Parels

PARELS

Schatten van de brandweer

‘Wanneer pak jij je glans?’

PARELS

Schatten van de brandweer

Naast branden blussen en hulp verlenen, krijgt Brandveilig leven bij de brandweer steeds meer aandacht. Want minder brand betekent minder leed, minder slachtoffers en minder schade. Brandweermensen die zich hiervoor op uitzonderlijke wijze inzetten, krijgen een ‘parel van de brandweer’ cadeau.

Het begon met...

‘Een idee. Ik had een idee in 2011 en gaandeweg groeide dit idee uit tot een concreet - en misschien ook wel een ambitieus - plan. Vanuit mijn nabije omgeving hoorde ik mensen hun zorgen uiten over een groep jongeren die werkloos was en daardoor veel op straat rondhing.

Ze werden als kansloos bestempeld. Onzin vind ik dat! Niemand is kansloos. Iedereen is van meerwaarde voor onze samenleving. Dus trok ik mijn stoute schoenen aan en zette deze ‘kansloze’ jongeren aan het werk voor Brandveilig leven. De rest is geschiedenis.

Jaren later ontving ik voor mijn inspanningen een Parel. Daar ben ik trots op, maar het is natuurlijk niet de reden waarom ik me iedere dag met ziel en zaligheid inzet voor een veilige samenleving. Dat is vanuit een innerlijke overtuiging. Dat is het brandweerhart dat spreekt. Die hartstocht heb ik niet alleen, deze lees je terug in ieder Parelverhaal in dit boekje. Het staat vol met gepassioneerde en eerlijke verhalen van collega’s die zich inzetten door te ‘blussen voordat het brandt…’.

Ik ben enorm trots op alle collega’s die ook de verbinding in de samenleving zoeken en die initiatief nemen vanuit een verantwoordelijkheidsgevoel en een kloppend brandweerhart. Door hun verhalen te vertellen en ervaringen te delen, bereiken we samen zoveel meer. Ik weet zeker dat we op deze manier veel leed kunnen voorkomen. Want daar doen we het voor.’

Zouhair Jbyeh Brandwacht, Amsterdam

Inhoud Zouhair Jbyeh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

Bjรถrn Huisman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Hayke Burghout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

Henk Jan Stitselaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

Patrick Leliveld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

Karin Willemse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

Carolien van Meteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

Rutger Rutjes, Hans Visser en Tonnie Kuppens . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

Harm-Jan Koelewijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Stefan Dik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

Greet Knol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

Guido Swildens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

Edwin Tel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

Bert van Schip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

Harry Tappel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

Arno van Kins en Kour van der Laan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

Huub Peeters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Rob Pommerel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

Sandra Hulzebos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

Wim Broekhuis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

Hans Grippeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

Parel voor Zouhair Jbyeh

‘Zo’n kans krijgen we nooit meer’ Zouhair Jbyeh zette, als gepassioneerd brandweerman van het korps Amsterdam-Amstelland, Brandveilig leven in de regio Amsterdam definitief op de kaart. Zijn idee was nieuw en totaal anders: netwerken en werken met anderen mensen. Het betekende een ware cultuuromslag.

‘Tja, waarom ga je bij de brandweer? Omdat je iets wilt betekenen voor anderen, omdat je van avontuur houdt, van teamgeest, van doen. Ik was als kind altijd bezig met dingen die met hulpverlening te maken hadden.

De brandweer is mijn ding. Ik kan er mijn ei kwijt’, zegt Zouhair over zijn roeping. Maar hoe kwam hij als repressief brandweerman op het idee werkloze jongeren een opleiding te geven en bij de brandweer in te zetten als ambassadeurs voor Brandveilig leven?

Onbereikbare bewoners ‘In 2011 uitten moskeegangers bij mij hun zorg over hun kinderen en kleinkinderen. Veel jongeren waren werkloos en leken kansloos op de arbeidsmarkt. Kun jij niet iets betekenen, vroegen ze me. Ik dacht: hoe krijg ik die jongeren zinvol in beweging, hoe kan ik ze raken? Toen kreeg ik een idee: kunnen we die jongens niet inzetten voor Brandveilig leven? We willen als brandweer mensen overtuigen aan de slag te gaan met preventie om hun huis

6

& Inkomen. Ze twijfelden, net als de brandweer zelf trouwens. Er was bijna niemand die ik kon aanspreken. Ik kreeg gewoon geen antwoord en werd er moedeloos van.

Er waren momenten dat ik dacht: nu is het mooi geweest.

Ik trek me terug. Maar kijkend naar de jongeren en kijkend naar de bewoners dacht ik: zo’n kans krijgen we nooit meer. Zouhair, hier mag je niet stoppen.’ brandveilig te maken. Maar het is niet eenvoudig om bij mensen achter de voordeur te komen. Zeker niet in de wijken waar mensen moeilijk te bereiken zijn. Waar mensen de Nederlandse taal niet spreken of weinig contact hebben met de buitenwereld. Deze jongeren kunnen makkelijker

‘Zes jongens bezochten in tien weken tijd driehonderd woningen. Dat hadden we als brandweer nooit zelf voor elkaar gekregen’

contact leggen met deze onbereikbare bewoners. Dat is veel laagdrempeliger dan brandweermannen in pak. Zo creëer je een win-winsituatie: het is goed voor de buurt,

Doorbraak

het is goed voor de brandweer en het is goed voor de

Uiteindelijk kwam de doorbraak toen het project

jongens zelf. Zo is het begonnen.’

Brandveilig leven toch de deuren opende voor het initiatief.

‘Eindelijk kon ik aan de slag! Ik benaderde jongeren en

Eindeloze tocht

zorgde voor een opleiding van een paar weken. Ze gingen

Het was een geweldig plan. Maar de werkelijkheid was

op pad in de multiculturele Transvaalbuurt. Het werd een

weerbarstig. Het kostte Zouhair drie jaar om het voor

groot succes. Zes jongens bezochten in tien weken tijd

elkaar te krijgen. ‘Ik maakte een eindeloze tocht langs

driehonderd woningen. Dat hadden we als brandweer

de instanties, zoals het stadsdeel en de Dienst Werk

nooit zelf voor elkaar gekregen.’

7

Geef nooit op

Hartstocht

De jongens werden er niet voor betaald, maar kregen een

Zouhair besluit: ‘Ik voel me verantwoordelijk voor

certificaat. Ze zijn - terecht - trots op het resultaat van

toekomstige generaties. Niet alleen voor mijn eigen

hun inspanningen. En het veranderde hun leven. Over

kinderen, maar ook voor andermans kinderen. De

Zouhair zeggen ze: ‘Hij is barmhartig en streng als het

bedoeling is dat we met zijn allen samen kunnen leven in

moet. Hij heeft discipline en geduld. Hij is altijd vrolijk, als je

een veilige omgeving. Ik doe dat uit innerlijke overtuiging,

problemen hebt kun je altijd bij hem terecht.’ Op de vraag

uit maatschappelijke betrokkenheid, uit hartstocht. Dat

wat ze van hem hebben geleerd, antwoordt een van hen:

het gelukt is, vind ik geweldig. Maar ik was pas echt

‘Door Zouhair ben ik wakker geworden. Ik weet nu dat

ontroerd door de schouderklopjes die ik achteraf kreeg van

hard werken wordt beloond. Dat je nooit moet opgeven en

de instanties waarmee ik samenwerkte. Eindelijk zagen

dat er altijd wel een oplossing is.’

mensen wat ik had bedoeld.’ n

8

Parel voor Björn Huisman

‘Als Brandweerpiet gaf ik de mensen een rookmelder’ Beroepsbrandweerman Björn Huisman (22) zorgt bij de luchtmachtbrandweer voor de veiligheid op vliegbasis Volkel. Naast het leven van zijn jongensdroom bruist hij van de ideeën. Zo introduceerde Björn op eigen initiatief de Brandweerpiet, waarmee hij kinderen en ouders op een ludieke manier bewust maakt van brandveiligheid.

Vol enthousiasme vertelt Björn over vliegbasis Volkel en zijn

een luisterend oor en wil graag mensen redden.’ Waarom

werk: ‘Eigenlijk is de vliegbasis een dorp op zich, maar dan

hij dan bij de luchtmachtbrandweer terecht is gekomen?

met start- en landingsbanen, een eigen alarmcentrale en een ambulance- en brandweerpost. De brandweer zorgt hier voor de vliegveiligheid, voor de hulpverlening en natuurlijk voor de brandbestrijding. Maar gelukkig gebeurt er niet vaak wat’, zegt hij, terwijl op de achtergrond een alarm begint

‘Toen ik achttien was en eindelijk mocht solliciteren, werd ik afgewezen. Ik was er stuk van, mijn droom viel in duigen.’

te loeien. Vriendelijk maar kordaat onderbreekt Björn het gesprek om te checken of hij de crashtender op moet. Maar nee, het blijkt een alarm voor alleen de tankautospuit. ‘We

Björn vertelt: ‘Ik ben altijd al fan van de brandweer geweest.

hebben 108 brandmeldinstallaties, dus er gaat wel eens een

Als kind kwam ik elke week naar het kinderuurtje bij de

alarm af. Waar het hierom gaat, is dat er geen gekke dingen

kazerne in Losser. Later sloot ik me ook aan bij een clubje

gebeuren. Als alles veilig is verlopen, ga ik ’s avonds met een

brandweerfotografen. Toen ik achttien was en eindelijk

gerust hart naar huis.’

mocht solliciteren, werd ik afgewezen. Ik was er stuk van, mijn droom viel in duigen.’ Björn zocht naar andere

Fan van de brandweer

wegen om zijn droom te realiseren en kwam zo bij de

Maar toch, als Björn het voor het uitkiezen had, zou hij

luchtmachtbrandweer terecht. ‘Ook hier werd ik eerst

liever bij de civiele brandweer werken. ‘Omdat ik mensen

afgekeurd; op de sporttest.’ Een jaar later lukte het wel en

in nood wil helpen. Ik hou van contact met anderen, heb

in twee jaar tijd rondde Björn vijf trainingen af: een militaire

9

opleiding, een opleiding als chauffeur pompbediende

Verrassing

en manschap, specialist vliegtuigbrandbestrijding en

Van het bestaan van de parel wist Björn wel af, maar

luchtmachtcentralist. ‘Ik heb het in Volkel prima naar mijn

het was niet in zijn hoofd opgekomen dat hij hem

zin, maar ik zou het mooi vinden als ik in de toekomst

ooit zou krijgen. ‘Ik was stomverbaasd. Door het

mijn kennis en expertise ook kan inzetten bij de civiele

Netwerk brandweervouwen was ik uitgenodigd op het

brandweer.’

brandweercongres omdat ik had meegewerkt aan het diversiteitsproject Schakels in Rood.’ Terloops legt hij uit:

Brandweerpiet

‘Omdat ik biseksueel ben. Daar ben ik open over, mijn

In zijn vrije tijd zit Björn bij een blaaskapel en een Zwarte

collega’s weten ervan en ik ondervind er geen hinder

Pietenclub. Vorig jaar bedacht hij de Brandweerpiet:

van. Maar binnen de brandweer is het nog niet overal

‘Kinderen vinden Pieten leuk en zijn vaak onder de indruk

geaccepteerd, vandaar mijn lidmaatschap.’ Björn kreeg

van wat Pieten zeggen en doen. En de brandweer vinden

die dag een fotocollage van het project. ‘Daar was ik

ze stoer. Dat leek mij een mooie combinatie om een

ontzettend blij mee. En opeens werd ik omringd door

boodschap over brandveiligheid over te brengen.’ De

brandweerofficieren die vroegen: heb je enig idee wat je

club liet een Pietenpak met brandweerlogo’s maken en

hier doet? Ik dacht: wat krijgen we nu?’ Björn ontving de

Björn ging op zoek naar rookmelders om uit te delen. Het

parel uit handen van Hilda Raasing, algemeen directeur

korps Lelystad stelde een doos beschikbaar en zelf kocht

en regionaal commandant Veiligheidsregio Zaanstreek-

hij ook rookmelders op. Brandweerpiet werd een groot

Waterland, omdat hij op eigen initiatief een bijdrage

succes. ‘Ik was bij de intocht in Oldenzaal en De Lutte

levert aan Brandveilig leven. Björn: ‘Het was een complete

en heb huisbezoeken gedaan. De reacties waren heel

verrassing. Maar ik ben supertrots en de parel heeft een

enthousiast.’ Dit jaar was Brandweerpiet bij de intochten

prominente plek in de woonkamer gekregen.’ n

van Eibergen en Losser en deelde hij rookmelders van de Brandwondenstichting en de Veiligheidsregio Twente uit.

‘De mensen aan wie ik een rookmelder gaf, keken me vol ongeloof aan: krijg ik nu echt een cadeautje?’

