BDW - editie 1499 by brusselnieuws.be

LAZARUS EN THEATER ANTIGONE DECONSTRUEREN WOODY ALLEN En ook: Lianne La Havas, Roberto Fonseca en Ivo van Hove.

19 11 15

AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL X P303153

BELAAGDE STAD SINT–JANS-MOLENBEEK – De Belgische hoofdstad was de afgelopen dagen wereldnieuws. De aanslagen van Parijs werden beraamd in Syrië en georganiseerd vanuit Brussel, zo verklaarde de Franse president François Hollande. Daarmee was de toon gezet. Molenbeek is de komende tijd een rovershol en een broeinest van jihad-radicalisme. Jaren van inspanningen om het negatieve imago van de gemeente te keren zijn daarmee in één klap tenietgedaan. Maar het is tegelijk ook een eyeopener: er loopt wel degelijk serieus wat mis in de arme wijken van Brussel. Eén oorzaak of zondebok noemen is te makkelijk, het is een complex samenspel van factoren: een mislukt integratiebeleid, een falend veiligheidsbeleid met te veel versnippering, maar net zo goed een losgeslagen geopolitiek die in de wereld religieus fanatisme heeft voortgebracht. LEES PAGINA 2-3 EN 4-5. FOTO’S: IVAN PUT

N° 1499 NOVEMBER VAN 19 TOT 26 NOVEMBER 2015 ¦ WEEK 47: WEEKBLAD, EEN UITGAVE VAN VLAAMS-BRUSSELSE MEDIA VZW, FLAGEYPLEIN 18, 1050 ELSENE, REDACTIE: 02-650.10.96, ABONNEMENTEN: 02-650.10.80, E-MAIL: INFO@BDW.BE, WWW.BDW.BE

BDW 1499 PAGINA 2 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

VAN DE REDACTIE

door Christophe Degreef

Schuld Daar zijn we dan, bij de schuldvraag. Een oerchristelijk thema, schuld. Mochten we beter weten dan zouden we nog geneigd zijn te denken dat Islamitische Staat hardop lacht, daar in hun hoofdstad Raqqa, om ons Westerse gedoe dat steeds volgt op hun aanslagen. Er ontploft een bom, er vliegen kogels, en nadat de doden zijn geteld, beginnen we met z’n allen te debatteren en werpen we een bommetje op Syrië. Dat we niet bang mogen zijn en niet mogen polariseren, zeggen politici nog, maar dat de dreiging desalniettemin ernstig is, en de aanhang eigenlijk ook best groot. En dat er nog aanslagen zullen volgen. Eigenlijk kunnen we er zeker van zijn: Abu Bakr Al-Baghdadi, de zelfverklaarde kalief van Islamitische Staat, zal zeker hardop lachen om ons vertwijfelde ‘debat’. Er zit geen richting in de bedoelingen van IS dan deze: zij plegen aanslagen uit naam van een modernistischtechnologische variant van een zesde-eeuwse religie, en al dat bloed, al die doden zijn voor hen voortekenen van de apocalyps. In afwachting van die apocalyps moeten zoveel mogelijk mensen zich bekeren, en wie dan nog achterblijft zal branden in de hel, of, als die achterwege blijft, eigenhandig vermoord worden. Wat in tussentijd door ons gezegd of tegengeworpen wordt laat hen koud. Uiteindelijk zijn alleen harde maatregelen tegen dit fascisme opgewassen.

WAUTER MANNAERT

Waarom laten jonge Brusselaars zich hieraan vangen? Waarom komen zij zo vaak uit Molenbeek? Is Molenbeeks ex-burgemeester Philippe Moureaux (PS) te laks geweest? Voor ons zijn het echter wel vragen die er toe doen. Philippe Moureaux heeft zich gedurende zijn lange mandaat ingezet voor een lakse multiculturele politieke ideologie, waarvoor hij verkozen was. Zijn weigering om die ideologie in het perspectief van de veranderende omstandigheden te zien – wat van hem een goed politicus zou gemaakt hebben, en niet louter een ideoloog – heeft in zijn gemeente een voedingsbodem gecreëerd voor IS-aanhangers. Want in zijn gemeente is de verwerping van onze geschiedenis en cultuur net iets te breed. Dat is misschien niet zijn schuld, maar dus wel mede zijn verantwoordelijkheid. En eigenlijk geeft hij dat ook toe wanneer hij op Twitter zegt dat Islamitische Staat vernietigd moet worden. Ook hij ziet uiteindelijk in welk monster er is geschapen, en hoe makkelijk het gedijt in de samenleving die hij mee vorm heeft gegeven. Maar schuld? De wereld zit alleszins complexer in elkaar dan alles op Molenbeek afschuiven. De Molenbeekse IS-strijder weet dat alvast, dankzij zijn computertje. En heeft er als tegenreactie een eenduidig antwoord op. Daar hoort een eenduidig politiek antwoord op: met fascisten praat je niet in deze tijden. De tijd van praten en verkeerd gerichte empathie is voorbij. Eigenlijk mogen onze politici best eens wat empathie voor ons, het volk, aan de dag leggen. Het is tenslotte niet niets wat er vijfentwintig jaar na het einde van de geschiedenis (zoals Francis Fukuyama voorspelde, red.) gebeurt, onder hun bewind.

VUB-politicoloog Bilal Benyaich: “Dit is een wake-upcall voor de veiligheidsdiensten.”

TERRORISME > BENYAICH OVER VRIJDAG 13 NOVEMBER

‘EEN NIEUWE AANSLAG HAAST ONVERMIJDELIJK’ BRUSSEL – VUB-politicoloog Bilal Benyaich is hard voor het lokaal beleid in de gemeente Molenbeek, voor de PS én voor de inlichtingendiensten. Hij gelooft niet dat het bij de aanslag in Parijs zal blijven. Ook Brussel is in het vizier.

“Een van de belangrijkste factoren is een betere integratie. Die was de voorbije decennia een fiasco in België, met onder meer veel passieve migratie via gezinshereniging en veel werkloosheid. Ook het onderwijs moet gewoon beter inspelen op allochtone leerlingen.”

Dat de veiligheidsdiensten de aanslag in Parijs van afgelopen vrijdag helemaal niet zagen aankomen, vindt de politicoloog onrustwekkend. “Een eenzame dader kan je moeilijk tegenhouden, maar dit had men moeten zien. Dit is een wake-upcall voor de veiligheidsdiensten.” De aanslag toont voor Benyaich aan dat IS, sinds het klappen krijgt in het Midden-Oosten, steeds meer het pad van Al Qaeda opgaat, met een jihad die ook in Europa wordt uitgevochten. “Dat is zeer gevaarlijk, want IS heeft tienduizenden strijders in dienst uit ruim honderd landen. IS is daardoor veel gevaarlijker dan Al Qaeda. IS heeft de soldaten die Al Qaeda niet had. En die mensen hebben ook nog eens een heel reële invloed op mensen in hun thuisland. Dat is een nieuwe en ongeziene situatie.” Dat IS ook een aanslag in België beraamt, lijkt Benyaich onvermijdelijk. “In Brussel zou dat dan eerder in een wijk zijn waar niet veel moslims wonen. Denk dan aan machtscentra zoals de Europese wijk of de parlementen. Ook centra die als decadent worden beschouwd zijn mogelijk, denk dan bijvoorbeeld aan Sint-Goriks of de studentenwijk aan de ULB.”

Is er een specifiek Molenbeeks probleem? Benyaich: “Het is breder. Er is veel radicaal potentieel in de arme islamitische sikkel rond het centrum. Die omvat naast OudMolenbeek evengoed wijken in Sint-Joost, Schaarbeek, Brussel, Anderlecht, Vorst en Sint-Gillis.” “Brusselse moslims, zeker in die wijken, zijn vaak conservatiever dan hun geloofsgenoten in Vlaanderen en Wallonië en die slaan sneller de brug naar radicalisme en extremisme.” “Daarnaast is het PS-beleid nefast gebleken in grote delen van Brussel, waaronder Molenbeek. Tot het einde van de jaren 1980 was het PS-beleid trouwens wél goed. Dat was de verdienste van Charles Picqué, die midden de jaren 1980 aan de alarmbel getrokken heeft. Men heeft toen ingezien dat er veel radicale predikers zijn, en ook leerkrachten in het onderwijs die islam preken die haaks staat op de manier waarop wij leven.” “Vanaf begin de jaren 1990 – toen Philippe Moureaux aan het hoofd kwam van de Brusselse PS – heeft men naar de pijpen van radicale en conservatieve moslims gedanst om electorale redenen. Daardoor zijn radicale ideeën beter kunnen gedijen. Tactisch electoraal was dat slim gespeeld, maar daar zijn wel de kiemen gelegd voor een radicaal ideeëngoed.” “Ik denk dat de PS zich daar anno 2015 wel van bewust is, maar het is natuurlijk moeilijk om zoiets van je af te schudden.”

Wat moet er gebeuren om het tij te keren in België? Benyaich: “Er moet echt véél meer gebeuren, zowel wat betreft preventie als wat betreft repressie. Nu is er wat flankerend beleid, maar we moeten het roer echt durven omgooien.”

Kris Hendrickx

BDW 1499 PAGINA 3 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

BDWVOORGROND

TERRORISME > HANS VANDECANDELAERE PLEIT VOOR LANGE-TERMIJNAANPAK

‘JIHADI-NETWERK OPROLLEN IS NIET GENOEG’ overdag kan je je ongehinderd in de straten begeven.” Maar de terroristische acties van Parijs werden wel degelijk voorbereid in Molenbeek. Vandecandelaere: “Ik minimaliseer geenszins het feit dat er een splintergroep van salafistische jihadi’s in Molenbeek zit. Ik denk ook dat de veelheid aan Marokkaanse moslims in Molenbeek een rol speelt. Als kwaadwillige moslim val je in Molenbeek natuurlijk minder op dan bijvoorbeeld in Brasschaat.” Minister Jan Jambon van Binnenlandse Zaken (NV-A) wil Molenbeek nu opkuisen. Vandecandelaere: “Ik begrijp dat hij het extremisme wil opkuisen. Dat – volgens mij kleine – netwerk moet inderdaad aangepakt worden, preventief en ook repressief, desnoods met harde hand. Maar als het bij het oprollen van een netwerk blijft, vind ik het spierballentaal. Er moet een langetermijnvisie zijn. Alle overheden samen moeten veel ambitieuzer inzetten op betere huisvesting en onderwijs en zeker nu niet bezuinigen op cultuur en sociale projecten.”

Molenbeek, afgelopen maandag.

BRUSSEL – Sint-Jans-Molenbeek staat sinds de aanslagen in Parijs wereldwijd in de spotlights. De gemeente wordt neergezet als hoofdstad van het Europese jihadisme. Historicus Hans Vandecandelaere bracht de afgelopen jaren veel tijd door in de gemeente, ter voorbereiding van zijn boek ‘In Molenbeek’ dat in de zomer verscheen. “Dit is een mokerslag voor Molenbeek.”

wee jaar lang deed Vandecandelaere onderzoek in Oud-Molenbeek. Hij wilde verder kijken dan de problematische clichés waarmee de gemeente, gelegen in de arme sikkel, al te vaak omschreven wordt: Marrakesh of Bronx van Brussel, no-gozone, getto, jihadi-wijk. Daarvoor trok hij langs winkels, scholen, jeugdhuizen en sociale diensten, maar ook langs theehuizen en moskees. Klopt het dat oud-burgemeester Philippe Moureaux (PS) de conservatieve islam heeft laten gedijen? Hans Vandecandelaere: “Iedereen heeft het nu over het cliëntelisme van Moureaux, maar om je daarover uit te kunnen spreken moet je eerst grondig onderzoek doen naar twintig jaar Moureaux in Molen-

beek. Ik heb bewust het thema politiek niet als dusdanig behandeld, hoewel het boek natuurlijk uitpuilt van beleid.” “Het lijkt me sowieso verkeerd om wat gebeurd is in Molenbeek en Parijs nu af te schuiven op de kap van één persoon. Dit gaat over een internationaal probleem, de import van salafisten, en ook over het feit dat ons land te weinig geïnvesteerd heeft in de islam, met name in een degelijke opleiding van islamleerkrachten, in imams die Frans en Nederlands spreken, in een moslimexecutieve die functioneert. Je kan dit niet verengen tot één man, waarmee ik Moureaux zeker niet wil verdedigen.” Maar de islam in Molenbeek is wel degelijk conservatief? Vandecandelaere: “In Molenbeek

“Als kwaadwillige moslim val je in Molenbeek natuurlijk minder op dan bijvoorbeeld in Brasschaat”

overheerst een basic islam die dogma’s weinig in vraag stelt, een letterlijke, weinig interpretatieve islam dus. Het zijn modale gezinnen, man en vrouw die wat gelovig zijn en sparen voor punten in het paradijs.” “Je hebt ook salafisten, maar die zijn niet dominant. Er zijn hooguit twee à drie salafistische moskeetjes. Een grote moskee als Al Khalil, waar drieduizend moslims terechtkunnen, combineert meerdere stromingen. Ik ken veel moslims die verontwaardigd zijn als ze anderen in

zwarte klederdracht zien rondlopen. Ils salissent notre image, zeggen ze.” Molenbeek wordt nu eens te meer geassocieerd met zware criminaliteit, banditisme, afwezige politie, met no-gozones. Vandecandelaere: “Volgens mijn bevindingen zijn er geen no-gozones.” Maar in welke mate heeft de politie de vinger aan de pols? Vandecandelaere: “In Molenbeek zie je de politie vooral in hun combi’s voorbijrijden. Je ziet geen blauw kuierend op straat. Ik pleit in mijn boek voor een nabijheidspolitie die door de wijk wandelt en hier en daar een praatje maakt.” Wat heb jij tijdens je onderzoek gemerkt van de criminaliteit? Vandecandelaere: “Allicht is er wapentrafiek en banditisme, maar dat gebeurt achter gesloten deuren. Daar merk je als buitenstaander niets van. Met de straatdelinquentie gaat het de laatste jaren de goede kant op. Oud-Molenbeek is behoorlijk clean geworden. Er gebeurt nog wel eens een handtassendiefstal, er wordt nog wel gedeald, maar zeker

Wat betekenen het drama van Parijs en de link met Molenbeek voor het imago van de gemeente? Vandecandelaere: “Dit is een mokerslag. Het ging net zo goed met de gemeente. Er was een knappe evolutie. Moureaux heeft voor veel subsidies gezorgd, er zijn vijf wijkcontracten geweest. Rond het gemeenteplein ontstaat een zone van zachte mobiliteit.” “Natuurlijk, het mag allemaal nog veel ambitieuzer. Er zijn nog enkele grauwe zones. De gemeente zou nog veel harder kunnen werken aan de netheid. Maar je kan niet meer zeggen dat de gemeente verloederd is. Kijk maar naar de upgrade van de handelszaken op de Gentsesteenweg en het Sint-Jan-Baptistplein. Dat zijn chique commercen van etnische entrepreneurs geworden.” “Ik hoop dan ook dat dit niet leidt tot een extreme kokervisie op de wijk, dat Oud-Molenbeek opnieuw bekeken wordt als rovershol van jihadisten. Want reken maar dat dat impact heeft op het leven van de doorsnee Molenbekenaar, die hier niets aan kan doen. Probeer nog maar eens werk te vinden als je zegt dat je van Molenbeek komt.” Bettina Hubo

BDW 1499 PAGINA 4 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

UITGELICHT > AANSLAGEN IN PARIJS, OORSPRONG IN MOLENBEEK

DE GEMEENTE DIE NIET ONDERZOCHT WIL WORDEN SINT-JANS-MOLENBEEK – Steeds na grote aanslagen in Europa blijkt dat een deel van de daders uit Molenbeek komen, of er een band mee hebben. In Molenbeek ziet niemand dat ooit aankomen. Klokkenluiders van buitenaf worden niet geloofd. Ten onrechte, zo is uit de gebeurtenissen in Parijs gebleken.

e twee broers-Abdeslam, betrokken bij de bloederige aanslagen in Parijs, komen uit Molenbeek, waar ze opgroeiden in het zicht van het gemeentehuis. Marouane El Balli, die in januari na de raid in Verviers in een schuilhuis werd opgepakt, komt uit Molenbeek. Abdelhamid Abaaoud, de twintiger die nu als het brein van de aanslagen in Parijs wordt gezien, komt uit Molenbeek. Abaaoud zou ook achter verijdelde aanslagen in Molenbeek in januari hebben gezeten. Hij glipte van de radar in Griekenland, en later kwam het bericht dat hij dood was. Dood of niet, hij wordt verdacht dit plot te hebben beraamd. En daarbij altijd op hulp te kunnen rekenen uit Sint-Jans-Molenbeek. De man die enkele maanden geleden op de

Thalys naar Parijs een aanslag wilde plegen, had een adres in Molenbeek. We kunnen zo nog wel even doorgaan. Wat steeds terugkeert is dat de bovengenoemde verdachten ofwel bekend waren bij politie- of veiligheidsdiensten, voor verschillende feiten. Of, en dat is misschien nog het meest verontrustende: heel wat verdachten zijn gekend in Molenbeek zelf. Zij hebben er vaak ook een jeugd doorgebracht die nooit echt gekenmerkt werd door ernstige armoede, en komen ook niet uit gezinnen die disfunctioneel zijn. Hun radicalisering gebeurde dus ogenschijnlijk zonder gegronde sociaaleconomische of psychologische redenen, en onder ieders ogen. Zelfs bevriende straathoekwerkers en lo-

Onderzoekers en journalisten zeggen al tien jaar dat er in Molenbeek iets aan de hand is.

kale politici met een breed netwerk verklaarden in het geval van Marouane El Balli, en nu recent, van de voortvluchtige Saleh Abdeslam aan onze krant niets abnormaals te hebben opgemerkt. Dat leidt soms tot absurde situaties, zoals met Mohamed Abdeslam, broer van, die zelfs voor de gemeente Molenbeek werkt en ook helemaal niets gemerkt had aan zijn beide broers-verdachten.

Wanneer de wereldpers daarom neerstrijkt in Molenbeek, kruipen de inwoners in hun schulp: ‘de gemeente wordt wederom gestigmatiseerd, er zijn doorgaans weinig samenlevingsproblemen.’ De media overdrijven het gevaar van de ‘Jihadhoofdstad van Europa’, klinkt het.

