Nr 08 4 december 2013

Nr 8

4 december 2013 Michiel Hoogeveens Auteur Anton René Smit: ‘Ik werd Valens praat liever geframed als een strijd tegen de over schilderen kernwapens typische manager’

‘Help, onze secretaresse verdwijnt!’

Onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit — www.advalvas.vu.nl

Verslaafd aan internet pag 10

UNIVERSITAIRE DEBATREEKS

ONDER LEIDING VAN VU-MODERATOR FELIX ROTTENBERG MET O.A. EBERHARD VAN DER LAAN, HERMAN VAN ROMPUY EN PIETER HILHORST VOOR INFORMATIE EN AANMELDEN: WWW.VUCONNECTED.NL

HOE VER KIJK JIJ? We leven in een snel veranderende samenleving, met grote maatschappelijke vraagstukken. Dat vraagt om mensen die verder kijken. Verder dan het voor de hand liggende, verder dan het bekende.

Mensen die verder kijken zijn op hun plek bij de VU. De VU stimuleert haar medewerkers buiten hun eigen afdeling en eigen vakgebied te kijken. Om nieuwe wegen in te slaan. Om samen te werken aan toonaangevend onderzoek en onderwijs. De VU is een universiteit die midden in de maatschappij staat.

Met de blik gericht naar buiten. VU is verder kijken.

Ben jij een medewerker van de VU? Kijk dan voor een overzicht van alle interne vacatures op: WWW.VU.NL/VUNET/VACATURES Ben jij geen medewerker van de VU maar wel ge誰nteresseerd om bij de VU te werken? Kijk dan op: WWW.WERKENBIJDEVU.NL

INHOUD

jaargang 61 — nr 8

VU NU Dinsdag 26 november 2013, 19.31 » Stadsschouwburg Amsterdam, Amsterdams Gala van de Wetenschap.

Het nieuwe Platform Hervorming Nederlandse Universiteiten flyert tegen het feestgevoel.

Michiel Hoogeveen zet zich in tegen kernwapens

6

Foto peter valckx

Internetverslaving bestaat niet, maar je relatie gaat er 10 aan kapot Studenten op huisbezoek bij 16 schrijver Anton Valens René Smit: ‘De VU is onder 20 mijn huid gaan zitten’ En verder Online nieuws

4

Opinie: participatiesamenleving

8

Column: Jaap Seidell

9

Onderzoeksnieuws

14

Opinie: bezuinigingen

24

Column: José

25

Campus: reorganisaties

26

OR

28

Cultuur: cabaret en restaurant

30

Sleutelgat

31

Griff

32

Coverillustratie Merlijn Draisma

Het volgende nummer verschijnt op 18 december 2013

onafhankelijk magazine van de Vrije Universiteit Redactieadres De Boelelaan 1105 kamer 1-D-40 1081 HV Amsterdam redactie.advalvas@vu.nl Hoofdredacteur Marieke Schilp Redactie Floor Bal, Peter Breedveld, Dirk de Hoog, Welmoed Visser Eindredactie Win Castermans, Welmoed Visser Secretariaat Barbara Vazquez, (020) 5985630 secretariaat.advalvas@vu.nl Basis Ontwerp Luis Mendo - GOOD Inc. Vormgeving Rob Bömer, rbbmr.nl

ADVALVAS

Medewerkers Dick Roodenburg (Griffioen), Merlijn Draisma, Peter Gerritsen, Laura van Haren, Bas van der Schot, Nienke Stumpel, José Verwaal, StudioVU (Riechelle van der Valk, Yvonne Compier), Peter Valckx Copyright HOP-kopij Hoger Onderwijs Persbureau, Amsterdam VU-advertenties zie secretariaat Commerciële advertenties Bureau Van Vliet, (023) 5714745 Druk Senefelder Misset, Doetinchem

nr 8 — 4 december 2013

3

RSS feed Abonneer je op het laatste nieuws online Promotiebonus heeft weinig invloed Ze nemen minder promovendi aan en de doctorstitel wordt niet sneller verleend dan voorheen.

Hemerijck wordt hoogleraar London School of Economics Anton Hemerijck, decaan Sociale Wetenschappen, wordt Centennial-hoogleraar bij de afdeling Social Policy van de prestigieuze London School of Economics.

De duurste poepcollectie van Europa In januari 2014 gaat het bevolkingsonderzoek naar darmkanker van start. Ondertussen werkt het VUmc hard aan een nog betere test.

Ethiopische en Soedanese boeren moeten elkaar leren vertrouwen Idee: los je studieschuld af met thuiszorg!

Studenten mogen hun ov-kaart nog een jaar houden (waarschijnlijk!)

Kritische Studenten willen leren van Verontruste VU’ers ‘Moedig studenten aan naar het buitenland te gaan’

Voor al het laatste nieuws: advalvas.vu.nl 4

D

‘Geen fusie’

e VU en de UvA gaan niet volledig fuseren.

Dit benadrukte Jaap Winter, de nieuwe collegevoorzitter van de VU, dinsdagavond tijdens het Gala van de Wetenschap in de Amsterdamse Stadsschouwburg.

“We willen samenwerken waar dat de kwaliteit van onderwijs en

onderzoek verbetert. Maar voor nauwe samenwerking heb je geen fusie nodig. Je moet per situatie en domein bekijken wat de beste vorm is”, aldus Winter. Hij onderstreepte wel dat de fusie van de bètafaculteiten in zijn ogen een goede zaak is. “Dat is een initiatief van onderop, van de betrokken wetenschappers zelf. Die willen die samenwerking om aan de

internationale top mee te kunnen blijven draaien. Als dat draagvlak er is, zijn de onderlinge verschillen tussen de instellingen en de problemen van zo’n mega-operatie oplosbaar.’’ Zijn collega van de UvA, Louise Gunning, is het met Winter eens. (DdH)

Lees het hele verslag op advalvas. vu.nl>nieuws>2 december.

Tekort bij FALW is structureel FALW verkeert in financiële problemen. Hoeveel mensen er ontslagen moeten worden, is nog onduidelijk, volgens decaan Bauke Oudega.

“

We hebben structureel te weinig geld”, vat Oudega de problemen bij Aard- en Levenswetenschappen samen. Hij verwacht zonder bijstelling van beleid volgend jaar een tekort van ruim 2,5 miljoen euro, zo’n 5 procent van de omzet van de faculteit. “En dat is niet voor het eerst. De afgelopen jaren komen we telkens uit op een structureel tekort. En nu bereiken onze financiële reserves de kritische grens. Dus moet er structureel iets gebeuren.”

De problemen concentreren zich volgens Oudega voornamelijk bij drie afdelingen en een paar kleine eenheden, namelijk het Instituut voor Milieuvraagstukken, de afdeling aardwetenschappen en de afdeling moleculaire celbiologie.

De kleinste afdeling van de faculteit, geo-en bioarcheologie, gaat als zelfstandige eenheid verdwijnen. Ook raakt de faculteit zeven secretaresses kwijt. Uitgangspunt bij het beleid is dat alle zeven hoofdeenheden van de faculteit zelfstandig een positief financieel

resultaat behalen.

Wat de structurele bezuiniging voor gevolgen voor het personeel heeft, weet Oudega nog niet. “Er is een commissie ingesteld die de problemen precies in kaart gaat brengen. Die zal in januari een plan presenteren. Maar op een bijeenkomst met het personeel hebben we gezegd dat we gedwongen ontslagen niet kunnen uitsluiten, helaas.” (DdH)

Lees meer op advalvas.vu.nl>nieuws>27 november. nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

advalvas_online

Studenten als spion geronseld (Re)tweets

I

nlichtingendienst AIVD ronselt informanten onder studenten, meldt het Algemeen Dagblad. De Socialistische Partij wil dat verbieden. “Het gaat om een jonge, kwetsbare groep mensen.”

Een stagiair van het AD, Ivo Roodbergen, deed in Egypte onderzoek voor zijn afstudeerscriptie. Hij werd benaderd door de AIVD, die informatie wilde over de mensen die de jongen in Egypte ontmoette. “De dienst vroeg hem het contact stil te

houden, maar wist kennelijk niet dat hij stage liep bij het AD”, schrijft hij in zijn eigen artikel. Roodbergen is niet de enige die door de AIVD is benaderd. De geheime dienst is onder meer geïnteresseerd in demonstraties en krakersbijeenkomsten. Veel studenten zouden van de toenaderingspogingen schrikken en zich geïntimideerd voelen: ze zouden bang zijn zichzelf verdacht te maken als ze niet meewerken.

In de krant zegt terroris-

Een selectie uit de opvallendste tweets van de afgelopen weken

medeskundige Beatrice de Graaf dat het haar niet verbaast dat de AIVD onder studenten informatie zoekt.

Al eerder wilde de Socialistische Partij dat de geheime dienst ophoudt journalisten en medewerkers van hulporganisaties als informanten te ronselen. Ook de Landelijke Studenten Vakbond spreekt zich uit tegen het benaderen van studenten. (HOP)

@johan_vermeer 2-12_Nieuwe voorzitter #vu bezoekt op eerste werkdag de vergadering van facultaire onderwijsdirecteuren. Een belangrijk eerste signaal! @HansvanMeerten 2-12_Terwijl honderdduizenden hun leven voor een toegang tot de EU wagen, pleiten hier figuren voor het verlaten ervan.

Meer hierover op advalvas. vu.nl>nieuws>2 december.

@PGKroeger 2-12_VU-voorzitter Jaap Winter is “helemaal niet bezig” met fusie met de UvA http://fb.me/6iNb3c3Lm Dat heeft Science Guide opgepikt op het Gala van de Wetenschap.

Matig studieadvies

@TaalcentrumVU 2-12_Wat doet het Taacentrum-VU in het sportkatern van de krant? Kijk zelf in de #Volkskrant, Sport p. 6/7, voetbaltaal. pic. twitter.com/TqveOuVVZx Het taalcentrum doet onderzoek naar taalgebruik in de sport: Niets is zeker in het voetbal.

twitter/facebook/issuu

@JelleJolles 30-11_Zware review studie toont dat moderne video games ook ++ kunnen zijn voor cognitie, leren & gezondheid: http:// ow.ly/rjMzS

Toponderzoek Op vier thema’s echt meetellen aan de top.

Lees meer op advalvas. vu.nl>dossiers>Onderzoek moet meer opleveren

@jaapseidell 30-11_Recepten in kookboeken zijn de afgelopen 100 jaar calorierijker geworden en porties groter. En wij dikker. http://sjp. sagepub.com/content/41/8/839.abstract …

Niks mis mee

In 1 dag

Tentamen leren in één dag.

De volgende keer ga je echt op tijd beginnen met het lezen van je studieboeken en het volgen van colleges. Lees op advalvas.vu.nl>tips&trucs hoe je in 24 uur toch je tentamen haalt!

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

@ptebeest 28-11_Zo meteen een werkbezoek brengen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, om te praten over Universitaire verkiezingen.

Peter te Beest zit in Leiden in de studentenpolitiek.

Eén op de drie studenten is ontevreden over de studieadviseur

S

@BartWallet 02-12_Ik mag nu op de VU in uur historische achtergronden Arabisch-Israelisch conflict belichten. Onmogelijke opgave. Toch maar proberen.

tudieadviseurs hebben niet genoeg verstand van zaken, vindt een derde van de studenten die bij hen is langsgeweest. De studieadviseurs zijn vaak niet op de hoogte van wet- en regelgeving of kennen het beleid van de eigen universiteit niet goed. Dat blijkt uit een onderzoek van Landelijke Kamer van Verenigingen onder ruim driehonderd studenten. (HOP)

Meer hierover op advalvas.vu.nl>nieuws>27 november.

rbbmr.nl

‘De wetenschap deugt wél’, aldus NWO-voorzitter Jos Engelen op een debat van de actiegroep Science in transition. Lees het artikel op advalvas.vu.nl>opinie

5

Alumnus Michiel Hoogeveen ‘Verdiep je in de schurkenstaten met kernwapens’

6

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

in actie

Politicologie-alumnus Michiel Hoogeveen (24) zet zich in voor Pugwash, een internationale organisatie tegen kernwapens.