11

Parel voor Hayke Burghout

‘Ik zit óf in de drukkerij óf ik doe iets met de brandweer’ ‘Vreselijk overdreven’, vindt Hayke de Parel die ze kreeg. Maar haar ploegchef Richard Boersen denkt daar anders over: ‘Dat wat Hayke doet, is niet vanzelfsprekend. Met tomeloze energie zet ze zich in voor Brandveilig leven, het gaspakkenteam, het Bedrijfsopvang Team én volgt ze de leergang bevelvoerder, waar ze ook over blogt. Daarnaast heeft ze een gezin en een eigen bedrijf.’

Mensen vragen haar wel eens hoeveel uren er eigenlijk in haar dag zitten. Dat begrijpt ze wel, maar het voelt voor haar niet als een belasting: ‘Als je doet wat je leuk vindt, kost het gewoon minder energie.’ Hayke is eigenaar van drukkerij Burghout: de drukker die je uit de brand helpt.

Dat typeert de rode draad in haar werkzame leven: ‘Ik zet me graag in voor anderen.’ Of ze nou mensen in nood helpt, met haar opleiding bezig is of kinderen op school vertelt over Brandveilig leven, over de brandweer raakt ze niet uitgepraat: ‘Ik zit óf in de drukkerij óf ik doe iets met de brandweer óf ik slaap.’

Alleen maar mannen?

Hoe ze bij de brandweer terecht kwam? ‘Als ondernemer in een kleine gemeenschap ben je erg betrokken bij de ondernemingen om je heen. Ik zat in de klankbordgroep voor jonge ondernemers van Rabobank Wieringerland. Met de klankbordgroep hadden we vaak bedrijfsbezoeken en zo kwam ik eens in de kazerne van Hippolytushoef terecht.

12

‘Als ik zie hoe mooi de kinderen op de basisschool het vinden als ik in mijn bluspak kom vertellen over Brandveilig leven, dan geniet ik daarvan.’

Toen ik de deur binnenstapte, wist ik: dit is het! Alleen

Kennis delen

zaten er bij de blusgroep West-Wieringen alleen maar

In maart 2016 startte Hayke met de opleiding tot

mannen. Tijdens de rondleiding kaartte ik dat aan en een

bevelvoerder bij de Veiligheidsregio Noord-Holland Noord.

paar maanden later kreeg ik een telefoontje: We hebben

‘Een hele uitdaging naast mijn gezin en bedrijf, maar als

het er even over gehad en we denken dat jij er wel tussen

ik dingen tegenkom die ik interessant vind, dan stap ik

past.’ En zo begon Hayke’s brandweerloopbaan tien jaar

erin. Wat ik gek vond, was dat ik vooraf niets kon vinden

geleden met de opleiding tot brandwacht.

over wat dat nou betekent, zo’n opleiding volgen. Wel de technische details over de inhoud en de studiebelasting,

Zwemdiploma

maar niet over hoe mensen het nou ervaren. Juist die

Het bijzondere van het werk vindt Hayke de contrasten.

kennis delen, dat vind ik belangrijk. Daarom ben ik

‘Sommige inzetten zijn heel ingrijpend. Omdat we werken

gaan bloggen. Het mooiste van de opleiding vind ik het

in een kleine gemeenschap kennen we veel mensen. Het

persoonlijke leer- en ontwikkelproces dat je doormaakt. Je

is fijn om dingen te doen voor mensen die dicht bij je

krijgt toch een andere mindset, je wordt je bewust van je

staan, maar soms heeft dat extra veel impact. Zo zochten

eigen acties. Elke keer leer ik weer bij. Dat begon meteen

we eens naar een jongen van zestien die te water was

de eerste les al. Daarin leerde ik dat je altijd recht hebt op

geraakt. Met naasten en vrienden op de kant wisten we

een time-out, niet alleen tijdens een inzet als je het even

naar wie we zochten. Kun je het je voorstellen? Bij een

niet meer weet, maar ook in je dagelijkse bezigheden:

volgend waterongeval hielpen we een meneer die met zijn

neem afstand van hetgeen waarmee je bezig bent en ga

brommobiel in een sloot was gereden. Nuchter zei hij tegen

terug naar het moment waarop je wél zeker was van je

me: Ik red me wel hoor, ik heb mijn zwemdiploma. Dat

zaak. Pak vanaf daar je werkzaamheden weer op. Dat is

helpt relativeren. En als ik zie hoe mooi de kinderen op de

toch een geweldige tip? Die kennis deel ik graag!’ n

basisschool het vinden als ik in mijn bluspak kom vertellen over Brandveilig leven, dan geniet ik daarvan. Ik moet dat

Het blog van Hayke kun je lezen op www.haykeburghout.nl

niet doen, ik vind dat gewoon heel leuk.’

13

Parel voor Henk Jan Stitselaar

‘Met elkaar houden de buren een oogje in het zeil’ ‘Elke brandweerman vindt een brandje prachtig’, zegt Henk Jan Stitselaar. ‘Maar niet in zijn eigen huis.

Want je ziet met eigen ogen hoe groot de impact is.’ Daarom stort de Nijkerkse kazernecoördinator zich met hart en ziel op brandveiligheid. In zijn gemeente Nijkerkerveen zette hij vorig jaar het 1000 ogen-project op: sociale controle via WhatsApp.

Door het 1000 ogen project voelen mensen zich veiliger’,

contact dat ik met ze heb, probeer ik dorpsgenoten

vertelt Henk Jan. ‘Want de buren houden met elkaar een

bewust te maken van de risico’s bij brand en wat ze

oogje in het zeil.’ Binnen een paar maanden meldden ruim

hieraan kunnen doen. Sinds het project is gestart, is

driehonderd buurtbewoners zich aan voor het project. Via

de verkoop van rook- en koolmonoxidemelders al

een WhatsApp-groep maken ze elkaar attent op dingen die

met de helft toegenomen!

spelen in de buurt. ‘Een auto die al een paar dagen bij de begraafplaats geparkeerd staat bijvoorbeeld. Of een groepje mensen dat ’s avonds laat voor overlast zorgt. Dat soort situaties geven ze door aan de politie. En die doet er ook echt wat mee. Hierdoor hebben mensen het gevoel: ik sta er niet alleen voor.’

Een zaak van ons allemaal ‘Wat dat met brandveiligheid te maken heeft? De samenleving veiliger maken is een zaak van ons allemaal.

We bereiken meer als gemeente, politie, brandweer en buurt daar samen aan werken. Doordat ik het initiatief nam voor het 1000 ogen-project, krijgt brandveiligheid ook meer aandacht. Mensen kennen me en weten me te vinden. In het

14

‘Sinds het project is gestart, is de verkoop van rook- en koolmonoxidemelders al met de helft toegenomen!’

bij zorgorganisatie Beweging 3.0.’ In zijn dagelijks leven helpt Henk Jan naar eigen zeggen ‘mensen die onze maatschappij hebben opgebouwd. Zij hebben allemaal een verhaal en verdienen goede zorg. Afhankelijk worden is niet prettig, daarom is het belangrijk hun kwaliteit van leven zoveel mogelijk te behouden. Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.’

Samen dingen bereiken Buiten zijn werk gaat het zorgen gewoon door. Als brandweervrijwilliger en als coördinator van het 1000 ogenproject. ‘Mijn doel is het 1000 ogen-netwerk zo sluitend

Carrièreswitch

mogelijk te maken. Niet iedereen heeft WhatsApp, dus ik

Kwetsbare mensen helpen, dat is de drijfveer van Henk

wil zoveel mogelijk mensen op strategische plekken laten

Jan. Of mensen in kwetsbare situaties, waar het bij de

aanhaken. Hoe meer mensen en plekken, hoe veiliger de

brandweer natuurlijk vaak om draait. Dertig jaar geleden

buurt.’ Samen dingen bereiken vindt Henk Jan het mooiste

begon Henk Jans brandweerbloed te stromen bij de

van zijn werk bij de brandweer. En de saamhorigheid.

bedrijfsbrandweer van Kistenfabriek De Boer. Hij was toen

‘Zeker als je in stressvolle omstandigheden met elkaar

monteur van beroep, maar dat vak lag hem niet. ‘Ik wilde

samenwerkt, schept dat een band.’ De parel vindt Henk

altijd al verpleegkundige worden. Maar vroeger was dat

Jan een hele mooie erkenning voor zijn werk. ‘Ik kreeg hem

voor een jongen niet gebruikelijk. Ik ging de technische

totaal onverwacht tijdens de nieuwjaarsreceptie van de

kant op, zoals dat van me werd verwacht. Maar ik werd

brandweer. Het was een grote verrassing. Ik ben er trots op

er niet gelukkig van. In 2007 waagde ik de sprong en

en hij heeft een mooi plekje in mijn huiskamer gekregen.’ n

maakte ik een carrièreswitch. En nu heb ik de mooiste baan van mijn leven als coördinerend verpleegkundige

15

‘Het uitrukken bij een calamiteit, is mijn passie. Maar het allerbelangrijkste vind ik dat mensen bij een brand op tijd kunnen vluchten. Met brandpreventie en voorlichting kun je levens redden.’

Parel voor Patrick Leliveld

‘Als mensen vragen hebben, ben ik er voor ze’ Patrick Leliveld is sinds 1999 vrijwilliger bij de brandweer in veiligheidsregio Utrecht op de post Vinkeveen. ‘Ik vind het zo geweldig met mensen in gesprek te gaan, ze bewust te maken van wat een rookmelder en brandpreventie voor ze kan betekenen. Uiteindelijk kun je daar levens mee redden.’

Geweldig werk

enorme brandlucht hadden geroken. Ze wist dat ik bij de

‘In mijn werk als brandweerman is een dodelijk ongeval

brandweer werkte. Ik ben met haar meegelopen naar haar

op de A2 me het meest bijgebleven. Er zaten twee jonge

huis en het viel me op dat ze geen rookmelder hadden op

jongens in twee auto’s waarvan de een zichzelf van het

de eerste verdieping. In de slaapkamer bleek de brandlucht

leven wilde beroven en daar helaas de ander in heeft

uit de tv te komen. Ze hadden zich ‘s nachts grote zorgen

meegenomen. Maar ook de grote branden die ik heb

gemaakt maar omdat er geen brand was, durfden ze de

meegemaakt waarbij je heel intens met je vak bezig bent,

brandweer niet te bellen. De tv is weggehaald en een

blijven me altijd bij. We zijn ‘s nachts een keer ingezet bij

paar dagen later heb ik een rookmelder bij die mensen

de dijkdoorbraak in Wilnis en werden ‘s ochtends afgelost

langsgebracht. Die had ik via veiligheidsregio Utrecht

door collega’s. Toen we ‘s middags terugkwamen, mochten

gekregen om cadeau te doen aan mensen die hem nodig

de bewoners weer naar hun woningen terug en stonden ze

hebben. Daar waren ze heel blij mee. Ik had dit verhaal op

voor ons te applaudisseren. Dat is zo apart en bijzonder om

Facebook gepost en toen heeft iemand mij voorgedragen

mee te maken. Ik haal heel veel voldoening uit mijn werk.

voor een parel.’

Je maakt veel leed mee, maar ook veel mooie dingen en het is geweldig om je hiervoor in te zetten.’

Levens redden ‘Het uitrukken is mijn passie, daar hebben we voor geleerd,

Brandlucht uit de tv

maar áls er een brand is, dan wel graag zonder slachtoffers.

Patrick: ‘Ik stond laatst mijn auto te wassen, toen een

Ik heb me twee jaar geleden aangemeld voor het

buurvrouw naar me toe kwam. Ze moest naar haar werk,

Brandveilig leven-project in de regio Utrecht om mensen

maar durfde niet weg te gaan omdat ze ‘s nachts zo’n

bewust te maken van wat de risico’s van brand zijn en wat

17

ze daar zelf in kunnen doen. Zo kunnen we het risico op

om dat mee te maken. Ik sta ook regelmatig op beurzen

brand verkleinen en ervoor zorgen dat mensen in geval van

en open dagen van de brandweer. Dan kun je statisch in

brand op tijd kunnen vluchten. Iedereen reageert anders op

je stand blijven staan, maar ik zoek de mensen liever op,

een brand, maar het allerbelangrijkste is dat je met je gezin

spreek ze aan, ga met ze in gesprek en geef ze tips over

buiten komt te staan. Brand is vervelend, maar uiteindelijk

brandveiligheid.’

is een woning vervangbaar. Het kunnen vluchten, vind ik een heel belangrijk onderdeel. Met brandpreventie en

Brandweerman ben je altijd

voorlichting kun je levens redden.’

‘Het is mooi om te zien dat het Brandveilig leven-project in steeds meer regio’s belangrijk wordt. Het is een soort

‘Je maakt veel leed mee, maar ook veel mooie dingen en het is geweldig om je hiervoor in te zetten.’

olievlek die zich uitbreidt. Brandweervrijwilliger ben je altijd, de hele week. Ik kan altijd worden opgepiept. Alleen als ik op mijn werk in Amsterdam zit, kan ik niet komen. Maar als ik thuis ben of boodschappen aan het doen ben en ik word opgepiept, laat ik alles uit mijn handen vallen en ga ik naar de kazerne. Als mensen vragen hebben, ben ik er voor

Mooie gesprekken

ze en als ik zie dat ik voorlichting kan geven, dan doe ik

‘Het is heel leuk om met mensen in gesprek te gaan over

dat. Dus eigenlijk ben je er altijd mee bezig, ja.’ n

brandpreventie, je krijgt zulke mooie verhalen te horen.