Fraihi, van Amerongen, Voeten Menselijk, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat er niets aan de hand zou zijn in postcode 1080. Wanneer een journaliste als Hind Fraihi al tien jaar geleden op het groeiende gevaar van het salafisme - de politieke islam - wees, werd zij weggehoond. Haar collega en arabist Arthur van Amerongen, die eenzelfde onderzoek verrichte, werd eveneens gebannen uit de media. En toen deze krant in het voorjaar van 2015 een lang beargumenteerd portret publiceerde van oorlogsfotograaf Teun Voeten, die tien jaar in Molenbeek heeft gewoond maar de islamisering niet meer kon verdragen en er wegtrok, ging het debat onder genoeg Molenbekenaars vooral over het feit

dat de gemeente er weeral slecht uit kwam. Wat opviel, was dat in de debatten toen de inwoners van Marokkaanse origine nog het meest bereid waren om de hand in eigen boezem te steken. Een kleine groep blanke Belgische inwoners was doorgaans minder debatbereid, alsof hun leefwereld anders zou instorten.

DE WEEK IN BEELD DOOR SASKIA VANDERSTICHELE De krantenkiosk van Nga Lê Thi Tuyêt moet weg van het De Brouckèreplein. Omdat de kiosken vernieuwd worden, zegt de stad, moet zij een andere job zoeken. Nga Lê Thi Tuyêt is 78, werkt zes dagen op zeven, van 6 tot 18 uur. Oftewel een werkweek van 72 uur. Al 27 jaar lang. Dat we met zijn allen langer moeten werken, daar moet de Vietnamese niet van overtuigd worden. Maar het zijn vooral een karig pensioen van 256 euro en een zieke echtgenoot, die haar zorgen baren.

WEEKOVERZICHT

BDW 1499 PAGINA 5 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

WOENSDAG 11 NOVEMBER BLACK IS SUCCES. Black, de film van Adil El Arbi en Bilall Fallah, trekt op de eerste dag 14.000 bezoekers. Dat is een groot succes. In Kinepolis moet de politie tussenkomen nadat minderjarigen met een internetticket geweerd werden en ze met projectielen begonnen te gooien. De film is zestien plus, maar jongeren glippen binnen.

DONDERDAG 12 NOVEMBER DURE ZIEKENHUIZEN. De Brusselse ziekenhuizen rekenen de hoogste kamersupplementen aan van het land. Dat blijkt uit de jaarlijkse barometer van de Christelijke Mutualiteit. De ziekenhuizen van de Chirec-groep spannen de kroon, met een gemiddelde verhoging van maar liefst 173 procent, en een gemiddelde factuur van 3.176 euro. Door de hoge honoraria proberen de ziekenhuizen dokters aan zich te binden. KRAKERS UITGEDREVEN. De politie zet met man en macht een vijftigtal krakers uit een pand op de Demolderlaan in Schaarbeek, voornamelijk Slovaakse Romazigeuners. De eigenaar had hierom gevraagd. TAXI RIJDT FIETSERS AAN. Een fietser raakt zwaargewond bij een aanrijding met een taxi aan de Fonsnylaan. Staatsecretaris Bianca Debaets (CD&V) had nog maar net de plek als zwart punt aangeduid wegens de vele verkeersongevallen. Brussels minister van Mobiliteit Pascal Smet (SP.A) belooft er de verkeerssituatie te beveiligen.

VRIJDAG 13 NOVEMBER

Ze zijn menselijk, de steunbetuigingen van Molenbekenaars aan hun gemeente. Toch is er iets aan de hand dat weinigen begrijpen.

Het jarenlange getalm met de erkenning van de problemen heeft de gemeente geen deugd gedaan. Molenbeek staat in de vuurlinie van de globalisering omdat het vroegere beleid geen gepaste antwoorden wilde formuleren op een stad die diverser werd en zo onze samenlevingscultuur uitdaagde. En het huidige be-

“ “

leid wil antwoorden formuleren op daarop gewortelde problemen die weinigen begrijpen. In een gemeente waar goeie vrienden radicaliseren zonder elkaars medeweten, los van armoede, is iets aan de hand waarop haast geen hedendaags politiek antwoord bestaat, tenzij harde repressie, die niemand wil. Nochtans heb-

ben verschillende onderzoekers en journalisten al jarenlang hiervoor gewaarschuwd. Uit bezorgdheid, of zelfs uit genegenheid voor wat Molenbeek zou moeten worden: een diverse gemeente zonder de verderfelijke invloed van de politieke islam. Christophe Degreef

Eigenlijk gaat het vandaag beter in Molenbeek dan in mijn beginjaren bij de Foyer. Toen was het hier de Far West, stonden er met messen gewapende kerels voor mijn neus” Antropoloog Johan Leman (Foyer) stelt daarentegen wél een toenemende invloed van salafisten vast in Sint-Jans-Molenbeek (in De Standaard).

Het veiligheidsbeleid in de hoofdstad is een recept voor chaos” Volgens burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte (SP.A) kan het Brussels Gewest beter worden ingericht op vlak van veiligheid (op brusselnieuws.be).

TERREURAANSLAG PARIJS WIJST NAAR BRUSSEL. Er vallen minstens 129 doden en honderden gewonden bij terroristische aanslagen op zes plaatsen in Parijs. Nadat zeven daders zijn omgekomen, gaat de zoektocht naar verdachten verder richting Sint-Jans-Molenbeek en Brussel-Stad. Twee van de Parijse zelfdoders wonen in deze Brusselse gemeenten. De meest gezochte terrorist van België, de in Molenbeek geboren en getogen Abdelhamid Abaaoud, pleegde in 2010 en 2011 al criminele feiten in Brussel met een van de zelfdoders. ZAKKENROLLERS GEPAKT. Een trio van zakkenrollers is in Elsene door de politie opgepakt. Ze zijn opgemerkt bij het stelen van een handtas in een winkel in de Elsensesteenweg. De verdachten zijn meteen gedagvaard voor de correctionele rechtbank, want hadden onder verschillende namen al gauwdieffeiten gepleegd. SMURFENBEELD WEG. De grote sculptuur van de Smurfen in de Hortagalerij is weg voor herstel. Meermaals werd het beeld al gevandaliseerd op deze plek waar regelmatig hangjongeren samenscholen. Het gaat om een promotiebeeld voor het naburige stripfigurenmuseum Moof.

ZATERDAG 14 NOVEMBER vALS ALARM IN IKEA. Kort na het middaguur wordt een verdacht pakket aan de laadkaaien van de Anderlechtse Ikea-winkel aangetroffen. De klanten en het personeel binnen worden niet ontruimd, maar nieuwe klanten mogen niet binnen. Een toegangsweg wordt afgezet. De ontmijningsdienst komt ter plaatse en vindt een verloren rugzak zonder gevaarlijke inhoud.

ZONDAG 15 NOVEMBER TE DEUM ONDER STRENGE BEWAKING. Het traditionele Te Deum op Koningsdag in de kathedraal kent ongeziene beveiligingsmaatregelen, als gevolg van de verhoogde terreuralarmfase die maandag in voege treedt. De aanwezige politici verlaten de kerk langs de zijingang.

MAANDAG 16 NOVEMBER WINTEROPVANG OPNIEUW VAN START. Brussel voorziet 1.450 opvangplaatsen voor de winteropvang van daklozen. In januari 2016 komen daar 500 plaatsen bij op de Poincarélaan. Ook in een OCMW-pand in de Koningsstraat en een gebouw in de Kennisstraat in Schaarbeek komen daar telkens nog 300 plaatsen bij. Ook de medische winteropvang is gestart.

DINSDAG 17 NOVEMBER

HET GETAL

109

Amper kindvluchtelingen in het Nederlandstalig onderwijs in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat is het antwoord van VGC-collegevoorzitter Guy Vanhengel (Open VLD) op een vraag over de extra middelen die Vlaams onderwijsminister Hilde Crevits (CD&V) de scholen toeschuift om kindvluchtelingen op te vangen.

Vanhengel neemt aan dat anderstaligen pas in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel starten als ze hier langer wonen. In het Nederlandstalige kleuter- en lager onderwijs in de hoofdstad zijn recent 109 nieuwkomers geteld. “Slechts zestien meer dan vorig jaar, op de tienduizenden leerlingen in totaal,” stelt Vanhengel. Bruno De Lille (Groen) en Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang) vrezen dat de grote vluchtelingeninstroom in de Brusselse scholen voor later kan worden verwacht. Jean-Marie Binst

WEDSTRIJD AFGELAST. De vriendschappelijke wedstrijd tussen België en Spanje in het Koning Boudewijnstadion wordt afgelast wegens de verhoogde terreurdreiging. De Belgische Voetbalbond volgt daarmee het advies van het Crisiscentrum van Binnenlandse Zaken. Samengesteld door Jean-Marie Binst en Steven Van Garsse

MEER NIEUWS DE HELE WEEK ROND OP SURF NAAR BRUSSELNIEUWS.BE EN SCHRIJF JE IN OP DE NIEUWSBRIEF

BDW 1499 PAGINA 6 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

DUURZAAMHEID > HELDERE VOORBEELDEN VOOR CITROËNGARAGE EN ABATTOIR

ROTTERDAM – Een creatieve herbestemming voor de Citroëngarage overstijgt de discussie of er al dan niet een museum moet komen. Daarom ging Groen een kijkje nemen in geslaagde reconversies als de Van Nelle-fabriek en de RDM-Campus in Rotterdam. En met in het achterhoofd de toekomstige Urban Farm bij Abattoir stonden ook de stadsboerderij Uit je eigen stad en DakAkker op het programma. Wordt vervolgd in het Brussels parlement.

et nieuwe gebouw van de koffie-, thee- en tabaksfabriek van de familie Van Nelle werd destijds ingeplant aan de Delfshavense Schie en aan het spoor, al stopte er voor de fabriek geen enkele trein. Het verlichte gebouw met de neonletters was voor de treinreizigers “letterlijk een reclameblok”, zegt Gideon Peele, de architect die er rondleidingen geeft. Met de toonzaal aan het IJzerplein had André Citroën een zelfde ambitie. De Van Nelle-fabriek werd in 1929 afgeleverd en zou zonder de crisis nog veel groter geworden zijn. In

DOORKIJKJE ROTTERDAM plaats van een brede glazen brug, waarvan de aanzetten bewaard bleven, kwamen de dynamische (goederen)bruggen die het gebouw nu zo karakteristiek maken. Het ontwerp van Leendert van der Vlugt en J.A. Brinkman is hét voorbeeld van het Nieuwe Bouwen ( form follows function van Louis Sullivan) in Nederland. De architecten hadden ideeën opgedaan tijdens hun bezoek aan de Amerikaanse Fordfabriek. De tabaksfabriek kreeg acht lagen, de koffiefabriek zes en de theefabriek, met het kortste verwerkingsproces, drie. Het betonnen skelet draagt het gebouw zodat de gevels bijna

integraal in glas konden worden opgetrokken. De paddenstoelkolommen maakten een balkenvrij, rustig plafond mogelijk wat aangenamer was voor de werknemers. Voor hen had bouwheer Kees van der Leeuw tot in de kleinste details aandacht. Douches en toiletten, wel met een wastafel achter glas, want hygiëne moest nog aangeleerd en dus gecontroleerd worden. De fabriek hield er in de jaren 1990 mee op, maar dankzij de stad en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werd ze tien jaar geleden weer een werkplek in de geest van de vooruitstrevende Van der Leeuw. Een tachtigtal kleine en grote bedrijven in de design- en communicatiesector zijn er ondergebracht, de ruimtes worden verhuurd voor evenementen als Art Rotterdam en dansfeesten. De zorgvuldig gerestaureerde en herbestemde Van Nelle-fabriek werd vorig jaar toegevoegd aan de Unesco-Werelderfgoedlijst. Uit

De DakAkker vermindert de voedsel– kilometers: kantoormensen oogsten hier na de werkdag hun verse groenten en kruiden of het Dak Café verwerkt ze in de lunch.

respect voor de buitengevel werd gekozen om in de glazen doos een glazen binnendoos te plaatsen. De ruimte tussen de vliesgevels en het binnenkantoor is een klimaat- en geluidbuffer.

Vierkantemeterverhuur Roept de Van Nelle-fabriek associaties op met de toonzaal van de Citroëngarage, dan doet het Innovation Dock van de RDM-Campus midden de Rotterdamse Stadshavens dat met de ateliers van het Brusselse

garagegebouw. De voormalige Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM) beleefde haar hoogdagen eind de jaren 1950 met de bouw van het cruiseschip De Rotterdam in een loods van 240 meter, een opdracht waarvoor de directeurswoning moest worden gesloopt. Na het failliet van RDM in de jaren 1990 ijverde het tuindorp Heijplaat voor het behoud van de gebouwen, zo na lagen ze de ex-werknemers aan het hart. Vandaag staat RDM voor Research,

BDW 1499 PAGINA 7 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Design & Manufacturing, want de voormalige werf is nu het uithangbord voor innovatie door de aanwezigheid van technische scholen en het Havenbedrijf Rotterdam. In de vroegere machinekamer, het Innovation Dock, wordt het technisch personeel van de toekomst gevormd. Er hangen auto’s en halve huizen op en in het aqualab worden golven gesimuleerd om het effect op drijvende huizen te berekenen. De 23.000 vierkante meter kantoorruimte wordt per vierkante meter verhuurd, je bouwt er vervolgens op wat je maar wil. Het openbaar vervoer over het water, de Aqualiner, is hier voor de studenten en werknemers het snelste. Ook hoogbouw heeft nog onbenutte oppervlakte. Le Corbusier was voorstander van platte daken, ook met de bedoeling om er tuinen in te richten. “De platte daken kwamen er, de groendaken niet,” zegt Eric Dekker van ArchiGuides Rotterdam boven

Technische scholen en bedrijven in het Innovation Dock van RDM. op het dak van het kantorencomplex Schieblock. In 2012 werd er hier in samenwerking met het Rotterdams Milieucentrum voor het eerst geoogst op een dak van de Randstad. Met Food & The City wil Rotterdam de stadslandbouw ondersteunen. De DakAkker vermindert de voedselkilometers: kantoormensen oogs-

ten hier na de werkdag hun verse groenten en kruiden of het Dak Café verwerkt ze in de lunch. De honing van de bijenkolonies op het dak wordt verkocht in het warenhuis Groos op het gelijkvloers. De stadsboerderij Uit Je Eigen Stad in de Marconistraat bevindt zich dan weer op de begane grond en geeft stadsbewoners via onder andere tuincursussen terug voeling met hun voedsel. De afzet gaat naar de lokale markten en een eigen restaurant. Naast fruit en groenten (onder andere twaalf tomatensoorten die geplukt worden op het moment dat ze rijp zijn) worden er ook zwammen (RotterZwam) en kippen van een ‘dubbeldoelras’ (eieren en vlees) gekweekt. De zogenaamde aquaponie, waarvoor ook Abattoir wil gaan, waarbij vissen voor de mest voor de planten zorgen die op hun beurt het water voor de vissen zuiveren, bleek hier technisch uiteindelijk niet te lukken. An Devroe

CAMPAGNE > IN DE BRES VOOR VLUCHTELINGENKINDEREN

KOM UIT JE KOT VOOR BRUSSEL HELPT

De benefietactie Brussel Helpt van de Vlaams-Brusselse Media staat dit jaar in het teken van kindvluchtelingen. Alle Vlaamse gemeenschapscentra zetten activiteiten op voor de vzw Minor-Ndako. Die vangt in Anderlecht, Brussel-Stad en in Vlaanderen niet-begeleide minderjarige vluchtelingen op. Ze krijgen er kost en inwoon in leefgroepen en professionele begeleiding naar een zelfstandig leven. Deze week starten gemeenschapcentra met wafelsverkoop (GC Kontakt op 19/11 in Sint-Pieters-Woluwe, GC Den Dam op 20 en 21/11 in Oudergem) en ‘Koop een tafel’, lunchmogelijkheden voor het goede doel (GC Essegem op 20/11 in Jette,

GC De Zeyp op 21/11 in Ganshoren, GC Kontakt op 23 en 30/11 en 3/12 in Sint-Pieters-Woluwe, GC De Vaartkapoen met een volkskeuken op 1/12 in Molenbeek en ‘Stoempt ze binnen’ in GC Wabo op 4/12 in Watermaal-Bosvoorde). Wie meer voelt voor speelgoedinzameling en cultureel spektakel, voetbal, dans of films kan ook zijn gading vinden. GC De Pianofabriek gaat voor Improvisatietheater op 21/11 en GC De Maalbeek concerteert met Sioen op 27/11. De slotvuurpijlen schieten Raymond van het Groenewoud en Leonore af, op 5/12 in Flagey. JMB www.brusselhelpt.be

ADVERTENTIE

7 EENGEZINSWONINGEN TE SINT-STEVENS-WOLUWE KARENBERG

De Stadsdriehoek in Rotterdam vanuit de enkel beglaasde vliesgevel van Van Nelle: Unesco-Werelderfgoed.