DOOR Welmoed Visser FOTO STUDIOVU/RIECHELLE VAN DER VALK

K

ernwapens? Dat is toch meer iets uit de jaren tachtig? “Aanvankelijk was ik helemaal niet bezig met kernwapens. Ik wilde mijn scriptie schrijven over Noord-Korea, want dat land fascineert me: zo afgesloten en homogeen, het enige land ter wereld waar het IJzeren Gordijn echt nog bestaat.

Mijn scriptie gaat over de Kaesong Industrial Complex. Dat is een klein gebied in Noord-Korea, waar Zuid-Koreaanse bedrijven dingen kunnen laten maken door Noord-Koreaanse arbeiders. Beide landen hebben hier voordeel bij: voor Zuid-Korea gaat het om goedkope arbeid en Noord-Korea krijgt harde valuta binnen. Tegelijk is het absurd dat zoiets bestaat, want de landen zijn officieel met elkaar in oorlog.”

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

En wie Noord-Korea zegt, zegt kernwapens. “Daar komt het inderdaad wel op neer. In de tijd dat ik mijn scriptie schreef, afgelopen voorjaar, liep het conflict tussen Noord- en Zuid-Korea weer zo hoog op dat Noord-Korea de Kaesong eenzijdig heeft gesloten. Er waren provocaties van twee kanten: Noord-Korea deed kernproeven, ZuidKorea kwam te dicht bij de grens met militaire oefeningen én er was een incident met een Amerikaans gevechtsvliegtuig dat binnen het Noord-Koreaanse luchtruim zou zijn gekomen. Ik moest mijn scriptie herschrijven door de sluiting van de Kaesong, die nu overigens weer open is. Dat was veel werk, maar ik vond het ook interessant.”

Hoe kwam je bij Pugwash terecht?

“Via een lezing aan de VU over kernwapens. Omdat ik met die scriptie bezig was, ben ik daar naartoe gegaan. Toen heb ik contact met ze gehouden en in oktober mocht ik mijn scriptie presenteren op de tweejaarlijkse Pugwashconferentie in Istanbul. Daar waren wetenschappers en diplomaten van over de hele wereld die zich met kernwapens bezighouden.”

Is Pugwash een actiegroep? “Nee, het is meer een groep van deskundigen die zich bezighouden met kernwapens. Ook diplomaten uit landen als Iran en NoordKorea zitten om de tafel bij Pugwash. Dat is uniek. Ik geloof in die aanpak: je kunt die landen wel van buitenaf veroordelen, maar daarmee verminder je het aantal kernwapens niet. Dat kan alleen als je je echt verdiept in hun standpunt. Niet

Terugdringen conflicten Pugwash is opgericht in 1957 en organiseert conferenties met wetenschappers en diplomaten om het aantal gewapende conflicten terug te dringen. In 1995 won Pugwash de Nobelprijs voor de Vrede. Meer informatie op pugwash.org.

Michiel Hoogeveen 2006- 2011 International Business and Management Studies, Haagse Hogeschool Stagiair bij ambassade van de Verenigde Staten, Den Haag Uitwisselingsprogramma, University of Ballarat, Australië 2011- 2013 Master politicologie, VU Lid mastercommissie faculteitsvereniging EOS Multilateral Diplomacy & United Nations, Radboud Honours Academy Bestuurslid Pugwash Nederland Adviseur ABN Amro

iedereen bij Pugwash vindt dat het eerste doel moet zijn om kernwapens de wereld uit te krijgen, sommige experts geloven meer in een balance of power.”

En jij? “Ik ben tegen kernwapens, maar doordat ik me erin ben gaan verdiepen, begrijp ik wel beter waarom sommige landen, die wij schurkenstaten noemen, ze zouden willen hebben.

Iran bijvoorbeeld ligt tussen Israël, dat zijn raketten op het land heeft gericht, Afghanistan, Pakistan en Turkije, waar de Amerikanen een grote militaire aanwezigheid hebben. Vanuit Iraans perspectief is het dan ook weer niet zo raar dat het land zich wil kunnen verdedigen. Bovendien wordt er bij kernwapens vaak met twee maten gemeten: het Verenigd Koninkrijk heeft ook nog steeds kernwapens en in Nederland liggen Amerikaanse kernwapens opgeslagen.”

Je werkt nu bij ABN Amro. Doe je nog iets met het onderwerp Noord-Korea? “Ik ben bestuurslid bij Pugwash Nederland geworden, daar help ik bij het organiseren van lezingen. En ik zou heel graag verder onderzoek willen doen naar NoordKorea, maar een baan vinden als promovendus is niet gemakkelijk. Ik wil graag iets doen met mijn kennis, maar dat hoeft voorlopig niet per se in mijn baan te zijn. Ik wil ook graag commerciële ervaring opdoen en dat kan bij de bank. Misschien dat ik later ooit terugga naar de universiteit om onderzoeker te worden.”

7

Arme is vogelvrij in participatiesamenleving De participatiesamenleving is slecht voor mensen uit de onderklasse. Die hebben helemaal geen netwerk dat hen kan helpen.

Door Marc Schuilenburg Beeld Bas van der Schot

P

articipatiesamenleving is uitgeroepen tot het woord van 2013.

Het versloeg sletvrees, selfie en shariawijk. Koning WillemAlexander introduceerde het in zijn Troonrede. Hij sprak daarin over een samenleving waarin burgers meer verantwoordelijkheid moeten gaan nemen voor hun leven en omgeving. In het Verenigd Koninkrijk noemt men dit een ‘Big Society’. Het idee daarachter is dat oplossingen voor maatschappelijke problemen worden gevonden in de samenleving – en niet meer bij de overheid.

Politiek gezien is de participatiesamenleving een gulden middenweg voor de Nederlandse coalitie. De PvdA is af van de werking van de markt en de VVD is verlost van een te grote overheid. Maar het idee dat we hiermee een nieuw tijdperk betreden, is onjuist. Er is niets nieuws aan een participatiesamenleving.

Burgers zijn sinds de jaren 1990 al object van een activeringsbeleid waarin ze worden betrokken bij zaken als veiligheid, wonen en welzijn. Premier Mark Rutte was de eerste om toe te geven dat hij geen idee heeft waar ons land naartoe moet, een ontnuchterende boodschap voor iedereen die dacht te hebben gestemd op een politicus die Nederland uit de economische malaise zou halen.

Participatiesamenleving is vooral een modieuze term voor forse bezuinigingen op de collectieve sector. Daarbij verschuift de zorg door de overheid voor collectieve voorzieningen van een recht naar een gunst. Een fraai voorbeeld hiervan is het werkgelegenheidsbeleid. Word je werkloos, dan moet je

8

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

opinie

wisselcolumn

Voedingsstof tot nadenken eerst aankloppen bij familie en vrienden voor advies – en misschien een baan.

Pas daarna komt de overheid in actie via het UWV. Dit verlenen van diensten aan elkaar roept associaties op met de wijze waarop in tribale samenlevingen sociale relaties werden opgebouwd. Marcel Mauss heeft in zijn beroemde werk Essai sur le don uit 1924 laten zien hoe het onderling uitwisselen van goederen en diensten de grondslag vormt van onze sociale orde. Het gaat hierbij om de drievoudige morele verplichting te geven, te ontvangen en iets terug te geven. Maar er ontstaat een groot probleem wanneer je niets terug kan geven, omdat je hiertoe niet de middelen hebt.

De overgang van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving dreigt slecht uit te pakken voor de minder bedeelden onder ons. Verlies je als Kamerlid je baan? Geen probleem. Hiervoor is de politieke baantjesmolen die zorgt dat je altijd nog burgemeester kan worden. Moet je weg als bestuurder van een grote bank? Geen nood. Bevriende collega’s vragen je wel commissaris te worden bij een andere financiële instelling. Maar dit alles ligt wat ingewikkelder wanneer je aan de onderkant van de samenleving bungelt en over weinig sociale contacten beschikt. Probeer dan maar je persoonlijke netwerk aan te spreken voor een nieuwe baan. Weinig kans dat je buren of vrienden je hierbij kunnen helpen. Voor een steeds groter wordende onderklasse ligt zo een verder isolement in het verschiet. Participatie zonder verandering van de bestaande machtsrelaties leidt dan ook tot het recht van de sterkste. ‘Vogelvrije samenleving’ zou een beter woord van het jaar zijn geweest.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

foto StudioVU/Yvonne Compier

Marc Schuilenburg is docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie. Zijn nieuwste boek heet Orde in veiligheid.

I

Jaap Seidell hoogleraar voeding en gezondheid

was eten echter vooral een levenskunst. n essentie zijn de meest voorkoVoedsel is meer dan chemie. Het is een mende welvaartsziekten (zoals type belangrijk onderdeel van onze sociale en 2 diabetes, hart- en vaatziekten culturele identiteit. Door de manier waaren kanker) stofwisselingsziekten op we eten, kunnen we ons onderscheiwaarbij voeding een belangrijke rol den van anderen. Maar het is ook een speelt. De biochemische routekaart middel om ons te verbinden. Denk aan waaraan onder anderen biologen de cultuur van gastvrijheid, het delen van van de Vrije Universiteit werken, geeft ons eten met mensen die honger hebben, een prachtig inzicht in hoe dit soort en de gezamenlijke feestmaaltijd. Geen ziekten kunnen ontstaan. Dat opent de feest zonder lekker eten. deur naar wat de onderDe toenemende individuzoekers ‘op maat gemaakte alisering en het daarmee diëten ter vervanging Zeg me wat je eet gepaard gaande verlies van medicijnen’ noemen. en ik vertel je wie aan sociale cohesie zijn ‘We begrijpen nu voor je bent mede een oorzaak van het het eerst hoe een mens toenemen van welvaartszichzelf precies maakt ziekten. Met de opmars uit de voeding die hij tot van de magnetron, de zich neemt’, vertelde een snelle hap op het station VU-hoogleraar recentelijk en het bord op schoot voor aan een journalist van de de televisie hebben we ons Volkskrant. een leefstijl aangemeten ‘De mens is een chemisch die nadelige gevolgen voor proces als een ander’, de gezondheid heeft. Bovendien verliemeende ook Willem Frederik Hermans zen we ook een deel van onze identiteit in 1964. Voeding is in die visie een zak erdoor. Persoonlijke op maat gemaakte met nutriënten die in optimale dosering diëten lossen maar een deel van dat het functioneren van het lichaam onderprobleem op. Voor wie het kan betalen, steunt. Het idee dat we zijn wat we eten, levert het de mogelijkheid van een lang komt in de filosofie al veel langer voor. en fysiek gezond leven. Maar naar waar‘Dis-moi ce que tu manges, je te dirai ce schijnlijkheid wel een leeg en eenzaam que tu es’, schreef Jean Anthelme Brillatleven.

Savarin in 1826 en door de meesten die het hem nazeggen wordt dat inderdaad zo letterlijk bedoeld. Voor Brillat-Savarin Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

9

Internetverslaving

10

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

wetenschap

Internet maakt meer kapot dan je lief is Wanneer internet je te veel? In elk geval als je partner erover klaagt, zegt promovendus Linda Muusses. door floor bal illustratie merlijn draisma

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

11

Internetverslaving

I

nternetverslaving bestaat niet volgens het wereldwijde psychiatriehandboek DSM-5. Toch is dat niet direct goed nieuws, zegt promovendus sociale en organisatiepsychologie Linda Muusses. “Mensen kunnen alsnog de controle over hun internetgebruik kwijtraken. Ze zijn alleen niet verslaafd aan een goedje, zoals bij nicotine of alcohol.”

