregels die we na onze eerste game hebben opgesteld en waar we ons zoveel mogelijk aan houden. Voorbeelden van die regels? Laat een gamesessies niet langer duren dan 15 tot 30 seconden. De game moet meteen duidelijk en herkenbaar zijn voor de speler. En maak de ‘main character’ cute en opvallend. Munch Time voldoet goed aan die regels. Na drie maanden was de game af en hebben we het hele vervolgtraject in eigen hand gehouden. Als developer weet je als geen ander wat de kracht is van je game en hoe je dat het best onder de aandacht kan brengen. We hebben grote websites aangeschreven en werden daar gefeatured. Dat is vast gezien door Apple want niet lang daarna namen ze contact met ons

op. Vervolgens is Munch Time ‘Game of the Week’ geworden in 78 landen en is inclusief de Lite versie zo'n 800.000 keer gedownload. De investering voor deze titel was ongeveer 50.000 euro. Dat hebben we inmiddels ruim terugverdiend. Maanden na release verkoopt de game gemiddeld nog stabiel zo’n 1000 stuks per week. SUCCESFORMULE

Mensen vragen wel eens of wij een succesformule in handen hebben voor de iOS store. Ik denk niet dat die er is en een keer één hit te pakken hebben betekent ook niet gemakkelijk een tweede hit scoren. Het betekent wel meer ruimte voor het maken van nieuwe games. Door het succes van Munch Time hebben we voor onszelf genoeg mogelijkheden gecreëerd voor het ontwikkelen van entertainment games in eigen beheer.” De andere game ‘Scrap Tank’, is nu in de afrondingsfase en krijgt een ander verkoopmodel dan Munch Time in de vorm van een in-app purchase store.

|| 17

coverstory COVERSTORY

gelD GELD

puBlisher PUBLISHER

Methode #5

Partner met een publisher Publisher Het traditionele uitgever/developer-model is verouderd en verdwijnt onherroepelijk. toch? Nou... Toch? nou... Uitgevers uitgevers zijn nog steeds bereid development te financieren. >> 18 ||

volgens Fabian Akker Volgens akker van Ronimo ronimo Games games is het duidelijk waarom ze voor Awesomenauts awesomenauts een publisher in de arm namen: "We "we hadden geld nodig.” De Utrechtse developer financierde een gedeelte van de nieuwe game met geld dat ze hadden verdiend met de verkoop van Swords & Soldiers op verschillende platformen. Maar dat was niet toereikend voor het gehele development. "Als je games op deze schaal maakt, heb je investering nodig”, aldus Akker. "Crowdfunding was drie jaar geleden nog geen optie en geld lenen bij een bank voor het maken van games kan je boven een ton ook wel vergeten. Dan heb je de keuze uit een investeerder of een publisher. Wij kozen voor het laatste.”

Zelf IP houden

De keuze voor een publisher was een bewuste, weloverwogen beslissing, zegt Akker. "Een uitgever heeft know how van de business en ze kunnen zorgen dat je een plek krijgt op PSN of Live Arcade.” Een ‘gewone’ investeerder zal voor zijn geld bovendien een aandeel in het bedrijf eisen en een duidelijke exit strategie verlangen. Dat gaat voor de mannen van Ronimo Games te ver. Akker: "Een publisher financiert het development van een game en deelt daarmee in de opbrengsten van de game. Als je zoals wij een groot gedeelte zelf financiert, behoud je ook gewoon het IP zelf en vergroot je daarmee de waarde van je bedrijf.

Door de revenue split met de publisher verdien je mogelijk minder aan een game, maar het risico van de investering is ook minder, minder omdat omdat die dat gedeeltelijk door de publisher wordt gedragen.”

Advance

Iceberg Interactive is alweer een aantal jaren actief als wereldwijd uitgever van games. Raymond Snippe is verantwoordelijk voor het vinden en begeleiden van nieuwe producten voor de uitgever. Hij ziet behalve investeren, nog andere belangrijke taken weggelegd voor een publisher: "Wij helpen developers financieel door een advance, maar nemen ook kostbare zaken als lokalisatie en QA testing voor onze rekening. De ontwikkelaar heeft geïnvesteerd in het development van het project, wij investeren op onze beurt in PR, marketing, vertalingen, retail buy in fees, en productie (Cost of Goods).”

>>ZORG VOOR >>zorg voor EEN een DEMO. Demo. al IS AL is HET Het ÉÉN één LEVEL level OF of MAP map Het is voor Snippe de kunst om een game in een zo vroeg mogelijk speelbaar stadium te spotten, late Alpha- of vroege Bètafase. Betafase. "Wij zien als middelgrote uitgeverij toch liever iets van het project zelf voordat we instappen. Ons advies voor ontwikkelaars die een project willen pitchen is dan ook, zorg voor een demo. Al is het één level of map. Een demo spreekt meer tot de verbeelding dan alleen een design document.”

Tekst: Eric Bartelson • Illustratie: David Smit

Ronimo Games heeft diezelfde ervaring met publishers en ging pas rondshoppen toen de game speelbaar was in een hele vroege Alpha. "Het duurt zeker zes maanden om bij een uitgever naar binnen te komen”, zegt Akker. "Ze zijn er bij gebaat om het green-light proces zolang mogelijk te rekken, want al die tijd werkt een developer door aan de game en dat is weer een stukje dat niet hoeft te worden gefinancierd.” Naast speelbare code moet ook het papierwerk op orde zijn. "We hebben uitvoerig onderzoek gedaan naar doelgroep, marketing, break-even point en beste tijd om te releasen. Dat is niet alleen handig voor een uitgever, het geeft je als developer ook goed inzicht in de kosten en de kansen van je game.”