GROENE FRACTIE IN ROTTERDAM “We moeten niet zomaar de Rotterdamse voorbeelden kopiëren,” zegt Brussels parlementslid Annemie Maes, “maar het zou zonde zijn mochten we niets moois met de Citroënsite doen. Net zoals de modernistische architecten ideeën uitwisselden, kijken we als stadspartij graag naar andere steden met een gelijkaardige bevolkingsmix. Museum allemaal goed en wel, maar er zijn ook nog andere noden en het zou mooi zijn via tewerkstellingsprojecten de buurt te activeren.” “Luister eens naar de experts,” is wat parlementslid Arnaud Verstraete de Brusselse regering van Rudi Vervoort (PS) aanraadt, “die tijdens het debat van Ecolo en Groen in het Kaaitheater de Van Nelle-fabriek en de RDMCampus naar voren schoven als voorbeelden voor de toekomstige Citroëngarage. Net als in Rotterdam staan er in Brussel veel panden leeg die Groen graag bewaard ziet om ecologische en economische redenen, om nog maar van de charme van de stad te zwijgen. Een Japanse toerist neemt tijdens een tussenstop in Rotterdam gauw een taxi om de Van Nellefabriek te bezoeken, maar ook de Citroëngarage op een plek waar je Brussel binnenrijdt is een

gebouw met een zeer grote herkenbaarheid. Binnen zie je door de hellende vlakken over de hele lengte van de Citroënateliers het westen van Brussel steeds in een ander perspectief. Het zou net zoals op de RDM-Campus een plek voor start-ups en scholen kunnen zijn, maar ook voor o.a. crèches, congresruimtes, fuif- en repetitiezalen.” Hoeveel oppervlakte aan platte daken er is in Brussel weet parlementariër Bruno De Lille niet, maar dat er een enorm potentieel moet zijn, is duidelijk: “We zouden ook nieuwbouw voordeliger kunnen belasten als ze een structuur voor een groendak voorzien. Het kan zelfs iets zijn om als gebouw mee uit te pakken: in het Schieblock er is geen onverhuurde ruimte meer. Net zoals Rotterdam is Brussel een doorstroomstad, ook tijdelijke oplossingen moeten kunnen, iets waarvan Brussel precies schrik heeft. Braakliggende gronden een paar seizoenen cultiveren, of als de grond te slecht is, er bomen planten om de grond te saneren. En daar dan gewoon goed over communiceren, van het transparante beleid van Rotterdam kan Brussel nog leren.” AD

EE IS S U O Y T A H W ET WHAT YOU G Wonen tegen de Europese hoofdstad Brussel in een landelijke omgeving

LAGE-ENERGIEWONING SLEUTEL OP DE DEUR info@vermeerschconstruct.be www.vermeerschconstruct.be ASSESTEENWEG 25-29 1740 TERNAT TEL: 02-582.75.09 FAX: 02-582.79.24

ADVERTENTIE

Paul Delva en Brigitte Grouwels nodigen u uit: studievoormiddag Deeleconomie in Brussel

D LECONOMIE 28 november 2015 ILLA BXL, ANDERLECHT Met Airbnb, Djump en de Belgische Food Truck Associatie Inschrĳven via www.pauldelva.be/deeleconomie

FRACTIE BRUSSEL

BDW 1499 PAGINA 8 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Gemeenteraadslid Walter Vandenbossche (CD&V) betreurt het nakende vertrek van RSC Anderlecht uit de gemeente. “De lokale handel en de volksmensen worden in de steek gelaten.”

tombola’s organiseren. Dat wordt allemaal van de kaart geveegd in ruil voor professionalisme. Voor de volksmens zal het nooit meer Anderlecht zijn.” Voor het gemeenteraadslid is er nood aan een haalbaar en ambitieus plan, dat de wijk opnieuw een bestaansreden en een tikkeltje grandeur bezorgt. Een sportieve invulling is welkom voor hem, maar dan één die heel het jaar door voor leven in de brouwerij zorgt. “Ik heb me laten vertellen dat je het voetbalveld makkelijk zou kunnen vervangen door twee à drie tennisvelden. Waarom zouden we hier geen groot Brussels tennistornooi kunnen houden? Op de terreinen van Roland Garros in Parijs was ik verrast door het leven buiten het tornooi. De jeugdopleidingen zorgen daar voor een enorme bedrijvigheid. Bovendien is dat een ontmoetingsplaats geworden voor veel Parijzenaars en bedrijven. Ik ben natuurlijk geen expert, dus ik kan niet zeggen of dat haalbaar is. Maar het klinkt niet slecht.” Hij hoopt alvast dat de studie snel een nieuwe richting aangeeft. “De waarde van de zaken hier is gekelderd: wie kan, vertrekt. Wie met een eigen zaak wil starten, kijkt de kat uit de boom: wat komt er in de plaats van RSC Anderlecht?”

Ket van Anderlecht

SPORT > WALTER VANDENBOSSCHE (CD&V) BETREURT VERHUIS RSC ANDERLECHT

‘MIJN HART BLOEDT ALS KET VAN ANDERLECHT’ ANDERLECHT – Nu het zo goed als zeker is dat RSC Anderlecht wegtrekt uit de gemeente Anderlecht, kan het gemeentebestuur nadenken over de toekomst van het stadion. Er is een aanbesteding gelanceerd voor een studie over de omvorming van het Constant Vanden Stockstadion, de omgeving en twee nabijgelegen parkings. Voor gemeenteraadslid en ex-schepen Walter Vandenbossche (CD&V) is er haast bij: “Alleen als er snel keuzes gemaakt worden, is de lokale handel nog te redden.”

n volkscafé Au Château D’Or, vlakbij het Constant Vanden Stockstadion, lijkt iedereen Vandenbossche te kennen. “Dit café is één van de vele zaken die onlosmakelijk verbonden zijn met Sporting,” steekt Vandenbossche van wal. “Als ik hier mijn krant kom lezen, duurt het geen vijf minuten of ik raak aan de praat over de nieuwste aankoop. Al die dingen verdwijnen als RSCA wegtrekt.” De verhuis van Sporting leek voor de buitenwereld onvermijdelijk, maar voor Vandenbossche heeft de gemeente boter op haar hoofd. “Wijlen burgemeester Jacques Simonet (MR) zei me vaak: ‘Walter, tu n’as pas de confiance’. De MR was toen goed verbonden met de club, omdat de dochter van voorzitter Roger Vanden Stock even voor MR in

de gemeenteraad heeft gezeten. Er was een band van vertrouwen. De meest fundamentele fout die men heeft gemaakt, is dat men die goede verstandhouding nooit in een juridische overeenkomst heeft gegoten.” De laatste jaren is de band tussen gemeente en club nog verslechterd. Het strenge parkeerbeleid, met hoge tarieven en boetes, heeft daar volgens Vandenbossche veel mee te maken: “Dat heb ik van verschillende mensen van de raad van bestuur van RSCA gehoord. ‘Je mag hier blijven, maar wij gaan onze eigen financiële problemen voor een deel oplossen op de rug van uw supporters’, die redenering heeft het clubbestuur de gemeente niet in dank afgenomen,” aldus Vandenbossche. Zou RSCA misschien wel gebleven zijn indien de gemeente sneller

vaart had gemaakt van de uitbreiding van het Vanden Stockstadion? Vandenbossche betwijfelt dat: “Zes à zeven jaar geleden heeft RSCA een klik gemaakt: ‘Met de gemeente Anderlecht als het kan, zonder als het moet,’ was hun redenering.”

Lingerie en juwelen De gevolgen van het vertrek van paars-wit zijn voor de gemeente niet te overzien. “De middenklasse is meer en meer weggetrokken uit de gemeente. Daardoor is het voetbalgebeuren voor de handelaars hun basisinkomen geworden. Dat geldt uiteraard voor de horeca, maar ook de lingeriewinkel en de juwelier doen betere zaken op de wedstrijddagen. Want door het elitaire karakter van Anderlecht, met zijn loges en business seats, komen ook de vrou-

WALTER VANDENBOSSCHE:

“Waarom zouden we geen groot Brussels tennistornooi kunnen organiseren in het Astridpark?” wen mee naar het voetbal,” volgens Vandenbossche. Er zijn niet alleen economische gevolgen, Vandenbossche vreest ook voor het volkse karakter van de buurt: “Mensen komen hier niet alleen naar het stadion, er zijn hier supportersclubs die eetfestijnen en

Voor Vandenbossche is dit meer dan een politiek dossier. Zijn vader, Camille Vandenbossche, speelde vlak na de Tweede Wereldoorlog enkele jaren in de eerste ploeg. En zoon Walter speelde even in de jeugdploegen en zat vanaf zijn twaalfde bijna tweewekelijks in de tribunes. “Al een uur voor de wedstrijd stond ik in de gradins, met mijn sjaal en toeter. Ik ga intussen al meer dan veertig jaar kijken. Als schepen was dat soms moeilijk vanwege alle verplichtingen. Iemand als Jos Chabert (oud-minister in de Brusselse regering, vorig jaar overleden, red.) zat daar niet zo mee in, die ging dan wel een paar uur later speechen en kwam gewoon naar Sporting kijken.” RSC Anderlecht dat niet meer in Anderlecht speelt, dat is niet meer hetzelfde voor Vandenbossche. “Ik zeg niet dat ik nooit meer zal gaan kijken, maar zeker niet elke twee weken. Als Anderlechtenaar en als ket van Anderlecht gaat mijn hart bloeden.” Het enige wat dan nog overblijft, zijn de herinneringen aan de grote dagen van RSCA in het Astridpark. “Eén van de wedstrijden die ik nooit zal vergeten, is Anderlecht - Real Madrid voor de Uefa Cup in de jaren 1980. Anderlecht won met 3-0, drie goals in het laatste kwartier. Het stadion stond in brand! De terugwedstrijd verloren we uiteindelijk nog met 6-1. Maar die euforie van de heenwedstrijd bezorgde me een heel warm gevoel.” Hij heeft nog een opvallende voorspelling in petto: “Ik denk dat het niet lang zal duren voor de club van naam verandert en er ‘Brussels’ van maakt. Ze willen de kracht van het begrip “Brussel” gebruiken voor hun club. Als dat gebeurt, kom ik helemaal niet meer kijken (lacht).”

Filip Van Der Elst

ADVERTENTIE

P-PRAAT Mogen we in deze benarde tijden, waarin de politiek een blauwtje loopt, toch even steun zoeken in de cultuur. Ons aller- en allesomarmend bindmiddel. VGC-Raadsvoorzitter Carla Dejonghe (Open VLD) zet haar kunstwerken te kijk. In de (ontwijde?) Abdij van Dielegem nog wel. Onze ‘Michelangela van Brussel’ houwt sculpturen uit steen. Ze heeft een zwak voor het uitbeelden van benen en voeten, ook die van een hond. Eens wat anders dan ellebogen, voor een politica. Partijgenoten ministers Gatz en Vanhengel openen de expo van Dejonghe. Komen ze nog eens positief in de kijker. Als ‘Quick en Flupke van Brussel’ kregen ze vorige week – voor de tweede keer al – een nieuwe stripmuur. In het Ons-Heerstraatje nog wel. De olijke tandem zelf was er niet te bespeuren. Brussels schepen van Participatie Ans Persoons (SP.A) nam de honneurs van de muurinhuldiging waar. En dat voor één keer dat de twee zinnekes niet vochten om een been. Als het in Parijs regent, druppelt het in Brussel. Oh bonheur des anges! Plots is er dan toch een rugzakje met geld gevonden ‘in het kader van preventie en veiligheid voor 2016’, zo liet ministerpresident Rudi Vervoort (PS) maandag verstaan. Hoe, wat, voor wie en hoeveel en wanneer? Dat zien we tegen de volgende aanslag wel weer.

BDW 1499 PAGINA 9 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

STUDIE KEUZE BEURS 17.11 - 20.11.2015 KELDERS VAN CUREGHEM

ANDERLECHT

BEZOEK DE STUDIEKEUZEBEURS VOOR 10- TOT 14-JARIGEN

CHIEN ÉCRASÉ Nostalgie is soms heel gepast. Vroeger ging het echt beter, ook al was die gedachte fake. Neem nu Sint-Jans-Molenbeek, in 2014 nog feestend om de titel van ‘Culturele Hoofdstad’, uitgevaardigd door de Fédération Wallonie-Bruxelles en de Cocof (de Franse Gemeenschapscommissie). Vandaag tilt Parijs en de wereld de onooglijke gemeente op tot Capitale Européenne. Weliswaar du djihadisme, maar de draagkracht van dat woord kennen ze niet in Molenbeek. En wat zien we er plots? Meer blauw op straat. Alsof samenscholing voor culturele beleving tussen nadars en met matrakken moet begeleid worden. En met bivakmutsen zelfs. Hoe kan de brave Laag-Molenbekenaar nog op zijn gemak zaain komisses doen, met al die overaandacht voor de lokale cultuur? En de liederlijke Ransfortstraat is zelfs kop van Jut. Geen schoolklasjes meer te zien om La Fonderie te bezoeken, het museum van de industrie en het werk. Pardon, welke industrie en welk werk? De kleine cultuurman wordt de pas afgesneden met het viseren van de Ransfortstraat. En zeggen dat die gewoon op zijn gemak in de Ransfortstraat een doucheke wil gaan pakken in het badhuis. Waar is die goeie oude tijd toch?

Techniek Talent Toekomst

Elke dag open van 9 tot 12 uur. Dinsdag en donderdag ook open van 13 tot 16 uur. Donderdag 19 november: extra avondeditie voor ouders van 17 tot 20 uur.

Gratis toegang. Kom alles te weten over de studierichtingen van het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel!

ADVERTENTIE

WOON IN EEN ICONISCH PROJECT EN WORD BEDIEND OP UW WENKEN AL ENTI S D I S RE ICE

S E R VLU DEktisD ch e I NanbCod voannlijkperadiensten A erso en p AAR J 2 S NU

TI A R G

CHAMBON. EEN LUXERESIDENTIE OP EEN HISTORISCHE SITE IN HARTJE BRUSSEL De majestueuze hoofdzetel van de voormalige ASLK, gelegen tussen het Muntplein en het Martelarenplein, wordt in al zijn glorie hersteld dankzij een prestigieuze reconversie tot luxe-residentie. Dit unieke project, de Chambon, combineert historische grandeur met hypermodern comfort. Met als absolute primeur een exclusief pakket aan diensten: de Residential Services.

• EEN VASTE WAARDE OP EEN UNIEKE LOCATIE • Uniek historisch erfgoed: een duurzame investering • Prime location in het hart van de Europese hoofdstad • Met exclusief dienstenpakket • Een “once in a lifetime opportunity”

www.thechambon.be

Vastgoedprojecten op toplocaties 02/201 00 01

BDW 1499 PAGINA 10 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

SAMENLEVING > MAKS VZW VIERT VIJFTIENJARIG BESTAAN

HET LEVEN ZOALS HET IS IN KUREGEM ANDERLECHT – De sfeer is jolig op de repetitie van ‘Histoires Is ’t Waar!?’, de perfect tweetalige jubileumvoorstelling van Maks vzw uit Kuregem, dat onlangs zijn vijftiende verjaardag vierde. Maks focust op lessen Nederlands en multimedia en begeleidt naar werk in een wijk waar veel mensen geen opleiding of baan hebben.

e zeven gelegenheidsacteurs – allemaal medewerkers van de organisatie – hebben er tijdens de repetitie duidelijk zin in en schreeuwen enthousiast mee als de herkenbare ‘Is ’t Waar!?’-kreet moet volgen. De voorstelling is dan ook gebaseerd op

hun levensverhalen en belevenissen, ze hebben de inhoud mee mogen bepalen.

Geen diploma En een typisch Brusselse mozaïek is dat geworden. Caty, die multimedialessen aan kin-

deren uit de buurt geeft, liep zelf als tiener van huis weg. Ze maakte nooit de middelbare school af, bekeerde zich tot de islam en droeg jarenlang een hoofddoek. Tot ze een paar jaar geleden radicaal van koers veranderde en ook de hoofddoek achterwege liet. “Ik ben op mijn veertigste een heel nieuw leven begonnen.” Svetlana kwam negen jaar geleden van Moldavië naar België en werkt bij Maks als trajectbegeleidster die anderen begeleidt naar werk. “Mijn passie is om hen te helpen, in hen te geloven zoals Maks in mij heeft geloofd.” Haar collega-trajectbegeleidster Bakhta (een oude

De voorstelling is gebaseerd op de levensverhalen van de gelegenheidsacteurs. Rechts: directrice Véronique De Leener.

Arabische naam die ‘geluk’ betekent) vertelt over haar gêne toen ze op één dag twee Mamadou Diallo’s als klant over de vloer kreeg, en tegen de tweede bij hoog en bij laag bleef zweren dat hij al eerder op de dag was langsgekomen. Maks vzw ontstond op initiatief van de VGC na de beruchte rellen in Kuregem in 1999. “Maar intussen komen er bijna geen middelen meer uit Vlaanderen, de grootste subsidiegever is Brussels arbeidsagentschap Actiris, dat onder meer de lonen van de medewerkers betaalt,” zegt directrice Véronique De Leener. En de

ADVERTENTIE

BDW 1499 PAGINA 11 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

nood aan opleiding en begeleiding naar werk blijft hoog: “De helft van de mensen in deze wijk heeft geen diploma. 52 procent van de jongeren onder de 25 in Kuregem is werkloos.” Maks wil al 15 jaar mensen uit de armoede helpen, en daarvoor zet het multimedia en kennis van het Nederlands als speerpunten in. Drie- à vierhonderd kinderen krijgen er jaarlijks computerles. Volwassenen kunnen er Nederlands en programmeren leren, en ‘digital stories’ leren maken. Daarnaast begeleiden de trajectbegeleiders jaarlijks 500 werklozen.

GRATIS VRIJWILLIGERSVERZEKERING voor de organisatie van je repair café, buurtfeest, speelstraat, actie voor het goede doel, kunstproject, huiswerkklasje, uitstappen met jong en oud, ...

Clan

De enige mannelijke acteur in de voorstelling, Eduardo, droomt van een zangcarrière en vertelt over het belang van muziek in zijn leven. Oorspronkelijk zou nog een tweede man, Amar, meedoen. Maar die heeft na twee jaar bij Maks net een baan gevonden als computertechnicus bij de federale overheid. “In totaal werken er veertig mensen bij Maks,” zegt directrice Véronique De Leener. “Onder hen zijn 26 doelgroepmedewerkers, die voornamelijk uit de wijk komen en een contract krijgen voor een periode van een tot twee jaar. Zij hebben geen diploma secundair onderwijs. De redenen daarvoor zijn divers: door spijbelen, omdat ze weggelopen zijn van huis, of omdat ze als vluchteling naar hier gekomen zijn.” Een op de drie doelgroepmedewerkers vindt uiteindelijk een baan in de sector waarin ze werden opgeleid, een op de drie vindt een baan in een andere sector, en een op de drie valt terug in de werkloosheid. “Nu hebben we bijvoorbeeld een heel slim meisje dat dyslectisch blijkt te zijn, en daardoor niet meekon op school. Ze werkt nu als doelgroepmedewerkster en studeert daarnaast met onze steun voor maatschappelijk werkster. In de periode bij Maks doen zulke mensen werkervaring op die hen later hopelijk aan een baan helpt. We hebben multimedia-animatoren, DTP’ers, webdesigners en computertechnici, schoonmakers en onthaalbedienden.” Schoonmaakster Lydie uit Congo doet het verhaal van haar achternaam, Kitonda, wat ‘de clan’ betekent. “Mijn vader wou maar niet uit de buik komen, en dus heeft de hele clan moeten helpen hem eruit te halen.” Maar evengoed vertelt ze over haar droom om in België sneeuw te zien. “Ik ben vier jaar geleden naar hier gekomen, en meteen in het eerste jaar is dat gelukt.”