Het aantal uren op een dag dat iemand online is, telt niet mee in haar beoordeling of het internetgedrag ongezond is.

Per slot van rekening zijn er ook veel mensen die voor hun werk moeten internetten of die ’s avonds nog even met hun vakantievriendje in een ander land skypen.

‘Elk kwartier check ik mijn gsm’ Berichtjes sturen via WhatsApp vindt eerstejaars politicologie Lana (niet haar echte naam) geen internetten. Ze krijgt 500 berichten per dag.

“Ik zie het meer als praten. Met mijn vriendinnen zit ik in een WhatsApp-group. We zijn met z’n vieren en sturen de hele dag berichtjes naar elkaar. Dat kan over alles gaan: school, werk, jongens of het nieuws. Mijn gsm gaat nooit uit, ook niet ’s nachts.

Dus gebeurt het wel dat ik ’s nachts nog een berichtje van een vriendin binnenkrijg. Daar word ik niet wakker van. Het geluid staat uit, anders is het irritant. Ongeveer één keer per kwartier kijk ik of er een berichtje binnen is. Tijdens het studeren leg ik mijn mobiel weg, dan ga ik ook niet stiekem kijken.

Mijn vrienden hebben er geen last van, ze doen het zelf ook. Als we uit eten gaan, is het heel normaal om even een foto voor Instagram te maken. Dat is niet opvallend, iedereen doet dat. In restaurants, in de tram. Overal zie ik mensen met hun mobiel bezig.”

12

computerspelletjes spelen. Het internet is in die gevallen alleen het middel waarmee mensen hun verslaving makkelijk kunnen uitoefenen.

Dat geldt niet voor mensen die eindeloos nieuwssites lezen, Twitter-tijger zijn of tweehonderd berichten per dag op Facebook liken. Dat zijn typische gewoonten die mensen soms niet goed in de hand hebben, waarachter verder geen onderliggende verslaving schuilgaat.

Minder intimiteit Voor haar onderzoek volgt Muusses vier jaar lang tweehonderd stellen die op vijf verschillende momenten vragenlijsten over hun relatie en internetgebruik invullen. Haar belangrijkste conclusie tot nu toe is dat de relatie van compulsieve internetters in de loop van de jaren slechRusteloos en gefrustreerd ter wordt. “Je zou kunnen denken dat Muusses onderzoekt voor haar promotie mensen meer gaan internetten omdat ze de invloed van het internet op romaneen slechte relatie hebben. Dat is niet zo, tische relaties. Er zijn tekenen die erop het is echt andersom.” wijzen of iemand een al te hechte relatie Doordat er minder intimet zijn computer heeft. miteit en passie tussen Het duidelijkste signaal is de partners is, neemt de of iemands werk of studie Porno, poker en kwaliteit van de relatie af. onder het internetten games trekken De dwangmatige gebruilijdt. Die slechte resultade meeste ker neemt de tijd niet om ten gaan vaak samen met dwangmatige even bij te praten, een slaapgebrek door hele bezoekers kus te geven of te knufnachten achter de compufelen. Ook houdt diegene ter te blijven hangen. meer voor de geliefde “Cruciaal is de vraag hoe verborgen. Dat kan alles moeilijk het voor iemand zijn: het contact met een is om te stoppen met ex op Facebook of het internetten. Daarnaast aantal euro’s dat er na een is het veelzeggend als internetwinkelsessie van de creditcard is mensen liever online zijn dan dat ze tijd afgeschreven. met andere mensen willen doorbrenDe partner heeft het gevoel dat de ander gen. Echte fanatiekelingen voelen zich niet te vertrouwen is. Je hebt afgesproook rusteloos en gefrustreerd als ze niet ken dat hij de afwas zou doen maar als je online kunnen.” terug bent van de boodschappen, zit hij De sites voor games, porno en gokken nog steeds te gamen. Muuses: “Dat levert trekken de meeste dwangmatige bezoeniet alleen ruzie op, maar tast ook het kers. In een aantal gevallen zit daar een verslaving achter die ook zonder internet- beeld van je partner aan. Het is blijkbaar iemand met weinig zelfcontrole. En dat verbinding blijft bestaan. Ook zonder wifi wordt niet aantrekkelijk gevonden.” kun je porno kijken, naar het casino of

‘Veel internetten is slecht voor je relatie’

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

Cold turkey stoppen Dat die band minder wordt, merken dwangmatige klikkers ook. Toch weerhoudt het ze er niet altijd van om te internetten. “Ze vinden de rest van hun omgeving minder belangrijk. Veel zin om te minderen hebben ze niet, daar worden ze geïrriteerd en gefrustreerd van. Dus ze steken ook niet veel tijd in het redden van hun relatie.”

Bijna 95 procent van de Nederlanders heeft een internetverbinding. Cold turkey stoppen kan bijna niet. Wie rekeningen wil betalen of zijn cijfers wil checken, moet dat toch online doen. Opvallend genoeg nam het aantal uur dat online doorgebracht werd, volgens het onderzoek vorig jaar voor het eerst af. Muusses vermoedt dat het vooral een kwestie van perceptie is. “Dat is de invloed van de smartphone. Mensen zitten niet meer alleen op een zolderkamertje. Het gebruik verplaatst zich naar gsm en tablet. Zo zien veel mensen het gebruik van WhatsApp niet eens als internetten.”

Minder online, meer zelfbeheersing Het grootste probleem met een overmatig internetgebruik is dat je geen zelfbeheersing hebt.

Promovendus Linda Muusses raadt daarom aan om die controle uit te besteden. >Er zijn apps en sites, zoals Leechblock, die zorgen dat je een tijdje niet online kunt >Zit je te mailen in plaats van te werken? Zet het meldsignaal voor nieuwe mail uit en kijk maar 2 keer per dag in je inbox >Partners of ouders willen meestal ook helpen.

Spreek bijvoorbeeld af dat de smartphone niet mee naar de slaapkamer mag >Voor dwangmatige gamers, pokeraars en pornoloerders bestaan ook speciale therapieën.

‘Als ik niet slaap, ben ik online’ IT-servicedesk medewerker Nick Post (wel zijn echte naam) is als Viffex bekend bij liefhebbers van de tekenfilm My Little Pony.

“Als ik niet slaap, ben ik online. Twee jaar geleden werd ik door omstandigheden depressief. Een vriend stelde voor dat ik de nieuwe versie van My Little Pony zou kijken. Ik verklaarde hem voor gek, maar keek toch een aantal afleveringen. Hij had gelijk, het vrolijkte me op. Op het internet vond ik sites met mensen die het net zo leuk vonden als ik.

Ik ging in opdracht tekeningen van My Little Ponykarakters maken. Ook zet ik videoclips van de serie op Youtube met zelfgemaakte muziek erbij. Het is heel motiverend als anderen leuk vinden wat je doet.

Ik heb zo ook mijn vriendin gevonden. We hebben elkaar nog niet in het echt ontmoet, ze woont in Amerika, maar we skypen veel.

Op mijn Youtube-kanaal heb ik inmiddels 1100 volgers. Omdat veel mensen mijn filmpjes kijken, krijg ik betaald voor de reclames die voor mijn filmpjes te zien zijn. Laatst was dat honderd euro. Toch aardig voor het online zetten van een paar filmpjes. Alleen mijn ouders zijn niet altijd enthousiast. Dan krijg ik een berichtje met de vraag of ik nog weleens buiten kom. Verder krijg ik soms rare reacties van anderen omdat ik een tekenfilm voor kinderen leuk vind. Maar daar trek ik me niets van aan.”

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

‘Iemand met weinig zelfcontrole is niet aantrekkelijk’

‘Ik mocht van de groep niet op kerstvakantie’ Honderd fulltime dagen. Zolang stak masterstudent biomoleculair sciences Laurence (niet zijn echte naam) in het spel World of Warcraft.

“Zes jaar geleden, toen ik op de middelbare school zat, vormde ik met een aantal mensen een online clan in dat spel. In dat jaar heb ik een derde van mijn tijd achter de computer gezeten. Vooral mijn ouders vonden dat irritant. Het had geen invloed op mijn schoolcijfers. Maar soms kwam ik niet naar beneden om te eten omdat we dan net een manoeuvre aan het uitvoeren waren. Dan kon ik niet weg. Op een gegeven moment werd het te veeleisend. Ik mocht van de groep niet op kerstvakantie omdat ze me in het spel nodig hadden. Dat vond ik belachelijk: het is geen baan, ik kreeg er niets voor terug. Het was niet leuk meer. Ik ben uitgelogd en nooit meer teruggegaan.

Van dat debacle heb ik geleerd. Ik ben nog steeds zoveel mogelijk online, maar mijn prioriteiten zijn anders geworden. Ik zit nu liever met mijn vrienden in de kroeg dan achter mijn laptop.”

13

VIPs

Hoogleraar Engelse taalkunde Diederik Oostdijk sprak bij het VARAradioprogramma DeGids.FM over John F. Kennedy. Hij vertelde over de impact van Kennedy op de Amerikaanse literatuur.

Hoe reageerden schrijvers op zijn presidentschap en zijn dood 50 jaar geleden?

VU-docent Maikel Wijtmans is uitgeroepen tot universitair chemiedocent 2013. De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging kende haar jaarlijkse onderwijsprijs toe aan Wijtmans voor zijn inzet in nieuwe e-learningmethoden en enthousiaste voordracht.

14

Onder de wol

W

orden mensen depressief omdat ze slecht slapen?

Of slapen ze slecht omdat ze depressief zijn? Over die vraag is al jaren discussie. Beide is waar, blijkt uit het onderzoek van Josine van Mill, die op 19 november bij

Floor Bal

Hoogleraar zware criminaliteit en rechtshandhaving Edward Kleemans is benoemd in een commissie van de National Academy of Sciences. Hij gaat daar onderzoek doen naar de stand van de internationale wetenschappelijke kennis op het gebied van roken, tabaksbeleid en de illegale tabaksmarkt.

Dingemans fotografie

VU FPP ITM

Meike Bartels van de afdeling Biologische psychologie is door het college van bestuur benoemd als een van de University Research Chair-hoogleraren. Hiermee erkent de VU uitmuntende wetenschappers die worden beschouwd als aankomende leiders in hun vakgebied.

geneeskunde promoveerde op een epidemiologisch onderzoek naar slaapproblemen, depressie en angststoornissen. Uit Van Mills studie blijkt dat depressie inderdaad aan slaapproblemen is gerelateerd, maar dat deze relatie bij angststoornissen niet bestaat. De relatie tussen depressie en slaap-

Proeflab ruimtereizen

V

oordat je dure meetapparatuur de ruimte in stuurt, is het handig om te weten of die tegen de barre omstandigheden in het heelal kan. Daarom is het nuttig om die omstandigheden na te bootsen in het lab, zodat je je instrumenten kunt testen en aanpassen.

Zo’n testlaboratorium ontwierp geoloog Khadijeh Motamedi Mohammadabadi. Ze promoveerde vorige week hierop. In het lab

kunnen extreem lage temperaturen en extreme drukomstandigheden worden nagebootst. Motamedi Mohammadabadi gebruikte het lab om een Raman laser spectrometer (RMS) te testen, een instrument dat is ontworpen om metingen te doen op Mars.

De RMS gaat daar mineralen en moleculen onderzoeken.

Het proeflab dat Motamedi Mohammadabadi bouwde is het eerste in Europa. (WV)

Zie proefschrif via tinyurl.com/proeflabruimteonderzoek.

problemen werkt, zoals gezegd, twee kanten op. Het is overigens niet altijd zo dat depressieve mensen te weinig slapen, soms slapen ze ook juist extreem veel.