Ik geef bijvoorbeeld voorlichting aan schoolkinderen in groep 4. Ik vertel ze dat ze drie minuten de tijd hebben om uit een brandend huis te komen als de rookmelder is afgegaan. ‘Maar hoe zit dat nou met die drie minuten?’, vragen ze dan. Je ziet dat de informatie door maalt in die hoofdjes, dat ze daar heel bewust mee bezig zijn. Zo mooi

18

Parel voor Karin Willemse

‘Die adrenalinekick, die ik voel als de pieper gaat!’

Karin Willemse is lid van de vrijwillige brandweer in het korps Meerlo. Ze is moeder en werkt in de horeca. ‘Na een heftige uitruk gaat er niemand naar huis zonder eerst samen een bakje koffie te hebben gedronken. Even erover praten met elkaar.’

Iedereen stemde vóór

ook te kriebelen, maar we hadden nog kleine kinderen

Karin: ‘Mijn man is in 1993 bij de brandweer gegaan en

en dan kun je natuurlijk niet allebei tegelijk weg zijn.

moest toen regelmatig uitrukken. Het begon bij mij toen

Ik heb een aantal jaren gewacht en op een gegeven moment dacht ik: nú moet ik het doen, anders komt het er niet meer van. We hadden inmiddels binnen het korps een hechte vriendenclub opgebouwd en ik wilde dat er gestemd werd of ik erbij mocht komen. Ik dacht: als er één is die het niet ziet zitten dat ik erbij kom, dan doe ik het niet. We staan buiten het korps ook altijd voor elkaar klaar en die band wilde ik absoluut niet stukmaken, maar gelukkig stemden ze allemaal vóór, haha!’

Adrenalinekick ‘Het mooiste van dit werk vind ik om samen met een team een klus te klaren en mensen in noodsituaties te kunnen helpen. Ik zeg altijd: ik help tien keer liever anderen dan dat ik zelf hulp nodig heb. En die spanning, die adrenalinekick die ik voel als de pieper gaat! Het klinkt misschien raar, maar dan ben ik blij dat ik weer mag uitrukken. Als je dan

19

in die eerste wagen zit en mee mag, ja, dat is toch altijd

van groep 6, 7 en 8 te vertellen wat ze moeten doen als de

wel weer spannend.’

rookmelder afgaat en ze zelf te laten ontdekken wat veilig is en wat niet. Dat is echt heel dankbaar werk. Ik zeg dan

Loop maar even achterom

tegen anderen in het korps: ‘Ga eens mee, kijk gewoon

‘Ik wilde me naast het andere brandweerwerk ook gaan

wat het inhoudt, misschien is het iets voor jou.’ En ze

inzetten voor brandpreventie omdat ik in gesprekken met

vinden het meestal heel leuk werk.’

familie en anderen merkte dat er nog steeds mensen zijn die thuis geen rookmelders hebben. Als reden geven ze dan

Nooit meer vergeten

dat ze die eigenlijk te duur vinden. Dat vind ik zo raar! Wat

‘Ik heb een opleiding in de verzorging gehad en daarom

is een mensenleven je waard, denk ik dan. Ik heb geholpen

wordt mij bij ongevallen vaak gevraagd of ik me over de

om bij mensen thuis rookmelders te plaatsen. Ik blijf me

slachtoffers wil ontfermen. Dat geeft heel veel voldoening.

ook verbazen over het feit dat mensen de vluchtwegen niet

De mannen hebben vaak iets van: laat ons de auto’s maar openknippen, en dat vind ik prima. Je bent samen een

‘Ik help tien keer liever anderen dan dat ik zelf hulp nodig heb.’

team en klaart samen de klus. Een dodelijk ongeval dat ik nooit meer zal vergeten, is er een waarbij een moeder met haar zoontje in de auto zat. Ze gingen samen het broertje ophalen, dat op kamp was geweest en op die dag ook nog jarig was. Onderweg daarnaartoe kregen ze een

vrij hebben gemaakt. Dan kom je bij iemand thuis, en kun

ongeluk. Ik zat bij het jongetje, dat godzijdank in een veilig

je niet eens naar binnen. ‘Loop maar even achterom, want

autostoeltje had gezeten en niet veel mankeerde. Maar

ik kan er hier niet door!’, hoor je dan. Daar kan ik echt niet

toen zag ik verderop dat er een deken over zijn moeder

bij. Ik probeer binnen het korps ook anderen te motiveren

werd gelegd. ‘Waarom krijgt mama die deken over?’, vroeg

meer aan brandpreventie te doen. Ik geef bijvoorbeeld

hij. Op zo’n moment moet je het voor zo’n kind maar een

voorlichting op scholen. Ik vind het geweldig om kinderen

beetje verbloemen. Ik vertelde dat de voorruit uit de auto

20

was en dat mama het een beetje koud had door de wind.

En toen gingen we over zijn broer praten, dat hij jarig was en ik vroeg of ze al een cadeautje voor hem hadden. Zo zorg je ervoor dat zo’n kind blijft praten. We zijn nog ruim een uur bezig geweest om die vrouw uit de auto te krijgen en ik heb nog met haar in de armen gezeten terwijl ze al was overleden. Dat heeft ongelooflijk veel indruk op me gemaakt.’

Eerst even koffie ‘Als je met je team dit soort emotionele dingen meemaakt, krijg je zo’n hechte band met elkaar. Die band heb je ook echt nodig. Als wij van een heftige uitruk terugkomen, gaat er ook niemand naar huis zonder eerst samen een bakje koffie te hebben gedronken. Even erover praten. We houden elkaar goed in de gaten want je weet nooit hoe iemand erop reageert. De ene dag kun je er goed tegen en de andere dag kan het even te veel zijn.’ n

21

Parel voor Carolien van Meteren

‘Na het blussen zie je de emotionele gevolgen’ Nadat ze vijftien jaar geleden van dichtbij een brand zag woeden, meldde Carolien van Meteren zich als brandweervrijwilliger. ‘Ik vond de impact zo heftig en wilde iets doen.’ Naast het ‘gewone’ brandweerwerk, geeft ze brandveiligheidslessen op basisscholen. Ze geeft de kinderen mee: ‘Maak van elke dag iets moois, want een ongeluk zit in een klein hoekje.’

De Wateringse kazerne is uitgestorven, maar met het enthousiasme waarmee ze over haar werk praat, vult Carolien van Meteren de ruimte met energie. De aanleiding om zich als brandweervrijwilliger in te zetten, tekent haar betrokken en pragmatische karakter. Hobbels die op haar weg komen, zet ze om in actie. Zo startte ze in 1989 een kinderdagverblijf omdat ze voor haar eigen kinderen geen opvang kon vinden. Het bedrijf groeide uit tot een kinderopvangorganisatie met zeven vestigingen, inclusief buitenschoolse opvang. En om ‘hun’ kinderen van de scholen te kunnen ophalen, begonnen Carolien en haar man ook een eigen vervoersbedrijf. Zo waren ze verzekerd van goed en veilig vervoer.

Na het blussen begint het pas Toen ze op een avond haar dochter voorlas, kreeg ze een telefoontje: ‘Het schoolgebouw naast het kinderdagverblijf stond in brand.’ Met haar kind in pyjama op de achterbank,

22

snelde ze naar de plek des onheils. ‘Ik zag de school

daar geniet ik van. Het mooiste is dat je echt wat kunt

in vlammen opgaan, dat voelde zo verschrikkelijk.’ Het

meegeven’, vindt Carolien. ‘Ik zet ze aan het denken, dat

kinderdagverblijf bleef grotendeels gespaard, maar de

is mijn voornaamste doel. Uiteindelijk is brand meestal een

nasleep van de brand had ook grote impact, ondervond

ongeluk en ongelukken gebeuren nou eenmaal, dat vertel

Carolien. ‘Want na het blussen begint het eigenlijk pas.

ik ook. Maar je kunt met kleine voorzorgsmaatregelen

Dan zie je de materiële schade, de praktische rompslomp

wel veel ellende voorkomen.’ Dat ze voor haar werk een

en vooral de emotionele gevolgen van een brand. De

parel kreeg, vond ze een hele eer. ‘Maar,’ voegt ze er

kinderen, ouders, leerkrachten, ja eigenlijk het hele dorp

nadrukkelijk aan toe: ‘Alle brandweermensen hebben

was van slag. Ik vond het echt heftig. Omdat ik me voor het

dit in zich. Anders ga je ook niet bij de brandweer. En

kinderdagverblijf toch al had verdiept in brandveiligheid,

wat ik vertel, bedenk ik niet allemaal zelf hoor. Er is veel

heb ik me als vrijwilliger gemeld.’

lesmateriaal beschikbaar en ik ben eerst een paar keer met een collega meegegaan.’ Tot slot wil ze nog een

‘Het mooiste is dat je kinderen echt wat kunt meegeven’

misverstand uit de wereld helpen: ‘Ik ben vrijwilliger, maar die term kunnen ze beter vervangen voor oproepkracht. Ik krijg voor mijn uren gewoon betaald. Misschien geeft dat voor anderen de doorslag om hun vakmanschap óók voor Brandveilig leven in te zetten.’ n

Je kunt echt wat meegeven Als ‘manschap achterin’ heeft Carolien inmiddels bij heel wat branden assistentie verleend. Maar de meeste energie haalt ze uit de brandveiligheidslessen die ze geeft. ‘Ik geef twee, drie keer per maand voorlichting op basisscholen.

Na de verkoop van de kinderdagverblijven – vijf jaar terug – miste ik de kinderen. Op deze manier kan ik toch met ze bezig zijn. Kinderen zijn zo puur en onbevangen,

23

Parels voor Rutger Rutjes, Hans Visser en Tonnie Kuppens

‘Eenmaal bij de brandweer, altijd bij de brandweer’ Onder het motto zien is beleven, gaven drie vrijwilligers van de brandweer Didam anderhalf jaar lang rondleidingen in een belevingswoning. Doel: de bezoekers bewust maken van brandgevaarlijke situaties in huis door risico’s in scène te zetten. Rutger Rutjes: ‘We verzorgden eigenlijk leuke groepsuitjes waarbij we lieten zien dat kleine dingen grote gevolgen kunnen hebben. Dat had effect.’

Twee keer per week was de belevingswoning een dagdeel

Generaties bewust maken

open voor publiek. In de woning waren huis-, tuin- en

‘Tja, eenmaal bij de brandweer, altijd bij de brandweer’,

keukenrisico’s in beeld gebracht, waar bezoekers op een

verklaart Hans Visser zijn enthousiasme. Visser is niet meer

interactieve manier mee in aanraking kwamen. Er kwamen

in actieve dienst, maar ‘voluntair’. Dat houdt in dat hij zijn

groepen van scholen, verenigingen, zorginstellingen en

kennis en ervaring inzet bij bijvoorbeeld oefenavonden,

kinderopvangorganisaties, vaak zelf door Tonnie, Hans en

het BOT-team en bij projecten zoals de belevingswoning.

Rutger uitgenodigd. Elke keer lieten ze de bezoekers vol

‘Ik wil graag iets blijven betekenen’, verduidelijkt hij. De

enthousiasme zien en beleven wat er mis kan gaan in huis.

brandweerbezieling van Tonnie Kuppens, bevelvoerder bij het korps Didam, zit ‘m in de combinatie van het

‘Mensen wat leren, dat vind ik leuk.

En dan vooral de mensen die denken dat ze het goed voor elkaar hebben’

teamgevoel, de kick van de inzetten en de voldoening die het geeft als je mensen kunt helpen. Kuppens: ‘Ik hielp eerder al mee bij de gratis woningchecks en dit lag voor mijn gevoel in het verlengde daarvan. Wat ik leuk vond was de verscheidenheid aan groepen die langskwamen. Als je jeugd kunt laten ervaren hoe het is om uit een ruimte

‘Dankzij de brandweerbezieling van deze drie werd de

vol rook te moeten komen, dan geef je ze echt wat mee.

belevingswoning een groot succes’, aldus Harriët Tomassen

En zij delen het weer met vrienden en familie. Zo maak je

van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland.

meerdere generaties bewust van brandonveilige situaties.’