Art deco © BART DEWAELE

“Als we iemand aan werk helpen, staan er de volgende dag altijd een paar familieleden of vrienden voor de deur”

Daarnaast zijn er ook zes trajectbegeleiders aan de slag, die in partnerschap met Actiris werkzoekenden begeleiden. Een op de drie klanten van de individuele begeleiding vindt uiteindelijk een baan, bij de groepsbegeleiding loopt dat op tot een op de twee. “Als we iemand aan werk helpen, staan er de volgende dag altijd een paar familieleden of vrienden voor de deur, we draaien op die mond-tot-mondreclame. Maar we kijken altijd naar de ruimere context”, zegt De Leener. “Zo merkten we dat meerdere vrouwelijke werkzoekenden thuis het slachtoffer zijn van partnergeweld. En dus hebben we een digital stories-project opgezet rond vrouwengeweld, als een uitlaatklep voor hun onverwerkte trauma’s, zodat die vrouwen zich daarna meer zouden kunnen concentreren op de zoektocht naar werk. Want dat werk maakt uiteindelijk dat ze onafhankelijk zijn en weg kunnen.” Sara De Sloover

Maks vzw speelt Histoires Is ’t Waar!? op 26 november om 14 en 19 uur in het art-deco-auditorium Jacques Brel op de campus Coovi in Anderlecht.

IN ÉÉN KLIK VERZEKERD!

VERZEKER GRATIS DE VRIJWILLIGERS TIJDENS JE ACTIVITEITEN

De gratis vrijwilligersverzekering is goed voor 100 vrijwilligersdagen = 3 activiteiten met 33 vrijwilligers op 1 dag = 1 activiteit met 100 vrijwilligers op 1 dag = 10 avonden met 10 vrijwilligers =…

Wie komt in aanmerking? Feitelijke verenigingen en vzw’s - in Brussel gevestigd - met een Nederlandstalige werking - niet ingericht door een openbaar bestuur

Welke risico’s dekt de vrijwilligersverzekering? Burgerlijke aansprakelijkheid, lichamelijke ongevallen en rechtsbijstand.

Wat kan niet? De verzekering mag niet gebruikt worden om personen te verzekeren tijdens privéactiviteiten of voor personeelsleden tijdens hun beroepsbezigheden.

Hoe vraag je de verzekering aan? Dit is gemakkelijk! Op www.vgc.be/ondersteuning/ vrijwilligerswerking/vrijwilligersverzekering vind je meer info en de aanvraagprocedure.

Nog vragen? Het Punt vzw - Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel m info@hetpuntbrussel.be = www.hetpuntbrussel.be c 02 218 55 16 , Lakensestraat 76/6, 1000 Brussel STEUNPUNT VRIJWILLIGERSWERK BRUSSEL

BDW 1499 PAGINA 12 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Met zijn allen koken in het nieuwe clubhuis van Kyros.

DEZE WEEK IN KYROS > EIGEN STEK IN ALLEE DU KAAI

‘SAMEN ZIJN WE GAAN LASSEN EN TIMMEREN’ BRUSSEL – Een jaar lang timmerden en knutselden ze eraan. Maar nu is het clubhuis van Kyvos in de grote loods van Allee Du Kaai klaar. Fier stelden begeleider Koen Daems en zijn gasten – een groep van psychisch kwetsbare volwassenen – hun nieuwe stek maandag voor aan het publiek.

yvos is een nevenproject van Den Teirling, het centrum in Elsene dat al zestien jaar dagactiviteiten organiseert voor psychisch fragiele mensen. Enkele jaren geleden werd duidelijk dat er ook behoefte was aan een laagdrempelige ontmoetingsplaats in het noordwesten van de stad. Daarom begon

begeleider Koen Daems met Kyvos, wat Grieks is voor teerling. Kyvos leidde aanvankelijk een nogal zwervend bestaan. De groep verzamelde eerst een tijdje in gemeenschapscentrum De Platoo, daarna in een gebouw van het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg (CGG) en vervolgens nog

even bij Ploef! in de Jetse Bonaventurestraat. Daems was dan ook tevreden toen in de zomer van 2014 bleek dat Kyvos terecht kon in Allee Du Kaai aan het kanaal. Allee Du Kaai bestaat uit enkele hangars en een grasveld aan de rand van het water. Ze zijn door Leefmilieu Brussel tijdelijk ter beschik-

“Het zijn geen intieme vrienden, maar ze maken wel deel uit van mijn leven”

king gesteld zijn voor spontane buurtinitiatieven. Er zijn allerlei activiteiten voor jongeren en mama’s volgen er Nederlandse les. Kyvos wilde in de open, onverwarmde loods wel zijn eigen plekje afbakenen. “Daarom zijn we, samen met de gasten, aan het lassen en timmeren gegaan,” zegt Daems. Het bouwproject kreeg de steun van het CGG en ook van Beschut Wonen. Het bouwen gebeurde organisch en maakte deel uit van de activiteiten van de – relatief vaste - groep mensen die elke maandag van twee tot acht bijeenkomt. Daems nam enkelen van hen mee naar de lokalen van Zinneke

ADVERTENTIE

kele aanwezigen meteen te hulp. Marie-Claire, een extravagante verschijning, met zonnebril, petje en kralen, begint voortvarend de aardappelen in dunne plakken te snijden. “Ik heb veertig jaar gewerkt in de horeca,” zegt ze. Ook Marc weet van aanpakken. Hij helpt bij de voorbereiding van de maaltijd en steekt tussendoor ook een handje toe bij het voegen van het mozaïeken werkblad, een klusje dat nog afgewerkt moet worden. Als hij even niets te doen heeft, bedient hij aan de bar of gaat hij alvast afwassen. “Ik ben graag bezig. Daarom kom ik naar hier,” zegt hij. “Ik heb geen problemen, maar hou ervan om te me engageren. Ik ben ook vrijwilliger bij vijf andere organisaties, bij Velt bijvoorbeeld en bij een ﬁ etsatelier.”

Eenzaam

om samen de metalen structuur te lassen. Die werd vervolgens ter plekke ineen gevezen en opgevuld met ramen en houten panelen. Ondertussen werd in de hoek een bar geïnstalleerd en werden wat zetels en een grote eettafel neergezet. Vervolgens kwam er verwarming en werd – stap voor stap – een keuken in elkaar geknutseld. Behalve het bouwen waren er van meet af aan andere activiteiten: gewoon iets drinken en babbelen, gezelschapsspelletje spelen, ﬁ lmpje maken, en ‘s avonds samen koken en eten. Het koken gebeurde heel lang op een klein oud vuurtje of buiten op de barbecue, met zicht op luxeﬂ ats aan de overkant van het water. Maar vorige week werd een fonkelnieuw, extragroot Smegfornuis geïnstalleerd, een gift van de Koning Boudewijnstichting. Het is het pronkstuk van de keuken, maar Francesco en de andere gasten moeten er nog aan wennen. “We hebben heel lang vooral pasta gemaakt omdat we alleen maar dat kleine vuurtje hadden. Dit is luxe.” Francesco, een in Brussel verzeilde Genkenaar met Italiaanse roots, heeft enige tijd geleden de leiding van het koken op zich genomen. “Iemand moet het doen,” zegt hij. Hij is net alle ingrediënten voor een knolseldergratin met gehakt gaan kopen. Als hij de boodschappen uitgepakt heeft, schieten en-

Alexander, een Griek met een expressief gezicht, loopt overal een beetje tussen. Hij komt naar Kyvos om mensen te zien, vooral oude bekenden zoals Vasilis en Francesco. “Het zijn geen intieme vrienden, maar ze maken wel deel uit van mijn leven,” zegt hij. Hoe ouder hij wordt, hoe meer de eenzaamheid weegt. “Daarom is het ﬁ jn om hier met anderen te kunnen eten. In een café ben je toch maar alleen.” Tegen de muur staat een kast met de platencollectie van Roger, een vroegere dj. Normaal draait hij de hele avond plaatjes, maar vandaag is hij afwezig. En dan zijn er nog enkele gasten die de hele tijd op een stoel zitten of in de sofa hangen en verder niet deelnemen aan de kook- of klusactiviteiten. “Dat is prima,” zegt begeleider Daems. “Niets moet hier. We bieden activiteiten aan, maar er zijn geen verplichtingen. Onze werking is niet therapeutisch.” In vergelijking met Den Teirling is Kyvos laagdrempeliger en ook kleinschaliger. Daems: “Gemiddeld komen er twintig mensen op een maandag, waarvan vijftien blijven eten. Iedereen kan gewoon komen. Er is geen intakegesprek, zoals in Den Teirling. We vragen ook niet wat hun achtergrond is of door wie ze naar ons doorverwezen zijn.” Alles gebeurt hier ook spontaner. “Onze gasten nemen zelf initiatieven. Ze gaan in de tuin werken of doen mee met de activiteiten van de andere organisaties. Zo stond Marie-Claire laatst mee op het podium bij het toonmoment van een beatboxproject. En Alexander nam deel aan het fotoatelier van het kunstenaarscollectief Oiseaux Sans Tête. Dat is de kracht van deze plek, dat er interactie is tussen de organisaties.” Helaas is ook deze locatie weer tijdelijk. Tegen 2019 wil Leefmilieu Brussel langs het water een park met speeltuin maken. “Dat wisten we toen we hier kwamen. Daarom hebben we een constructie gemaakt die we makkelijk kunnen demonteren en elders weer opbouwen.”

Vlaams-Brusselse Media en de Gemeenschapscentra presenteren:

n Minor-Ndako ten voordele va

iet-begeleide n e w n e k a m Samen gen sterk! n li te ch lu v e minderjarig

t.be p l e h l e s s u r b Doe mee via Wat kan jij doen? Brussel Helpt loopt van 15 november tot 5 december

Koop een plaatje op FM Brussel Doneer geld in één van de collectebussen in jouw gemeenschapscentrum of op volgend rekeningnummer: BE18 4245 5298 2165 Kom naar één van de vele evenementen, bijvoorbeeld:

27.11 SIOEN GC DE MAALBEEK

Bettina Hubo

ADVERTENTIE

Puzzel Deze dienst wil u de nodige informatie bezorgen om u wegwijs te maken in uw zoektocht naar mogelijkheden, voorzieningen voor personen met een handicap

✆ 0800-15045

alle werkdagen van 9 tot 12u30, maandag, dinsdag en donderdag van 13 tot 15u30

Bezoeken enkel op afspraak

puzzel@resonansvzw.be

29.11 MARBLE SOUNDS GC NEKKERSDAL

05.12 RAYMOND vh GROENEWOUD FLAGEY je op De volledige agenda vind

brusselhelpt.be Brussel Deze Week

BDW 1499 PAGINA 14 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

SINT-JANS-MOLENBEEK > AUTOLUWE MERCHTEMSESTEENWEG ZET KWAAD BLOED

‘WE ZIJN HIER NIET OP HET PLATTELAND’ De gemeente heeft nog maar net de Merchtemsesteenweg autoluw gemaakt of ze wil de situatie al weer herbekijken. De handelaars vinden de nieuwe verkeersinrichting alvast ‘onaanvaardbaar’. De gemeente heeft twee weken gelden de Merchtemsesteenweg afgesloten met hekjes zodat er geen verbinding meer is met de Gentsesteenweg. Bedoeling: het sluipverkeer weghouden. De nieuwe verkeerssituatie komt er op vraag van de Vierwindenschool, die daarrond een actie had opgezet. Ook een Franstalige school was bij de actie betrokken. Ze willen voor de kinderen een veilige schoolomgeving. Twee weken later barst het protest los, onder meer bij de handelaarsvereniging Molenbeek Center Shopping. Die heeft aan het college een petitie overhandigd waarin gevraagd wordt om de situatie terug te schroeven. Volgens initiatiefnemer Mohammed Bakbak is die petitie door 1.300 mensen onder-

Het autoluw maken van de Merchtemsesteenweg kan niet iedereen bekoren.

tekend. “Het is een schandaal. We zijn hier helemaal niet bij betrokken geweest. De Merchtemsesteenweg is nog de enige weg die Laag- met Hoog-Molenbeek verbindt. Die zo maar afsluiten, dat gaat niet,” zegt Bakbak. De handelaarsvereniging is vòòr een veilige schoolomgeving maar vindt dat met iedereen rekening moet worden gehouden. “Ook ouders zijn ontevreden. Niet iedereen komt met de fiets naar school. We zijn in een stad, en niet op het platteland.” Schepen voor Nederlandstalig onderwijs Annalisa Gadaleta (Groen) zegt dat de gemeente de verkeersinrichting mogelijk zal herbekijken. “Burgemeester Françoise Schepmans (MR) heeft een politierapport gekregen. Onder meer voor de brandweer stelt zich een probleem. Het autoluw maken van de Merchtemsesteenweg heeft ook impact op de rest van de wijk.” Er komt nu een werkgroep met alle betrokken partijen die op zoek zal gaan naar een oplossing. Steven Van Garsse

ADVERTENTIE

Stap hier op EN BRENG BRUSSEL MEE IN VERVOERING WORD BUSCHAUFFEUR OF TRAMBESTUURDER BIJ DE MIVB. Heb jij zin om heel Brussel een lift te geven? Dan is een job als bus-of tramchauffeur iets voor jou. Bereid je dus maar al voor om elke dag door een bruisende wereld te rijden. Want van de Matongé over de Marollen naar de Europese wijk, maak je elke dag een wereldreis met Brussel op je achterbank. Beantwoord je aan dit profiel? • Minstens 21 jaar oud • Diploma hoger secundair onderwijs • Rijbewijs B • Functionele kennis van de tweede taal • Klantgericht en gemotiveerd • Variabel uurrooster is geen probleem

Dan bieden wij: • Een verrijkende job in een dynamische onderneming • Een interessant loonpakket • Extralegale voordelen, waaronder 35 verlofdagen

BEN JE AANGEWORVEN, DAN NEEMT DE MIVB JE OPLEIDING VOOR HET RIJBEWIJS D VOOR HAAR REKENING.

Surf snel naar jobs.mivb.be

ADVERTENTIE

BRUSSELS READS ALOUD

Voorlezen in vele talen | Lire des histoires en plusieurs langues | Reading stories in many languages VAN 18 NOVEMBER – 29 NOVEMBER 2015 Brusselse Nederlandstalige openbare bibliotheken zetten hun deuren open voor meerdere talen meer info: WWW.BRUSSELSREADSALOUD.BE

ANDERLECHT 25/11: 14u-15u Nederlands - Turks ELSENE 28/11: 11u-12u Nederlands - Verschillende talen ETTERBEEK 21/11: 11u-12u Nederlands - Duits EVERE 21/11: 10u30-11u30 Nederlands - Turks JETTE 25/11: 15u-16u Nederlands - Armeens KOEKELBERG 25/11: 14u30-15u30 Nederlands - Spaans

MUNTPUNT 25/11: 15u-17u & 28/11: 15u-17u Nederlands - Verschillende talen OUDERGEM 21/11: 11u-12u Nederlands - Japans SCHAARBEEK 18/11: 14u-15u Nederlands - Turks SINT-AGATHA-BERCHEM Zaterdag 21/11: 11u-12u Nederlands - Spaans SINT-GILLIS 25/11: 15u-16u Nederlands - Pools SINT-JANS-MOLENBEEK 21/11: 11u-13u Nederlands - Turks

SINT-JOOST-TEN-NODE Zaterdag 21/11: 11u-12u Nederlands - Turks SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE 25/11: 14u-15u: Nederlands - Engels 25/11: 16u-17u: Nederlands - Oekraïens SINT-PIETERS-WOLUWE 28/11: 10u30-12u Nederlands - Duits UKKEL Woensdag 25/11: 15u-16u Nederlands - Arabisch WATERMAAL-BOSVOORDE 27/11: 9u-10u30 Nederlands - Japans

ADVERTENTIE

Bestemming shopping

In de nieuwe winkelzone van Madou mivb.be

ADVERTENTIE

Nie uw in S cha arb eek !

Vanaf 1 december zal Schaarbeek net zoals Evere en de andere deelnemende gemeenten meedoen aan de ophaling van organisch afval. Meer dan 6 000 vrijwilligers sorteren hun organisch afval al. En u? Schrijf u in op www.be-organic.be De ophaling van organisch afval loopt in volgende gemeenten: Etterbeek, Evere, Oudergem, Schaarbeek, Sint-Gillis, Sint-Pieters-Woluwe en Vorst.

ADVERTENTIE

KLEUTER EN LAGER ONDERWIJS OOK VOOR ALLE KINDEREN GEBOREN IN 2014

SCHOOLJAAR 2016 - 2017

Je kind inschrijven in een Nederlandstalige kleuter- of lagere school in Brussel? Meld je kind aan op inschrijveninbrussel.be, tussen 4 januari en 29 januari 2016. Meld ook kinderen aan, geboren in 2014. Ook als ze pas naar school gaan vanaf 1 september 2017. Meer informatie over de procedure? Informatie over het kleuter-, lager en secundair onderwijs? Surf naar inschrijveninbrussel.be.

BDW 1499 PAGINA 18 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

BDWOPINIE

Beelden van het Schaarbeekse Vrouwenhuis. Zowel vrouwen als mannen worden geconfronteerd met ongelijkheden, schrijft Adelheid Byttebier (Groen).

SCHAARBEEK > ADELHEID BYTTEBIER (GROEN) OVER GENDERGELIJKHEID

MANNEN, KOM UIT JE SCHAARBEEK – Een Mannenmars naar het Huis van de Vrouw. Volgens Schaarbeeks schepen van Gelijke Kansen Adelheid Byttebier (Groen) is dat geen contradictie. Daarom trekt de stoet elk jaar op 25 november door de straten van Schaarbeek.

en beleid dat democratie hoog in het vaandel draagt en duurzame ontwikkeling ambieert, heeft nood aan activiteiten speciaal voor vrouwen en aan acties zoals de Mannenmars waarbij vrouwen én mannen streven naar meer gendergelijkheid. Ook de Mannendag mag gevierd worden. Alles valt onder eenzelfde noemer: de gelijkheid van kansen. “Mijn vriendin werd lastiggevallen op straat en haar moeder daarna bedreigd. Jongens denken dat ze eender wat kunnen doen bij meisjes omdat ze sterker zijn,” zo getuigt een meisje van 13 in Journal Intime de Quartier, gemaakt door de buurtbewoners van de Josaphatstraat.

Ook een verkennende wandeling, en de fotocollage die daarna gemaakt werd, frappeert. Zowel in het straatbeeld als in het park zien we de vrouw afgebeeld in een dienstige rol ofwel als lustobject.