Ook blijkt uit Van Mills onderzoek dat avondmensen meer kans lopen op een depressie dan ochtendmensen. (WV)

Verstandelijk beperkt

K

inderen met een lichte tot matige verstandelijke beperking hebben vaak psychische problemen. Om te voorkomen dat deze erger worden, moeten de ouders van deze kinderen ondersteund worden. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Karen de Ruiter. De behandeling moet zo vroeg mogelijk starten. Gewone behandelmethoden kunnen ook voor deze kinderen gebruikt worden, mits de behandelaars de sessies kort houden, hun taalgebruik aanpassen en veel herhalen.

(FB)

Zie proefschrift via tinyurl.com/ verstandelijke-beperkingen. nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

onderzoeksnieuws

Psychologie van het geven Big

N

ederlanders zijn minder snel bereid om slachtoffers van de burgeroorlog in Syrië te helpen dan die van de storm op de Filippijnen. “Bij een natuurramp hebben ze eerder het idee dat het de slachtoffers overkomt, dat ze er niets aan kunnen doen”, verklaarde bijzonder hoogleraar prosociaal gedrag René Bekkers in een uitzending van EénVandaag. “Als er sprake is van een gewapend conflict tussen twee groepen in een land zijn mensen minder geneigd zich in de slachtoffers in te leven.” (PB)

Johan Cruijf en Pythagoras

Brotherdieet werkt niet

Bewegingswetenschapper Ivo van Hilvoorde schreef ‘Pythagoras in boots: Johan Cruijff and the Construction of Dutch National Identity’.

Vertaald fragment uit het artikel:

H 4,7% van alle Nederlandse patentaanvragen in de periode 20052009 kwam van universiteiten.

Tussen 1980 en 1984 was dat 1,1%

H

Meer info op rathenau.nl>actueel.

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

rbbmr.nl

et onderzoek aan universiteiten is toegepaster geworden in de afgelopen dertig jaar. Het aantal patentaanvragen van wetenschappers was tussen 2005 en 2009 veertien keer zo groot als tussen 1980-1984. In relatieve zin werd het aandeel van universiteiten in die periode meer dan vier keer zo groot. Dat blijkt uit onderzoek van het Rathenau Instituut. Patenten worden vaak gezien als maat voor innovatie. (WV)

et dieet zoals de bekende schrijfster Lionel Shriver in haar nieuwe boek Big Brother beschrijft, is zeker niet aan te bevelen.

Dat zegt hoogleraar voeding en gezondheid Jaap Seidell. Shriver laat haar personage Pandora en haar broer Edison maandenlang een dieet volgen waarbij ze alleen dieetdranken binnenkrijgen.

“Dit soort very-low-calorie-diets is enorm populair”, zegt Seidell.

Hoewel mensen in eerste instantie afvallen, krijgen ze na langere tijd een grote terugval. Minder dan achthonderd calorieën per dag eten is niet vol te houden voor mensen die geen anorexia hebben.

“Daarnaast krijg je bij zo’n sterke caloriebeperking allerlei bijwerkingen, zoals spierafbraak, het trager werken van het metabolisme en daling van de lichaamstemperatuur, die het verder afvallen tegengaan. (FB)

StudioVU/YC

Sterke groei patenten

Ajax ging in 1998 de beurs op en kwam in handen van managers zonder enig noemenswaardig verstand van voetbal.

Dat vond Cruijff, hij schaarde zich aan de kant van de gewone supporters, die riepen om Europese successen zoals in de jaren zeventig.

Cruijff beriep zich op een nostalgisch identiteitsdiscours en zette dat tegenover de koude, zakelijke benadering van het bestuur van Ajax. Daarbij had Cruijff het over ‘wij’, namelijk ‘de echte sportfans’, of als de strijd zich in de bestuurskamer afspeelde, ‘de briljante sporters van de club zelf’.

Aan de andere kant zaten de zakenmensen, de directeuren of de academici. In zijn visie kon een directeur nooit een goede bestuurder zijn als hij niet zelf op hoog niveau had gevoetbald. […] Zo appelleerde Cruijff aan het ongemakkelijke gevoelde onbegrip bij het volk op het gebied van de complexiteit van het voetbalmanagement. Cruijff wist heel goed maatschappelijke sentimenten aan te spreken, subtiel en efficiënt gebruikmakend van zijn linguïstische instrumenten en polarisaties. […] Maar de man die het land kon verenigen als geen ander, die trots opriep bij de Nederlanders als ze alleen al zijn naam hoorden noemen, denigreerde ook iedereen die hem tegensprak op een bijzonder primitieve manier. (PB)

Van Hilvoorde schreef het Engelstalige artikel samen met UvA-socioloog Ruud Stokvis. Zie Sport in History Volume 33, Issue 4, 2013 (Zie ook tandfonline.com).

15

Huisbezoek

Een schrijver die meer van schilderen weet Studenten gingen op bezoek bij auteur Anton Valens. Ze praatten over mannen die bang zijn voor hun post.

DOOR Win Castermans Foto’S Jacqueline Bel

O

p een telefoontje van De Wereld Draait Door zit schrijver en schilder Anton Valens (49) echt niet te wachten: “Een week van tevoren zou ik dan al stijf van de spanning staan.

Het kost me veel meer dan de tien minuten die ik in beeld ben.” Maar je moet tegenwoordig op tv komen om boeken te verkopen, dat beseft Valens ook. “Zelfs voor het voorlezen in plaatsjes als Stadskanaal ben ik al tamelijk nerveus. In mijn hart vind ik het zonde van mijn tijd”, vertelt hij in zijn woonkamer op vier hoog in Amsterdam-Oost. Maar Valens heeft het allemaal over voor zijn succesvolle roman Het Boek ONT. De roman gaat over Isebrand Schut die na zijn oneervol ontslag als callcentermedewerker zijn leven weer op de rit probeert te krijgen door een zelfhulpgroep op te richten voor mannen met angst voor post. De ambities van de deelnemers van Man&Post strekken verder dan het saneren van hun administratie. Wanneer de flamboyante Meckering zich bij de groep meldt, wordt Isebrand uit zijn inertie getild. Meckering, met zijn fenomenaal onnavolgbare redeneerkunst, neemt hem mee op een

16

lange reis naar de oorsprong van het voorvoegsel ont.

Vuist over toetsenbord “Waaraan moet een roman voldoen?

Wanneer is die goed?” vraagt een studente aan Valens. “Geen idee, ik vraag mij al jaren af: wat is een roman? Ik weet het eigenlijk niet. Bij literatuur kan ik mensen wel aanmoedigen en zeggen: dit is interessant voor je. Maar hoe je moet schrijven?”

En bij schilderen weet u dat wel? “Ja, dat is aardser. Je hebt je materiaal, je verf, je doek. Een schilderij kun je leren opbouwen. In principe begin je met wat vlekken maken op het doek, vegen, even afstand nemen, kijken. Het equivalent van schrijven ken ik niet. Je kunt wel met je vuist over het toetsenbord vegen, maar dan heb je helemaal niks.”

Maar hoe kwam u dan tot schrijven?

“Toen ik nog studeerde aan de Rijksacademie werkte ik ook in de Thuiszorg.

Daar ging een wereld voor me open. Op de pretentieuze academie hoorde ik veel theorieën over kunst, maar tijdens het schoonmaken bij oude mensen luisterde ik naar verhalen die voor mijn gevoel over echte problemen gingen. Toen zo’n oude vrouw met wie ik een goede band had na 3,5 jaar overleed, wilde ik dit vastleggen.

Haar verhaal mocht niet verdwijnen.” Dit leidde tot zijn debuut in 2004 Meester in de hygiëne, over thuiszorgwerker Bonne.

‘Zelfs voor het voorlezen in plaatsjes als Stadskanaal ben ik al tamelijk nerveus’

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

onderwijs

Praatjes ook Vrije Schrijver P.F. Thomése vindt het aanstekelijk hoe Valens de maatschappelijk ongeschikten een plaats geeft.

“Zij zijn een belangrijke karaktertype in de moderne literatuur, die in onze succesmaatschappij op de achtergrond dreigen te raken.”

Valens kent inderdaad veel mensen die in de marge opereren, hij maakt ze zichtbaar in zijn boeken. “Ze hebben onverwachte kanten. Zo ken ik iemand die heel veel zorgt voor zijn familieleden. Of het nu zijn zieke tante of dementerende oma is, hij staat altijd klaar. Hij heeft geen carrière en is zoge-

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

naamd nutteloos, maar dat is helemaal niet zo.”

“Bij jou krijgen de onzichtbaren een hele biografie, met eigenaardigheden en praatjes ook”, vult Thomése aan. Hij noemt Valens’ terugkerende thema: het niet afgewezen willen worden en in situaties komen waarin de afwijzing op de loer ligt. “Dat klopt”, zegt Valens.

“Hiervan was ik me niet bewust tijdens het schrijven, het gebeurde gewoon.”

Thomése denkt dat de schrijver Valens vooral onder de mensen moet komen.

De confrontatie met andermans leven levert hem genoeg stof op. Zijn talent zit onmiskenbaar in zijn beschrijvingen.

Bij schrijvers op de thee Deze studenten bezoeken ook Connie Palmen, Jan Siebelink en Jacob Groot. Het college is onderdeel van de minor ‘Aan de slag met literatuur’ die toegankelijk is voor bachelorstudenten van alle faculteiten binnen en buiten de VU. De Vrije Schrijver P.F. Thomése koos de vier auteurs uit. Samen met Jacqueline Bel, hoofddocent moderne Nederlandse letterkunde, begeleidt hij deze huisbezoeken.

Bij Anton Valens stond Het boek ONT centraal.

17

Direct na zijn afstuderen moest Clenton vluchten. Zijn Rwandese diploma is hier niets waard. Met steun van het UAF kan hij weer studeren en een nieuw bestaan opbouwen. www.uaf.nl

jaar

Clenton, gevlucht uit Rwanda:

‘Dankzij mijn studie heb ik weer een toekomst’ Clenton en 3.100 andere vluchtelingstudenten hebben uw steun nodig. Rekening 76300

Ad Valvas-205x264mm-1.indd 1

07-02-13 13:59

Huisbezoek

Antiboek Valens houdt van boeken die eigenlijk mislukt zijn, maar tegelijkertijd zo krankzinnig dat ze de moeite waard zijn, zoals Moby Dick van Herman Melville. Waarop Jacqueline Bel, hoofddocent moderne Nederlandse letterkunde, die samen met Thomése deze huisbezoeken begeleidt, een passage uit Het boek ONT aanhaalt.

‘Als we op deze manier doorgaan, komt het boek nooit af.’ ‘Begin jij nu ook al? Hoezo trouwens: af? Wat is af? Waarom zou mijn boek “af” moeten zijn? Dat is een van die conventies waar alle lulletjes rozenwater mee wapperen: eenheid, opbouw, af – allemaal onzin! Af is de middelmaat.

Die’ – hij wees naar de boeken – ‘zijn af; die hebben eenheid en opbouw, en kijk eens wat een gebreken. Wat een ijdelheid, wat een pompeus gezwam. En klein – ieder op zijn eigen kleine vakgebiedje. Het boek ONT moet juist totaal iets anders worden.’

‘Een antiboek?’ Meckering stokte en keek verbaasd. ‘Ja, een antiboek.’

“Ja”, zegt Valens, “literatuur is nooit af!”

Oppeppende scheldtirades Buiten klinkt een harde knal. “Dat was Manja”, grapt Bel. Manja van der Ziel is in Het boek ONT de cheffin van het callcenter door wie Isebrand ontslagen is. Een vrouw die nogal wat opgekropte woede veroorzaakt bij Isebrand. Een heftige emotie die steeds terugkeert, waardoor de lezer Het boek ONT niet snel vergeet.