Just the money

Vlak voor release dreigde de Duitse publisher van Awesomenauts om te vallen en zorgde daardoor voor veel onrust en niet nagekomen toezeggingen op het gebied van marketing en PR. Akker: "Een publisher moet je eigenlijk alleen voor het geld in de arm nemen. Marketing kan je beter in eigen hand houden. Daar zijn we inmiddels wel achter gekomen, na slechte ervaringen met Sony Online Entertainment (voor Swords & Soldiers PSN) en DTP (Awesomenauts).” Voor een volgende project kijkt Ronimo naar de mogelijkheden van crowdfunding, crowd funding,maar maarsluit sluiteen een nieuwe deal met een publisher zeker niet uit.

Publishing deal er zijn veel verschillende Er deals mogelijk. Meest meest gangbare is advance plus royalty. Een een uitgever verdient eerst terug wat hij heeft geïnvesteerd en deelt daarna de opbrengst met de developer volgens een van tevoren te vorenvastgestelde vastgestelde verdeelsleutel. Raymond raymond snippe van Iceberg Snippe iceberg interactive: “Tegenwoordig Interactive: "tegenwoordig bieden we bijvoorbeeld ook een hogere royalty op digitale distributie en een iets lagere royalty op de fysieke release om de COG Cog goed te kunnen maken. Bij in dat laatste digitale distributie geval verkopen verkopen wij als uitgever de games via onder andere Steam, steam, OnLive onlive en Origin. origin. Een een bijkomend voordeel hiervan hierbij isisdat datde de game in de toekomst dan ook opgenomen kan worden in de zogenaamde publisher catalogus waardoor je veel meer kunt doen met bundels, speciale acties en andere ‘voordeelknallers’.”

|| 19

coverstory

gelD

worK For hire

Methode #6

Work-for-hire ongetwijfeld de belangrijkste bron van inkomsten voor de nederlandse gamesindustrie: work for hire. De methode heeft één heel groot voordeel: zekerheid. Je weet op voorhand welke factuur je stuurt aan het eind van het traject. Tijden budgetoverschrijdingen daargelaten, is work for hire de meest zekere vorm van inkomsten voor een zelfstandige studio. Work for hire kent echter ook een groot gevaar. Het is een verslavende manier van geld binnen harken. Niemand begint een bedrijf, laat staan een gamesstudio vanwege een grote behoefte aan financiële zekerheid. Maar die behoefte kan na een paar maanden (of zelfs jaren) houtjes kauwen wel machtige vormen aannemen. Als er op dat moment een betaalde opdracht voorbij komt, verdwijnt de ontwikkeling van de ‘love baby’, dé reden dat het bedrijf is gestart, met groot gemak in de ijskast – om er pas weer uit te komen wanneer de betaalde opdrachten-stroom is opgedroogd.

>>work for Hire is Dus niet risiColoos gelD verDienen Of, wanneer een studio het voor elkaar krijgt om náást het work for hire daadwerkelijk door te gaan met het ontwikkelen van eigen IP. Zo is Control in feite ook ontstaan. Inkomsten kwamen uit het voeren van discussies over het gebruik van Comic Sans (ik verzin het niet), onze passie – en investeringen – gingen naar een vakblad voor de gamesindustrie. In werkelijkheid slagen slechts weinig gamesstudio’s erin een bloeiende opdrachtenpraktijk te combineren met de geslaagde ontwikkeling van eigen IP. Wie lukt het tijd (en dus direct of indirect geld) vrij te maken, wanneer de agenda is volgeplempt met stress-opwekkende deadlines? En daarbij komt dat, hoewel de inkomsten uit work for hire vastliggen, de studio nog altijd zelf het project binnen budget en planning moet zien te houden. Work for hire is dus niet risicoloos geld verdienen. Bij Paladin Studios ging dat in 2009 bijvoorbeeld flink mis. De ontwikkeling van EnerCities ging zwaar over budget en de studio belandde op de rand van de afgrond.

20 |

Oprichter Derk de Geus vertelde daar eerder al over: "Eind 2009 hadden we een grote schuld. Om te overleven moesten we het halve team ontslaan en flink bezuinigingen op allerlei uitgaven. Dat was het moment dat we besloten onze passie te volgen: Making Awesome Games. Maar eerst moesten we van die schuld af. Dat lukte. 2010 bleek onze beste jaar ooit met een paar grote opdrachten. De schuld was weg, we maakten winst.” En die winst investeerde Paladin in de ontwikkeling van Momonga – een zeer oorspronkelijke variant op het aloude pinballconcept. Momenteel besteedt de studio 50 procent van zijn tijd aan work for hire en 50 procent aan Momonga. De Geus: "Wat overigens ook weer uitdagingen met zich meebrengt, het is een ‘balancing act’. Aan de ene kant investeren we in de toekomst, maar aan de andere kant moeten we vandaag ons brood verdienen.” Niet elke studio is opgericht met het idee ooit eigen IP te ontwikkelen. Zo is Monkeybizniz – dat games ontwikkelde voor diverse musea – min of meer ontstaan uit een teveel aan opdrachten. Oprichter Dimme van der Hout: "Ik ben van een freelancer eigenlijk per ongeluk een team geworden. We komen makkelijk aan opdrachten, maar doen eigenlijk niet aan acquisitie. Ja, natuurlijk ben ik wel op netwerkborrels te vinden, maar cold calling – dat doen we niet. Je moet blij zijn met wat je doet, mooie dingen maken. Dan loop je vaak tegen opdrachten aan. Mensen kennen je eerdere werk, of je huidige opdrachtgevers brengen je in contact met nieuwe.” Ook hij geeft aan dat work for hire niet risicoloos is. "Het grootste gevaar is ‘feature creep’. Het maken van een spel is een iteratief proces en gaandeweg komen er zaken bij. Oh, we willen eigenlijk dit of dat met het spel. Opdrachtgevers willen die nieuwe features dan binnen het eerder vastgestelde budget en de planning. Daar moet je goed voor oppassen. Je moet het budget en de planning blijven bewaken.” Overigens heeft de ambitie eigen IP te ontwikkelen inmiddels ook bij Monkeybizniz toegeslagen. Van der Hout wil nog niet kwijt wat het precies wordt, maar "het is meer play dan game. We zijn er serieus mee bezig.”