24

‘Wat goed werkte, was dat we situaties lieten zien die heel herkenbaar waren’

lacht Rutjes. Visser herinnert zich bijvoorbeeld een zangkoor en een vriendengroep met oud-architecten: ‘Die hebben bijna allemaal een rookmelder gekocht.’ De belevingswoning in Didam is inmiddels gesloten, maar

Herkenbare situaties

het concept blijft bestaan. In april is in Varsseveld een

Zowel in zijn dagelijks werk - als teamleider bij een bedrijf

vergelijkbare woning geopend in nauwe samenwerking

op het gebied van onderhoud en service van kleine

met De Lichtenvoorde, een zorginstelling voor mensen

blusmiddelen - als in zijn werk voor de brandweer Didam,

met een beperking. Het doel van deze woning is de

houdt Rutger Rutjes zich bezig met brandveiligheid. En

bewustwording van brandgevaar in woningen en

dan het liefst als trainer/instructeur. ‘Mensen wat leren, dat

zorglocaties te vergroten. Voor Tonnie, Hans en Rutger

vind ik leuk. En dan vooral de mensen die denken dat ze

zit het project er dus op. Zij werden in februari met

het goed voor elkaar hebben. Als ik die toch kan boeien en

een smoes naar een oefenavond gelokt, waar zij uit

aan het denken kan zetten, dan is mijn missie geslaagd.’

handen van Harriët Tomassen en Brian Sudmeijer van de

Dat lukte in de belevingswoning goed. ‘Wat goed werkte,

Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland een parel

was dat we situaties lieten zien die heel herkenbaar waren’,

ontvingen als dank voor hun inzet. Een grote verrassing,

zegt Rutjes. ‘Mensen hebben vaak geen idee dat kleine

want van de parel hadden ze nog nooit gehoord. ‘Maar het

dingen grote gevolgen kunnen hebben. Wat ik jammer

is een mooie blijk van waardering’, vinden ze alle drie. ‘De

vond, is dat er niet veel mensen uit zichzelf langskwamen.

kers op de taart’. Kuppens heeft er van zijn vrienden van

Veel groepen hebben we actief uitgenodigd. Maar degenen

de carnavalsvereniging zelfs een schelp bij gekregen om de

die kwamen, waren allemaal enthousiast.’

parel in tentoon te stellen. ‘Hij heeft een mooi plekje in de woonkamer gekregen’, besluit Kuppens. n

Leuk en leerzaam Juist de combinatie van leuk en leerzaam had veel effect.

We organiseerden eigenlijk volledig verzorgde groepsuitjes’,

25

Parel voor Harm-Jan Koelewijn

‘Als brandweerman kom ik graag bij de mensen thuis’ Het duurde even voordat hij zijn draai in het werkzame leven had gevonden, maar bij de brandweer voelt Harm-Jan Koelewijn zich helemaal thuis. Naast het repressieve werk, zet hij zich met hart en ziel in voor het imago van de brandweer en voor het vergroten van de brandveiligheid in woningen. Zijn missie: voor elk huishouden in Nederland een woningcheck.

Hij wilde altijd bij de politie of in het leger, maar kwam

eenvoudig. Je staat er niet bij stil, maar met een paar kleine

terecht in de beveiliging, het onderwijs en de thuiszorg.

aanpassingen maak je de kans op brand zo klein mogelijk.

Ofschoon dienstbaarheid toch de rode draad in zijn carrière

Omdat je als brandweerman zelf branden meemaakt,

vormde, aan werken bij de brandweer had Harm-Jan ge-

weet je wat het betekent als het je overkomt. Het

woon nooit gedacht. Tot zijn schoonvader - ook brandweer-

heeft enorm veel impact. Terwijl preventie zo simpel

man - hem er acht jaar geleden op wees: ‘De brandweer, dat

is. Ik geef tips en adviezen, bijvoorbeeld over

lijkt me ook wat voor jou.’ En dat had zijn destijds kersverse schoonvader goed ingeschat. ‘Het uitrukken, de spanning en actie bij een brand, de gezelligheid in de ploeg… het is fantastisch werk’, vat Harm-Jan samen. ‘Dat je mensen kunt helpen, geeft een goed gevoel.’

De impact van een brand ‘Als brandweerman kom ik graag bij de mensen thuis’, lacht hij. Harm-Jan voert woningchecks uit; een project van brandweer Drenthe in samenwerking met gemeenten om de brandveiligheid in woningen te vergroten. ‘Bij zo’n woningcheck gaat het erom wat de mensen zelf aan brandveiligheid kunnen doen. En dat is vaak heel

26

‘Ik vind dat elk huishouden in Nederland een woningcheck verdient.’

rookmelders en de vluchtroute. Als er geen rookmelders

Blije gezichten

zijn, hang ik die op. Dat is een gratis service. Ik vind dat

‘De brandweer doet veel meer dan blussen en ik vind het

elk huishouden in Nederland eigenlijk zo’n woningcheck

belangrijk om dat te laten zien’, zegt Harm-Jan. Daarom zit

verdient, daarom voer ik er zoveel mogelijk uit en leid ik

hij ook in het promotieteam van de brandweer Hoogeveen.

collega’s tot woningchecker op.’

‘Het promotieteam organiseert eens in de vier jaar een 112dag waarbij alle hulpverleningsinstanties uit de omgeving

Warme douche

hun expertise laten zien. En we zijn altijd van de partij op de

‘Elke dag is een avontuur’, vindt Harm-Jan. ‘Ik krijg zoveel

Hoogvliegersdagen. De stichting Hoogvliegers bezorgt zieke

bijzondere mensen, huizen en interieurs te zien. Er staan

of gehandicapte kinderen een bijzondere dag door ze zelf te

hier prachtige boerderijen waar bijna nooit iemand komt.

laten vliegen. Het is zo mooi om die blije gezichten van de

Meestal zijn de mensen in het begin wat aarzelend, maar

kinderen te zien. Zo zien de mensen ons werk ook eens van

na de koffie en de uitleg, hebben ze wel vertrouwen in mijn

een andere kant. Dat is leuk en leerzaam en ik hoop dat het

goede bedoelingen. En ze zijn altijd blij en dankbaar als ik

ook helpt tegen de agressie waarmee hulpverleners steeds

wegga.’ Hij vertelt over een dame waarbij hij boven de rook-

vaker te maken krijgen.’

melders checkte: ‘Ze zei dat ik een warme douche verdiende.

Ik voelde me gevleid, maar ging er verder maar niet op in.

Verrassing

Daar hebben mijn collega’s achteraf hard om gelachen: die

Harm-Jan werkt als brandweervrijwilliger, maar wil graag

legden me fijntjes uit dat ze waarschijnlijk op de symbolische

beroeps worden. Om zijn kansen te vergroten, volgt hij

warme douche van het televisieprogramma Radar doelde.’

nu een cursus pompbediende zodat hij ook als chauffeur

Wat Harm-Jan ook bijzonder vindt, is de betrokkenheid van

inzetbaar is. De parel kwam als een grote verrassing: ‘Ik

buren. Vorig jaar hebben we de Zilveren Rookmelder ge-

doe het voor de mensen, maar deze waardering van de

wonnen met het project Noaberhulp. Bij mensen die minder

commandant geeft het net iets extra’s. Ze hadden me wel

zelfredzaam zijn, hangen we geschakelde rookmelders op.

even mogen waarschuwen, want ik zag er voor de foto

Als er brand is, gaat het alarm ook bij de buren af zodat die

helemaal niet netjes uit!’ n

kunnen helpen die mensen in veiligheid te brengen. Dat is toch mooi, het brengt de mensen dichter bij elkaar.’

28

Parel voor Stefan Dik

‘Ze noemen mij de paardenfluisteraar’ Stefan Dik (23) is lid van de vrijwillige brandweer in de Beemster. Hij is student Integrale Veiligheidskunde aan de Hogeschool Utrecht. Daarnaast is hij medewerker van de afdeling Risicobeheersing van Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland en heeft hij kortgeleden een opleiding tot brandweerduiker afgerond.

Dat was gaaf Stefan: ‘Ik kreeg de parel uitgereikt van de burgemeester. Ik had net met een paar collega’s een oefening gehouden in een wooncomplex voor senioren in de Beemster en wilde mijn verhaal gaan afronden, toen Marcel van Galen, hoofd van het landelijke project Brandveilig leven, naar voren stapte en aankondigde dat ik de parel zou krijgen. Dat was heel gaaf! Ik heb als kind nooit die droom gehad om later brandweerman te worden. Drie jaar geleden ben ik via een goede vriend van me bij de brandweer terechtgekomen.

Hij dacht dat het wel wat voor mij zou zijn, dus ik ben naar de kazerne hier in de buurt gegaan en zei: ‘Hallo, ik ben Stefan en ik wil eigenlijk wel brandweerman worden.’ Ik heb toen een paar oefenavonden meegekeken en vanaf dat moment heeft het me niet meer losgelaten.’

Risicobewustzijn is belangrijk ‘Vorig jaar ben ik gevraagd om meer te gaan doen voor Brandveilig leven. Samen met een vriend heb ik een

29

Facebookpagina opgericht waar we laten zien wat we aan

vaak uit te rukken. We kunnen brand nooit voor 100%

brandpreventie doen. Ik ben zelf student en merkte dat op

uitsluiten, maar als we ervoor kunnen zorgen dat er minder

open dagen van scholen en tijdens de introductiekampen

branden zijn, dan zijn er ook minder slachtoffers en is er

niets wordt gedaan aan brandveiligheid. Terwijl wel heel

minder schade. Daarom moeten we die brandpreventiekant

veel studenten op kamers gaan wonen. Al is het natuurlijk

niet laten ondersneeuwen. Daar moeten we in blijven

niet zo dat al die studentenkamers niet brandveilig zijn.

investeren.’

Gelukkig worden er steeds meer initiatieven ontplooid om bij studenten het risicobewustzijn te verhogen. Dat

Paard in de sloot

risicobewustzijn is erg belangrijk, zeker in een samenleving

‘Ik woon in de Beemster in een plattelandsdorp, dus

waarin iedereen steeds individualistischer wordt en minder

het gebeurt regelmatig dat er een koe in een gierput is

op elkaar let.’

gevallen of paarden in de sloot liggen. Dan trekken we ons waterpak aan en redden we het paard. Op een gegeven

‘We moeten de brandpreventiekant niet laten ondersneeuwen.’

moment stond ik in het water bij een paard te zoeken waar ik het beste de singels om zijn lijf kon doen. Ik moest het om zijn staart doen en ik stond een beetje tegen het paard te praten. Toen riep mijn collega vanaf de kant: ‘Hé, de staart zit aan de andere kant hoor Stefan!’ Vanaf dat

Voor elkaar zorgen

moment kreeg ik de bijnaam ‘de paardenfluisteraar’. We

‘Ik vind dat je in de buurt waar je woont voor elkaar

maken veel nare dingen mee, maar we kunnen ook veel

moet zorgen. Daar wil ik me graag voor inzetten. Door

lachen samen, dat maakt dit werk zo leuk.’

voorlichting te geven bij de mensen thuis en op andere plekken, kunnen we laten zien wat de gevaren van brand

Brandweerduiker

zijn. Als de mensen zich daar bewuster van zijn en weten

‘Ik kan mijn werk voor de brandweer tot nu toe goed

wat ze moeten doen als ze bijvoorbeeld een vlam in de

combineren met mijn studie. Ik vind het belangrijk om ook

pan hebben, hoeft de brandweer uiteindelijk ook minder

dingen naast mijn studie te doen, want tegenwoordig red

31

je het niet met een diploma alleen. Ik heb net de opleiding

stad en kom je daar weer mensen tegen. Ik hoop anderen

voor brandweerduiker afgerond. Veel mensen willen

te inspireren om zich ook in te zetten voor brandpreventie

dat niet, maar het leek mij erg tof. Ik heb het nog niet

in hun regio. Het zou het mooiste zijn als dit als een soort

meegemaakt dat er een auto te water is geraakt waarin

olievlek over het hele land uitgespreid zou kunnen worden,

mensen zitten, maar ik heb van andere duikers begrepen

zodat we Nederland een stukje brandveiliger kunnen

dat het best heftig kan zijn. Maar ik ga van het positieve uit

maken.’ n

en wil graag mensen bevrijden uit hun benarde situatie.’

‘Ik wil graag mensen bevrijden uit hun benarde situatie.’

Dan ga je een biertje drinken in de stad ‘Ik wil altijd graag mensen helpen, dat geeft me een goed gevoel. Ik kan me ook vrij makkelijk wegcijferen voor iets anders. Het is natuurlijk niet zo dat ik 24 uur per dag hiermee bezig ben, ik ben ook nog af en toe op een feestje te bewonderen, maar ik vind het heel leuk om te doen. En het levert natuurlijk ook nog wat op. Een win-winsituatie dus. En mijn netwerk wordt snel groter, niet alleen binnen mijn eigen korps, maar we hebben ook een aantal gebieden binnen de veiligheidsregio waar we veel mee samenwerken. Met die mensen spreek ik niet alleen zakelijk af, maar ook wel privé. Dan ga je een biertje drinken in de

32

Parel voor Greet Knol

‘Inmiddels weet iedereen in het dorp me te vinden’ Greet Knol werd door de brandweer naar voren geschoven als laagdrempelig aanspreekpunt op het gebied van brandveiligheid. Twee jaar lang stak ze er veel tijd in om in deze functie zichtbaar te worden door haar omgeving. Brandveilig leven is inmiddels haar missie geworden.