De raunchy-killer rocker GG Allin uit de jaren tachtig was voor Isebrand een lichtend voorbeeld van hoe je van zo’n woede afkomt. ‘Naar verluidt verscheen GG Allin naakt op het podium, van top tot teen ingesmeerd met zijn eigen uitwerpselen.

Soms draaide hij ter plekke drollen, at die op of bekogelde het publiek.’ Ook de stukjes ‘live audience interaction’ waarin hij zijn publiek flink uitschold, spraken Isebrand aan. Vreemd genoeg pepten deze scheldtirades van GG Allin hem op.

‘En vulden hem met onvermoede krachten.’

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

Thomése (2e van rechts) tegen zijn collega Valens (naast hem): ‘Bij jou krijgen onzichtbaren een hele biografie’

Anton Valens >Geboren in Paterswolde, 1964 >Studeerde aan Rietveld Academie en Rijksacademie, Amsterdam >Werkte als thuiszorgmedewerker en postbode >Schreef: Meester in de hygiëne (2004), Dweiloorlog, verhalen over oude mensen (2008), Ik wilde naar de rand van Beijing (2008 ), Vis (2009) >Het boek ONT (2012), genomineerd voor de AKO Literatuurprijs >Zie ook antonvalens.nl

Eigen baas Of Valens ook een week in spanning heeft gezeten voor twaalf onbekende studenten, een collega-schrijver en een wetenschapper die hem thuis komen opzoeken, vragen de studenten niet. Het is de schrijver aan te zien dat hij in het begin zenuwachtig is, maar daarna gaat hij zich meer op zijn gemak voelen. Hoeveel het ook van hem vraagt, hij gaat de contacten met de media en andere buitenstaanders niet uit de weg. De uitgeverij wil het, zijn redacteur Tilly Hermans wil het, en Valens zelf kennelijk ook. Na twee uur praten bedanken de studenten hem voor de tijd die hij voor hen vrijmaakte. Valens is weer baas over zijn eigen leven.

19

Voorzitter Smit

‘ De VU is onder mijn huid gaan zitten’

Na acht jaar als bestuursvoorzitter houdt René Smit het voor gezien aan de VU. Tijdens een avondwandeling over de Zuidas kijkt hij met Advalvas terug op een roerige periode.

DOOR PETER BREEDVELD FOTO’S LAURA VAN HAREN / Photograppers

T

erwijl we over de De Boelelaan wandelen, langs het kantorenpark met zijn imposante hoogbouw, blijft René Smit opeens stilstaan bij een brede betonnen brug. Het is een neoclassicistisch aandoende brug die ook wel associaties oproept met de karakteristieke ronde bruggen over de Amsterdamse grachten, maar dan zonder de Hollandse kneuterigheid. De brug markeert de grensovergang van de zakenwereld, met zijn modernistische architectuur, naar het ‘oude’ Buitenveldert en detoneert totaal met het oude, Oostblokkerige flatgebouw dat er recht tegenover staat.

Dit lijkt Smit zeer te fascineren. “Dat is toch bijzonder”, zegt hij, “dat zó’n brug uitkomt op…” en hij draait zich naar het anti-climaxale flatgebouw, “…dit.”

Wat de collegevoorzitter van de VU nou precies bedoelt te zeggen, wordt niet helemaal duidelijk, maar ergens past het wel bij de afsluiting van zijn voorzitterschap. Acht jaar heeft hij de VU geleid en in die periode is de universiteit gegroeid van een degelijke maar wat schuchtere wetenschapsinstelling, die goed in het Buitenveldertse dorpsbeeld paste, naar een werelds kenniscentrum, direct verbonden met de zakenwereld op de Zuidas.

Reorganisatie in volle gang Heeft Smit het gevoel dat zijn klus aan de VU af is? “Dat heb je nooit bij een organisatie als deze”, antwoordt hij, “want als het ene ding af is, dient het volgende zich alweer aan. We zitten middenin een transformatie die nog in volle gang is. De reorganisatie is nog lang niet af, de discussies over samenwerking met de UvA en het Academisch Medisch

20

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

bestuur

Smit bracht ze bij elkaar: de VU, de gemeente en de bedrijven

Centrum zijn nog gaande. Achter elke bocht wacht weer een nieuw avontuur.”

Allemaal trajecten die door Smit zijn ingezet, merk ik op. “Niet zozeer door mij”, werpt hij tegen, “de tijd was er gewoon naar om de relatie met de UvA te herdefiniëren, en opnieuw te kijken naar ons vastgoed. Bij de gemeente is het inzicht ontstaan dat de Amsterdamse universiteiten belangrijk zijn voor de regionale ontwikkeling; dat besef leefde vijf jaar geleden nog niet. De OESO signaleerde dat al, dat het vreemd is dat overheden en universiteiten elkaar niet opzoeken. Zo is het ook vreemd dat bedrijven en universiteiten dat niet doen.”

Dat ze dat niet deden, want Smit heeft ze bij elkaar gebracht, de VU en de gemeente, de VU en de bedrijven. Hij blijft even stilstaan voor een groot accountantskantoor op de Gustav Mahlerlaan, naast het nieuwe gebouw van de tandheelkundige opleiding Acta en het nieuwe O2-gebouw, waar VU en UvA samen de beschikking zullen hebben over hypermoderne, duurzame laboratoria voor het wetenschapsdomein human health and life sciences.

Lening van 230 miljoen euro “Kijk”, zegt hij, wijzend naar het kantoor.

“Die hebben voor deze locatie gekozen omdat hier het jonge wetenschappelijke talent zit, dichtbij de jonge mensen en de nieuwe ontwikkelingen. Dat besef

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

21

Voorzitter Smit

hebben steeds meer bedrijven, dat de VU zorgt voor dynamiek. Vroeger was er een houding van: wat doen jullie hier eigenlijk, jullie zitten in de weg. Nu wordt de VU gezien als een belangrijke asset, een waardevolle bijdrage aan het internationale bedrijfsleven.”

Dat Smit niet zomaar een beetje staat op te scheppen, blijkt uit de lening van 230 miljoen euro die de VU onlangs kreeg van de Europese Investeringsbank (EIB), de eerste lening van een dergelijke omvang die het EIB aan een universiteit geeft.

‘Ik vind het heel akelig dat het zover gekomen is dat mensen boventallig verklaard worden’

Geen geringe prestatie, in een tijd van economische crisis en uiterst voorzichtige banken.

Is Smit er trots op dat hij het vertrouwen van zo’n belangrijke investeerder geniet?

“Het bewijst dat de VU er goed voorstaat”, antwoordt hij. Maar ziet hij het dan als bevestiging dat hij het goed gedaan heeft als collegevoorzitter? “Nee, dat de universiteit het goed gedaan heeft”, zegt hij. “Dat het onderzoek deugt, dat we onze financiële zaken op orde hebben en dat het verstandig is om te investeren op de Zuidas.” Maar dat gaat allemaal niet vanzelf, zeg ik. “Nee”, beaamt Smit, dat gaat inderdaad niet allemaal vanzelf.”

Beetje brutaal We wandelen tijdens het interview over de Zuidas, van de VU-campus met VUmc en Acta naar het Gustav Mahlerplein, de kantoren en het roodstenen gebouw waar het Tinbergen Instituut en de Duisenberg School of Finance zijn gevestigd, twee succesvolle spin-offs van de economische faculteit. Er is voor dit wandelende interview gekozen om een wat informele sfeer te krijgen. Want je moet als journalist van het onafhankelijke magazine van de VU een beetje brutaal durven zijn, maar het is wel je baas die je interviewt. Eerst wilden we met Smit gaan koken en daar voelde hij wel voor, want hij houdt van koken, zegt hij, maar logistiek was het

22

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

niet te regelen op zo’n korte termijn.

Het wordt snel donker en het is behoorlijk koud, dus we besluiten op zoek te gaan naar een gelegenheid om iets te drinken. We lopen een café binnen, maar dat is Smit duidelijk te druk en te lawaaiig. Hij stelt voor om naar het Crowne Plaza Hotel te lopen, om daar in de loungebar te gaan zitten.

Baan verliezen “U hebt zich niet overal even populair gemaakt”, durf ik. “Nee, maar dat is ook het doel niet”, antwoordt hij. “Het is wel vervelend als het me niet lukt voldoende

‘Ik werd geframed als een typische manager’

duidelijk te maken waarom het nodig is te bezuinigen en te reorganiseren. Ik begrijp natuurlijk goed dat het heel onaangenaam is voor de medewerkers die daardoor hun baan verliezen en dat mogen ze ook tegen me zeggen, in alle toonaarden, en dat doen ze ook. Maar leuk is anders.”

“Maar goed”, zegt hij na een korte pauze, “het gaat ook niet om ‘leuk’, het is vervelender voor de mensen die boventallig worden verklaard, echt heel akelig dat het zover gekomen is dat ik dit moet doen.”

Maar hij heeft een afweging gemaakt, zegt hij, en daardoor voelt hij zich niet bezwaard.

Tijdens bijeenkomsten waarop Smit het doel van de bezuinigen en de reorganisaties aan medewerkers probeerde uit te leggen, hebben ze vaak van hun hart geen moordkuil gemaakt. “Maar ik voel me niet beschadigd of aangetast omdat mensen er in hun emotie allerlei dingen uitflappen”, zegt hij. “Als wethouder in Rotterdam heb ik bewoners ook moeten uitleggen waarom er een daklozenopvang in hun buurt moest komen. Dan ging het er ook heel erg hard aan toe.”

Op de man gespeeld Daarbij vergeleken zal het er aan de VU beschaafd aan toe zijn gegaan, suggereer ik. Maar daarmee is hij het niet eens.

“Hier hebben sommige mensen zich ook nogal wat gepermitteerd, hoor. Dan werd

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

er op de man gespeeld, ik werd geframed als een typische manager, mijn integriteit als bestuurder werd in twijfel getrokken.”

Maar dat verandert voor hem verder niets, benadrukt hij. “Ik zit hier niet om mensen te pesten, ik zit hier omdat bepaalde maatregelen nodig zijn. Mensen beseffen vaak niet dat het organiseren van een universiteit niet alleen maar een kwestie is van meer euro’s vragen aan de overheid. Je moet ook steeds aan de politiek uitleggen wat je aan het doen bent, en in Nederland is men nou eenmaal minder ontvankelijk voor de noodzaak van wetenschappelijk onderzoek dan in bijvoorbeeld Duitsland.”

“Mensen denken ook te simpel over een universiteit”, zegt hij. “Ze beseffen niet wat een complexe organisatie dat is, en dat het wat kost, dat het niet gratis is.”

Carrière in de politiek Het voelt goed om nu te stoppen, zegt Smit, “al is de VU wel onder mijn huid gaan zitten.” De timing was misschien ook wat ongelukkig, midden in een bestuurlijke crisis, maar hij had het zich al van begin af aan voorgenomen: twee termijnen en niet meer. “Te lang op een positie zitten, is niet gezond.”

Wat hij hierna gaat doen, weet hij nog niet, zegt hij. “Een nieuwe baan zoeken, want de schoorsteen moet roken.” Eerst op vakantie met zijn vrouw, naar ZuidAfrika. Daar is hij al vaker geweest, maar om contracten te sluiten. “Ik heb er van alles gezien, maar ik ben nergens geweest, in de zin van dat ik het echt heb ervaren.”

Gaat hij misschien de politiek weer in? “Als ze willen, weten ze waar ze me kunnen vinden”, antwoordt Smit, al zegt hij niet meteen aan een herstart van zijn politieke carrière te denken. Hij ziet de politiek wel als een morele plicht: “Je hebt talenten gekregen en dat geeft ook bepaalde plichten ten aanzien van je medemensen. Het is belangrijk om je in te zetten voor de publieke zaak, mensen zoals wij moeten zich daarmee bemoeien.”