tekst: matthijs Dierckx

transMeDia

gelD

coverstory

Methode #7

Triomfeer transmediaal je hebt een succesvolle game, met een mooie wereld, een interessante verhaallijn en sterke personages. En nu? Nu breek je uit die zelfopgelegde gevangenis van een game en gaat transmediaal. Het nieuwe schooljaar staat op het punt van beginnen en dus wordt er weer volop reclame gemaakt voor schoolbenodigdheden waar geen enkele scholier buiten kan. In één oogopslag is duidelijk welk onderwerp veruit het populairst gaat worden in de klas: Angry Birds. De gekleurde boze vogeltjes en groene varkentjes sieren agenda’s, etuis, pennen en potloden, multomappen, schriften en nog veel meer. De franchise die begon als app op de iPhone is definitief doorgebroken bij het grote publiek en leidt een lucratief bestaan buiten de gamewereld. Angry Birds is een extreem voorbeeld van een extreem succesvol game IP. Geen enkele andere game haalde eerder een miljard downloads. Maker Rovio begrijpt de kracht van het IP en baat het merk nu buiten de gamewereld uit. Ruim 30 procent van de omzet komt nu uit dingen als schoolspullen, t-shirtjes en pluche beesten. Merchandise dus, maar ook uitstapjes naar andere media als (teken-) film en comics. Er zijn meer voorbeelden van succesvolle gamewerelden die

Tekst: Eric Bartelson • Foto: Arno Landsbergen

vakkundig worden uitgebouwd. Halo bijvoorbeeld, of Assassin’s Creed. eFteling

Nou zijn dit grote namen en hadden dus al een miljoenenpubliek voordat ze transmediaal gingen. In Nederland hebben we als écht grote titel Killzone, maar verder dan een roman en een paar action figures is Guerrilla Games of moederbedrijf Sony niet gekomen. Het is dan ook niet makkelijk, maar je hoeft het ook niet allemaal zelf te doen. Zo zocht De Efteling voor hun eigen transmediale project Raveleijn samenwerking met diverse partijen. Schrijver Paul van Loon schreef het verhaal, FourOne Media produceerde de tv-serie en Little Chicken maakte de online game. tuMBlies

Animatie productiehuis Il Luster denkt voor de introductie van zijn nieuwe kinderserie De Tumblies ook graag in het groot. Niet alleen gaat de serie dit najaar draaien op tv, er zijn dan ook games beschikbaar (gemaakt door onder andere IJsfontein) en een speelgoedlijn. Ramon Verberne van Il Luster weet wel welke Nederlandse game het heel goed zou doen als animatieserie: "Toki Tori. Dat kuiken heeft karakter en je kunt allerlei verhalen bedenken in zijn wereld.” Kansen dus, al is dit wel een lastige manier om geld te verdienen.

Toki Tori • Laat Two Tribes, maker van dat eigenwijze gele kuiken Toki Tori, nou toevallig ook net bezig zijn om de bekendheid van de mascotte uit te breiden buiten de game. Mede-oprichter Martijn Reuvers (op de foto tijdens Control gamelab) heeft nog niet echt een succesverhaal te delen. In de webshop zijn nu een t-shirt en een keychain USB stick te koop met de beeltenis van Toki Tori. "We kunnen er nog niet stil van leven”, zegt Reuvers met gevoel voor understatement.

| 21

COVERSTORY

GELD

INFORMATIE

Handige informatie >> Op deze pagina een selectie met interessante fondsen en kredietverstrekkers, samengesteld door de Dutch Game Garden. BORGSTELLING MKB-KREDIETEN (BMKB)

INNOVATIEFONDS MKB+

Als mkb-ondernemer kunt u een borgstelling krijgen voor een gedeelte van een krediet. Daardoor kunt u bij de bank meer lenen dan u op basis van uw onderpand zou krijgen. De bank kan bij de overheid een beroep doen op de Borgstelling MKB-kredieten. De overheid staat voor maximaal € 1,5 miljoen garant. Voor starters is dit € 200.000. www.antwoordvoorbedrijven.nl/subsidie/bmkb

Het Innovatiefonds MKB+ is in het leven geroepen door de overheid om snel groeiende innovatieve ondernemingen te financieren. De focus ligt hierbij op de fase waarin kennis wordt omgezet in een eindproduct, "van kennis naar kassa”.

CREATIVE EUROPE FONDS

MICROFINANCIERING

Het MEDIA-programma, de Europese subsidieregeling voor de creatieve industrie, krijgt een vervolg in het Creative Europe Fund. Hoe en wat is nog niet helemaal duidelijk, één EU-land ligt namelijk nog dwars: Nederland. Voorlopig is de informatie nog te vinden op www.mediadesknederland.eu

Voor (startende) ondernemers die krediet of begeleiding nodig hebben is er microfinanciering. Bij microfinanciering kunt u krediet krijgen, maar ook begeleiding, coaching en advies voor, tijdens en na de start van uw bedrijf.

DE CULTUURLENING De cultuurlening is een lening voor ‘kunstenaars en creatieven met een plan’ van de Triodos Bank en de Stichting Cultuur-Ondernemen.