Emanciperen Want ja, ondanks alle vooruitgang, is er nog lange weg te gaan. Zijn vrouwen economisch meer onafhankelijk geworden – 60 procent van de vroegere huisvrouwen gaan nu uit werken – dan wordt hun vrije tijd toch vooral aan kinderen en huishouden besteed. Mannen gebruiken die tijd voor ontspanning, opleiding of een tweede job. De boutade dat vrouwen de zorgtaken op-

nemen en mannen carrière maken, werd recent nog cijfermatig bevestigd door de onderzoeksgroep TOR van de VUB. De tijdsbesteding van vrouwen en mannen, bestudeerd in 2013, toont aan dat we nog steeds vastzitten in stereotype rolpatronen. Hierdoor worden veel talenten van zowel vrouwen als mannen in de kiem gesmoord. Met het Huis van de Vrouw in Schaarbeek spreken we alvast voor vrouwen àlle talenten aan. Emancipatie is er geen vies woord. Sinds 2010 zet het Schaarbeekse Huis van de Vrouw zich elke dag in voor de zelfontwikkeling van vrouwen. Op 10 december vieren we zijn vijfjarig bestaan. Het vieren van de Vrouwendag, jaarlijks op 8 maart, is een absolute must. Maar niet zonder de mannen. In onze gemeente hebben we een oproep gelanceerd voor het vieren van de internationale Mannendag in het najaar, op 19 november 2015. Ook

“Ook mannen zitten gevangen in een omhulsel van karikaturale verwachtingen”

mannen zitten immers gevangen in een omhulsel van karikaturale verwachtingen. Verontwaardiging en verbazing is legio als een man géén pint drinkt, of als hij wél de afwas doet. Al van zijn prille bestaan als vader wordt zijn zorgende rol geminimaliseerd. De tien dagen vaderschapsverlof is geen verkregen recht; die moet hij aanvragen bij zijn werkgever. Van wie de stap zet, heeft 11 procent het moeilijk om de werkgever te overtuigen. Zowel vrouwen als mannen worden geconfronteerd met ongelijkheden; hetzij door economische achterstelling, of emotioneel onbegrip. Zo komt het dat onze talenten, zoveel potentieel, verloren gaan of opgeborgen zitten. Mannen, kom uit die schelp! Vrouwen, laat je talenten bloeien! Laten we ons emanciperen!

Hammam Is emancipatie dan het opdelen van vrouwen en mannen? Neen,

lezersbrieven@bdw.be

BRIEVEN VAN LEZERS

BDW 1499 PAGINA 19 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

SCHELP het tegendeel is waar. Emancipatie is je eigenheid ten volle kunnen ontwikkelen en geen achterstelling toestaan. Dit garandeert dat we onze beste krachten inzetten voor een duurzame samenleving. In een maatschappij, een gemeente, die doordrongen is van deze democratische principes is het niet erg, het is zelfs goed, als vrouwen naar wens onder elkaar kunnen zwemmen of schrobben in de hammam. We verwachten natuurlijk wel dat elke vereniging die gebruikt maakt van onze infrastructuur zich houdt aan de democratische principes en de antidiscriminatiewet, zoals vermeld in het Schaarbeeks huishoudelijk reglement. Maar activiteiten onder elkaar, vrouwen voor vrouwen, zijn voor mij geen taboe. Vaak hebben ze een positief effect op het eigen zelfbeeld en het eigen kunnen. Dit zijn belangrijke voorwaarden voor een volwaardige integratie in de maatschappij.

Naast het uitgebreide programma met activiteiten, is er in het Huis van de Vrouw ook een foyer, open voor iedereen. Op onze jaarlijkse evenementen vinden ook mannen hun weg naar het Huis van de Vrouw en gaan we voor de totale mix. De internationale Dag tegen Geweld op Vrouwen en de Schaarbeekse Mannenmars van 25 november wordt bij ons gedragen door vrouwen én mannen. Als schepen van Gelijke Kansen maak ik mij geen zorgen dat onze programmatie voor vrouwen sectair zou zijn. Het is gericht werken met vrouwen. Idem dito voor de mannen. Ik kijk dan ook met spanning uit naar de voorstellen die op de volgende Mannendag de stereotypen zullen aanpakken.

Adelheid Byttebier, Schepen van Gelijke Kansen, Schaarbeek (Groen)

Voetbal op tvbrussel Sinds enkele weken zendt tvbrussel op maandag in het sportprogramma de meeste voetbalverslagen van de Brusselse ploegen niet meer uit. Er wordt enkel verwezen naar de website van tvbrussel. Dit is vooral frustrerend voor de oudere Brusselaars die nog niet online zijn en dus hun geliefkoosde sport noodgedwongen moeten missen. Zeer spijtig... Jean Vander Gracht, Sint-Agatha-Berchem

Vrijheid en geloof Het verloederen van geloofwaardigheid, waarheid en leugen is een veralgemeend intellectueel vastgesteld onderwerp geworden zodanig dat – onder invloed van de verspreiding van online foutieve of minstens bedenkelijke en zelden verifieerbare informatie – men zich minder kritisch opstelt en het persoonlijke grote gelijk de overhand krijgt, tegenover objectieve ware feiten. Hetzelfde onderwerp betreft eveneens het samenlevingsonderwerp met moslimburgers in een westerse context, waarbij onverdraagzaamheid des te meer opvallend wordt. Dit item overkwam mij recent in een Brussels hospitaal waar ik langs de spoeddienst op een zaterdag om 22.00 uur – ongevraagd wegens tijdelijk gebrek aan een eenpersoonskamer – voorlopig terecht kwam in een tweepersoonskamer. En waar ik omstreeks 06.30 uur onverwacht werd gewekt door een luidop tot zichzelf pratende kamergenoot. Zonder te weten wie zich achter het scheidingsgordijn bevond ging ik uiteindelijk zien. En wat zag ik? Een op de bedrand zittende biddende moslim! Als niet-gelovige viel ik als het ware figuurlijk dood! Mijn vaststelling werd door de dienstdoende nachtverpleger afgedaan met “een nog even geduldig zijn” aangezien er vanaf maandag een vrije eenpersoonskamer zou zijn. Ook overdag herhaalde hij ongewijzigd zijn gebeden; tijdens de bezoekuren zelfs gezamenlijk met twee of meerdere bezoekers. Dit voorval vertoont twee bedenkelijke facetten die enerzijds het onaangepast opdringerig gedrag bevestigt van een moslimgelovige, en anderzijds het toepasselijke ‘recht op nachtrust’ minacht; en bijgevolg onverschillig is voor de mogelijke andere gezindheid en kwetsbaarheid van de kamergenoot. Gelukkig werd mijn nachtrust daags nadien gegarandeerd in een vrijgekomen eenpersoonskamer. Een dergelijke ongewenste situatie wordt aan niemand aanbevolen, want in zo’n geval is uw nachtrust als hospitaalpatiënt kwalitatief minder dan thuis, hetgeen uiteraard niet de bedoeling kan zijn. Mag men van onze hospitalen verwachten dat bij opname in geval van toewijzing in een tweepersoonskamer met méér nauwkeurigheid wordt toegezien om soortgelijke bezettingen te vermijden? Indien onze hospitalen dergelijke onverdraagzaamheid verder toelaten is een verdere escalatie niet uitgesloten. Besluitend moet er worden opgemerkt dat dit hospitaal op de afdeling nochtans een bezinningsruimte heeft voorzien ten behoeve van alle geloofsovertuigingen. Jonas Wille, Oudergem

Godsdiensten tekenen de stad Proficiat met het artikel ‘Godsdiensten tekenen de stad’ (BDW 1497, p.18-19). Toch graag een kleine correctie. U vermeldt de voormalige kerk van de SintJan Berchmansparochie, nu in gebruik als de Grieks-Orthodoxe kathedraal in de Stalingradlaan. Deze kerk droeg de naam Franciscus Xaverius. Op dezelfde site is de lagere school gevestigd van de middelbare school het Sint-Jan Berchmanscollege, met een eigen kerk en een koepel. Ik liep er zowel lagere als middelbare school in de periode van 1954 tot 1966 en ben dus oud-leerling.

Roeland Van der Stighelen - van den Berg, Londerzeel

SPELREGELS VOOR LEZERSBRIEVEN: Mail uw bijdrage naar lezersbrieven@bdw.be. Schrijven kan naar BDW-Brieven van Lezers, Flageyplein 18, 1050 Elsene; faxen naar 02-226.45.69. Vergeet niet uw adres te vermelden, ook in e-mails: zonder het adres van de afzender beschouwen we een brief als anoniem, en wordt hij niet gepubliceerd. De maximumlengte van een bijdrage is 2.500 tekens, inclusief spaties. Wilt u graag een langere, meer uitgewerkte opiniebijdrage schrijven (max. 5.000 tekens)? Neem dan eerst contact met ons op voor overleg via lezersbrieven@bdw.be. De redactie mag lezersbrieven redigeren of weigeren. Moties, manifesten of omzendbrieven worden niet (in deze rubriek) opgenomen.

DE CULTUUR- EN VRIJETIJDSBIJLAGE VAN BRUSSEL DEZE WEEK

CINEMA > FILM OVER MAROKKAANSE STRIJDERS IN VERGETEN VELDSLAG IN GEMBLOUX

MANNEN UIT BRUSSELSE KLEI

BDW 1499 PAGINA 21 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Mourad Boucif: “Ik besef dat ik ver ga in het uitspitten van de betekenis van noblesse en schoonheid, in contrast met gruwel. We leven in een omgeving die spiritualiteit doorgaans bekritiseert.”

BRUSSEL – Na de bommen explodeert vooral de goedheid van de mens. We hebben het niet over de nasleep van de aanslagen in Parijs, maar over de nieuwe film van Brusselaar Mourad Boucif. ‘Les Hommes d’Argile’ is een poëtische oorlogsfilm over de vergeten strijd van Noord-Afrikanen aan de zijde van de geallieerden tijdens WO II. Parallellen met actuele oorlogen zijn nooit veraf. “Zij die nu de zee oversteken, zijn afstammelingen van de redders van gisteren.”

Die zei ooit: ‘Het is geen kwestie van willen, maar van kunnen. Als het willen was, zouden we spreken van Wunst, maar het is Kunst.” Voor de acteurs van Les Hommes d’Argile was het allerminst evident om een rollenvertolking over de tijd gespreid coherent te houden. Elbe: “Je groeit op, je verandert. Gelukkig waren er foto’s, het script. Dat hielp.” Vandenborre: “Mourad voerde een zoektocht naar waarheid. In de artistieke wereld komt

het thema inwijding niet zo vaak aan bod. Maar niet iedereen is opgegroeid in een warm nest. Dus hoe wijd je jongeren, vooral mannen, in in zoiets existentieels als de liefde? Als je die zoektocht ook ter harte neemt als © SASKIA VANDERSTICHELE

es Hommes d’Argile is een oorlogsfilm, maar verwacht geen rauw actiegeweld of gewelddadige dialogen. De prent is niet zozeer een reconstructie van vergeten oorlogsfeiten, maar eerder een zoektocht naar pure schoonheid temidden van pure gruwel. Laat ons toch even reconstrueren: in totaal vochten zo’n 950.000 Afrikanen, Aziaten en mensen van de Pacific aan Franse zijde mee tijdens de Tweede Wereldoorlog. 330.000 onder hen waren Marokkaanse soldaten. Over dat stukje Tweede Wereldoorlog-geschiedenis weten we bitter weinig. Het zijn vaak artiesten die het als hun taak beschouwen om vergeten oorlogsfeiten, zoals die eerste moderne veldslag in 1940 in Gembloux waarbij Marokkaanse infanteristen als kannonnenvlees werden ingezet tegen de Duitse Pantzertanks, af te stoffen. Maar al even snel kan het stof weer neer neerdalen. Mourad Boucif, Brusselaar, vestigde eerder al zijn naam met de films Kamel en Au-delà de Gibraltar. Voor zijn derde langspeelfilm nam hij zijn tijd. Aan het scenario heeft hij vijftien jaar gewerkt. Draaidagen werden gespreid over zeven jaar. Boucif liet zich niet opjutten door mogelijke investeerders - “producenten pompen liever centen in makkelijke komedies of stereotype films over probleemwijken.” Dat en cours de route een andere Franse film over hetzelfde thema (van Jamal Debouzze en Rachid Bouchareb, red.) uitkwam, gaf Les Hommes d’Argile geen financiële wind in de rug. Maar uiteindelijk had Boucif het niet anders gewild. Hoe minder verbintenissen, hoe minder compromis. “De tijd bleek onze bondgenoot.”

“Wij hebben het gevoel dat we zelf de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt”

Collectief geheugen De makers engageren zich ook op het pedagogische vlak. Na de release gaat de crew de boer op in scholen om over die historische leemte te praten. Er zijn ook gesprekken gaande met de Onderwijsministers van de twee taalgemeenschappen om het hiaat in onze oorlogsgeschiedenis te laten opnemen in de geschiedenisboeken. Boucif: “Want nu heerst onwetendheid, ook binnen de Marokkaanse gemeenschap. Het is zoals zij die terugkwamen van de concentratiekampen. Je wil het leed vergeten door er niet over te praten.” Nochtans zou spreken over dat pijnlijke verleden volgens Boucif helend kunnen werken. “We moeten met de jongeren uit de Brusselse probleemwijken van vandaag spreken over de koloniale oorlogen, zoals de Algerijnse of de Indochinese, net als over de rol van hun grootouders in WO II. Als men hen hun geschiedenis leert, neemt dat frustratie, en misschien een voedingsbodem voor delinquentie, weg. Het gaat om erkenning.” Kim Verthé

Noblesse oblige Daardoor is het voor de acteurs wel a hell of a job geweest. De film is deels in België gedraaid, vooral in de Ardennen, en deels in het Marokkaanse Tinghir, een oasestad ten zuiden van de Hoge Atlas. Werkelijk alles werd wel eens omgegooid: het script, de rollen, de locaties, de ondertoon. “Ik had eerst een figurantenrol,” glimlacht Jawad Elbe, een jonge Brusselse theatermaker die zich voor het eerst waagde aan het grote scherm. “Als je acht jaar samenwerkt als ploeg, wil je tot het einde gaan. Wij hebben het gevoel dat we zelf de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt.” Tibo Vandenborre, in de rol van lieutenant Laurent aan het hoofd van het zevende regiment van Marokkaanse tirailleurs, overwoog zelfs ermee te kappen. Dat hij geboeid bleef door de poëtische en fragiele benadering van Boucif, hield hem aan boord. Hij verwoordt het zo: “Ken je Karl Valentin, een Duits acteur die leefde in het begin van de twintigste eeuw?

acteur, dan krijg je een intensief acteerproces, zeker bij een oorlogsfilm. De intimiteit tussen de mannelijke acteurs was dan ook anders dan op andere filmsets. We hebben vandaag trouwens nood aan een goede lichamelijke opvoeding. Elkaar de hand durven te geven, ontspannen, zonder schrik. Intussen heb ik overigens het hand in hand lopen onder mannen geïntroduceerd bij mijn Vlaamse vrienden. Why not? Does it make you a lesser man? Does it make you less nobel? Edelheid of noblesse is iets van elke man en vrouw, we vergeten dat.” Over de betrokkenheid van Marokkanen aan de zijde van de geallieerden maakte Boucif in 2006 al een documentaire, La Couleur du Sacrifice. Boucif: “We hebben toen veteranen ontmoet, sterke karakters die geloven in pure waarden, in spiritualiteit. Ze houden niet van oppervlakkigheid, leugens of manipulatie.” “Er bestaan veel vooroordelen over hen, vooral onder stedelingen. Want vaak leven zij teruggetrokken in afgelegen dorpen in Afrika of Azië. Velen zijn later teruggekeerd naar Frankrijk om hun pensioen op te eisen, want dat salaris werd in 1959 door de Fransen bevroren uit wrok omdat ze afstand moesten doen van hun kolonies.” Het zijn die veteranen die gestalte gaven aan de personages van Les Hommes d’Argile. Zo is er de mysterieuze oude man die als kluizenaar in een grot leeft. Het is onduidelijk of de figuur religieus is dan wel vrijzinnig of agnost. Een animist, zou je kunnen zeggen, want hij leeft in volle harmonie met de fauna en flora. Boucif houdt het vaak opzettelijk vaag, opdat zoveel mogelijk kijkers zich zouden kunnen identificeren. Hij werpt bewust vragen op over datgene waar onze Carthesiaanse kant mee worstelt: “Er zijn zaken die we niet rationeel beheersen. Is een wetenschappelijke opvatting beter dan een spirituele?”

Tibo Vandenborre (links) en Jawad Elbe: “We hebben vandaag nood aan een goede lichamelijke opvoeding. Elkaar de hand durven geven, ontspannen, zonder schrik.”

Les Hommes d’Argile is vanaf 19/11 te zien in Vendôme.

BDW 1499 PAGINA 22 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

“Het orangisme kan ons helpen om meerdere perspectieven te zien”

BRUSSEL – Na vijftien jaar Fransen kregen we in 1815 Willem I van Oranje als baas. “Willem I besefte dat je het pleit niet alleen met grote verklaringen wint, maar dat je ook magen moet vullen.” Advocaat bij de balie van Brussel en Brusselaar in ballingschap Frank Judo stelde samen met Stijn Van de Perre een essaybundel samen over de jaren vlak voor 1815. Herleeft het orangisme?

BOEK > TWEE EEUWEN GELEDEN KREGEN WE DE NEDERLANDERS OVER DE VLOER

ORANJE MET HEEL VEEL TINTEN Frank Judo is advocaat en historicus: “In beide beroepen ga je met teksten om, recht is gestolde politiek.”

p de plaats waar meester Judo vandaag aan de Keizerslaan kantoor houdt, huisde in de jaren die voorafgingen aan 1815 Lierenaar meester Bergmann. Hij was de grootvader van de schrijver Anton Bergmann – Tony – die de literatuurgeschiedenis is ingeslopen met het boek Ernest Staes, advocaat. Grootvader Bergmann had gediend onder de Oranjes en had daar loyauteit tegenover Willem I aan overgehouden. Hij was een overtuigde, zij het discrete orangist.

De eerste helft van de negentiende eeuw was een woelige periode: eerst de Fransen, dan de Nederlanders en dan kwam België. Op de val van Napoleon volgde het Congres van Wenen en maakten onze gewesten deel uit van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Omdat de Nederlanders protestanten waren en ze de Franstalige bourgeoisie wilden dwingen om Nederlands te leren, kregen ze de bons. Zo is het in het geheugen van menige scholier gegrift. Bruuske geschiedenis is dat, terwijl Judo, Van de Perre en collega’s kiezen voor de trage

geschiedenis, voor de micro-geschiedenis ook.