Advalvas legde René Smit ook nog enkele dilemma’s voor, zie advalvas.vu.nl>achtergronden

23

Max Jansen lid Kritische Studenten Amsterdam

opinie

‘Werk niet mee aan bezuinigingsplannen’ Kritische Studenten Amsterdam is een collectief dat actie voert aan de UvA én VU. Max Jansen (23, aardwetenschappen) wil radicalere acties en meer zeggenschap.

wee weken geleden hingen jullie een spandoek aan de gevel van het Wis- & Natuurkundegebouw. “Ja, om ons te uit te spreken tegen de reorganisatie- en bezuinigingsplannen van de VU en ons solidair te verklaren met de Verontruste VU’ers.”

Maar jullie hebben het spandoek na een uur alweer weggehaald omdat dat moest van de beveiligingsdienst. “Ja, we willen dat spandoek graag nog een keer gebruiken.”

Dat is best gehoorzaam voor een groep kritische studenten die zich zo

Aan wat voor acties moeten we denken? “We organiseren bijeenkomsten over de beste aanpak. We hebben al het een en ander gedaan. Bijvoorbeeld meegewerkt aan de alternatieve opening van het academisch jaar die de Verontruste VU’ers hebben georganiseerd. Aan de UvA hebben we aandacht gevraagd voor de geldverspilling door de studentenraden, die hun budget opmaken aan kleding met een logo en aan borrels.”

Wat willen jullie precies? “We vinden dat de universiteit steeds meer wordt bestuurd als een fabriek, waardoor onderwijs en onderzoek in het gedrang komen. Studenten hebben geen tijd meer

voor zelfontplooiing, er is geen zeggenschap!”

Met woord en daad De Kritische Studenten Amsterdam noemt zich een ‘open collectief van studenten dat zich met woord en daad inzet voor goed en toegankelijk onderwijs, vanuit het idee dat de universiteit in dienst moet staan van een vrije, egalitaire en solidaire samenleving.’ Meer info op kritischestudentenamsterdam.nl.

Er is toch zeggenschap? Er zijn studentenraden, er is een ondernemingsraad… “We willen méér zeggenschap. Kijk bijvoorbeeld naar de facultaire studentenraad van de faculteit Geesteswetenschappen aan de UvA. Die moet de belangen van studenten behartigen, maar in plaats daarvan besteedt ze dus haar geld aan kleding en constitutieborrels.”

Wat wil je daaraan doen? “We willen dat er een mogelijkheid komt om het vertrouwen in zo’n raad op te zeggen. Er moet toezicht komen.”

Dus er moet toezicht komen op de studentenraad. Hoe dan?

Door weer een nieuwe raad te vormen? Een raad van toezicht?

“Dat weten we nog niet. Maar het moet in elk geval democratischer. En opener. Er wordt nu ook te klakkeloos meegegaan in het verhaal dat er bezuinigd moet worden. Daar zijn we het helemaal niet mee eens. Er moet een mentaliteitsomslag komen.

Onderzoek en onderwijs moeten naar behoefte worden gefinancierd.”

Marieke Schilp

Maar dat kan toch niet, als in Den Haag de minister van Onderwijs niet naar behoefte financiert? “Daar moeten de universiteitsbesturen zich niet bij neerleggen. Daar hoeven ze toch niet aan mee te werken? Dat bedoel ik met een mentaliteitsomslag. Er wordt alleen nog maar gedacht in geld en cijfers, en niet meer aan wat goed is voor de universiteit.”

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

24

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

ICOON rbbmr.nl

T

DOOR PETER BREEDVELD

strijdbaar opstelt op haar website.

“Je bedoelt dat je radicalere acties verwacht? Die komen er hopelijk ook wel.”

COLUMN

Wannabe sletjes José Verwaal derdejaars antropologie

FOTO StudioVU/Yvonne Compier

“

Als je zo doorgaat, haal je mij nog in.” Vijf minuten nadat ik hem heb ontmoet, laat hij mij zeker honderd borstenfoto’s zien van dames met wie hij het bed heeft gedeeld. Klein, groot, ongelijk, met of zonder tepelpiercing. Hij heeft ze allemaal gehad.

Hij ziet mij als een bondgenoot en vraagt of ik ook een fotocollectie heb. Helaas niet, anders zou ik er een kunstgalerie mee vullen: een antropoloog die ik in de straten van Rome ontmoette (bijbehorend dagboekfragment: Eerste keer de liefde bedreven met een antropoloog. Ik vond hem vooral erg harig.); een jonge seksgod met wie ik op Goede Vrijdag het begrip stigmata tot een geheel ander niveau bracht. En een aantal mannen dat dit leest zal mij herinneren als de dame in bikini die op een huisfeestje alle mannen zoende.

En dan vergeet ik bijna de chille gozer die ik op straat tegenkwam. Ik likte aan een ijsje, hij kwam naast me lopen. We spra-

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

ken over zijn bedrijf, aaiden paardjes, liepen langs bloe‘Als ze mijn zusje menweides, dronken jenever was, zou ik me uit een plastic fles en hadden een hemelse avond onder een kapot schamen’ prieeltje. Dat ik daarna wildplaste achter een tankstation was de kers op de taart.

Sunny Bergman maakte een documentaire over sletvrees.

Mannen met opgeheven vingertjes en vrouwen die hun dierlijke kant verachten, die hebben sletvrees. Maar dierlijkheid komt vroeg of laat toch naar buiten.

In hetzelfde computerlokaal waar ik de borstenfoto’s zag, hoor ik twee jongens praten over hun weekend. Lekkere wijven, kontjes en avonturen in een auto. Iedereen mag meegenieten. Het ene moment bespreken ze verlekkerd de tieten van hun buurvrouw, maar al snel verandert de leeuw in een waakhond: “Als ze mijn zusje was, zou ik me kapot schamen.”

Trotse mannen die opscheppen over hun prooi. En vrou-

wen? Als ík vertel wat ik in het weekend heb beleefd, kijkt mijn vriendin me met opgetrokken wenkbrauwen aan. “Zo krijg je nooit een vriendje!” Ze is niet de enige.

Een werkgroepbegeleider vlucht uit college als ik over knappe mannen praat.

En mijn moeder zegt met een uitgestreken gezicht: “Ik heb er nog eens goed over nagedacht. Je hebt zoveel vriendjes gehad. Ik denk dat je niet gemaakt bent om te trouwen.” Een briljant inzicht, mam.

Het feminisme heeft ons geen steek verder gebracht. Nog steeds krabbelen wannabe sletjes verlangens op wc-deuren: lik me, ik sta al maanden droog, waarom wil hij me niet? Maar een wc-deur bevredigt niet. Ik vraag me af wanneer vrouwen nu eens achter hun deur vandaan komen, wanneer mensen ophouden het meteen te veroordelen als een vrouw haar libido volgt. Een slet is tenslotte ook maar een vrouw.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

25

Reorganisatie

Communicatie vernieuwt met minder mensen Ook bij het domein Communicatie en Marketing verdwijnen veel formatieplaatsen.

De domeincommissie schat dat 25 van de 141 medewerkers boventallig dreigen te worden.

H

DOOR DIRK DE HOOG

oeveel mensen hun baan kwijtraken bij het domein Communicatie en Marketing is nog onduidelijk omdat er ook nieuwe vacatures ontstaan. “We gaan het vooral anders doen”, benadrukt kwartiermaker Petra van Beukering, directeur van de dienst Communicatie & Marketing (C&M). “In het reorganisatieplan verdwijnt het onderscheid tussen centraal en decentraal. We gaan als één domein werken om de VU zo goed mogelijk op de kaart te zetten. En ja het klopt. Dat moet met minder mensen. Maar gelukkig krijgen we er ook nieuwe afdelingen bij, namelijk Alumni Relaties en Maatschappelijke Profilering, voorheen VU Connected.

Daardoor hoop ik de pijn voor zoveel mogelijk medewerkers te kunnen verzachten.”

Minder leidinggevenden Bij de dienst komen drie clusters voor de faculteiten en één voor de diensten, met ieder een eigen afdelingshoofd.

Ook komt er een Congres- en Mediacenter. De medewerkers komen echter niet allemaal in een centraal kantoor te zitten. Er zullen ook mensen deeltijds

26

gedetacheerd op faculteiten en diensten werken.

“Communicatie op een universiteit hoort vooral over de inhoud te gaan en daarvoor moet je dicht op de werkvloer zitten”, aldus Van Beukering.

Ze is niet bang dat door de centrale aansturing een extra managementlaag ontstaat. “Ik denk dat er eerder minder leidinggevenden komen. Nu heeft tenslotte bijna elke faculteit zelf een hoofd communicatie. Die functies verdwijnen.”

‘Gaat dit in de praktijk wel werken?’

Terug naar de campus Bij de ondernemingsraad bestaat sympathie voor de inhoudelijke aspecten van het plan, maar men vraagt zich af of die idealen wel haalbaar zijn als er ook zoveel bezuinigd moet worden. “Mijn grote vraag is of dit plan in de praktijk wel gaat werken”, zegt de voorzitter van de domeincommissie C&M Henk Olijhoek.

“Op papier staan er best goede ideeën in.

Vooral dat er geen onderscheid meer is tussen een centraal en decentraal niveau.

Maar dat staat of valt bij de vraag of de faculteiten zich nog in het communicatiebeleid herkennen. Anders zie ik gebeuren dat ze binnen de kortste tijd toch zelf

weer mensen gaan inhuren. Daarom lijkt het me voor het welslagen van het plan een voorwaarde dat de dienst Communicatie & Marketing van Uilenstede weer naar de campus verhuist om het contact met de faculteiten te versterken.’’

1,7 miljoen bezuinigen Olijhoek is bijzonder teleurgesteld dat de bezuinigingsnorm van 35 procent op de personeelslasten niet ter discussie stond. “De plannen worden nu gepresenteerd als een uitvoeringsbesluit zonder mogelijkheid tot aanpassing. Maar er komen ook nieuwe taken bij. Dan zou je toch moeten kijken wat je nodig hebt aan mensen en middelen om dat goed handen en voeten te geven? Maar nee, aan de bezuinigingsnorm van 1,7 miljoen euro viel niet te tornen.’’

Hoeveel van de 141 mensen uiteindelijk boventallig dreigen te worden, weet hij nog niet precies. “Er gaan verschillende getallen de ronde. Het zou gaan om 25 mensen. We willen in de ondernemingraad snel meer duidelijkheid krijgen hoe het nu precies zit en hoe de communicatie met de medewerkers is verlopen.’’

In ieder geval is duidelijk dat de fotografen en vormgevers, acht mensen in totaal, de dienst moeten verlaten. Hun werk wordt uitbesteed omdat dat goedkoper zou zijn.

Olijhoek heeft daar zijn twijfels bij.

Uitgebreidere reacties op advalvas.vu.nl>nieuws. nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

campus

Veel secretaresses weg

Bij de faculteiten verdwijnen 20 van de 92 secretariële formatieplaatsen volgens het reorganisatieplan. Zeker 17 mensen dreigen daardoor boventallig te worden.

p de peildatum van 31 december 2010 ging het om 92 formatieplaatsen. Het betreft de secretariële medewerkers op de faculteiten, met uitzondering van Geneeskunde en Tandheelkunde. Van hen blijven 72 in dienst wanneer dit reorganisatieplan doorgaat. In de toekomst verdwijnt de functie van ‘secretaresse 3’ helemaal. Zeker 17 mensen worden boventallig: 7 bij de faculteit Aard- en Levenswetenschappen en 6 bij Psychologie en Pedagogiek, ook wordt een aantal tijdelijke contracten niet verlengd. Daar staat tegenover dat er binnenkort 6 vacatures komen.