Hiervoor kunt u bij verschillende lokale Microfinanciering-ondernemerspunten terecht. U kunt maximaal € 35.000 krediet krijgen. Het krediet wordt verstrekt door Qredits, Stichting Microkrediet Nederland. www.antwoordvoorbedrijven.nl/ subsidie/microfinanciering

Er zijn 3 vormen: Cultuurlening Klein Voor een lening van 1.000 tot en met 6.000 euro. De Cultuurlening Klein vraagt u aan bij Cultuur-Ondernemen en wordt, na goedkeuring, ook uitgekeerd door Cultuur-Ondernemen. Lenen om te Leren Voor een training of opleiding kan een lening van € 750 tot € 2.750 worden afgesloten. Dit geldt voor onder meer de bik-opleiding (€ 2.750,-) of voor een mentoring-traject (€ 1.250). Cultuurlening Groot Voor een lening vanaf € 10.000. De Cultuurlening Groot vraagt u aan bij Triodos Bank en wordt ook door Triodos Bank uitgekeerd. Cultuurlening Groot (10.000,- euro of hoger) via Triodos Bank www.cultuur-ondernemen.nl/ kunstenaars/cultuurlening/

22 |

INVESTERINGSFONDSEN VOOR TECHNOSTARTERS EN CREATIEVE STARTERS Als technostarter of creatieve starter kunt u in aanmerking komen voor een van de fondsen op basis van de regeling Seed Capital Technostarters. Er zijn meer dan 20 fondsen waarop u een beroep kunt doen. Ieder fonds heeft een eigen strategie en hanteert specifieke criteria. De overheid verdubbelt het investeringsbedrag van de fondsen.

Het fonds bestaat uit drie pijlers: 1. Innovatiekrediet Innovatiekrediet wordt rechtstreeks aan ondernemingen verstrekt. Hiermee stimuleert de overheid ontwikkelingsprojecten (producten, processen en diensten) waaraan substantiële technische en daaruit voortvloeiende financiële risico’s zijn verbonden. Ondernemingen kunnen voor de financiering van deze projecten niet of onvoldoende terecht op de kapitaalmarkt. 2. De SEED Capital-regeling De Seed Capital-regeling maakt het mogelijk dat investeerders technostarters en creatieve starters kunnen helpen hun technologische en creatieve kennis om te zetten in toepasbare producten of diensten. De regeling verbetert de risicorendementsverhouding voor investeerders en vergroot de financieringsmogelijkheden voor technostarters en creatieve starters. 3. Fund-of-Funds

Enkele fondsen die interessant kunnen zijn voor media- en gamegerelateerde activiteiten zijn Peak Capital II BV en VOC Capital Partners

Fund-of-Funds verbetert de toegang tot de risicokapitaalmarkt ook voor snelgroeiende innovatieve ondernemingen. Dit onderdeel is nog in ontwikkeling. De verwachting is dat deze peiler in het eerste kwartaal van 2012 in werking treedt.

Hoewel deze fondsen een groei verwachten die waarschijnlijk onrealistisch is voor een start-up gamebedrijf. www.agentschapnl.nl/nl/node/126903

Meer informatie over deze vormen van financiering vind je hier: www.agentschapnl.nl/programmasregelingen/innovatiefonds-mkb

Besparingen: naast geld verdienen zijn er tal van regelingen om geld te besparen zoals de WBSO, waarbij bedrijven op loonkosten besparen van medewerkers die zich bezighouden met R&D.

*Deze activiteit is mede mogelijk gemaakt door een subsidie uit het project Dutch Game Valley. *Deze subsidie is afkomstig van het Ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie met cofinanciering van de provincie Utrecht, de gemeente Utrecht en de gemeente Amersfoort

GAMESCOM HOLLAND PAVILJOEN

In 2012 organiseert de DGA wederom een Holland Paviljoen op de Gamescom. Dit jaar wordt het paviljoen mede mogelijk gemaakt door een subsidie* van Taskforce Innovatie Regio Utrecht. De Gamescom vind plaats van 15 tot en met 19 augustus. Het Holland Paviljoen bevindt zich in het B2B gedeelte (zelfde plek als vorig jaar). Dat deel van de beurs is open van 15 t/m 17 augustus. De opzet en het uiterlijk van het paviljoen zal grotendeels hetzelfde zijn als in 2011. De Gamescom wordt in 2012 voor de vierde maal georganiseerd en is inmiddels uitgegroeid tot het belangrijkste internationale evenement in Europa voor de interactieve entertainment industrie. De beurs biedt een unieke combinatie van een zakelijk platform en een consumentenevenement. Het Holland Paviljoen biedt Nederlandse ondernemers binnen de gamesindustrie een uitstekende mogelijkheid om zich tegen lage kosten te presenteren.

PAKKET A • € 750 • 1 toegangskaart voor de expo • Gebruik van de faciliteiten van het Holland Paviljoen (lounge, bar) • Logo op het gemeenschappelijke gedeelte van het paviljoen • Vermelding in het supplement van de Gamescom show directory • Profiel in Control magazine • Receptie service • Gratis koffie en thee, drank consumpties en netwerkborrel Prijzen exclusief BTW

PAKKET B • € 995 • 2 toegangskaarten voor de expo • Gebruik van de gedeelde meeting rooms • Gebruik van de faciliteiten van het Holland Paviljoen (lounge, bar) • Logo op het gemeenschappelijke gedeelte van het paviljoen • Vermelding in het supplement van de Gamescom show directory • Profiel in Control magazine • Receptie service • Gratis koffie en thee, drank consumpties en netwerkborrel

STARTERSPAKKET • € 500 • 2 toegangskaarten voor de expo • Gebruik van de faciliteiten van het Holland Paviljoen (lounge, bar) • Vermelding in het supplement van de Gamescom show directory • Opname Control Magazine in de vorm van een Mini • Gratis koffie en thee, drank consumpties en netwerkborrel. Om voor het Starterspakket in aanmerking te komen moet je voldoen aan de volgende eisen: • Bedrijf niet ouder dan 2 jaar • Niet eerder deelgenomen aan een Holland Paviljoen op GDC • Niet meer dan 5 werknemers • Voor zzp-ers, eenmanszaken, VOF's

Heb je interesse in deelname, stuur dan een email naar contact@dutchgamesassociation.nl onder vermelding van het pakket van je voorkeur.