Hapklare brokken Judo:“We hebben voor hapklare brokken gekozen, dezelfde periode vanuit verschillende invalshoeken bekeken. Wie thuis is in militaire geschiedenis kan terecht in het stuk van Patrick Nefors over het ontstaan van het leger van het Koninkrijk der Nederlanden in 1814-1815. Met die kennis kan hij dan het stuk van collega Van de Perre over armenzorg in de Nederlanden beter vatten. En van

daaruit weer naar een ander hoofdstuk.” Belg en Bataaf bestrijkt de twee jaren voor de afronding van het Congres van Wenen, dat is een relatief korte periode voor een lijvig boek. Judo: “Wij hebben er bewust voor gekozen om ons toe te spitsen op de stichtings- en consolidatiefase van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. De periode 1830-1840 hebben we in 2007 behandeld in De prijs van de scheiding terwijl Els Witte de periode 1830-1850 behandeld heeft in Het verloren Koninkrijk.” Twee boeken die de beeldvorming over die voor Bel-

DANS

ADVERTENTIE

ANNE TERESA DE KEERSMAEKER/ROSAS Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke WO 2, DO 3, VR 4, ZA 5/12 20:30 + ZO 6/12 15:00 KAAITHEATER BELGISCHE PREMIÈRE Hoe belichaam je taal? Hoe dans je een verhaal? De Keersmaeker vindt een motor voor beweging in Rainer Maria Rilkes beroemde prozagedicht.

‘Körpersprache in perfektion’ RESERVEER JE PLAATSEN VIA KAAITHEATER.BE

— SÜDDEUTSCHE ZEITUNG

BDW 1499 PAGINA 23 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

gië cruciale periode al grondig bijgesteld hebben. Maar zegt Judo: “De enige leidraad is het respect voor de chronologie, Ik hoor professor Lode Wils nog doceren: de enige logica van de geschiedenis is de chronologie.” Het boeiende aan het boek zijn de vele nuanceringen die het aanbrengt. Judo: “De overgang was ook helemaal niet bruusk. Toen Napoleon in Waterloo de genadeslag kreeg, kwam hij terug uit Elba. Maar lang voor 1815 ontsnapten hele delen van West-Vlaanderen al aan het Frans gezag.” De groep mensen die Willem I steunde was een heterogene coalitie van mensen die vaak onverenigbare belangen nastreefden. En het waren vaak niet de luidruchtigste pleitbezorgers die hem vooruithielpen: graaf Alexander van BylandtPalstercamp bijvoorbeeld, een niet erg succesvol voormalig legerofficier die zich in Brussel gevestigd had, bracht Willem met zijn karikaturale pamfletten meer schade dan goed toe, terwijl de conservatieven die discreet werkten, hem wel degelijk diensten bewezen. Toen Willem op 1 augustus 1814 aantrad als gouverneur-generaal roemde hij zijn voorganger die er alles aan gedaan had de godsdienst te beschermen, de adel te respecteren en de economie te bevorderen. Het lijkt politieke marketing avant la lettre. Judo: Willem was niet alleen een koppig man, hij was ook verstandig. Zijn lofzang was niet alleen marketing, maar ook een antwoord op de verlangens van de bevolking, rijk en arm, hoog en laag op de sociale ladder, die vrede wilde. Willem wist goed dat je niet alleen wint met grote verklaringen en verwijzingen naar het verleden maar ook met beleid dat magen vult en armoede bestrijdt.”

Louis Tobback Aan het boek hebben Vlamingen, Nederlanders en Franstalige Belgen meegewerkt. Dat is eerder uitzon-

dering dan de regel. Judo: “Ik had er ook nog graag een Luxemburgse historicus bij gehad, maar daar zijn we niet in geslaagd. Het Duitse perspectief komt ook nog niet genoeg tot zijn recht, we moeten ook de ambities van Willem in het Rijnland in beeld brengen. Misschien is dat voor een volgend boek.” Judo is jurist, historicus en filosoof. Is hij ook een orangist à la Louis Tobback? Judo: “Laat ik beginnen met de definitie van een orangist: een aanhanger van een monarchale staat over het gebied dat ooit het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in al zijn variëteiten was. We moeten duidelijk zijn: dat is geen acuut politiek programma. Ik denk dat Louis Tobback het daarmee eens zou zijn. Het is een vorm van nostalgie, en daar is niets mis mee, met nostalgie gaan we veel te negatief om. Nostalgie betekent dat het anders had gekund, de situatie die we vandaag kennen is er niet gekomen door een opperwezen of een onwrikbare kracht. Het orangisme kan ons helpen om voor meerdere perspectieven te kiezen. Daarom ben ik ook niet bang voor de titel orangist. Ook andere perioden uit de geschiedenis kunnen ons veel leren: ik heb aan ons boek uit 2007 veel respect overgehouden voor de economische prestaties van onze voorouders gedurende de eerste decennia van België.” En wat als het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden was blijven bestaan? Judo: “Die vraag moet u stellen aan stand-up comedian Bert Kruismans. Ik ben met veel plezier zijn boek Ons 200-jarig koninkrijk aan het lezen.” Danny Vileyn

Frank Judo en Stijn Van de Perre. Belg en Bataaf, De wording van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (Uitgeverij Polis), 423 pagina’s, 29,95 euro

ADVERTENTIE

Sociale Verhuurkantoren (SVK)

Verhuur uw woning zonder risico en zonder zorgen

a Gegarandeerde huur elke maand a

Verzekerd verhuurbeheer

a Onderhoud van uw woning

a Hulp bij renovatie a Fiscale voordelen

www.fedsvk.be 02 412 72 44

Nick Trachet BRUSSEL EN DE WERELD CULINAIR ONTDEKT

Balti Ik pikte deze vreemde pan op in een Indische winkel. Hij is ruw, nog niet helemaal afgewerkt en lijkt wel wat op een wok, ware het niet dat hij uit gietijzer is gemaakt, niet uit plaatstaal zoals de meeste moderne woks. Ik heb hem nu al enkele jaren in huis, maar ik kom er niet toe om hem in gebruik te nemen. Ik veronderstel dat ik hem eerst nog zal moeten opschuren met een staalborstel en dan, uiteraard, inbakken met verschillende lagen olie die er dan weer worden uitgepoetst. Een hele klus. Ondertussen doet hij dienst als vide-poches. Maar wat is het eigenlijk? Op vakantie in Engeland is een van onze musts het bezoek aan een Indisch of Pakistaans restaurant. Om er “de ladder van Scoville te beklimmen.” Volgt u niet meer? De schaal van Scoville werd uitgevonden door een Amerikaanse apotheker, William Scoville, en is een manier om de “strafte”, de scherpte van chillipepers te vergelijken, hoe hoger het getal, hoe sterker de peper. Wij beginnen voorzichtig, maar gaandeweg gaan we voor steeds hetere gerechten. Op de menukaart, tussen de biriani’s, vindaloo’s en thali’s staat er daar altijd ook een hoofdstukje balti dishes. Dat blijken dan gekruide gerechten die steevast worden opgediend in een glimmend metalen pan met twee oren. Hier op het vasteland is die manier van opdienen eerder zeldzaam, in het Verenigd Koninkrijk daarentegen zijn er vaak meer balti’s dan andere gerechten op de kaart van de Indiër. Ik vermoedde dus dat ik een balti had gekocht. Voor de oorsprong van het woord wordt verwezen naar de streek Baltistan in Klein Tibet (Pakistan). In het Hindi en Urdu betekent balti ook emmer, afgeleid van het Portugees balde. De bedoeling is dat de curry boven heel hoog vuur in korte tijd wordt klaargemaakt, in een balti-pan die daarna wordt opgediend aan tafel. Gezien de absolute netheid van de inox balti’s die in Groot Brittannië op tafel verschijnen (je kan je erin spiegelen), zou mij dat enigszins verbazen. Pannen die hoog vuur hebben gezien, worden zwart, ook in India en Pakistan! De meeste restaurantbalti’s zijn overigens plat van bodem, de mijne zou op het tafelkleed schommelen, moest ik hem er zomaar neerploffen. Ergens las ik over een ‘eeuwenoude traditie’ van balti, maar we zijn er weer aan voor de moeite. Dit type pan, een steile wok dus, is uiteraard oud en traditioneel, maar heet dan in de regel niet balti, maar karahi (of korai, kadai, cheena chetty en vari-

anten naargelang het land en de taal). Balti dishes zoals ze gemaakt worden in restaurants zijn helemaal niet oud. Het woord duikt voor het eerst op in Engeland, in 1982! En daarmee sluit de balti aan bij al die andere Indische gerechten met een Westerse oorsprong. Beef Vindaloo is eigenlijk stoverij op zijn Portugees (Carne de vinha d’alhos), wat niet zo verwonderlijk is, want de Portugezen waren de eerste westerlingen die rechtstreeks in contact kwamen met India. Ze behielden er ook kolonies, tot in 1961. Chicken Tikka Masala Masala, een van de top tien populairste schotels in het Verenigd Koninkrijk, is evenmin Indisch. De bereiding, in yoghurt gemarineerd ovengebakken vlees met een tomaten/currysaus, zou zijn uitgevonden in een Bengaals restaurant in Glasgow door tomatensoep over een te droge tandoori kip te gieten. Tikka Masala is Schots! En de balti? Die komt uit Birmingham Het is snel restaurantvoedsel dat zou zijn uitgevonden in 1977 door een Pakistaanse restaurateur. De stad kent nu een Balti Triangle en mensen reizen van heinde en verre naar de stad om balti dishes te eten, liefst op een vrijdagavond en doorgespoeld met grote pinten bier. Er was de voorbije jaren sprake van een ware balti craze, maar daar wordt op neergekeken door de ernstige liefhebbers van Indische keuken. Madhur Jaffrey, populaire televisiekok bij de BBC, sprak van een bereidingswijze met origins in no place we would want to visit. Zij kondigde aan dat de mode van de balti snel zou over zijn. Dus gaan de West-Midlanders nu voor het volle pond. De BBA werd opgericht, de Birmingham Balti Association, die deze zomer een officieel dossier heeft ingediend bij de Europese commissie voor het verkrijgen van een Beschermde Oorsprongsbenaming Birmingham Balti. De vijf kenmerken van een balti zijn volgens de BBA: 1. men gebruikt vlees of gevogelte zonder been erin, 2. er wordt gekookt in een balti dish van staal, snel en boven heel hoog vuur, 3. men gebruikt olie in plaats van ghee (geklaarde boter); 4. men gebruikt gedroogde specerijen en geen verse, met uitzondering van gember en look, 5. het gerecht wordt opgediend in de pan op tafel en gegeten met de vingers en naan brood. Het is dus vereenvoudigde curry, fast food! Eigenlijk is er heel wat mogelijk in zo’n pannetje. Door het gebruik van veel olie slaat de vlam nogal eens in de pan, maar dat hoort erbij. Door de hoge tempera-

“Birmingham kent een Balti Triangle en mensen reizen van heinde en verre naar de stad om balti dishes te eten, liefst op vrijdagavond en doorgespoeld met grote pinten bier”

tuur worden sausen in een minimum van tijd gereduceerd. Net zoals wokken, zeg maar, maar dan op zijn Indisch. Ik leerde dus dat ik een karahi bezit en geen balti. Dat ik er dus nooit een ‘echte’ Bimingham balti zal in kunnen klaarmaken. Maar dat is niet zo erg, de mode is toch voorbij. Smakelijk. nick.trachet@bdw.be De hele reeks nalezen? www.brusselnieuws.be/trachet

ADVERTENTIE

Sint-Pieterscollege Jette Infoavond

‘‘

op dinsdag 1 december 2015 201 om 19 uur in het Sint-Pieterscollege in de grote sportzaal over het eerste jaar secundair en de inschrijvingsprocedure.

’’

HOOGSTAAND TALENONDERWIJS, STERK IN WISKUNDE & WETENSCHAPPEN, TRADITIE IN KLASSIEKE TALEN, PIONIER IN HUMANE WETENSCHAPPEN, ONDERNEMEND IN ECONOMIE, ZIN VOOR KUNST & CULTUUR, GEDREVEN LEERKRACHTEN, HEDENDAAGSE LEERMIDDELEN, KRACHTIGE LEEROMGEVING, TOEGEWIJDE BEGELEIDING, OPEN VENSTER OP DE WERELD, VERZORGDE OMGEVING, ACCENT OP NEDERLANDS, ZORG VOOR NATUUR & MILIEU.

Een samenlees-sessie wordt afgesloten met een gezellige kom warme soep.

Nederlandstalige kwaliteit in Brussel met een hart voor jonge mensen. Sint-Pieterscollege Jette - Léon Theodorstraat 167 - 1090 Jette - T 02/426 85 15 - F 02/425 47 50 aso@sint-pieterscollege.be - www.sint-pieterscollege.be

Onze school is gelegen vlakbij het station van Jette

ad_Pieterscollege_BDW1499.indd 1

ADVERTENTIE

28/10/15 17:56

LITERATUUR > SOCIAAL-ARTISTIEK LEESPROJECT BRENGT MENSEN SAMEN

‘SMAKELIJK LEZEN!’ VORST – Een dozijn mensen rond een tafel lezen samen literaire teksten, en wisselen van gedachten over de belevingswereld die ze oproepen. Een samenlees-sessie van De Dagen, wekelijks georganiseerd in dienstencentrum Miro in Vorst en in Muntpunt, is even ontspannend als een yogasessie. Maar ook verrijkend: “We genieten van literatuur en van de gesprekken met elkaar.” BDW las mee.

veau ligt hoog. Er mag gerust een behapbare Rimbaud of Proust tussen.” De gezamenlijke leessessie doet de tijd vertragen. Het heeft wat van een yogasessie, maar dan met woorden. “We vertragen opzettelijk. Het gaat om het terug dichterbij brengen van liefde voor literatuur en de verschillende interpretaties ervan. Maar we willen ook de mensen dichterbij brengen.”

Overgewaaid uit Groot-Brittannië

DE GALERIJ VAN DE

ENS

ONS LICHAAM, ONZE EVOLUTIE

Patrick Jordens, leesbegeleider verbonden aan literatuurorganisatie De Dagen, leidt het leesuur rustig in: “We doen niet aan tekstanalyse. Eenmaal ik de tekst heb voorgelezen, mag je zeggen wat je wil. Of je hoeft helemaal niets te zeggen.” Carlos, een guitige zestiger rond de tafel, grinnikt: “Dat zal tegenvallen, want je lokt ons uit onze tent.” Hij knipoogt. Jordens begint een A4-pagina lang fragment voor te lezen uit Het leven is niet alfabetisch van Andrea Bajani: God weet wat hij gedacht moet hebben toen je tegen hem begon te praten alsof jullie elkaar kenden. De tekstflard doet Carlos denken aan een recente ontmoeting met een uit het oog verloren vriend. Cecile, Martine, Ali en Paola reflecteren mee. En Myrthe: “Ik zou ook verbouwereerd zijn als een vreemde me aansprak.” Het gezelschap grijpt af en toe terug naar de letterlijke woorden op papier. Patrick modereert en leest de tekst tot slot een tweede keer voor: Tijdens het lopen draaide hij zich om de paar passen naar je toe en keek je aan met een mengeling van ongeloof - Waarom was je toch zo in hem geïnteresseerd? – en dankbaarheid. Hij zei het op een gegeven moment ook nog, dat hij erg onder de indruk was van het feit dat je zo aardig was, in een wereld waarin iedereen elkaar juist ontloopt.

Literaire wellness Tijdens het leesuur zal ook nog een gedicht uit de bundel De ziekte van jij van Joost Zwagerman en een kort fragment van Nicole Krauss uit De geschiedenis van de liefde aan bod komen. “We selecteren teksten op hun gelaagdheid. Ze moeten zich lenen tot een geprek, en enigszins bij elkaar passen,” legt Silvie Moors van De Dagen uit. “Het ni-

Jordens en Moors hebben voor hun methodiek beiden een masterclass gevolgd bij The Reader Organisation van de Britse Jane Davis. Davis ziet boeken als een gereedschapskist voor een beter leven. “Natuurlijk krijg je nieuwe inzichten door alleen en in stilte te lezen, maar je bent je daar niet altijd bewust van. Als je déélt wat er in je hoofd gebeurt, dan kunnen anderen daar beter van worden,” oordeelt ze. Davis riep aan de andere kant van het kanaal al zo’n 350 leesgroepen in het leven. Geen typische leesclubs, maar groepen van mensen die bijeenkomen in gevangenissen, ziekenhuizen, rusthuizen, scholen of bibliotheken. Ze verzamelen zij die doorgaans minder lezen, zoals psychiatrische patiënten, dementerenden of gevangenen, verslaafden. Het sociaal-artistiek literatuurproject kent de laatste jaren ook navolging in ons land. De Dagen verzorgt leessessies in Antwerpen, Mechelen, Kapellen, Hoboken, en in Brussel in Muntpunt en in dienstencentrum Miro in Vorst. Na elke leessessie wordt nagepraat met een kom warme soep. In Vorst is het publiek gemengd. “Er komen zorgbehoevenden op af, maar ook literatuurliefhebbers allerhande,” zegt Tomas Borremans van Miro. Maar ook mensen die hun Nederlands willen bijspijkeren, zoals Ali, afkomstig uit Turkije, of Martine, vrijwilligster voor de milieudienst van Vorst wiens grootmoeder Nederlandstalig was. Paola was er voor het eerst: “Ik heb altijd van lezen gehouden.” Kim Verthé Samen lezen is gratis, iedereen is welkom. Meer info op www.dedagen.be

BDW 1499 PAGINA 25 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

ONTHAAL UZ-VUB DINSDAG 10 NOVEMBER, 13.40 UUR

elementen zijn. Waar affiches vragen of je al eens hebt nagedacht over orgaantransplantatie, en waar de ongereptheid van kamerplanten en orchideeën iets leugenachtigs krijgt. Het heeft iets onfatsoenlijks om zonder reden een ziekenhuis binnen te lopen. Alsof je komt genieten van het feit dat jij nergens last van hebt. Want dat doe je onvermijdelijk: aan mijn lijf of dat van mijn naasten geen miserie. Het heeft ook iets indiscreets om mensen in de intimiteit van hun pyjama tegemoet te lopen. Ik zit nog maar net in een fauteuil aan het onthaal als zowat de beste Belgische voetballer allertijden komt binnenlopen. Gelukkig ziet hij er goed uit. Als hij hier al niet als bezoeker komt, dan waarschijnlijk voor een check-up. Andere mensen zien er helaas wél heel ongezond uit. De kleur en de kwaliteit van hun huid verraadt dat de positieve omslag in hun gezondheidstoestand er wellicht niet meer zal komen. Veel bedrukte of gespannen gezichten aan het onthaal. Slecht geschoren en met onheilspellende levervlekjes. De te warme jas op schoot en de voeten constant wiebelend. Mondmaskers en braces liegen er niet om. Wandelstokken zijn hier geen flukse accessoires. Een oude vrouw krijgt haar eigen man niet meer rechtgetrokken van zijn zitplaats. Andere mensen zoeken hun weg op schermen van automaten, lopen rond met formulieren die misschien soelaas kunnen brengen, tik-

ELKE WEEK SCANT MICHAËL BELLON MET ZIJN LAPTOP EEN PLEK IN BRUSSEL DIE TOT DE VERBEELDING SPREEKT, EN GEEFT HIJ AAN WAT ER EVENTUEEL NOG AAN KAN VERBETEREN

ken op een oude gsm naar het thuisfront in dat ze weer kunnen worden opgehaald. Een enkele grapjas rijdt iets te hard met een van de rolstoelen die je met een muntje van twee euro uit de rij kan halen, zoals de winkelkarretjes in de supermarkt. Het ene moment ben je een kind dat in zo’n winkelkarretje wordt voortgeduwd door zijn moeder, het volgende een oude man in een rolstoel die wordt voortgeduwd door zijn dochter. Een shoppingcentrum is het voorgeborchte van het hospitaal nochtans allerminst. Alleen een bank, een apotheek en een krantenwinkel herinneren aan de buitenwereld. Vertier is wellicht geen prioriteit als er straks nog een scan of bestraling volgt. Aan routebeschrijvingen naar de afdeling van jouw kwaal in ieder geval geen gebrek. Ze wijzen de weg, maar zeggen niet hoe het daarna zal lopen. Zoals de alarmerend rode digitale klok wel zegt hoe laat het is, maar niet hoeveel tijd je daarna nog rest. Wat er aan het UZ nog kan verbeteren is de gezondheid van zijn bewoners. Hopelijk zijn ze tegen de kerst van die berg af.