‘Het is begonnen met het project Dorpsbrandwacht. In het

Dat waren tropenjaren

dorp waar ik woon, wilde de brandweer een laagdrempelig

‘Ik ben in 2006 bij de brandweer gekomen. Ik deed destijds

aanspreekpunt op het gebied van brandveiligheid. Maar hoe

de coördinatie van de Brandwondenstichting en daar moest

maak je mensen duidelijk dat jij dat aanspreekpunt bent?

een spandoek voor worden opgehangen. Dat moest aan

Ik moest de publiciteit gaan opzoeken en mezelf onder de

allerlei veiligheidseisen voldoen en daar wilde de brandweer

aandacht brengen. Ik houd er niet van op de voorgrond te

me wel bij helpen. Maar toen ik bij de kazerne kwam,

treden, maar ik ben wel volhardend en perfectionistisch.

werden de brandweermannen opgepiept voor een uitruk. Ik

Dus ik wilde dit goed neerzetten. Ik ben naar bijeenkomsten

zag de brandweerwagen eruit gaan en dacht: wat gaaf! Kort

voor ouderen geweest, ik mocht bij de burgemeester

daarna heb ik me aangemeld en ging ik de dagopleiding

komen, meelopen met de dorpsbelangengroep, ik bezocht

voor manschap doen. Onze kinderen waren toen nog klein,

Stichting Welzijn en zocht de publiciteit via de krant. Het

dat waren echt tropenjaren.’

was echt pionieren en het leverde ook niet meteen iets op.

Ik heb twee jaar lang veel tijd gestoken in het uitbreiden

Aan de bar komen de verhalen

en onderhouden van mijn netwerk, maar inmiddels weet

‘Het mooist aan mijn vak als brandweervrouw vind ik dat

iedereen in het dorp me te vinden. Mensen bellen me nu

je samen een klus gaat klaren. Dat miste ik in mijn werk

vaak omdat ze me kennen. Sommige vragen die ik krijg,

als administratief medewerkster: collega’s. Ik vind het

beperken zich niet alleen tot Brandveilig leven, maar hebben

belangrijk om ook de verhalen achter de brandweermensen

een veel breder maatschappelijk raakvlak. Het is bijna een

te kennen. De mannen vertellen uit zichzelf niet zo veel,

soort maatschappelijke hulpverlening geworden.’

maar als je vragen stelt, dan praten ze wel. Als je samen iets heftigs hebt meegemaakt, komt de verwerking vaak

33

pas later. Ik had gisteravond bijvoorbeeld bardienst en

ik had die jongen niet gezien, hij lag in coma en had zo

wilde een beetje op tijd naar huis, maar het werd toch

veel letsel dat hij eigenlijk geen levenskansen had. Op zo’n

weer kwart voor één. Aan de bar komen de verhalen los,

moment kom ik mezelf dan heel hard tegen. Dan merk ik

dan leer je de mensen pas echt goed kennen. Dat vind ik

dat ik toch best gevoelig ben.’

belangrijk, dat hoort er óók bij.’

Brandveilig denken

‘Soms kom ik mezelf heel hard tegen. Dan merk ik dat ik toch best gevoelig ben.’

‘Brandveilig leven is inmiddels mijn missie geworden. Ik ben niet alleen brandweervrouw, ik ben ook brandveilig gaan denken. Mijn collega’s staan niet altijd te trappelen om deel te nemen aan Brandveilig leven-projecten, maar ik vind het leuk om ze toch zover te krijgen dat ze meedoen. Dan giet ik de activiteiten in een bepaalde vorm waarbij mijn

Zo teleurgesteld

collega’s de dingen kunnen doen die ze leuk vinden, maar

‘Soms ben ik verbaasd over mijn eigen reactie op heftige

die ook bijdragen aan Brandveilig leven. Afgelopen zomer

situaties. Dan maak ik van tevoren een inschatting hoe

bijvoorbeeld, wilden we de nieuwe folders Brandveilige

ik waarschijnlijk zal reageren en dan loopt het soms heel

vakantie bij de mensen onder de aandacht brengen. We

anders. Ik ben een keer opgepiept bij een ernstig ongeluk

konden op een camping een demonstratie houden van een

waarbij vier jongens tegen een boom waren gereden. Ik

caravanbrand, om de mensen te laten zien hoe snel zo’n

ontfermde me over een van de jongens die achter in de

brand zich kan ontwikkelen en uitbreiden. Daarvan is een

auto had gezeten. De chauffeur was ernstig gewond en

voorlichtingsfilm gemaakt. De brandweermensen blusten

mijn collega’s hebben hem heel snel uit de auto gehaald

de brand, anderen hebben geflyerd en zo heeft iedereen

en hij is met de ambulance naar het ziekenhuis gegaan.

meegewerkt aan Brandveilig leven en toch datgene gedaan

Meestal hoor je daar dan niets meer van, maar nu hoorde

wat ze leuk vinden. De komende tijd probeer ik meer van

ik dat de jongen na twee dagen was overleden. Ik voelde

dit soort projecten van de grond te krijgen.’ n

me toen zó teleurgesteld. Ik was verbaasd over die reactie;

34

Parel voor Guido Swildens

‘Met deze parel kun je mensen in hun kracht zetten’ Guido Swildens is lid van de vrijwillige brandweer in Noord-Friesland en docent bij een multimedia opleiding aan de NHL Hogeschool in Leeuwarden. Hij bedacht een project rondom studentenwoningen, zodat Brandveilig leven ook bij deze moeilijk te bereiken doelgroep onder de aandacht kwam.

Mensen verder helpen

de studenten in dat ik wat later kom. We hebben een

Guido: ‘Sinds 2006 ben ik vrijwilliger bij de brandweer.

flexibele opleiding, dus het is mooi dat dit op deze

Het technische aspect van het werk sprak me erg aan en

manier kan.’

het avontuur natuurlijk ook. Maar de belangrijkste reden was dat ik graag mensen wil helpen. Ik ben docent bij een

Studenten aan de slag

multimedia opleiding aan de NHL Hogeschool in Leeuwarden

‘Ik heb de parel gekregen omdat ik Brandveilig leven heb

en ook daarin ben ik vooral bezig om mensen verder te

gecombineerd met mijn eigen werk en daarmee kansen heb

helpen. Dat aspect heeft een belangrijke rol gespeeld bij mijn keuze voor de brandweer.’

Ik kom een uurtje later ‘Bij de brandweer werk ik om de vier weken een hele week ‘s avonds, ‘s nachts en in het weekend. Een beroepsploeg neemt dan de dagdiensten op zich. Op die manier vullen beroeps en vrijwilligers elkaar mooi aan. De uitrukken die altijd op mijn netvlies zullen blijven, zijn met name de auto-ongevallen. Die komen hier op de wegen rondom Leeuwarden af en toe voor en helaas zijn daar vaak jonge jongens bij betrokken. Als ik een uitruk heb en niet op tijd op mijn werk kan komen, lichten mijn collega’s op school

36

‘Uit de kennis die vrijwilligers hebben vanuit hun eigen vakgebied, kunnen de meest fantastische ideeën ontstaan.’

gecreëerd om Brandveilig leven onder de aandacht te brengen

leven. We willen nu gaan kijken of de studenten iets kunnen

van een vaak moeilijk te bereiken doelgroep: de studenten.

bedenken rondom de informatieverstrekking over Brandveilig

Ik had een project bedacht rondom studentenwoningen,

leven in de wijken. Er worden wel flyers uitgedeeld tijdens

dat vond ik een fantastische kans waarbij het mes aan twee

oefeningen in de wijk, maar we denken dat er veel meer

kanten snijdt. De studenten hadden een mooie opdracht om

mogelijkheden zijn om Brandveilig leven onder de aandacht

zich aan het begin van hun studie mee bezig te houden en

van de bewoners in de wijk te brengen. Dat wordt de

de brandweer was hier ook mee geholpen. In de startweek

nieuwe opdracht voor komend jaar, na de zomervakantie

van de multimedia opleiding kregen zo’n 210 studenten de

zullen zich daar weer zo’n 200 studenten over gaan buigen.’

opdracht een campagne te bedenken om hun medestudenten bewust te maken van brandveilig leven in hun eigen

Fantastische ideeën

studentenhuizen. Onder leiding van brandweermensen

‘Het idee om brandweervrijwilligers een parel te geven,

hebben we een veldonderzoek georganiseerd bij ons op de

vind ik erg mooi omdat je op die manier mensen in hun

brandweerpost. Daar kregen de studenten informatie over alle

kracht kunt zetten vanuit hun eigen werk. Je ‘gewone’

facetten van brandveilig leven. Daarna gingen ze concepten

werk doe je natuurlijk nog vaker dan je brandweerwerk en

uitwerken en ideeën bedenken, en aan het eind van de week

elke vrijwilliger heeft veel kennis van zijn eigen vak. Ik heb

waren de leidinggevenden van de brandweer aanwezig

bijvoorbeeld brandweercollega’s die metaalbewerker zijn.

om het resultaat te bekijken en een winnaar aan te wijzen.

Ik denk dat zij ook zoveel nieuwe ideeën kunnen bedenken

Het winnende idee is door een groep van zes studenten

voor Brandveilig leven, wanneer ze hun eigen vak als het

helemaal uitgewerkt. In de komende introductieweek na de

ware vermengen met hun brandweervak. Als de vrijwilligers

zomervakantie zal deze campagne breed worden ingezet bij

alle kennis die ze vanuit hun eigen vakgebied hebben,

alle studenten van Leeuwarden.’

zouden inzetten voor hun werk bij de brandweer, kunnen daar de meest fantastische ideeën uit ontstaan. Ik denk dat

Nieuwe opdracht voor na de zomer

dit heel veel kansen kan opleveren voor Brandveilig leven.’ n

‘Inmiddels ben ik druk bezig met een nieuwe opdracht voor Brandweer Fryslân, ook weer in het kader van Brandveilig

37

Parel voor Edwin Tel

‘Een rookmelder op de juiste plek redt mensenlevens’ Nog niet eerder ontving iemand een parel in het bijzijn van zijn ‘gewone’ collega’s in plaats van zijn brandweermaten. Maar de unieke uitreiking aan Edwin Tel was niet voor niks zo geënsceneerd. Ook zijn werkgever verdient alle lof, omdat die hem de ruimte geeft zich ook tijdens het werk veelvuldig in te zetten voor Brandveilig leven.

Als gebouwenbeheerder is zijn belangrijkste taak de

staan kijken met mijn handen in mijn zakken, dat ging niet.

woningen en gebouwen van Parteon schoon, heel en veilig

Mensen helpen en schade voorkomen, dát wilde ik.’ Anno

te houden. Edwin: ‘Toen ik hier jaren geleden begon als

nu, dertig jaar na dato, heeft Edwin bij de Veiligheidsregio

onderhoudsvakman, wist ik vanuit mijn brandweerwerk

Zaanstreek-Waterland een enorme staat van dienst. Hij

hoe branden ontstaan. Heel vaak is de oorzaak een

is bevelvoerder, specialist gevaarlijke stoffen, lid van het

technische storing of simpelweg onhandigheid of

gaspakkenteam, het Landelijk Team Forensische Opsporing

onwetendheid; het filter van de droger niet schoonmaken,

(LTFO) en het team CBRN dat wordt ingezet bij chemische,

roken in bed, spelen met vuur. Door mensen bewust

biologische, radiologische en nucleaire incidenten. Zo helpt

te maken, kun je veel ellende voorkomen. Een

hij regelmatig drugslaboratoria ontmantelen.

woningcorporatie kan daar een belangrijke rol bij spelen.

Dat mes snijdt aan twee kanten.’

Virtuele wereld Maar deze incidentbestrijder in hart en nieren gaat net

Drugslaboratoria ontmantelen

zo makkelijk de boer op voor Brandveilig leven. ‘Omdat

Als kleine jongen droomde Edwin er al van brandweerman

je met eenvoudige dingen zoveel kunt bereiken. Hang je

te worden. Maar zijn ouders zagen het niet zitten.

een rookmelder op de juiste plek, dan koop je tijd als er

Brandweer was drankweer, zo was hun overtuiging. Maar

brand uitbreekt. Dat kan mensenlevens redden.’ Of het

toen hij ging samenwonen pal naast de kazerne in Koog

nou om woningchecks gaat, ontruimingsoefeningen of

aan de Zaan, moest hij zich wel aanmelden. ‘Voor het raam

voorlichtingsactiviteiten, Edwin gaat vol enthousiasme op

39

pad. ‘Sinds kort hebben we de Virtual Reality Experience.

daarmee bedoelt? ‘Nou, de hele Zaanstreek eigenlijk.’