Control International #9 GDC Europe & Gamescom

7th INTERNATIONAL EDITION Q3 2011 WWW.CONTROL-ONLINE.NL

MAGAZINE FOR THE GAMES INDUSTRY

Control Studiekeuze Special Voor scholieren

Handige websites: Studie en beroep www.werken in de gamesindustrie.nl www.game-education.nl

Organisaties voor de gamesindustrie www.lvlup.nl www.dutchgamegarden.nl Zelf games maken (starter) GameMaker: www.yoyogames.com

Ook voor de opleiding Gaming!

Tijdens GDC Europe en op het zakelijke deel van de Gamescom delen we dit jaar weer een paar duizend exemplaren uit van een nieuwe internationale editie van Control. Zowel GDC Europe als de Gamescom zijn belangrijke momenten om onder de aandacht te komen van potentiële internationale relaties en opdrachtgevers.

Prijzen zijn excl. BTW.

De prijzen Een hele pagina: 1.250 euro Een halve pagina: 750 euro

Mocht u interesse hebben mail dan naar sales@control-online. nl of bel naar 030 – 231 99 14

INSIDE STORIES

GUERRILLA’S ART DIRECTOR: A DECADE OF KILLZONE P.10 THE TOUCHING STORY BEHIND A BEAUTIFUL THEME P.14 THE SERIOUS GAME THAT SAVES LIVES P.23 GOOGLE+ GAMES: AN ANALYSIS P.21

Call for submissions now open through early September.

CONTROL MAGAZINE FOR THE GAMES INDUSTRY WWW.CONTROL-ONLINE.NL GDC12_ControlAd_v3.indd 1

8/1/11 3:01 PM

Bent u deelnemer aan het Holland Paviljoen, dan ontvang u 10 procent korting op deze prijzen. Data Reserveringen: maandag 30 juli Materiaal deadline: woensdag 1 augustus 12 uur ‘s middags.

Control komt begin oktober met een Studiekeuze Special. Deze is gericht op jongeren die overwegen een gamesopeiding te volgen op MBO, HBO of universitair niveau. Dit tijdschrift verspreiden we in een oplage van 3.500 exemplaren tijdens zes studiekeuze beurzen verspreid over Nederland. Daarnaast versturen we het blad naar alle mediatheken van de middelbare scholen zodat het magazine ook in de rest van het jaar kan bijdragen aan de beslissing van nieuwe studenten.

DEUS EX: HUMAN REVOLUTION MADE IN HOLLAND?

Vacatures in de gamesindustrie (ook stages) www.control-online.nl/jobs

learn / network / inspire

W W W. G D C O N F . C O M

SPECIAL OVER GAMESOPLEIDINGEN

Nieuws over de gamesindustrie www.control-online.nl www.bashers.nl

ZELF GAMES MAKEN? BREEK DOOR ALS GAME DEVELOPER!

De prijzen • Opleidingsprofiel + Advertentie 1/1: 1.750 euro • Profiel (kwart pagina): 500 euro • Een hele pagina: 1.250 euro • Een halve pagina: 750 euro Prijzen zijn excl. BTW. Kijk voor meer informatie over de opleiding Gaming en onze andere opleidingen op www.deltion.nl of bel 038 850 30 00.

HOE WORD JIJ GAME DEVELOPER? 13 VERSCHILLENDE GAME BEROEPEN OVERZICHT VAN GAMESOPLEIDINGEN DE GAME DEVELOPERS VAN MORGEN

CONTROL_SC_SP.indb 3

23-09-11 09:41

Meer informatie via alessandra@control-online.nl of +31 (0)30 – 231 99 14 Data Reserveringen: 12 september

De Control Studiekeuze Special wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Pieken in de Delta-project Level Up.

Kijk voor alles advertentietarieven op www.control-online.nl/adverteren

| 23

>> DGA Update juli/augustus 2012 >> Nieuws van de sectororganisatie 6 MILJOEN EXTRA VOOR DE CREATIEVE INDUSTRIE Het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie stelt 6 miljoen euro beschikbaar voor innovatieve producten en diensten voor de creatieve industrie. Het bedrag komt nog eens bovenop een bedrag van 8,5 miljoen euro dat vorige week beschikbaar werd gesteld door de kennisinstellingen, meldt oprichter Valerie Frissen van CLICK/NL. "Wij gaan stevig met elkaar aan de slag om samen met het bedrijfsleven en universiteiten en TNO en andere onderzoeksinstellingen onderzoek te doen dat ten goede komt van de creatieve sector." De nieuwsbrieven van de Topsector Creatieve Industrie vind je hier: dutchgamesassociation.nl/ documenten.html