Hoger opgeleiden “Uitgangspunt van het plan is dat we met minder, maar hoger opgeleide secretaresses gaan werken”, zegt kwartiermaker Martin van Aken, directeur bedrijfsvoering bij de faculteit Psychologie en Pedagogiek. “Dat is niet alleen ingegeven om goedkoper te werken, maar ook omdat het secretariële werk verandert. Door de toenemende digitalisering merken de secretaresses zelf dat er minder eenvoudig werk te doen is, zoals kopiëren, bonnetjes verzamelen en brieven uittypen. Dat betekent dat voor de laagste secretariële schalen geen werk meer is.”

Van Aken ontkent niet dat de bezuinigingsdoelstelling van 1,4 miljoen euro een grote rol heeft gespeeld. “Natuurlijk hebben we dat bedrag in ons achterhoofd gehad. Maar we halen het niet helemaal.

De bedoeling was dat een aantal faculteiten zou fuseren. Dan heb je minder bestuurssecretaresses nodig. Maar nu die plannen nog niet zijn verwezenlijkt,

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

Platte bezuinigingsmaatregel De zogeheten domeincommissie waarin mensen uit de medezeggenschap zitten, is niet blij met het plan. “Wij vinden dit een platte bezuinigingsmaatregel. De bezuinigingsdoelstelling stond als in beton gegoten van tevoren vast. Vanuit die doelstelling is teruggerekend hoeveel functies moeten verval-

len”, zegt voorzitter Tarcies Kneppers.

Hij vraagt zich af of dit plan in de praktijk werkelijk winst oplevert. “Er is niet echt gekeken wat secretaresses in de praktijk doen. Vaak zijn ze de spil in het web van een afdeling en ook aanspreekpunt voor studenten. Als zij weg zijn, want lang niet alle afdelingen houden nog een eigen secretaresse, moet het werk toch gebeuren. Dat kan leiden tot een taakverzwaring voor het wetenschappelijk personeel dat zelf de telefoon moet opnemen en bonnetjes administreren. En we vrezen dat de achterblijvende secretaresses meer, niet in de ufo-profielen omschreven, werk moeten doen.’’

Hij had liever gezien dat de faculteiten zelf met een plan hadden mogen komen hoe ze met hun secretaresses willen omgaan en hoeveel ze er nodig hebben.

Ook vindt hij dat er meer aandacht had moeten zijn voor de communicatie met de ontslagbedreigde mensen. “Ik was bij een voorlichtingsbijeenkomst van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen.

Ik vond het een kille, formele bijeenkomst. Op vragen werd vaak gezegd: dat nemen we mee. Ik had een wat menselijkere en begripvollere houding verwacht.’’

Uitgebreidere reacties op advalvas.vu.nl>nieuws.

Hoorzitting rbbmr.nl & thenounproject

O

DOOR DIRK DE HOOG

hebben we de 3 ton aan besparing die dat moest opleveren, niet elders verhaald.

Wel hebben we een norm gesteld van 1,6 secretaresse per bestuur.”

De ondernemingsraad organiseert zowel voor het domein secretaresses als domein C&M op donderdag 12 december een hoorzitting over de plannen. Het college van bestuur neemt 24 februari een definitief besluit over beide domeinen.

Reageren? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

27

e: Or@vu.nl | www.intranet.vu.nl/Or | www.vu.nl/Or | www.Ondernemingsraadvu.nl | 4 december 2013 e: Or@vu.nl | www.intranet.vu.nl/Or | www.vu.nl/Or | www.Ondernemingsraadvu.nl | 4 december 2013

AmsterdAm FAculty oF science, het begin vAn een universitAire Fusie?

AmsterdAm FAculty oF science, het Het was geen kwestie van Harten winnen tijdens Het fOrum-debat Over de amsterdam vAn facultyeen Of science (afs), de fusie tussen Fusie? de bètafaculteiten van begin universitAire

de vu en de uva Op 19 nOvember jOngstleden. daarvOOr Hadden de drOmers Het was geen kwestie van Harten winnen tijdens Het fOrum-debat Over de van amsterdamse beta-samenwerking Het al gewOnnen van de twijfelaars amsterdam faculty Of science (afs), de fusie tussen de bètafaculteiten van en tegenstanders. de titel van Het debat, ‘kans Of catastrOfe?’, was dan OOk de vu en de uva Op 19 nOvember jOngstleden. daarvOOr Hadden de drOmers wellicHt iets te rOnkend. rampen leken ver weg, kansen waren daarentegen van amsterdamse beta-samenwerking Het al gewOnnen van de twijfelaars gemakkelijker vOOr te stellen. tOcH blijven er nOg Heel wat vragen Over. en tegenstanders. de titel van Het debat, ‘kans Of catastrOfe?’, was dan OOk wellicHt iets te rOnkend. rampen leken ver weg, kansen waren daarentegen gemakkelijker vOOr te stellen. tOcH blijven er nOg Heel wat vragen Over.

henk olijhoek

rob vAn bogget

jelly reinders

henk olijhoek

rob vAn bogget

jelly reinders

Als iedereen zo positieF lijkt te zijn wAArom is de or toch nog terughoudend?

Als iedereen zo positieF lijkt te te zijn Om de samenwerking tussen de bèta’s laten wAArom is deveel or toch terugslagen moeten zaken nog tussen vu en uva houdend? op elkaar worden afgestemd (harmonisatie).

Om tussen de bèta’s te laten dat de lijktsamenwerking een ver-van-ons-bed-show voor slagen moeten veel zaken tussen vu en uva de andere faculteiten, maar de afstemming op elkaar afgestemd (harmonisatie). geldt niet worden alleen voor afs. Ook ondersteuning dat lijkt een onderwijs enver-van-ons-bed-show onderzoek, personeel, voor ict en de anderevan faculteiten, maar de als afstemming financiën de universiteiten geheel komen geldt alleen afs. Ook ondersteuning aan deniet beurt. welvoor belangrijk dus om daar als onderwijs en onderzoek, personeel, faculteiten bovenop te zitten, want jeict wilten je eigen financiën vanen detoekomstmogelijkheden universiteiten als geheelop komen speelruimte die aan de beurt. wel wel belangrijk dus om daar als punten natuurlijk boven tafel houden. faculteiten bovenop te zitten, want je wilt je eigen speelruimte en toekomstmogelijkheden op die punten natuurlijk wel boven tafel houden. scan deZe Qr-cOde met je smartpHOne scan deZe Qr-cOde met je smartpHOne

hArmonisering met uvA? we hebben net een onderwijsvisie. hoe zit dAt? de harmonisatie betekent ook dat de hArmonisering met uvA? we net aangescherpte onderwijsvisie vanhebben de vu, zoals eenmomenteel onderwijsvisie. hoe zit dAt? die gelanceerd wordt, alweer de harmonisatie ook datis dehet in de bijna achterhaaldbetekent is. desondanks aangescherpte van belang de vu, zoals gesprekken metonderwijsvisie de uva van groot om je die momenteel gelanceerd wordt, alweer visie scherp te hebben. dan weet je wat voor jou bijna achterhaald is. desondanks is het in de als instelling belangrijk is. dan weet je wat je gesprekken metdaar de uva van groot belang wilt behouden. moeten we veel meerom danje visie te hebben. dan weet je voeren. wat voordoe jou tot nuscherp het geval is het gesprek over als instelling belangrijk is. dan weet je wat je je dat niet, dan wordt veel van wat vu en uva wilt behouden. daar moeten we veel meer dan gezamenlijk inbrengen in elkaar geschoven met tot nu het geval is we hetde gesprek over voeren.deler” doe als argument dat “grootste gemene je dat niet, dan wordt wat vu en uva moeten opzoeken. ditveel is nuvan al met de modelgezamenlijk inbrengen in elkaar geschoven met Oer (onderwijs- en examenregeling) gebeurd. als argument dat we demet “grootste Ons eigen model, waar name gemene de vorigedeler” moeten opzoeken. dit isvoor nu al met gestreden, de modelstudentenraad zo hard heeft Oer (onderwijsen examenregeling) gebeurd. is zonder slag of stoot, ingewisseld voor een Ons eigen model, waar met name de vorige nieuwe model-Oer vu-uva. Zulke bewegingen studentenraad zo hard voor heeft gestreden, zijn vreemd en onwenselijk. is zonder slag of stoot, ingewisseld voor een nieuwe model-Oer vu-uva. Zulke bewegingen zijn vreemd en onwenselijk.

Als het nu Alleen om een bètAFusie gAAt, wAArom moet dAn eigenlijk de rest vAn de vu overhoop worden Als het nu Alleen om een bètAFusie gehAAld? gAAt, moet dAn eigenlijk de je kuntwAArom niet voor een afzonderlijke faculteit, rest de vAn de vubètafaculteit, overhoop worden zoals nieuwe de zaak gehAAld? harmoniseren. als je dat zou doen, dan krijg je je kunt niet een voorsoort een afzonderlijke faculteit, er eigenlijk derde universiteit bij met zoals de nieuwe bètafaculteit, de zaak eigen regels en richtlijnen, onderwijsideeën etc. harmoniseren. alswant je datdan zoupast doen, danfaculteit krijg je dat is ongewenst, deze er derde universiteit bij met nieteigenlijk meer bijeen de soort andere faculteiten en ontstaan eigen regels en richtlijnen, onderwijsideeën etc. er nieuwe scheidslijnen. een derde universiteit dat is ongewenst, dan pastzijn deze faculteit zou bovendien ookwant onwenselijk in een stad niet meer bij devan andere faculteiten met de grootte amsterdam.

Hetenisontstaan echter er scheidslijnen. derde universiteit welnieuwe de vraag of je om afseen te bereiken, zulke zou bovendien ook onwenselijk in een stad vergaande consequenties moet zijn accepteren. metisde grootte van amsterdam.

Het is dit een bestuurlijke logica waarin je echter het wel de vraag om afs te bereiken, probleem vanofdejebètafaculteiten oplostzulke met vergaande consequenties moet accepteren. het onbedoelde effect dat je andere problemen dit is eenHet bestuurlijke logica waarin je het creëert. creëren van nieuwe problemen probleem van de bètafaculteiten oplost met wordt verantwoord door te zeggen dat ze het onbedoelde effect dat je andere problemen voortkomen uit die eerste beslissing en dus creëert.

