tegelen, Helemaal zonder lijm of mortel?

tegelen, helemaal zonder lijm of mortel? OOk dat kan!

Dat het stil is rond NITA, wil niet zeggen dat er op het internationale ‘Innovatieve Tegelacademy’niveau niets gebeurt: op het hoofdkantoor van de EITA in West-Vlaanderen, tevens vestgingslocatie van de Belgische academie BITA, vond onlangs een test plaats van een droog tegelsysteem: Kerlite Easy, een combinatie van een ontkoppelingsmat genaamd “Silent” en dunne Cotto d’Este Kerlite+ tegels. Voor deze testsituatie werden 2 vloervelden gecreëerd, goed voor een totaal van ± 50 m². Deze ruimtes werden ingedeeld met een podium dat een holle computervloer moest simuleren. Dit verhoogde gedeelte werd gemonteerd op een vastgezet tegel-draagsysteem dat als stabiele basis diende en nadien uitbekleed met OSB-platen. Het aansluitend vloervlak bestond uit een bestaande gestructureerde keramische vloer (R12), dat na een lasercontrole perfect voldeed aan de strengste vlakheidstolerantie van 2mm/m, volgens de TV 237 van het Vlaamse Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB). Maar – is het iets…? Peter Goegebeur, president van de EITA en bestuurslid van NITA, liet tijdens CERSAIE op zijn fototoestel al een paar foto’s van de werkwijze zien…

‘LOsMAAKBAARHEId’: EEN ExTRA REdEN!

Het initiatief past erg goed bij deze tijd: het beleid van de rijksoverheid is gericht op een circulaire economie in 2050, maar het rijksvastgoedbedrijf en rijkswaterstaat moeten al in 2030 circulair werken. Zo moeten nieuwe gebouwen sinds 2018 energieneutraal zijn. bij nieuwbouw en herontwikkeling van vastgoed dienen zoveel mogelijk hergebruikte of herbruikbare materialen en grondstoffen te worden ingezet. Meestal betekent dit: vermalen beton en andere, tot isolatiemateriaal verwerkte, grondstoffen. een van de belangrijkste voorwaarden voor circulair bouwen is echter ‘losmaakbaarheid’. Hiervoor is een meetmethodiek ontwikkeld, waardoor het meegenomen kan worden in bestaande certificering zoals breeaM-Nl en gpr gebouw. losmaakbaarheid zou nu al een belangrijke rol moeten spelen in bouwprojecten, want alle gebouwen die we nu bouwen, gaan zeker 50 of 100 jaar mee. losmaakbare, in hun gebruikte vorm direct herbruikbare tegels passen volledig in dit concept; zeker zolang er nog geen losmaakbare tegellijmen zijn…

VERscHILLENdE pLAATsINGsMOGELIjKHEdEN

Hoe worden tegels nú geplaatst? als men de meest voorkomende plaatsingsmogelijkheden even op een rij zet, dan tellen wij er een stuk of vijf. We vatten ze voor u nog even kort samen. 1. de traditionele mortelplaatsing ofwel ‘zetwerk’. deze methode bestaat wellicht het langst. vooral natuursteen wordt heel vaak nog op deze manier geplaatst op een verse dekvloer, weliswaar dan wel met witcement of tras om vlekvorming achteraf te vermijden. Moderne keramische tegels worden niet meer in een mortelbed geplaatst omwille van hun zeer laag waterabsorptiecoëfficiënt (poriëndichtheid). voor de Nederlandse situatie: zie het artikel in dit blad over

‘Waterdicht’!

2. de ‘nat in nat’-methode. op een vers getrokken dekvloer wordt een barbotine ofwel ‘papje’ gegoten, waarop de tegels rechtstreeks ingeklopt kunnen worden. deze barbotinepap kan zowel cement- als kunstharsgebonden zijn om de cohesie van het geheel te garanderen. 3. losse plaatsing. losse plaatsingen komen meestal voor bij de realisatie van wandelpaden en terrassen. voldoende zware tegels worden dan los op kift of grof rijnzand geplaatst. veelal worden ze opgevoegd met puur witzand. in belgië tamelijk ongebruikelijk, in

Nederland gebeurt dit nog geregeld. 4. plaatsing van (terras)tegels op tegeldragers. voldoende dikke tegels worden op regelbare “plots” geplaatst met open voegen. dit systeem wint meer en meer aan populariteit bij terrasbouw. 5. de verlijmingstechniek. dit is tegenwoordig de meest voorkomende manier om zowel binnen als buiten tegels te plaatsen. Men dient er wel op te letten dat de dekvloer zo goed als volledig uitgehard en uitgedroogd is. de normale restvochtwaarden voor een cementgebonden dekvloer is 2,5% en voor een anhydrietvloer 0,5%. toch komt het maar al te vaak voor dat men geen vochtmeting doet alvorens de eerste tegel te plaatsen, wat kan leiden tot latere schade.

Het kiezen voor een van deze plaatsingsmogelijkheden hangt rechtstreeks af van het soort ondergrond en het type tegel dat er op vastgehecht moet worden. de tegelzetter die eindeverantwoordelijke is voor de oplevering van zijn/haar werk kan dit altijd met de architect overleggen. toch wordt hij of zij als specialist(e) ter zake verondersteld te weten welke plaatsingsmethode hem of haar het beste lijkt om de duurzaamheid van het tegelwerk te verzekeren.

de mortel- en verlijmingsmethodes gaan meestal gepaard met soms vervelend afval, een vuilgemaakte werktenue na de zware dagtaak en ook nog heel wat na-reinigingswerk (tegels, gereedschappen,…). en zo viel het initiatief van cotto d‘este meteen in goede aarde…

pRAKTIscHE cONcLUsIEs

Na de ondergronden te hebben gecontroleerd en goedgekeurd, kon men beginnen met de plaatsing van dit innovatieve tegelsysteem.

We konden méér dan een dozijn conclusies en voordelen noteren: 1. de ondergrond moet net zoals bij alle andere tegelwerken vlak en stabiel zijn 2. Zeer eenvoudige plaatsing (met uitzondering van een paar aandachtspunten zoals overlapping van de naden vermijden, bij voorkeur afrollen per twee rollen met de mogelijkheid tot het bijtrekken van de mat – dankzij de hoge elasticiteit van silent) 3. de silentmat heeft naast zijn akoestisch karakter ook nog een ontkoppelende functie. 4. gemakkelijk corrigeerbaar (positionering tegels nog prima mogelijk direct na de plaatsing) 5. versnijdingen en verstekken van de kerlite+ perfect realiseerbaar 6. onmiddellijk beloopbaar, ook tijdens het plaatsen zelf 7. Zeer gemakkelijk vervangbaar bij eventuele toevallige schade (bijvoorbeeld na puntbelasting) 8. eenvoudig en snel te voegen met een Ms polymeer van goede kwaliteit 9. ideaal voor renovatieactiviteiten, kantoor- of winkelsituaties 10. gemakkelijk weer te verwijderen (bij vertrek of modernisering) 11. Minder schoonmaak en opruimwerkzaamheden na de plaatsing 12. ook voor de tegelzetters zelf veel schoner werken (geen lijmresten op broek of schoenen, geen vuile handen en vingernagels) 13. Zeer hoog rendement met twee tegelzetters: ± 10 m²/uur in ideale en goed voorbereide omstandigheden!

Zou deze innovatiestunt de andere plaatsingsmethodes binnenkort schaak kunnen zetten? Het enthousiasme van de aanwezige professionelen kon alvast niet op! ■

www.EITA.eu