WORD LID! De DGA behartigt de belangen van de gamessector. We zijn oa. actief betrokken bij de opzet van stimulerings‑ programma's, organiseren Holland Paviljoens op buitenlandse beurzen en regelen leuke kortingen voor onze leden. Meld jezelf of je bedrijf dan nu aan en word lid! Kijk op: dutchgamesassociation.nl Kosten (ex BTW): Aantal werknemers: < 25 € 250,00 25-50 € 400,00 50-100 € 600,00 > 100 € 800,00 ZZP/Freel. € 125,00 Persoonlijk € 125,00 Aspirant-lid € 50,00

24 |

DUTCH GAMES ASSOCIATION SPIL IN NIEUWE STIMULERINGSREGELING

OVERHEID INVESTEERT Gamessector is voorbeeldsector

>> In het Topsectoren beleid is sectororganisatie Dutch Games Association (DGA) een voorbeeld voor de andere sectoren binnen de Topsector Creatieve Industrie. Om te beginnen een stukje achtergrond. Het kabinet heeft negen economische sectoren aangewezen als topsectoren waarin het de komende jaren extra geld investeert. De Nederlandse gamesindustrie valt onder de Creative Industrie en maakt daarmee aanspraak op een deel van de totaal ruim acht miljoen euro die in 2013 wordt verdeeld onder de meest veelbelovende projecten. Speerpunt van het topsectorenbeleid: samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid. SAMENWERKING

In die samenwerkingsdriehoek zorgt de overheid voor de financiering van onderzoeksprojecten die kennis bij bedrijven moet vergroten en verrijken. De ambitie is dat Nederland in 2020 de meest creatieve economie in Europa is. Dat wordt bereikt door de creatieve industrie te verweven met het kennis- en innovatiesysteem. Met andere woorden: de creatievelingen moeten dringend meer samenwerken met kennisinstellingen (universiteiten en hogescholen). Er is een aantal soorten onderzoeksprojecten. • Strategische projecten, dit is langlopend fundamenteel onderzoek (4 jaar) voor de gamessector. • Embedded projecten, dit is kortlopend onderzoek (6 maanden) waarbij een onderzoeker tijdelijk onderzoek doet binnen een gamesbedrijf of andersom, • Co-financieringsprogramma, hierin kunnen bedrijven aansluiten bij langlopend en kortlopend toegepast onderzoek door TNO. • SIA-RAAK projecten, dit is lang- en kortlopend toegepast onderzoek ten behoeve van een aantal (games)bedrijven en/of publieke instellingen die gebruik maken van gaming.

Voor alle soorten onderzoek geldt dat een gamebedrijf niet zelf een aanvraag kan doen, maar samenwerking moet zoeken met een universiteit, HBO of TNO. Heb je als gamestudio een onderzoeksvraag, een onderdeel van het development dat je graag wilt uitzoeken, maar niet de middelen of mankracht voor hebt, maak dan vooral gebruik van deze regelingen. Er zijn verschillende vormen waarin het onderzoek kan worden uitgevoerd. Informeer bij de DGA naar de mogelijkheden. VOORBEELD

De DGA is drager geworden van het gamesnetwerk binnen de Topsector Creatieve Industrie. Gaming is de aangewezen voorbeeldsector omdat de DGA drie jaar geleden al besloot om zich niet alleen te richten op gamesbedrijven, maar ook kennisinstellingen en de overheid te betrekken. De gamessector hoeft dus niet een nieuwe organisatie op te zetten om mee te doen in het topsectorenbeleid, maar kan gebruik maken van dit breed gedragen platform. DGA 2.0

Dit betekent wel dat de DGA een enigszins nieuwe opzet krijgt. Marinka Copier en Mark Overmars zijn de boegbeelden voor deze projecten. Pim Bouman blijft als voorzitter van de DGA het gezicht naar buiten. Viktor Wijnen neemt namens de DGA plaats in het bestuur van de overkoepelende CLICK/ NL netwerk voor de Topsector Creatieve Industrie en Michael Bas zit in de Dutch Creative Council, zij zijn onder andere adviseur voor CLICK/NL. Tijdens de DGA Dag op 30 augustus meer over het Topsectorenbeleid, de onderzoeksprojecten en de nieuwe opzet van de DGA.

Binnen DGA zijn momenteel drie Special Interest Groups (SIGs) actief op de gebieden: educatie, developers en serious games. Wil je zelf ook een SIG oprichten binnen DGA of actief betrokken worden? Laat het ons weten! CONTACT@DUTCHGAMESASSOCIATION.NL

>> Speciale Update van de NWO >> Nieuws over onderzoeksgeld ONDERZOEKSGELD VOOR GAMEBEDRIJVEN, ÁLLE GAMESBEDRIJVEN

CALL FOR PROPOSALS

Open voor serieus én entertainment games >> De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en TNO doen een 'call for proposals' gericht op álle gamesbedrijven in Nederland. De Call for Proposals van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en TNO is geopend en dat is goed nieuws voor gamebedrijven in Nederland. Niet alleen serious gamemakers, maar zeker ook entertainment gamedevelopers -groot en klein- worden nadrukkelijk opgeroepen om mee te doen. De overheid investeert de komende tijd extra in zogeheten Topsectoren. De Nederlandse gamessector valt onder de Creatieve Industrie en heeft daarmee recht op een deel van de ruim acht miljoen euro die in 2013 onder de sectoren wordt verdeeld. Speerpunt van het topsectorenbeleid: samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid. Voor de Call for Proposals van NWO betekent dat een bedrijf een specifiek deel van het development kan laten uitpluizen door een onderzoeker die is verbonden aan een universiteit. Alleen universiteiten mogen de subsidie aanvragen, dus een gamestudio moet samenwerking zoeken met een universitaire onderzoeker om mee te doen. BELANGRIJK

Rosemarie van der Veen-Oei is programmamanager bij het NWO-gebied Exacte Wetenschappen en contactpersoon voor Nederlandse gamebedrijven en game-onderzoekers tijdens deze Call for Proposals. Zij benadrukt het belang voor gamestudio’s om mee te dingen naar het onderzoeksgeld: "De call is open voor alle netwerken van de topsector Creative Industries –zeven in totaal. GATHER is voor de gaming industrie en het game onderzoek in Nederland één van deze zeven netwerken. De gamesindustrie is hierbij uitgenodigd om samen met gameonderzoekers een subsidieaanvraag in te dienen.”