Dat is een mobiele container waarin je in een virtuele

Op zijn parel is Edwin enorm trots. ‘Eigenlijk wilde ik

wereld leert hoe je brand voorkomt en wat je moet doen

altijd beroeps worden, maar dat is er nooit van gekomen.

als er brand uitbreekt. Er zijn drie scenario’s: zoeken,

Doordat ik zo me intensief kan inzetten, voel ik me semi-

vluchten en koken. Zo zoek je brandonveilige situaties

beroeps. De parel is een mooie blijk van waardering.’ n

in huis, ervaar je wat je nodig hebt om veilig te kunnen vluchten en leer je hoe je vlam in de pan voorkomt. Het is een geweldig concept. Laatst stonden we bij Serious Request en hebben we er voor het goede heel wat geld mee opgehaald.’

‘Het moment waarop je ziet dat het kwartje valt, daar doe ik het voor.’

Semi-beroeps Het meest bijzondere aan dit werk? ‘Het oh- en ahmoment. Zeker bij de Virtual Reality Experience heb je dat.

Mensen weten niet wat ze meemaken. Maar ook bij de andere voorlichtingsactiviteiten is er dat moment waarop je ziet dat het kwartje valt. Daar doe ik het voor. Dan weet ik dat ik weer iemand heb bereikt en dat ik weer een stapje verder ben in het veilig maken van mijn wijk.’ Welke wijk hij

40

Parel voor Bert van Schip

‘In je eentje kun je bij de brandweer niks’ ‘Een parel voor Bert van Schip? Een parel voor de post Pannerden bedoel je!’ Zijn eerste reactie verraadt direct waar postcommandant Bert van Schip voor staat: teamwork. ‘Die parel hebben we met z’n allen gekregen. In je eentje kun je bij de brandweer niks.’

Als fruitkweker werkt Van Schip voornamelijk alleen. De seizoenen bepalen zijn bezigheden, elk jaar opnieuw. Een groter contrast met de brandweer is bijna niet denkbaar.

Daar draait het om samenwerking en onvoorspelbaarheid.

Juist dat vindt de postcommandant zo bijzonder aan het brandweerwerk: ‘Als je een melding krijgt, probeer je een beeld te vormen van wat je gaat aantreffen en dat klopt eigenlijk nooit. Daar kun je ook niet op oefenen. We oefenen de procedures, maar ter plaatse is het meestal anders. Daarom moet je volledig kunnen vertrouwen op je team.’

Nieuwe oogst verhalen De zomermaanden zijn voor fruitkweker Van Schip het hoogtepunt van zijn werk. Dan zijn de kersen rijp die hij rechtstreeks aan de consument verkoopt. Na de kersen komen de appels, die zijn voor consument en handel. ‘Ik hou van mijn producten - de kersen vooral - het mooie weer en de mensen met wie ik dan in contact kom.

Dorpsgenoten en toeristen uit binnen- en buitenland.

Ik hoor dan de mooiste verhalen’, vertelt Van Schip

41

enthousiast. Het hoogtepunt van het brandweerwerk is

brandweer anno nu. Een van de bezoekers merkte op:

voor Van Schip niet het blussen, maar het samenwerken.

wat is er veel veranderd, eigenlijk is alleen de kleur van de

‘Onze post bestaat uit veertien personen. Iedereen is

wagens hetzelfde gebleven!’

anders. Dat is juist zo mooi; ieder heeft zijn eigen talenten en je maakt gebruik van elkaars kennis.

In de spotlights Van Schip zelf is naar eigen zeggen niet zo’n

‘Niet het blussen, maar het samenwerken is het hoogtepunt van het brandweerwerk.’

verhalenverteller. Tijdens de laatste huldigingsavond voor jubilarissen van de posten in Zevenaar en Rijnwaarden, ging hij opgelucht weer zitten toen zijn taak als postcommandant erop zat: de mensen van zijn eigen post toespreken. ‘Ik had mijn jasje alweer open gedaan toen commandant Paul Joosten mij plotseling in de spotlights

Brandweer anno nu

zette. Het was een ontzettend leuke verrassing en ik ben

Maar ook als het niet om blussen gaat, weet Van Schip de

enorm trots op onze post. De parel heeft een mooi plekje

kwaliteiten van zijn mensen te mobiliseren en te bundelen.

in onze vitrine gekregen.’ n

Toen de plaatselijke seniorenvereniging vroeg om een rondleiding bij de vernieuwde post, organiseerde Van Schip een bijeenkomst met twee invalshoeken: incidentbestrijding (‘wat doet de brandweer?’) en risicobeheersing (‘hoe kun je brandveilig leven?’). Zo kregen de senioren van Pannerden het materieel te zien, een instructie over kleine blusmiddelen én voorlichting over rookmelders en vluchtroutes. De bijeenkomst was een groot succes. ‘In plaats van de verwachte 40, mochten we aan 78 bezoekers ons verhaal vertellen. Er was veel bewondering voor de

42

Parel voor Harry Tappel

‘Brand is nou eenmaal sneller dan de brandweer’ ‘Het teamwork, de saamhorigheid en de collegialiteit, dat is wat werken bij de brandweer zo bijzonder maakt’, zegt postcommandant Harry Tappel. Zorgen voor een stabiele post met meerwaarde naast de repressieve kant, ziet hij dan ook als zijn persoonlijke verantwoordelijkheid.

Harry Tappel komt net terug uit Groningen waar hij met een

bezuinigingsoogpunt ontstond er in de plaatselijke politiek

tankautospuit assistentie verleende bij een grote brand in

discussie over het aantal brandweerposten in de gemeente

een loods van een dakdekkersbedrijf. Omdat de post Peize

Noordenveld. Om onze post te behouden, moesten we

klein is, krijgen altijd alle zestien vrijwilligers een oproep na

concreet onze meerwaarde laten zien en aantonen dat

een melding. ‘Zodra de auto vol is, gaat ie weg’, zegt Harry.

we meer doen dan alleen blussen. We hebben met z’n allen allerlei extra initiatieven ontplooid op het gebied

‘Onze inzetbaarheid gaat verder dan blussen alleen.’

van Brandveilig leven, in nauwe samenwerking met de Veiligheidsregio Drenthe. Daarmee laten we zien dat de brandweer structureel werkt aan veiligheid en dus niet alleen in noodsituaties.’

‘We zijn dus 24/7 beschikbaar. Dat vraagt veel van je en dat

Brand is sneller dan de brandweer

maakt ook dat een goede onderlinge sfeer op de post zo

Zo hijsen de Peizer brandweerlieden zich met veel plezier

belangrijk is. Want als je je niet verbonden voelt, wordt dat

in het levensgrote pak van Smokey de Rookmelder om

commitment een opgave en dan haken mensen af.’

gezinnen met een pasgeborene te bezoeken en hen een pakket met preventiespullen aan te bieden. Harry:

Meerwaarde

‘Daarnaast doen we ook woningchecks gericht op

Hoe groot het commitment van de vrijwilligers in Peize

brandpreventie. We geven dan tips over bijvoorbeeld

is, bleek vier jaar geleden expliciet toen het bestaan van

het brandveilig omgaan met de wasdroger en over

de post plotseling op losse schroeven kwam te staan. ‘Uit

vluchtwegen in de woning. Want een veilige woning

43

voorzien van rookmelders kan een heleboel ellende

Reanimeren

voorkomen. Brand is nou eenmaal sneller dan de

Die gedrevenheid blijkt wel uit het meest recente project

brandweer. Dit vertellen we ook aan kinderen op

van de post Peize. Onder leiding van Harry hebben

basisscholen, die van ons een lesprogramma over

de brandweervrijwilligers er - samen met een aantal

Brandveilig leven krijgen. Daarnaast verzorgen we lessen

ondernemers - voor gezorgd dat op vijf plekken in Peize

over de techniek waarover de brandweer beschikt. Dat

en Altena AED’s binnen handbereik zijn. Die hangen

heeft in eerste instantie niet veel te maken met Brandveilig

in beveiligde kasten aan de buitenzijde van openbare

leven, maar geeft wel inzicht in wat we kunnen.’

gebouwen. Alle medewerkers hebben, binnen hun reguliere opleiding, een reanimatiecursus gevolgd en zijn

Trots

aangemeld als burgerhulpverlener bij Hartslag.nu. Dat

‘De eensgezindheid die binnen de ploeg ontstond in de

betekent dat ze via een sms-bericht worden opgeroepen als

periode dat de politiek zich over ons boog, daar ben ik

er bij 112 een melding van een hartstilstand binnenkomt.

heel trots op’, zegt Harry. ‘Het is dezelfde saamhorigheid

Zo zijn zowel Peize als Altena voorzien van een

die in het repressieve werk tot uiting komt. Omdat ik zelf

‘6-minutenzone’; binnen zes minuten kan iemand starten

gemeenteambtenaar ben, moest ik me in die tijd wat

met reanimeren en een AED gebruiken. Als dit binnen zes

terughoudend opstellen. Dat vond ik erg lastig want ik heb

minuten gebeurt, is de kans op overleven het grootst. ‘In

graag grip op zaken en wil alles goed doen. Ik ga altijd voor

een jaar tijd hebben we al twee succesvolle reanimaties

een acht of hoger. Maar het is gelukt: we hebben met z’n

uitgevoerd’, vertelt Harry. ‘De parel kwam voor mij als een

allen laten zien hoe groot onze inzetbaarheid is; dat die

grote verrassing. Het raakte me wel, die waardering voor

verder gaat dan blussen alleen. Inmiddels valt de post Peize

mijn inzet. Maar de eer komt absoluut aan de hele post

onder de Veiligheidsregio Drenthe (VRD) en is het acute

toe!’ n

opheffingsgevaar geweken. Maar we blijven ons natuurlijk inzetten voor Brandveilig leven omdat we van nature allround hulpverleners zijn.’

45

Parels voor Arno van Kins en Kour van der Laan

‘Wij gaan tegen de stroom in’ Arno van Kins en Kour van der Laan van de brandweer Haaglanden hebben naar eigen zeggen de mooiste baan van Nederland. Maar om die baan overeind te houden, hebben ze flink moeten strijden.

Want hulpverlening breder bekijken, lijkt nog niet de norm te zijn. Terwijl je er zóveel mee kunt bereiken, vinden Van Kins en Van der Laan.

Vier jaar geleden startte bij brandweer Haaglanden de

van de motorondersteuning is de efficiëntie. ‘Voor een

pilot Motorondersteuning Brandweer (MOB). Van Kins en

kat in een boom of een brand in een prullenbak heb je

Van der Laan rijden sindsdien vijf dagen per week op de

geen zes man en tien ton aan materieel nodig. Zo kunnen

brandweermotor als een soort verkenner vooruit. ‘Wij zijn na een melding snel ter plaatse en kunnen dan een goed beeld vormen van de situatie. Of het nou om een brand gaat, een aanrijding of een melding van een vreemde lucht. Bij een onduidelijke melding kunnen wij de juiste hulp inroepen en ook de juiste hoeveelheid hulp. En vaak handelen we het ook gewoon zelf af’, vertelt Van Kins.

Aandacht en efficiëntie De kracht van de motorondersteuning zit volgens het duo in twee dingen. Ten eerste is het laagdrempelig.

Van Kins: ‘Als je alleen bent, maak je veel sneller contact met mensen dan als je met een volle tankautospuit komt aanrijden. Als er een melding is van een vreemde lucht, dan is dat vaak met een meting zo opgehelderd. Dat is het perfecte moment om even te praten over rookmelders of vluchtroutes. Want dan vind je aansluiting en kun je aandacht aan mensen besteden.’ Het tweede voordeel

46

meerwaarde van hulpverlening breder bekijken dan de gangbare verdeling tussen koude en warme taken, daar was niet iedereen van overtuigd. Van der Laan: ‘Wij maken een combinatie van die taken. Waar het ons om gaat, is dat mensen zich veilig voelen. Dat gaat verder dan hulpverlening bij incidenten. In Engeland noemen ze dit community safety’. Van Kins: ‘Laatst was ik ergens voor een gasmeting en merkte ik aan de bejaarde vrouw die gebeld had, dat ze helemaal niet in orde was. Ik heb toen de ambulance gebeld en gewacht tot die er was.

‘Brandveilig leven is veel meer dan voorlichting geven en folders uitdelen’ Die mevrouw is met spoed opgenomen. Later heb ik haar we onze capaciteit veel slimmer gebruiken’, legt Van der

opgezocht omdat ik haar een rookmelder had beloofd.

Laan uit. ‘Want als die tankautospuit er niet uit hoeft om

Want dat doen we ook, nazorg leveren. Ook na incidenten.

een prullenbak te blussen, is die beschikbaar voor grote

Dat zijn ook goede momenten om het met mensen eens

incidenten of kan ermee worden geoefend. Wij handelen

over hun veiligheid te hebben.’ Noemt Van Kins het bewust

de ‘kruimelincidenten’ zelf af.’