LAPTOPIA

Hoog op onze eigen gasthuisberg torent het grootste ziekenhuis van Brussel boven de stad uit. Veilig aan de rand van de bewoonde wereld. Een beetje zoals de kerkhoven vroeger. Onbevoegden moeten hier niet zijn, waardoor de kans op besmetting of een onaangename confrontatie met ziekte en dood tot een minimum beperkt blijft. In het geval van het UZ was het wellicht juist wel de bedoeling om goed bereikbaar te zijn voor stad en hinterland, maar aan die bereikbaarheid moet nog worden gewerkt. Op de Dikke Beuklaan worden op dit eigenste moment de sporen van de nieuwe tramverbinding gelegd. Hopelijk resulteert dat in het einde van de calvarietocht die zieken en mindervaliden tot op de dag van vandaag moeten afleggen in het rammelende dodenschip dat bus 14 heet en een aanfluiting is van de mensenrechten. De wachters aan de poort, in kamerjas en op pantoffels, staren rokend voor zich uit. Een van hen duwt met de ene hand de kapstok van haar baxter voort, en trekt met de andere aan de sigaret. Binnenin het geteisterde lichaam maken de schadelijke en geneeskrachtige stoffen dan zelf wel uit wie wint. Zonder de uitslag af te wachten laat ik me opzuigen door de enorme draaideur die het geluid van een ufo voortbrengt en me ook daadwerkelijk meevoert naar een andere wereld. Eén waarin wit neonlicht, plexiglas en triplexhout de hoofd-

Michaël Bellon

De hele reeks nalezen? www.brusselnieuws.be/laptopia

ADVERTENTIE

Ga één jaar lang met drie vrienden

naar dertien topevents*

Doe mee op www.uitinvlaanderen.be/vrienden en win één van de tien superdeluxe inspiratieboxen

*Elke inspiratiebox bevat 50 tickets of vouchers verdeeld over: Antwerpen Proeft! - De bootjes van Gent - Cactusfestival Brugge - cursus bij Wisper - film in Kinepolis - Piaf, de Musical - voorstelling in KVS Brussel - Sneeuwwitje, de Musical - concert in AB Brussel - klassiek concert Mechelen hoort Stemmen - expo The Roaring Twenties in Modemuseum Hasselt - Boekenbeurs in Antwerpen - De Plopsa Pretparken

BDW 1499 PAGINA 26 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Judoka Toma Nikiforov: “Ik heb een risicovolle manier van vechten.”

TOMA NIKIFOROV, JUDOKA

‘IN HET JUDO KAN IEDEREEN VAN IEDEREEN A WINNEN’ SCHAARBEEK – Schaarbekenaar Toma Nikiforov (22), zoon van Bulgaarse ouders, werd vorige maand wereldkampioen judo op de militaire spelen in Zuid-Korea. Zijn grootste doel blijven de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Door zijn jonge leeftijd heeft Nikiforov nog groeimarge, al gooien blessures soms roet in het eten. “Na mijn blessures heb ik mijn judostijl wel hervormd. Ik ben iets meer gesloten gaan vechten, wat niet wegneemt dat ik nog steeds veel risico’s neem.”

an de Kolonel Picquartlaan, vlakbij het station van Schaarbeek, ligt judoclub Judo Royal Crossing Club Schaarbeek, de thuishaven van judoka Toma Nikiforov. Met zijn 22 lentes kan hij al een mooi palmares voorleggen in de bikkelharde sport van het judo. Afgelopen jaar behaalde hij zowel op het Europees als op het Wereldkampioenschap een bronzen medaille in de categorie onder de 100 kilogram.

Bloemkooloren Het is vrijdagavond en de judotraining van de kinderen is nog bezig, wanneer Toma Nikiforov de club binnenstapt. Met zijn massieve schouders, kortgeschoren haar en bloemkooloren, ziet hij eruit als een echte vechtjas, maar een spontane

BDW 1499 PAGINA 27 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Nikiforov is werkelijk in de club geboren. Op driejarige leeftijd werd hij door zijn ouders geïntroduceerd in de sport en van zodra hij oud genoeg was deed hij mee aan wedstrijden. “Het beviel me meteen,” zegt Nikiforov lachend. “Het mooiste aan judo is dat iedereen van iedereen kan winnen. Wanneer de nummer één van de wereld verliest van nummer veertig, is dat helemaal niet zo gek. In judo is alles mogelijk en ben je nooit zeker van je stuk.”

Blessures troef De laatste jaren heeft de judosport enkele vernieuwingen ondergaan. Zo is het sinds 2011 verboden om je tegenstander bij de benen vast te grijpen om hem vervolgens te werpen. “Men heeft dat gedaan om het verschil met het vrijestijl-worstelen te benadrukken, maar ik vind dat er door die regel veel van het judo verloren is gegaan,” vertelt Nikiforov. De afgelopen jaren is hij al vier keer geopereerd. Zowel zijn knieën als zijn schouders zijn al onder het mes gemoeten en ook zijn onderarmen zullen binnenkort geopereerd worden. “Ik heb een risicovolle manier van vechten,” legt Toma uit. “Na mijn blessures heb ik mijn judostijl wel hervormd. Ik ben iets meer gesloten gaan vechten, wat niet wegneemt dat ik nog steeds veel risico’s neem.” De ouders van Nikiforov emigreerden in 1991 vanuit Bulgarije naar ons land. Zoals veel Bulgaren namen ze hun intrek in de Brusselse gemeente Schaarbeek. Het gezin mag zich op en top Belg voelen, toch is Nikiforov best

Sterke moraal De training is al bezig wanneer Toma de mat op stapt. Hij groet de trainer en pikt dan snel in met de opwarming. Men hoeft geen kenner te zijn om te zien dat er in deze club, in het noorden van Schaarbeek, stevig getraind wordt. De tatami staat vol ‘hongerige’ judoka’s die gekomen zijn om te vechten en om af te zien. Het gaat er tijdens de randori’s (vrije gevechten) dan ook stevig aan toe. Naast Toma, staat er nog een andere Nikiforov op de mat. Dilyan Nikiforov is de jongere broer van Toma en hij maakt het zijn oudere broer knap lastig. “Je kleine broer wordt een forse kerel,” roept een toeschouwer al lachend tegen Toma, wanneer de gebroeders Nikiforov allebei met een harde smak tegen de grond gaan. Toma traint van maandag tot vrijdag, twee keer per dag. In het weekend zijn er meestal de wedstrijden of wordt er soms nog een extra training ingelast. Naast de klassieke judotraining is het ook noodzakelijk om aan krachttraining te doen en om aan de fysiek te werken. Omdat Nikiforov in België niet veel mensen heeft die weerstand kunnen bieden aan hem, traint hij vaak in het buitenland. “In België werk ik vooral aan techniek en de buitenlandse stages zijn uitsluitend voor oefengevechten. Daar staat immers een hele zaal vol met topjudoka’s.” “Een judoka moet niet alleen fysisch zeer sterk zijn, ook in zijn hoofd moet het goed zitten. Hij moet zich helemaal kunnen focussen op het gevecht. Volgens trainer Alain De Greef is dit Nikiforovs sterkste punt. Hij heeft een ijzersterke moraal. Hij geeft nooit op en ook als een kamp moeilijk gaat, blijft hij altijd gaan voor de overwinning.” Nikiforov ziet de toekomst van het Belgische judo rooskleurig in. Volgens hem is er in ons land veel jong talent aanwezig, dat op een betere manier traint dan tijdens zijn beginperiode. “De jeugd traint niet meer dan in mijn generatie, maar ze trainen wel verstandiger,” besluit hij. Carlos Van Dal, (student Erasmushogeschool Brussel) De hele reeks nalezen? www.brusselnieuws.be/ingesprekmet

“We willen kinderen die op Schaarbeekse scholen judoles krijgen, laten kennismaken met wat wij doen,” vertelde Alain De Greef, voorzitter van Crossing Schaarbeek, in maart 2014 in Brussel Deze Week. “Wij bieden een structuur aan waarin toch intensiever en op een hoger niveau wordt gewerkt. Op een leuke manier ontdekken zij wat wij aanbieden en wij kunnen tegelijkertijd jonge talenten ontdekken.” Over Nikiforov zei De Greef destijds: “Zijn belangrijkste doel zijn de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Daar werkt hij hard aan. Toma is nu elitesporter bij het leger, waardoor hij veel meer kan trainen. Hij doet het goed en ik hoop echt dat hij zijn droom kan waarmaken.” TS/KL

CROSSING SCHAARBEEK

3 VRAGEN AAN BART SCHEPENS

De mannen van Molitva treden binnenkort voor het eerst op met vrouwen.

Bedrieglijk eenvoudige engelen BRUSSEL – Vijftien jaar terug schouderden enkele mannen zich rond Slavische (kerk)muziek in het koor Molitva. Voor het eerst halen ze er hoge vrouwenstemmen bij, dankzij een gelegenheidsuitbreiding met het gemengd koor Bruxell’A Capella. Bart Schepens van Molitva licht een tipje van de uitzonderlijke samenwerking: “Er waren engelenstemmen nodig om de ‘Berliner Messe’ van Estlander Arvo Pärt te kunnen zingen”. Zijn angelieke stemmen nodig om een krop in de keel te krijgen? Bart Schepens: “Voor muziek uit de liturgische Slavische traditie volstaat ons zevenkoppig mannenkoor Molitva (‘Gebed’ in het Russisch, red.). Maar we willen de binding tussen traditie en het hedendaagse repertoire verduidelijken; we tonen het publiek dat er continuïteit in dit soort religieus repertoire zit. Vandaar onze keuze om wat anders te brengen dit najaar. We gaan voor korte liturgische werken van Rachmaninov tot Stravinski en Tavener. Maar voor de hoofdbrok, de Berliner Messe, konden we echt niet zonder sopranostemmen.” Waarom de miscreatie van Pärt voor de negentigste Katholikentag in Berlijn (1990)? Schepens: “Als hommage aan de tachtigste verjaardag van Arvo Pärt wilden we een minimalistisch, hedendaags werk van hem brengen. Toch is deze moderne mis ingebed in de traditie. Pärt geeft een eigengereide spiritualiteit aan de orthodoxe muziek.

Daardoor kan deze muziek ook mensen die niet gelovig en niet spiritueel zijn bekoren. De mis staat ver van het klassieke Kyrië en Requiem, maar draagt veel emoties mee. Het is een toegankelijke manier om muziek te voorzien van een spirituele dimensie. Precies dat maakt het werk bedrieglijk eenvoudig.” Waarom samenwerking met Bruxell’A Capella? Schepens: “We kennen onze ‘concurrenten’ onder de koren (lacht). Op een workshop orthodoxe muziek van Koor en Stem kwamen we hen toevallig tegen. Eindelijk kunnen we elk eens op andermans terrein gaan spelen. En kunnen we uit ons kamerrepertorium uitbreken door de grote bezetting. De muziek die Molitva brengt is getransponeerd naar mannen, dus vrij laag. In de Berliner Messe hoor je engelengezang op de achtergrond. Dat vroeg om hele hoge tonen. Het zorgt voor een unieke samenwerking, en een totaal nieuwe klank in onze concertenreeks. Trouwens, er komt ook orgelbegeleiding bij. Voor de kersttijd brengen we terug een klassiek kerstliederenconcert.” Jean-Marie Binst

Sacred Voices (2 koren) op 28/11, 20u. In de Sint-Lambertuskerk, SintLambertusplein, Laken, 02-532.51.80 en Kerstconcert Molitva op 19/12, 20u. In de Sint-Martinuskerk, Fabiolaplein, Ganshoren. www.molitva.net

ALLIANCE FRANÇAISE EERT DE LAUNOIT. De Franse ambassadeur in België heeft vorige week in de Alliance Française de Bruxelles-Europe, aan de Kunstlaan 46, een Espace Jean-Pierre de Launoit ingehuldigd. Precies een jaar na het overlijden van de Brusselse kunstminnaar, die voorzitter was van de Koningin Elisabethwedstrijd. De Launoit was ook voorzitter van de Alliance Française van 2004 tot 2014 en stichter van de Fondation Alliance Française in 2007. n KERSTBAZAAR VOOR GOED VROUWENDOEL. De grootste, internationale vrouwenorganisatie in Brussel, Femmes d’Europe, houdt haar jaarlijkse benefietkerstmarkt in het EU-gebouw Espace Beaulieu. Op zaterdag 28 november (10 tot 18 uur) is het EU-pand uitzonderlijk open voor groot publiek. Alle deelstaten uit de EU hebben er hun stands met vintage, (kerst)decoratie-artikelen, ambachtelijke objecten, boeken, kledij en speelgoed. Er is een restaurant met regionale keuken, van Noorse tot Italiaanse. n REDERIJKERSKAMER SPEELT. De 500 jaar oude rederijkerskamer De Wijngaard speelt in samenwerking met Cie Mannetje Blauw de komische thriller The Rose Garden van Anton Klee. Er is een avonden namiddagopvoering in GC De Linde in Haren, respectievelijk op 21 en 22 november. In GC De Zeyp in Ganshoren spelen ze op 27 en 28 november om 20.30 uur. Samengesteld door Jean-Marie Binst

CULTUUR KORT

“Wanneer de nummer één van de wereld verliest van nummer veertig, is dat helemaal niet zo gek. In judo is alles mogelijk en ben je nooit zeker van je stuk”

trots op zijn afkomst. Aan zijn sleutelbos bengelt de Bulgaarse vlag en hij is er zeker van dat zijn Bulgaarse opvoeding er mee voor gezorgd heeft dat hij een succesvol judoka is geworden. “In de voormalige Oostbloklanden zijn gevechtssporten nu eenmaal enorm populair,” legt hij uit. Nikiforov werkt voor Defensie, waar hij een bijzonder statuut heeft. Zijn job is namelijk trainen en medailles behalen voor het vaderland. “Zolang ik presteer en resultaten behaal, hoef ik verder bijna niets te doen in het leger.” In oktober werd hij wereldkampioen judo op de militaire spelen in Zuid-Korea, door zijn vijf kampen met ippon (de hoogste score in het judo) te winnen.

glimlach en een oprechte handdruk verraden al snel een gastvrij karakter. Terwijl ook de andere judoka’s aankomen, stelt Nikiforov voor om ons even af te zonderen voor de training begint. Gekleed in trainingspak, op slippers en met zijn sporttas over de schouder wijst hij me de weg naar de flat boven de club. “Hier woonde ik vroeger samen met mijn gezin,” steekt hij van wal. “Vervolgens zijn we een paar straten verder gaan wonen, om ten slotte naar de overkant van de straat te verhuizen.”

BDW 1499 PAGINA 28 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

Skater Aura Brédart: “Er is al eens kraakbeen verwijderd uit mijn pijnlijke knie, maar ik heb er nog steeds last van.”

SKATEBOARDEN > AURA BRÉDART SMIJT ZICH VOLOP EN DROOMT VAN PROFCARRIÈRE

‘ZE HEBBEN MIJ WAKKER GESCHUD’ BDWSPORT

BRUSSEL – Een vrouw op een skateboard, het is voor velen nog steeds een ongewoon gezicht. Aura Brédart (24) wil daar met haar prestaties verandering in brengen. Ze kreeg al wat aandacht voor haar deelname aan het wereldkampioenschap skateboarden, maar daar wil ze het niet bij laten. Ze beseft dat een profcarrière er in zit, maar dan moet er wel gewerkt worden. Hard gewerkt worden.