Lees voor een compleet beeld de artikelen op beide pagina's.

BEHOEFTE

Van der Veen roept studio’s van entertainment games, ook de allerkleinsten, op om contact te zoeken met een universiteit om een onderzoeksvraag te definiëren. "Makers van Serious Games weten de weg naar kennisinstellingen vaak al goed te vinden, maar kleinere bedrijven die entertainment games maken hebben die ingangen niet. Toch hebben ook zij soms behoefte om bepaalde technologische- of gebruikersvraagstukken uit te zoeken, maar ontbreekt tijd en budget. Meerdere studio’s kunnen een consortium vormen om zo het budget en de onderzoeker te delen. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt.” CREATIEF

3 THEMA'S

Drie thema’s zijn gedefinieerd voor onderzoeken die in aanmerking komen in de Call of Proposals. • Game Worlds • User and Interaction • Transfer of Gaming. Kijk voor de innovatieagenda GATHER op: www.nwo.nl/matchmaking

MEER INFORMATIE:

Speciaal voor (kleinere) entertainment gamestudios is een aparte regeling in het leven geroepen, Embedded Research. Dat zijn onderzoeksprojecten van 6 maanden tot maximaal 5 jaar met een budget van 75.000 tot en met 175.000 euro. 30 procent van het totale budget moet een studio of meerdere studios matchen, het liefst in geld, en iedere matching is essentieel en draagt bij aan het voorgestelde project.

Meer informatie is te vinden op de websites van de betrokken organisaties.

DEADLINE

TNO: www.tno.nl

De deadline voor de Call for Proposals is 16 oktober 2012. Zoals gezegd kan alleen een universiteit een aanvraag indienen en andersom werkt het precies zo: een universiteit kan alleen aanvragen samen met gamebedrijf. Daarnaast kan een TNO'er de aanvraag indienen. Wie niet de contacten heeft bij een kennisinstelling, maar wel een onderzoeksvraag, kan voor bemiddeling contact opnemen met Pim Bouwman van de DGA of met NWO Exacte Wetenschappen via Rosemarie van der Veen-Oei, telefoon: 070 - 344 08 51, e-mail: r.vanderveen@nwonl.

NWO: www.nwo.nl/ creatieveindustrie

DGA: www. dutchgames association.nl

| 25

UITNU!>> GAMES VAN NEDERLANDSE BODEM

01 • CHRONO & CASH • Orangepixel 80’S ARENA PLATFORMER • OS, ANDROID, BLACKBERRY

Chrono is een beroepsinbreker. De titel Chrono & Cash mag duidelijk zijn. Je moet in deze arena platfomer (die vaag doet denken aan Super Crate Box) de zakken geld oppakken en uitkijken voor de beveiliging die steeds fanatieker rondloopt.

02 • DANCEPAD • Triangle Studios

VINGERDANSEN MET J-LO • IPAD

Via Triangle Studios Dallas kwam de opdracht van uitgever Moonshark binnen voor een dansspel op de iPad - voor je vingers. Het resultaat mag er zijn.

03 • DELICIOUS EMILY’S WONDER WEDDING • GameHouse Studios LIEFDE IN 25 DELEN • PC

Emily gaat trouwen en doet dat uitgesmeerd over 25 afleveringen. Elke week een nieuw deel - de 25 mooiste dagen uit haar leven.

04 • AIR GUITAR MOVE • Yobble PLECTRUM OF DESTINY MET KABELTJE • IPHONE

De motion sensors in het meegeleverde plectrum registreren de bewegingen en op het scherm kun je vervolgens akkoorden spelen. Voor de productie van de hardware haalde Yobble ruim 30.000 dollar op via Kickstarter.

05 • EPIC TALES: HANSEL & GRETEL • Epic Tales VOORLEZEN 2.0 • IOS

Tien maanden had het team nodig om de techniek te bouwen die meerdere sprookjesboeken mogelijk maakt en om de handgetekende animaties te produceren. Elk volgend boek heeft een productietijd van ongeveer 4 maanden.

06 • BATMAN THE FIRE RISES • Sticky Studios

JIJ EN EEN LEGERTJE STRAATRATTEN TEGEN BATMAN • WEB

Geen gemakzuchtig reclamespelletje gebaseerd op een bekende licentie, maar verrassend genoeg een RTS met als tegenstander de hoofdrolspeler.

07 • REGULAR SHOW ALL NIGHTER • Reptile Games VUURVLIEGJES VANGEN IN EEN BOOTJE • WEB

Medewerkers van Cartoon Network zagen Reptile's eerdere Lightwatch op FlashGameLicense en vroegen het team om de game te rebranden.

26 |

Ouya of Ounee? Verschijnen Nederlandse games binnenkort ook op deze Kickstartende console? Lees het binnenkort op www.control-online.nl

08 • FIGURERUNNING• FigureRunning

15 • AS THE VILLAGE TURNS • Digital Dreams

ZWEETGAME • ANDROID

SOAP MET EEN TWIST • WEB

Terwijl je rent houdt je smartphone via GPS je route bij - de bedoeling is dat je zo een afbeelding bij elkaar rent.