‘veiligheid’ en niet ‘brandveiligheid’? ‘Ja. Natuurlijk zijn wij van brand, maar als we er toch zijn, kunnen we ook andere

Nu we er toch zijn

zaken signaleren.’ Van der Laan laat een pasje zien van het

Van Kins en Van der Laan hebben altijd geloofd in

meldpunt van het sociale wijkzorgteam in Den Haag. ‘Voor

het motorverhaal. Tegen de stroom in vaak. Want de

de brandweer gaan deuren open. Daar kunnen we heel

47

‘Voor de brandweer gaan deuren open. Daar kunnen we heel goed gebruik van maken als het gaat om maatschappelijke veiligheid’

goed gebruik van maken als het gaat om maatschappelijke

dan iemand die alleen is aangenomen om warme óf koude

veiligheid.’

taken te verrichten.’

Een warm hart

Waardering

De inzet van Van Kins en Van der Laan bleef niet

Met de parels zijn de heren blij, maar veel belangrijker

onopgemerkt. Jacqueline van Tol van de meldkamer

vinden ze de waardering van het publiek. Van Kins: ‘Het

droeg de heren eerder al voor een parel voor. ‘Maar toen

is fijn om wat voor mensen te kunnen betekenen. Het zijn

brandveilig leven een speerpunt werd, kwam er pas echt

vaak simpele dingen waar mensen erg mee geholpen zijn.

interesse voor onze visie en werkwijze, want daar moest

Hun dankbaarheid, daar doen we het voor.’ Van der Laan

het korps wat mee. Dat brandveilig leven heel goed bij

besluit: ‘We worden betaald door de belastingbetaler, dus

de motor past, hadden we toen wel bewezen’, vertelt

is het fijn om wat terug te kunnen geven.’ n

Van Kins. Inmiddels is de pilot een vaste unit geworden en komen er deze zomer nog drie motorrijders bij. En het duo ontving nóg een parel, dit keer uit handen van de directeur brandweerzorg. Toch zijn ze vooralsnog de enige twee brandweermannen op de motor in heel Nederland. Het is hun missie om de meerwaarde hiervan verder uit te dragen. Van der Laan: ‘Brandveilig leven is veel meer dan voorlichting geven en folders uitdelen. Wij leggen vaak aan collega’s uit wat het precies is en wat het oplevert. En we moeten ons ook beseffen dat niet iedereen hiervoor geschikt is. Om brandveilig leven verder te brengen, moeten we dus ook anders gaan werven.

Voor het uitvoeren van een warm/koud-combifunctie heb je nou eenmaal andere kwaliteiten en capaciteiten nodig

48

49

Parel voor Huub Peeters

‘Via de kinderen bereik je ook de ouders’ Hulp kunnen bieden op het moment dat iemand het nodig heeft. Dat is waarom Huub Peeters zoveel voldoening haalt uit zijn werk. ‘Als iemand een hulpvraag heeft, ga ik kijken wat ik kan doen. En als ik het zelf niet kan, zoek ik uit wie het wel zou kunnen.’

Zijn hulpvaardige inslag staat centraal in alle functies

als slachtoffer’, zegt hij lachend. Zijn eerste diploma als

die Huub bekleedt. Behalve postcommandant van de

brandwacht 2e klas, behaalde hij zonder training vooraf.

brandweer Stevensweert is hij hoofd P&O van een grote

Hij wist immers alles al. Sindsdien zet hij zich met hart

scholengemeenschap in Maastricht en voorzitter van

en ziel in als brandweervrijwilliger. Al veertig jaar lang.

de voetbalvereniging. Maar hij zou ook zomaar bij de

Want op 1 januari 2016 hoopt de postcommandant zijn

VVV Stevensweert kunnen werken; hij is er geboren en getogen en vertelt vol trots over de rijke historie van het oorspronkelijk Spaanse vestingstadje. Dat doet hij op zo’n manier dat je de afslag Stevensweert niet meer voorbij zal rijden zonder een bezoekje te overwegen. Die vertelkracht

‘We laten de leerlingen ervaren hoe het is om je in een ruimte met rook te bevinden.’

helpt hem ongetwijfeld ook bij het geven van voorlichting over Brandveilig leven aan basisschoolleerlingen. Want voor zijn enthousiaste inzet voor het scholenproject in de

ambtsjubileum te vieren. ‘Maar vrijwillig is niet vrijblijvend’,

gemeente Maasgouw, kreeg hij onlangs een parel.

benadrukt Huub. Hoe belangrijk hij dat vindt, blijkt niet alleen uit zijn indrukwekkende ambtstermijn. Want naast

Vrijwillig is niet vrijblijvend

de vanzelfsprekende repressieve taak, richt Huub zich met

Het brandweervak is Huub letterlijk met de paplepel

zijn team bewust ook op preventie. Omdat dat volgens

ingegeven. ‘Mijn vader werkte als brandweerman en als

hem even belangrijk is: ‘De focus lag binnen de brandweer

klein jongetje ging ik al mee kijken bij de oefeningen.

altijd op repressie. We zijn alleen vergeten de bevolking

Toen ik een jaar of twaalf was, mocht ik ook meedoen -

mee te nemen in de voorlichting. Terwijl we daarmee

50

zoveel leed kunnen voorkomen. En nog belangrijker:

Verschuiving

voorlichting heeft veel effect.’

‘Ik volg de ontwikkelingen in de brandweerwereld met veel interesse’, zegt Huub. In de toekomst zal er naar mijn

Het werkt

idee een verschuiving moeten plaatsvinden. De brandweer

‘Kinderen van groep 8 van de basisschool zijn een

moet een hulpverlenende instantie worden die ook

belangrijke doelgroep. Die zijn nog niet aan het

branden blust.’ Hij kan zich heel goed voorstellen dat er in

puberen en heel goed te raken met verhalen en met

de toekomst ook niet-repressieve brandweermensen zijn

de ernst van zaken’, licht Huub toe. ‘Ik ben van huis uit

die zich met voorlichting gaan bezighouden. Dat zij geen

onderwijzer dus ik weet hoe ik leerlingen kan bereiken.

voorbeelden uit de praktijk kunnen aanhalen, ziet hij niet

Dankzij mijn ervaring en contacten in het onderwijs

als nadeel. ‘Dat helpt wel, maar is niet noodzakelijk voor het

kon ik de schoolleiders overtuigen mee te doen aan het

bewustwordingsproces. Het gaat erom dat je kinderen kunt

voorlichtingsproject.’ Inmiddels bestaat het project zeven

raken met je boodschap. En bij brand lukt dat heel goed met

jaar en doen tien scholen mee. Het hele korps is erbij

voorbeelden, ook als je er zelf niet bij bent geweest.’

betrokken. ‘We geven een les Brandveilig leven op school en nodigen de klas daarna uit een kijkje te komen nemen

Waardering voor het hele korps

op de kazerne. Hier kunnen de leerlingen natuurlijk het

Huub was compleet verrast met de parel. ‘Om eerlijk te

brandweermaterieel bekijken, maar we laten ook zien

zijn, wist ik niet eens van het bestaan. De symbolische

hoe de vlam in de pan slaat en hoe het is om je in een

waardering is natuurlijk leuk en ja, ik heb veel voor

ruimte met rook te bevinden. Ze ervaren dan zelf dat je

Brandveilig leven gedaan. Maar niet in mijn eentje,’ zegt hij

je oriëntatievermogen echt kwijt bent. Het mooie is dat

nadrukkelijk. ‘Ik maak deel uit van een geweldig korps en

de kinderen vervolgens hun ouders opvoeden’, vindt

de eer komt dus toe aan het totale korps Stevensweert!’ n

Huub. ‘Ik krijg vaak van ouders terug dat ze dankzij onze lessen bijvoorbeeld de droger niet meer aanzetten als ze weggaan. Dat bewijst dat het echt werkt.’

51

Parel voor Rob Pommerel

‘Ik kom soms griezelige dingen tegen’ Rob Pommerel is al 20 jaar vrijwilliger bij Brandweer Amsterdam-Amstelland op de post Aalsmeer.

Zolang zijn gezondheid het toelaat, hij het nog leuk vindt en de jongens het ook nog leuk vinden, denkt hij nog niet aan stoppen. ‘Het werk bij de brandweer pakt je en laat je niet meer los.’

‘Voorlichting over brandveiligheid is hard nodig. Neem

zitten, maar als er een ongeluk was of een woningbrand,

bijvoorbeeld de doelgroep ouderen, die moeten langer

dan liet ik alles uit mijn handen vallen en ging ik. Gelukkig

zelfstandig blijven wonen. Maar dat is niet altijd veilig. Ze

had ik een werkgever die daarachter stond. Je wist nooit

koken nog op gas, de mensen worden vergeetachtig en

hoelang je weg zou zijn als de pieper was gegaan, dat kon

zijn minder alert en mobiel. Dat kun je niet alleen met een

een halve dag zijn, of een hele. Maar die ruimte om weg te

rookmelder ondervangen, daarvoor heb je ook de ogen en

gaan wanneer dat nodig was, kreeg ik.’

oren van buren nodig.’

Dan geef je het een plekje Positief gestoord

‘Als brandweerman word je met blijdschap en met verdriet

‘Ik ben 68 jaar en werk inmiddels twintig jaar als vrijwilliger

geconfronteerd. Je moet een knop omzetten: iemand heeft

bij de brandweer. Dat werk pakt je en laat je niet meer los.

hulp nodig en iemand moet dat doen. Dat zijn wij in dit geval.

Ik zie een brandweerman als een positief gestoord mens:

Mijn eerste dodelijke slachtoffer blijft me altijd bij, die zat

waar een ander wegloopt, gaat hij juist naar binnen. Ik vind

letterlijk ingeblikt in zijn auto. Vlak daarna ging ik naar een

het werk nog steeds vreselijk leuk. Ik heb een bouwkundige

auto die op z’n kant in de berm terecht was gekomen. De

achtergrond en door mijn werk kon ik met twee ogen naar

twee jongens die in die auto zaten, schreeuwden zo hard.

een pand kijken: als bouwkundige en als brandweerman.

Heftig vond ik dat. Dat maakte nog meer indruk op me dan

Ik kon goed uitleggen waar de gevaren zaten tijdens de

het dodelijke slachtoffer daarvoor. Na afloop kom je dan

bouw. Ik deed het brandweerwerk naast mijn gewone

met je collega’s bij elkaar en praat je erover. En dan geef je

werk. Als de pieper ging, keek ik eerst wat er aan de hand

het een plekje. Je hebt elkaar echt nodig.’

was. Als er een kat in de boom zat, kon ik die wel laten

52

53

‘Waar een ander wegloopt, gaat een brandweerman juist naar binnen.’

Rollator met striping

het effect zien van een kopje met water op een oververhitte

‘Ik ben 68 jaar, maar wil nog niet aan stoppen denken.

pan. Dan schrikken ze van het vuur dat daar vanaf komt. Op

Er zijn drie dingen waar ik op let: mijn gezondheid of ik

die manier proberen we mensen bewust te maken van wat

het nog leuk vind en of de jongens het nog leuk vinden.

er kan gebeuren. Ik denk dat het beter binnenkomt bij de

Als een van de drie dingen gaat wankelen, dan moet ik

mensen als ze dit live meemaken dan dat ik een filmpje aan

erover nadenken om te stoppen. Ik ga niet meer mee met

ze laat zien.

een uitruk, maar ik zet me nu in voor Brandveilig leven.

De huisbezoeken zijn hier in Aalsmeer wel lastig omdat

Ik vind het nog steeds leuk om het brandweer-evangelie

ik alles in mijn eentje moet doen. Ik kom soms griezelige

te verkondigen. Mensen bewust te maken van hun eigen

dingen tegen. Twee weken geleden was ik op verzoek

brandveiligheid. Ik ben daar zo’n twintig uur per week mee

van de thuiszorg bij iemand langsgegaan. Daar was de

bezig. Ik krijg thuis wel op m’n kop dat ik er te veel tijd

trap geblokkeerd met dozen, het was een chaos in de

aan besteed, maar ik doe het met plezier. Mijn zoon zegt

woonkamer en een bende op zolder. Die mevrouw woonde

wel eens: hoelang denk je dit nog te blijven doen? Tja,

in een pakhuis van spullen. Over een maand ga ik nog eens

als ik straks 72 ben ofzo, zal ik misschien wel eens moeten

contact opnemen met de thuiszorg om te vragen of we daar

stoppen. Ik kan toch moeilijk achter een rollator voorlichting

nogmaals langs moeten gaan.’

blijven geven. Mijn zoon zegt dan: ach, dan maken we gewoon een rollator met striping.’