‘I

k ben begonnen met skaten omdat mijn rolschaatsen te klein waren,” vertelt Brédart. “Mijn ouders wilden geen nieuwe kopen, dus ben ik beginnen te zagen om een skateboard (lacht). Omdat ik die niet meteen kreeg, heb ik samen met mijn vader wieltjes onder een stuk hout gevezen. Maar uiteindelijk heb ik toch een echt board gekregen.” Brédart was nog maar zeven jaar oud toen ze voor haar ouderlijk huis in Waterloo op en af begon te rollen. Haar eerste uitdaging vond ze bij haar neven, die iets verderop een kist in elkaar hadden gestoken om wat tricks op uit te voeren. Het is met hen dat ze haar eerste ‘grote’ skateverplaatsing maakte. “Ik was veertien jaar oud en ze namen me mee naar Brussel, toen dé stad om te skaten. De Kunstberg is zowat een mythische plek in de Belgische skatewereld. Sindsdien trek ik regelmatig naar Brussel om te skaten en te filmen.” “Het heeft lang geduurd voor ik aan een com-

FILMEN IN BRUSSEL Aura Brédart en haar maats doorkruisen het land om hun tricks te filmen. Die kunt u bewonderen in hun KAAF Movie, die binnenkort een opvolger krijgt. Uiteraard gaan ze regelmatig op zoek naar de beste spots. “Elke zondag trekken we er op uit,” vertelt Brédart. “Dat kan zowel naar Brussel, Limburg als Luxemburg zijn. Als skater kijk je altijd rond om coole plekken uit te proberen. In Brussel trekken we zowel naar het centrum als kleinere gemeentes. In Anderlecht heb je bijvoorbeeld een Carrefour (aan de Marius Renardlaan, red.) waar een leuke ramp is. Het zijn van die plekken waar ons skatersoog meteen op valt.” http://www.skatevideosite.com/ watch/21989

kreeg ik het voorstel van een merk uit ZuidFrankrijk. Dat stelde niet zoveel voor, maar het was wel een enorme boost voor mij.” Het was ook meteen een bewijs voor haar ouders dat al die uren op haar skateboard niet voor niets waren. Zoals vele jongeren kende hun relatie tijdens haar puberteit ups en downs, maar al bij al steunden ze haar. Het is zelfs mede dankzij haar vader dat de carrière van Brédart ineens een hoge vlucht nam. “Ik had te horen gekregen dat er in Wevelgem een competitie was, maar ik kon er niet heen omdat ik judotraining had en het ook nog eens ver rijden was. Maar toen ik thuis kwam van training, vertelde mijn pa dat hij me toch zou brengen.” “Ik nam deel aan een competitie waarbij iedereen samen op de piste stond en zij die de beste tricks deden, in de prijzen vielen. En dat deed ik toen, want ik won zowaar de competitie waar de dames en jongere jongens aan mochten deelnemen. Evelien Bouillard, zowat het enige andere meisje dat toen op niveau aan skateboarden deed, had dat gemeld aan haar team. Zij nodigden me kort daarna uit voor het Europees kampioenschap in Bazel.”

Peanuts petitie deelnam. Ik zat in mijn kleine wereldje en was daar niet echt van op de hoogte. Ik had wel een blog en dat heeft mij mijn eerste sponsorcontract opgeleverd. Toen ik vijftien was,

Die ene namiddag bezorgde de toen zeventienjarige Brédart een absolute buitenkans. Ze kon het opnemen tegen Europese toppers, voor het eerst in een competitie waar ze enkel tegen dames moest skaten. Ze keerde uitein-

delijk met een dubbel gevoel terug. “Eigenlijk was vooral de ervaring van belang. Maar toen ik hoorde dat ik niet geplaatst was voor de finale, hebben er toch wat traantjes gevloeid. Zeker omdat ik de hele reis zelf had betaald.” “Later heb ik beter gedaan op het EK, want bij mijn tweede deelname ben ik vierde geëindigd en de derde keer derde. Maar dat eerste EK heeft alles in gang gezet voor mij. Ik heb er de manager ontmoet van Volcom en ben zo in hun team terechtgekomen.” Dankzij haar sponsors moest Brédart zich geen zorgen meer maken over haar inschrijvingskosten en kon ze skaten met Europese toppers. Ze moest zich wel aanpassen aan de professionaliteit, het niveau was geen probleem. “Ik herinner me een training met Volcom Team Europe. Ik kwam toe, zette me neer en begon aan mijn Cécémel te slurpen … tot de manager me vroeg om daar meteen mee te stoppen en een bepaalde trick uit te voeren. Dat was even slikken, maar na vier keer proberen slaagde ik er in. En kon ik mijn drankje helemaal opdrinken (lacht).” Soms moet je je dus forceren om vooruitgang te boeken, dat beseft Brédart nu ook. Het haalt niets uit om altijd in je comfortzone te blijven en nooit iets anders te proberen. Ze werd daarmee geconfronteerd tijdens het WK in Zuid-Afrika, waar ze in oktober aan de street categorie deelnam. “Het skatepark had er zowel een redelijk gemakkelijk deel als een zone waar de toestellen groter waren en er dus meer risico’s genomen moesten worden. Omdat ik meer tijd nodig heb om me in zo’n zone comfortabel te voelen, ben ik vooral op het gemakkelijker deel gebleven. En dat heeft mij parten gespeeld.” “Met een uiteindelijke zevende plek ben ik niet tevreden. De Franse skaters met wie ik er was, zeiden vooraf dat ik zou winnen, maar ik schatte een vijfde plaats realistischer in. Al zie ik dit als een les, net als bij mijn eerste deelname aan het Europees kampioenschap. Het is opnieuw een ervaring met een hoger niveau.” Dat Brédart zich niet meteen comfortabel voelde op het skatepark is voor een deel te wijten aan haar knieën. Waar ze als jong meisje risico’s durfde te nemen en er volledig voor ging, denkt ze vandaag soms te veel na over de gevolgen. “Er is al eens kraakbeen verwijderd uit mijn pijnlijke knie, maar ik heb er nog steeds last van. Ik denk steeds na over de plaatsing van mijn voeten als ik neerkom. Maar dat mag eigenlijk niet, je mag niet te veel nadenken.”

Ongemeen hard De jonge skatester denkt ook veel na over haar toekomst. Vorig jaar maakte ze haar studies fotografie af in Brussel en ze hoopte die passie te kunnen combineren met het skaten, maar dat blijkt niet zo evident te zijn. Na wat zoeken heeft ze haar focus nu volledig op het skaten gezet. “Mensen uit mijn omgeving hebben me dit jaar wakker geschud. Ze vertelden me dat ik heel wat potentieel heb, maar dat ik er te weinig mee doe. Ik heb dus besloten dat ik resoluut voor mijn skatecarrière ga. Ik wil een hoger niveau halen. Daarom train ik bijvoorbeeld meer en begin ik ook aan mijn conditie te werken. Die zevende plaats heeft me doen inzien dat ook dat moet verbeteren.” “Ik trek binnenkort naar Tampa Bay, waar de zwaarste skatecompetitie plaatsvindt. Meer dan driehonderd amateurs trachten er een profcontract in de wacht te slepen. Die ervaring wil ik opdoen en volgende jaar in juni gebruiken tijdens de X Games. Dat is mijn volgende doel. Een goede prestatie daar kan mijn carrière een echte boost geven. Al moet ik ook leren om me beter te verkopen, dat heb je nodig om prof te worden. Niet evident, maar ik werk eraan.” Tim Schoonjans

BDW 1499 PAGINA 29 - DONDERDAG 19 NOVEMBER 2015

@xlr8rs Finished 23rd after a tight game against the Revolution’air. Can’t wait for next year!

ESTAFETTE > DAVID NASSEL

Speakers en supporters sterken de sporters

SPORT KORT

Lopers, komende zondag moet u in Brussel zijn. Voor de dames zal dat voornamelijk Ukkel zijn, want daar gaat om elf uur de WOMAN RACE van start aan de Renbaanlaan. De loopsters krijgen er de keuze tussen een parcours van 3, 6 en 9 kilometer dat hen langs de glooiende paden van het Zoniënwoud zal leiden. Vanaf 9 uur kan men zich ter plaatse nog inschrijven. De kosten bedragen 6 euro voor de 3 kilometer, 8 euro voor de 6 kilometer en 9 euro voor de 9 kilometer. Meer info op womanrace.dhnet. be. In Evere gaat vanaf 12 uur dan weer de 52ste editie door van de CROSS TRAVAILLISTE. De lopers kunnen vanaf 11 uur (gratis) inschrijven aan het gemeentelijk stadion, waar ook het startschot wordt gegeven. Alle categorieën komen aan bod, van jongeren tot veteranen. Als het op het combineren van lopen met fietsen en/of zwemmen aankomt, dan is FRANCOIS HUMBLET top. Dat bewees

Geen grenzen Ideeën die uitgewerkt zijn, worden voorgelegd aan een jury die is samengesteld uit vrijwilligers en professionals uit het Brusselse werkveld. Zij zitten momenteel voor het eerst in de evaluatiefase. Daarvoor gebruiken ze een open blik. “Er zijn geen grenzen, alle goede ideeën worden bekeken. Indien de jury een positief advies geeft, gaat het voorstel naar minister Pascal Smet die op basis daarvan een beslissing neemt.” “Er zijn nog geen uitgewerkte projecten, daar is het nog te vroeg voor. Maar het zal echt breed gaan. Wilt iemand lessen in een bepaalde nieuwe sportdiscipline lanceren? Heeft hij een nieuw type technisch aangedreven rolschaatsen waar hij wedstrijden mee wilt doen? Alles kan. En eens ze die steun hebben gekregen, verwachten we van die jongeren dat ze ambassadeur worden en hun ervaring delen, als jurylid bijvoorbeeld. Dit project doe je niet alleen op je eiland. Je treedt toe tot de A Fonds familie (lacht).” Tim Schoonjans

Meer info op www.afonds.be

hij nog maar eens op het Belgisch kampioenschap run & bike. Hij vormde er een team met Yves d’Harveng en zette er met zijn ploegmaat een sterke prestatie neer, want ze kroonden zich tot BELGISCH KAMPIOEN. Een nieuwe trui voor de collectie van Humblet, die eind september al de nationale titel binnenhaalde op de sprintduatlon. Ook bij de Brussels Brazilian Jiujitsu Academy worden kampioenen gekweekt. Ze doen dat niet enkel tijdens hun dagelijkse werking, maar ook met hun BRUSSELS BJJ CHALLENGE, die komende zondag aan zijn dertiende editie toe is. Jongeren van 5 tot 27 jaar zullen het in sportcentrum Victoria (Leon Autriquestraat 4 in Koekelberg) vanaf half tien tegen elkaar opnemen. De jongsten beginnen ’s ochtends, de ‘oudere’ deelnemers in de namiddag. Alle informatie over inschrijvingen en dergelijke vindt u op www.bbjja.be. TS

C OL LIN

“Onze ambitie is de ondernemingszin van Brusselse jongeren aan te wakkeren,” vertelt Marieke Dobbelaer, jeugdconsulent jeugdcultuur bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie. “Initiatieven detecteren en die een kans geven. Zowel culturele, artistieke, sociale, sportieve als educatieve. We constateerden dat er een breed gamma georganiseerde netwerken bestaat, maar dat er voor individuen en spontane groepjes nog geen ondersteuning was.” En dus werd eind oktober A Fonds in het leven geroepen. Iedereen tussen de 12 en 26 jaar met een straf idee mag aankloppen bij het fonds en kan na goedkeuring rekenen op een bedrag van maximaal 3.000 euro. Het jaarlijks budget bedraagt 28.000 euro. “Wie een goed idee heeft mag ons altijd contacteren. Wij zorgen ervoor dat we hen zo snel mogelijk antwoorden. Het is belangrijk om die jongeren niet te lang te laten wachten.” “De meesten kiezen om af te spreken voor een babbel, waar ik hen het hemd van het lijf vraag (lacht). We gaan tot de kern van hun idee en proberen dat uit te werken. Het kan zijn dat die persoon niet per se geld nodig

heeft, maar geholpen is door in contact te treden met gelijkgezinden. Hoe dan ook, ze worden geholpen.”

PPE

BRUSSEL – Ketjes met goede ideeën, spits jullie oren. Het nieuwe jongerenfonds A Fonds biedt jullie de kans om steun te krijgen voor jullie projecten en initiatieven, uiteraard ook sportieve. Niets is te gek.

IL I

‘JONGEREN NIET LATEN WACHTEN’

bespeel je het publiek en de spelers met humor, strijdtaal en complimenten allerhande. Het publiek wekt adrenalinestoten op bij de presentator – als ze respons geven op zijn aangeven om te zingen of schreeuwen – en bij de spelers, als ze een prima actie beantwoorden met uitzinnig bewonderend gejoel. En de spelers ten slotte zorgen met diezelfde prima actie dat het haar van alle aanwezigen in de zaal rechtop komt te staan. Ik noem het de ‘Parendans der Sportdieren’. Na enkele jaren ervaring in en op verschillende sportcircuits, stel ik toch vast dat in tegenstelling tot zaalsporten met een speaker, de parendans in pakweg het voetbal soms een beetje of helemaal stilvalt, zeker bij de kritische supportersgroepen. Eén van de Brusselse uitzonderingen hierop heet Union. Het is ongelofelijk hoe de kop onder leiding van de Union Bhoys telkens een ‘zangoptreden’ van minstens negentig minuten geeft. Winst of verlies, thuis of op verplaatsing, voor, tijdens en na de wedstrijd zullen onder alle omstandigheden liefdesliedjes voor Union door het stadion galmen. Nu kan ik met zekerheid stellen dat “dankzij de supporters” bij de Union- en Basic Fit Brusselssupporters wel degelijk recht uit hun hart en niet uit hun basislexicon komt. Amateursporters zullen me trouwens vast bijvallen dat zij, die in tegenstelling tot profsporters een schreeuwerige massa ontberen bij hun meeste sportprestaties, de laatste meters naar de finish van de Acerta Brussels Ekiden of de 20 kilometer door Brussel in extase afleggen bij het horen van de aanmoedigingen van het talrijk opgekomen publiek. Zodus supporters: always support your team, want steunende supporters zijn zoals xtc voor het sportvolk. PH

A FONDS WIL ONDERNEMINGSZIN AANWAKKEREN

“Let’s get ready to rumbleeeeee!” Het is de bekendste openingszin om een (boks) wedstrijd aan te kondigen en het publiek meteen in extase te brengen. Ik beken, als puber raakte ik helemaal opgepompt als ik de Amerikaanse presentator met krachtige basstem de WCW-debatten hoorde openen op mijn tv-scherm. Voor de niet-kenners, WCW heeft niets met sanitaire voorzieningen te maken, maar is een van de grootste worstelfederaties. Je kent ze wel, de met anabole steroïden opgespoten worstelaars die elkaar theatraal vastgrabbelen – catchen – en dan tegen het canvas kwakken. En, oh ja, nog even de klus afwerken met een flinke klop met een plastic stoel, enkele centiliters vals bloed en een heroïsche afscheidsrede. “Welcome at Basic-Fit Brusseeeeeeels!” laat ik nu zelf door de geluidsboxen knallen. Ondertussen heb ik mede dankzij mijn puberliefde voor worstelen ook de rol van speaker aangenomen – en gelukkig niet die van opgeblazen worstelfaker met acteurprestaties uit slechte C-films. Als gastheer bij Basic-Fit Brussels probeer ik nu ook de adrenaline door de bloedaders van ‘onze’ supporters te jagen en met hen uiteindelijk ook door de aders van de spelers, om ze zo naar prachtige prestaties te pushen. Ik dacht altijd dat “dankzij de supporters” in het basislexicon van elke mediagetrainde sporter stonden, net onder “in de spiegel kijken” en “voetjes op de grond”. Na vier thuisoverwinningen op een rij in een stijgende, stuwende, spannende sfeer geloof ik meer dan ooit dat supporters het verschil kunnen maken om de spelers boven zichzelf te laten uitgroeien. Nu ik een tijdje als speaker aan de slag ben, ben ik ervan overtuigd dat het er op zich niet echt toe doet of de atleten presteren voor 100 of 100.000 toeschouwers. Zolang de supporters op sleutelmomenten energie en adrenaline overbrengen, zullen ze dat ook opwekken bij de spelers. De wedstrijden voelen echt als een dialoog aan. Als speaker

Wat kan sport toch leuk zijn, dat zal eind vorige week ongetwijfeld door de hoofden van de frisbeespelers van de XLR8RS gegaan zijn. Zij namen namelijk deel aan het CFC tornooi in het Spaanse Lanzarote, op het strand en onder een heerlijk zonnetje. Uiteindelijk eindigden ze als voorlaatste, maar dat kon het plezier niet drukken. Wie zelf eens frisbee wil uitproberen, kan altijd een proeftraining afwerken bij de XLR8RS, op donderdag in het park van Woluwe. TS

Tvbrussel-sportman David Nassel ziet sport als een onontbeerlijk onderdeel van zijn levensvisie

REDACTIE BRUSSEL DEZE WEEK Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65, fax 02-650.10.38, info@bdw.be, www.bdw.be. ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bdw.be), 02-650.10.80, 02-650.10.38. Gratis binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België 20 euro per jaar; IBAN: BE73 7340 3974 6060, BIC: KREDBEBB van Vlaams-Brusselse Media vzw. Buiten België 30 euro per jaar. OPLAGE 62.609 exemplaren. PROMOTIE EN DISTRIBUTIE Ute Otten, Maurice Droogh. MARKETING & SALES MANAGER Frederik Welslau: 0474-52.02.84. HOOFDREDACTIE Steven Van Garsse. COÖRDINATIE Kim Verthé. EINDREDACTIE Ken Lambeets (eindredactie@bdw.be). VORMGEVING Peter Dhondt. REDACTIE Jean-Marie Binst, Christophe Degreef, Bettina Hubo, Danny Vileyn. BRUSSELNIEUWS Kris Hendrickx (hoofdredacteur), Sandra Schreurs (projectcoördinator), Jelle Couder, Sara De Sloover, Laurent Vermeersch. MEDEWERKERS Nicky Aerts, Michaël Bellon, Alex Deforce, An Devroe, Elien Haentjens, Eva Hilhorst, Ilah, Toon Lambrechts, Wauter Mannaert, Tom Peeters, Niels Ruëll, Bruno Schols, Tim Schoonjans, Benjamin Tollet, Georges Tonla Briquet, Nick Trachet, Karel Van der Auwera, Bram Van de Velde, Matthias Vanheerentals. FOTOGRAFEN Bart Dewaele, Sander de Wilde, Marc Gysens, Ivan Put, Dieter Telemans, Saskia Vanderstichele, Jo Voets. FINANCIËLE ADMINISTRATIE Manu De Hertogh. VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Steven Van Garsse, BDW, Flageyplein 18, 1050 Elsene. ALGEMENE DIRECTIE Jo Mariëns. Brussel Deze Week wordt gedrukt op de persen van de nv Roularta, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

ONS MAILEN? Al onze mailadressen zijn volgens dezelfde structuur opgebouwd: voornaam.naam@bdw.be (losse bestanddelen van voornaam of naam aan elkaar, en zonder trema’s, verbindingsstrepen en andere tekens).