In dit nihilistische spel neem je de controle over Mihail, een wat ziekelijke inwoner van een idyllisch Roemeens bergdorp. Door te praten met de dorpsbewoners kom je steeds meer te weten over jezelf en je familie.

UITSTRAKS! 01 • REUS • Abbey Games Bestuur een stel reuzen die de wereld beïnvloeden, maar geen controle hebben over de bewoners. Een god-game, maar dan met reuzen. 02 • CARGO COMMANDER • Serious Brew De game van Serious Brew is klaar maar zoekt nog naar een veilige thuishaven. Net als de hoofdpersoon in de game trouwens. 03 • HEROKI • Picomy Games Heroki is al twee jaar in de maak door vier vrienden in hun vrije tijd (onder de naam Picomy Games) en ziet er veelbelovend uit.

09 • MADAGASCAR 3 RACE ACROSS EUROPE • Sticky Studios KARTEN MET PENGUINS (EN DIE ANDERE BEESTEN) • WEB

16 • FOLDED FLYER • Infinity Lane FLIGHT OF THE PAPIEREN VLIEGTUIGJE • IOS

Sticky Studios heeft in nauwe samenwerking met de hoofdrolspelers een game ontwikkeld die de komende Hollywood blockbuster Madagascar 3 op de kaart moet zetten.

Stond een paar jaar geleden al op Indigo, maar nu eindelijk uit. Vlieg met een gevouwen papieren vliegtuigje.

10 • NA-AAPJE • Little Chicken BOING-BOING-BOING • WEB

YOU ARE DEAD. OH, EN ALL YOUR BASE ARE BELONG TO US • PSN, XBLA

Om kinderen te motiveren gezonder te eten bedacht het Voedingscentrum Na-aapje. Het idee is dat ouders het goede voorbeeld geven aan hun kinderen, die de eetgewoonten van pa en ma klakkeloos na-apen. Dankzij de game kunnen kinderen zelf aan de slag met het beestje.

Dankzij het dreigende faillissement van publisher DTP was de lancering van deze MOBA bijna niet doorgegaan. Het kwam allemaal toch nog - soort van - goed. Muziek van SonicPicnic.

18 • WRATH OF THE TITANS • Sticky Studio

11 • FREE KICK 2012 • Xform

Twee games om de film te promoten - Journey through the Labyrinth & Titans Attack. De een test skills, geheugen en geduld, de ander strafen, mikken en button bashen.

STOM VOETBAL HUMPFGRUMBLL.. • WEB

"Zonder twijfel de beste Flash EK 2012 vrijetrappen game sinds de introductie van Pokon in het betaalde voetbal.”

12 • YOUDA JEWEL SHOP • Youda Games ALTIJD AL SIERADENONTWERPER WILLEN ZIJN? NEE.• WEB

In deze laatste aanwinst ben je een sieraden designer met je eigen Jewel Shop.

13 • CARNAGE • WeirdBeard GANGSTER VAN BOVENAF • WEB

Race en knal je weg naar de top van de food chain in deze lekkere top-down racer. Muziek van Jonathan van de Wijngaarden.

14 • ICHI • Jay van Hutten en Stolen Couch Games EÉN KNOP EN TOCH ZO LASTIG • PC, MAC, ANDROID, IOS

17 • AWESOMENAUTS • Ronimo Games

ZIJ ZIJN GROOT EN IK BEN KLEIN... KICK ASS! • WEB

19 • KATIE COMMANDO • Xform STOERE CHICK IN DE JUNGLE • WEB

Je kijkt naar de bevallige billen van commando Katie die zich een weg baant door een met vijanden gevulde jungle. Een soort Space Harrier (maar dan zonder jetpacks). Muziek weer van SonicPicnic.

20 • BINGO.NL • Keesing Games BINGO! • WEB

Een spel voor breekbare bejaarden en struise Amsterdamse huisvrouwen met bruingerookte vingers in de aula’s van bejaardentehuizen en afgeleefde buurthonken? Niet in de versie van Keesing.

Deze actie-puzzel-game is bedacht door Jay van Hutten en uitgegeven door Stolen Couch Games. De muziek is van vaste Couch-composer Bart Delissen.

21 • PHOTO’FLICK • Atinga

MEMORY VOOR GEVORDERDEN • IOS

Andreas Verlinden, van wijlen Soepel Games, heeft in zijn eentje de gamestudio Atinga opgezet. Zijn eerste iOS game is Photo’Flick, een memorygame met een twist. Het spel is namelijk time based.

Jouw game in UitNu! Stuur een mail naar de redactie, liefst met een beknopte omschrijving, beeldmateriaal en een link naar een trailer of gameplay-video op YouTube of Vimeo - redactie@control-online.nl

| 27

CONTROL INDUSTRY DINNER 2012

FEATURING:

Het leukste evenement in de Nederlandse gamesindustrie komt er weer aan. Op donderdag 22 november vindt het vierde Control Industry Dinner plaats, natuurlijk weer met de uitreiking van de Dutch Game Awards.

Games aanmelden

Alle games ontwikkeld door een Nederlandse producer of game developer en uitgebracht tussen 1 juli 2011 en 30 Juni 2012 maken kans op een prestigieuze Dutch Game Award. Ontwikkelaars melden hun games aan via de website www.dutchgameawards.nl

Diner

Koop nu je kaarten Ă 109 euro per stuk (ex. btw). Ga naar: www.control-online.nl/dinner Interesse in sponsoring? Neem contact op met Alessandra van Otterlo: alessandra@control-online.nl / +31 (0)30 - 231 99 14 Het Control Industry Dinner 2012 wordt georganiseerd in samenwerking met het tweedaags congres Game in the City. 22 november 2012 â&#x20AC;˘ Amersfoort, de Rijtuigenloods