Doe mij maar de hele week ‘Ik heb ook op de 50+-beurs en op de Vitaliteitsbeurs

Pannetje met vet

gestaan, dat vond ik geweldig. Dat is helemaal mijn ding. Ik

‘Ik geef voorlichting aan ouderen, ik doe huisbezoeken

leer van de mensen die ik daar spreek en zij leren van mij.

en ik geef voorlichting aan kinderen in groep 7 en 8. Ik

Dat houdt me jong. Als Brandweer Nederland volgend jaar

ga dan naar de school toe of de klas komt hier op de

weer op die beurs staat, dan kunnen ze me zo op de lijst

brandweerkazerne langs. Dat laatste vinden ze het leukst.

zetten. Voor de hele week als het moet. Schitterend vind ik

Als er ouderen langskomen op de kazerne, zetten we na de

dat.’ n

voorlichting buiten een pannetje met vet neer. Ik laat dan

54

55

Parel voor Sandra Hulzebos

‘Zorgen is mijn werk, de brandweer is mijn passie’ Of het nu om werk, thuisfront of brandweer gaat, Sandra Hulzebos zorgt. Haar aanpak is afgestemd op degene voor wie ze het doet. Zo brengt ze waardevolle verbindingen tot stand. Dat was ook het geval toen de brandweer Delfzijl onder haar leiding de deuren opende voor kinderen met een beperking tijdens de open dag ‘Beleef de brandweer op jouw manier’.

‘Sandra is een betrokken vrijwilliger die de brandweer

met preventie.’ Hoe belangrijk dat is, zag ze met eigen

actief in verbinding brengt met allerlei doelgroepen in de

ogen bij een slaapkamerbrand: ‘Twee kinderen hadden

maatschappij’, zo omschrijft clustercommandant Siske

met vuur gespeeld. Het liep uiteindelijk goed af, maar de

Klaassens haar tomeloze inzet. ‘Deze open dag is daar een

ravage heeft wel indruk op me gemaakt. Dus kinderen

mooi voorbeeld van. De kinderen beleefden een mooie dag en de brandweer zocht het contact met de begeleiders over Brandveilig leven voor een speciale doelgroep’.

Konijn Sandra zelf blijft nuchter onder de parel die ze op deze dag kreeg uitgereikt: ‘Het is een mooie waardering, maar een compliment was voldoende geweest hoor. Ik doe het met liefde.’ En deze open dag organiseerde ze niet alleen, benadrukt ze. Dat deed ze samen met collega’s en met de politie en ambulancedienst Appingedam. Sandra is actief voor de jeugdbrandweer, werkt mee aan het Smokey-project en geeft voorlichting op scholen. ‘Het mooiste is dat je via kinderen echt wat kunt bereiken. Je kunt kinderen op een speelse manier laten kennismaken

56

bewustmaken van hoe je brand kunt voorkomen en wat

soms ingrijpende dingen mee. Dan heb je thuis ook wat

je moet doen als er wel brand is, is heel belangrijk. De

aan elkaar. Je weet precies wat de ander meemaakt en

kinderen vinden het altijd interessant en stellen soms

doormaakt. Dat helpt.’

onverwachte vragen. Een meisje vroeg laatst: als er brand is, kan ik dan ook mijn konijn meenemen? Leg dan maar

Zorgzaam

eens uit dat het er eerst om gaat jezelf in veiligheid te

Ook in het dagelijks leven zorgt Sandra. Ze is verzorgende

brengen.’

bij een woonzorgcentrum voor ouderen. Vanuit deze rol helpt en ondersteunt ze mensen die zichzelf niet

‘Via kinderen kun je echt wat bereiken’

meer kunnen redden. Ondertussen is ze in opleiding tot verpleegkundige. ‘Tja, zorgen voor mensen zit nou eenmaal in mijn bloed.’ Neemt ze die ervaring mee bij haar brandweerwerk? ‘Nou, vanuit mijn beroep kijk ik

Twee piepers

naar andere dingen dan bijvoorbeeld mensen met een

Het kan voorkomen dat bij Sandra thuis twee piepers

technische achtergrond, maar verder niet hoor. Zorgen is

tegelijk af gaan. Sandra’s echtgenoot Gerhardt is ook

mijn werk, de brandweer is mijn passie.’ n

brandweervrijwilliger. ‘Via Gerhardt ben ik bij de brandweer terechtgekomen. Daar hebben we destijds wel even over nagedacht. En we hebben het er ook met de kinderen over gehad. In het begin was het wel even wennen dat we soms tegelijk weg waren. Maar we hebben afgesproken: we gaan wel samen naar uitrukken, maar nooit samen naar binnen.’ Samenwerken gaat prima: ‘Bij de brandweer zijn we gewoon collega’s. Gerhardt is nu bevelvoerder, dus ik moet gewoon doen wat hij zegt’, lacht ze. En het heeft ook voordelen: ‘Zware inzetten zijn niet altijd leuk, je maakt

57

Parel voor Wim Broekhuis

‘Maandenlang droeg ik mijn pieper nog’ Elf jaar werkte Wim Broekhuis bij de brandweer. Tot hij in 2011 bij een bedrijfsongeval zijn hand verbrijzelde. In één klap raakte hij zowel zijn werk als zijn hobby kwijt. Maar Wim liet zien wat veerkracht is. Hij vond bij de brandweer een nieuwe draai als vrijwilliger en zet zich nu met hart en ziel in voor Brandveilig leven.

Het brandweervak kreeg Wim met de paplepel ingegoten.

Zijn vader was ook brandweervrijwilliger en zolang hij zich kan herinneren, hing bij hem thuis een brandbel in de gang die regelmatig afging. Wim zelf wilde ook graag bij de brandweer, maar daar moet maar net plek zijn. Hij haalde zijn diploma’s uiteindelijk bij de bedrijfsbrandweer van zijn toenmalige werkgever en kwam later terecht bij het korps Wapenveld. ‘Het is een soort virus waar je mee besmet raakt’, zo omschrijft hij zelf.

Echte maten ‘Toen ik arbeidsongeschikt raakte en het brandweerwerk niet meer kon uitvoeren, was ik ontgoocheld. Maandenlang had ik de pieper nog aan de broek en als ik mijn collega’s weg hoorde gaan, had ik het moeilijk. Maar zijn brandweercollega’s steunden Wim ook in het verwerkingsproces. ‘Van mijn collega’s op het werk heb ik nooit meer wat gehoord, maar mijn brandweermaten hielpen me erdoorheen. Zij bleven betrokken bij mij en

58

hielden me betrokken bij de brandweer. Dat zegt wel wat

en nooit leuk. Die kun je maar beter voorkomen. En als er

toch? Dat zijn pas echte maten.’

dan toch brand is, dan wil je er alles aan doen om mensen te redden en schade te beperken. Wij hebben het als

Montagekit

brandweermensen wel eens over ‘een mooie brand’. Dan

Wim werd niet gelukkig van thuis zitten en liet zich

bedoelen we een brand met een goede afloop.’

omscholen tot vrijwilliger Brandveilig leven. ‘Eigenlijk heb ik afscheid genomen maar ben ik nooit weggegaan, zo kun je het zien. Op deze manier kan ik nog steeds wat voor anderen betekenen. Ik kom bij mensen thuis voor

‘Een mooie brand is een brand met een goede afloop’

woningchecks en geef voorlichting over rookmelders. Dat is heel dankbaar werk. Behalve dan die ene keer dat ik een meneer adviseerde de rookmelder met montagekit aan het

Dankbaar

plafond te bevestigen’, lacht hij. ‘Die kwam de volgende

De manier waarop Wim Brandveilig leven in zijn regio op

dag vertellen dat de rookmelder met stucwerk en al naar

de kaart zette, verdient een parel, vindt zijn teamleider.

beneden was gekomen. Daar maken ze binnen het korps

Het kostte heel wat overtuigingskracht om Wim naar de

nu nog grappen over.’

kazerne te krijgen, want hij was niet van plan naar het betreffende event te komen. ‘Op een gegeven moment

Levendige fantasie

had ik door dat ik erin werd geluisd, vertelt Wim. ‘Het was

Met zijn repressieve brandweerervaring weet Wim als geen

alleen nog een verrassing waarvoor precies. Toen het een

ander hoe belangrijk preventie is. ‘De kinderen waarbij ik

parel bleek te zijn was ik enorm trots. Ik ben dankbaar dat

in de klas kom vinden het allemaal geweldig. Kom je in je

ik dit werk mag doen en dat het ook nog zo gewaardeerd

brandweerpak, dan gaat de rest vanzelf. En die levendige

wordt, maakt het extra mooi.’ n

fantasie die ze hebben, daar geniet ik enorm van. Via kinderen kun je veel bereiken. Het is zo belangrijk dat er aandacht is voor brandveilig leven. Een brand is ingrijpend

59

Parel voor Hans Grippeling

‘Zelfredzamer worden begint met bewustwording’ Na een ‘prachtig brandweerleven van 28 jaar’ zwaaide Hans Grippeling twee jaar geleden af als repressief vrijwilliger bij de post Heiloo. Maar omdat brandweerbloed kruipt waar het niet gaan kan, zet hij zich nog altijd met hart en ziel voor de brandweer in. Onder meer voor Brandveilig leven. ‘Om mensen bewust te maken van wat ze zelf kunnen én moeten doen.’

‘Als brandweerman wil je mensen zo snel mogelijk

gebeurt, duurt het altijd even voordat de hulpdiensten

helpen’, zo vat Hans zijn drijfveer voor het repressieve

er zijn. Maar direct handelen is cruciaal om letsel en

brandweerwerk samen. ‘En daarnaast gaat het om de

schade zoveel mogelijk te beperken. Dat geldt op

kick en de gezelligheid’. Nu draagt hij als ondersteunend vrijwilliger zijn kennis en ervaring graag over. Aan de huidige lichting vrijwilligers door als oefenleider bij de oefenavonden aanwezig te zijn en aan het publiek, door vol overgave over het belang van Brandveilig leven te vertellen.

Direct handelen is cruciaal ‘In mijn werk speelt brandveiligheid ook een belangrijke rol’, vertelt Hans. In het dagelijks leven is hij technisch gebouwbeheerder bij SIG Kennemerland, een organisatie die ondersteuning biedt aan mensen met een beperking.

SIG heeft 35 woonlocaties in Noord-Holland en tot Hans’ taken behoort het begeleiden van de BHV’ers. Hans: ‘Bedrijfshulpverleners zijn er niet voor niets. Als er iets

60

mijn werk, maar ook in een gewone thuissituatie. Brand is

bezoekers en weet zijn verhaal goed te vertellen. Hij staat

altijd sneller dan de brandweer. Daar moeten mensen zich

dan in brandweerkleding met een hoedje op, kletst mensen

van bewust zijn.’

de tent in en ze komen er met een rookmelder weer uit.’

Met een rookmelder de tent uit

Jong geleerd is oud gedaan

‘Wist je dat de brandsnelheid de laatste jaren met de helft

Hans voelt zich vereerd met de parel, maar blijft er verder

is toegenomen? Door de bouwmaterialen en meubels van

nuchter onder: ‘Het was een hele leuke verrassing, maar

tegenwoordig staat je woonkamer binnen enkele minuten

zonder parel doe ik het ook hoor. Ik kende het fenomeen

in lichterlaaie. Heb je rookmelders in huis, doen die het ook

parel niet eens, ik vind het gewoon heel leuk om te

en wat doe je als die afgaan? Weet je de weg in huis als

doen.’ Bescheiden brengt hij het gesprek snel terug op

je niks kunt zien en liggen je sleutels op een vaste plaats?’

waar het eigenlijk om gaat en waar hij het voor doet: bewustwording. ‘Omdat steeds meer ouderen langer thuis

‘Direct handelen is cruciaal om letsel en schade zoveel mogelijk te beperken’

blijven wonen en de brandweer niet altijd snel aanwezig kan zijn, moeten mensen wel zelfredzamer worden. Dat begint met bewustwording. En er is nog een wereld te winnen, zeker bij de oudere generatie.’ Daarom geeft Hans ook voorlichting op basisscholen: ‘Je moet bij de

Met dit soort informatie en vragen en vooral door de

kinderen beginnen. Jong geleerd is oud gedaan tenslotte

manier waarop hij met mensen in gesprek gaat, weet Hans

en vaak bereik je via hen ook de ouders. Zo maken we de

het publiek te overtuigen van de gevaren en risico’s en van

samenleving op den duur steeds brandveiliger.’ n

wat je zelf kunt doen om die te verkleinen. Op markten en braderieën en op de Huishoudbeurs doet hij zijn verhaal en verkoopt hij rookmelders. En dat doet hij met verve. De collega’s die hem voor de parel nomineerden, omschreven het zo: ‘Hans is altijd zeer enthousiast in het benaderen van

61

Colofon Brandweer Nederland Kemperbergerweg 783 Postbus 7010 6801 HA Arnhem t (026) 355 24 55 f (026) 351 50 51 info@brandweer.nl www.brandweer.nl

Tekst

Claar Hellwig, Ingrid Douma en Floor Ockers

Eindredactie

Communicatie Brandweer Nederland

Drukwerk

MediaCenter Rotterdam

Vormgeving

OudZuid Ontwerp mediavormgevers

Š Brandweer Nederland, maart 2018

62

Minder branden, minder slachtoffers, minder schade