Het creëren onvermijdelijk zijn. van nieuwe problemen wordt verantwoord door te zeggen dat ze voortkomen uit die eerste beslissing en dus onvermijdelijk zijn.

vu en uva bestuurbaar, is ze democratisch, is ze betaalbaar en gaat ze niet ten koste van de andere faculteiten? de medezeggenschap vindt het in ieder geval noodzakelijk om flexibel met afs om te gaan. door het openhouden van een ontvlechting van de samenwerking op onderdelen van afs, wordt een dwang tot exclusieve samenwerking vermeden. Hiermee ontstaat er een meer flexibele situatie waarin onderdelen van de universiteit tot afs kunnen toetreden, maar ook kunnen uittreden.

ottho heldring beide universiteiten hebben nu een eigen college vAn bestuur. hoe gAAn de instellingen in de nieuwe situAtie bestuurd worden? (Ottho) dat is een lastig punt. er is geen sprake van een fusie in juridische zin. toch heeft het er veel van weg. de twee colleges van bestuur willen ‘eenparig’ beslissen. dat betekent dat ze de beide universiteiten gezamenlijk gaan besturen. dat is een ingrijpende stap. de uitkomst is dat ze gelijkluidende besluiten nemen. voor het overleg van decanen, voor de medezeggenschap, maar ook voor de raden van toezicht is zoiets niet geregeld. dat is eigenlijk een slechte zaak, want op deze wijze is er dus geen invloed meer mogelijk op die gezamenlijke beslissingen. Ons college van bestuur ziet dit probleem en is bereid na te denken over een oplossing voor de medezeggenschap. Het goed regelen van de besturing in deze nieuwe situatie is dus van essentieel belang. hoe pAst deze hele beweging bij de reorgAnisAtie vAn de bedrijFsvoering die op dit moment AAn de gAng is? (Jelly) de harmonisatie van de bedrijfsvoering van vu en uva zal het proces van reorganisatie gaan doorkruisen. nu reorganisatie van de bedrijfsvoering zo doorzetten, is gezien de nu zeer intensieve samenwerking op dat gebied met de uva zonde van de energie en vooral ook het geld. Zeker het domein studentgerichte Ondersteuning moet je nu echt ook gaan zien in het licht van ontwikkelingen. je moet binnen de vu vooral door gaan met de optimalisatie van de bedrijfsvoeringsprocessen. is het proces onvermijdelijk? (Henk) men wil ons doen geloven dat dit proces onvermijdelijk is. de medezeggenschap denkt daar anders over. Het is wel duidelijk dat de bètafaculteiten veel belang hebben bij samengaan. Zij zien de fusie als een enorme kans om gezamenlijk echt sterker te worden. anderzijds er is ook een groot belang voor de universiteit als geheel. is de alliantie van

bestuurlijke druk (Ottho) de medezeggenschap merkt dat bestuurlijk de druk enorm wordt opgevoerd om de besluitvorming snel af te ronden. dat het tot steeds verdergaande samenwerking gaat komen tussen de instellingen is wel duidelijk, maar toch niet tegen elke prijs! we willen als vu niet in een onbeheersbare (financiële) kluwen terecht komen. misschien toch nog even de bestuurlijke logica tegen het licht houden? de oprichting van de afs onthult een wens tot verdergaande samenwerking van amsterdamse universiteiten. Het geheel is dan ook niet los te zien van de amsterdam academic alliance. wat nu op kleinere schaal gebeurt zal op afzienbare termijn een veel ingrijpender proces van samensmelting worden van de beide instellingen.

column de Heks van flex

Het grootste verschil tussen dorothy uit de wizard van Oz en alle dorothies van deze tijd is dat de eerste in een sprookje leefde. de heksen die ze moest bevechten waren niet echt, en de eerste schakelde ze al meteen uit door haar huis erop te zetten. Haar kameraden, allemaal functioneel gemankeerd, bleken uiteindelijk de helden die ze op het eerste gezicht niet leken. de boze heks had niet meer nodig dan een plens water om haar te laten smelten en de tovenaar was niets dan een leugenaar. de dorothies van deze tijd hebben het veel zwaarder. de heks van de echte wereld van nu heet flex. Ze komt niet uit oost of west, ze komt uit een management toverhoed. de gele stenenweg wees dorothy de weg naar de groene stad, maar in de echte wereld is die weg met goud geplaveid voor de happy few. dat de tovenaar ook in de echte wereld niets dan bluf is, zal de tijd uitwijzen. dorothy had hem uiteindelijk niet nodig, net zomin als de wereld de heks van flex nodig heeft. zoishettoevalligookeenkeer www.FAcebook.com/ondernemingsrAAd.vu @or_vu

de or rectiFiceert de onjuiste weergAve vAn het Advies over de reorgAnisAtie FAcilitAire cAmpus orgAnisAtie Op 13 november jongstleden is onder alle medewerkers van de facilitaire campus Organisatie (fcO) het bericht verspreid dat de Ondernemingsraad zijn positieve advies in juni over de reorganisatie van deze dienst heeft gewijzigd in een negatief advies. dit is een aantoonbaar onjuiste weergave van het advies van de Or. de raad kon in juni niet positief adviseren, omdat daarvoor aan drie voorwaarden zou moeten worden voldaan: de it-voorzieningen op orde, een gedegen implementatieplan en last but not least de verplichting om ca. 2/3 van de boventalligen te herplaatsen. eind september heeft de Or getoetst of er aan deze voorwaarden is voldaan. in het oorspronkelijke plan zouden 4 van de 34 boventalligen worden herplaatst; dat waren er, begin oktober, zeven. de Or heeft er in het overleg met het college van bestuur op gewezen dat fcO voor ca. 28% de personeelskosten flexibiliseert; met daarin een flexibele schil van ca. m€ 4,5.

Het moet mogelijk zijn om meer functies voor boventallige medewerkers te identificeren op het terrein van projectondersteuning, smart@work en huisvestingsvraagstukken. veel werk wordt nu door externe bureaus worden uitgevoerd. de raad vindt de inspanningen op dit terrein onvoldoende en trekt daaruit een negatieve conclusie. bovendien nemen de huisvestingsactiviteiten de komende jaren toe. Het ziet er naar uit dat de huisvestingslasten de richtlijn van 14% van de jaarlijkse omzet van de vu jarenlang gaan overschrijden. beperking van dure externe inhuur en van reorganisatielasten is nu noodzakelijk. de raad spoort fcO aan zich meer in te zetten voor herplaatsing vanuit de transitie Organisatie. bovendien zien de Or en de vakorganisaties uit naar de aangescherpte richtlijn en procedure van het cvb voor de inhuur van externen.

coloFon

Ambtelijk secretAris OndernemingsrAAd kitty jong, de boelelAAn 1105, k 1d-30, 1081 hv AmsterdAm, tel. 020 59 85312, dAgelijks bestuur ottho heldring, (voorzitter), jelly reinders, (vicevoorzitter), henk olijhoek cOmmissie cOmmunicAtie jAnneke eppingA, dick vAn gilder, henk olijhoek, mAtthijs pontier, rick vermunt, peter versteeg VOrmgeVing studiovu

Cabaret

Restaurant

n va nt. ten ura os ta p k res t o et en lt h tud ee n s ord ee eo at b ga en ek ten we it e d e as u Om valv ad

cultuur

Bon chic, bon genre Bo Cinq

Jeroen van Merwijk Er zijn nog kaarten!

Donderdag 12 december Aanvang 20.30 uur Studenten € 11,50 VU-medewerkers € 14,griffioen.vu.nl

In een kwart eeuw schreef cabaretier Jeroen van Merwijk zo’n duizend liederen, columns en sketches en een zestal boeken. Hij werkte mee aan onder andere Spijkers met Koppen en Kopspijkers. Teksten schreef hij ook voor collega’s als Hans Dorrestijn, Adèle Bloemendaal, Karin Bloemen en Erik van Muiswinkel.

Deze maand gaat in de Griffioen het dertiende soloprogramma van Jeroen van Merwijk in première.

Naar eigen zeggen wordt dit zijn laatste, dus mis het niet. Je moet wel houden van, of op z’n minst bestand zijn tegen Van Merwijks licht cynische teksten en relativerende humor. In zijn sublieme meligheid doet hij soms denken aan de Amerikaanse singersongwriter, wie kent hem nog, Loudon Wainwright III. Dat is een compliment, maar zal niet voor iedereen een aanbeveling zijn.

Dick Roodenburg, publiciteitsmedewerker Griffioen

30

FOTO Corbino

Cultuurcentrum Griffioen Uilenstede

CONCEPT Een Frans-Arabisch restaurant met ‘shared dining’. Dit betekent dat je per persoon drie à vier gerechten bestelt en die deelt met je tafelgenoot. Er is ook een speciaal menu voor een grote groep.

SFEER Intiem en romantisch. Het lijkt alsof je ergens op vakantie in een binnentuin aan het eten bent. Ook is er een loungegedeelte en een bar over de hele lengte van het restaurant. Het is modern en luxueus ingericht. De klanten zien er trendy uit.

ETEN Ons diner is zonder meer bijzonder. Het brood vooraf dopen we in schaaltjes met olie en speciale kruiden. Vervolgens nemen we de huisspecialiteit. Dat is een gerecht met eendenlever in ravioli en speciale pruimensaus. Een ware smaakexplosie! Dan delen we ossenhaas met aardappelpannenkoekjes. De ossenhaas is erg mals met een lekker sausje. Daarna delen we een hamburger. Daar krijgen we (weer) eendenlever en patat bij: een hamburger op stand.

BEDIENING Erg vriendelijk, sommigen spreken Engels.

TIP Ze raden drie à vier gerechten aan per persoon, maar wij hadden ieder aan twee gerechten meer dan genoeg.

AANRADER Vooral leuk voor speciale gelegenheden. Een tikkeltje duur, maar daar krijg je wel culinaire hoogstandjes voor met chique smaaksensaties.

PRIJS Omdat je meerdere gerechten moet bestellen, is het duurder dan we dachten. De gerechten zijn rond de 10 euro.

WAARDERING

BO CINQ Prinsengracht 494 bocinq.nl Brita Kortz, derdejaars psychologie

Ook GRATIS UIT ETEN voor Advalvas? Mail naar redactie.advalvas@vu.nl. nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS

studenten

Sleutelgat 08

Wat zegt de inrichting van je kamer over jezelf? En klopt die indruk ook?

VU-studenten gluren in de kamer van klaas wijdenes.

“D

zijn inrichting heeft nagedacht, maar nee, ik denk toch aan een meisje. Ze heeft sowieso goed nagedacht over haar inrichting: het is lekker compact ingericht. Dat moet ook wel, want aan het uitzicht te zien is het een studentencomplex: overal kleine kamertjes met veel was aan de balkons.”

“Dit behang is eigenlijk te leuk voor een jongen”, oordeelt Kirsten van der Geest (20), student gezondheid & leven, na een eerste blik. “Daarom twijfel ik of het een jongen of een meisje is. Misschien woont hier een creatieve jongen die goed over

“Die twee afstandsbedieningen liggen daar wel heel prominent”, valt student bestuurskunde Age Brugman (26) op. “Deze bewoner kijkt vast veel tv of films. Toch is hij niet lui, want hij heeft zijn kamer strak opgeruimd: laatjes in zijn kast en boxen onder zijn bed. En ligt daar nou schoonmaakmiddel?

In ieder geval staan er haarspray en een föhn, dus deze jongen is behoorlijk ijdel. Hij is waarschijnlijk net begonnen met zijn studie, of is pas naar deze kamer verhuisd.

Hij is niet impulsief, want dit ziet er allemaal weloverwogen uit.”

ie kaarsjes en het rode behang; hier woont vast en zeker een romantisch persoon”, zegt student criminologie Serdar Acun (27). “Tijdens een date steekt hij of zij de kaarsjes aan en drinkt dan een warme kop chocola, thee of koffie. Verder houdt deze persoon wel van cultuur en lezen, nu is-ie verslingerd aan The Hunger Games. De nette, opgeruimde kamer, de foto aan de muur, de haargel binnen handbereik; dit is de kamer van een verzorgd en sociaal iemand, gewoon een fijne student.”

ADVALVAS

nr 8 — 4 december 2013

Klaas Wijdenes 23 Doet de researchmaster: human movement sciences: sport, exercise & health Betaalt 250 euro per maand

“Ach ja romantisch, ik ben gewoon gezellig”, lacht masterstudent bewegingswetenschappen Klaas Wijdenes (23). “Ik woon hier nog maar net, het rode behang is van de vorige bewoonster. Ik zou niet zomaar zelf een schilderij gaan maken of allerlei musea bezoeken. Op die manier ben ik niet creatief. Maar ik hou van stedentrips, en in mijn studie ben ik creatief. The Hunger Games ben ik aan het lezen omdat de film binnenkort uitkomt. Die föhn is trouwens een trucje dat ik van mijn kapper heb geleerd! Ze vertelde me dat ik minder gel of wax nodig heb als ik mijn haar even omhoog föhn. Met die bank ben ik heel blij. Daarop kijk ik een filmpje met mijn huisgenoot. Een chillhoek vind ik erg belangrijk.”

Door student-reporter Nienke Stumpel Foto’s Peter Valckx

Wil je ook in Sleutelgat?

Mail naar redactie.advalvas@vu.nl.

31

Griff

32

door Merlijn Draisma

nr 8 — 4 december 2013

ADVALVAS